Informatika, 7 sinf, Boltayev B. J, 2017

Tekshirdim: O`quv ishlari bo`yicha dirеktor o`rinbosari:_________________

7-sinf informatika

III. Yangi mavzu bayoni: Avvalgi darslarda axborotni aniqlash va undan foydalanishga oid mashqlarni bajardingiz. Bunda Siz berilgan qonuniyatlarga ko’ra axborot oldingiz, ya’ni axborot to’pladingiz (hosil qildingiz), olingan axborotni daftaringizga qayd etdingiz, ya’ni saqlab qo’ydingiz, shu axborotga asosan
o’ylab ko’rib xulosa chiqardingiz, ya’ni qayta ishladingiz va berilgan vazifani hal etdingiz, ya’ni axborotni ishlatdingiz. Mashqni bajarish jarayonida axborotni eslab qolish va boshqa ko’rinishga o’tkazishga to’gri keldi. Bu darsda shu kabi axborotlar ustida bajariladigan amallardan asosiylarini ko’rib chiqamiz. Axborotli jarayonlar Axborot ustida hosil qilish, to’plash, izlash, saqlash, uzatish, qabul qilish, o’lchash, ishlatish, qayta ishlash, nusxalash, his etish, eslab qolish, boshqa ko’rinishga o’tkazish, tarqatish, bo’laklarga ajratish, soddalashtirish, birlashtirish, formallashtirish, kodlash, buzish kabi amallarni bajarish mumkin. Axborotlar ustida bajariladigan amallar bilan bog’liq barcha jarayonlar axborotli jarayonlar deb ataladi. Axborotlar ustida bajariladigan amallarning ko’plari Sizga tanish. Masalan, axborotni to’plash, birlashtirish, saqlash, his etish, eslab qolish, ishlatish bilan fanlarni o’zlashtirish jarayonida, boshqa ko’rinishga o’tkazish yoki formallashtirish amallaridan matematika va fizika darslarida formulalar, tenglamalar va jadvallar tuzib, nusxalash amalidan esa Paint va Word dasturlarida ko’p foydalandingiz. Keyingi darslarimizda axborotlar ustida bajariladigan kodlash va buzish amallari bilan tanishasiz. To’plangan axborotlardan kerak bo’lganda foydalanish uchun ularni saqlab qo’yish kerak. Axborotlar turli xil vositalarda, masalan, kitoblarda, gazetalarda, magnitli tasmalarda, kompyuterlarning esa maxsus vositalarida saqlanadi. Ular axborot tashuvchi vositalar deb ataladi. Shu kabi axborot tashish vositalariga ko’plab misol keltirish mumkin. Axborotni qayta ishlash va uzatish A xborotlarni qayta ishlash deganda bir axborotdan biror-bir amal bajarib boshqa axborotni hosil qilish tushuniladi. Axborotlarni qayta ishlash axborotlarni ko’paytirish va ko’rinishlarini o’zgartirish uchun zarurdir. Axborotlar bilan ishlaganda ham, modda va energiyadagi kabi, ularni to’plash (hosil qilish), uzatish, saqlash, bir ko’rinishdan boshqa, kerakli ko’rinishga o’tkazish kabi jarayonlar amalga oshirilishi mumkin.

1. TK1-kommunikativ kompetensiya

1. Axborot ustida qanday amallar bajarish mumkin?
2. Axborotni hosil qilish, to’plash, soddalashtirishga misollar keltiring.
3. Inson tanasida axborotni to’plash va qayta ishlashga misol keltiring.
4. Axborotni nusxalash, o’lchash, buzishga misollar keltiring.
5. Axborotlarni uzoq masofaga uzatish usullariga misollar keltiring.
6. Axborotlarni kompyutersiz va kompyuterda saqlash vositalariga misollar keltiring.

1. Chap ustundagi so’zlami o’ng ustundagi jumlalarga moslab joylashtiring.

1. TK1-kommunikativ kompetensiya

1. Axborot ustida qanday amallar bajarish mumkin?
2. Axborotni hosil qilish, to’plash, soddalashtirishga misollar keltiring.
3. Inson tanasida axborotni to’plash va qayta ishlashga misol keltiring.
4. Axborotni nusxalash, o’lchash, buzishga misollar keltiring.
5. Axborotlarni uzoq masofaga uzatish usullariga misollar keltiring.
6. Axborotlarni kompyutersiz va kompyuterda saqlash vositalariga misollar keltiring.

