Noorganik kimyo fanidan OChiQ DARS TAQDIMOTI Ma`ruza: VII guruh asosiy guruhcha elementlari

Ushbu video darsimizda Siz “kimyo faniga kirish, uning asosiy tushunchalari (davomi)” haqida to’liq ma’lumot olasiz. Darsni .

Ochiq dars ishlanma kimyo

kimyoochiqdars #intifaolusullarkimyo #kimyofani #12idum Mavzu: “Kislorodning kimyoviy xossalari, biologok ahamiyati va .

“Oksidlarning toifalanishi” mavzusidagi ochiq dars
Просмотров 667 11 месяцев назад

Mirzo Ulug’bek tumani 49-maktabning kimyo fani o’qituvchisi Bozorova Dilyayra tomonidan 7-“B”sinfda “Oksidlarning toifalanishi” .

Kimyo fanidan ochiq dars Ochilova M.
Просмотров 1,6 тыс. 2 года назад
�� “Eng yaxshi ochiq dars” �� tanloviga
Просмотров 19 тыс. Год назад

Respublika ta’lim markazi tomonidan eʻlon qilingan “Eng yaxshi ochiq dars” tanloviga “Oʻzbekiston Respublikasida qonun .

ZULFIYA TASHBEKOVANING “VITAMINLAR VA ULARNING AHAMIYATI” MAVZUSIDAGI OCHIQ DARSI.
Просмотров 4,1 тыс. 10 месяцев назад

22 – Kimyo – Biologiya faniga ixtisoslashgan tayanch davlat umumta’lim maktabini “Biologiya” fani o’qituvchisi Zulfiya .

Kimyo fani oʻqituvchisi Mirzayeva Nafisa Baxtiyorovnaning “USTOZ-2021” tanloviga tayyorlagan videosi
Просмотров 3,4 тыс. Год назад

Хоразм вилояти Хазорасп тумани 40-сонли мактабнинг олий тоифали кимё фани укитувчиси Мирзаева Нафиса .

Dars jarayonida Gugurt metodini qo’llash
Просмотров 87 тыс. Год назад
Tajriba kimyo Mexmonxonov
Просмотров 49 тыс. Год назад
chemistry #biology #labaratory #mexmonxonov.
kimyo fanidan ochiq dars
Просмотров 1,5 тыс. 2 года назад
Navoiy viloyati Navoiy shahar 17- maktab kimyo fani o’qituvchisi Hamdamova Vazira
Просмотров 4 тыс. 2 года назад
Kimyoviy reaksiya tezligi. Kimyo video dars
Просмотров 18 тыс. 2 года назад

Kimyo fanidan video dars. Kimyoviy reaksiya tezligi 1-qism. reaksiyaning o`rtacha tezligi. massalar tasiri qonuni. boshqa .

“Issiq muz” tajribasi.
Просмотров 88 тыс. 2 года назад
JUDA ODDIY VA OSON KIMYO.#2
Просмотров 40 тыс. 5 лет назад

Ushbu video darsimizda Siz “kimyo faniga kirish, uning asosiy tushunchalari (davomi)” haqida to’liq ma’lumot olasiz. Darsni .

Dars oʻtishda metodlar kerakmi? Marhamat siz uchun eng sodda va samarali metodlar!
Просмотров 85 тыс. 8 месяцев назад

Bugungi kunda taʼlim tizimini rivojlantirish barchamizning asosiy vazifamiz. Sizga oʻz tajribamdagi metodik faoliyatimdan .

Informatika ochiq dars qism
Просмотров 3,9 тыс. 2 года назад
Paskal Dasturlah bobi bo’yicha ochiq dars.
Qiziqarli kimyo darsi
Просмотров 3,5 тыс. Год назад
2 soatda 10 ta metod
Просмотров 92 тыс. Год назад

Ushbu video siz uchun foydali bo’ldi degan umiddamiz. o’zingizni qiziqtirgan savollarni izohlarda yozib qoldiring. Ijtimoiy .

Ochiq dars | Boshlangʻich sinf fan oyligi
Просмотров 62 тыс. 4 месяца назад

Toshkent shahar, Yunusobod tumanidagi 274 -sonli umumtaʼlim maktabining boshlangʻich sinf oʻqituvchisi Nozima Usmonova .

Boshlang`ich ochiq dars
Просмотров 31 тыс. 11 месяцев назад
Magistratura tanlovi uchun tayyorlandi. Tasvir Murodmedia tomonidan jonlantirildi.
DARS ISHLANMA SOTIB OLISH
Просмотров 4 тыс. 3 года назад

https//t.me@USTOZ kanalidan konspektlar va boshqa xujjatlarni sotib olish juda oson KANALGA OBUNA BO’LISHNI .

Adabiyot fanidan ochiq dars. MULLAYEVA MUNOJATXON
Просмотров 17 тыс. Год назад
Farg’ona viloyati Dang’ara tumani 22-umumiy o’rta ta’lim maktabida bo’lib o’tgan ochiq dars.
Mana rus tilini qanday o`tish kerak ! Оригинальный урок русского языка ! #Anvarovich
Просмотров 6 тыс. 2 года назад

Anvarovich. Rus tili darsi. Men Amir Anvarovich bo`laman. Bu video Rus tili darsi haqida. Mening vatanim O`zbekiston mavzusida .

Kimyoning asosiy tushunchalari | 1 dars
Просмотров 133 тыс. 3 года назад

0:00 Borliq qanday zarrachalardan tashkil topganligi bo’r jismi misolida 4:28 Kimyo fani nimani o’rganadi? 8:37 Atom tarkibi va .

Alkanlar | Kimyo Organika 1-dars
Просмотров 2,6 тыс. Год назад

Bugun Kimyo fanidan Organika bo’limini boshlaymiz. 1-dars , Alkanlar mavzusi. Agar videolarimiz sizlar uchun foydali bo’layotgan .

KIMYONI O’RGANISHNING ENG OSON YO’LLARI.#1
Просмотров 233 тыс. 5 лет назад

Ushbu video darsimizda Siz kimyo faniga kirish, uning asosiy tushunchalari haqida to’liq ma’lumot olasiz. Darsni iste’dodli yosh .

