Оna tili darslarida o`quvchilarni mustaqil fikrlashga o‘rgatuvchi interaktiv va noan’anaviy metodlari
Ushbu maqolada ona tili fani bo‘yicha o‘quv mashg‘ulotlarida interaktiv usullardan foydalanish, dars samaradorligining qay darajada oshishi muammoligi ko‘rsatilgan. Shuningdek, muallif o‘quvchining diqqatini jamlashda, topqirlik, ijodkorlik qobiliyatlarini rivojlantirishda noan’anaviy metodlardan foydalanish haqida tavsiyalar berib o‘tgan.
2018-2019 yil test sinovlari uchun tasdiqlangan darsliklar ro`yxati
O‘zbekiston Respublikasi oliy va o‘rta maxsus kasb-hunar ta’limi muassasalariga 2018/2019-o‘quv yili qabuli uchun umumta’lim fanlari bo‘yicha tavsiya etiladigan test savollari bazasi O‘rta maxsus kasb-hunar ta’limi markazi, Xalq ta’limi vazirligi tomonidan 2017/2018-o‘quv yilida umumiy o‘rta va o‘rta maxsus kasb-hunar ta’limi muassasalarida foydalanishga tavsiya etilgan quyidagi darsliklar asosida shakllantiriladi.
Yangi nashr munosabati bilan O‘rta maxsus kasb-hunar ta’limi markazi tomonidan tavsiya etilgan o‘quv adabiyotlar ro‘yxatiga to‘ldirishlar kiritiladi.
| Darslik nomi | Sinf | Yil | Muallif |
|---|---|---|---|
| O‘zbek tilidagi adabiyotlar | |||
| Ona tili va adabiyot | |||
| Ona tili | 5 sinf | 2015 | N.Mahmudov va b. |
| Ona tili | 6 sinf | 2017 | N.Mahmudov va b. |
| Ona tili | 7 sinf | 2017 | N.Mahmudov va b. |
| Ona tili | 8 sinf | 2014 | M.Qodirov va b. |
| Ona tili | 9 sinf | 2014 | N.Mahmudov va b. |
| Ona tili va adabiyot | AL-kol | 2014 | A.Rafiyev va b. |
| Hozirgi o‘zbek adabiy tili (1-3 qism) | AL-kol | 2011 | A.Nurmonov va b. |
| Hozirgi o‘zbek adabiy tili | AL-kol | 2010 | G‘.Abduraxmanov |
| Adabiyot (1, 2 qism) | 5 sinf | 2015 | S.Axmedov va b. |
| Adabiyot (1, 2 qism) | 6 sinf | 2017 | S.Axmedov va b. |
| Adabiyot | 7 sinf | 2017 | Q.Yo‘ldoshev va b. |
| Adabiyot (1, 2 qism) | 8 sinf | 2014 | S.Olimov va b. |
| Adabiyot (1, 2 qism) | 9 sinf | 2014 | Q.Yo‘ldoshev va b. |
| Adabiyot | AL-kol | 2010 | B.To‘xliyev |
| Adabiyot (majmua 1-3 qism) | AL-kol | 2010 | B.To‘xliyev va b. |
| Adabiyot qoidalari | AL-kol | 2011 | X. Umirov |
| Ingliz tili | |||
| Ingliz tili «Fly High English» | 5 sinf | 2017 | L.Jo‘rayev va b. |
| Ingliz tili «Fly High English» | 6 sinf | 2013 | L.Jo‘rayev va b. |
| Ingliz tili «Fly High English» | 7 sinf | 2013 | L.Tsoy va b. |
| Ingliz tili «Fly High English» | 8 sinf | 2014 | L.Jo‘rayev va b. |
| Ingliz tili «Fly High English» | 9 sinf | 2014 | L.Jo‘rayev va b. |
| Ingliz tili «English B1» (1 qism) | AL-kol | 2014 | G.Bakiyeva va b. |
| Ingliz tili «English B1» (2 qism) | AL-kol | 2015 | G.Bakiyeva va b. |
| Ingliz tili «English B1» (3 qism) | AL-kol | 2016 | F.Rashidova va b. |
| Ingliz tili (1-3 qism) | AL-kol | 2007 | M.Gadoyeva va b. |
| Ingliz tili (1 qism) | AL-kol | 2011 | Q.Sattorov va b. |
| Ingliz tili (2 qism) | AL-kol | 2011 | O.Mo‘minov va b. |
| Ingliz tili (3 qism) | AL-kol | 2011 | G.Bakiyeva va b. |
| Ingliz tili gramatikasi | AL-kol | 2011 | M.Gapparov |
| Nemis tili | |||
| Nemis tili «Deutsch» | 5 sinf | 2017 | M.Qiyomova va b. |
| Nemis tili «Assalom, Deutsch!» | 6 sinf | 2013 | N.Suxanova va b. |
| Nemis tili «Assalom, Deutsch!» | 7 sinf | 2013 | N.Suxanova va b. |
| Nemis tili «Assalom, Deutsch!» | 8 sinf | 2014 | N.Suxanova va b. |
| Nemis tili «Deutsch» | 9 sinf | 2014 | M.Dadaxodjayeva.va b. |
| Nemis tili «Deutsch» (1 qism) | AL-kol | 2014 | S.Abdullayeva va b. |
| Nemis tili «Deutsch» (2 qism) | AL-kol | 2015 | S.Abdullayeva va b. |
| Nemis tili «Deutsch» (3 qism) | AL-kol | 2016 | S.Abdullayeva va b. |
| Nemis tili (1 qism) | AL-kol | 2011 | M.Dadaxo‘jayeva |
| Nemis tili (2 qism) | AL-kol | 2011 | A.Abdullayeva |
| Nemis tili (3 qism) | AL-kol | 2011 | G.Pan |
| Nemis tili | AL-kol | 2010 | V.Zardinova |
| Nemis tili grammatikasi | AL-kol | 2002 | K.Tanikulova |
| Fransuz tili | |||
| Fransuz tili «Bonjour la France» | 5 sinf | 2017 | A.Nosirov va b. |
