Oyoq kiyimlari to liqligi jadvali. Oyoq kiyimining to liqligini qanday aniqlash mumkin
Davlat ro’yxatga olish raqamlari jismoniy shaxslarning avtomobillari uchun beriladi. Davlat ro’yxatiga olish raqamlarining orqa qismi oq, qirralari, raqamlari va harflari qora rangda. Chap tomonda hudud kodi, raqamning o’ng tomonida O’zbekiston Respublikasining bayrog’i va UZ harflari joylashga.
O`zbekistonning yangi avtomobil raqamlari, O`zbekiston avtomobil kodlari
O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2007 yil 27 iyundagi 131-sonli qaroriga binoan, 2008 yil 01 oktyabrdan boshlab, avtomototransport vositalarining milliy davlat raqamlarining xalqaro talablar va standartlarga muvofiqligini ta’minlash, ularni elektron ro’yxatga olish va hisobga olish tizimi bilan birlashtirish, shuningdek, soxtalashtirish va noqonuniy foydalanishning oldini olish maqsadida O’zbekistonda yangi avtomobil raqamlari joriy etildi.
Eski avtomobil raqamlari2013 yilning 1 yanvariga qadar amal qilgan (O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan avtomototransport vositalarini davlat ro’yxatidan o’tkazish raqamlarining yangi namunalarini kiritish muddatlarini o’zgartirish to’g’risidagi qaror)..
Yangi raqamlarni aks ettiruvchi qoplamalar, chidamli va korroziyaga qarshi metall qoplamalar, shuningdek, soxta narsalardan yuqori darajada himoya qilishni ta’minlovchi maxsus texnologiya asosida ishlab chiqariladi. Idoralar va tashkilotlarga, shuningdek fuqarolarga tegishli avtomototransport vositalarining davlat raqamlarida, avvalambor, O’zbekiston Respublikasi bayrog’i aks ettirilgan. Yuridik shaxslarining transportiga beriladigan davlat raqamlarining orqa fonida oq, uning qirralari, raqamlar va harflari qora rangda. Chap tomonda hudud kodi, o’ngda tomonda – O’zbekiston Respublikasining bayrog’i va UZ harflari joylashgan. Xuddi shu narsa jismoniy shaxslarga tegishli bo’lgan yangi avtomobillarni ro’yxatga olish raqamining umumiy ko’rinishi bo’ladi, farq faqat harflar tartibida bo’ladi. Agar yuridik shaxslarning davlat raqamlarida uchta raqam va uchta harflar birin-ketin joylashgan bo’lsa, unda jismoniy shaxslarning avtomashinalari belgilarida bitta harf, keyin uchta raqam va yana ikkita harf mavjud. Oliy davlat organlari, hukumat idoralari va vazirliklarning transport vositalariga berilgan davlat ro’yxatiga olish raqamlarida avval davlat bayrog’i, so’ngra uchta harf va uchta raqam tasvirlangan va hududiy kod yo’q. Raqamlarda lotin alifbosidagi A dan Z gacha bo’lgan harflardan foydalanadi, maxsus nemis shrifti esa soxtalashtirishni qiyinlashtiradi. Nolni “O” harfidan farqlash uchun nol yoriq bilan yoziladi.
Avtotransport vositalariga va ularning tirkamalariga beriladigan davlat ro’yxatiga olish raqamlarining turlari.
Davlat ro’yxatga olish raqamlari yuridik shaxslarning avtomobillari uchun beriladi. Davlat ro’yxatiga olish raqamlarining orqa qismi oq, qirralari, raqamlari va harflari qora rangda. Chap tomonda hudud kodi, raqamning o’ng tomonida O’zbekiston Respublikasining bayrog’i va UZ harflari joylashgan.
Davlat ro’yxatga olish raqamlari oliy davlat organlari, boshqaruv organlari va vazirliklarning avtomobillari uchun beriladi. Davlat ro’yxatiga olish raqamlarining orqa qismi oq, qirralari, raqamlari va harflari qora rangda. Raqamning chap tomonida O’zbekiston Respublikasining bayrog’i joylashgan.