KIMYO. Kimyo darslari №3 . Izotop , Izobar , Izoton , Izoelektron
Просмотров 7 тыс. Год назад

Kimyo darslari №3 . Izotop , Izobar , Izoton , Izoelektron O`qituvchi (magistr) : Mahamadiyev Sharofiddin Murojaat uchun tel .

Biologiya | 5-sinf Botanika | 1-dars
Просмотров 64 тыс. Год назад

Assalomu alaykum kanalimiz kuzatuvchilari. Bugun oliy toyifali biologiya fani o’qituvchisi Sherzodbek Shukurulloyevich .

ORGANIK KIMYO. ALKANLAR 1-QISM. TO’YINGAN UGLEVODORODLAR.
Просмотров 100 тыс. 2 года назад

DoniyorNasriddinov #Organik #Alkanlar Fikr va mulohazalaringizni izohlarda kutib qolamiz. Bizni kuzatishda davom eting.

Anorganik birikmalarning eng muhim sinflari | 4 dars
Просмотров 31 тыс. 3 года назад

0:00 Qisqa anons 1:41 Anorganik birikmalarning eng muhim sinflari haqida umumiy ma’lumot 4:07 Oksidlar. Ularning nomlanishi .

Noorganik kimyo fanidan OChiQ DARS TAQDIMOTI Ma`ruza : VII guruh asosiy guruhcha elementlari

U’ZBEKISTON RESPUBLIKASI XALQ TA’LIMI VAZIRLIGI Ajiniyoz nomidagi NUKUS DAVLAT PEDAGOGIKA INSTITUTI К imyo va ekologiya kafedrasi. Noorganik kimyo fanidan OChiQ DARS TAQDIMOTI Ma`ruza : VII guruh asosiy guruhcha elementlari Lektor: dots. Orazimbetova G.J. Nukus – 201 2.

Uploaded on Aug 22, 2014

• Rocco Callan
• + Follow

Download Presentation

Noorganik kimyo fanidan OChiQ DARS TAQDIMOTI Ma`ruza : VII guruh asosiy guruhcha elementlari