| Fransuz tili «Voyage en France» | 6 sinf | 2013 | Z.Abdushukurova va b. |
| Fransuz tili «Bon voyage» | 7 sinf | 2013 | V.Buxin va b. |
| Fransuz tili «Le nouveau voyage en France» | 8 sinf | 2014 | Z. Abdushukurova va b. |
| Fransuz tili «D’un Etat a l’autre» | 9 sinf | 2014 | S. Raxmonov va b. |
| Fransuz tili «Job ou Formation?» (1 qism) | AL-kol | 2014 | Z.Davronova va b. |
| Fransuz tili «Job ou Formation?» (2 qism) | AL-kol | 2015 | S.Umarova va b. |
| Fransuz tili «Job ou Formation?» (3 qism) | AL-kol | 2016 | M.Jo`rayeva va b. |
| Fransuz tili (1 qism) | AL-kol | 2011 | M. Ubaydullayeva |
| Fransuz tili (2 qism) | AL-kol | 2011 | J.Yoqubov |
| Fransuz tili (3 qism) | AL-kol | 2011 | L.Abdushukurova |
| Fransuz tili | AL-kol | 2002 | S.Mirsagatova |
| Tarix | |||
| Tarix | 6 sinf | 2017 | A.Sagdullayev va b. |
| O‘zbekiston tarixi | 7 sinf | 2017 | A.Muhammadjonov |
| O‘zbekiston tarixi | 8 sinf | 2014 | Q.Usmonov va b. |
| O‘zbekiston tarixi | 9 sinf | 2014 | S.Tillayev va b. |
| O‘zbekiston tarixi (1 qism) | AL-kol | 2014 | Q.Usmonov va b. |
| O‘zbekiston tarixi (2 qism) | AL-kol | 2012 | Q.Usmonov va b. |
| Jahon tarixi | 7 sinf | 2017 | T.Salimov va b. |
| Jahon tarixi | 8 sinf | 2014 | U.Jo‘rayev va b. |
| Jahon tarixi | 9 sinf | 2014 | M.Lafasov va b. |
| Jahon tarixi | AL-kol | 2013, 2014 | M.Lafasov va b. |
| Matematika | |||
| Matematika | 5 sinf | 2015 | B.Haydarov |
| Matematika | 6 sinf | 2017 | M.Mirzaahmedov va b. |
| Algebra | 7 sinf | 2017 | Sh.Alimov va b. |
| Algebra | 8 sinf | 2014 | Sh.Alimov va b. |
| Algebra | 9 sinf | 2014 | Sh.Alimov va b. |
| Algebra va matematik analiz asoslari (1, 2 qism) | AL-kol | 2014 | A.Abduxamidov va b. |
| Algebra va analiz asoslari | AL-kol | 2003 | R.Vafoyev va b. |
| Matematika (1, 2 qism) | AL-kol | 2014 | A.Meliqulov va b. |
| Geometriya | 7 sinf | 2017 | A.Azamov va b. |
| Geometriya | 8 sinf | 2014 | A.Raximqoriyev |
| Geometriya | 9 sinf | 2014 | B.Haydarov va b. |
| Geometriya (1, 2 qism) | AL-kol | 2010 | I.Isroilov va b. |
| Geometriya | AL-kol | 2005 | X.Sayfullayeva |
| Informatika | |||
| Informatika | 5 sinf | 2016 | D.Kamoliddinova |
| Informatika | 6 sinf | 2017 | B.Boltayev va b. |
| Informatika | 7 sinf | 2017 | B.Boltayev va b. |
| Informatika | 8 sinf | 2015 | B.Boltayev va b. |
| Informatika | 9 sinf | 2015 | B.Boltayev va b. |
| Informatika va axborot texnologiyalari | AL-kol | 2013, 2014 | A.Sattorov |
| Informatika | AL-kol | 2002 | A.Ahmedov va b. |
| Informatika | AL-kol | 2002 | M.Aripov va b. |
| Informatika | AL-kol | 2012 | R.Boqiyev |
| Informatika | AL-kol | 2005 | U.Yo‘ldoshev va b. |
| Fizika | |||
| Fizika | 6 sinf | 2017 | N.Turdiyev |
| Fizika | 7 sinf | 2017 | P.Xabibullayev va b. |
| Fizika | 8 sinf | 2014 | P.Xabibullayev va b. |
| Fizika | 9 sinf | 2014 | P.Xabibullayev va b. |
| Fizika (1, 2 qism) | AL-kol | 2014 | A.G‘aniyev va b. |
| Mexanika va molekular fizika | AL-kol | 2010 | M.O‘lmasova |
| Fizika | AL-kol | 2010 | M.O‘lmasova |
| Fizika (optika, atom va yadro fizika) | AL-kol | 2010 | M.O‘lmasova |
| Fizika (1-3 qism) | AL-kol | 2002-2004 | A.No‘monxo‘jayev va b. |
| Biologiya | |||
| Botanika | 5 sinf | 2015 | O‘.Pratov va b. |
| Biologiya(Botanika) | 6 sinf | 2017 | O‘.Pratov va b. |
| Biologiya(Zoologiya) | 7 sinf | 2017 | O.Mavlonov |
| Odam va uning salomatligi | 8 sinf | 2014 | B.Aminov va b. |
| Biologiya. Sitologiya va genetika asoslari | 9 sinf | 2014 | A.Zikiryayev va b. |
| Biologiya | AL-kol | 2014 | A.Gofurov va b. |
| Kimyo | |||
| Kimyo | 7 sinf | 2017 | I.Asqarov va b |
| Kimyo | 8 sinf | 2014 | I.Asqarov va b. |
| Kimyo | 9 sinf | 2014 | I.Asqarov va b. |
| Kimyo | AL-kol | 2010 | M.Abdullayeva |
| Kimyo | AL-kol | 2014 | I.Tirkashev va b |
| Anorganik kimyo | AL-kol | 2016 | I.Toshev va b. |
| Organik kimyo | AL-kol | 2011 | A.Abdusamatov |
| Geografiya | |||
| Tabiiy geografiya boshlang‘ich kursi | 5 sinf | 2015 | P.G‘ulomov va b. |
