2-sinf ona tili fanidan Sifat yasovchi qo’shimchalar mavzusida dars ishlanma

Velosipedchi bir soat 14 km soat tezlik bilan, ikki soat 15 km soat tezlik bilan va yana bir soat 12 km soat tezlik bilan yurdi.

6 sinf ona tili fanidan ochiq dars ishlanma

Maqsad : Ta’limiy maqsad: bo`lish haqida bilimini mustahkamlash. Bo`lishga doir misol va masalalar yechish. Mulohaza haqida tushuncha berish.

Tarbiyaviy maqsad: matematikani sevishga o`rgatish.
Rivojlantiruvchi maqsad : bo`lish haqidagi bilim-ko`nikma va malakalarini rivojlantirish.
Usuli : Aralash
Turi : Yangi bilim beruvchi dars
Jihozi: Darslik, ko`zgazma, rasm, tarqatma materiallar, slaydlar.
Darsning borishi :
1.Tashkiliy qism. (Sinf xona va bolalarning darsga tayyorgarligini nazorat qilaman)
2. O`tgan darsni so`rash va mustahkamlash.

Uyga vazifani so`rayman. 738-masala 780-ifodalarning javoblarini o`quvchilardan so`rab nazorat qilaman. Savollar bilan o`tgan darsni mustahkamlayman.

1)Bo`lish nima? (O`quvchilardan so`rayman )
2)Amallar tartibi qanday bajariladi?
3.Yangi darsning bayoni .
781-misol og`zaki. Yechilish usulini tushuntiraman.
42320 :46 21708 27 190228 38
414 920 216 804 190 5006
2)Xuddu shu hisoblashlar nisbatan qanday qisqa yozilganini ko`rib chiqing:
42320 46 21708 27 190228 38
414 920 216 804 190 5006
92 108 228
92 108 228
Bu misolni yechishdan oldin o`quvchilarni 3-guruhga bo`lib olaman.Bunda har guruhdan
Bittadan bola chiqarib, o`z guruhining daraxtiga olma osib , rag`batlantirilib boriladi.
1-guruh 2-guruh 3-guruh
39520 52 30668 34 164807 29
364 760 306 902 145 5683
312 68 198
312 68 174

Topshiriqdagi 3-chi misolni qaysi guruh a’zosi birinchi yechib ulgursa , o’sha guruh a’zosi yechadi. 9483 29

Guruh a’zolarining mehnatlari olma bilan rag`batlantirilib boriladi.Bu topshiriq o’quvchilardan to`liq tushuntirib berilishi talab qilinadi.

783- masala og`zaki yechiladi.

Velosipedchi bir soat 14 km soat tezlik bilan, ikki soat 15 km soat tezlik bilan va yana bir soat 12 km soat tezlik bilan yurdi.

Masalaning shartlaridan foydalanib ,quyidagi ifodalar nimani bildirishini tushuntiring:
1. 1+2+1 (jami vaqt yig`indisi)
2. 14+15×2+12 (jami Masofa)
3. (14+15×2+12):(1+2+1) (o`rtacha tezlik)

Masalaning sharti o`quvchilardga o`qitiladi va tushuntiriladi. Qaysi guruh a’zosi yechimining javobini topsa , daraxtiga olma bilan rag`batlantiriladi.

784-masala .Masalaning sharti o`quvchilarga o`qitilib ,tushuntiriladi va yechimini qaysi guruh a’zosi to`g`ri va aniq yechishiga qarab rag`batlantiriladi.

Yechimi. 5184:24=216ta fevral oyidagi
6426:27=238 ta mart oyidagi
238-216=20 ta ko`p
Javob: 20 ta ko`p poyabzal mart oyida chiqargan.
785 – topshiriq .Mulohazalar bilan tanishamiz. Bu yerda ko`rgazmali rasmdan foydalanaman.
Tulkichaning mulohazasi to`grimi yoki noto`g`rimi? (noto`g`ri)
Har qaysi mulohaza to`g`rimi yoki noto`g`rimi? (noto`g`ri)
Toshkent- O`zbekistonning poytaxti. ( To`g`ri)
Fevral 30-kundan iborat. (noto`g`ri)
11- eng kichik ikki xonali son (noto`g`ri)
1-eng kichik son emas. (noto`g`ri)
5>3 (To`g`ri)
5×8=40 ekani noto`g`ri. (To`g`ri)
9+6=15 ekani noto`g`ri ( to`g`ri)

Mulohaza mavzusini tushuntiraman.To`g`ri yoki noto`g`ri ekanligi haqida aytish mumkin bo`lgan darak gap mulohaza deyiladi.Istalgan boshqa gap mulohaza bo`lmaydi.