Presentation Transcript

1. U’ZBEKISTON RESPUBLIKASI XALQ TA’LIMI VAZIRLIGIAjiniyoz nomidagi NUKUS DAVLAT PEDAGOGIKA INSTITUTIКimyo va ekologiya kafedrasi Noorganik kimyo fanidan OChiQ DARS TAQDIMOTI Ma`ruza: VII guruh asosiy guruhcha elementlari Lektor: dots. Orazimbetova G.J. Nukus – 2012
2. Ma`ruza: VII guruh asosiy guruhcha elementlari РЕЖА: Ftop, ftop oksidlapi, ftopid kislota, minepallapi, ishlatilishi, qotishmalari, texnologiyasi. Xlop, xlopidlar, minepallapi, ishlatilishi, qotishmalari, texnologiyasi. Brom, minepallapi, ishlatilishi, qotishmalari, texnologiyasi. Yod, minepallapi, ishlatilishi, qotishmalari, texnologiyasi. Astat, minepallapi, ishlatilishi, qotishmalari, texnologiyasi.
3. Дарснинг маqсади: 1) Таълимий мақсад:ТалабаларгаVII guruhning asosiy guruhcha elementlariminerallari, ishlatilishi, qotishmalari, texnologiyasiбўйича билим бериш, кўникма ва малака ҳосил ҳилиш. 2) Тарбиявий мақсад: Талабаларга VII guruhning asosiy guruhcha elementlariminerallari, ishlatilishi, qotishmalari, texnologiyasiҳақида тушунчаларни шакллантириш вабир-биридан, фарқлай олиш қобилиятини ривожлантириш ҳамда турмушда ишлатиш ҳақида маълумотлар бериш. 3) Ривожлантириш мақсад: Тафаккур, хотира, машқлар ёрдамида фанга бўлган қизиқишни ривожлантириш, тахлилий хулосалар ўтказиш.
4. 9. FTOP 9. FTOP– Ftor, Ftor, belgisi – F. 1810-yilda kashf etilgan bo`lib, faqat 1886-yildagina epkin holda olingan. Davpiy sistemaning VII gupuh kimyoviy elementi, (Fluorum, lotincha “fliuor” kuydipadigan degan so`z bilan atalgan), Metallmas kimyoviy elementlap ichida eng faoli ftopdip, shuning uchun ham u tabiatda umuman epkin holda uchpamaydi, taptib paqami 9, atom massasi 18,9984, zichligi 1,14 g/sm3 (havoga nisbatan), tqayn=-188,130C, tsuyuq= -219,60C. Ftop oksidlapi- F2O2 jigappang gaz, -1630C dan past hapopatda qizil kpistallik modda; tsuyuq=16300C; suyuqlanganda qip-qizil suyuqlikka aylanadi; tqayn= -570C, – 500C da atomlapga ajpalib ketadi; F2O – pangsiz gaz, kuchli oksidlovchi; hidi ozon hidiga o`xshaydi; tsuyuq= 2230C, tqayn= 144,80C, F2O – sapiq suyuqlik, suvda oz epiydi, F2O3 – juda past hapo­patlapda mavjud bo`la oladi; suyakda, tishda bo`ladi, piyoz va yasmiqda ham bop, sapg`ish-yashil gaz; o`zi ham, bipikmalapi ham zahapli, suvda epimaydi.
5. Ftopid kislota – HF, vodopod ftopidning suvdagi epitmasi; kuchli kislotalapga nisbatan hiyla kuchsiz kislotadip; sotiladigan epitmasi 35,35% li bo`ladi; zichligi 1,15 g/cm3, tsuyuq=350C, tqayn=1200C; ftopid kislotaning kontsentplangan epitmalapida ftop ionlapi bilan HF2 tapkibli mupakkab ionlap ko`ppoq bo`ladi, shuning uchun ftopid kislotaning KF·HF, KF·2HF, KF·3HF, KF·4HF tapkibli tuzlapi bop; tepini kuydipadi, tipnoq octlapini yapa qiladi; zahapi shishani o`yadi. Minepallapi. Ftop metalmaslapning eng faoli, shuning uchun epkin holda uchpamaydi, asosan, tabiatda oksid holda, kislopod bipikmalapi bilan gazsimon holatda keng tapqalgan bo`ladi; eng muhim minepali flyuopit CaF2 dip.
6. Ishlatilishi. Anopganik kimyoda ftop quyidagi moddalap bilan peagent sifatida qatnashib, bipikmalap hosil qiladi: UF6,CF4, SF6. Qotishmalari. Ayrim pangli metallap bilan ftop qotishmalar hosil qiladi, WF6,TiF4. Texnologiyasi. Ftop olish texnologiyasida elektpoliz usulida gidroftopid kaliyning dissotsiyalanishidan anodga epkin ftop 2F→F2+2e, katodga esa 2H++2e→H2 ajpatib olinadi. Ftop bipikmalapini qayta ishlash texnologiyasida ftop ajpatib olinadi. Shuningdek, ftop va uning aralash­masi (HF-KF) 2500C da elektpoliz usulida olinadi. Japayon mis va nikel`dan yasalgan idishlapda olib bopiladi. Elektpodlapning bunday metallapi ftop bilan ajpatib olinadi. Tabiatda ftopning faqat bitta izotopi 19F uchraydi.
7. 17. XLOP 17. XLOP– Xlor, Xlor, belgisi – Cl. (Chlopum yunon. “chloros” – och-yashil, sapg`ish-yashil, lot. chlorum) davpiy sistemaning VII gupuh kimyoviy elementi, taptib paqami 17, atom massasi 35,453, zichligi 3,2 g/sm3, tqayn=-33,60C; och yashil-sapiq o`tkip hidli bo`g`uvchi gaz; d 2,49100C (havoga nisbatan); galogenlap gupuhiga mansub, kpitik hapopati 1460C, kpitik bosimi 93,5 at, tqayn=-34,10C, tqot=-101,00C; 150C va 2 atmosferada yoki -39,60C va atmosferada suyuqlanadi; bip hajm suvda 2 hajm xlop epiydi; zahapli; nafas yo`llapiga va shilliq pardalapga ta`sip etadi, uning suvdagi epitmasi xlopli suv deyiladi, faol metalmas. Odatdagi hapopatda bosim ostida engil suyuqladi.
8. Xlopidlap – xlopning boshqa elementlap bilan bipikmasi, masalan, natriy xlop NaCl – osh tuzi. Xlopli ohak – oqaptipadigan ohak. Minepallapi. Tabiatda quyidagi minepallap tapkibida uchraydi: osh tuzi NaCl, sil`vinit NaCl·KCl, kapnallit KCl·MgCl·6H2O va boshqa ko`rinishda keng tapqalgan. Xlopning juda ko`p tuzlapi okean, dengiz, dapyo va ko`l suvlapida epigan bo`ladi. Ishlatilishi. Suvlapni dezinfektsiyalashda, qishloq xo`jaligi zapapkunandalapiga qarshi kurashda va kimyo labopatopiyalapida ishlatiladi. Xlop olinadigan polimeplap (polixlop-vinil, xlopoppenli kauchuk, xlop tolasi va boshqa)ni sintezlashda ishlatiladi; suvni zapapsizlantipish (xloplash)da, gazlama va qog`oz massasini oqlashda foydalaniladi, xlop qog`oz va to`qimachilik sanoatida qog`oz va matolapni oqaptipish uchun ishlatiladi.
9. Texnologiyasi. Sanoatda xlop olinishining bip necha usullapi mavjud. Natriy xlopidning suvli epitmasini elektpoliz qilganda anodda epkin xlop ajpalib chiqadi. Shu jumladan, oltin (II) xlopidli tepmokimyoviy parchalanishdan xlop olinadi. Xlop olishning asosiy usuli – KC1 epitmalapini elektpoliz qilish. Anopganik va opganik mahsulotlapni, shu bilan bipga vodopod xlopid, xlopli ohak, xlopidlap, insektitsidlap, bo`yoq moddalapi, shuningdek, 60-70% zahapli; nafas olish yo`liga kuchli ta`sip qiladi. Havodagi puxsat etilgan konsentpatsiyasi 1 mg/sm3.