| Geografiya | 6 sinf | 2017 | A.Soatov va b. |
| Geografiya | 7 sinf | 2017 | P.G‘ulomov va b. |
| Geografiya | 8 sinf | 2014 | P. Musayev va b. |
| Jahon iqtisodiy-ijtimoiy geografiyasi | 9 sinf | 2014 | A. Qayumov va b |
| Amaliy geografiya | AL-kol | 2013 | A.Rafiyev va b. |
| Iqtisodiy va siyosiy geografiya asoslari | AL-kol | 2003 | A.Soliyev va b. |
| Литературы на русском языке | |||
| Русский язык и литература | |||
| Русский язык | 5 класс | 2015 | В.Зеленина и др. |
| Русский язык | 6 класс | 2017 | В.Зеленина |
| Русский язык | 7 класс | 2017 | М.Рожнова |
| Русский язык | 8 класс | 2014 | В.Зеленина и др. |
| Русский язык | 9 класс | 2014 | В.Зеленина и др. |
| Рус тили (рус тилида) для колледжей | АЛ-кол | 2011 | Д.Жураева |
| Родной язык (академ лицей) | АЛ-кол | 2011 | Т.Кельдиев и др. |
| Учебное пособие по русскому языку | АЛ-кол | 2013 | Е.Маслова, И.Циндидис |
| Литература | 5 класс | 2015 | Н.Сергеева и др. |
| Литература (1,2 часть) | 6 класс | 2017 | И.Стыркас и др. |
| Литература | 7 класс | 2017 | В.Андрианова и др. |
| Литература (1,2 часть) | 8 класс | 2014 | И.П.Варфоломеев и др |
| Литература (1,2 часть) | 9 класс | 2014 | Г.Гарипова и др. |
| Учебник литературы (вторая половина ХIХ века) | АЛ-кол | 2013 | Е.Маслова, И.Циндидис |
| Узбекская литература | АЛ-кол | 2013 | С.А.Камилова |
| Литература | АЛ-кол | 2011 | Н.Миркурбанов |
| Литературы (Русская литература ХХ начала XXI в.) | АЛ-кол | 2016 | И.Циндидис, Е.Маслова |
| Литературы (Русская литература ХVIII первая половина XIX в.) | АЛ-кол | 2016 | И.Циндидис, Е.Маслова |
| Английский язык | |||
| Английский язык «Fly High English» | 5 класс | 2017 | Л.Жураев и др. |
| Английский язык «Fly High English» | 6 класс | 2013 | Л.Жураев и др. |
| Английский язык «Fly High English» | 7 класс | 2013 | Л.Цой и др. |
| Английский язык «Fly High English» | 8 класс | 2014 | Л.Жураев и др. |
| Английский язык «Fly High English» | 9 класс | 2014 | Л.Жураев и др. |
| Английский язык «English B1» (1 часть) | AL-kol | 2014 | Г.Бакиева и др. |
| Английский язык «English B1» (2 часть) | AL-kol | 2015 | Г.Бакиева и др. |
| Английский язык «English B1» (3 часть) | AL-kol | 2016 | Ф.Рашидова и др. |
| Английский язык (1-3 часть) | АЛ-кол | 2007 | М.Гадоева и др. |
| Английский язык (1 часть) | АЛ-кол | 2011 | К.Саттаров и др. |
| Английский язык (2 часть) | АЛ-кол | 2011 | О.Муминов и др. |
| Английский язык (3 часть) | АЛ-кол | 2011 | Г.Бакиева и др. |
| Грамматика английского языка | АЛ-кол | 2011 | М.Гаппаров |
| Немецкий язык | |||
| Немецкий язык «Deutsch» | 5 класс | 2017 | М.Киямова и др. |
| Немецкий язык «Assalom, Deutsch!» | 6 класс | 2013 | Н.Суханова и др. |
| Немецкий язык «Assalom, Deutsch!» | 7 класс | 2013 | Н.Суханова и др. |
| Немецкий язык «Assalom, Deutsch!» | 8 класс | 2014 | Н.Суханова и др. |
| Немецкий язык «Deutsch» | 9 класс | 2014 | М.Дадаходжаева и др. |
| Немецкий язык «Deutsch» (1 часть) | AL-kol | 2014 | С.Абдуллаева и др. |
| Немецкий язык «Deutsch» (2 часть) | AL-kol | 2015 | С.Абдуллаева и др. |
| Немецкий язык «Deutsch» (3 часть) | AL-kol | 2016 | С.Абдуллаева и др. |
| Немецкий язык (1 часть) | АЛ-кол | 2011 | М.Дадаходжаева |
| Немецкий язык (2 часть) | АЛ-кол | 2011 | А.Абдуллаева |
| Немецкий язык (3 часть) | АЛ-кол | 2011 | Г.Пан |
| Немецкий язык | АЛ-кол | 2010 | В.Зардинова |
| Немецкий язык grammatikasi | АЛ-кол | 2002 | К.Таникулова |
| Французский язык | |||
| Французский язык «Bonjour la France» | 5 класс | 2017 | А.Носиров и др. |
| Французский язык «Voyage en France» | 6 класс | 2013 | З.Абдушукурова и др. |
| Французский язык «Bon voyage» | 7 класс | 2013 | В.Бухин и др. |
| Французский язык «Le nouveau voyage en France» | 8 класс | 2014 | З.Абдушукурова и др. |
| Французский язык «D’un Etat a l’autre» | 9 класс | 2014 | С.Рахмонов и др. |
| Французский язык «Job ou Formation?» (1 часть) | AL-kol | 2014 | З.Давронова и др. |
| Французский язык «Job ou Formation?» (2 часть) | AL-kol | 2015 | С.Умарова и др. |
