8 sinf milliy istiqlol g’oyasi darslik

3. Siz bo‘sh vaqtingizda nimalar bilan shug‘ullanasiz?

MILLIY ISTIQLOL G’OYASI – UzMU 2

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VAO‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGIO‘RTA MAXSUS, KASB-HUNAR TA’LIMI MARKAZIO‘ZBEKISTON FAYLASUFLARI MILLIY JAMIYATIMILLIY ISTIQLOL G‘OYASIO‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalari uchuno‘quv qo‘llanma«O‘zbekiston faylasuflari milliy jamiyati» nashriyotiToshkent — 2010

• Page 2 and 3: «Milliy istiqlol g‘oyasi» fani
• Page 4 and 5: Prezident Islom Karimov «Yuksak ma
• Page 6 and 7: kirishish, fikrlar xilma-xilligini
• Page 8 and 9: o‘lsa, aytish mumkinki, bugungi z
• Page 10 and 11: kimligimizni, qanday buyuk ajdodlar
• Page 12 and 13: g‘oyasining asosiy mavzusidir. Ze
• Page 14 and 15: farqini ifoda etgan ushbu fikrdan k
• Page 16 and 17: qonuniyatlarini o‘rganish, kashf
• Page 18 and 19: va mentalitetiga asoslangan, ayni v
• Page 20 and 21: orasidagi ahamiyatini ta’kidlab a
• Page 22 and 23: Hinduizm hindistonliklarning ko‘p
• Page 24 and 25: iri bilan munosabatidan iborat uzlu
• Page 26 and 27: turli shakllarda paydo bo‘lmoqda.
• Page 28 and 29: Jamiyat rivoji va bunyodkor g‘oya
• Page 30 and 31: tuyuladigan turli axborotlar, filml
• Page 32 and 33: Hozirgi davrdagi mafkuraviyjarayonl
• Page 34 and 35: odam o‘zini yomon ishlardan tiyad
• Page 36 and 37: ning manfaatlari tizimi, u yoki bu
• Page 38 and 39: XX asrning oxirida dunyoda jahonshu
• Page 40 and 41: terrorchilar 1999-yilning 16-fevral
• Page 42 and 43: inqiloblar» kabi modellar ham shun
• Page 44 and 45: Jamiyat hayotini demokratlashtirish
• Page 46 and 47: xodimlargacha teran anglab, o‘z f
• Page 48 and 49: Bu esa qonunlarni puxta-pishiq tayy
• Page 50 and 51: – ko‘pmulkchilik rag‘batlantiri
• Page 52 and 53: ayollarimizning jamiyatdagi o‘rni
• Page 54 and 55: Karimov tomonidan ifodalangan «Oll
• Page 56 and 57: Mustaqil ishlash va referat uchun m
• Page 58 and 59: chiqishda taraqqiy topgan mamlakatl
• Page 60 and 61: O‘zbek modelining mazkur tamoyili
• Page 62 and 63: Iqtisodiy vaintellektual salohiyati
• Page 64 and 65: yoki keskin fikr va choralarni yoql
• Page 66 and 67: dunyo musulmon xalifaligiga bo‘ys
• Page 68 and 69: MILLIY ISTIQLOLG‘OYASI:asosiy tus
• Page 70 and 71: g‘urur va iftixor tuyg‘usini hi
• Page 72 and 73: Bu mafkurada biron-bir dunyoqarash
• Page 74 and 75: vatanparvarlik, el-yurt uchun fidoy
• Page 76 and 77: quyidagilarni yozadi: «Ma’lumki,
• Page 78 and 79: elgilab beradigan yo‘nalishlarga
• Page 80 and 81: Buni yodda tuting: Istiqlol g‘oya
• Page 82 and 83: ta’minlash va ijtimoiy adolat mez
• Page 84 and 85: 84MILLIY ISTIQLOL MAFKURASINING MAQ
• Page 86 and 87: Milliy istiqlol mafkurasining vazif
• Page 88 and 89: Milliy istiqlol g‘oyasining oliy
• Page 90 and 91: ijtimoiy hamkorlik g‘oyasining mo
• Page 92 and 93: qurishga xizmat qiladi. U o‘tmish
• Page 94 and 95: yo‘lboshchisi To‘maris o‘z qa
• Page 96 and 97: intilib kelgan. Tinchlikni saqlash
• Page 98 and 99: Biz ko‘pincha, yurt tinchligini h
• Page 100 and 101: Bozor qonuniyatlari mahsulot sifati
• Page 102 and 103: malakasini, avvalo, jamiyat farovon
• Page 104 and 105: O‘zbekiston istiqlolga erishgach,
• Page 106 and 107: ko‘rib chiqdi. Yurtimizning ko‘
• Page 108 and 109: etib kelgan. Milliy qadriyatlarning
• Page 110 and 111: Savol va topshiriqlarHamkorlik dega
• Page 112 and 113: Yurtimizda mustaqillik davrida yosh
• Page 114 and 115: ilm qanchalik zarur ekani to‘g‘
• Page 116 and 117: 116KOMIL INSON – MILLIY ISTIQLOLG
• Page 118 and 119: Ko‘rinib turganidek, Forobiy uchu
• Page 120 and 121: kishisining komillik xususiyatlari
• Page 122 and 123: o‘ziga yaqin bo‘lgan psixologiy
• Page 124 and 125: hayot kechirishini maqsad qilib olg
• Page 126 and 127: 1. Mustaqillik.2. Milliylik.3. Tara
• Page 128 and 129: 1-guruh taqdimoti: (Prezentatsiya)
• Page 130 and 131: 6-o‘quvchi: Xullas, inson va jami
• Page 132 and 133: 2. G‘oya va mafkurasiz odam, jami
• Page 134 and 135: Javob: Umuman ekstremizm bu tajovuz
• Page 136 and 137: 2. Narkobiznes, jinoyatchilik, terr
• Page 138 and 139: Markaziy Osiyodagi atrof-muhitning
• Page 140 and 141: Mustaqillik kafolatlari quyidagilar
• Page 142 and 143: TARAQQIYOTNING O‘ZBEK MODELIReja:
• Page 144 and 145: – millati, tili va dinidan qat’i
• Page 146 and 147: yot va zararli g‘oyalarning respu
• Page 148 and 149: O‘quvchilar 4 guruhda ishtirok et
• Page 150 and 151: 2-guruh o‘quvchilari 4-guruh o‘
• Page 152 and 153: 3-guruhning javobi:• Xalqimiz hay
• Page 154 and 155: Savol: Hurmatli o‘quvchilar, ona
• Page 156 and 157: Reja:1. Milliy istiqlol mafkurasini
• Page 158 and 159: QonunchilikAdolatTenglikErkinliktuy
• Page 160 and 161: keltirib, yangi mavzu va uning reja
• Page 162 and 163: hunar kollejlarida tahsil olish dav
• Page 164 and 165: tarqatilgan yozma savollarda mavjud
• Page 166 and 167: – «Aqliy hujum». Doskaga bo‘sh
• Page 168 and 169: og‘zaki ijodida nihoyatda boy va
• Page 170 and 171: moddiy dunyo esa ikkilamchidir. U Y
• Page 172 and 173: va jamiyatimiz manfaatlariga mos ya
• Page 174 and 175: 2. O‘zbekiston Respublikasi Konst
• Page 176 and 177: ichki yaratuvchanlik mohiyati, jami
• Page 178 and 179: faylasuflar merosiga tayanadi. U Va
• Page 180 and 181: 13. Ijtimoiy hamkorlik. Jamiyatning
• Page 182 and 183: siyosatining o‘ziga xos yo‘nali
• Page 184 and 185: tomonidan siyosiy, mafkuraviy va iq
• Page 186 and 187: anglash har qanday yot mafkuraga qa
• Page 188 and 189: vujudga kelgan musulmon davlatlarin
• Page 190 and 191: MUNDARIJA:«Milliy istiqlol g‘oya
• Page 192: 66.3(5O‘)M50 Milliy istiqlol g‘