1. Kodlash deganda nima tushuniladi?
2. Tarixda axborotlar nima uchun kodlangan?
3. Axborotlarni kodlashning qanday usullarini bilasiz?
4. Morze kodlash usulida nechta belgi ishlatiladi?
5. Alilbo bilan bog`liq qanday kodlash usullari bor?
6. O’zingizning kodlash usulingizni ishlab chiqing va “Vatan sajdagoh kabi muqaddasdir” iborasini kodlang.
7. O’zingizning kodlash usulingizdan foydalanib do’stingizga axborot uzating

1. TK1-kommunikativ kompetensiya

1. Kodlash deganda nima tushuniladi?
2. Tarixda axborotlar nima uchun kodlangan?
3. Axborotlarni kodlashning qanday usullarini bilasiz?
4. Morze kodlash usulida nechta belgi ishlatiladi?

1. Sonlar alifbosi elementlari haqida so’zlab bering.
2. Sanoq sistemasi asosi, raqamlar, sonlar haqida ma’lumot bering.
3. Qadimda nima uchun o’n ikkilik sanoq sistemasidan foydalanilgan?
4. Yigirmalik sanoq sistemasidan qaysi mamlakatda ko’proq foydalanilgan?
5. Pozitsiyali sanoq sistemasi deganda nimani tushunasiz?
6. Qanday sanoq sistemalari ishlatishga qulay?
7. Muhammad al-Xorazmiy haqida so’zlab bering.
8. O’nlik sanoq sistemasidagi raqamlarni sanab bering.
9. Quyidagi sonlarni razryadlarga ajrating:

1. TK1-kommunikativ kompetensiya

1. Kodlash deganda nima tushuniladi?
2. Tarixda axborotlar nima uchun kodlangan?
3. Axborotlarni kodlashning qanday usullarini bilasiz?
4. Morze kodlash usulida nechta belgi ishlatiladi?

1. Sonlar alifbosi elementlari haqida so’zlab bering.
2. Sanoq sistemasi asosi, raqamlar, sonlar haqida ma’lumot bering.
3. Qadimda nima uchun o’n ikkilik sanoq sistemasidan foydalanilgan?
4. Yigirmalik sanoq sistemasidan qaysi mamlakatda ko’proq foydalanilgan?
5. Pozitsiyali sanoq sistemasi deganda nimani tushunasiz?
6. Qanday sanoq sistemalari ishlatishga qulay?
7. Muhammad al-Xorazmiy haqida so’zlab bering.
8. O’nlik sanoq sistemasidagi raqamlarni sanab bering.
9. Quyidagi sonlarni razryadlarga ajrating:

1. TK1-kommunikativ kompetensiya

IV. Mustahkamlash.
V. Uyga vazifa. Tekshirdim: O`quv ishlari bo`yicha dirеktor o`rinbosari:_________________

III. Yangi mavzu bayoni: Kompyuter bilan bog‘liq sanoq sistemasi faqatgina ikkilik sanoq sistemasini emas, balki sakkizlik va o‘n oltilik sanoq sistemasini ham o‘z ichiga oladi. Shu sababli sanab o‘tilgan sanoq sistemalari sonlari orasidagi bog‘liqlikni aniqlash muhimdir.Bir sanoq sistemasidagi butun sonni o‘nlik sanoq sistemasida tasvirlash Asosi o‘n bo‘lmagan pozitsiyali sanoq sistemasidagi manfiymas butun sonni o‘nlik sanoq sistemasiga o‘tkazish uchun uni ixcham ko‘rinishidan yoyiq ko‘rinishga o‘tkazish va yig‘indi natijasini hisoblash kifoya. Masalan:

1. O‘nlik sanoq sistemasidagi butun son boshqa sanoq sistemasiga qanday o‘tkaziladi?

IV. O`tilgan mavzuni mustahkamlash va baxolash: V. Uyga vazifa: Tekshirdim: O`quv ishlari bo`yicha dirеktor o`rinbosari:_________________

1. TK1-kommunikativ kompetensiya
2. TK2-axborot bilan ishlash kompetensiyasi
3. TK3-o‘zini-o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi

1. O‘nlik sanoq sistemasidagi butun son boshqa sanoq sistemasiga qanday o‘tkaziladi?

1. Kompyuter tarmoqlari haqida ma’lumot bering.

IV. Mustahkamlash.
V. Uyga vazifa. Tekshirdim: O`quv ishlari bo`yicha dirеktor o`rinbosari:_________________

1. Grafik axborotlarni kodlash mumkinmi?
2. Ikki, uch va to’rt bit bilan necha xil rangni kodlash mumkin va bu qanday amalga oshiriladi?
3. Tovushni kodlash mumkinmi? Mumkin bo’lsa, tovushni qanday qilib raqamlarga o’tkazish mumkin?