10. 35. BROM 35. BROM– Brom, Brom, belgisi – Br (yunoncha «bromos» yomon hidli – qo`lansa, badbo`y demakdip) – galogenlap gupuhiga mansub, (lot. Bromum), davpiy sistemaning VII gupuh kimyoviy elementi, taptib paqami 35, atom massasi 79,904. 1826 yilda fpantsuz kimyogapi A.Balapu tomo­nidan kashf qilingan; Brom o`tkip, noxush hidli, to`q qizil tusli, qizg`ish-kulpang og`ir suyuqlik; odatdagi hapopatda ham bug`lanib tupadi; suvda epiydi (suv ham bromda epiydi); zichligi 3,102 g/cm3, tsuyuq=-7,30C, tqayn=58,80C; 100g suvda 00C da 4,17g, 19,900C da 3,58g brom epiydi. Brom spirtda, efipda, uglepod sul`fidda va xlopofopmda yaxshi epiydi. Zahapli, shilliq pardalapga ta`sip etadi, tepini o`yadi. Tabiatda brom xlopning doimiy yo`ldoshi. Bromidlap (NaBr, KBr, MgBr) xlopidlap (masalan, NaS1) qatlam­lapida, dengiz va sho`p ko`llap suvida uchraydi.
11. Minepallapi. Tabiatda bromapgipit AgBr, embolit Ag(Cl,Br)kabi brom minepallapi uchraydi. Ishlatilishi. Labopatopiyalapda oksidlovchi sifatida va opganik sintezlapda ishlatiladi. Brom bipikmalapi (AgBr) fotog­pafiyada, antidetanatoplap (etilbromid, dibrometan), insekti­tsidlap (hashopatlapga qarshi kimyoviy oksitlap) va boshqa sifatida qo`llaniladi. NaBr, KBr, shuningdek, Bromning opganik hosila­lapidan tibbiyotda asabiylik, uyqusizlik kasalliklapini davo­lashda foydalaniladi. Qotishmalari. Brom tapkibli metallap bipikmasi mavjud bo`lib, ulap dibrommetan ppetpoidlap holida uchraydi. Texnologiyasi. Sanoat miqyosida brom asosan tabiiy suvlapdan olinadi. Sof holdagi bromni olish uchun uni o`z tuzlapi tapkibidan xlop bilan siqib chiqapish reaktsiyasidan foydalaniladi. Mg Br2+Cl2 =Mg Cl2 + Br2 Ushbu kimyoviy reaktsiyadan ma`lumki, tabiiy suv tapkibidagi brom osonlikcha kimyoviy usul bilan olinadi.
12. YOD– YOD– Yod, Yod, belgisi – I. (Jodum lotincha bo`lib, binafsha demakdip) davpiy sistemaning VII gupuh kimyoviy elementi, taptib paqami 53, atom massasi 126,9044, pombik kpistallapdan ibopat to`q kulpang modda; 46,50C dan pastda bapqapop bo`lgan monoklinik kpistall fopmasi ham bop, o`ziga xos hidi bop; zichligi 4,95 g/sm3 (4,9320), tsuyuq=114,20C, tqayn= 1840C; yod odatdagi hapopatda uchib tupadi; sekin qizdipilganda ham suyuqlanmay uchadi; bug`lapi ikki atomdan ibopat bo`lib, binafsha tuslidip (yod nomini 1813-yilda Gey-Lyussak taklif etgan); suvda oz epiydi (00C da 5524 g suvda 1g yod epiydi); ba`zi opganik suyuqliklapda yaxshi epiydi; spirtdagi va efipdagi epitmasi qo`ng`ip; uglepod sul`fiddagi va xlopofopmdagi epitma­si – binafsha pangdadip. Yodning bunday hap xil tusda bo`lishining sababi shuki, u epituvchi molekulalap bilan bipikib, tupli sol`vatlap hosil qiladi.
13. Minepallapi. Yodning quyidagi minepallapi mavjud: mayespit – 4AgI·SuI, yodipit -AgI, apgentoyapozit – AgFe3(SO4)2[OH]6. Ishlatilishi. Yod kimyo labopatopiyalapida va tibbiyotda ishlatiladi. Yod epitmasi qo`ng`ip tusli suyuqlik bo`lib, yodning etil spirtdagi epitmasi sifatida tibbiyotda keng qo`llaniladi. Shuningdek, yod zahapli bo`lmagan, hidsiz ochiq qo`ng`ip kukun yodofopm o`pnida antiseptik sifatida ishlatiladi. Texnologiyasi. Yod sanoat usulida kaliy yodid tapkibli minepallapni xloplash reaktsiyasi olib bopiladi, natijada kpistall holidagi yod moddasi ajpatib olinadi. Mayespit va boshqa minepallapi sanoat usulida qayta ishlash japayonida olinadi. Shuningdek, yodning asosiy miqdopi chili selitpasi natriy nitpat epitmasi tapkibida bo`lganligi uchun ham kaliy yodid tuzidan olinadi. Natriy nitpat kpistallangandan keyin epitmaga oltingugupt (IV)oksidi yubopiladi, shunda kaliy yodid epkin yodga qadap qaytapilib, sof kpistall holida yod olinadi. 2KIO3 +5SO2 + 4N2O = I2 + 4H2SO4 + K2SO4.
14. 85. ASTAT 85. ASTAT– Astat, Astat, belgisi – At. (“astatos” – yunon tilida “mustahkam emas”), 1940-yil T.Kopson, U.Makkenzi va E.Segpelap tomo­nidan sun`iy pavishda olingan. Davpiy sistemaning VII gupuh elementi, galogenlapga oid qatopda joylashgan; taptib paqami 85, atom massasi 210. Astat sun`iy padiofaol element, tsuyuq=3000C, tqayn=3340C. Oksidlanish dapajasi -1, +1, +5 va +7 ga teng. Kimyoviy xossalari poloniy va vismut elementlapiga yaqin. Padiofaol elementlapning zanjipli reaktsiyalapida ishlatiladi.
15. Minepallapi. er qobig`ining 1,6 km qalinligida padiofaol element­lap holida uchraydi. Bu minepallap tapkibida 70 mgr. ga yaqin astat bo`ladi. Ishlatilishi. Hozipda amalda astat faqat padiokimyoviy tadqi­qotlapda ishlatiladi. Texnologiyasi. Vismut yoki toriy elementlapi I-elektpon zappachalapi bilan faollantipiladi. Bu japayon yuqori hapopatda bopadi, so`ngpa cho`k­tipilgan epitma ekstpaktsiyalanadi va xpomotogpafiya usulida toza­lanadi. Modda distillangan suv bilan vismut atomlapini geliy yadroci ishtipokida bombapdimon qilib olinadi. 209Bi + 42He →21185At+2720h. Astatning yigipmaga yaqin izotoplapi sintez qilingan, eng uzoq yashaydigan 200At dip.
16. Galogenlar
17. Galogen lampalar
18. Фойдаланилган адабиётлар Аsоsiy darslik va o`quv qo`llanmalar. N.А.Pаrpiеv, А.G.Muftахоv, Х.R.Rахimоv. Anоrgаnik kimyo. Tоshkеnt «O`zbеkistоn»-2003. Қ.Ахмеров, А.Жалилов, Р.Сайфутдинов Умумий ва уноорганик кимё. Т.Ўзбекистон, 2003 Elеktrоn tа`lim rеsurslаri: 1. www. tdpu.uz 2.www.pedagog.uz 3.www.Ziyonet.uz 4.www.edu.uz 5.tdpu-INTRANET.Ped. 6. www.chemistry.ru 7. www.labchem.ru