8 sinf milliy istiqlol g’oyasi darslik

–>

Adabiyot [561]

Arxitektura [40]

Astranomiya [38]

Axborot [71]

Biologiya [387]

Biznes [47]

Bojxona [42]

Davlat Huquq Asoslari [4]

Dunyo din tarixi [32]

Ekologiya [109]

Estetika va Etika [30]

Falsafa [48]

Fizika [254]

Fransuz-Tili [22]

Geografiya [141]

Geometriya [6]

Huquqshunoslik [281]

Informatika [643]

Texnologiya [274]

Internet [43]

Ingliz tili [680]

Iqtisodiyot [1133]

Jahon tarixi [276]

Jamiyatshunoslik [24]

Kimyo [82]

Kasbiy Ta’lim [11]

Konsitutsiya [60]

Ma’naviyat [48]

Matematika [89]

Milliy G’oya [128]

Musiqa [2]

Nemis-tili [30]

Ona-tili [50]

Oshpazlik [39]

O’zbekiston tarixi [197]

Pedagogika [104]

Prezident Asarlari [17]

Psixologiya [149]

Rus-tili [44]

Qishloq xo’jaligi [92]

Siyosatshunoslik [25]

Soliq va Soliqga tortish [18]

Tilshunoslik [9]

Tibbiyot [64]

Turizm [172]

va Boshqalar. [332]

Sport [7]

Sxemotexnika [13]

–>

Milliy istiqlol g’oyasi

Yukladi: routerboy Fan: Milliy G’oya

Diqqat! Agar referat yuklashda muammo bo’lsa ushbu silka orqali YUKLAB oling!

Qaytish Yuklandi: 1629

• Milliy istiqlol g’oyasi va ma’naviyat
• Milliy istiqlol g’oyasi va ma’naviyat
• Milliy Istiqlol mafkurasi
• MILLIY ISTIQLOL MAFKURASINING MOHIYATI VA
• MILLIY ISTIQLOL VA O‘ZBEKISTONDA
• Istiqlol davri o’zbek adabiyot
• O’zbekiston Milliy tiklanish demokratik partiyasi
• Le fetes traditionelles en France (Fransiyaning milliy bayramlari)
• Iqtisodiy o’tish tushunchasi va milliy boylik
• Markaziy banki Kredit axborot milliy institutida kredit
• Milliy istiqlоl va O‘zbеkistоnda madaniy taraqqiyot
• Mustaqillik sharоitida o‘zbеk milliy madaniyatini rivоjlantirishning nazariy asоslari
• Milliy urf odatlari
• O’zbek milliy taomlari
• O’zbekiston Milliy universiteti olimlaring o‘zbek adabiyoti faniga qo‘shgan xissalari
• Milliy urf-odatlar, an’analar, udumlar
• Ta’lim va milliy psoxilogiya
• O’zbek milliy taomlari

Hurmatli sayti foydalanuvchisi.Saytdan to’liq foydalanish uchun
Biz sizga ro’yhatdan o’tishni yoki saytga kirishingizni tavsiya etamiz.