Mavzudan kelib chiqib, guruh a’zolari o`rtasida zig-zak o`yinini tashkil qilaman.Misollar kartochkalarda uchala qatorga alohida beriladi.

1-qator 2-qator 3-qator

1.9-soni 4-sonidan 5 ta birlik ko`p. 1.8-soni 3- sonidan 4-ta birlik ko`p. 1.7-soni 2-sonidan 4-ta birlik ko`p.

2.30×3=90 2.23×2=56 2.41×1=41
3. 3.soat=150m 3.3km=3000m 3.24-soat =3sutka
88:2=33 4.72:8=8 4.48:2=25

To`rtburchaknining bo`yi 6 sm 5.to`rtburchakning bo`yi 8 sm ,eni 4 sm 5.to`rtburchakning bo`yi 3 sm eni 4sm

Yuzi ? Y= 36 sm kv. P=? P=24 sm.kv
Eni 5sm perimetrini toping.

Oyin sharti tushuntiriladi. O`quvchilar javoblarni tekshirib o`z chizmalarini yozuv taxtasiga chizadilar. Mashg`ulot yakunlangach chizmani o`qituvchi yozuv taxtasiga osib o`z chizmalarini tekshirib ko`rishlarini aytadi va navbatdagi rag`batlantirishini iladi.

Dam olish daqiqasi o`tkaziladi. O`quvchilar ingliz tilida she’r aytib mashq qiladi.
4.Yangi mavzuni mustahkamlash.
Aqliy hujum o`tkaziladi. Tezkor savollar.
1-guruh
1.Noma’lum qo`shiluvchini topish uchun nima qilinadi?
2.Agar vaqt , masofa ma’lum bo`lsa,tezlik qanday topiladi?
3.3 xonali sonni 2 xonali songako`paytirish uchun nima qilinadi?
4.Agar qo`shiluvchilardan biri 0 bo`lsa, yig`indi nimaga teng bo`ladi.
5.Ko`pburchakning tomonlarining yig`indisi nima deyiladi?
2-guruh
1.Noma’lum bo`linuvchini topish uchun nima bo`linadi?
2.Qanday burchak yoyiq burchak deyiladi?
3.Agar tezlik, masofa aniq bo`lsa, vaqt qanday topiladi?
4.Agar misolda amallar aralash holda berilsa amal qanday bajariladi?
5.Agar kamayuvchi va ayriluvchi bir-biriga teng bo`lsa, ayirma nimaga teng bo`ladi?
3-guruh
1.Noma’lum ko`paytuvchini qanday topiladi?
2.Agar harakatning tezligi, vaqti ma’lum bo`lsa masofa qanday topiladi?
3.Aylananing diametri nima deb ataladi?
4.Qanday o`lchov birligi bor?
5.Ko`paytirish nima?
Uchala guruhning tezkor savollariga javobi tahlil qilinadi va rag`batlantiriladi.
Dars yakunida guruhlarning yig`gan olmalari soni hisobga olinadi va g`olib guruh aniqlanadi.
5.Baholash. Dars davomida yaxshi qatnashgan o`quvchilar baholanadi va izohlanadi.
6.Uyga vazifa. 786 – 787- misollar.
FIZIKA fanidan dars ishlanmalari
Mavzu: TRANSFORMATORNING TUZILISHI VA ISHLASHI
Transformatorning tuzilishi va ishlashi
Maqsad
O‘quvchilarga transformatorning tuzilishi va ishlash prinsipi haqida bilimlar berish .
Vazifalar
O ‘ quvchilarga transformatorning tuzilishi va ishlash prinsipi
h aqida bilimlar berish va ularni o‘zgaruvchan induksion
tokni hosil qilishda gi o`rni muhimligini tushuntirish.

O‘zgaruvchan tokning kuchlanishini o‘zgartirish mumkinligi va undan sanoatda, texnikada foydalanishni tushuntirish orqali fanga qiziqtirish.

O ‘ quv jarayonining mazmuni
O‘quvchilarga transformatorning tuzilishi va ishlash prinsipini

slayd namoyish qilish orqali tushuntirish. U ndan sanoatda, texnikada foydalanishni tushuntirish orqali fanga qiziqtirish.

O ‘ quv jarayonining amalga oshirish texnologiyasi
Metod: Faol ma’ruza, g uruhlar bilan ishlash

Vosita: T arqatma savollar, transformator, voltmetr, ulovchi simlar, kompyuter texnikasi, dioproektor , d oska, bo‘r.

