5-SINF DARSLIKLARIDA UYGA VAZIFA TOPSHIRIQLARI Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»
Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari
5 sinf ona tili javoblari 2023
Chora-tadbirlar
Amalga oshirish mexanizmi
Bajarish muddati
Moliyalashtirish manbai
Ijro uchun mas’ullar
I. Ilg‘or xorijiy tajriba asosida ta’lim sifatini oshirish
Ta’lim jarayoniga yangi Milliy o‘quv dasturini joriy etish.
Ushbu maqsadlar uchun ajratilgan Davlat budjeti mablag‘lari va Respublika maqsadli kitob jamg‘armasi mablag‘lari
Xalq ta’limi vazirligi
2. Milliy o‘quv dasturi asosida darsliklar, mashq daftarlari hamda pedagoglar uchun o‘quv qo‘llanmalarni yaratish.
Tasdiqlangan rejaga asosan
3. Pedagog kadrlar hamda o‘quvchilarning bilim va ko‘nikmalarini baholash natijalari bo‘yicha aniqlangan bo‘shliqlardan, shuningdek, ota-onalar, ekspertlar va boshqa shaxslarning takliflaridan kelib chiqib, Milliy o‘quv dasturini takomillashtirish.
Yangi Milliy o‘quv dasturi asosida pedagog kadrlarning malakasini oshirish.
1. Milliy o‘quv dasturi asosida pedagog kadrlar uchun maxsus kontentlarni yaratish va “Uzluksiz kasbiy ta’lim” maxsus elektron platformasiga joylashtirish.
Ushbu maqsadlar uchun ajratilgan Davlat budjeti mablag‘lari
Xalq ta’limi vazirligi
Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi
2. “Uzluksiz kasbiy ta’lim” maxsus elektron platformasi orqali bosqichma-bosqich o‘qituvchilar malakasini oshirish.
2022/2023 o‘quv yilidan boshlab
Yangi avlod darsliklarini yaratish bo‘yicha mualliflar maktabini shakllantirish, ular uchun malaka oshirish kurslarini tashkil etish hamda mazkur sohaga xorijiy ekspertlarni jalb qilish.
1. Darsliklarni yaratish ko‘nikmasiga ega yosh muallif va mutaxassislar reyestrini shakllantirish.
Ushbu maqsadlar uchun ajratilgan Davlat budjeti mablag‘lari,
Xalq ta’limi vazirligining budjetdan tashqari mablag‘lari, qonunchilik hujjatlarida taqiqlanmagan boshqa manbalar
Xalq ta’limi vazirligi
2. Yosh muallif va mutaxassislarni xalqaro nashriyot va noshirlik faoliyatini yurituvchi tashkilotlarga malaka oshirish va stajirovkaga yuborish.
2022/2023 o‘quv yilidan boshlab
3. O‘quv dasturi, o‘quv-metodik majmua va darsliklarni yaratish hamda yangilash uchun jalb qilinadigan xorijiy ekspertlar bilan muzokaralar olib borish va ularning ro‘yxatini shakllantirish.
4. Xorijiy ekspertlarni o‘quv dasturi, o‘quv-metodik majmua va darsliklarni yaratish hamda yangilash uchun jalb qilish.
2023-yil 1-yanvardan boshlab
Xalq ta’limi vazirligi huzuridagi budjetdan tashqari Respublika maqsadli kitob jamg‘armasi faoliyatini takomillashtirish.
1. Xalq ta’limi vazirligi huzuridagi budjetdan tashqari Respublika maqsadli kitob jamg‘armasi faoliyatini takomillashtirish bo‘yicha Hukumat qarori loyihasini Vazirlar Mahkamasiga kiri�ish.
Qaror loyihasida Jamg‘armaning asosiy vazifalari, huquq va majburiyatlari, mablag‘larni shakllantirish va ulardan foydalanish tartibini belgilash.
Xalq ta’limi vazirligi
Umumiy o‘rta ta’lim muassasalari darsliklari va o‘quv-metodik majmualarining erkin savdosini tashkil etish.
1. Xalq ta’limi tizimida foydalaniladigan darslik hamda o‘quv-metodik majmualarni chop etish va ularning erkin savdosini tashkil etish bo‘yicha tanlov o‘tkazish va g‘oliblarni aniqlash.
Tashabbuskor korxona va nashriyotlarning mablag‘lari
Xalq ta’limi vazirligi
davlat va nodavlat nashriyot uylari
2. Tanlov g‘oliblari tomonidan xalq ta’limi tizimida foydalaniladigan darsliklar va o‘quv-metodik majmualarning erkin savdosini tashkil etish.
Takliflardan kelib chiqib
O‘qituvchilarning ilg‘or tajribasi va faoliyatida qo‘llagan zamonaviy metodikalarni ommalashtirish.
1. Ilg‘or tajribaga ega bo‘lgan va faoliyatida zamonaviy metodikalarni qo‘llaydigan o‘qituvchilarni aniqlash tartibini ishlab chiqish va xalq ta’limi vaziri buyrug‘i bilan tasdiqlash.
Xalq ta’limi vazirligining budjetdan tashqari mablag‘lari
Xalq ta’limi vazirligi
2. Ilg‘or tajribaga ega bo‘lgan va faoliyatida zamonaviy metodikalarni qo‘llaydigan o‘qituvchilar ro‘yxatini shakllantirish.
3. O‘qituvchilarning ilg‘or tajribasi va zamonaviy metodikalarini ommalashtirish.
Xalqaro va mahalliy mutaxassislarni jalb etgan holda zamonaviy metodikalar asosida o‘qituvchilar malakasini oshirish.
1. Xalq ta’limi vazirligi tizimidagi malaka oshirish muassasalariga chet tili, aniq va tabiiy fanlar bo‘yicha malakali xorijiy mutaxassislarni jalb qilish.
Ushbu maqsadlar uchun ajratilgan Davlat budjeti mablag‘lari
Xalq ta’limi vazirligi
Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi
2. Xalq ta’limi vazirligi tizimidagi malaka oshirish muassasalari, umumiy o‘rta, o‘rta maxsus, professional va oliy ta’lim tashkilotlarining malakali xodimlari hamda xorijiy mutaxassislardan iborat bo‘lgan trenerlar guruhlarini shakllantirish.
3. Trenerlar guruhlari tomonidan joylarga chiqqan holda pedagog kadrlarning bilim va mahoratini baholash hamda baholash natijasi bo‘yicha aniqlangan bo‘shliqlarni bartaraf etishga qaratilgan hamda ilg‘or metodikalarga asoslangan sayyor o‘quv mashg‘ulot va seminar-treninglar o‘tkazilishini ta’minlash.
4. Trenerlar guruhlari a’zolarining oylik ish haqiga ustama to‘lash bo‘yicha qo‘shma qaror qabul qilish.
5. “Uzluksiz kasbiy ta’lim” maxsus elektron platformasi orqali o‘qituvchilar uchun qo‘shimcha individual malaka oshirish kurslarini joriy etish.
