5.Ham daryo, ham viloyat nomini bildiruvchi so’z.
Muallif: D. Haydarova 6-“ ” sinflar uchunona tili fani ” 201
4.Qashqadaryo viloyati hududidan oqib o’tuvchi daryo nomi.
5.Ham daryo, ham viloyat nomini bildiruvchi so’z.
6.Daryo nomlariga misollar keltiring.
7.Buloq nomlariga misollar ayting.
8.Ko’l, okean, dengiz nomlariga misollar aytib, ularni izohlang.
V. O`quvchilarni baholash:
Ishtirokiga qarab
VI. UYGA VAZIFA:
287-mashq. Uyga vazifa. Quyidagi savollarga geografiya fanidan olgan bilimlaringiz asosida javoblar yozing va suv bilan bog’liq nomlarni izohlang.
Qaysi daryo o’tmishda Jayhun, O’kuz, Oks nomlari bilan atalgan?
Respublikamiz hududidagi dengiz nima deb ataladi?
Toshkent shahri ichidan oqib o’tuvchi kanal nomini ayting.
Qoradaryo va Norinning qo’shilishidanqaysi daryo hosil bo’ladi?
Muallif: D. Haydarova
6- SINFLAR UCHUN ONA TILI
FANI
«____”____________201____-yil
Mavzu: Suv havzalari va inshootlari nomlari
Maqsad: A) ta`limiy maqsad-______________________________________
B) tarbiyaviy maqsad-____________________________________ ____________________________________________________________________________________________________________
S) rivojlantiruvchi maqsad –_______________________________ ____________________________________________________________________________________________________________
Dars turi: ______________________________________________________
Darsda foydalanilaniladigan
metod: an`anaviy, savol – javob,
Darsda foydalaniladigan jihoz: texnik vositalar, slaydlar, tarqatmalar, testlar.
DARSNING BORISHI:
I.Tashkiliy qism:
B) Davomatni aniqlash.
V) o`quvchilarni darsga tayyorlash
II.O`TILGAN MAVZUNI SO`RASH .
281 -mashq. Rasm asosida «Assalom, Navro’z!» mavzusida matn tuzing. Navro’zni sharq xalqlari qanday kutib olishi haqida so’zlab bering.
- O’zbekiston Respublikasida qanday kunlar bayram kunlari deb e’lon qilingan?
- mashq. Matnni o’qing. Undagi suv bilan bog’liq nomlarni topib, izohlang.
- mashq. Gaplarni ko’chiring. Suv bilan bog’liq nomlarning tagiga chizing va izohlang.
- mashq. Ajratib ko’rsatilgan so’zlar orqali qaysi daryolar haqida gap ketayotganini aniqlang.
- Daryo nomlariga misollar keltiring.
- Buloq nomlariga misollar ayting.
- Qaysi daryo o’tmishda Jayhun, O’kuz, Oks nomlari bilan atalgan?
- Respublikamiz hududidagi dengiz nima deb ataladi?
- Toshkent shahri ichidan oqib o’tuvchi kanal nomini ayting.
- Qoradaryo va Norinning qo’shilishidan qaysi daryo hosil bo’ladi?
- Qaysi daryo o’tmishda Jayhun, O’kuz, Oks nomlari bilan atalgan?
- Respublikamiz hududidagi dengiz nima deb ataladi?
- Toshkent shahri ichidan oqib o’tuvchi kanal nomini ayting.
- Qoradaryo va Norinning qo’shilishidan qaysi daryo hosil bo’ladi?
- Daryo nomlariga misollar keltiring.
- Buloq nomlariga misollar ayting.
- mashq. Gaplarni o’qing. Turdosh otlarni topib, ularni ma’no guruhlariga ajrating.
- mashq. Uch guruhga bo’lining. Birinchi guruh shaxs, ikkinchi guruh narsa, uchinchi guruh o’rin-joy nomlariga o’ntadan misol yozsin. Qaysi guruh topshiriqni birinchi bo’lib bajarsa, o’sha guruh g’olib bo’ladi.
- mashq.Uyga vazifa. «To’yda» mavzusida matn tuzing. Unda ishlatilgan turdosh otlarning ma’no guruhlarini izohlang.
- mashq.Uyga vazifa. «To’yda» mavzusida matn tuzing. Unda ishlatilgan turdosh otlarning ma’no guruhlarini izohlang.
- mashq. Gaplarni ko’chiring. Shaxs otlarini topib, ularni izohlang.
- mashq. Matnni o’qing. Shaxs otlarini aniqlab, ularga izoh bering.