Milliy istiqlol g‘oyasi va ma’naviyat asoslari 8-sinf

o‘z fikrini og‘zaki va yozma tarzda aniq va tushunarli bayon qila olish.

Axborot bilan ishlash kompetensiyasi:

mavjud axborot manbalaridan (internet, televizor, gazeta-jurnal, radio (audio-video yozuv), telefon, kompyuter, elektron pochta va boshq.) foydalana olish;

media vositalardan zarur bo‘lgan axborotlarni izlab topa olish.

O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi:

shaxs sifatida doimiy ravishda o‘z-o‘zini rivojlantirish, jismoniy, ma’naviy, ruhiy va intellektual kamolotga intilish;

o‘qib-o‘rganganlari va hayot tajribasidan foydalangan holda kundalik turmushda uchraydigan muammolarni hal eta olish.

Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi:

jamiyatda bo‘layotgan voqea, hodisa va jarayonlarga daxldorlikni his etish va faol ishtirok etish;

o‘zining fuqarolik burch va huquqlarini bilish, yordamga muhtojlarga saxovatli bo‘lish;

mehnat va fuqarolik munosabatlarida muomala, iqtisodiy, huquqiy madaniyatga ega bo‘lish.

Milliy va umummadaniy kompetensiya:

Vatanga sadoqatli, insonlarga mehr-oqibatli hamda umuminsoniy va milliy qadriyatlarga e’tiqodli bo‘lish;

Sana “ ”_____________________20___-yil.

Fan: Milliy istiqlol g’oyasi va ma’naviyat asoslari

O‘quvchilarda tayanch kompetensiyalarning quyidagi elementlari shakllanadi:

Kommunikativ kompetensiyasi:

ijtimoiy moslashuvchanlik, o‘zaro muloqotda muomala madaniyatiga amal qilish, jamoaviy hamkorlikda ishlay olish;

o‘z fikrini og‘zaki va yozma tarzda aniq va tushunarli bayon qila olish.

Axborot bilan ishlash kompetensiyasi:

mavjud axborot manbalaridan (internet, televizor, gazeta-jurnal, radio (audio-video yozuv), telefon, kompyuter, elektron pochta va boshq.) foydalana olish;

media vositalardan zarur bo‘lgan axborotlarni izlab topa olish.

O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi:

shaxs sifatida doimiy ravishda o‘z-o‘zini rivojlantirish, jismoniy, ma’naviy, ruhiy va intellektual kamolotga intilish;

o‘qib-o‘rganganlari va hayot tajribasidan foydalangan holda kundalik turmushda uchraydigan muammolarni hal eta olish.

Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi:

jamiyatda bo‘layotgan voqea, hodisa va jarayonlarga daxldorlikni his etish va faol ishtirok etish;

o‘zining fuqarolik burch va huquqlarini bilish, yordamga muhtojlarga saxovatli bo‘lish;

mehnat va fuqarolik munosabatlarida muomala, iqtisodiy, huquqiy madaniyatga ega bo‘lish.

Milliy va umummadaniy kompetensiya:

Vatanga sadoqatli, insonlarga mehr-oqibatli hamda umuminsoniy va milliy qadriyatlarga e’tiqodli bo‘lish;

milliy va etnik xususiyatlari, an’ana va marosimlarini hurmat qilish; xalqining tarixiy, ma’naviy va madaniy merosini avaylab asrash.

Darsning blok sxemasi:

№	Darsning qismlari	Belgilangan vaqt.
1.	Tashkiliy qism	3 daqiqa
2.	O`tilgan mavzuni takrorlash	12 daqiqa
3.	Yangi mavzu bayoni	14 daqiqa
4.	Mustahkamlash	12 daqiqa
5.	Baholash	2 daqiqa
6.	Uyga vazifa	2 daqiqa

• o‘quvchilarni 8-sinfga mo‘ljallangan ,,Milliy istiqlol g’oyasi “ darsligi bilan tanishtirish;
• darslikning maqsadlari va vazifalari haqida tushuncha berish;
• darslikdagi materiallarni o‘rganish usullarini tushuntirish;
• o’quvchilarga o‘rganiladigan ma’lumotlar haqida tushunchalar berish.

1. ,, Milliy istiqlol g’oyasi “ darsligi. .
2. ,,Mavzuga oid chizmalar
3. Doska, bo‘r, daftar.
4. Tarqatma material: darsda o‘rganiladigan asosiy atamalar va tushunchalar yozilgan kartochkalar.

1. Sinfdao‘quvchilarni darsga jalb qilib, ishchi muhitni yaratish.
2. Sinf holati bilan tanishish va davomatni aniqlash

7-sinfda o’tilganlar takrorlanadi.

III. Dars mazmunini ro‘yobga chiqarish ustida ishlash:

I O’qituvchining 8-sinfdagi ,, Milliy istiqlol g’oyasi “ fani vazifalari va xususiyatlari, darslikdagi materiallar tizimi, uni o’rganish uslubiyati va usullari to‘g‘risida tushuntirish.

Yangi dars bayoni:

Aziz o‘quvchi, Yer yuzidagi har bir xalq o‘z tarixi, bugungi va kålajak hayotini o‘zi yaratadi. Shuning uchun ham ularni bunyodkor kuch dåb ataymiz.

Bu dunyo bunyodkorlik bilan obod va go‘zaldir.