Davlat ro’yxatga olish raqamlari jismoniy shaxslarning avtomobillari uchun beriladi. Davlat ro’yxatiga olish raqamlarining orqa qismi oq, qirralari, raqamlari va harflari qora rangda. Chap tomonda hudud kodi, raqamning o’ng tomonida O’zbekiston Respublikasining bayrog’i va UZ harflari joylashga.
“CMD” seriyasining davlat ro’yxatga olish raqamlari O’zbekiston Respublikasi tashqi ishlar vazirligining xati asosida diplomatik vakolatxonalar rahbarlarining bitta xizmat avtotransport vositasiga beriladi. Davlat ro’yxatiga olish raqamlarining foni yashil, qirralari, raqamlar va harflar oq rangda.
“D” seriyasining davlat ro’yxatga olish raqamlari tashqi ishlar vazirligining xatiga asosan beriladi: a) diplomatik va konsullik muassasalari rahbarlari (favqulodda Muxtor elchi, ishlar bo’yicha vakil, bosh konsul) va ularning oila a’zolari shaxsiy avtotransport vositalari uchun; b) diplomatik vakolatxonalar va ularning oila a’zolari diplomatik vakolatxonalarining xizmat va shaxsiy avtotransport vositalari uchun. Davlat ro’yxatiga olish raqamlarining foni yashil, qirralari, raqamlar va harflar oq rangda.
“UN” seriyasining davlat ro’yxatga olish raqamlari TIVning xati asosida beriladi: a) TIVning akkreditatsiyasi asosida BMT vakolatxonalari rahbarlari va BMTning ixtisoslashtirilgan tashkilotlari va ularning oila a’zolari shaxsiy avtotransport vositalariga; b) tashqi ishlar vazirligining akkreditatsiyasi asosida BMT vakolatxonalari va BMTning ixtisoslashtirilgan tashkilotlari xodimlarining xizmat va shaxsiy avtotransport vositalariga va ularning oila a’zolarining shaxsiy avtotransport vositalariga. Davlat ro’yxatiga olish raqamlari foni ko’k, qirralari, raqamlari va harflari oq rangda.
“H” seriyasining davlat ro’yxatga olish raqamlari o’qish yoki turizm maqsadida O’zbekiston Respublikasida doimiy yashaydigan yoki vaqtincha shaxsiy, xizmat ishlari bo’yicha istiqomat qiluvchi chet el fuqarolariga va fuqaroligi bo’lmagan shaxslarga tegishli yoki ijaraga olingan transport vositalariga beriladi. Davlat ro’yxatiga olish raqamlari foni sariq, qirralari, raqamlari va harflari qora rangda.
O’zbekistonda elektromobil raqamlari
2021-yil 1-oktabrdan O‘zbekistonda elektromobillar uchun maxsus raqamlar berila boshlandi. Elektr transport vositalari uchun ushbu raqamlar yuridik shaxslar uchun ham bo’ladi. Raqamlar orasidagi asosiy farq shundaki, mintaqa kodi yashil fonda ko’rsatiladi. 2021-yilning 1-noyabriga qadar elektromobillar uchun ushbu raqamlar bepul chiqarildi (almashtirildi).
Jami 25 turdagi yangi avtomobil raqamlari mavjud. Bu yerda O’zbekiston shaharlari ko’chalarida eng ko’p uchraydigan yangi avtomobil raqamlari keltirilgan.
Avtomototransport vositalariga beriladigan davlat ro’yxatga olish raqamlarining hududiy kodlarini taqsimlash.
Maydoni (km 2 )
Tegishli havolalar:
- O’zbekistonda yo’l harakati qoidalarini buzganlik uchun jarimalarning amaldagi jadvali.
- O’zbekistondagi eski avtomobil raqamlari.
Internet tarmog’ida qayta chop etish yoki undan foydalanishda O’zbekistonning yangi avtomobil raqamlariga faol giperhavola berish majburiy etiladi!
Oyoq kiyimlari to’liqligi jadvali. Oyoq kiyimining to’liqligini qanday aniqlash mumkin?
Yana bir yangi etik va poyafzalni tanlashda barchamiz uning ishlab chiqarilgan materialiga, tabiiy yoki sun’iy xom ashyo bo’ladimi, aksessuarlarning mavjudligiga (velkro, mahkamlagichlar, bog’ichlar, fermuarlar, dekorativ elementlar), estetik ko’rinish. Biroq, mos o’lchamdagi barcha poyafzallar oyoqqa to’liq mos kelmaydi va odamga mos kelmaydi.