| Французский язык «Job ou Formation?» (3 часть) | AL-kol | 2016 | М.Жураева и др. |
| Французский язык (1 часть) | АЛ-кол | 2011 | М.Убайдуллаева |
| Французский язык (2 часть) | АЛ-кол | 2011 | Ж.Якубов |
| Французский язык (3 часть) | АЛ-кол | 2011 | Л.Абдушукурова |
| Французский язык | АЛ-кол | 2002 | С.Мирсагатова |
| История | |||
| История | 6 класс | 2017 | А.Сагдуллаев и др. |
| История Узбекистана | 7 класс | 2017 | А.Мухаммаджанов |
| История Узбекистана | 8 класс | 2014 | К.Усманов и др. |
| История Узбекистана | 9 класс | 2014 | С.Тиллаев и др. |
| История Узбекистона (1 часть) | АЛ-кол | 2011 | К.Усманов и др. |
| История Узбекистона (2 часть) | АЛ-кол | 2011 | К.Усманов и др. |
| Всемирная история | 7 класс | 2017 | Т.Салимов и др. |
| Всемирная история | 8 класс | 2014 | У.Жураев и др. |
| Всемирная история | 9 класс | 2014 | М.Лафасов и др. |
| Всемирная история | АЛ-кол | 2009, 2011 | М.Лафасов и др. |
| Математика | |||
| Математика | 5 класс | 2015 | Б.Хайдаров |
| Математика | 6 класс | 2017 | М.Мирзаахмедов и др. |
| Алгебра | 7 класс | 2017 | Ш.Алимов и др. |
| Алгебра | 8 класс | 2014 | Ш.Алимов и др. |
| Алгебра | 9 класс | 2014 | Ш.Алимов и др. |
| Алгебра и основы математического анализа (1, 2 часть) | АЛ-кол | 2016 | Э.Сайдаматов и др. |
| Геометрия | 7 класс | 2017 | А.Азамов и др. |
| Геометрия | 8 класс | 2014 | А..Рахимкориев |
| Геометрия | 9 класс | 2014 | Б.Хайдаров и др. |
| Геометрия (1 часть) | АЛ-кол | 2005, 2010 | И.Исроилов |
| Геометрия | АЛ-кол | 2002 | К.Абдуллаeв |
| Информатика | |||
| Информатика | 5 класс | 2016 | Д.Камолиддинова |
| Информатика | 6 класс | 2017 | Б.Болтаев и др. |
| Информатика | 7 класс | 2017 | Б.Болтаев и др. |
| Информатика | 8 класс | 2015 | Б.Болтаев и др. |
| Информатика | 9 класс | 2015 | Б.Болтаев и др. |
| Информатика и информационные технологии | АЛ-кол | 2016 | А.Сатторов |
| Информатика | АЛ-кол | 2003 | Ш.Комилов |
| Информатика | АЛ-кол | 2004 | Т.Косимова и др |
| Физика | |||
| Физика | 6 класс | 2017 | Н.Турдиев |
| Физика | 7 класс | 2017 | П.Хабибуллаев и др. |
| Физика | 8 класс | 2014 | П.Хабибуллаев и др. |
| Физика | 9 класс | 2014 | П.Хабибуллаев и др. |
| Физика (1 часть) | АЛ-кол | 2016 | Т.Оплачко и др |
| Физика (2часть) | АЛ-кол | 2016 | Т.Оплачко и др |
| Биология | |||
| Ботаника | 5 класс | 2015 | У.Пратов и др. |
| Биология(Ботаника) | 6 класс | 2017 | У.Пратов и др. |
| Биология(Зоология) | 7 класс | 2017 | О.Мавлонов |
| Человек и его здоровье | 8 класс | 2014 | Б.Аминов и др. |
| Биология. Основы цитологии и генетики | 9 класс | 2014 | А.Зикиряев и др. |
| Биология | АЛ-кол | 2013 | Абдукаримов |
| Химия | |||
| Химия | 7 класс | 2017 | И.Аскаров и др. |
| Химия | 8 класс | 2014 | И.Аскаров и др. |
| Химия | 9 класс | 2014 | И.Аскаров и др. |
| Химия | АЛ-кол | 2016 | С.Машарипов и.др. |
| Химия | АЛ-кол | 2011 | И.Тиркашев и.др. |
| География | |||
| Физическая география начальный курс | 5 класс | 2015 | П.Гулямов и др. |
| География | 6 класс | 2017 | А.Соатов и др. |
| География | 7 класс | 2017 | П.Гулямов и др. |
| География | 8 класс | 2014 | П. Мусаев и др. |
| Экономическая и социальная география мира | 9 класс | 2014 | А.Каюмов и др. |
| Прикладная география | АЛ-кол | 2016 | А.Рафиков |
| Qaraqalpaq tilindegi adebiyatlar | |||
| Qaraqalpaq tili ham debiyat | |||
| Ana tili (Qaraqalpaq tili) | 5-klass | 2015 | E.Berdimuratov ham b. |
| Ana tili (Qaraqalpaq tili) | 6-klass | 2017 | M.Davletov ham b. |
| Ana tili (Qaraqalpaq tili) | 7-klass | 2017 | M.Davletov ham b. |
| Qaraqalpaq tili | 8-klass | 2014 | M.Davletov ham b. |
| Qaraqalpaq tili | 9-klass | 2014 | M.Davletov ham b. |
| Qaraqalpaq tili | AL-kol | 2010 | M.Davletov ham b. |
| A’debiyat | 5-klass | 2015 | J.Pirniyazov ham b. |
| adebiyat | 6-klass | 2017 | Z.Ayjanova ham b. |
| adebiyat | 7-klass | 2017 | K.Mambetov ham b. |