© 2023 SlideServe | Powered By DigitalOfficePro

Kimyo fanidan dars ishlanmalar

ifodalashga o’rgatish, kimyoviy til madaniyatini o’stirish.

O’quv jarayonining

Modda, jism kabi tushunchalarini botanika,

fizika fanlaridan olgan bilimlari va kundalik

turmushdan olgan amaliy ko‘nikmalarini yodga

olib, mavzuga bog’lanadi.

O‘quvchilarga bir xil moddadan iborat bo‘lgan

turli jismlar va har-xil moddalardan iborat

bo‘lgan turli jismlar namunalari bilan tanishish.

namunalar haqida bilish.

Osh tuzi, shakar, ko‘mir, oltingugurt namunalari

asosida ularni xossalari bilan tanishish.

Laboratoriya ishi davomida o’quvchilarda kuzatish,

kuzatish natijalarini solishtirish va hulosa qilish

O’quv jarayonini

amalga oshirish

Metod – og’zaki bayon, suxbat, ko’rgazma-namoyishli,

texnologiyasi

Shakl – muloqot texnologiyasi, laboratoriya mashg’uloti.

Vosita–tarqatma matereallar, slaydlar, o’quv-loboratriya

jihozlari (stakanlar, probirkalar, moddalardan namunalar –

osh tuzi, shakar, ko’mir, oltingugurt, ichimlik sodasi, etil

spirti, rux, temir, mis, alyuminiy metallari namunalari, bor)

Usul – ko’rsatish, namoyish qilish, mustaqil ishlash, o’z-

Nazorat – tajriba-tahlil, amaliy-laboratoriya

Baholash – “Tushunchalar tahlili” asosida baholash

Kutiladigan natija

Mavzuni to’liq yoritadi

Amaliy-laboratoriya mashg’ulotiga tayyorlanadi

Mavzu yuzasidan asosiy tushuncha va xossalarni

O’quvchilar tomonidan berilishi mumkin bo’lgan

savollarga atroflicha tayyorlanadi

Tajriba-tahlil asosida oqilona baholaydi

Mavzu bo’yicha yetardi bilim,

Amaliy-laboratoriya ishi mazmuni

bilan tanishadi va uni mustaqil

Tajriba-o’tkazib uni tahlil qilishni

guruhlarda ishlash malakasiga ega

mustaqil jadval to’ldiradi

Kelgusi rejalar

Dars jarayonini tahlil qiladi

O’quvchilarni shu mavzu bo’yicha

bilimlarni qanday o’zlashtirganligini

Qo’shimcha materiallar to’playdi

Keyingi darsni loyihalashtiradi

O’quvchilar tomonidan o’rganilgan mavzu

yuzasidan berilgan savollariga javob

topish uchun izlanadi

Uyga vazifa oladi

internetdan), yig’adi, ularni

taxlil qiladi, o’qiydi,

samarali tashkil qilishga va bilim olish

samaradorligini ko‘tarishga yanada

I chorak 3-DARS. MODDA VA UNING XOSSALARI

Darsning maqsadi: O‘quvchilarga moddalarning turli-

tumanligi va ularni jismlardan farqi hamda har bir moddani o‘ziga

hos xossalari haqida ilmiy tushunchalar berish.

Moddalardan foydalanish uchun ularning xossalarini bilish

zarurligi o‘quvchilarga tushuntiriladi.

O‘quvchilar jism, modda tushunchalarining mohiyatini hamda

kundalik turmushda ishlatiladigan jism va moddalar, moddalarning

biologic ahamiyatini bilib olishlari kerak.

qobiliyatlarini rivojlantirish maqsadida munozara, savol-javob

usullaridan foydalanish yaxshi natija beradi. Shuningdek, mavzuni

fizika, biologiya fanlari bilan bog’lab olib borish maqsadga

Darsga zaruriy jihozlar:

Mavzuga doir tarqatma matereallar, slaydlar, o’quv-loboratriya jihozlari –

stakanlar, probirkalar, shisha tayoqcha, moddalardan namunalar – osh

tuzi, shakar, ko’mir, oltingugurt, ichimlik sodasi, etil spirti, rux, temir,

mis, alyuminiy metallari namunalari, bor, darslik.

Dars shakli: Savol-javob, og’zaki bayon, suxbat, tajribalar o

‘tkazish, yakka tartibda ishlash.

Dars o ‘tish rejasi:

1. O`qituvchining kirish so`zi. (2 daqiqa)

2.Uyga berilgan “O’zbekiston kimyogarlarining kimyo

faniga qo‘shgan hissalari” mavzusiga oid bilimlarni

tekshirish. (5 daqiqa)

gimnastika”savollari, xotira mashqi orqali oldingi

o’tilgan mavzuni mustahkamlash – 4 daqiqa)

4. Yangi mavzu bayoni. O‘qituvchining kichik ma’ruzasi

tushuntiriladi (15 daqiqa)

6. Mavzuni mustahkamlash. (7 daqiqa)

7. O`quvchilarni rag‘batlantirish, baholash (2 daqiqa)

8. Uyga vazifa berish (2 daqiqa)

1. O`qituvchining kirish so`zi.

Darsning tashkil etilishi:

a) Salomlashish, davomatni aniqlash, o‘quvchilar

tashqi ko‘rinishiga e’tibor berish;

b) o`quvchilarni darsga hozirlab, jonli muhit

2. Uyga berilgan “O’zbekiston kimyogarlarining kimyo faniga

qo‘shgan hissalari” mavzusiga oid bilimlarni tekshirish.

O‘qituvchi tomonidan “O’zbekiston kimyogarlarining kimyo faniga

qo‘shgan hissalari” mavzuga doir tayyorlangan qisqa savollar beriladi.

1 O’zbekistonlik kimyogar olimlardan kimlarni bilasiz?

2. Tolalarni kimyoviy tarkibi asosida sinflash va sertifikatlash nomli yangi

ixtisoslikni qaysi o‘zbek kimyogarlari asoslagan?

3. O.S.Sodiqovning kimyo fani sohasida dunyoga tanitgan qanday ishlari

4. Akademik Y.T.Toshpo‘latov kimyo sanoati sohasining rivojiga qo ‘shgan

ishlsri nimalardan iborat?

O’qituvchi tomonidan har bir savolga javob olishda, berilgan javoblar

to’g’ri noto’g’riligi izohlanib boriladi.

3. O‘quvchilar bilimini tekshirish. (“Aqliy gimnastika” savollari

orqali xotirani sinash)

O‘quvchilar o`qituvchi tomonidan oldindan tayyorlab qo‘yilgan

savollarga javob beradilar.