Hech kimga sir emaski, agar odamning poyabzali noto’g’ri tanlangan bo’lsa, ular siljiydi yoki aksincha, bosadi (va bu omil qon aylanishining buzilishiga olib kelishi mumkin). U nima bilan bog’lanishi mumkin? Albatta, barchasi har bir o’ziga xos modelga, mahalliy yoki xorijiy ishlab chiqaruvchiga bog’liq. Va har birimiz o’lcham bilan nimani nazarda tutamiz? Bu faqat oyoq uzunligimi? Darhaqiqat, oyoq uzunligi kabi ko’rsatkichga qo’shimcha ravishda, poyabzal sanoatiga xos bo’lgan yana bir atama mavjud, bu poyabzalning to’liqligi (to’liqlik jadvali quyida keltirilgan). Afsuski, biz bu tushunchaga tez-tez duch kelmaymiz va ko’pchilik bu haqda umuman eshitmagan. Biroq, oyoq kiyimlarini sinab ko’rishda, ayniqsa, odamning oyog’i keng yoki aksincha, tor bo’lsa, tayanishga arziydi. Ushbu parametr nimani anglatadi? Nima uchun kerak? Oyoq kiyimining to’liqligi jadvali nimaga o’xshaydi? Ushbu va boshqa savollarga maqolada javob berishga harakat qilamiz.
Oyoq kiyimining to’liqligi nima?
Bu suyak joylashgan joyda oyoqning aylanasining ko’rsatkichidir (oyoqning bu qismi barmoqning eng keng qismi hisoblanadi). Poyafzallarning to’liqligi ko’rsatkichi to’g’ridan-to’g’ri jinsi va yoshi bo’yicha bo’linadigan bloklar guruhiga bog’liq. Oyoq kiyimlari uchun to’liqlik jadvali GOST 3927-88 da batafsil tavsiflangan. Biroq, bugungi kunda barcha ishlab chiqaruvchilar davlat standartiga murojaat qilmaydi, chunki ular ko’pincha o’z mahsulotida ushbu parametrni ko’rsatmaydi. Umuman olganda, agar to’liqlik ko’rsatilmagan bo’lsa, u o’rtacha (normal) qiymatga mos keladi. Bundan tashqari, ko’pgina korxonalar o’ziga xos to’liqlikdagi (juda tor, tor, normal, o’rtachadan kengroq, keng) poyabzal ishlab chiqarish va chiqarishga ixtisoslashgan. Bu ko’rsatkich, ayniqsa, sport anjomlari uchun tegishli. Bunga konkilar, chang’i poyabzallari va boshqa sport poyabzallari kiradi.
To’liqlik belgisi
Ushbu ko’rsatkich raqamli yoki harf ekvivalentida ko’rsatilgan. Raqamli Rossiya va Evropa mamlakatlari uchun odatiy hisoblanadi. Buyuk Britaniya va AQSh uchun poyabzalning to’liqligi (jadval quyida ko’rsatiladi) alifbo parametridir (lotin tilida – A, B, C, D, F oraliqlari 5 mm). Mamlakatimizda, umumiy qabul qilingan standartga muvofiq, 4 mm oraliq bilan 1-12 darajali gradatsiya qo’llaniladi. Shu bilan birga, eng kichik va eng katta ko’rsatkichlar orasidagi farq 5 sm gacha bo’lishi mumkin.Yevropa mamlakatlarida to’liqlik 5 mm qadam bilan 1-8 oralig’ida o’zgaradi.
To’liqlikni aniqlash uchun oddiy qoidalar
Oyog’ingizga mos keladigan poyafzalning to’liqligini aniqlash uchun oddiy formuladan yoki onlayn dasturdan foydalanishingiz mumkin. Kiritilgan parametrlarga ko’ra, u sizga kerakli variantni beradi (bu juda tez va qulay usul). Bundan tashqari, aniqlik uchun poyabzalning to’liqligi jadvali yordamchiga aylanishi mumkin. Va endi hamma narsa tartibda.