2. a) O`nlik sanoq sistemasidagi 53<sub>10</sub> sonini ikkilik sanoq sistemasiga o`tkazing. Javob: 53₁₀ = 110101₂ b) Ikkilik sanoq sistemasidagi 1011101₂ sonini o`nlik sanoq sistemasiga o`tkazing. Javob: 1011101₂ = 93₁₀ 3. Triada kodlash usulidan foydalanib, o`tkazishni bajaring: a) 111100101<sub>2</sub> = ?<sub>8</sub> 111`100`101<sub>2</sub> = 745<sub>8</sub> b) 6547<sub>8</sub>=?<sub>2</sub> 6547<sub>8</sub> = 110`101`100`111₂ 4. Tetrada kodlash usulidan foydalanib o`tkazishni bajaring: a) 1011011011<sub>2</sub> = ?<sub>16</sub> 10`1101`1011<sub>2</sub> = 2DB b) 1DAE<sub>16</sub> = ?<sub>2</sub> 1DAE<sub>16</sub> = 1`1101`1010`1110₂ 5. Bir kitobda 640 ta sahifa bo`lib, har bir sahifa 32 ta satrdan va har bir satr 72 ta belgidan iborat bo`lsa, kitobdagi axborotni 24 Kbt/sek tezlik bilan uzatilganda necha daqiqa vaqt sarflanadi? Yechilishi: Kitobdagi axborot hajmi: 640*32*72= 1 474 560 bayt = 1440 Kbt. Sarflanadigan vaqt: 1440 kbt:24Kbt/sek=60 sek=1daqiqa
III. Uyga vazifa Takrorlash. Tekshirdim: O`quv ishlari bo`yicha dirеktor o`rinbosari:_________________

1. TK1-kommunikativ kompetensiya
2. TK2-axborot bilan ishlash kompetensiyasi
3. TK3-o‘zini-o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi

1. Axborot texnologiyasi dcganda nimani tushunasiz?
2. Axborot texnologiyasining tashqi omillariga misol keltiring.
3. Agar kompyuterlar tarmoqqa birlashtirilmasa, ular qandayusulda axborot almashinadi

1. TK1-kommunikativ kompetensiya

1. Axborot texnologiyasi dcganda nimani tushunasiz?
2. Axborot texnologiyasining tashqi omillariga misol keltiring.
3. Agar kompyuterlar tarmoqqa birlashtirilmasa, ular qandayusulda axborot almashinadi?

Tekshirdim: O`quv ishlari bo`yicha dirеktor o`rinbosari:_________________

1. TK1-kommunikativ kompetensiya

1. Axborot texnologiyasi dcganda nimani tushunasiz?
2. Axborot texnologiyasining tashqi omillariga misol keltiring.
3. Agar kompyuterlar tarmoqqa birlashtirilmasa, ular qandayusulda axborot almashinadi?

1. Kompyuter tarmoqlari haqida ma’lumot bering.

Tekshirdim: O`quv ishlari bo`yicha dirеktor o`rinbosari:_________________

1. TK1-kommunikativ kompetensiya
2. TK2-axborot bilan ishlash kompetensiyasi
3. TK3-o‘zini-o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi

• Web-sahifalarni xotiraga yuklash va ko’rish;
• Web-sahifani diskka yozib qo’yish (saqlash).
• WWWdagi adresi bo’yicha Web-sahifani chaqirish.

• Windows ish stolidagi fayl belgisi yordamida;
• Tez ishga tushirish panelidagi piktogrammasi yordamida.
• Quyidagi ketma-ketlikdagi buyraqlami bajarish orqali amalga oshiriladi:

IV. Mustahkamlash uchun savol va topshiriqlar. 1. Internetning WWW xizmatidan foydalanish uchun ishlab chiqilgan qanday dasturlar bor? 2. Web-brauzerlarning asosiy vazifalarini aytib bering. 3. Birinchi Web-brauzer qachon va kim tomonidan ishlab chiqarilgan? 4. Nima sababdan Internet Explorer boshqa brauzerlarga nisbatan ko’proq qo’llaniladi? 5. Internet Explorerni ishga tushirish usullarini amalda ko’rsatib bering. V. Uyga vazifa Mashqlar 1. Chap ustundagi so’zlarni o’ng ustundagi jumlalarga moslab qo’ying.