- Nima qilib turibsanlar, ayangni chaqirmaysanlarmi? Dadala- ringga xabar qilmaysanlarmi? Yugur, pochchangga chop, tog’am keldi, deb ayt.
- mashq. Ko’chiring. Shaxs otlarini topib, tagiga chizing. So’ng ularning ma’nolarini izohlang.
- – mashq. Ko’chiring. Shaxs otlarini topib, tagiga chizing. So’ng ularning ma’nolarini izohlang.
- Shaxs otlari deb nimaga aytiladi?
- -lik qo’shimchasi yordamida qanday shaxs otlari yasaladi?
- Qarindoshchilikni va nasl-nasabni bildiruvchi shaxs otlariga misollar keltiring.
- mashq. Uch guruhga bo’lining. Birinchi guruh -chi, ikkinchi guruh -dosh, uchinchi guruh -shunos, -paz qo’shimchalari yordamida shaxs otlari yasasin.
III.YANGI MAVZU BAYONI
Suv havzalari va inshootlari nomlari tarkibidagi birinchi so’z bosh harf bilan yoziladi.
284-mashq. Quyida berilgan so’zlarni jadvalga joylashtiring va ular ishtirokida gaplar tuzing.
286 – mashq. Boshqotirmaga yashiringan daryo nomlarini topib joylashtiring va ular haqida suhbat uyushtiring.
Orolga borib quyiluvchi daryo nomi.
Sirdaiyoning chap irmog’i.
Qashqadaryo viloyati hududidan oqib o’tuvchi daryo nomi.
Ham daryo, ham viloyat nomini bildiruvchi so’z.
IV. MUSTAHKAMLASH
V. BAHOLASH MEZONI
Ishtirokiga qarab
VI. UYGA VAZIFA
6- SINFLAR UCHUN ONA TILI
«____”____________201____-yil
Mavzu: Turdosh otlar
Maqsad:
Maqsad: A) ta`limiy maqsad-______________________________________
B) tarbiyaviy maqsad-____________________________________ ____________________________________________________________________________________________________________
S) rivojlantiruvchi maqsad –_______________________________ ____________________________________________________________________________________________________________
Dars turi: ______________________________________________________
Darsda foydalanilaniladigan
metod: an`anaviy, savol – javob,
Darsda foydalaniladigan jihoz: texnik vositalar, slaydlar, tarqatmalar, testlar.
DARSNING BORISHI:
I.Tashkiliy qism:
B) Davomatni aniqlash.
V) o`quvchilarni darsga tayyorlash
II.O`TILGAN MAVZUNI SO`RASH .
A) mashqlar orqali
III. YANGI MAVZU BAYONI
Bir turdagi shaxs, narsa, o’rin-joy,faoliyat-jarayon nomlarini bildiruvchi otlar turdosh otlar sanaladi.
A) mashqlar orqali
288-mashq. Matnni ko’chiring. Turdosh otlarni aniqlab, ularga tavsif bering.
Nurali baxshi bu tomonlarda juda mashhur edi. Tog’liklarning biron to’yi, ma’rakasi, gap-gashtagi usiz o’tmaydi. Nurali baxshi biron sabab bilan qatnasha olmagan to’ydan odamlar «Bu to’y to’y bo’lmadi», deb qaytishar edi.
B) Savollar orqali
1.Shaxs otlari deb nimaga aytiladi?
2.Narsa otlariga misollar keltiring.
3.O’rin-joy otlariga misol ayting.
V. BAHOLASH MEZONI
Ishtirokiga qarab
6- SINFLAR UCHUN ONA TILI
FANI
«____”____________201____-yil
Mavzu: Shaxs otlari
Maqsad: A) ta`limiy maqsad-______________________________________
B) tarbiyaviy maqsad-____________________________________ ____________________________________________________________________________________________________________
S) rivojlantiruvchi maqsad –_______________________________ ____________________________________________________________________________________________________________
Dars turi: ______________________________________________________
Darsda foydalanilaniladigan
metod: an`anaviy, savol – javob,
Darsda foydalaniladigan jihoz: texnik vositalar, slaydlar, tarqatmalar, testlar.
DARSNING BORISHI:
I.Tashkiliy qism:
B) Davomatni aniqlash.
V) o`quvchilarni darsga tayyorlash
1.Shaxs otlari deb nimaga aytiladi?
2.Narsa otlariga misollar keltiring.
3.O’rin-joy otlariga misol ayting.
III.YANGI MAVZU BAYONI
Shaxs otlari kim? so’roq’iga javob bo’lib, shaxslarni yoshiga, yashash joyiga, mansab-unvoniga, kasb-koriga, ijtimoiy holatiga, qarindoshlik darajasiga, nasl- nasabiga ko’ra nondab keladi.