2023-yil 1-yanvardan boshlab
Umumiy o‘rta ta’lim muassasalari o‘qituvchilarining pedagogik ish rejasi va yuklamalarini qayta ko‘rib chiqish.
1. Yosh mutaxassislar (5 yilgacha pedagogik stajga ega bo‘lgan) zimmasiga darsga tayyorgarlik ko‘rish jarayonida maxsus pedagogik xarita va dars ishlanmalarini tayyorlash majburiyatini yuklash yuzasidan pedagogik jamoatchilik fikrini o‘rganish (so‘rov o‘tkazish).
Xalq ta’limi vazirligi
Bandlik va mehnat munosabatlari vazirligi
2. So‘rov natijalaridan kelib chiqib, u mumiy o‘rta ta’lim muassasalari o‘qituvchilarining pedagogik ish rejasi va yuklamalari ga o‘zgartirish kiritish masalasini ko‘rib chiqish.
II. Jamiyatda o‘qituvchi kasbi nufuzini oshirish, ular uchun qulay ijtimoiy sharoitlar yaratish va mehnatini munosib rag‘batlantirish
Pedagog kadrlar faoliyatini keng jamoatchilik o‘rtasida targ‘ib qilish.
1. Ilg‘or o‘qituvchilar faoliyatini yoritish bo‘yicha media-reja ishlab chiqish.
Xalq ta’limi vazirligi
O‘zbekiston Milliy teleradiokompaniyasi
(Abduxalikov) ,
Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi
2. Media-reja asosida ko‘rsatuv, qisqa metrajli roliklar va filmlar yaratish va ularni ommaviy axborot vositalari orqali namoyish etish.
2022/2023 o‘quv yilidan boshlab
3. Respublika ta’lim markazi takliflari asosida “Zamonamiz qahramoni” rukni ostida turkum media mahsulotlar yaratish va ularni ommalashtirish.
Xalq ta’limi sohasida islohotlarga ko‘maklashish jamg‘armasi, qonunchilik hujjatlarida taqiqlanmagan boshqa manbalar
4. Ijtimoiy video mahsulotlarni tayyorlash va elektron ommaviy axborot vositalari orqali keng yoritish.
Jinoiy javobgarlikka tortilgan shaxslarning umumiy o‘rta ta’lim tizimida rahbarlik lavozimiga tayinlanishini cheklash.
1. Mavjud normativ-huquqiy hujjatlarni tahlil qilish hamda jinoiy javobgarlikka tortilgan shaxslarning umumiy o‘rta ta’lim tizimida rahbarlik lavozimida mehnat faoliyatini amalga oshirishini cheklash bo‘yicha xorij tajribasini o‘rganish.
Xalq ta’limi vazirligi
Davlat xizmatlarini rivojlantirish agentligi
2. Jinoiy javobgarlikka tortilgan shaxslarning xalq ta’limi tizimida rahbarlik lavozimiga tayinlanishini cheklash bo‘yicha normativ-huquqiy hujjatlarga o‘zgartirish kiritish.
Bunda, shu jumladan quyidagi shaxslarning umumiy o‘rta ta’lim muassasalariga rahbarlik lavozimiga tayinlanishini taqiqlashni nazarda tutish:
ilgari o‘zining aybli harakatlari sababli mehnat shartnomasi tugatilgan shaxslar;
qo‘llanilgan jazo chorasidan, sudlanganlik holati tugallanganligidan yoki olib tashlanganligidan hamda o‘ziga nisbatan amnistiya yoki afv etish akti qo‘llanilganligidan qat’i nazar, qasddan sodir etgan jinoyati uchun ilgari hukm qilingan shaxslar;
jinoyat ishlari aybdorligi to‘g‘risidagi masala hal etilmagan holda tugatilgan jinoyatlarni sodir etgan shaxslar.
Bolaga nisbatan g‘ayriqonuniy ishlarni amalga oshirib, javobgarlikka tortilgan shaxslarning umumiy o‘rta ta’lim muassasalarida mehnat faoliyatini olib borishini taqiqlash.
1. Mavjud normativ-huquqiy hujjatlar va xorij tajribasini tahlil qilish.
Xalq ta’limi vazirligi
Davlat xizmatlarini rivojlantirish agentligi
2. Bolaga nisbatan g‘ayriqonuniy ishlarni amalga oshirib, javobgarlikka tortilgan shaxslarning umumiy o‘rta ta’lim muassasalarida mehnat faoliyatini olib borishini taqiqlash bo‘yicha Vazirlar Mahkamasiga taklif kiritish.
Xalqaro tan olingan va milliy baholash tizimida berilgan sertifikatlar (ularning kombinatsiyasi) ro‘yxatini tasdiqlash.
1. Xalqaro tan olingan va milliy baholash tizimida berilgan sertifikatlar (ularning kombinatsiyasi) ro‘yxatini hamda har oylik ustama olish uchun ularning eng kam darajasini tasdiqlash bo‘yicha qo‘shma qaror qabul qilish.
2. Tasdiqlangan qo‘shma qarorni rasmiy veb-saytga joylashtirish.
Har yili 1-avgustgacha
Xalq ta’limi vazirligi
Xalqaro standartlar talablariga javob beradigan milliy baholash tizimida olingan sertifikatga ega bo‘lgan pedagog kadrlarga qo‘shimcha ustamalar to‘lash tizimini joriy etish.
1. Ta’lim sohasida xizmat ko‘rsatuvchi vakolatli xalqaro tashkilotlarni jalb qilgan holda pedagog kadrlarning umumta’lim fanlari bo‘yicha bilim darajasi va kasbiy mahoratini baholash tizimini ishlab chiqish va ichki normativ hujjat bilan tasdiqlash.
Xalq ta’limi vaziri jamg‘armasi
Xalq ta’limi vazirligi
Ta’lim sifatini nazorat qilish davlat inspeksiyasi
(Tashkenbayev) ,
2. Maktab o‘qituvchilarining umumta’lim fanlari bo‘yicha bilim darajasi va kasbiy mahoratini baholash tizimining xalqaro standartlar talablariga javob berishini sertifikatsiyadan o‘tkazish.
3. Xalqaro standartlar talablariga javob beradigan milliy baholash tizimlarida olingan tegishli darajadagi sertifikatga ega bo‘lgan pedagog kadrlarga to‘lanadigan ustama haq miqdorini oshirish bo‘yicha Vazirlar Mahkamasiga taklif kiritish.
Yoshlarni chaqiruvga qadar boshlang‘ich tayyorlash ishlarini takomillashtirish.