1-savol Mamlakatimiz mustaqillikka erishgandan keyin kimyo

fani va kimyo sanoati sohasida qanday yirik o’garishlar

javob: O’zbekiston o ‘z mustaqilligiga erishgach kimyo fani va

kimyo sanoati rivojlanishi uchun juda katta imkoniyatlar

ochilgan. Natijada Mingbuloq, Ko‘kdumaloq, Sho‘rtan,

va boshqa neft-gaz konlari, yerosti foydali qazilmalari

zahiralaridan oqilona foydalanish orqali sanoat uchun

qimmatbaho bo‘lgan o‘nlab kimyoviy mahsulotlar ishlab

chiqarilish yo‘lga qo‘yildi. Asakada, Samarqandda va

Toshkentda avtomobil, traktorlar va ularni extiyot

qismlari va boshqa kimyoviy mahsulotlar ishlab chiqarish

2 savol Qadimda insoniyat o‘ z extiyojlari uchun kimyoviy

ulardagi o‘zgarishlardan qanday foydalangan?

Javob: Kimyoviy moddalar va ulardan olingan mahsulotlardan

insoniyat o‘z extiyojlari uchun qadimdan foydalanib

kelgan. Xitoyda, Misrda, Markaziy Osiyoda qishloq

xo‘jaligi zararkunandalariga qarshi kurashda, turli xil

bo‘yoqlar ishlab chiqarishda, me’morchilikda, oziq-

ovqatlar tayyorlashda, kiyim-kechaklar tayyorlashda

kimyoviy moddalar va kimyoviy hodisalardan keng

3 savol A.Lavuazye haqida nimalarni bilasiz?

Javob: Fransuz kimyogar olimi A.Lavuazye yonish va

oksidlanish jarayonlari haqida ilmiy nazariyalarni

4. Yangi mavzu bayoni

1) O‘qituvchining ma’ruzasi

Yangi dars bayoni quyidagi reja asosida tashkil etiladi:

O‘quvchilarning botanika, fizika fanlaridan olgan

bilimlari va kundalik turmushdan olgan amaliy

ko‘nikmalari asosida suhbat

O‘quvchilarga bir xil moddadan iborat bo‘lgan turli

jismlar va har-xil moddalardan iborat bo‘lgan turli

jismlar namunalarini hamda osh tuzi, shakar, ko‘mir,

oltingugurt namunalarini tarqatish.

Moddalarning xossalarini nima uchun bilish kerak?

o‘tkazilgandan so‘ng doskaga oldindan chizib qo‘yilgan quyidagi

jadvalni o‘quvchilar o‘zlari to‘ldirishadi:

Moddalarni ta’riflashda moddaning rangi, hidi, agregat holati,

mazasi, suvda eruvchanligi, o‘lchash mumkin bo‘lgan xossalari, masalan,

qaynash va suyuqlanish haroratlari, qattiqligi kabilarga e’tiborni

Dars davomida “Fizik xossalari turlicha bo‘lgan moddalar

bilan ishlash” laboratoriya ishini bajarish talab qilinadi.

LABORATORIYA ISHI. Fizik hossalari turlicha bo‘lgan moddalar

O’quvchilar kimyo fanini o‘rganish davomida moddalar bilan

doimo muloqotda bo‘ladilar. Moddalarning xossalarini o‘rganishda ularni

yetarli darajada to‘liq ta’riflay olish muhim ahamiyatga ega.

Demak, o’quvchilar eng avvalo “modda”, “jism” tushunchalarini

to’liq o’zlashtirib olishi zarur. Berilgan moddalarning tashqi ko’rinishiga

qarab uning eng muhim fizikaviy hossalarini aytib bera olishi kerak.

Oldindan tayyorlab qo’yilgan moddalarning na’munalari har bir

o’quvchioga tarqatilgan bo’ladi. Dars davomida o’qituvchining

ko’rsatmasi ostida o’quvchilar o’zlariga berilgan moddalarning

hossalarini jadvalga to’ldiradilar.

Laboratoriya ishi davomida o’quvchilarda kuzatish, kuzatish

natijalarini solishtirish va hulosa qilish malakalari shakllanib boradi.

Sizga berilgan moddalarning xossalarini quyidagicha jadval tuzib

1. Moddaning odatdagi sharoitda agregat holati, ya’ni gaz, suyuq

yoki qattiq tuzilishdaligi aniqlanadi.

2. Moddaning rangi oddiy yorug‘likda vizual (ko‘z bilan ko‘rib)

3. Moddaning hidi: modda hidini aniqlashda ehtiyot bo‘ling.

Moddalarning hidi o’qituvchi ko‘rsatgan usulda aniqlanadi.

(Berilgan notanish moddaning hidi zaharli yoki burun

bo‘shlig‘ini yallig‘lantiradigan bo‘lishi mumkin)

4. Berilgan moddaning suvda erishi yoki erimasligini bilish uchun

uning ozgina bo‘lagini probirka yoki stakanga solib, ustiga suv

quying va aralashtiring. Agar modda bo‘lakchalari batamom erib

ketsa yoki sezilarli darajada kamaysa, modda suvda eruvchan

5. Moddaning qattiqligini qattiqlik shkalasidan foydalanib, agar

bunday shkala bo‘lmasa tirnoq (qattiqligi 2-2,5), shisha

(qattiqligi 5) va boshqa qattiqligi aniq moddalar bilan solishtirib

ma’lumotnomalardan foydalanib toping va jadvalga tushiring.

7. Noma’lum moddaning ta’mini totib ko‘rmang!

8. Sizga berilgan moddaning xossasini quyidagi tartibda aytib

Qaynash va suyuqlanish haroratlar

6. Mavzuni mustahkamlash.

O‘tilgan yangi mavzu o‘qituvchining o‘quvchilarga bergan ma’lumotlariga

asoslanib test topshiriqlari bo‘yicha mustahkamlanadi. Buning uchun

qisqa muddatli test sinovi o‘tkasilishi ham yaxshi samara beradi.

Test savollari:

1. Suvning qaynash harorati nechaga teng?

A.100 oC; B. 78 oC; S. 220 oC; D. 338 oC.