Avval siz oyoqning uzunligini (eng ko’zga ko’ringan nuqtalarda) va kengligini (barmoqning eng keng chiqishida) (mm) aniqlashingiz kerak. O’lchovlar har bir oyoq uchun alohida-alohida, ideal holda kechqurun yoki ish kunining oxirida amalga oshirilishi kerak va ingichka barmoq ustida yaxshiroq bo’lishi kerak, chunki yozgi variantlardan tashqari, kamdan-kam odamlar yalang oyoqlarida poyabzal kiyishadi – sandallar, tiqinlar va boshqalar. Bundan tashqari, olingan natijalar orasida oyoqning uzunligi va kengligi eng kattasi tanlanadi.
Botinkalar, poyabzallarning to’liqligini aniqlash uchun formula
Ushbu formula erkaklar va ayollar uchun poyabzalning kerakli to’liqligi ko’rsatkichini aniqlashga yordam beradi va u quyidagicha ko’rinadi:
Vt = 0,25xB – 0,15xC – A,
bu erda W – to’liqlik ko’rsatkichi;
B – oyoqning kengligi (atrofi);
C – oyoq uzunligi;
A – doimiy qiymatga ega bo’lgan koeffitsient ko’rsatkichi: 16 – 33,5-40 o’lchamdagi ayollar poyabzali uchun, 21-27,5 sm gacha va 17 – 38,5-44,5 o’lchamdagi erkaklar poyabzali uchun. oyoq uzunligi 24,5-30,5 sm (rasmda ko’rsatilgan A, B raqamlari formulaga taalluqli emas).
Oyoq kiyimining to’liqligi jadvali
Oyoq o’lchami va oyoq kengligi nisbati jadvalda aniq ko’rsatilgan, buning uchun 5 mm qo’shni raqamlar orasidagi interval qabul qilinadi.
| Hajmi | To’liqlik (ko’tarilish), mm | ||||||||
| 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | |
| 35 | 197 | 202 | 207 | 212 | 217 | 222 | 227 | 232 | 237 |
| 36 | 201 | 206 | 211 | 216 | 221 | 226 | 231 | 236 | 241 |
| 37 | 205 | 210 | 215 | 220 | 225 | 230 | 235 | 240 | 245 |
| 38 | 209 | 214 | 219 | 224 | 229 | 234 | 239 | 244 | 249 |
| 39 | 213 | 218 | 223 | 228 | 233 | 238 | 243 | 248 | 253 |
| 40 | 217 | 222 | 227 | 232 | 237 | 242 | 247 | 252 | 257 |
| 41 | 221 | 226 | 231 | 236 | 241 | 246 | 451 | 256 | 261 |
| 42 | 225 | 230 | 235 | 240 | 245 | 250 | 255 | 260 | 265 |
| 43 | 229 | 234 | 239 | 244 | 249 | 254 | 259 | 264 | 269 |
| 44 | 233 | 238 | 243 | 248 | 253 | 258 | 263 | 268 | 273 |
| 45 | 237 | 242 | 247 | 252 | 257 | 262 | 267 | 272 | 277 |
| 46 | 241 | 246 | 251 | 256 | 261 | 266 | 271 | 276 | 281 |
| 47 | 245 | 250 | 255 | 260 | 265 | 270 | 275 | 280 | 285 |
| 48 | 249 | 254 | 259 | 264 | 269 | 274 | 279 | 284 | 289 |
Jadvalga ko’ra, 6 to’liqlik indeksi oyoqlarning normal to’liqligining ko’rsatkichidir. 2-5 ko’rsatkichlari allaqachon o’rtacha bo’lgan oyoqlarni tavsiflaydi va 7 va undan keyin o’rtachadan kengroq, keng, to’liq, juda keng.
Ayollar poyafzalining to’liqligi jadvali erkaklarnikidan biroz farq qiladi. Farqi bitta qiymat, ya’ni ayollar poyabzali to’liqligining 1 raqami erkaklar uchun 2 ko’rsatkichiga to’g’ri keladi; ayollar uchun 2 raqami erkaklar uchun 3 raqamiga to’g’ri keladi va hokazo.