1. Yoshlarni chaqiruvga qadar boshlang‘ich tayyorlash ishlarini takomillashtirish, shu jumladan quyidagilar bo‘yicha Vazirlar Mahkamasiga takliflar kiritish:
umumiy o‘rta ta’lim muassasalarida chaqiruvga qadar boshlang‘ich tayyorgarlik (keyingi o‘rinlarda — ChQBT) fanidan dars berayotgan hamda oliy ta’lim muassasalarining harbiy ta’lim fakultetini tugatgan o‘qituvchilarning harbiy unvonlarini oshirish;
umumiy o‘rta, o‘rta maxsus va professional ta’lim muassasalarida ChQBTni tashkillashtirishning yagona tartibini belgilash;
ta’lim muassasalarining bitiruvchi sinf va kurslarida tahsil olayotgan o‘quvchilar bilan harbiy poligonlarda amaliy otish mashg‘ulotlarini o‘tkazishning aniq mexanizmini belgilash;
ChQBT fani doirasida o‘quv qurol-aslahalardan foydalanishni o‘rgatish;
ChQBTga oid hisobot hujjatlarining yagona shakllarini joriy etish;
ChQBT fani o‘qituvchilarini rag‘batlantirish mexanizmini belgilash;
o‘quvchilarni harbiy qismlarga va harbiy ta’lim muassasalariga ekskursiyaga yuborish;
harbiy texnikalar ko‘rgazmalarini tashkil etish.
( Qurbonov ),
Ichki ishlar vazirligi
Xalq ta’limi vazirligi
Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi
III. Iqtidorli yoshlar bilan ishlash, o‘quvchilarning bo‘sh vaqtlarini mazmunli tashkil etish va ularni kasb-hunarga yo‘naltirish tizimini takomillashtirish
Xalqaro fan olimpiadalari bo‘yicha milliy terma jamoalarning faoliyatini yanada rivojlantirish va natijadorligini oshirish.
1. Umumiy o‘rta ta’lim muassasalari o‘quvchilarini xalqaro fan olimpiadalariga tayyorlash jarayonlariga malakali xorijiy mutaxassislarni jalb qilish.
2022-yil may — avgust
Ushbu maqsadlar uchun ajratilgan Davlat budjeti mablag‘lari,
Xalq ta’limi vazirligining budjetdan tashqari mablag‘lari, qonunchilik hujjatlarida taqiqlanmagan boshqa manbalar
Xalq ta’limi vazirligi
manfaatdor vazirlik va idoralar
2. Umumiy o‘rta ta’lim muassasalari o‘quvchilarini olimpiadalarga tayyorlash uchun maxsus metodik qo‘llanmalar va topshiriqlar majmualarini yaratish.
3. Xorijiy mamlakatlarning terma jamoalari bilan hamkorlikda qo‘shma yig‘inlarni tashkil etish.
4. Milliy terma jamoa a’zolari va kelgusi yil uchun rezervga kiritilgan o‘quvchilarni mavsumiy o‘quv yig‘inlari doirasida xalqaro olimpiadalar metodikasi asosida markazlashgan holda tayyorlab borish amaliyotini joriy qilish.
2022/2023 o‘quv yilidan boshlab
Ayrim fanlar chuqur o‘qitiladigan sinflari mavjud umumiy o‘rta ta’lim maktablari faoliyatini takomillashtirish.
1. Xalq ta’limi vazirligi tizimidagi ayrim fanlar chuqur o‘qitiladigan sinflari mavjud umumiy o‘rta ta’lim maktablarining kadrlar salohiyati, ta’lim sifati ko‘rsatkichlari va moddiy-texnika bazasini xatlovdan o‘tkazish.
Xalq ta’limi vazirligi
Davlat test markazi
Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari
2. Kadrlar salohiyati va moddiy-texnika bazasi yetarli bo‘lgan hamda ta’lim samaradorligi bo‘yicha yuqori natijalarga erishayotgan ayrim fanlar chuqur o‘qitiladigan sinflari mavjud umumiy o‘rta ta’lim maktablari ro‘yxatini shakllantirish va ularga iqtidorli o‘quvchilarni qabul qilish bo‘yicha O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasiga taklif kiritish.
O‘quvchilar o‘rtasida kitobxonlikni yanada ommalashtirish.
1. Zamonaviy ko‘nikmalar, liderlik, moliya, axborot texnologiyalari, dasturlash, marketing, menejment, motivatsiya, ijtimoiy media marketing (SMM), muvaffaqiyatli shaxslar biografiyasi va psixologiya bo‘yicha adabiyotlar ro‘yxatini shakllantirish va ularni umumiy o‘rta ta’lim muassasalari uchun xarid qilish.
Ushbu maqsadlar uchun ajratilgan Davlat budjeti mablag‘lari
Xalq ta’limi vazirligi
Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi
Yoshlar ishlari agentligi (Sa’dullayev)
2. Ushbu adabiyotlar asosida umumiy o‘rta ta’lim muassasalari o‘rtasida viktorinalar tashkil etish.
Ijodkor va iqtidorli o‘quvchilarni qo‘llab-quvvatlash tizimini joriy etish.
1. Umumiy o‘rta ta’lim muassasalari kesimida ijod bilan shug‘ullanadigan o‘quvchilar ro‘yxatini shakllantirish.
2. Madaniyat muassasalariga o‘quvchilarning ijodiy ishlarini chop etishni tavsiya qilish.
3. O‘quvchilarga ularning ijodiy ishlarini chop etishga ko‘maklashish.
Har yangi o‘quv yilida
Xalq ta’limi vazirligi
“Barkamol avlod” bolalar maktablarida talab yuqori bo‘lgan to‘garaklarni yo‘lga qo‘yishda xususiy sektor ulushini oshirish.
1. Tajriba-sinov tariqasida viloyatlarda bittadan “Barkamol avlod” bolalar maktablarida quyidagi mexanizm asosida o‘quvchilarni maktabdan tashqari mashg‘ulotlarga jalb qilish tartibini joriy etish:
o‘z kasbi ustalari bo‘lgan shaxslarga “Barkamol avlod” bolalar maktablaridagi bo‘sh xonalar va maydonlarni to‘garak tashkil etish uchun bepul asosda taqdim etish;
ota-onalar badali miqdorini to‘garak rahbari tomonidan erkin belgilash;
“Ijtimoiy himoya yagona reyestri” axborot tizimida ro‘yxatga olingan oilalar farzandlarini (to‘garaklarga qatnashadigan o‘quvchilar umumiy sonining 20 foizidan ko‘p bo‘lmagan qismini) bepul o‘qitish;
to‘garaklarni tashkil etish bilan bog‘liq kommunal xarajatlarni to‘liq Davlat budjeti mablag‘lari hisobidan to‘lash.
“Barkamol avlod” bolalar maktabi direktori tomonidan tadbirkorlar uchun to‘garaklar faoliyatini boshlash uchun zarur shart-sharoitlar yaratiladi;
tadbirkorlik subyekti berilgan to‘garak xonasini jihozlash va ta’mirlash ishlarini o‘z zimmasiga oladi.