MS Word	Web-brauzerlar
Opera
MS Internet Explorer
MS Paint	Microsoft firmasi dasturlari
Netscape Navigator
AdWiper

2. Nuqtalar o’rniga o’ng ustundagi mos keladigan so’zlarni joylashtirib ko’chiring.

Birinchi . 1990-yil Tim Berners Li tomonidan ishlab chiqilgan.	Web-sahifa
Web-brauzerlar . ni ko’rsatishni ta’minlovchi dastur	Tahrir menyusi
. yordamida qirqib olish, nusxa olish, joylashtirish amallari bajariladi.	Web-brauzer

Tekshirdim: O`quv ishlari bo`yicha dirеktor o`rinbosari:_________________

Tekshirdim: O`quv ishlari bo`yicha dirеktor o`rinbosari:_________________

1. TK1-kommunikativ kompetensiya
2. TK2-axborot bilan ishlash kompetensiyasi
3. TK3-o‘zini-o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi

1. Internetdan kerakli axborotni topish uchun nimalarni. bilish kerak?
2. Internet axborot qidiruv tizimlari haqida so’zlab bering.
3. Qanday qidiruv tizimlari adresini bilasiz?
4. Axborot qidiruv tizimlarida qidiruv satri nima uchun kerak?
5. Axborot qidiruv tizimlarida bo’iimlardan nima uchun foydalaniladi?
6. Agar qidiruv tizimi bir nechta hujjatni topsa, ulardan keraklisini qanday aniqlash mumkun?
7. Axborot qidiruv tizimi yordamida O’zbekiston davlati haqida ma’lumot toping.
8. Axborot qidimv tizimi yordamida Internetdan sportga oid yangiliklarni toping.
9. Internetdan kompyuterlarga oid yangiliklarni toping.

1. TK1-kommunikativ kompetensiya
2. TK2-axborot bilan ishlash kompetensiyasi
3. TK3-o‘zini-o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi

1. Internetdan kerakli axborotni topish uchun nimalarni. bilish kerak?
2. Internet axborot qidiruv tizimlari haqida so’zlab bering.
3. Qanday qidiruv tizimlari adresini bilasiz?
4. Axborot qidiruv tizimlarida qidiruv satri nima uchun kerak?
5. Axborot qidiruv tizimlarida bo’iimlardan nima uchun foydalaniladi?

1. Elektron pochtaning oddiy pochtadan asosiy afzalligi nimada?
2. Uyingizdagi pochta qutisi bilan elektron pochta qutisining qanday farqi bor?
3. Elektron pochtaning oddiy pochta bajara olmaydigan qanday imkoniyatlarini bilasiz?
4. Outlook Express dasturining menyulari va ularning asosiy vazifalari haqida so’zlab bering.
5. Outlook Express dasturida uskunaiar paneli tugmalarining vazifalari haqida so’zlab bering.
6. Outlook Express dasturining papkalar oynasi haqida so’zlab bering.
7. Elektron pochta qutisiga ega bo’lishning qanday imkoniyatlarini bilasiz?

Web-sahifa	Elektron pochtalar
Kelganlar
edunet.uz
Pochta qutisi	Web-saytlar
eduportal.uz
Qabul qilish

2. Nuqtalar o’rniga o’ng ustundagi kerakli so’zlarni joylashtirib ko`chiring.

. . . dastur interfeysining ko’rinishini o’zgartirish, shrift o’lchami va xabarlarni saralash usulini tanlash kabi ishlari bajarishga mo’ljallangan	Fayl menyusi
. . . yordamida elektron pochta orqali xabar yuborish, xabarlarni qabul qilish, dastur parametrlarini o`zgartirish kabi amallar bajariladi	Ko’rinish menyusi
. . . yordamida asosan yangi xabar hosil qilish, avval hosil qilingan xabarni ochish, xabarni chop etish, dasturdan chiqish amallari bajariladi	Servis menyusi

Tekshirdim: O`quv ishlari bo`yicha dirеktor o`rinbosari:_________________

1. TK1-kommunikativ kompetensiya
2. TK2-axborot bilan ishlash kompetensiyasi
3. TK3-o‘zini-o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi

1. Internetdan kerakli axborotni topish uchun nimalarni. bilish kerak?
2. Internet axborot qidiruv tizimlari haqida so’zlab bering.
3. Qanday qidiruv tizimlari adresini bilasiz?
4. Axborot qidiruv tizimlarida qidiruv satri nima uchun kerak?
5. Axborot qidiruv tizimlarida bo’iimlardan nima uchun foydalaniladi?

1. Outlook Express dasturida uskunaiar paneli tugmalarining vazifalari haqida so’zlab bering.
2. Outlook Express dasturining papkalar oynasi haqida so’zlab bering.
3. Elektron pochta qutisiga ega bo’lishning qanday imkoniyatlarini bilasiz?