Poyafzalning to’liqligini aniqlash uchun Amerika tizimi
Yuqorida aytib o’tilganidek, Amerikada poyabzalning to’liqligi ko’rsatilgan o’z tizimi mavjud. Quyidagi jadval (AQSh) buni yaqqol tasdiqlaydi.
To’liqlikning alfanumerik belgisi
C (Vt (keng) / N (tor))
D (ikki kenglik / M (o’rta))
E (WWW, 3W (uch kenglik) / Vt))
Bolalar poyafzalining to’liqligi haqida bir necha so’z
Men bolalarga bir necha so’z aytmoqchiman. Ular uchun “bolalar poyafzalining to’liqligi” tushunchasi maqbuldir. Umumiy qabul qilingan 3927-88 standartida berilgan jadval, afsuski, biroz eskirgan va sovet tengdoshlaridan balandroqdek ko’rinadigan zamonaviy bolalarning tezlashishi buning yorqin dalilidir. O’z-o’zini hurmat qiladigan bolalar poyafzali ishlab chiqaruvchilari hozirgi vaqtda istalgan oxirgini aniq qayta tiklash uchun turli xil tadqiqotlar va bolalar oyoqlarini ommaviy o’lchovlarini o’tkazmoqda. Bundan tashqari, ular aksessuarlardan foydalangan holda poyabzal ishlab chiqarishning oddiy usulidan foydalanadilar – Velcro, dantellar, mahkamlagichlar. Ushbu armatura bolaning oyog’ining parametrlari uchun to’liqlik ko’rsatkichini mustaqil ravishda sozlash imkonini beradi. Shuning uchun, har qanday xarid qilishdan oldin, noto’g’ri tanlov qilmaslik uchun poyabzalni bir necha marta sinab ko’rish yaxshiroqdir.
Kiyim model eskizlarini chizish
Bir necha eskiz modellarini tanlash va ularni qomatga mosligi hamda ranglarni to`g`ri tanlash. Konstruktsiya chizmasining sifat va qomatda kiyimning to’g’ri o’rnashuv o’lchamlarining aniq va to’g’ri olinishiga bog’liqligini o`rganish.
Barcha modellarga tug`risi ta`rif berishi nazarda tutiladi. Kiyimning vazifasi, mavsumiyligi, rangi, gigienik talablari, estetik talablari va iste`molchi talablarini ko`rsatib o`tish maqsadga muvofiq. Tanlangan modelning siluetlari to`grisida ma`lumotlar:
Kiyimning qomatga mos kelishi kiyimning yuqori qism balansi qanday aniqlanganligiga bog’liq. Qomatning turli joylarida kiyim bir xil yopishib turmaydi, lekin har doim kiyim bilan odam tanasining orasida uning bemalol nafas olib harakat qilish uchun zarur bo’lgan havo bo’shliqlari bor. Kiyimning ichki razmerlari orasidagi farq to’kislik qo’shimchalari deyiladi. Kiyim konstruktsiyalash jarayonida hisoblashlarni osonlashtirish maqsadida kiyim erkinligiga umumiy qo’shimcha olinadi. Uning tarkibiga ham texnik, ham dekorativ konstruktiv qo’shimchalar kiradi, lekin hech qachon umumiy qo’shimcha minimal zarur qo’shimchadan kam bo’la olmaydi. To’kislik qo’shimchalari kiyimning umumiy kengligiga yoki konstruktsiyaning ayrim uchastkalariga mo’ljallangan bo’lishi mumkin.
Kostyum kompozitsiya asoslari tushunchasini insonning qomat tuzilishidan ajratib bo’lmaydi. CHunki kiyim insonsiz mavjud emas, inson va kiyim-yagona, ajralmas bir butundir. Tikuvchilik sanoatining bo’lg’usi mutaxassislari amaliyotda kiyim kompozitsiyasi asoslari, ommaviy ishlab chiqarish sharoitida esa kiyimlarni modellashtirish xususiyatlarini o’zlashtirish uchun inson o’z ustida ishlamog’i lozim.
3. Tanlangan model tavsifi
Kiyim inson tanasini atrof muhitning har xil taosirlaridan asrash vositasi sifatida paydo bo’lgan. Jamiyat taraqqiyotining hozirgi bosqichida kiyim deb, o’simlik, hayvonot va sunoiy materiallardan tayyorlanadigan va odamni atrof-muhitning nomaqbul taosirlaridan asraydigan, organizmning normal sog’lom holatini saqlaydigan va bezak vazifasini o’taydigan har xil narsalar aytiladi.