2022/2023 o‘quv yilidan boshlab
Ushbu maqsadlar uchun ajratilgan Davlat budjeti mablag‘lari, Ijrochilar mablag‘lari
Xalq ta’limi vazirligi
Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari
“Barkamol avlod” bolalar maktablarida “Zamonaviy kasblar” laboratoriyasini tashkil etish.
1. Har bir hududda barcha sharoitlarga ega bo‘lgan bittadan “Barkamol avlod” bolalar maktablarini aniqlash.
Ushbu maqsadlar uchun ajratilgan mahalliy budjet mablag‘lari
Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari, Bandlik va mehnat munosabatlari vazirligi
Xalq ta’limi vazirligi
2. “Zamonaviy kasblar” laboratoriyasini tashkil etish uchun zarur bo‘lgan uskunalar ro‘yxatini shakllantirish.
3. Respublika bo‘yicha 14 ta “Barkamol avlod” bolalar maktablarida “Zamonaviy kasblar” laboratoriyasini tashkil etish va to‘garak rahbarlarini o‘qitish.
O‘zbekiston “Yoshlik” jismoniy tarbiya va sport jamiyati faoliyatini takomillashtirish.
1. O‘zbekiston “Yoshlik” jismoniy tarbiya va sport jamiyati faoliyatini takomillashtirish bo‘yicha chora-tadbirlar dasturini tasdiqlash.
Chora-tadbirlar dasturida quyidagilarni nazarda tutish:
jamiyatga a’zo bo‘lish va badal to‘lovini amalga oshirishni raqamlashtirish;
umumiy o‘rta ta’lim muassasalarida jamiyatga a’zolik guvohnomalarini tantanali ravishda topshirish marosimlarini o‘tkazish;
sportning kamida 10 ta turidan Xalq ta’limi vazirligi terma jamoasi va zaxirasini shakllantirish, ularning turli xalqaro sport tadbirlarida ishtirokini ta’minlash.
Xalq ta’limi vazirligi
Sportni rivojlantirish vazirligi
Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari
2. Chora-tadbirlar dasturida belgilangan vazifalarni o‘z muddatlarida amalga oshirish.
O‘quvchilarning qiziqishi va qobiliyatlarini aniqlash bo‘yicha yagona elektron platforma yaratish hamda har bir 5 — 11-sinf o‘quvchisi uchun elektron �Ish daftari”ni joriy etish.
1. Xalq ta’limi tizimida o‘quvchilarning qiziqishi va qobiliyatlarini aniqlash bo‘yicha yagona elektron platformani yaratish.
o‘quvchilarning qiziqish va qobiliyatlarini aniqlash bo‘yicha diagnostik testlar o‘tkazish;
o‘quvchilarga respublikadagi mavjud professional ta’lim muassasalari hamda ulardagi mavjud yo‘nalishlar to‘g‘risida ma’lumotlar berish.
Xalq ta’limi vazirligining budjetdan tashqari mablag‘lari
Xalq ta’limi vazirligi
Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi
Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi
Bandlik va mehnat munosabatlari vazirligi
2. Ekspertlar guruhini shakllantirish (zarur hollarda chet ellik ekspertlarni jalb etish) orqali o‘quvchilarni kasb-hunarga yo‘naltirish, ularning kasbiy qiziqishlarini rivojlantirish, kelajakda o‘z kasbini ongli va mustaqil tanlashlariga ko‘maklashuvchi elektron “Ishchi daftari”ni ishlab chiqish.
3. Har bir 5 — 11-sinf o‘quvchisi uchun elektron shaxsiy kabinet yaratgan holda “Ish daftari”ni joriy etish.
Maktab o‘quvchilarini professional ta’lim muassasalariga jalb etish bo‘yicha targ‘ibot-tashviqot ishlarini olib borish.
1. O‘quvchilarda kasbga bo‘lgan qiziqishni yanada oshirish maqsadida “Kasb va yoshlar” ochiq muloqot oyligini tashkil etish va uning doirasida:
yirik korxona, tashkilot va ta’lim muassasalarini jalb etish;
mehnat yarmarkalarini tashkil etish;
o‘z faoliyati davomida yuqori natijalarga erishgan kasb egalari bilan uchrashuvlar tashkil etish.
2. Tadbirlarni ommaviy axborot vositalarida keng yoritish.
Har yili aprel-may oylarida
Bandlik va mehnat munosabatlari vazirligi
Yoshlar ishlari agentligi
Oliy va o‘rta maxsus
Xalq ta’limi vazirligi
Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari
IV. Alohida ta’lim ehtiyojlari bo‘lgan bolalar uchun ta’lim tizimini takomillashtirish va inklyuziv ta’lim jarayonlarini kengaytirish
Alohida ta’lim ehtiyojlari bo‘lgan bolalar uchun ixtisoslashtirilgan maktab va maktab-internatlarning pedagog kadrlari va mutaxassislari salohiyatini oshirish.
1. Alohida ta’lim ehtiyojlari bo‘lgan bolalar uchun ixtisoslashtirilgan maktab va maktab-internatlarning pedagog kadrlari va mutaxassislari malakasini oshirish tizimini yaratish.
2022/2023 o‘quv yilidan boshlab
Xalq ta’limi vazirligi
Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi
2. Pedagoglar uchun “Alohida ta’lim ehtiyojlari bo‘lgan bolalar bilan ishlash” mavzusida seminar-treninglarni muntazam tashkil etish.
Alohida ta’lim ehtiyojlari bo‘lgan bolalarga ta’lim-tarbiya berish masalalari bo‘yicha ota-onalar uchun metodik tavsiyalar ishlab chiqish.
1. Tegishli yo‘nalishlar bo‘yicha alohida ta’limga ehtiyoji bo‘lgan bolalarning ota-onalari uchun metodik tavsiyalar ishlab chiqish.
Ushbu maqsadlar uchun ajratilgan Davlat budjeti mablag‘lari,
Xalq ta’limi vazirligining budjetdan tashqari mablag‘lari, qonunchilik hujjatlarida taqiqlanmagan boshqa manbalar
Xalq ta’limi vazirligi
Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi
2. Metodik tavsiyalarni chop etish va ommaviy axborot vositalarida keng targ‘ib qilish.
3. Tavsiyalarni alohida ta’lim ehtiyojlari bo‘lgan bolalarning ota-onalariga yetkazish.
Brayl yozuvidagi bosma nashr (kitob)larni chop etish bozorini rivojlantirish.
1. Brayl yozuvidagi kitob (badiiy adabiyot, darslik, o‘quv qo‘llanma)larni tayyorlash va chop etish bilan bog‘liq barcha uskuna va jihozlar, Brayl shriftidan foydalanish uchun mo‘ljallangan qog‘oz mahsulotlarini O‘zbekiston Respublikasi hududiga olib kirishda bojxona to‘lovlaridan ozod etish hamda Brayl yozuvidagi kitob (badiiy adabiyot, darslik, o‘quv qo‘llanma)larni chop etish bilan shug‘ullanadigan nashriyotlarga soliq imtiyozlarini taqdim etish masalasi bo‘yicha tegishli takliflarni ishlab chiqish uchun ishchi guruh shakllantirish.