1. TK1-kommunikativ kompetensiya

1. Elektron pochtaning oddiy pochtadan asosiy afzalligi nimada?
2. Uyingizdagi pochta qutisi bilan elektron pochta qutisining qanday farqi bor?
3. Elektron pochtaning oddiy pochta bajara olmaydigan qanday imkoniyatlarini bilasiz?
4. Outlook Express dasturining menyulari va ularning asosiy vazifalari haqida so’zlab bering.

• Tarmoqqa ulangan vaqtingizda kompyuteringizga ruxsatsiz “kirish” va uni sizning manfaatingizga zid tarzda masofadan boshqarish;
• Internetda uzatilayotgan axborotlarni yo`lda ushlab olinib, ulardan nusxa olish yoki o’zgartirish;
• Turli virus (kompyuter xotirasidagi ma’lumotlarni o’chirish, o’zgartirish kabi ishlarni bajaruvchi va boshqa dastur tarkibiga qo’shilib olish, “yuqish” xususiyatiga ega bo’lgan maxsus dastur) dasturlarini Web-sahifalarga “yashirib qo’yish”;

• Turli davlat tashkilotlari va xususiy korxonaiarga tegishli axborotlarni o’g’irlash va raqobatchi tashkilotlarga sotish yoki ma’lum miqdorda tolov talab qilish;
• Jamiyat mafkurasi va ma’naviyatiga zid axborotlarni Internetda e’lon qilish.

• Shaxsiy va lokal tarmoqdagi kompyuterlarga tashqaridan Internet orqali kirishni cheklovchi va nazorat qiluvchi texnik va dasturiy vositalardan foydalanish;
• Internet orqali faqat ishonchli manbalardan axborot olish va ularning asl nusxasiga mosligini tekshirish;
• Ma’lumotlarni uzatish va qabul qilishda kriptografiya (axborotni kodlash) usullaridan foydalanish;
• Kompyuter viruslariga qarshi nazoratchi va davolovchi dasturlardan foydalanish.

1. Axborotlarni himoya qilish nima uchun kerak?
2. Internet orqali kompyuter va uning axborot resurslariga qanday zarar yetkazilishi mumkin?
3. Viruslarning qanday guruhlari bor?
4. Fayi viruslari qanday “ko’payadi”?
5. Axborot xavfsizligi va “elektron jinoyatchi”lardan himoyalanishni ta’minlovchi chora-tadbirlar haqida so’zlab bering.
6. Kriptografiya deganda nimani tushunasiz?
7. Kompyuter viruslari yaratilishiga kim turtki bo`lgan?
8. Kompyuter viruslariga qarshi qanday kurashish mumkin?
9. Boot-viruslar haqida so`zlab bering.

1. TK1-kommunikativ kompetensiya

1. Elektron pochtaning oddiy pochtadan asosiy afzalligi nimada?
2. Uyingizdagi pochta qutisi bilan elektron pochta qutisining qanday farqi bor?
3. Elektron pochtaning oddiy pochta bajara olmaydigan qanday imkoniyatlarini bilasiz?
4. Outlook Express dasturining menyulari va ularning asosiy vazifalari haqida so’zlab bering.

• Shaxsiy va lokal tarmoqdagi kompyuterlarga tashqaridan Internet orqali kirishni cheklovchi va nazorat qiluvchi texnik va dasturiy vositalardan foydalanish;
• Internet orqali faqat ishonchli manbalardan axborot olish va ularning asl nusxasiga mosligini tekshirish;
• Ma’lumotlarni uzatish va qabul qilishda kriptografiya (axborotni kodlash) usullaridan foydalanish;
• Kompyuter viruslariga qarshi nazoratchi va davolovchi dasturlardan foydalanish.

1. Kompyuter viruslari yaratilishiga kim turtki bo`lgan?
2. Kompyuter viruslariga qarshi qanday kurashish mumkin?
3. Boot-viruslar haqida so`zlab bering.