Kiyim insoniyat moddiy madaniyatining elementlaridan biri hisoblanadi.
Kiyimni konstruktsiyalash-bu murakkab jarayon. Bu tikuvchilik buyumlarini loyihalash umumiy jarayonning tarkibiy qismi bo’lib, bu ishda modeloer-rassomlar, konstruktsiyalar, materialshunoslar, texnologlar singari ko’plab mutaxassislar mehnat qiladi.
Konstruktsiya asosining chizmasini hisoblash va tuzish metodini tanlash ishlab chiqarish spetsifikatsiyasiga bog’liq.
Kiyimning yakka buyurtma yo’li bilan tikishda o’lchab-hisoblab konstruktsiyalash metodi juda mos keladi, chunki bu metod aniq o’lchangan tufayli gavdaning o’ziga xos xususiyatlarini hisobga olish imkonini beradi.
4. Kiyim modelini loyihalash uchun dastlabki ma`lumotlar
SHruk = Op + Po.p; Vpr = dv.r + Ps.pr + Pp.p + 1;
Vok = VprR (1 + N) + Pv.ok;
Dok = 1,51 (0,5 SHruk + Vok); DprR = Dok / (1 + N);
SHpr = (0,6 . 0,62) (Dpr – Vpr) – (Pu.p – Ppl);
SHsp =SHs + Psh.sp + Pur.sp + (0,3 . 0,4);
SHp = SHg + (Sg2 – Sg1) + Psh.p + Pur.p;
Pg = (SHsp + SHp + SHpr) – Sg3
1-jadval
Namunaviy qomatning o’lchov belgilari
| O’lchov belgilarining nomlanishi. | SHartli belgisi | O’lchov belgisining asosiy qiymati, sm. |
| 1 | 2 | 3 |
| Bo`y | R | 164 |
5. Kiyim asos konstruktsiyasini qurish uchun qo`shimchalar tanlash
Konstruktiv qo’shimchalar qiymati
| Qo’shimchalar nomi | Qo’shimchalarning shartli belgilanishi | Gavdaning yopishib turish darajasiga mo’ljallangan qo’shimchalar |
| 1 | 2 | 3 |
| Ko’krak kengligiga | Pk | 7,5 10,5 |
6. Kiyim asos konstruktsiyasining hisobi
| Konstruktiv bo’lak belgisi | Siljitish yo’nalishi | Hisob formulasi va hisoblar. | Konstruktiv bo’lak qiymati |
| 1 | 2 | 3 | 4 |
| TA0 | Bo`yin nuqtasining holati. | Dt.s + Pd.t.s + Ur | 41,1 |
2-rasm. Ayollar ko`ylagini model konstruktsiyasi
8. Kiyimlarni konstruktiv modellashtirish
3-rasm. Ayollar ko`ylagini modellashtirilgan chizmasi.
Modellashtirish atamasi esa insonning tashqi va ichki dunyosi, materiallar xususiyatlari, atrofdagi muhit sharoitlari e`tiborga olingan holda, yangi model yaratishning ijodiy jarayonini anglatadi. Modellashtirishda tikuv buyumlarning shakli va silueti, bichimi, shakllantirish usuli, elementlar kompozitsiyasi va ranglarga oid yechimlar o’zgarishi mumkin. Tayyor bazaviy model yoki uning eskizi bo’yicha kiyimning siluetli konstruktiv asosi yordamida yangi model chizmasini va namunasini tayyorlash jarayoni texnik modellash deyiladi.
a-elka vitochkasi ko`cherish tartibi ko`rinishi, b-bo`yin o`miz vitochkasining holati, v-bel vitochkasining holati, g- qo`ltiq o`mizi vitochkasining holati, d- bel vitochkasining relef chokidagi holati, e- yelka vitochkasi ko`rinishi.
4-rasm. Vitochka ko`cherish.
Konstruktiv asos siluetini o`zgartiradigan usullarga parallel va konussimon kengaytirish yoki toraytirish, detallarni toraytirish yoki burmalar hosil qilish kiradi.