Xalq ta’limi vazirligi
Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi
2. Tegishli takliflarni ishlab chiqish va Vazirlar Mahkamasiga kiritish.
3. Topshiriqdan kelib chiqib, zarur hollarda me’yoriy-huquqiy hujjat loyihasini ishlab chiqish va Vazirlar Mahkamasiga kiritish.
Respublika o‘g‘il bolalar hamda qiz bolalar o‘quv-tarbiya muassasalarida tarbiyaviy-axloqiy ishlarni takomillashtirish.
1. Respublika o‘g‘il bolalar hamda qiz bolalar o‘quv-tarbiya muass�salarida tarbiyalanayotgan o‘quvchilarda mehnat ko‘nikmalari va mustaqil ijodiy fikrlash qobiliyatini shakllantirish, ularni kasbga yo‘naltirish va bo‘sh vaqtlarini samarali tashkil etish bo‘yicha qo‘shma chora-tadbirni qabul qilish.
Bunda, quyidagilarni nazarda tutish:
9 — 11-sinf bitiruvchilarini o‘rta maxsus, professional va oliy ta’lim muassasalari, “Temurbeklar maktabi”, Ichki ishlar vazirligi akademiyasi va Jamoat xavfsizligi universitetiga o‘qishga kirishga hamda muddatli harbiy xizmatni o‘tashga yo‘naltirish;
professional yoki oliy ta’lim muassasalariga o‘qishga kirmagan 11-sinf bitiruvchilarining tizimdagi tashkilotlarga (Qo‘riqlash xizmati, Jamoat tartibini saqlash, kinologiya va boshqalar) ishga joylashishiga ko‘maklashish;
kasb-hunarni egallash istagida bo‘lgan 9 — 11-sinf bitiruvchilarni “Ishga marhamat” monomarkazlari, kasb-hunarga o‘qitish markazlari va mahalla aholisini kasb-hunarga o‘qitish maskanlariga yo‘naltirish.
Ichki ishlar vazirligi
Xalq ta’limi vazirligi
V. Ta’lim tizimini raqamlashtirish
Ta’limni raqamlashtirish bo‘yicha axborot tizimlari hamda elektron ta’lim resurslarini (kontent) yaratish.
1. Ta’limga oid o‘yinlar orqali o‘quvchilarning bilim va ko‘nikmalarini shakllantirish maqsadida interaktiv virtual ta’lim platformalarini (SmartLand, Edumarket va boshqalar) kontent bilan boyitish ishlarini tashkil etish.
Xalq ta’limi vazirligining budjetdan tashqari mablag‘lari, qonunchilik hujjatlarida taqiqlanmagan boshqa manbalar
Xalq ta’limi vazirligi
Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi
2. Umum�y o‘rta ta’lim muassasalari o‘quvchilari uchun ilmiy-ommabop qisqa metrajli animatsion video roliklarni (Edukids) tayyorlash.
3. O‘quvchi-yoshlarga o‘zbek tilini o‘rgatishga qaratilgan platforma va mobil ilovalar ishlab chiqish. Bunda:
o‘zbek tilini xalqaro standartlar bo‘yicha o‘qitish metodikasini ishlab chiqish;
o‘zbek tilini yozish, o‘qish, eshitish va gapirish yo‘nalishlari bo‘yicha o‘rgatishga mo‘ljallangan mobil ilova ishlab chiqish hamda uni doimiy ravishda kontent va test savollari bilan boyitish.
O‘quvchilarni “Bir million dasturchi” loyihasiga keng jalb qilish etish orqali ularni zamonaviy kasblarga yo‘naltirish.
1. Informatika va axborot texnologiyalari fani o‘qituvchilarini “Bir million dasturchi” loyihasi doirasida trener sifatida tayyorlash.
Xalq ta’limi vazirligining budjetdan tashqari mablag‘lari, qonunchilik hujjatlarida taqiqlanmagan boshqa manbalar
Xalq ta’limi vazirligi
Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi
2. Trenerlar yordamida o‘quvchilarni loyihaga keng jalb etish.
3. Munosib faoliyat olib borgan o‘qituvchilarni rag‘batlantirish tizimini yo‘lga qo‘yish.
Umumiy o‘rta ta’lim m�assasalari hududining xavfsizligini ta’minlash, o‘quvchilar davomatini doimiy ravishda monitoring qilish maqsadida “Xavfsiz maktab” tizimini joriy qilish.
1. Umumiy o‘rta ta’lim muassasalariga “Xavfsiz maktab” loyihasi doirasida nazorat kameralari va biometrik identifikatsiyatizimlarini o‘rnatish bilan bog‘liq moliyalashtirish manbalarini aniqlash.
Ushbu maqsadlar uchun ajratilgan Davlat budjeti mablag‘lari , Xalq ta’limi vazirligining budjetdan tashqari mablag‘lari, qonunchilik hujjatlarida taqiqlanmagan boshqa manbalar
Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari,
Xalq ta’limi vazirligi
Ichki ishlar vazirligi
Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi
2. “Xavfsiz maktab” loyihasini kamida 130 ta umumiy o‘rta ta’lim muassasasida joriy etish.
3. “Xavfsiz maktab” loyihasini bosqichma-bosqich barcha umumiy o‘rta ta’lim muassasalarida joriy etish.
Xalq ta’limi tizimida Yagona boshqaruv dasturiy majmuasini (keyingi o‘rinlarda — Yagona dasturiy majmua) bosqichma-bosqich joriy etish.
1. Yagona dasturiy majmuani ishga tushirish.
2. Manfaatdor vazirlik va idoralarning axborot tizimlari va ma’lumotlar bazalarida shakllangan quyidagi ma’lumotlarni real vaqt rejimida “Elektron hukumat” tizimining idoralararo integratsiya platformasi orqali doimiy ravishda Yagona dasturiy majmuaga taqdim etish:
2.1. o‘quvchilarning tug‘ilganligi haqidagi ma’lumotlar;
2.2. o‘qituvchi va xodimlarning mehnat faoliyati haqidagi ma’lumotlar;
Bandlik va mehnat munosabatlari vazirligi
2.3. oliy va professional ta’lim muassasalarida o‘qiganlik haqidagi ma’lumotlar;
Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi
2.4. o‘qituvchilarga berilgan malaka toifa sertifikatlari haqidagi ma’lumotlar;
Ta’lim sifatini nazorat qilish davlat inspeksiyasi
(Tashkenbayev)
2.5. o‘qituvchilarga chet tili fani bo‘yicha berilgan sertifikatlar haqidagi ma’lumotlar.