7-A,B-sinflar. 33-dars. Sana___________________ Mavzu: Nazorat ishi Maqsad: O`quvchilarning bilim, ko`nikma va malakalarini aniqlash. I. Tashkiliy davr II. Nazorat ishi topshiriqlarini bajarish. 1. Informatika faniga qachon asos solindi? A) XX asrning 60-yillarida. B) XX asrning 40-yillarida. C) XX asrning 50-yillarida. D) XX asr boshida. 2. „Informatsiya” so’zining ma’nosi? A) lotincha informatio so’zidan olingan bo’lib, „avtomatlashtirish” degan ma’noni anglatadi. B) lotincha informatio so’zidan olingan bo’lib, „ma’lumot”, „tushuntirish”, „tavsiflash” degan ma’nolari anglatadi. C) lotincha informatio so’zidan olingan bo’lib, „hujjatlashtirish” degan ma’nolari anglatadi. D) to`g`ri javob berilmagan 3. “Axborot” deganda nimani tushunamiz ? A) barcha sezgi organlarimiz orqali borliqning ongimizdagi aksini yoki ta’sirini, bog’liqlik darajasini. B) kindalik axborotlar C) eshitgan voqealarimiz D) ko`rgan hodisalarimiz. 4. Axborot qanday shakllarda uchrashi mumkin? 1. matn, 2. rasm, 3. chizma, 4.ovoz signallari; 5. radioto’lqinlar; A) 1,2,3; B) 1,2,3,4,5; C) 1,2,3,5; D) 1,4,5; 5. Axborot asosan qanday sifatlarga ega bo`lishi kerak? A) aniqlik, ishonchlilik, cheksizlik; B) takrorlanuvchanlik, ishonchlilik, ma’lum darajada qimmatlilik C) aniqlik, ishonchlilik, ma’lum darajada qimmatlilik; D) aniqlik, ishonchlilik, alohidalik 6. Axborotlar shakliga ko`ra qanday turlarga bo`linadi? A) uzluksiz, uzlukli B) chekli, cheksiz C) tovush, matn D) rasm, chizma 7. Axborotni qayta ishlash uchun qulay bo’lgan belgilar bilan almashtirish jarayoni nima deb ataladi? A) axborotni to`plash B) axborotni kodlash C) axborotni uzatish D) to`g`ri javob berilmagan 8. Analog axborotlar … bo`ladi. A) Uzluksiz B) Uzlukli C) A va B D) to`g`ri javob berilmagan 9. Diskret axborotlar … bo`ladi. A) Uzluksiz B) Uzlukli C) A va B D) to`g`ri javob berilmagan 10. Axborotlar ustida bajariladigan asosiy amallar: … 1. axborotlarni to`plash; 2. axborotlarni qayta ishlash; 3. axborotlarni uzatish. A) 1 B) 2 C) 2va 3 D) 1,2,3 11. Rim raqamlarida 2008 soni qanday yoziladi? A) MM00VIII B)MMVIII C) LLVIII D) CCVIII 12. Ayirishni bajaring: 1010_2­ – 101₂ A) 909₂ B) 101₂ C) 11₂ D) 110₂ 13. O`nlik sanoq sistemasidagi 15 sonini ikkilik sanoq sistemasida yozing. A)1011<sub>2</sub> B) 1111<sub>2</sub> C) 1101<sub>2</sub> D) 1001<sub>2</sub> 14. Dastlabki Web-brauzer qachon, kim tomoni-dan yaratilgan? A) 1990 yil, T. Brauzer-Li B) 1990 yil, T. Berners-Li C) 1992 yil, B. Geytis D) 1991 yil, P. Norton 15. Web-sahifalar adreslari hamisha qaysi yozuv-dan boshlanadi? A) html:// B) htpp:// C) http:// D) www:// E) @:// 16. Elektron pochta adresida Web-sahifa adresidan farqli qanday belgi bor? A) @ B) // C) # D) * E) hech qanday 17. Elektron pochtadan qaysi dastur yordamida foydalaniladi? A) Internet-Explorer B) Outlook-Express C) E_mail D) MS Access E) Word 18. Keyinchalik kompyuter viruslarining yaratilishiga turtki bo’lgan dastur muallifi? A) Igor Danilov B) Fred Koen C) Kasperskiy D) Aniq emas 19. Kompyuter viruslari shartli ravishda qanday guruhlarga ajratiladi? A) fayl viruslari; Boot-viruslar; havfli viruslar; tarmoq viruslari. B) fayl viruslari; yangi viruslar; makrovinislar; tarmoq viruslari. C) tezkor viruslar; Boot-viruslar; makrovinislar; tarmoq viruslari. D) fayl viruslari; Boot-viruslar; makrovinislar; tarmoq viruslari. 20. Kompyuterdagi ma’lumotlarni viruslarda himoya qiluvchi dasturlar … deb ataladi. A) himoya dasturlari B) brauzerlar C) antiviruslar D) doktorlaz
Tekshirdim: O`quv ishlari bo`yicha dirеktor o`rinbosari:_________________

34-Mavzu: Takrorlashga doir topshiriqlar.

Informatika, 7 sinf, Boltayev B.J., 2017

Учебник по информатике для 7 класса на узбекском языке.