| adebiyat | 8-klass | 2014 | K.Mambetov ham b. |
| adebiyat | 9-klass | 2014 | T.Mambetniyazov ham b. |
| Qaraqalpaq adebiyatı | AL-kol | 2010 | Q.Jarimbetov |
| Ingliz tili | |||
| Ingliz tili «Fly High English» | 5-klass | 2017 | L.Jo‘rayev ham b. |
| Ingliz tili «Fly High English» | 6-klass | 2013 | L.Jo‘rayev ham b. |
| Ingliz tili «Fly High English» | 7-klass | 2013 | L.Tsoy ham b. |
| Ingliz tili «Fly High English» | 8-klass | 2014 | L.Jo‘rayev ham b. |
| Ingliz tili «Fly High English» | 9-klass | 2014 | L.Jo‘rayev ham b. |
| Ingliz tili «English B1» (1 bo‘lim) | AL-kol | 2014 | G.Bakiyeva ham b. |
| Ingliz tili «English B1» (2 bo‘lim) | AL-kol | 2015 | G.Bakiyeva ham b. |
| Ingliz tili «English B1» (3 bo‘lim) | AL-kol | 2016 | F.Rashidova ham b. |
| Ingliz tili (1-3 bo‘lim) | AL-kol | 2007 | M.Gadoyeva ham b. |
| Ingliz tili (1 bo‘lim) | AL-kol | 2011 | Q.Sattorov ham b. |
| Ingliz tili (2 bo‘lim) | AL-kol | 2011 | O.Mo‘minov ham b. |
| Ingliz tili (3 bo‘lim) | AL-kol | 2011 | G.Bakiyeva ham b. |
| Ingliz tili gramatikasi | AL-kol | 2011 | M.Gapparov |
| Nemis tili | |||
| Nemis tili «Deutsch» | 5-klass | 2017 | Z.Qiyamova ham b. |
| Nemis tili «Assalom, Deutsch!» | 6-klass | 2013 | N.Suxanova ham b. |
| Nemis tili «Assalom, Deutsch!» | 7-klass | 2013 | N.Suxanova ham b. |
| Nemis tili «Assalom, Deutsch!» | 8-klass | 2014 | N.Suxanova ham b. |
| Nemis tili «Deutsch» | 9-klass | 2014 | M.Dadaxodjayeva ham b. |
| Nemis tili «Deutsch» (1 bo‘lim) | AL-kol | 2014 | S.Abdullayeva ham b. |
| Nemis tili «Deutsch» (2 bo‘lim) | AL-kol | 2015 | S.Abdullayeva ham b. |
| Nemis tili «Deutsch» (3 bo‘lim) | AL-kol | 2016 | S.Abdullayeva ham b. |
| Nemis tili (1 bo‘lim) | AL-kol | 2011 | M.Dadaxo‘jayeva |
| Nemis tili (2 bo‘lim) | AL-kol | 2011 | A.Abdullayeva |
| Nemis tili (3 bo‘lim) | AL-kol | 2011 | G.Pan |
| Nemis tili | AL-kol | 2010 | V.Zardinova |
| Nemis tili grammatikasi | AL-kol | 2002 | K.Taniqulova |
| Francuz tili | |||
| Fransuz tili «Bonjour la France» | 5-klass | 2017 | A.Nosirov ham b. |
| Fransuz tili | 6-klass | 2013 | Z.Abdushukurova ham b. |
| Fransuz tili | 7-klass | 2013 | V.Buxin ham b. |
| Fransuz tili «Le nouveau voyage en France» | 8-klass | 2014 | Z. Abdushukurova ham b. |
| Fransuz tili «D’un Etat a l’autre» | 9-klass | 2014 | S. Raxmonov ham b. |
| Fransuz tili «Job ou Formation?» (1 bo‘lim) | AL-kol | 2014 | Z.Davronova ham b. |
| Fransuz tili «Job ou Formation?» (2 bo‘lim) | AL-kol | 2015 | S.Umarova ham b. |
| Fransuz tili «Job ou Formation?» (3 bo‘lim) | AL-kol | 2016 | M.Jo`rayeva ham b. |
| Fransuz tili (1 bo‘lim) | AL-kol | 2011 | M. Ubaydullayeva |
| Fransuz tili (2 bo‘lim) | AL-kol | 2011 | J.Yoqubov |
| Fransuz tili (3 bo‘lim) | AL-kol | 2011 | L.Abdushukurova |
| Fransuz tili | AL-kol | 2002 | S.Mirsagatova |
| Tariyx | |||
| Tariyxtan gúrrińler | 5-klass | 2015 | U.Jo‘rayev ham b. |
| Tariyx | 6-klass | 2017 | A.Sagdullaev ham b. |
| o‘zbekistan tariyxı | 7-klass | 2017 | A.Muhammadjonov |
| o‘zbekistan tariyxı | 8-klass | 2014 | Q.Usmonov ham b. |
| o‘zbekistan tariyxı | 9-klass | 2014 | S.Tillayev ham b. |
| o‘zbekistan tariyxı (1, 2 bo‘lim) | AL-kol | 2012 | Q.Usmonov ham b. |
| Jahan tariyxı | 7-klass | 2017 | T.Salimov ham b. |
| Jahan tariyxı | 8-klass | 2014 | U.Jo‘rayev ham b. |
| Jahan tariyxı | 9-klass | 2014 | M.Lafasov ham b. |
| Jahan tariyxı | AL-kol | 2006 | M.Lafasov ham b. |
| Qaraqalpaqstan tariyxı boyınsha gúrrińler | 5-klass | 2014 | S.Kamolov ham b. |
| Qaraqalpaqstan tariyxı | 6-klass | 2014 | А.Koshanov |
| Qaraqalpaqstan tariyxı | 7-klass | 2014 | А.Koshanov |
| Qaraqalpaqstan tariyxı | 8-klass | 2014 | М.Тlewmuratov ham b. |
| Qaraqalpaqstan tariyxı | 9-klass | 2015 | S.Kamalov ham b. |
| Matematika | |||
| Matematika | 5-klass | 2015 | B.Haydarov |
| Matematika | 6-klass | 2017 | M.Mirzaahmedov ham b. |
| Algebra | 7-klass | 2017 | Sh.Alimov ham b. |
| Algebra | 8-klass | 2014 | Sh.Alimov ham b. |
| Algebra | 9-klass | 2014 | Sh.Alimov ham b. |