Davlat test markazi
3. Bosqichma-bosqich ish haqi va unga tenglashtirilgan to‘lovlarni hisoblash modulini ishga tushirish va uni Moliya vazirligi axborot tizimlari bilan integratsiya qilish.
Xalq ta’limi vazirligi
4. O‘qituvchilar shaxsiy kabineti modulini ishlab chiqish va unda:
oliy va professional ta’lim olganlik to‘g‘risidagi hujjatlarini;
xalqaro tan olingan va milliy sertifikatlarini;
biriktirilgan sinflar va dars soatlarini;
oylik ish haqi va boshqa ma’lumotlarni ko‘rish imkonini yaratish.
Xalq ta’limi vazirligi
Xalq ta’limi sohasida davlat �izmatlarini ko‘rsatish tarmog‘ini kengaytirish.
1. Umumiy o‘rta ta’lim olganlik to‘g‘risidagi hujjatlar dublikatini berish bo‘yicha davlat xizmatlarini joriy etish.
Xalq ta’limi vazirligi
Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi
2. Bolalarni davlat umumiy o‘rta ta’lim muassasalariga o‘qishga qabul qilish hamda o‘quvchilarni bir umumiy o‘rta ta’lim muassasasidan boshqasiga o‘tkazish bo‘yicha davlat xizmatlari ko‘lamini kengaytirish.
3. Chet el fuqarolari va fuqaroligi bo‘lmagan shaxslar farzandlarini O‘zbekiston Respublikasining umumiy o‘rta ta’lim muassasalariga qabul qilish bo‘yicha davlat xizmatini joriy etish.
4. Eksternat tartibida imtihonlar olish bo‘yicha davlat xizmatini joriy etish.
Umumiy o‘rta ta’lim muassasalari bitiruvchilari uchun “Elektron shahodatnoma” axborot tizimini joriy etish.
1. “Elektron shahodatnoma” axborot tizimining texnik topshiriqlarini ishlab chiqish va tasdiqlash.
Xalq ta’limi vazirligi
Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi
2. “Elektron shahodatnoma” axborot tizimini yaratish.
3. “Elektron shahodatnoma” axborot tizimini tajriba-sinovdan o‘tkazish.
4. “Elektron shahodatnoma” axborot tizimini barcha umumiy o‘rta ta’lim muassasalari faoliyatida joriy etish.
VI. Umumiy o‘rta ta’lim muassasalari moddiy-texnika bazasini mustahkamlash va �larning infratuzilmasini yaxshilash
Umumiy o‘rta ta’lim muassasalarini birlamchi sport anjomlari bilan ta’minlash.
1. Har yili umumiy o‘rta ta’lim muassasalarini birlamchi sport anjomlari bilan ta’minlash va jihozlashning manzilli dasturini ishlab chiqish.
2. Manzilli dasturga asosan talab etiladigan mablag‘larni ajratish, sport anjomlari xarid qilish va umumiy o‘rta ta’lim muassasalariga yetkazish.
2023-yildan boshlab, har yili
Davlat budjeti mablag‘lari
Xalq ta’limi vazirligi
Sportni rivojlantirish vazirligi
Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari
Umumiy o‘rta ta’lim muassasalaridagi chaqiruvga qadar boshlang‘ich tayyorgarlik fani xonalarining moddiy-texnika bazasini kuchaytirish va o‘quv maydonlari holatini yaxshilash.
1. Mavjud chaqiruvga qadar boshlang‘ich tayyorgarlik fani xonalari va o‘quv maydonlarini xatlovdan o‘tkazish.
Mahalliy budjet mablag‘lari
Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari ,
Xalq ta’limi vazirligi
2. O‘tkazilgan xatlovlar natijasida aniqlangan moddiy-texnika bazasi va holati yaxshi bo‘lmagan chaqiruvga qadar boshlang‘ich tayyorgarlik fani xonalari va o‘quv maydonlarini bosqichma-bosqich jihozlash.
Xalq ta’limi vazirligi tasarrufidagi muassasalarda mavjud foydalanilmayotgan avariya holatidagi bino va inshootlarni buzish hamda atrofini obodonlashtirish.
1. Xalq ta’limi vazirligi, Davlat aktivlarini boshqarish agentligi, Qurilish vazirligi, Ichki ishlar vazirligi va mahalliy davlat hokimiyati organlari vakillaridan iborat ishchi guruh tuzish.
Xalq ta’limi sohasida islohotlarga ko‘maklashish jamg‘armasi
Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari,
Xalq ta’limi vazirligi
Davlat aktivlarini boshqarish agentligi
Ichki ishlar vazirligi
2. Ishchi guruh tomonidan Xalq ta’limi tasarrufidagi muassasalarda mavjud foydalanilmayotgan avariya holatidagi bino va inshootlarni xatlovdan o‘tkazish hamda xatlov natijalari asosida manzilli ro‘yxatni shakllantirish.
3. Manzilli ro‘yxatga kiritilgan bino va inshootlarni belgilangan tartibda buzish hamda atrofini obodonlashtirish.
Xalq ta’limi vazirligi tizimidagi sog‘lomlashtirish oromgohlari moddiy-texnika bazasini yaxshilash.
1. Sog‘lomlashtirish oromgohlarini xatlovdan o‘tkazish.
Xalq ta’limi vazirligi
Iqtisodiy taraqqiyot va kambag‘allikni qisqartirish vazirligi
O‘zbekiston kasaba uyushmalari federatsiyasi
manfaatdor vazirlik va idoralar
2. Xatlov natijalaridan kelib chiqib oromgohlar moddiy-texnika bazasini yaxshilash bo‘yicha Vazirlar Mahkamasiga taklif kiritish.
“Bolalar kutubxonalari” va umumiy o‘rta ta’lim muassasalari kutubxonalarini “Elektron kutubxona” tizimiga ulash.
1. “Elektron kutubxona” tizimiga ulanadigan “Bolalar kutubxonalari” va umumiy o‘rta ta’lim muassasalari kutubxonalarining reja-jadvalini tasdiqlash.
2. Reja-jadval asosida “Bolalar kutubxonalari” va umumta’lim muassasalari kutubxonalarini “Elektron kutubxona” tizimiga ulash uchun bosqichma-bosqich jihozlash.
3. “Bolalar kutubxonalari” va umumiy o‘rta ta’lim muassasalari kutubxonalari xodimlarida “Kutubxona kitob fondi va kitobxonlar ro‘yxatini yuritish” elektron platformasidan foydalanish ko‘nikmasini shakllantirish bo‘yicha qisqa muddatli o‘quvlarni tashkil etish.
2023 — 2026-yillar davomida
Mahalliy budjet mablag‘lari hisobidan
Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari,
Xalq ta’limi vazirligi
Umumiy o‘rta ta’lim muassasalarini davriy bosma nashrlar bilan ta’minlash.