Agar bunyodkorlik va uning asosida shakllangan qadriyat va an’analar bo‘lmasa, o‘zingiz tasavvur qiling, bu olam qanday xarob ahvolga tushib qolgan bo‘lar edi: faqat buzg‘unchilik, shahar va qishloqlar qurish, bog‘-rog‘lar yaratish, yårdan nå’mat undirish o‘rniga ularni talash va vayron qilishdåk vahshiy hissiyotlar avj olib ketardi. Insonning bu dunyoda erkin yashashi, oila qurib, bola o‘stirishi, ezgu orzu-niyatlarini ro‘yobga chiqarishi uchun mutlaqo imkon qolmagan bo‘lardi. Bunday hayotni esa dunyodagi håch bir xalq istamaydi.

«Bunyodkorlik» so‘zi yaratish, qurish, yo‘qdan bor qilish degan ma’nolarni anglatadi.

O‘ylab ko‘rganmisiz, jahon avvalo kimni tan oladi? Bu savolga Pråzidåntimiz Islom Karimovning mana bu so‘zlari javob bo‘ladi:

«O‘z måhnati, aql-zakovati va salohiyati bilan o‘zini o‘zi boqadigan, o‘zini himoya qilishga, kålajagini o‘z qo‘li bilan qurishga qodir bo‘lgan xalqni jahon ahli e’tirof etadi».

Haqiqatan ham, bizning qadimiy shaharlarimizni dunyo ahli katta hayrat va hayajon bilan tomosha qiladi, buyuk ajdodlarimizning aql-zakovati va mahoratiga qoyil qoladi. Yoki bugungi kunda mamlakatimizda turli sohalarda amalga oshirilayotgan kång ko‘lamli islohotlar, yurtdoshlarimizning ishlab chiqarish, ilm-fan, madaniyat, san’at va sport bo‘yicha erishayotgan ulkan yutuqlari ham jahon jamoatchiligi tomonidan tan olinmoqda. Bularning barchasi katta bunyodkorlik maqsadlari bilan yashaydigan xalqni dunyo haqli ravishda e’tirof etishi, hurmat qilishidan dalolat båradi. Bunyodkorlik tuyg‘usi borki, Yer yuzida taraqqiyot bor. Butun bashariyat faxrlanib yashaydigan Samarqand, Rim, Buxoro, Parij, Våna, Vånåtsiya, Dåhli, Bårlin

va Madrid kabi qadimiy shaharlar, Buyuk Xitoy dåvori, Rågiston, Misr ehromlari, Tojmahal, Eyfål minorasi singari må’moriy mo‘jizalar aynan bunyodkorlik tufayli vujudga kålgan.

Biz bunday bunyodkorlik natijalaridan dåyarli har kuni, har daqiqada bahramand bo‘lamiz, ertalab ishga yoki o‘qishga borishda quruvchilarimiz barpo etgan, farrosh va xizmatchilar supurib, tozalab qo‘ygan ravon yo‘llar, so‘lim xiyobonlardan o‘tamiz. Odamlar bahramand bo‘lishi uchun qo‘li gul usta va må’morlar tomonidan yaratilgan go‘zal favvoralar yonida, bog‘bonlar ekib, parvarish qilgan daraxtlar soyasida o‘tirib, nafas rostlaymiz. Yoki olimlarimiz yozgan kitoblarni o‘qib, bilim olamiz, san’atkorlarimiz yaratgan kinofilmlar, sahna asarlari, multfilmlarni ko‘rib, ma’nili hikoyalarni eshitib, fikrimiz, dunyoqarashimiz kångayadi, his-tuyg‘ularimiz tarbiyalanadi. Dasturxondagi nonimiz, yåydigan ovqatimiz ham halol måhnat mahsuli –haqiqiy bunyodkorlik natijasidir.

Bir so‘z bilan aytganda, inson hayoti, jamiyat taraqqiyoti bunyodkorlik asosiga qurilgan.

Xalqimiz mustaqillikka erishgan birinchi kunlardan boshlab inson o‘z oldiga tom ma’noda erkin va farovon yashaydigan yangi davlat, yangi jamiyat qurish vazifasini qo‘ydi. Bu davlat va jamiyatning nomi huquqiy dåmokratik davlat, fuqarolik jamiyati dåb ataladi.

Huquqiy dåmokratik davlat qonunlarga tayangan holda rivojlanadigan, xalqning xohish-irodasi asosiy o‘rin tutadigan davlat dåganidir. Fuqarolik jamiyati esa davlat boshqaruvida fuqarolar va ular tomonidan tuzilgan fuqarolik tashkilotlari faol ishtirok etadigan, hal qiluvchi o‘rin tutadigan jamiyatdir.

«Dåmokratiya avvalambor ma’naviy måzonlar asosida boshqariladigan, kuchli huquqiy davlat, kuchli fuqarolik jamiyati dåmakdir. Aytish mumkinki, huquqiy davlat va

fuqarolik jamiyati dåmokratiyaning o‘zaro uzviy bog‘liq bo‘lgan ikki jihati, ikki qanotidir».

1. Savol-javob va mavzuning asosiy mazmunini takrorlash orqali amalga oshiriladi.
2. Guruhlarda ishlash yakunlarini chiqarish.

O‘qituvchi o‘quvchilar bajargan yozma va og‘zaki javoblar uchun qo’yilgan baholarni e’lon qiladi va yuzaga kelgan savollarga javob qaytaradi.

VI. Uyga vazifa: O’rganilgan mavzu savollariga javoblar tayyorlash.
O’IBDO’ ________________ T.O’ralov

Sana “ ”_____________________20___-yil.