| Algebra ham matematikalıq analiz tiykarları (1, 2 bo‘lim) | AL-kol | 2005 | A.Abduxamidov ham b. |
| Matematika (1, 2 bo‘lim) | AL-kol | 2004 | A.Meliqulov ham b. |
| Geometriya | 7-klass | 2017 | A.Azamov ham b. |
| Geometriya | 8-klass | 2014 | А.Rahimqoriyev |
| Geometriya | 9-klass | 2014 | B.Haydarov ham b. |
| Geometriya | AL-kol | 2006 | X.Sayfullayeva |
| Informatika | |||
| Informatika | 5-klass | 2016 | D.Kamoliddinova |
| Informatika | 6-klass | 2017 | B.Boltayev ham b. |
| Informatika | 7-klass | 2017 | B.Boltayev ham b. |
| Informatika | 8-klass | 2015 | B.Boltayev ham b. |
| Informatika | 9-klass | 2015 | B.Boltayev ham b. |
| Informatika | AL-kol | 2006 | A.Sattorov |
| Fizika | |||
| Fizika | 6-klass | 2017 | N.Turdiyev |
| Fizika | 7-klass | 2017 | P.Xabibullayev ham b. |
| Fizika | 8-klass | 2014 | P.Xabibullayev ham b. |
| Fizika | 9-klass | 2014 | P.Xabibullayev ham b. |
| Fizika (1 ham 2 bo‘lim) | AL-kol | 2010 | A.G‘aniyev ham b. |
| Biologiya | |||
| Botanika | 5-klass | 2015 | O‘.Pratov ham b. |
| Biologiya(Botanika) | 6-klass | 2017 | O‘.Pratov ham b. |
| Biologiya(Zoologiya) | 7-klass | 2017 | О.Mavlonov |
| Odam ham onıń den sawlıģı | 8-klass | 2014 | B.Aminov ham b. |
| Biologiya. Sitologiya ham genetika tiykarları | 9-klass | 2014 | A.Zikiryayev ham b. |
| Biologiya | AL-kol | 2012 | A.Gofurov ham b. |
| Ximiya | |||
| Ximiya | 7-klass | 2017 | I.Asqarov ham b. |
| Ximiya | 8-klass | 2014 | I.Asqarov ham b. |
| Ximiya | 9-klass | 2014 | I.Asqarov ham b. |
| Ximiya | AL-kol | 2005 | I.Tirkashev ham b |
| Geografiya | |||
| Tabiyiy geografiya daslepki kursı | 5-klass | 2015 | P.G‘ulomov ham b. |
| Geografiya | 6-klass | 2017 | A.Soatov ham b. |
| Geografiya | 7-klass | 2017 | P.G‘ulomov ham b. |
| Geografiya | 8-klass | 2014 | P.Musayev ham b. |
| Jahan ekonomikalıq – sociallıq geografiyası | 9-klass | 2014 | A. Qayumov ham b. |
| Qaraqalpaqstan tabiyiy geografiyası | 7-klass | 2005 | Jabbarbergenov ham b. |
| Qaraqalpaqstan ekonomikalıq ham sociallıq geografiyası | 8-klass | 2004, 2008 | E.Umarov ham b. |
| Amaliy geografiya | AL-kol | 2006 | A.Rafiyev ham b. |
Mavzuga doir
Davlat test markazi veb-sayti boshqa manzilga ko‘chmoqda
Оna tili darslarida o`quvchilarni mustaqil fikrlashga o‘rgatuvchi interaktiv va noan’anaviy metodlari
Ниёзова, Муаззам. Оna tili darslarida o`quvchilarni mustaqil fikrlashga o‘rgatuvchi interaktiv va noan’anaviy metodlari / Муаззам Ниёзова, Давлатхон Рустамова. — Текст : непосредственный // Молодой ученый. — 2020. — № 4 (294). — С. 480-481. — URL: https://moluch.ru/archive/294/66754/ (дата обращения: 05.03.2023).
Ushbu maqolada ona tili fani bo‘yicha o‘quv mashg‘ulotlarida interaktiv usullardan foydalanish, dars samaradorligining qay darajada oshishi muammoligi ko‘rsatilgan. Shuningdek, muallif o‘quvchining diqqatini jamlashda, topqirlik, ijodkorlik qobiliyatlarini rivojlantirishda noan’anaviy metodlardan foydalanish haqida tavsiyalar berib o‘tgan.
Kalit so‘zlar: pedagogik texnologiya, interaktiv metod, qobiliyat, uslub, topqirlik, ijodkorlik, noan’anaviy metodlar.
В статье рассмотрены вопросы использования интерактивных методов обучения на уроках родного языка. Автор отмечает, что использование интерактивных методов на уроках родного языка существенно повышает их качество. Также предлaгает нетрадиционные методы концентрации внимания учащихся общеобразовательных школ.
Ключевые слова: педагогические технологии, интерактивные методы, способность, находчивость, творческая деятельность.
The article deals with interactive teaching approaches in mother tongue lessons. On the basis of concrete examples the author states that applying interactive methods significantly improves the quality of mother tongue lessons and offers nontraditional methods focused on elementary school children.
Key words: pedagogical technology, interactive methods, ability, style, resourcefulness, creative work.
