10-sinf kimyo

Agar kimyo atamasini tayinlashni so’rasangiz, eng yaxshi javobingiz, ehtimol, Antoine Lavoisier. Lavoisier “Kimyo elementlari” (1787) kitobini yozdi. U kislorod va vodorodni kashf etgan va nomlangan elementlarning birinchi to’liq ro’yxatini (shu vaqtning o’zida) tuzgan, metrik tizimni rivojlantirishga, kimyoviy nomenklaturani qayta ko’rib chiqishga va standartlashtirishga ko’maklashgan va moddani o’zgartirganda ham moddani saqlab qolganligini kashf qilgan.

Kim kimning otasi?

Kim kimning otasi? Bu savolga eng yaxshi javoblarni va bu kishilarning har birining Kimyoviy Ota deb hisoblanishi sabablarini ko’rib chiqamiz.

Kimyo fani: eng keng tarqalgan javob

Agar kimyo atamasini tayinlashni so’rasangiz, eng yaxshi javobingiz, ehtimol, Antoine Lavoisier. Lavoisier “Kimyo elementlari” (1787) kitobini yozdi. U kislorod va vodorodni kashf etgan va nomlangan elementlarning birinchi to’liq ro’yxatini (shu vaqtning o’zida) tuzgan, metrik tizimni rivojlantirishga, kimyoviy nomenklaturani qayta ko’rib chiqishga va standartlashtirishga ko’maklashgan va moddani o’zgartirganda ham moddani saqlab qolganligini kashf qilgan.

Kimyoviy Ota deb ataladigan yana bir tanlov – 800 yil atrofida yashab, farovon kimyogar bo’lgan Jabir ibn Hayyan.

Ba’zida Zamonaviy Kimyoviy Ota deb ataladigan boshqa odamlar Robert Boyl , Yons Berzelius va Jon Daltondir.

Boshqa “Kimyo fani” olimlari

Boshqa olimlar “Kimyo” otasi deb ataladi yoki kimyo muayyan sohalarida qayd etildi:

Kimyo fani

Mavzu	Ism	Sabab
Erta kimyo otasi Kimyo fani	Jobir ibn Hayyon	Eksperimental usulni simyaksga 815 yilga taklif qildi.
Zamonaviy kimyo fani	Antoine Lavoisier	Kitob: Kimyo elementlari (1787)
Zamonaviy kimyo fani	Robert Boyl	Kitob: Skeptik ximist (1661)
Zamonaviy kimyo fani	Jons Berzelius	1800-yillarda ishlab chiqilgan kimyoviy nomenklatura
Zamonaviy kimyo fani	Jon Dalton	qayta tiklangan atom nazariyasi
Erta atom atom nazariyasi	Demokrit	kosmologiyada atomizmni tashkil etdi
Atom nazariyasi otasi Zamonaviy Atomiya nazariyasi otasi	Jon Dalton	Atomni moddaning qurilish bloki sifatida taklif qilish
Zamonaviy Atomiya nazariyasi otasi	Ota Rojer Boschovich	nazariyani rasmiylashtirmasdan taxminan bir asr oldin, zamonaviy atom nazariyasi deb nomlanuvchi narsa tasvirlangan
Yadro kimyo otasi	Otto Hahn	Kitob: Amaliy radiokimyo (1936) Atomni parchalash uchun birinchi odam (1938) Kimyo bo’yicha Nobel mukofoti yadroviy bo’shliqni aniqlash uchun (1944)
Muntazam jadvalning otasi	Dmitriy Mendeleev	muntazam xususiyatlarga (1869) ko’ra atomik og’irlikni oshirish uchun ma’lum bo’lgan barcha elementlarni tartibga solib,
Fiziologiya fani o`qituvchisi	Hermann von Helmholtz	termodinamika, energiya va elektrodinamikani himoya qilish nazariyasi uchun
Fiziologiya fani o`qituvchisi Kimyoviy termodinamika asoschisi	Willard Gibbs	termodinamikani tasvirlaydigan birinchi birlashtirilgan teoremalarni e’lon qildi

10-sinf kimyo

1. Quyidagi orbitallarning qaysi birlari mavjud emas?

A) 1s,2s B) 2p,3d C) 3p,4d D) 1p,3f

2. Elektronlar soni maksimal bo’lgan, to’lgan energetik pog’onani ko’rsating.

A) 2 B) 6 C) 4 D) 5

3. Tashqi pog’onaning bosh kvant soni qiymati qaysi kattalik bilan bir xil bo’ladi? 1) guruh tartib raqami; 2) davr tartib raqami; 3) qator tartib raqami; 4) pog’onalar soni; 5) tashqi pog’onadagi elektronlar soni;

A) 1,2 B) 2,4 C) 1,4 D) 2,3

4. Ammoniy ioni qanday geometrik tuzilishga ega?

A) uchburchak B) piramida S) tetraedr D) teng tomonli uchburchak

5. Qaysi guruhdagi elementlar gidridining fazoviy shakli uchburchakli piramida tuzilishiga ega?

A) III B) IV C) V D) VI

6. 16 г СаСО₃ парчаланганда, 11,6 г қаттиқ қолдиқ ҳосил бўлди. СаСО₃ нинг неча фоизи парчаланганлигини ва қаттиқ қолдиқнинг таркибини аниқланг.