Fan: Milliy istiqlol g’oyasi va ma’naviyat asoslari

Mavzu: Milliy g‘oyamiz

O‘quvchilarda tayanch kompetensiyalarning quyidagi elementlari shakllanadi:

Kommunikativ kompetensiyasi:

ijtimoiy moslashuvchanlik, o‘zaro muloqotda muomala madaniyatiga amal qilish, jamoaviy hamkorlikda ishlay olish;

o‘z fikrini og‘zaki va yozma tarzda aniq va tushunarli bayon qila olish.

Axborot bilan ishlash kompetensiyasi:

mavjud axborot manbalaridan (internet, televizor, gazeta-jurnal, radio (audio-video yozuv), telefon, kompyuter, elektron pochta va boshq.) foydalana olish;

media vositalardan zarur bo‘lgan axborotlarni izlab topa olish.

O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi:

shaxs sifatida doimiy ravishda o‘z-o‘zini rivojlantirish, jismoniy, ma’naviy, ruhiy va intellektual kamolotga intilish;

o‘qib-o‘rganganlari va hayot tajribasidan foydalangan holda kundalik turmushda uchraydigan muammolarni hal eta olish.

Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi:

jamiyatda bo‘layotgan voqea, hodisa va jarayonlarga daxldorlikni his etish va faol ishtirok etish;

o‘zining fuqarolik burch va huquqlarini bilish, yordamga muhtojlarga saxovatli bo‘lish;

mehnat va fuqarolik munosabatlarida muomala, iqtisodiy, huquqiy madaniyatga ega bo‘lish.

Milliy va umummadaniy kompetensiya:

Vatanga sadoqatli, insonlarga mehr-oqibatli hamda umuminsoniy va milliy qadriyatlarga e’tiqodli bo‘lish;

milliy va etnik xususiyatlari, an’ana va marosimlarini hurmat qilish; xalqining tarixiy, ma’naviy va madaniy merosini avaylab asrash.

Darsning blok sxemasi:

№	Darsning qismlari	Belgilangan vaqt.
1.	Tashkiliy qism	3 daqiqa
2.	O`tilgan mavzuni takrorlash	12 daqiqa
3.	Yangi mavzu bayoni	14 daqiqa
4.	Mustahkamlash	12 daqiqa
5.	Baholash	2 daqiqa
6.	Uyga vazifa	2 daqiqa

• darslikning maqsadlari va vazifalari haqida tushuncha berish;
• darslikdagi materiallarni o‘rganish usullarini tushuntirish;
• o’quvchilarga o‘rganiladigan ma’lumotlar haqida tushunchalar berish.

Dars turi: Yangi bilimlar berish

I.Darsning tashkiliy qismi: Salomlashish, davomadni aniqlash, darsga tayyorgarlik ko’rish tozalikni tekshirish.

1. ,, Milliy istiqlol g’oyasi “ darsligi. .
2. ,,Mavzuga oid chizmalar
3. Doska, bo‘r, daftar.
4. Tarqatma material: darsda o‘rganiladigan asosiy atamalar va tushunchalar yozilgan kartochkalar.

1. Qanday odamni bunyodkor dåb atash mumkin?

2. Dangasa, ishyoqmas bolani bunyodkor deb bo‘ladimi?

3. Siz bo‘sh vaqtingizda nimalar bilan shug‘ullanasiz?

4. Ota-onangizga uy ishlarida yordam berasizmi?

5. Ota-onangiz sizga qanday yumush va kasb-hunarlarni o‘rgatgan?

6. Siz do‘stlaringizda qanday yaxshi, bunyodkorlik fazilatlarini kuzatgansiz?

III.Yangi dars bayoni:

Aziz o‘quvchi, siz milliy g‘oya haqida, uning xalq, millat va jamiyat hayotidagi ahamiyati xususida 7-sinfda atroflicha xabardor bo‘lgansiz.

Milliy g‘oya yuksak vazifalarni amalga oshirish, umumiy maqsadlarga erishish yo‘lida odamlar qalbida ishonch uyg‘otadigan, ularni birlashtiradigan, safarbar etadigan g‘oya yoki g‘oyalar tizimidir. Har qaysi mamlakatdagi milliy qadriyat va an’analar, moddiy va ma’naviy boyliklar qatori milliy g‘oyaning ijodkori ham o‘sha yårda yashab kålayotgan xalqdir.

Demak, milliy g‘oya o‘z-o‘zidan paydo bo‘lib qolmaydi. U xalqning, millatning asrlar davomida orzu qilib, intilib kålgan maqsad-muddaolarining natijasi sifatida shakllanadi. Låkin bu shunchalik murakkab va qiyin kåchadigan jarayonki, uni to‘liq tasavvur etish uchun o‘sha xalq yoki millatning qadimiy tarixini ko‘z o‘ngimizdan o‘tkazishimiz, tushunib, anglab yåtishimiz kårak bo‘ladi.

Bu haqda fikr yuritganda, avvalo, bir haqiqatni esda tutishimiz lozim: bu dunyoda yaxshilikning dushmani ko‘p bo‘lgani kabi, ezgu fikr va g‘oyaning yo‘lidagi to‘siqlar ham ko‘p bo‘ladi. O‘zimiz ham kundalik hayotda ba’zan qiyinchiliklarga duch kålamiz. Gohida umidsizlikka tushamiz.

Ko‘nglimizdagi orzumizni amalga oshirishga kuchimiz, imkoniyatimiz yåtishiga shubha qilib, tushkunlikka bårilib qoladigan paytlarimiz ham bo‘ladi. Shunda bizga nima yordam båradi?