Aziz o‘quvchilar! Siz avvalgi sinflarda zamonaviy axborot texnologiyalari vositalaridan biri bo‘lgan kompyuterdan foydalanish bo‘yicha dastlabki ko‘nikma va malakalarga ega bo‘ldingiz. Shu bilan birga, kompyuter – o‘qitish, hisoblash, tasvirlash, tahrirlash, dam olish hamda axborot bilan ishlash vositasi ekanligi haqida ma’lumot oldingiz.
Ushbu darslik yordamida Siz axborotni to‘plash, uzatish, saqlash va qayta ishlash qonunlari, usullari hamda tezkor komp yuterlar va boshqa zamonaviy vositalar ko‘magidan foydalanishni o‘rganasiz. Hozirgi kunda axborotning qimmatbaho mahsulotga
aylanib borayotgani informatika fanining nufuzi va ahamiyati o‘sib borayotganidan dalolatdir.
Taqdim etilayotgan ushbu darslik Sizni informatika olamiga olib kiradi, uning sirlarini o‘rganishda muhim ko‘makchi bo‘ladi, deb umid qilamiz.
O‘ylaymizki, informatika fani sizlarda kompyuter doimiy ko‘makchi va mehnatingizni yengillashtiruvchi vosita ekanligi haqida tasavvur qoldirishi bilan birga, o‘z amaliy ishingizda yangi qirralarning ochilishiga turtki bo‘lib xizmat qiladi.

AXBOROT TUSHUNCHASI VA BILISH HAQIDA.
IX–X asrlarda Forobiy taxallusi bilan yashab ijod etgan yurtdoshimiz Abu Nasr Muhammad ibn Muhammad ibn Uzlug‘ Tarxon bilish jarayoni ikki bosqich – aqliy bilish va hissiy bi lishdan iborat bo‘lib, ular o‘zaro bog‘liq va biri boshqasisiz vujudga kelmasligini alohida ta’kidlaydi. Bilishning mazkur bosqichlari axborotsiz shakllanmaydi va demak, axborot bilishning asosini tashkil etuvchi element hisoblanadi.

Allomaning aytishicha, odamning ibtidosida avvalo «oziqlanish talabi» paydo bo‘lib, unga ko‘ra, odam ovqatlanadi. Shundan so‘nggi talablar «tashqi talablar» bo‘lib, ular bevosita tashqi ta’sir natijasida sezgi a’zolari orqali vujudga keladi. Mazkur «tashqi talablar » 5 turlidir: teri orqali sezgi; ta’m bilish sezgisi; hid bilish sezgisi; eshitish sezgisi; ko‘rish sezgisi. Forobiy «Ilm va san’atning fazilatlari» risolasida tabiatni bilish jarayoni cheksizligini, bilim bilmaslikdan bilishga, sababiyatni bi lishdan oqibatni bilishga, sifatlardan mohiyatga qarab borishini va buning asosida, ilmning borgan sari ortib, chuqurlashib borishini ta’kidlaydi.

MUNDARIJA.
So‘zboshi.
I BOB. AXBOROT.
1-dars. Axborot tushunchasi va bilish haqida.
2-dars. Axborotlar ustida bajariladigan amallar.
3-dars. Axborotlarni kodlash usullari.
4-dars. Sanoq sistemalari haqida.
5-dars. Ikkilik sanoq sistemasida amallar bajarish.
6-dars. Amaliy mashg‘ulot.
7-dars. Bir sanoq sistemasidagi sonlarni boshqa sanoq sistemasida tasvirlash.
8-dars. Amaliy mashg‘ulot.
9-dars. Axborotlarning kompyuterda tasvirlanishi.
10-dars. Amaliy mashg‘ulot.
II BOB. INTERNETDA ISHLASH ASOSLARI.
11-dars. Axborot texnologiyalari.
12-dars. Axborotli olam muammolari va Internet.
13-dars. Internetda ishlashni ta’minlovchi dasturlar.
14-dars. Internetda ma’lumotlarni izlash.
15-dars. Elektron pochta.
16-dars. Axborotlarni himoyalash va antiviruslar haqida.
17-dars. Takrorlashga doir topshiriqlar.
Asosiy atamalar izohi.
Adabiyotlar.

Бесплатно скачать электронную книгу в удобном формате, смотреть и читать:
Скачать книгу Informatika, 7 sinf, Boltayev B.J., 2017 – fileskachat.com, быстрое и бесплатное скачивание.

Скачать pdf
Ниже можно купить эту книгу по лучшей цене со скидкой с доставкой по всей России. Купить эту книгу

Информатика, 7 синф, Болтаев Б., Маҳкамов М., Азаматов А., Раҳмонқулова С., 2017

Информатика, 7 синф, Болтаев Б., Маҳкамов М., Азаматов А., Раҳмонқулова С., 2017.

Учебник по информатике для 7 класса на таджикском языке.