2. Qattiq, o ‘ziga xos hidli, sariq rangli modda – bu

A.Bo‘r; B. Alyuminiy; S. Oltingugurt; D. spirt

3. Faqat moddalar ko‘rsatilgan qatorni belgilang.

A. Daftar, qalam, probirka; B. Kislorod, daftar, spirt;

S. Kislorod, bo’r, suv; D. Oltingugurt, probirka, alyuminiy.

7. O`quvchilarni rag’batlantirish va baholash.

Dars yakunida uyga berilgan vazifa yuzasidan olingan javoblar va faol

qatnashgan o’quvchilar rag`batlantiriladi va ballari e’lon qilinadi.

8. Uyga vazifa: Modda va uning xossalari mavzusini o’qing va

xo’jalikda ishlatiladigan moddalar va jismlar ro ’yhatini tuzing.

Dars yakunida uyga berilgan vazifa yuzasidan olingan javoblar va faol

qatnashgan o’quvchilar rag`batlantiriladi va ballari e’lon qilinadi

7-sinf II CHORAK

Мавзу: Massaning saqlanish qonuni

Darsning maqsad va vazifalari:

O‘quvchilarga tabiatning asosiy qonuni-materiya va

harakatning saqlanish qonunining xususiy ko’rinishi

bo’lgan moddalar massasining saqlanish qonuni, ya’ni

kimyoviy reaksiyalarda atomlar yoqolib ketmasdan,

yo‘qdan bor bo‘lmasligi, ularning umumiy soni

o‘zgarmasligi hamda har bir atomning massasi kimyoviy

reaksiyalarda o‘zgarishsiz qolishi va shuning uchun

moddalarning massasi ham o‘zgarmasdan qolishi,

tabiatdagi har qanday o’zgarishlar izsiz yo’qolmasligi

haqidagi bilimlarni berish.

Vazifalar: Massaning saqlanish qonuni mavzusi asosida kundalik

hayotda uchraydigan hodisalarni idrok etish orqali bilim

va ko‘nikmalarni shakillantirish. Mavzu asosida mustaqil

fikr yuritish qobiliyatini rivojlantirish.

Mavzuga doir tajribalar o‘tkazish, savol-topshiriqlar

orqali o‘quvchilarning, yangi mavzuni qanday darajada

o‘zlashtirilganligi nazorat qilinadi.

Uslub: “Aqliy hujum”,“Tajribalar o’tkazish”,

Shakl: Savol-javob, jamoa va yakka tartibda ishlash.

Vosita: Tarqatma materiallar, madzuga doir tarqatma savollar-

topshiriqlar, massaning saqlanish qonunini namoyish etish asbobi (teng

elkanli shayin 1 ta, shayin uchun ilmoqlar 3 ta, rezina tiqinli va osma

halqali Landolt idishi 1 ta, osma halqali kosacha 1 ta, og’irlikka qarshi

kukun, 100 g ) kimyoviy jihozlar va moddalar (pipetka, razima tiqin,

quruq yonilg’i-urotropin, bariy xloridning 10 % li eritmasi, sulfat

kislotaning 10 % li eritmasi yoki qizil fosfor 1 g miqdorida )

Nazorat: Savol-javob, test sinovi o’tkazish.

Baholash: Rag‘batlantirish, 5 ballik tizim asosida baholash.

Kutilayotgan

Mavzu belgilangan vaqt ichida barcha o‘quvchilar tomonidan

o‘zlashtiriladi. O‘quvchilarning darsda faolligi oshadi. Ularda fanga

nisbatan qiziqish uyg‘onadi. Tajribalar o‘tkazish bilan barcha

mustahkamlanadi. O‘quvchilar uy ro‘zg‘ordagi kundalik hayotda

ishlatiladigan moddalarni kimyoviy xossalari bilan tanishadilar, mavzuga

oid amaliy mashg‘ulotlarni mustaqil bajaradilar, savol va javob berishga

o‘rgatiladi. O‘quvchilar mavzu yuzasidan yangi bilimga ega bo‘ladilar.

Guruhlar bilan ishlashni o‘rganadilar, eslab qolish, ayta olish, ko‘rsata

olish ko‘nikma va malakalarga ega bo‘ladilar.

Dars rejasi:

1. O`qituvchining kirish so`zi. (2 daqiqa)

2.Uyga berilgan “Tarkibning doimiylik qonuni” mavzusiga oid bilimlarni

tekshirish. (5 daqiqa)

3.O‘quvchilar bilimini tekshirish. (“Aqliy gimnastika”savollari, xotira

mashqi orqali oldingi o’tilgan mavzuni mustahkamlash – 4 daqiqa)

4. Yangi mavzu bayoni. O‘qituvchining kichik ma’ruzasi maruzani.(7

5. Mavzuni laboratoriya ishini bajarish bilan tushuntiriladi (15 daqiqa)

6. Mavzuni mustahkamlash. (7 daqiqa)

7. O`quvchilarni rag‘batlantirish, baholash (2 daqiqa)

8. Uyga vazifa berish (2 daqiqa)

2. O`qituvchining kirish so`zi.

Darsning tashkil etilishi:

a) salomlashish, davomatni aniqlash, o‘quvchilar

tashqi ko‘rinishiga e’tibor berish;

b) o`quvchilarni darsga hozirlab, jonli muhit yaratish;

2. Uyga berilgan “Tarkibning doimiylik qonuni” mavzusiga oid

O‘qituvchi tomonidan “Tarkibning doimiylik qonuni” mavzuga doir

tayyorlangan qisqa savollar beriladi.

1 Tarkibning doimiyligini qanday tushuntirish mumkin?

2. Suvning sifat va miqdoriy tarkibi qanday?

3. Abu Ali ibn Sino “Tib qonunlari” asarida tarkibning doimiyligi haqida

qanday tushunchalar bayon qilgan?

4. Miqdor va sifat o’zgarishlari haqida nimalarni bilasiz? Misollar bilan

O’qituvchi tomonidan har bir savolga javob olishda, berilgan javoblar

to’g’ri noto’g’riligi izohlanib boriladi.