Avvalo, yon-atrofimizdagi yaxshi insonlar: ota-onamiz, ustozlarimiz, aka yoki opalarimiz, yaqin do‘stlarimiz nasihat qilib, ko‘nglimizni ko‘tarib, ishonchimizga ishonch qo‘shadi. Qolaversa, o‘qigan mazmunli kitob, ko‘rgan kino, tåatr asarlari, ulardagi irodali insonlarning obrazlari xayolimizda qayta jonlanib, bizga dalda bårgandåk, håch qachon bo‘sh kålma, o‘zingni qo‘lga ol, dåb ezgulikka da’vat etgandåk bo‘ladi. Dunyodagi xalqlar ham o‘z tarixining dastlabki davrlarida goh tabiat qiyinchiliklariga, goh yon-atrofidagi yovuz kuchlarning bosqinchilik harakatlariga duch kålishadi. Ana shunday qaltis sinov onlarida ular o‘z uyi, oilasi va Vatani bilan birga, avlod-ajdodlari asrlar davomida asrab-avaylab kålgan ezgu histuyg‘ ular, tushuncha va tasavvurlar, maqsad-muddaolarni ham saqlab qolishga harakat qiladi.

Ajdodlardan meros buyuk ma’naviy boylikni har qanday og‘ir sharoitda asrab qola olgan xalq va millatgina milliy o‘zligi, tarixiy qiyofasini ham saqlab qolishga erishadi. Bunda unga milliy g‘oya kata yordam båradi.

Milliy g‘oya jamiyatning kuchi uning birligi va hamjihatligida ekanini doimo eslatib, millatning har bir vakiliga kuch-g‘ayrat bag‘ishlab turadi.

Bizning milliy g‘oyamizning asosini yurt tinchligi, Vatan ravnaqi va xalq farovonligi kabi buyuk maqsadlar tashkil etadi. Pråzidåntimiz Islom Karimovning bu haqda aytgan fikrlarini esda tuting:

«Tabiiyki, milliy g‘oyamiz shu yurtda yashayotgan barcha odamlarning oliyjanob niyatlarini, hayotiy manfaatlarini mujassam etadigan yurt tinchligi, Vatan ravnaqi, xalq farovonligi dågan yuksak tushunchalarni o‘z ichiga oladi».

Bizning milliy g‘oyamiz o‘zining shakllanish va rivojlanish tarixiga ega bo‘lib, zamon talablariga uyg‘un holda muttasil boyib, takomillashib boradigan tizimdir. Bu tizim tarkibida yana komil inson, ijtimoiy hamkorlik, millatlararo hamjihatlik, dinlararo bag‘rikånglik (tolårantlik) kabi g‘oyalar muhim o‘rin tutadi.

Dunyodagi har qanday milliy g‘oya kabi, bizning milliy g‘oyamizning ham tarixiy va falsafiy asoslari bor.

Milliy g‘oyaning ma’no-mazmunini bålgilaydigan asoslardan biri – bu xalqimizning qadimiy va boy tarixidir.

IV. O‘rganilgan mavzuni mustahkamlash:

1. Milliy g‘oyaning ijodkori kim?

2. Milliy g‘oya, sizningcha, nima uchun kerak?

3. Siz o‘z orzungizni amalga oshirish uchun nima qilasiz?

4. Milliy g‘oyamizning asosiy tushuncha va tamoyillari kimning asarlari asosida shakllangan? Ular qaysi risolada o‘z ifodasinitopgan?

V. Dars yakunlarini chiqarish:

O‘qituvchi o‘quvchilar bajargan yozma va og‘zaki javoblar uchun qo’yilgan baholarni e’lon qiladi va yuzaga kelgan savollarga javob qaytaradi.

VI. Uyga vazifa: O’rganilgan mavzu savollariga javoblar tayyorlash.
O’IBDO’ _____________ T.O’ralov

Sana “ ”_____________________20___-yil.

Fan: Milliy istiqlol g’oyasi va ma’naviyat asoslari

Mavzu: Milliy g‘oyamiz

O‘quvchilarda tayanch kompetensiyalarning quyidagi elementlari shakllanadi:

Kommunikativ kompetensiyasi:

ijtimoiy moslashuvchanlik, o‘zaro muloqotda muomala madaniyatiga amal qilish, jamoaviy hamkorlikda ishlay olish;

o‘z fikrini og‘zaki va yozma tarzda aniq va tushunarli bayon qila olish.

Axborot bilan ishlash kompetensiyasi:

mavjud axborot manbalaridan (internet, televizor, gazeta-jurnal, radio (audio-video yozuv), telefon, kompyuter, elektron pochta va boshq.) foydalana olish;

media vositalardan zarur bo‘lgan axborotlarni izlab topa olish.

O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi:

shaxs sifatida doimiy ravishda o‘z-o‘zini rivojlantirish, jismoniy, ma’naviy, ruhiy va intellektual kamolotga intilish;

o‘qib-o‘rganganlari va hayot tajribasidan foydalangan holda kundalik turmushda uchraydigan muammolarni hal eta olish.

Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi:

jamiyatda bo‘layotgan voqea, hodisa va jarayonlarga daxldorlikni his etish va faol ishtirok etish;

o‘zining fuqarolik burch va huquqlarini bilish, yordamga muhtojlarga saxovatli bo‘lish;

mehnat va fuqarolik munosabatlarida muomala, iqtisodiy, huquqiy madaniyatga ega bo‘lish.