Донишомӯзони гироми! Шумоён дар синфҳои пешина дар бораи истифодаи яке аз воситаҳои технологиям замонавии ахбор — компутер соҳиби маҳорат ва малака гардидед. Дар баробари ин оиди воситаи таълим, ҳисобу китоб, тасвир, тахрир, истироҳат, ҳамчунин коркарди ахбор будани компутер маълумот пайдо кардед.
Бо кӯмаки китоби дарсии мазкур Шумо крнуну усулҳои ҷамъовари, интикрл, маҳфуз ва азнавкоркарди крнунҳо, ҳамчунин усулҳои истифодабари аз компутерҳо ва дигар воситаҳои замонавии тезкорро меомӯзед. Айни замон ба маҳсулоти гаронбаҳо тадбил ёфтани ахбор аз пайваста афзуда истодани нуфуз ва аҳамияти фанни информатика гувоҳи медиҳад.
Китоби дарсии мазкур шумоёнро ба олами информатика ворид сохта, барои омӯзиши сирру асрори он кӯмакрасон мешавад, гуфта умед мекунем.
Фикр мекунем, фанни информатика дар баробари ба шумоён тасаввурот пайдо кунондан оиди он ки компутер ҳамчун воситаи кӯмакрасони доими ва сабуккунандаи коратон тасаввур боқи мегузорад ва дар боби дарёфти қирраҳои нав ба нави кори амалиатон ҳамчун таконе хизмат мерасонад.

Ҷараёнҳои ахборнок.
Одатан, чизу чора, ҳодиса, ҷараён, амал, хосият ё ки му-носибати ба эътибори инсон нигарондашуда объект номида мешавад. Дар информатика мавод, ҷараён, ҳодисаҳои моддӣ ва ғайримоддӣ бо назардошти хосиятҳои ахбордиҳиашон объектҳои ахбор номгузорй мешаванд.

Шумоён то ҳамин синну сол аз ҳаёт ва фанҳои мактаб каму зиёд ахбор гирифтед, сипас барои истифодабарии минбаъда онро дар дафтар ва албоматон дар намуди матн, нақша ё ки расм ифода кардед. Қисми маълуми ахборро дар хотира нигоҳ доштед, боқимондаашро аз дафтар, албом ё ки китоб истифода бурда, дар вақти зарурй дар хотираатон аз нав эҳё карданатон мумкин аст. Ахбори гирифтаатон баробари сипарй шудани солҳо амиқан васеъ гардид, бо ҳамдигар вобаста гашта, донишатонро оиди мавод ё ки ҷараёнҳо пурра гардонд. Акнун шумо кадоме аз ин ахбор дуруст ё нодуруст, пурра ё ки нопурра буданаш, кадомаш кай ва дар куҷо зарур шуданаш, кадоме аз ин ахборро истифода бурдан мумкин ё ки аз кадоме истифода бурдан номумкин аст, соҳиби фикри шахсй мебошед.

МУНДАРИҶА.
Сарсухан.
Боби I. Ахбор.
Дарси 1. Мафҳуми ахбор ва маърифати он.
Дарси 2. Амалҳое, ки бо ахбор ба иҷро мерасанд.
Дарси 3. Усулҳои кодгузории ахбор.
Дарси 4. Дар боран системаҳои ҳисоб.
Дарси 5. Иҷрои амалҳо дар системаи ҳисоби дуй.
Дарси 6. Машғулоти амали.
Дарси 7. Адади як системаи ҳисобро дар дигар системаи ҳисоб тасвир кардан.
Дарси 8. Машгулияти амали.
Дарси 9. Тасвиркунии ахбор дар компутер.
Дарси 10. Машғулияти амали.
Боби II. Асосҳои коркунй дар Интернет.
Дарси 11. Технологиями ахбор.
Дарси 12. Муаммоҳои одами ахбордор ва Интернет.
Дарси 13. Барномаҳое, ки фаъолияти Интернетро таъмин месозанд.
Дарси 14. Ҷустуҷӯи маълумотҳо аз Интернет.
Дарси 15. Почтаи электрони.
Дарси 16. Дар боран ҳимоякунии ахбор ва антивирусҳо.
Дарси 17. Супоришҳо барон такрор.
Эзоҳи истилоҳоти асоси.
Адабиётҳо.

Бесплатно скачать электронную книгу в удобном формате, смотреть и читать:
Скачать книгу Информатика, 7 синф, Болтаев Б., Маҳкамов М., Азаматов А., Раҳмонқулова С., 2017 – fileskachat.com, быстрое и бесплатное скачивание.

Скачать pdf
Ниже можно купить эту книгу по лучшей цене со скидкой с доставкой по всей России. Купить эту книгу