Nazorat: O g ‘zaki nazorat , o ‘ quvchilarni ba h olash.
Baholash . 5 ballik tizim asosida.
Kutil ayot gan natijalar
O‘qituvchi;
O ‘ quvchilarga transformatorning tuzilishi va ishlash prinsipi

haqida bilimlar berish, hamda sanoatda, texnikadagi ahamiyatini tushuntirishda interfaol metodlardan foydalanish orqali o‘quvchilarning mustaqil fikrlashi, faolligi, darsga, fanga nisbatan qiziqishini orttiradi.

O‘quvchi.
Yangi bilimlarni egallaydi. Olgan bilimini amaliyotga qo‘llashni o ‘ rganadi.
Kelgusi rejalar
O ‘ q ituvchi:

O‘quvchilarni fizika faniga qiziqtirish yo‘llari va pedagogik texnologiyalarni darsda tadbiq etish uchun o‘z ustida ishlash, mavzuni fan-texnikada qo`llanilishi bilan tajribasini boyitish.

O‘quvchi :

Transformatordan a maliyotda foydalanish, qo ‘ shimcha adabiyotlar bilan mustaqil ishlashni o`rganish. O‘z fikrini ravon bayon qila olish.

Mashg ‘ ulotning borishi
Asosiy atamalar va tushunchalar:
-transformator
-o ‘ zgaruvchan tokni transformasiyalash
-yuksaltiruvchi transformator
-pasaytiruvchi transformator
-transformatsiya koeffits iy enti
I . Darsning tashkil etilishi: (2 minut)
a) sinfga kirishda o ` quvchilar o‘qituvchi tayyorlagan emblemalarini oladilar va borib o‘tiradilar.
b) salomlashish, davomatni aniqlash;
c ) o‘quvchilarni darsga hozirligini ko‘rib chiqish.
Darsning blok-chizmasi
Dars bosqichlari
Tashkiliy qism
Uy vazifasini so ‘ rash
Yangi mavzu bayoni ( kichik ma’ruza )
Yangi mavzu bo ‘ yicha masala yechish va test o ‘ tkazish
O ‘ quvchilarni rag ‘ batlantirish
Uyga topshiriqlar
II. O ‘ tilgan mavzu bo ‘ yicha so‘rash ( 6 minut)
O ‘ quvchilar guruhlarga bo ‘ linib olinadi.
1- guruh: Amper guruhi 2- guruh: Volt guruhi 3- guruh: Om guruhi

O‘qituv ch i tomonidan oldindan tayyorlab qo‘yilgan savol va topshiriqlarni guruh sardorlari ch iqib tanlab oladilar .

1-guruhga “I nduksion tokning yo ‘ nalishini tushuntiring”
2-guruhga “ O ‘ zgaruvchan tok va uning grafigini qanday hosil qilish mumkin. ”
3-guruhga “ Induksion tok feneratorining tuzilishi va ishlash prinsipini tushuntiring” .
Guruhlar taqdimoti
III. Yangi mavzu bayoni (16 minut).
1.Transformatorning tuzilishi va ishlashi.
2. Yuksaltiruvchi transformator .
3. Pasaytiruvchi transformator .
4. Transformatorda energiyaning aylanishi.
5. Transformatsiya koeffitsiyenti.

O‘qituvchi tomonidan kompyuter orqali dioproektorda o‘quvchilarga transformatorning tuzilishi va ishlashi ekranda ko‘rsatiladi va transformatorga ta’rif beriladi.

O‘zgaruvchan tokning chastotasini o‘zgartirmasdan kuchlanishni bir qiymatdan ikkinchi qiymatga o‘zgartirib beruvchi asboblar transformatorlar deyiladi.

Generatorlarda hosil qilingan kuchlanish ularning quvvatiga qarab turlicha bo‘ladi. Bundan tashqari uzoq masofalarga elektr energiyasini uzatishda simlarning qizishi tufayli isroflar bo‘ladi. Bunday hollarda o‘zgaruvchan tokning kuchlanishini bir qiymatdan ikkinchi qiymatga o‘zgartish zaruriyati tug‘iladi. Bu vazifani transformator deb ataluvchi elektr mashinasi bajaradi.

Transformator ikkita chulg‘am va o‘zakdan iborat. Kuchlanishni ko‘paytirib beruvchi transformatorni yuksaltiruvchi transformator, kamaytirib beruvchi pasaytiruvchi transformator deyiladi.

Yuksaltiruvchi transformatorda birlamchi chulg’am yo`g ` on simdan kam o‘ramli qilib yasaladi. Ikkilamchi chulg’am nisbatan ingichka simdan ko‘p o‘ramli qilib yasaladi.