А) 59%; 5,6 г СаСО₃ ва 6 г СаО В) 52,6%; 4,4 г СаСО₃ ва 7,2 г СаО С) 62,5%; 6 г СаСО₃ ва 5,6 г СаО Д) 100%; 8,96 г СаСО₃

7. Qaysi birikmalar tarkibida uglerodning oksidlanish darajasi -2 ga teng? 1) uglerod(II)-oksidning xlor bilan reaksiya mahsuloti; 2) metanol; 3) xlormetan; 4) chumoli kislota; 5) etil xlorid; 6) etilen;

A) 1,3,5 B) 1,4,6 C) 1,4,5 D) 2,4,6

8. Мис(II) сульфатнинг 500 мл 0,1 молярли эритмасидан 19300 Кл электр миқдори ўтказилганда, катодда (инерт электрод) неча грамм мис ажралади?

А) 3,2 В) 6,4 С) 1,6 Д) 12,

9. Qaysi azot oksidi befarq oksid deyiladi?

10. Suyuq yoqilg’i — neft O’zbekistonning qaysi viloyatlarida qazib olinadi______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

11.. Havo va kislorod aralashmasidagi kislorodning hajmiy ulushi 80% bo‘lishi uchun havo va kislorodni qanday hajmiy nisbatda olish kerak? (O₂)=0, 2 A) 1:2 B) 1:4 S) 1:1 D) 1:3

12. Рух пластинка таркибида 13,5 г мис(II) хлорид бўлган эритмага туширилди. Пластинка массаси 0,01 г га ўзгарган бўлса, эритмада неча грамм мис(II) хлорид қолади?

А) 13,11 В) 12,15 С) 2,4 Д) 5,76 Е) қолмайди.

14. Vodorodning hajmiy ulushi 70% bo‘lgan, vodorodva kisloroddan iborat 110 g aralashmadagi kislorod

og‘irligini (g) hisoblang. A) 33 B) 96 S) 77 D) 14

15. 2 kg kalsiy karbitning suv bilan reaksiyaga kirishuvidan qancha hajm (n.sh)asetilen olish mumkin.

A) 15 B) 0,7 S) 09 D) 12

16. Formaldegid va vodorod aralashmasining geliyga nisbatan zichligi 6,1 bo‘lib, u qizdirilgan nikel

katalizatori ustidan o‘tkazilganda vodorodning barchasi sarflansa, hosil bo‘lgan gazlar aralashmasining havoga nisbatan zichligini aniqlang.

A) 3,58 B) 4,66 S) 1,05 D) 0,37

17. Pеntаnning suyuqlаnish аgrеgаt hоlаti qаndаy?

A. 129,7 C vа suyuqlik B. 138,3 C vа gаz S. 29,7 C vа gаz D.103 C vа gаz

18. Siklobutanning yonishi natijasida qanday jarayon sodir bo‘ladi?

1) vodorod atomi qaytariladi; 2) kislorod atomi qaytariladi; 3) uglerod atomi qaytariladi;

4) kislorod atomi oksidlanadi; 5) uglerod atomi oksidlanadi; 6) vodorod atomi oksidlanadi.

A) 3, 6 B) 1, 2 S) 2, 5 D) 1, 4

19. Aminosirka kislota va metilamin eritmalari lakmus qog‘ozga qanday ta’sir ko‘rsatadi?

A) lakmus aminosirka kislota eritmasida qizil rangga, metilamin eritmasida esa ko‘k rangga bo‘yaladi

B) lakmus aminosirka kislota eritmasida ko‘k rangga, metilamin eritmasida esa qizil rangga kiradi

S) lakmus aminosirka kislota eritmasida o‘z rangini o‘zgartirmaydi, metilamin eritmasida esa ko‘k rangga

D) lakmus aminosirka kislota eritmasida qizil rangga kiradi, metilamin eritmasida esa rangini o‘zmaydi

21. Fenilaminning xossalari qaysi javobda ko`rsatilgan ?

A. rangsiz, moysimon, suvda kam eriydi. B. o’ziga xos hidga ega, rangli

S . rangsiz, moysimon, suvda erimaydi. D. rangli, moysimon, suvda eriydi

22. Kislorod qaysi element bilan birikkanda +2 darajasini hosil qiladi?

A. Kislorod B. Xlor S. Fosfor D. Ftor

24. Organik kimyo fani qayerda kashf qilingan?————————————–

25. Водородли бирикмасининг формуласи НЭ бўлган элементнинг юқори оксиди таркибида 61,2% кислород бор. Бу қайси элемент? А) Са В) Аl S) Cl Д) Fe