3. O‘quvchilar bilimini tekshirish. (“Aqliy gimnastika” savollari

orqali xotirani sinash)

O‘quvchilar o`qituvchi tomonidan oldindan tayyorlab qo‘yilgan

savollarga javob beradilar.

4-sinf matematika fanidan “Noma`lum ko`paytuvchini toping” mavzusida dars ishlanma

Yangi mavzu. Noma’lum kamayuvchini toping !

194- betdan ayirishda sonlar o’zaro qanday bog’langanligini o’qing va jadvalni to’ldiring.

Kamayuvchi

Ayriluvchi

Ayirma

Tenglamaning yechilishi va tekshirilishini tushuntiring

• X-240=510 Tekshirish:
• X=510+240 750-240=510
• X=750 510=510

. Tenglamalarni yeching.

“ Chaqqonlar “ “Quvnoqlar” “ Zukkolar”

(x-11)-10=40 (x-20)-30=50 (x-35)-64=72

x-11=40+10 x-20=50+30 x-35=72+64

x-11=50 x-20=80 x-35=136

x= 50+11 x=80+20 x=136+35

t: (61-11) – 10 = 40 t: (100-20)-30=50 t: (171-35)-64=72

• Quruvchilar ko’p qavatli uylardagi 1 638 ta xonadonni qurib topshirdilar.Ulardan bir xonali xonadonlar 125 ta, ikki xonali xonadonlar bir xonali xonadonlardan 6 marta ko’p , qolganlari esa uch xonali xonadonlardir. Quruvchilar nechta uch xonali xonadonni qurib topshirganlar ?

• 1) 125 x 6 = 750 ta
• 2) 125+750=875 ta
• 3) 1638-875=763 ta

Qurib topshirdilar- 1 638 ta xonadon

• Javob: Quruvchilar 763 ta

Bir xonali – 125 ta

• uch xonali xonadonni
• qurib topshirganlar .

Ikki xonali – ?,6 marta ko’p

Uch xonali xonadonlar -? ta

Dam olish daqiqasi .

Hisoblashlarni bajaring, ayirishni qo’shish bilan, qo’shishni esa ayirish bilan tekshiring.

• 706+839 119=
• 620 001-472 536 =

• 2 013+442 726 =
• 800 211-56 724=

• 40001 – 38 092 =
• 14 008 +7 807 =

• 706+839 119= 839825

Tek: 839 825 – 839 119 = 706

• 620 001-472 536 =147 465

Tek:147 465 + 472 536= 620 001

• 2 013 + 442 726 = 444 739
• Tek: 444 739 – 442 726 = 2 013

• 800 211 – 56 724= 743 487
• Tek: 743 487 + 56 724 = 800 211

• 40001 – 38 092 = 1909
• Tek: 1909 + 38 092 = 40001

• 14 008 +7 807 =21 815
• Tek: 21 815 – 7 807 = 14 008

Figuralarning o’lchamini toping

8 dm x 50 sm

Yarim metrga

Yuzi- 40 kv dm

5 yil = 60 oy 4 sutka 98 soat ” width=”640″

• O`tloqda quyonlar berkinib o`tiribdi, faqat ular-

ning 10 ta qulog`i ko`rinib turibdi. Quyonlar nechtaligini toping?

• Таrozi pallasida turna 2 oyog`i bilan turganda og`irligi 2 kilogramm chiqadi. Agar turna 1 oyoqda tursa uning og`irligi qancha?
• Qishloqda 4 kecha 4 kunduz to`xtamasdan qor yog`di. Qishloqda necha sutka qor yog`di?
• Bir odam shaharga ketayotgan edi, yo`lda uning 3ta tanishi qarshisidan chiqdi. Nechta odam shaharga bordi?
• Maratning 1 so`mlikdan iborat 100 so`m puli bor edi. O`quv- qurollari sotib olgan do`konga 97 so`m to`lashi kerak. Qaysi yo`l bilan pullarini tez hisoblasa bo`ladi?

Uyga vazifa :

243-misol 244-masala

7 Sinf Kimyo Darslik – Бесплатно скачать Mp3

Здесь Вы можете прослушать и скачать песни по запросу 7 Sinf Kimyo Darslik в высоком качестве. Для того чтобы прослушать песню нажмите на кнопку «Слушать», если Вы хотите скачать песню или посмотреть клип нажмите на кнопку «Скачать» и Вы попадете на страницу с возможностью скачать песню, прослушать ее и посмотреть клип. Рекомендуем прослушать первую композицию Kimyoviy Reaksiyalarni Tenglashtirish длительностью 10.97 MB, размер файла 8 мин и 20 сек.

Все песни были найдены в свободном доступе сети интернет, а файлы с произведениями не хранятся и не загружаются на наш сервер. Если Вы являетесь правообладателем или лицом, представляющим правообладателя, и не хотите чтобы страница с произведением, нарушающие Ваши права, присутствовала на сайте, воспользуйтесь данной формой DMCA.

Сейчас слушают песни

Just Friends Hayden James Boy Matthews

Раиса Душа Болит И Плачет

Роднее Нет Припев Скачать

Татарская Музыка Без Слов

Музыка Для Магазина Привлекающая Покупателей

Ксения Бахчалова Песни

Клип Как Хорошо Быть Мужиком

Billy Herrington Speech Niconico

Музыка Для Флешмоба

Alexandrov World Music

Не Могу Выбрать Между Парнями

Undertale The Bird That Carries You Over A Disproportionately Small

Мелодия На Звонок 2020

Мы С Мамочкой Гуляем По Улице Вдвоем Мы С Мамочкой Читаем И Песенки Поем

Текст Песни Танец С Цветочками Аллы Евдотьевой

А Сердце Слышит За Тысячи Километров

Джинчарадзе Николай От Одной

Сочи Дарит Нам Надежду Сочи Дарит Нам Любовь Песня

Японская Песня Про Суицид

Не Ждешь Игорь Огурцов

Copyright ©Gtxmusic.com 2023
All Rights Reserved

Почта для жалоб и предложений: [email protected]

Слушайте и скачивайте бесплатно mp3 музыку. Популярная и свежая музыка всегда доступна для скачивания бесплатно!