Yuksaltiruvchi transformatorda n₂>n₁ va U₂ > U₁ bo`ldi. P asaytiruvchi transformatorda n₂ n₁ va U₂ U₁ bo‘ldi.

Transformatorda energiyaning aylanishi. Transformator birlamchi chulg‘amidagi ma’lum kuchlanishli elektr energiyani ikkilamchi chulg‘amdagi boshqa kuchlanishli elektr energiyaga aylantiradi.

Transformatorning ikkilamchi chulg‘amida kuchlanish necha marta ort s a tok kuchi shuncha m a rt a kamayadi.

U – Birlamchi o ‘ ramdagi kuchlanish.
I – Birlamchi o ‘ ramdagi tok kuchi
U – Ikkilamchi o ‘ ramdagi kuchlanish
I – Ikkilamchi o ‘ ramdagi tok kuchi
T ransformasiya koeffisiyentini quyidagi formula bilan aniqlanadi.
k= yoki k=

bu yerda birlamchi va ikkilamchi galtakdagi o ‘ ramlar soni Transformatorning foydali ish koeffisiyenti < FIK>

Takomil l ashgan transformatorlarning FIK juda yuqori bo‘lib, 99% tashkil etadi.
IV. Mustahkamlash: (15 minut)
Masalani yechish.

Birlamchi chulg‘amda 300 ta o‘ram bor. Agar transformatorning transformatsiya koeffits iy enti 15 ga teng bo‘lsa, yuksaltiruvchi transformatorning ikkilamchi chulg‘amida nechta o‘ram bo‘ladi?

Berilgan Formula Yechish 300. 15=4500

O‘qituvchi tomonidan oldindan tayyorlab qo‘yilgan ijodiy test savollari kadoskop orqali slaydda ko‘rsatiladi. O‘quvchilar testni o‘qib, daftarlariga javobini belgilaydilar.

1. “Transformator- . asbob” . Gapni davom ettiring.
A) o‘zgarmas tokning kuchlanishini o‘zgartiruvchi
B) o‘zgaruvchan tokning kuchlanishini o‘zgartiruvchi
C ) o‘zgaruvchan tokni to‘g‘rilovchi
D) o‘zgaruvchan tok chastotasini o‘zgartiruvchi
2. Transformatorning o ‘ zagi nima sababdan alohida listlardan yig‘iladi
A) mustahkamligini oshirish uchun
B) magnit kuch chiziqlarni to‘plash uchun
C ) magnit maydonini kuchaytirish uchun
D) isroflarni kamaytirish uchun
3. k 1 bo ‘ lganda . transformator deyiladi.
A) p asaytiruvchi B) yuksaltiruvchi
C ) chulg‘amli D) tok hosil qiluvchi

O‘quvchilar testning javobini topib bo‘lgandan so‘ng, o‘ qituvchi tomonidan testning javobi ekranda ko‘rsatiladi. O ‘ quvchilar bir-birlarining testini almashtiradi va tekshiradi. O ‘ qituvchi test savollari orqali hamma o ‘ quvchilarga reyting ball qo ‘ yadi.

V. O‘ quvchilarni rag ‘ batlantirish va baholash (3 daqiqa)
Dars yakunida o‘ quvchilar t o‘ plagan ballariga qarab ra g‘ batlantiriladi.
VI. Uyga topshiriq: ( 3 minut)
Mavzuni o‘qib kelish va savollariga javob yozib kelish.

Transformator (ishdan chiqqan) olib, uning chulg‘amidagi simlarni yeching va chulg‘amlardagi o‘ramlar sonini sanang. Transformatorning tuzilishini ko‘zdan kechirib, xulosalaringizni daftarga yozing.

2-sinf ona tili fanidan “Sifat yasovchi qo’shimchalar” mavzusida dars ishlanma

1. Sifat yasovchi qo’shimchalar. 2. Sifatlarning yozilishi. 3. 315-316-317-118-mashqlar. O’tilgan mavzuni mustahkamlashda ‘Ha yo’q” o’yinidan foydalaniladi. 1.Shaxs va narsaning belgisini bildirgan so’zlar qanday?, qanaqa? so’rog’iga javob bo’ladimi? Javob: Ha 2. Shaxs va narsaning nomini bildirgan so’zlar qanday?, qancha? so’rog’iga javob bo’ladimi? Javob: Yo’q. 3.Shaxs va narsaning harakatini bildirgan so’zlar nima qildi? so’rog’iga javob boladimi? Javob: Ha. 4. –ser, be-, -kor sifat yasovchi qo’shimchalarmi? Javob: Yo’q IV. Yangi mavzu bayoni:

bunday sifatlar chziqcha bilan yoziladi:to’ppa-to’g’r,

qo’shib yoziladi: oppoq, qopqora

ajratib yoziladi: to’q qizil, och pushti

V. Mavzuni mustahkamlash: topishmoqlar yod olib, sifatlarni o’zi bo’langan so’z bilan qo’shib yozing. 1.Yer tagida oltin qoziq, u hammaga bo’lar oziq (Sabzi) 2. Pishsa bemaza, pishmasa mazali (Bodring) 3. Uni pishirsang bo’lar shirin osh, pishirmasang bo’lar qip-qizil tosh. (pamidor)

Namuna: oltin qoziq, Tezkor savol-javob: 1. Qanday? , qanaqa? sorog’iga javob bo’lgan so’zlar nimani bildiradi va qaysi so’z turkumiga kiradi? Javob: sifat 2. Maza-ta’m va shaklni bildirgan sifatlarga misol ayting. Javob: nordon, shirin, achchiq; qiyshiq, yumaloq, cho’zinchoq. 3. Belgini kuchaytirib yoki ozaytirib ko’rsatadigan sifatlar qanday yoziladi va ularga misollar ayting. Javob: chziqcha bilan yoziladi: to’ppa-to’g’r , qo’shib yoziladi: oppoq, ajratib yoziladi: to’q qizil, och pushti 4. Sifat yasovchi qo’shimchalar so’zlarga birikishiga qarab qanday qo’shimchalar turiga kiradi? Javob: sifat yasovchi qo’shimchalar qoshilishiga ko’ra old: serhosil, bemaza, hamda so’zlar oxirida: mazali, ishchan , guldor kabi turlarga bo’linadi. Test . 1.Sifat yasovchi qo’shimchalar berilga javobni tanlang. A) -ser, be-, -siz, -li, -chan, -dor, -q B) -kor, -da,-moq C) -chan, -dor, -q,- dan ,-da D) -ser, be-, -siz, -im, imiz 2. Xil-xususiyatni bildirgan sifatlar berilgan javobni toping. A) yoqimli, xushmuomila B) qalin, nordan C) qiyshiq, baland D) mulayim, havorang 3. Qo’shib yoziladigan sifatlarni ko’rsating. A) oppoq, to’q qizil B) qipqizil, ko’m-ko’k C) oppoq D) to’papa-to’g’ri, och pushti 4. So’zlarga oldidan qo’shilgan sifat yasovchi qo’shimchalar berilgan javobni tanlang. A) serhosil, mazali B) beozor, sergul C) ishchan, guldor D)serunum, mazasiz 5. Belgini kuchaytirib ifodalaydigan sifat berigan javobni ko’rsating. A) yam-yashil, qip-qizil B) oppoq, och pushti C) dum-dumaloq, bemaza D) tip-tiniq, quvnoq

VI. Uyga vazifa mavzuni o’qish va 129-betdagi 319-mashqni bajarish.

Biologiya fanidan dars ishlanmasi. Federal davlat ta’lim standarti talablariga muvofiq biologiya darsini ishlab chiqish

Maktab o’quv dasturidagi fanlarning juda muhim tsikli tabiatshunoslikdir. Axir aynan u tabiat, uning hodisalari, tirik mavjudotlar, ularning inson bilan munosabatlari to’g’risida tasavvur beradi. Geografiya, biologiya, fizika va kimyo bolalarning hayotga kirishiga, atrofdagi voqealarni tushunishga, ularda harakat qilish va ularni boshqarishga imkon beradigan asosdir.

Biologiya maktab kursiga har doim 6-sinfdan kirib kelgan, ammo zamonaviy ta’lim standartlari talablariga binoan, endi ushbu fan ta’limning beshinchi bosqichidan boshlab majburiy hisoblanadi. Hozirda dars tayyorlashga qanday talablar qo’yilayotgani, o’qituvchiga qanday vazifa yuklanganligi, biologiya fanidan zamonaviy dars rejasi qanday bo’lishi kerakligini ko’rib chiqing.

Maktab o’quv dasturida biologiya

Ushbu fan barcha ma’lum bo’lgan fanlarning eng qadimiyidir. Inson paydo bo’lganidan beri u darhol uni o’rab turgan hamma narsaga qiziqdi. Tirik organizmlar qanday ishlaydi? Nima uchun ba’zi bir hodisalar ro’y beradi? O’z tanasining tuzilishi qanday? Atrofdagi tabiatning xilma-xilligi nimada?