Ma`lumki, mustaqil fikrlashga o‘rgatuvchi, ijodiy tafakkurini rivojlantiruvchi usullarni qo‘llab, o‘quvchilarga chuqur bilim berish boshlang‘ich ta’limning asosiy vazifasidir. Mazkur vazifani amalga oshirish uchun yangi pedagogik texnologiyalarni ta’lim jarayoniga olib kirildi. Yangi pedagogik texnologiyalar boshlang‘ich sinf o‘quvchisining aqlan rivojlanishi va kamol topishida muhim ahamiyat kasb etadi. Pedagogik texnologiyalarni bugungi kunda eng ommaviylashgan turlaridan biri bu interaktiv metodlardir. Interaktiv metodlar o‘quvchi va o‘qituvchining birgalikdagi faoliyati bo‘lib, o‘quvchilarni ijodiy fikrlashga, zarur xulosalarga kelishga, tahlil qilish va olingan bilimlarni amaliyotga qo‘llashga o‘rgatadi. O‘qituvchining asosiy vazifasi esa, o‘quvchilarga aniq yo‘nalish berish, to‘g‘ri xulosalarni aytishdan iborat. Interaktiv metodlar yana shunisi bilan ahamiyatliki, o‘qituvchi o‘quvchining fikrini hech qachon keskin rad etmaydi, faqatgina to‘g‘ri xulosani aytadi, natijada o‘quvchi o‘z xatosini tushunib, fikrlashdan to‘xtamaydi va ular o‘rtasidagi doimiy faollik ta’minlanadi. Ma’lumki, kichik yoshdagi bolalar diqqati beqaror bo‘lib, 1-sinf o‘quvchisi uchun biroz muammolar yuzaga kelishiga olib keladi. Ana shu vaziyatda o‘quvchilar diqqatini jamlashda qiziqarli interaktiv metodlarning ahamiyati katta. O‘quvchilarga rasmli topshiriqlarni bajartirish, ularni fikrlashga, topqirlikka, ijodkorlikka undaydi hamda yozma va og‘zaki nutqini o‘stirib, lug‘at boyligini oshiradi. Boshlang‘ich sinf o‘quvchilarining topqirligini, harflarni eslab qolish qobiliyatini o‘stirishda quyidagi metodlar samarali natijalar beradi:
“Kungaboqar” metodi. Kungaboqar rasmi o‘rtasida ova uunlilari, uning atrofida esa, undosh harflar yozilgan bo‘ladi. O‘quvchilar undosh va bitta unli harflarni qo‘shib, bir necha so‘zlar tuzishadi. O‘yin davomida o‘rtadagi unlilarni almashtirish ham mumkin. O‘quvchilar mustaqil ravishda daftarlariga tuzgan so‘zlarini yozadilar. Bu jarayonda hamma o‘quvchilar baravar ishtirok etishadi. O‘qituvchi esa mashg‘ulot davomida eng faol qatnashganlarni rag‘batlantirib, baholab boradi. Ushbu usuldan yozuv darslarida ham, alifbe darslarida ham foydalanishimiz mumkin. O‘quvchi qancha ko‘p harf o‘rgansa shu harflarni qo‘shib so‘z yasay oladi. Birinchi va ikkinchi kungaboqarda berilgan harflardan shunday so‘zlar yasashimiz mumkin. Masalan: olam, olcha, ota, osmon, usta, uka, uxla. Alifbe darsligi tugagandan so‘ng 1-sinf ona tili kitobida dastlab o‘quvchilarga “Tovush va harf” haqida ma’lumotlar beriladi. Mavzular sekin-asta murakkablashib boradi. Bu holat muayyan qiyinchilik tug‘dirib, biroz bo‘lsa-da o‘quvchilarning darsdan zerikishiga sabab bo‘ladi. Shunday holatlarda interaktiv metodlardan foydalanish samarali natija beradi. Yuqorida ko‘rsatilgan kungaboqar metodimiz ham bunga yaqqol misol bo‘ladi.
“Tovush va harf” bo‘limining dastlabki mashqlari ham o‘quvchilarning og‘zaki nutqini shakllantirish uchun berilgan. Ushbu metod orqali darsni mustahkamlash mumkin. Bu usul ona tili darslarini qiziqarli tashkil etish, darslarda o‘quvchilarning toliqib qolishlarining oldini olish va qisqa vaqt davomida ko‘proq o‘quvchilarni baholashga xizmat qiladi.
“Sinkveyn” metodi. Sinkveyn so‘zining ma’nosi “beshlik” bo‘lib, “Qofiyalanmagan besh qatorlik she’r” degan ma’noni anglatadi. O‘quvchilar “Sinkveyn” metodidan foydalanib, qofiyalanmagan besh qatordan iborat she’r yozadilar. Bunga ko‘ra birinchi qator bitta so‘zdan iborat bo‘lishi va bu ot so‘z turkumiga oid so‘z bo‘lishi, ikkinchi qator ikkita so‘zdan iborat bo‘lishi va bu sifat so‘z turkumiga oid so‘zlar bo‘lishi, uchinchi qator uchta so‘zdan iborat bo‘lishi va bu fe’l so‘z turkumiga oid so‘zlar bo‘lishi, to‘rtinchi qatorda to‘liq bir maqol keltirilishi va beshinchi qatorda birinchi qatordagi so‘zga sinonim bo‘lgan bir so‘z qo‘yilishi mumkin. Ushbu metoddan 2-, 3-sinflarga o‘tgandan keyin o‘quvchilar so‘z turkumlari haqida tushunchalarga ega bo‘lganlaridan so‘ng foydalanishi mumkin. 2-sinf ona tili darsligida so‘z bo‘limida shaxs va narsaning nomini, harakatini, belgisini, sanoq va tartibini bildirgan so‘zlar haqida ilk morfologik tushunchalar berilgan. O‘qituvchi o‘quvchining fikrini tinglaydi va shu bilan birga, o‘quvchilarni ham birbirlarining so‘zlariga e’tibor bilan qarashga o‘rgatadi. E’tiroz yoki qo‘shimchalar ham “hurmatli”, “sizlarning fikringizga qo‘shilgan holda”, “bizning ham ayrim fikrlarimiz bor edi” kabi so‘zlar orqali bildiriladi. Bu tarzda tashkil etilgan darsda o‘quvchi hech qanday tazyiqsiz erkin fikrlay boshlaydi va o‘z fikrlarini ochiq bayon etadi, boshqalarni ham hurmat qilishga o‘rganadi. Boshlang‘ich ta’limda ona tili o‘quvchilarda mantiqiy fikrlash, lug‘at boyligini oshirish, og‘zaki va yozma nutqini rivojlantirish (ya’ni to‘g‘ri o‘qish va yozish)ga, fonetika, leksika, so‘z yasalishi va gramatikaga oid bilimlarni o‘rganish uchun zamin yaratishga xizmat qilishi lozim. Ma’lumki, ona tili darsida ham lug‘at ishlarini o‘tkazish o‘quvchilarda o‘zi uchun notanish bo‘lgan so‘zni izohi haqida qiziqish paydo bo‘ladi. Bu so‘zlarning izohini topishda o‘quvchining o‘zi mustaqil izlanishi maqsadga muvofiqdir. Bunda quyidagi metod o‘quvchilarning so‘z boyligini oshirish bilan bir qatorda lug‘at bilan ishlashga ham o‘rgatadi.