Umumiy o‘rta ta’lim muassasalarini faqat xalq ta’limi yo‘nalishidagi davriy bosma nashrlar, xususan, “Ma’rifat”, “Uchitel Uzbekistana”, “Tong yulduzi”, “Klass!” gazetalari, “Xalq ta’limi”, “Til va adabiyot ta’limi”, “Boshlang‘ich ta’lim”, “G‘uncha”, “Gulxan” jurnallariga obuna qilish.
Umumiy o‘rta ta’lim muassasalariga obuna uchun ajratilgan mablag‘lar
Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari,
5-SINF DARSLIKLARIDA UYGA VAZIFA TOPSHIRIQLARI Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»
Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Feruza Irgasheva Gayratovna
Annotation The fact that the organization of homework should be considered as one of the most pressing issues in the optimization and normalization of the workload of school students. Homework is an independent work that allows the student to consolidate the acquired knowledge, to develop concepts that are difficult for various reasons, as well as work that contributes to the acquisition of not only skills, but also skills, preparation for selfeducation. It is an important tool of learning.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Похожие темы научных работ по наукам об образовании , автор научной работы — Feruza Irgasheva Gayratovna
“TEMURBEKLAR MAKTAB” LARIDA INGLIZ TILI MASHG’ULOTLARIDA O’QUVCHILARNING IJTIMOIY KOMPETENTSIYASINI SHAKLLANTIRISH
ONA TILI DARSLARIDA TALABALARNING INSHOLARINI TAHLIL QILISH USULLARI
AQLI ZAIF BOLALARGA MATEMATIKANI O’QITISH XUSUSIYATLARI
BOSHLANG’ICH SINFLARDA MATEMATIKADAN DARSDAN (SINFDAN VA MAKTABDAN) TASHQARI MASHG’ULOTLAMI TASHKIL ETISH UCHUN TAVSIYALAR
BOSHLANG’ICH SINFLARDA INTERFAOL TA’LIMNING XUSUSIYATLARI
i Не можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Текст научной работы на тему «5-SINF DARSLIKLARIDA UYGA VAZIFA TOPSHIRIQLARI»
5-SINF DARSLIKLARIDA UYGA VAZIFA TOPSHIRIQLARI Feruza Irgasheva G’ayratovna, Qarshi davlat universitetining Pedagogika instituti magistri
The fact that the organization of homework should be considered as one of the most pressing issues in the optimization and normalization of the workload of school students. Homework is an independent work that allows the student to consolidate the acquired knowledge, to develop concepts that are difficult for various reasons, as well as work that contributes to the acquisition of not only skills, but also skills, preparation for self-education. It is an important tool of learning.
The article also discusses the above points.
Keywords: homework, school, class, student, teacher, lesson, lesson, parent.
Дело в том, что организацию домашних заданий следует рассматривать как один из наиболее актуальных вопросов оптимизации и нормализации рабочей нагрузки школьников. Домашнее задание – это самостоятельная работа, позволяющая учащемуся закрепить полученные знания, выработать понятия, трудные по разным причинам, а также работа, способствующая приобретению не только навыков, но и умений, подготовке к самообразованию. является важным инструментом обучения.
В статье также рассматриваются вышеуказанные моменты.
Ключевые слова: домашнее задание, школа, класс, ученик, учитель, урок, урок, родитель.
Uy vazifalarini tashkil etish masalasini maktab o’quvchilarining ish yukini optimallashtirish va normallashtirishning dolzarb masalalaridan biri sifatida ko’rib chiqish kerak aslida. Uy vazifasi – o’ quvchilarga olingan bilimlarni mustahkamlash, turli sabablarga ko’ra qiyinlashtiradigan tushunchalarni ishlab chiqish imkonini beradigan mustaqil ish shuningdek, nafaqat ko’nikmalarni, balki ko’nikmalarni ham egallashga hissa qo’shadigan ish, o’z-o’zini tarbiyalashga tayyorgarlik ko’rishning muhim vositasidir.
Maqolada ham yuqoridagi fikrlar mulohaza qilinadi.
Kalit sozlar: uy vazifasi, maktab talimi, sinf, oquvchi, oqituvchi, dars, mashg’ulot, ota-ona.
Uy vazifasi nafaqat o’quvchining o’quv faoliyatini nazorat qilish vositasi, balki o’z -o’zini nazorat qilish vositasi hamdir. Yaxshi bajarilgan uy vazifasi, bundan tashqari, o’qituvchi tomonidan rag’batlantirilishi, fanga qiziqishning rivojlanishiga yordam
beradi. Kuchli o’qitish sharoitida uy vazifasini to’g’ri tashkil etish ayniqsa muhimdir. Shuningdek, ularning yechimi ham ta’lim jarayonini takomillashtirish, ham maktab o’quvchilarinmg salomatligini muhofaza qilish bilan bog’liq. Ma’lumki, maktab amaliyotida o’quvchilaming uy vazifalari bilan ortiqcha yuklanishi, bolalar tomonidan uy vazifalarini tayyorlashda boshqa salbiy holatlar ham mavjud. O’quvchilarning o’quv yuklamalari to’g’risidagi mavjud ma’lumotlar tashvish uyg’otadi va uy vazifasi sifatida taklif qilinadigan o’quv ishlarini juda jiddiy tartibga solish zarurligini ta’minlaydi. Keling, uy vazifasi metodologiyasiga zid bo’lgan narsalarni aniq belgilab olaylik. Uy vazifasini belgilashda yo’l qo’yilmaydigan talablar:
1. Eng avvalo, taklif qilingan uy vazifasi miqdorini oshirib yuborish mumkin emas;
2. yangi materialni o’rganishni o’quvchilarga o’tkazish (ularning mustaqilligini rivojlantirish bahonasida);
3. sinfda hali tushuntirilmagan va o’quvchilar uchun chidab bo’lmas bo’lgan ishlanmagan material bo’yicha uy vazifasini bajarish uchun mashqlarni taklif qilish (bu holda, o’zlashtirishning butun yuki darsdan uy vazifasiga o’tadi);
uy vazifasi metodologiyasiga zarur bo’lgan talablar esa qo’yidagilardan iborat:
• uy vazifasi uchun sinfda hech qachon bajarilmagan bunday mashqlarni taklif qilish;
• vazifalar bilan nihoyatda to’yingan mashqlarni bering, chunki bu o’quvchilarning asosiy vazifaga e’tiborini zaiflashishiga olib keladi; darslarni tayyorlash vaqtini sezilarli darajada oshiradigan bunday vazifalarni ortiqcha yuklashga ruxsat berish (diagrammalar, jadvallar tuzish, hisobotlarni tayyorlash, uy vazifalari va boshqalar);
• til haqidagi o’rganilayotgan ma’lumotlar hajmini keraksiz ravishda oshirish; o’quvchilarning individual xususiyatlarini, ularning ishlash darajasini hisobga olmaslik;
• darsliklardan boshqa ma’lumot manbalariga murojaat qiling, ular qaysi manbalar ekanligi va ularni qayerdan topish mumkinligini ko’rsatmasdan avval va hakozo.