Bu savollarning barchasiga biologiya darsi javob beradi. Aynan shu ta’lim shakli asosiy hisoblanadi, chunki bu talabalarga belgilangan vaqt ichida mumkin bo’lgan maksimal ma’lumot miqdorini o’zlashtirishga imkon beradi.Ayni paytda, ushbu mavzuni o’rganish uchun etti yil beriladi – beshinchi sinfdan o’n birinchi sinfgacha. Tabiiyki, shu vaqt ichida bola biologiya predmeti va ob’ektiga kiritilgan tabiatshunoslik bilimlarining butun majmuasini oladi.

Darsning asosiy mezoni

Dars muvaffaqiyatli bo’lishining eng muhim mezoni bu uning ustida ishlashning xilma-xil shakllari, uning tuzilishini vakolatli va aniq qurilishi. Agar ushbu talablar bajarilsa, eng samarali natija kuzatiladi. Asosiy maqsad – bolalarni o’rganilayotgan mavzuga qiziqishini uyg’otish va o’z-o’zidan iloji boricha ko’proq o’rganish istagini rag’batlantirish.

Shuning uchun zamonaviy biologiya darsi bu demokratiya tamoyillari asosida qurilgan o’qituvchi va talabaning birgalikdagi faoliyati. Shu bilan birga, ular 5-sinf yoki 11-sinf o’quvchilari bo’ladimi, muhim emas – darsning maqsadi va mohiyati bundan o’zgarmaydi. Faol ish shakllari, turli xil texnikalar va yangi usullardan foydalanish – bularning barchasi o’qituvchi tomonidan ushbu mavzuni o’qitishning istalgan bosqichida foydalanishi kerak.

Biologiya darslari: turlari

Darslarni qurishda yangi standartlarni joriy etishni yanada muvaffaqiyatli amalga oshirish uchun, shuningdek darslarning samaradorligini oshirish uchun biologiya darslarining har xil turlaridan foydalanish kerak. Hammasi bo’lib 15 ta asosiyni ajratish mumkin:

suhbat;

muammoli dars;

birlashtirilgan dars;

ekskursiya;

leksiya;

seminar;

rol o’ynash o’yini;

ofset;

kino darsi;

Internet manbalaridan foydalangan holda dars;

laboratoriya ishlari;

umumlashtiruvchi dars;

ofset;

nazorat va tekshirish darsi;

konferentsiya.

Biroq, ba’zi o’qituvchilar o’zlari yaratadigan va muvaffaqiyatli amalga oshiriladigan boshqa turlari ham mavjud. Bularning barchasi o’qituvchining shaxsiyati va uning ijodkorligiga, natijalarga yo’naltirilganligiga, mavzuga munosabatiga bog’liq.

Shubhasiz, har bir ta’lim darajasi bilan dars turlari ham murakkablashishi kerak. Shunday qilib, beshinchi sinfda dars-ma’ruza yoki konferentsiya, seminar o’tkazish qiyin. Ammo rol o’ynaydigan o’yin yoki laboratoriya ishi, ekskursiya bolalarda shiddatli hayajon va jonlanishni keltirib chiqaradi, bu esa mavzuga qiziqishni kuchayishiga yordam beradi.

Katta menejment uchun, aksincha, talabalarning ma’ruzalariga tayyorgarlik ko’rishlariga imkon beradigan darslarni o’tkazishning ancha etuk va jiddiy shakllarini tanlagan ma’qul. Biroq, siz oson turlar haqida unutmasligingiz kerak, aks holda bolalarning joylashuvi va mavzuga bo’lgan qiziqishini yo’qotish xavfi mavjud.

Amaldagi usullar

Biologiya darsi metodlari ba’zida shakllar deb ham yuritiladi. Ular juda xilma-xil va ma’lum bir maqsadga erishishga qaratilgan. Ularning nima ekanligini ko’rib chiqing:

Loyiha usuli nafaqat dars davomida, balki butun o’quv yilida ishlashni nazarda tutadi. Ishni yakka tartibda ham, guruhlarda ham olib borish mumkin. Asosiy maqsad – oxir-oqibat muayyan natijaga ega bo’lgan muammoni, ob’ektni o’rganish.

Frontal ish uslubi butun sinfni boshqarishni va bir vaqtning o’zida barcha bolalar bilan muloqot qilishni o’z ichiga oladi (masalan, yangi mavzuning bir qismini tushuntirish yoki kontseptsiyani ochishda).

Shaxsiy shakl – vazifalar har bir talabaning faolligi va shaxsiy xususiyatlarini hisobga olgan holda tanlanadi.