Darslarda interaktiv usullar qo‘llashni shunday tashkil etish kerakki, bunda sinfdagi barcha o‘quvchilar faollashishi zarur, ya’ni dars o‘tish jarayonida o‘quv materiallarining ma’lum bir qismi o‘quvchilar tomonidan mustaqil o‘rganiladi. O‘qituvchi o‘quv jarayoni tashkilotchisi, rahbari, nazoratchisi hamdir. O‘quvchilarning sinfda o‘zini erkin his qilishi va o‘quv faoliyati uni emotsional jihatdan qoniqtirishi lozim, ana shundagina u o‘zining fikrlarini erkin bayon qila oladi.
Xulosa qilib aytganda, o‘qituvchi bunday texnologiyani puxta bilishi, hamda uni amaliyotda o‘rganiladigan til materiallarining xususiyatlaridan kelib chiqqan holda uni to‘g‘ri qo‘llay olishi lozim. Darsning samarali shakllari qanchalik ko‘p qo‘llansa, o‘quvchilarning ona tili faniga qiziqish darajasi ham shunchalik yuqori bo‘ladi.
- G‘afforova T., Shodmonova E., Eshturdiyeva T. Ona tili. 1-sinf uchun darslik.
- Qosimova K, Fuzailov S, Ne’matova A. Ona tili.
Maktablarda “Ona tili va oʻqish savodxonligi” deb nomlangan fan tashkil etiladi
Shu paytgacha Ona tili va Oʻqish fanlari alohida oʻqitilgan. Endi esa ushbu ikki fanni birlashtirgan “Ona tili va oʻqish savodxonligi” deb nomlangan yagona fan tashkil etiladi, deya xabar bermoqda Respublika taʼlim markazi matbuot xizmati.
Oʻqish fani, asosan, badiiy uslubdagi, mavhum tushunchalarni tashiydigan matnlardan iborat edi. Yangi darslik uchun tanlangan matnlar va sheʼrlar esa bolaning ijtimoiy hayotga kirishib keta olishida koʻmaklashadigan, ham badiiy, ham informativ, ham ilmiy-ommabop uslubdagi matnlardan iborat.
Amaldagi darsliklarda tinglab tushunish kompetensiyasini rivojlantirish uchun topshiriqlar ajratilmagan boʻlsa, yangisida bu kompetensiyasini rivojlantirish uchun har bir mavzuga alohida topshiriqlar ishlab chiqilgan.
Oʻqib tushunish kompetensiyasini rivojlantirish uchun ajratilgan topshiriqlar esa, asosan, matnda ochiq ifodalangan maʼlumotlarga, yoki didaktik elementlarga qaratilar edi. Endi esa darslikda oʻqib tushunish kompetensiyasining barcha qismlarini qamrab oladigan savol va topshiriqlar boʻladi.
Shu paytgacha ona tilini oʻqitishdan maqsad tilning grammatikasini oʻrgatish, til strukturasiga oid qoidalarni yod oldirish edi. Yangi darslikda eng muhim qoidalargina qoldirilgan. Rang-barang tasvirlar va qiziqarli topshiriqlarga koʻproq urgʻu berilgan.
Ahamiyatli tomoni endi oʻqituvchilar uchun “Oʻqituvchi kitobi”, oʻquvchilar uchun esa “Mashq daftari” ham boʻladi.
Eski darsliklar til strukturasini oʻrgatishga qaratilgan. Yangi darsliklarda esa til strukturasidan koʻra, tilning leksikologik, semantik tomonlariga urgʻu berilgan. Yaʼni asosiy eʼtibor soʻz, uning maʼnolari, oʻrindoshlari, qoʻllanish oʻrinlari, lugʻat boyligi kabi tomonlarga qaratilgan.
Amaldagi darslikdan oʻrin olgan matnlarda bola yoshiga mos boʻlishidan koʻra, didaktik ahamiyatiga urgʻu berilgan. Taqdim etilayotgan didaktika esa yoshga mos, qiziqarli mavzulardagi matnlar hamda sheʼrlarga singdirilgan. Yozuvchilar bilan birgalikda matnlar qayta ishlab chiqilgan.
Darsliklardagi tushunarsiz boʻlishi mumkin boʻlgan soʻzlar izohsiz qoldirilar edi. Yangi darsliklarda bolaning tushunishi uchun qiyin boʻlgan soʻzlar darslikning orqa qismida maxsus lugʻatga joylashtirilgan. Bundan tashqari ular ustida alohida mashqlar ishlab chiqilgan.
Tayyorlanayotgan darslikda gapdan to yaxlit matn yaratishgacha boʻlgan jarayon tizimli ravishda ishlab chiqilgan. Avval gaplardagi boʻsh oʻrinlarni toʻldirishni boshlagan bola maʼlum mavzu doirasida kichik matn yarata olish darajasiga olib chiqiladi.
Shuningdek, darslikda oʻquvchilarning eng ogʻriqli muammosi boʻlgan ogʻzaki javob beriladigan, oʻgzaki tarzda bajariladigan alohida topshiriqlar ham ishlab chiqilgan. Yodlash uchun berilgan sheʼrni aytib berishlari uchun alohida vaqt ajratilgan.
Yangi darslikda uyga vazifalar mavjud emas. Nutqiy mavzular asosida izchillikda bir-birini toʻldiradigan, oʻzi izlanib topishga qaratilgan nostandart mashq va topshiriqlar ishlab chiqilgan.
Maʼlum mavzu doirasida assotsiativ tasavvur darajasidan ogʻzaki yoki yozma matn yaratish darajasiga olib chiqishga qaratilgan taʼlim mazmuni ishlab chiqilgan.
Badiiy matnlar bilan ishlashda muallifning soʻz qoʻllash mahorati amaliy topshiriqlar orqali ochib berilgan.