Parallel kengaytirish detallarda asosan burmalar va yumshoq taxlamalar loyihalash uchun qo`llanadi. Konstruktiv gorizontal chiziqlar belgilangan detal qator vertikal chiziqlar orqali bo`linadi va har bir bo`lak konstruktiv chiziqlar bo`yicha suriladi. Surilishlar bir xil maromda yoki notekis ravishda bajarilishi mumkin. Ketma-ket surilgan detallar konturi belgilanib turiladi. Oxirgi detal surilgan zahoti butun yangi kontur ravon chiziladi (5-rasm).
Yenglarda parallel surilishlar detalning bo`ylama konturiga ham ta`sir ko`rsatadi.
a-old bo`lak, b-parallel kengaytirilgan yeng holati.
5-rasm. Parallel kengaytirish
Konussimon kengaytirish kiyim detalining yelka, ko`krak, bel, bo`ksa, tizza chiziqlaridan va pastroqdan boshlanishi mumkin. CHoksiz konussimon kengaytirish trapetsiya shaklidagi siluetlar tuzishda qo`llanadi ( – rasm). Agar detalning kengaytirilgan uchi burmalansa, uning shakli «chiqqan trapetsiya» siluetini hosil qiladi. O`zgartirishlar usuli yuqorida ta`riflanganidek bajariladi, lekin bo`laklar boshqacharoq suriladi. O`zgartirishlar ikkala usul yordamida tuzilishi mumkin. Vitachkali detallar kengaytirilganda qirqiladigan chiziqlar vitachkalar uchidan o`tadi. Bo`laklar surilgandan so`ng vitachkalar qisman yoki to`liq yopiladi.
Konussimon toraytirish ham shu uslubda bajariladi. Ammo bo`laklar bir-birining ustiga chiqarilganda aylana o`lchamlari figuranikidan oshmog`i lozim. Detallar etagi toraytirilganda avvalgi vitachkalar kengayib, yangilari ham hosil bo`lishi ehtimoldan holi emas. Ularning barchasi bunday modellarda yumshoq taxlama yoki burmalarga kiritiladi.
Konussimon kengaytirish darajasi gazlama xususiyatiga bog`liq holda silliq yoki taxlamador shakllar hosil bo`lishiga olib keladi. Detal kengayishi 4-5 0 dan oshsa, silliq konussimon shakl taxlamador shaklga o`tadi. Buyum uzunligi oshgan sari konus o`z shaklini yo`qota boshlaydi. Tanda ipining detal uzunasiga 45 0 burchak ostida yo`nalishi konnusimon shaklning taxlamadorligini vujudga keltiradi.
Kiyimlarga xos murakkab shakllar, misol uchun, belda yopishib turadigan etagi kengaygan, qo`shimcha bo`linishlar orqali tuziladi: ko`ndalang bo`linishlar – bel chizig`ida (5. a-rasm), bo`ylama bo`linishlar – bo`rtma choklarda (5. b – rasm).
6-rasm. Konussimon modellashtirish holati.
9. Asos konstruktsiyasiga muvofiq andaza chizmalarini chizish
01-old bo`lak, 02-old bo`lak etak qismi, 03-ort bo`lak, 04-ort bo`lak etak qismi,
05-eng bo`lagi, 06-monjetning 1-bo`lagi, 07-ort bo`lak mag`izi, 08-adip,
09-ustki yoqa, 10-ostki yoqa.
7-rasm. CHok haqi kattaliklari va o`lchamlari.
Foydalanilgan adabiyotlar
1. Komilova. X.X.”Tikuv buyumlarini konstruktsiyalash”. T:. -2003 y
2. Yanchevskaya. Y.V. “Ayollar ust kiyimlarini konstruktsiyalash”. T:. -1999 y.
3. Q.M. Abdullaeva. “Tikuvchilik buyumlarini loyihalash va modellashtirish asoslari”. T:. -2006 y.
4. Koblyakova Ye.B «Konstruirovanie odejdq s elementami SAPR» M:1988g.
5. Koblyakova Ye.B «Laboratornqy praktikum po konstruirovaniyu odejdq s elementami SAPR» M:1992g.