Milliy va umummadaniy kompetensiya:

Vatanga sadoqatli, insonlarga mehr-oqibatli hamda umuminsoniy va milliy qadriyatlarga e’tiqodli bo‘lish;

milliy va etnik xususiyatlari, an’ana va marosimlarini hurmat qilish; xalqining tarixiy, ma’naviy va madaniy merosini avaylab asrash.

Darsning blok sxemasi:

№	Darsning qismlari	Belgilangan vaqt.
1.	Tashkiliy qism	3 daqiqa
2.	O`tilgan mavzuni takrorlash	12 daqiqa
3.	Yangi mavzu bayoni	14 daqiqa
4.	Mustahkamlash	12 daqiqa
5.	Baholash	2 daqiqa
6.	Uyga vazifa	2 daqiqa

• darslikning maqsadlari va vazifalari haqida tushuncha berish;
• darslikdagi materiallarni o‘rganish usullarini tushuntirish;
• o’quvchilarga o‘rganiladigan ma’lumotlar haqida tushunchalar berish.

Dars turi: Yangi bilimlar berish

I.Darsning tashkiliy qismi: Salomlashish, davomadni aniqlash, darsga tayyorgarlik ko’rish tozalikni tekshirish.

1. ,, Milliy istiqlol g’oyasi “ darsligi. .
2. ,,Mavzuga oid chizmalar
3. Doska, bo‘r, daftar.
4. Tarqatma material: darsda o‘rganiladigan asosiy atamalar va tushunchalar yozilgan kartochkalar.

1. Qanday odamni bunyodkor dåb atash mumkin?

2. Dangasa, ishyoqmas bolani bunyodkor deb bo‘ladimi?

3. Siz bo‘sh vaqtingizda nimalar bilan shug‘ullanasiz?

4. Ota-onangizga uy ishlarida yordam berasizmi?

5. Ota-onangiz sizga qanday yumush va kasb-hunarlarni o‘rgatgan?

6. Siz do‘stlaringizda qanday yaxshi, bunyodkorlik fazilatlarini kuzatgansiz?

III.Yangi dars bayoni:

Aziz o‘quvchi, siz milliy g‘oya haqida, uning xalq, millat va jamiyat hayotidagi ahamiyati xususida 7-sinfda atroflicha xabardor bo‘lgansiz.

8 sinf milliy istiqlol g’oyasi darslik

Fan: Milliy istiqlol g`oyasi va ma’naviyat asoslari

Sinf: 7-sinf

Mavzu: Ekologik madaniyat

Darsning texnologik xaritasi

Tarbiyaviy maqsad: o`quvchilarni Vatanga sadoqat, vatanparvarlik hissini shakillantirish, milliy istiqlol g`oyasini singdirish g`urur va iftihor tuyg`ularini rivojlantirish

Rivojlantiruvchi maqsad: darsda yangi pedagogik texnologiya usullaridan foydalanib, o`quvchilarni tez fikrlashga, xotirasini mustahkamlashga, qiyoslash orqali xulosalar chiqarishga o`rgatish

Dars uslubi: og`zaki, ko`rgazmali

1.	Tashkiliy qism	5 daqiqa
2.	O`tgan mavzuni mustahkamlash	10 daqiqa
3.	Yangi mavzu bayoni	15 daqiqa
4.	Yangi mavzuni mustahkamlash	12 daqiqa
5.	O`quvchilarni baholash	2 daqiqa
6.	Uyga vazifa	1 daqiqa

Darsning borishi:

I.Tashkiliy qism(5 daqiqa):

1. O`quvchilar bilan salomlashish, navbatchi axborotini tinglash
2. Yurtimiz va jahon miqyosidagi yangiliklar
3. 2015- yilning nomlanishi
4. Mart oyining muhim sanalari
5. Guruhlarga bo`lish va rag`bat kartochkalari bilan tanishtirish
6. Psixologik iqlim yaratish

Navbatchi axboroti, kun yangiliklari tinglanadi va 2015-yil Muhtaram Prezidentimiz tomonlaridan “Keksalarni e’zozlash” yili deb e’lon qilinganligi aytiladi. O`qituvchi o`quvchilarga “Qarisi bor uyning – pariysi bor” ekanligi, keksalarni ardoqlash barchamizning burchimiz ekanligini ta’kidlaydi.

Mart oyining muhim sanalari:

1-mart shoira Zulfiyaxonim tavalludining 100 yulligi

8-mart – Xalqaro xotin qizlar kuni

21-mart “Navro`z bayrami”

Dars yanada qiziqarli o`tishi uchun o`quvchilarni ikki guruhga bo`lib olamiz:

(Izoh: O`quvchilarning har biriga qiziqarli rebuslar tarqatiladi. Rebuslarda keltirib chiqarilgan so`zlarga qarab o`quvchilar 2 guruhga ajratiladi.

1-guruh “Taraqqiyot” 2-guruh “Farovonlik”

O`quvchilar o`z guruhlariga ta’rif beradilar va rag`bat kartochkalari bilan tanishtiriladi.

Psixologik iqlim yaratib olish maqsadida “Lola sayli” mashqi tashkil qilinadi. (Izoh: Bunda o`quvchilarga tezkor savolar bilan murojat qilinadi. Savollarga to`g`ri javob bergan o`quvchilar o`z guruhi lolalari bargini yopishtirib boradilar).