Kollektiv ish darsning barcha a’zolari: o’qituvchi – talaba – talabaning yaxshi muvofiqlashtirilgan o’zaro ta’siriga asoslangan. Buni, masalan, ekskursiya yoki laboratoriya ishlarida bajarish mumkin.

Guruh shakli talabalarning alohida “orollarga” bo’linishini nazarda tutadi, ularning har biri ma’lum bir muammoni o’rganish bilan shug’ullanadi.

AKT (axborot-kommunikatsiya texnologiyalari) dan foydalanish har qanday zamonaviy o’qituvchining dars metodikasining muhim qismidir.

Energiyani tejash texnologiyalari.

Ko’rsatilgan usullar va ish turlarining kombinatsiyasi bilan tuzilgan FSES uchun biologiya darsi rejasi, albatta, muvaffaqiyatli amalga oshiriladi.

Biologiyadan zamonaviy dasturlar

Bugungi kunda dars uchun biologiya darsligini tanlashda afzal bo’lgan bir nechta mualliflar mavjud. Ular orasida quyidagilar mavjud:

A. I. Nikishov;

V. V. Pasechnik;

I. N.Ponomarev;

N.I.Sonin;

D. I. Traitak va N. D. Andreeva;

L. N. Suxorukova va boshqalar.

Mualliflarning har biri nafaqat darslikni, balki unga tegishli qo’llanmalar to’plamini ham tuzadi. Bu:

talabalar uchun ish daftarlari;

kuzatuv kundaligi (hamma uchun emas);

o’qituvchi uchun uslubiy qo’llanma;

yil uchun ish dasturi va darsni rejalashtirish.

Qaysi muallifni tanlashni, qaysi qatorni rivojlantirishni o’qituvchining o’zi maktab rahbariyati bilan birgalikda tanlaydi. Biologiya bo’yicha tanlangan dastur ta’limning barcha bosqichlarida dolzarb bo’lishi, materialni idrok etishning uzluksizligi va yaxlitligi buzilmasligi muhimdir.

Texnologik dars xaritasi: tuzish

Bugungi kunda yangi FSES (federal davlat ta’lim standartlari) qabul qilindi va faol ravishda amalga oshirilmoqda. Ularning fikriga ko’ra, biologiya fanidan dars rejasi – bu darsning barcha asosiy bosqichlari va borishi yozilgan texnologik xarita. Uni qanday tuzish kerak? Buning uchun quyidagi jadvallarni aks ettiradigan jadval tuzishingiz kerak:

Dars mavzusi.

Darsning maqsadi.

Rejalashtirilgan natija, unda bitta ustunda predmet ko’nikmalari, boshqasida UUD (universal o’quv harakatlari) tasvirlanishi kerak.

Ushbu mavzuning asosiy tushunchalari.

Uch komponentni (ustunlarni) o’z ichiga olgan makonni tashkil qilish: mavzulararo aloqalar, ish shakllari, resurslar.

O’qituvchining faoliyati aniq tasvirlangan dars bosqichlari, shuningdek o’quvchilarning uchta yo’nalishdagi faoliyati: bilim, kommunikativ, tartibga solish.

Biologiya darslari rejasi darsni qurishda quyidagi bosqichlarni o’z ichiga olishi kerak:

tashkiliy moment, shu jumladan mavzuni belgilash va uning dolzarbligi;

maqsadlarni belgilash;

bilimlarni birlamchi assimilyatsiya qilish va qo’llash, tushunish;

dars natijalari;

aks ettirish;

Uy vazifasi.

Aynan shu tuzilma o’qituvchi va o’quvchilarning barcha faoliyatini, ishlatilgan ish usullari va turlarini, natijalarini, material hajmini aks ettiruvchi to’liq hisoblanadi. Federal Davlat Ta’lim Standartining talablariga muvofiq tuzilgan biologiya darslari reja, o’quv faoliyatiga asoslangan va talabalarga yo’naltirilgan yondashuvni anglatadi.

Dars natijalarini tahlil qilish

Tanlangan yo’nalish bo’yicha va Federal Davlat Ta’lim Standartiga muvofiq ish qanchalik muvaffaqiyatli olib borilayotganligini tushunish uchun biologiya darsining tahlili mavjud. Bu sizga afzalliklar va kamchiliklarni, zaif tomonlarni, kuchli tomonlarni aniqlashga imkon beradi. Natijada, sinflarni sozlash va ularning samaradorligini oshirish, ta’lim sifatini oshirish mumkin.

Tahlil shakllari har xil bo’lishi mumkin. Masalan:

ichki qarash;

kompleks tahlil;

uslubiy tahlil va boshqalar.