Adabiyotlar tahlili va metodologiyasi
Ushbu muhim kamchiliklarni bartaraf etish uy vazifasini bajarishda o’quvchilarning ortiqcha yuklanishini bartaraf etishga yordam beradi.
Tibbiyot ma’ lumotlarida, maktab o’quvchilarining kun tartibi va uyqusi, ularning haftalik ish joyi va uy vazifalarini bajarish uchun qat’iy belgilangan vaqt (yosh va kun tartibiga muvofiq) bo’yicha taniqli tavsiyalari mavjud.
O’zbek tilida uy vazifasini to’g’ri belgilash ularning sinf ishlari bilan uzviy bog’liqligini, foydalanish imkoniyatini, tizimliligi va izchilligini, o’quvchilarning topshiriqni tushunishlarining aniqligini, uni ma’lum bir vaqtda bajarish imkoniyatini va o’quvchilarning mustaqilligini nazarda tutadi. Uy vazifasini kengaytirishda o’qituvchi o’quvchilar haddan tashqari yuklanishni boshdan kechirmasliklari uchun shunday hajm va mazmundagi ishni rejalashtirishi kerak, buning uchun o’quvchilar o’sha kuni boshqa fanlar bilan qanday bandligini hisobga olish lozim.
Uy vazifasini to’g’ri tashkil etish bilan quyidagi parametrlar hisobga olinadi:
• o’zbek tilidan uy vazifasi hajmi (og’zaki va yozma);
• taklif etilayotgan ishning murakkabligi;
• uni amalga oshirishda o’quvchilarning mustaqillik darajasi;
• o’ quvchilarni uy vazifasiga tayyorlash.
Mulohaza va takliflar
Uy vazifasining hajmi.
Vazifani o’rtacha 30 daqiqa davomida hisoblash kerak, ya’ni darslarga sarflangan umumiy vaqtning beshdan yoki oltidan bir qismini olish kerak. 30 daqiqa davomida o’quvchilar darsda tanaffus qilmasdan diqqatni jamlash bilan shug’ullanishi mumkin. Bu vaqt darslikning nazariy qismini o’rganish va kichik yozma mashqni bajarish uchun etarli. Ayrim hollarda keyingi dars uchun yangi nazariy material berilmasa, ikkita mashq (kichik) berilishi mumkin.
Uy vazifasi sifatida berilgan mashqlar faqat yozilishi mumkin emas: vaqti-vaqti bilan ular og’zaki bajarilishi kerak, lekin og’zaki mashqni tayyorlashga sarflangan vaqt belgilangan me’yordan oshmasligi lozim.
Mashqlar vazifalarning murakkabligi yoki xilma-xilligi bo’yicha farq qilishi mumkin, matnni imlo va belgilar qo’shgan holda qayta yozishni yoki kerakli grammatik toifalarni tanlab yozishni talab qiladi, tahlil bilan to’yingan bo’lishi yoki umuman talab qilmasligi mumkin. Bularning barchasi ish hajmini oshiradi yoki kamaytiradi, bu ham matnni qayta yozish uchun 10 dan 20 minutgacha davom etishini hisobga olgan holda hisobga olinishi kerak.
Eng ko’p vaqt talab qiladigan vazifalar, masalan, eslatmalarni tuzish, ma’lum turdagi insholar yozish, grafik dizayn bilan bog’liq bo’lgan san’at asarlari matnlaridan tegishli qoida (yoki bir qator qoidalar) uchun misollar tanlash. har xil turdagi diagrammalar, jadvallar va boshqalar boshqa topshiriqlarsiz, har doim oldindan tayyorgarlik ko’rilgan
holda, ba’zi hollarda – o’quvchilarning individual imkoniyatlarini hisobga olgan holda tabaqalashtirilgan vazifalardan biri sifatida berilishi kerak. Shunday qilib, tez sur’atda ishlaydigan o’quvchilar ishni o’zining sekin hamrohidan tezroq bajaradi; mantiqiy fikrlash turiga ega bo’lgan o’quvchi ko’proq diagramma tuzadi, jadval tuzadi va hokazo.
Topshiriq berishda o’qituvchi nafaqat o’rtacha o’quvchining uy vazifasini bajarishi uchun zarur bo’lgan vaqtni hisoblabgina qolmay, balki har birining individual tayyorgarligini ham hisobga oladi: zaif o’quvchilar uchun uy vazifasi murakkab bo’lmasligi kerak, shunda ular bir narsaga e’tibor qarata oladilar. asosiy narsani tushunish; shu bilan birga, siz kuchli o’quvchilar uchun vazifa hajmini oshirishingiz mumkin, lekin oquvchilarlar qo’shimcha ravishda nima qilishlari kerakligini aniq belgilab qo’yiladi.
1. Ona tili: Umumta’lim maktablarining 5-sinfi uchun darslik / Mual. N. Mahmudov, A. Nurmonov, A. Sobirov, V. Qodirov va boshq. – T.: «Ma’naviyat»
2. Jamolxonov H. Hozirgi o’zbek adabiy tili. -T.: «O’zbekiston milliy ensiklopediyasi» Davlat ilmiy nashriyoti, 2013.
3. Fuzayilov S, Xudoyberganova M, Yo’ldosheva Sh. 3-sinf uchun ona tili darslikToshkent: “O’qituvchi” ,
4. Hamroev A. R. Modeling activities of teachers when designing creative activities of students //European Journal of Research and Reflection in Educational Sciences. – 2019. – Т. 2019.
5. Kamroev A. STUDENTS’CREATIVE ACTIVITIES IN DESIGNING MOTHER TONGUE EDUCATION //Scientific Bulletin of Namangan State University. -2019. – Т. 1. – №. 7. –
6. Adizov B. R., Khamroev A. R. Modeling activities of teachers when designing creative activities of students //Ilmiy xabarnoma. – С. 69.
7. Azimov Y. Hamroyev A//Husnixat va uni oqitish usuliyoti (Maruza matnlari). -2003.
8. Хамраев А. Моделирование деятельности учителя при проектировании творческой деятельности учащихся //Педагопчш шновацп: ще!, реали, перспективи. – 2018. – №.
9. хамроев А. БОШЛАНЕИЧ СИНФ ОНА ТИЛИ ТАЪЛИМИДА У^УВЧИЛАРНИНГ ИЖОДИЙ ФАОЛИЯТИНИ ЛОЙИХАЛАШТИРИШ МЕТОДИК МУАММО СИФАТИДА //ЦЕНТР НАУЧНЫХ ПУБЛИКАЦИЙ (buxdu. uz). – 2021. – Т. 1. – №. 1.
10. Hamroyev A. R. Designing students’ creative activity in primary school mother tongue education as a methodological problem //Middle European Scientific Bulletin. – 2021. – Т.