Kampir uni bag’ridan bo’shatib hovli tomonga qichqirdi:
B) Savollar orqali
IV. MUSTAHKAMLASH
1.Shaxs otlari deb nimaga aytiladi?
2.-lik qo’shimchasi yordamida qanday shaxs otlari yasaladi?
3.Qarindoshchilikni va nasl-nasabni bildiruvchi shaxs otlariga misollar keltiring.
V. BAHOLASH MEZONI
Ishtirokiga qarab
1. Uning yaxshi o’quvchi bo’lib, to’rtinchi sinfni «to’rt» ba- holarga yakunlayotganidan dadasi bilan onasi, buvisi ham xursand. (O. Olimov) 2. Men o’qimay turib ham, boshimda shu qadrdon qalpoqcham bor ekan, albatta, agronom ham, injener ham, artist ham bo’la olaman, deb qattiq ishonar edim. (X. To’xtaboyev) 3. Hoji buvi qo’lidan kelgancha dori-darmon qildi, keyin oyim tuzaldi. (O’. Hoshimov)
Muallif: D. Haydarova
6- SINFLAR UCHUN ONA TILI
«____”____________201____-yil
Mavzu: Shaxs oti yasovchi qo’shimchalar va ularning imlosi
Maqsad: A) ta`limiy maqsad-______________________________________
B) tarbiyaviy maqsad-____________________________________ ____________________________________________________________________________________________________________
S) rivojlantiruvchi maqsad –_______________________________ ____________________________________________________________________________________________________________
Dars turi: ______________________________________________________
Darsda foydalanilaniladigan
metod: an`anaviy, savol – javob,
Darsda foydalaniladigan jihoz: texnik vositalar, slaydlar, tarqatmalar, testlar.
DARSNING BORISHI:
I.Tashkiliy qism:
B) Davomatni aniqlash.
V) o`quvchilarni darsga tayyorlash
II.O`TILGAN MAVZUNI SO`RASH .
1. Uning yaxshi o’quvchi bo’lib, to’rtinchi sinfni «to’rt» ba- holarga yakunlayotganidan dadasi bilan onasi, buvisi ham xursand. (O. Olimov) 2. Men o’qimay turib ham, boshimda shu qadrdon qalpoqcham bor ekan, albatta, agronom ham, injener ham, artist ham bo’la olaman, deb qattiq ishonar edim. (X. To’xtaboyev) 3. Hoji buvi qo’lidan kelgancha dori-darmon qildi, keyin oyim tuzaldi.(O’. Hoshimov)
Shaxs otlarining bir guruhi asosga -chi, -soz, -kor, -xon, -dosh, -boz (-voz), -vchi, -lik qo’shimchalarini qo’shish yordamida yasaladi. -vchi qo’shimchasi i unlisi bilan tugagan fe’llarga qo’shilganda i unlisi it shaklida, a bilan tugagan fe’llarga qo’shilganda a unlisi o i shaklida talaffuz qilinadi va shunday yoziladi. Undosh bilan tugagan fe’llarga -uvchi shaklida qo’shiladi: quruvchi, suzuvchi.
-lik qo’shimchasi o’rin-joy bildiruvchi turdosh va atoqli otlarga qo’shilib, shaxsning shu hududga mansubligini bildiradi. Atoqli otlarga qo’shilgan -lik qo’shimchasi atoqli otni turdosh otga aylantiradi va kichik harf bilan yoziladi
A) mashqlar orqali
1. Shayxontohurda baqqollar, sartaroshlar, zargarlar juda se- rob. 2. Aravakash mo’mingina, muloyim, kamgap kishi. 3. Taqachi- lar tinmaydi. Ish ko’p. 4. Uloqchilargina emas, hatto otlar ham bu tortishuvning zavqini anglagandek, shavq bilan chopadi. 5. Jazirama oftob. Baqqollar, nosvoychilar, samovarchilar issiqdan garang. (Oybek)
& 296-mashq. Shaxs otlarini aniqlab, ularni tub va yasama otlarga ajrating, imlosini tushuntiring.
1. Yo’q, men zargar emasman. Zargarlik tarozisi ota meros aslida. 2. Qo’shiq aytganim faqat otamga yoqqan emish: «Qo’shiq aytolsa, demak, cho’ponlikka yaraydi»,— debdi u cho’lig’iga. 3. Ra- shidboy ertasi kuni qassobning mashinasida tog’ ortiga jo’nadi.