Siz ushbu tadbir o’tkaziladigan maqsadlarga qarab tanlashingiz kerak.

Zamonaviy biologiya o’qituvchisi

Ta’limning barcha darajalarida o’qituvchiga katta talablar qo’yiladi. Federal Davlat Ta’lim Standarti nuqtai nazaridan hozirgi biologiya o’qituvchisi kasbiy vakolatlarni yaxshi bilishi kerak. Bundan tashqari, uning shaxsiy fazilatlari ma’lum darajada bo’lishi kerak.

O’qituvchining psixologik portreti Federal Davlat Ta’lim Standarti nuqtai nazaridan ham ko’rib chiqilishi kerak. Keling, o’qituvchi shaxsining qaysi kompetentsiyalari va xususiyatlariga kirishini batafsil ko’rib chiqamiz.

Kasbiy vakolat

Kommunikativ. Konstruktiv muloqot qilish, talabalar bilan suhbat qurishning demokratik usullarini topish va ularni qo’llash qobiliyati. Ota-onalar, hamkasblar, rahbariyat bilan bepul suhbatlar o’tkazing. Muloqot muvaffaqiyatli o’rganish jarayonining muhim qismidir.

Professional. Tabiiyki, zamonaviy o’qituvchi o’z fanidan yuqori darajadagi bilimga ega bo’lishi, keng umumiy dunyoqarashga ega bo’lishi va sinfda metan-mavzu aloqalarini amalga oshirishi kerak.

AKT vakolati. Bugungi kunda biologiya fanidan bironta ham ochiq dars axborot texnologiyalaridan foydalanmasdan o’tmagan. Va bu to’g’ri. Bizning bolalarimiz hayotda kompyuterning doimiy borligi ular uchun odatiy bo’lgan davrda o’sadi.O’qituvchi bundan yaxshi ta’lim natijasiga erishish uchun foydalanishi kerak.

Ta’limga faollik asosidagi yondashuvni aniq amalga oshirishga imkon beradigan boshqaruv.

Umumiy pedagogik. Bu talabalar psixologiyasi va pedagogikasi asoslarini bilishni nazarda tutadi.

Refleksiv – o’z ishini ehtiyotkorlik bilan va malakali baholash, xatolar ustida ishlash qobiliyati.

O’qituvchining shaxsiy fazilatlari

Belgilangan kasbiy vakolatlardan tashqari, shaxs sifatida o’qituvchiga qo’yiladigan talablar ham mavjud. Maktabda biologiyani quyidagilarga ega bo’lgan kishi o’qitishi kerak deb ishoniladi.

hazil tuyg’usi;

hissiylik;

nutqning ekspresivligi;

ijodkorlik;

tashkiliy ko’nikmalar;

intizom;

qat’iyat;

maqsadga muvofiqligi.

Kasbiy mezonlar bilan birgalikda Federal Davlat Ta’lim Standartining talablariga javob beradigan zamonaviy o’qituvchining portreti olinadi.

Sinovlar: mohiyati va ma’nosi

Har bir darsda hamma joyda qo’llaniladigan bilimlarni nazorat qilishning eng muhim shakllaridan biri bu biologiya testlari. Va bu tushunarli. Birinchidan, bunday chek darsda vaqtni tejaydi. Biologiya darslarining deyarli har qanday rejasi ushbu ish shaklini o’z ichiga oladi. Ikkinchidan, bu ko’proq hajmdagi savollarni savollar bilan qoplashga imkon beradi. Uchinchidan, bu taxminiy mablag’larni ko’paytirishga imkon beradi. Ammo bu asosiy sabab emas.

GIA va USE imtihonlarining shakli test qismidagi asosiy qismni nazarda tutadi. Shuning uchun o’quvchilarni ushbu test shakliga oldindan tayyorlash juda muhimdir. Bitirgunlariga qadar ular bunday asarlarni yozish usulini yaxshi bilishadi va buni odatiy deb bilishadi.

Biologiya fanidan testlar, boshqa mavzular singari, o’qituvchi tomonidan mustaqil ravishda tuziladi yoki o’quv qo’llanmalaridan tayyor shakllardan foydalaniladi. Qanday bo’lmasin, savollarga imtihon varaqalarida mavjud bo’lganlarni kiritish maqsadga muvofiqdir. Sinov shaklining o’zi yakuniy sertifikatlash uchun dizaynga imkon qadar yaqin bo’lishi kerak.

Related posts:

8 sinf darsliklari pdf 2022

9 sinf iqtisodiy bilim asoslari kitob

Geometriya 10 sinf kitobi

Ayollar nimchasi