“Lola sayli” mashqi uchun tezkor savollar:

1. Bu yil qanday muchal yili?
2. Bu yil “Umid nihollari” sport musobaqasi qaysi viloyatda o`tkaziladi?
3. Bilmaganni bilib o`rgangan olim, ________________
4. Zardushtiylik dinining muqaddas kitobi…
5. Yurtimizda prezidentlik saylovi qachon bo`lib o`tadi?
6. Navro`zda pishiriladigan taom…
7. Inson tafakkuri mahsuli?
8. Milliy qadriyatlar maskani?

Javoblar:

1. Qo`y muchali
2. Xorazmda
3. Orlanib so`ramagan o`ziga zolim
4. “Avesto”
5. 2015- yilning 29- martida
6. Sumalak
7. G`oya
8. Mahalla
9. O`tgan mavzuni mustahkamlash(10 daqiqa):
10. O`quvchilarga “Zig-zag” usulida test savolari tarqatiladi. Ular javob bergunlariga qadar qolgan o`quvchilar bilan “Ha, yo`q” usulidan foydalanib tezkor savol-javob o`tkaziladi.

1. O`tgan mavzu o`quvchilar tomonidan yanada puxta o`zlashtirilishi uchun savol-javob usulida “Ma’naviyat daraxtini yashnatamiz”

“Zig-zag” usuli uchun test savollari:

1. Agar do`sting bilan teng ko`rsang baham,

Shodlik teng ko`payar, teng bo`linar g`am

Ushbu misralar qaysi shoir qalamiga mansub?

1. Jamol va Yanguli qaysi asar qahramonlari?
2. A) “Hellados”
3. B) “Gulliverning sayohatlari”
4. S) “Hamlet”

III. Yangi mavzu(15 daqiqa):

Yangi mavzu o`qituvchi tomonidan tushuntirib beriladi:

Yurtboshimiz inson ma`naviyatining yuksalishida ona tabiat, unga mehrli munosabatda bo`lish, go`zalliklardan zavqlanish hissi katta ahamiyatga egaligini alohida ta`kidlaydi:

“Tabiatga yaqinlik, jonajon olkaning benihoya go`zalliklaridan bahramand bo`lish ma`naviyatga oziq beradi, kuchaytiradi”.

Tabiatni asrash, ekologik madaniyat oddiy ko`nikmalarni egallashdan boshlanadi. Ko`chada ketayotganda konfet qog`ozini yoki pista po`chog`ini maxsus qutiga emas, duch kelgan joyga tashlasak, yo`lakdan yurmay, maysalar ustidan bosib o`tsak, ariqlarga axlat ag`darsak, bularning hammasi bizning madaniyatsizligimiz, shafqatsizligimiz, farosatsizligimizdan darak beradi.

“Ekologik madaniyat” degan tushuncha zamirida ayni shu xolatlar oqibatini anglash, tabiat va jamiyat qonunlariga mos tarzda hayot kechirish talablari mujassamdir. Ekologik madaniyat ham umuminsoniy madaniyatning ajralmas qismi, uning muhim ko`rsatkichi hisoblanadi. Usiz insonni to`la ma`noda madaniyatli, ma`naviyatli deb bo`lmaydi.

Ekologiya yunoncha so`z bo`lib, “oykos” – uy va “logos” – fan so`zlari qo`shilmasidan yasalgan. Ya`ni ekologiya – “tabiat uyi” bo`lmish borliqda yashayotgan tirik jonzotlarni o`rganuvchi ilm sohasidir

Garchi, “ekologik madaniyat” iborasi keyingi davrlarda urfga kirgan bo`lsa-da, odamzod juda qadim zamonlardan boshlab tabiatni asrash, unga ehtiyotkorona munosabatda bo`lish ko`nikmasini egallab borgan. Agar qadimiy diniy qarashlar tarixiga nazar tashlasak, ularda tabiat unsurlarining, hayvon va boshqa jonivorlarning muqaddaslashtirilgani, hatto ularga sig`inilganiga guvoh bo`lamiz. Jumladan, paydo bo`lish tarixi bizning o`lkamiz bilan bog`liq bo`lgan zardushtiylik dini va uning asosiy kitobi “Avesto”da dunyoning moddiy asosi hisoblangan tuproq, suv, havo muqaddaslashtirilgan, olovga esa sajda qilingan. Havoni, suvni bug`lash, hayvonlarninggina emas, odamlarning ham jasadini yerga ko`mish, suvga oqizish, o`tda yoqish gunoh hisoblangan. Marhumlar jasadi yerni, suvni, havoni ifloslantirmasligi uchun ularni maxsus sopol idishlarda ko`mish tashkil etilgan. Undan keying davrlarda ham xalqimizning ona tabiatga bo`lgan mehri ortsa ortganki, also kamaygan emas.

Payg`ambarimizdan (s.a.v.) kelgan hadisi shariflarning birida esa, “Ertaga qiyomat degan kun ham daraxt ekingizlar” deyiladi. Bu hadisda mujassam etilgan ma’no naqadar ezgu! Unda ertangi kunga ishonch bilan qarashga chaqiriq ham, badbinlik, tarkidunyochilikka berimaslikka da`vat ham, tabiatni doimiy boyitish borishga undov ham birdek yangramoqda. Bularning barchasi xalqimizning qadim o`tmishdan o`ziga xos ekologik tafakkur va madaniyat sohibi bo`lganini ko`rsatadi . Ekologik madaniyat qator omillar asosida shaklanadi. Tabiatda muhabbat, u haqdagi bilim va tasavvurlar, ekologik tarbiya, an`ana va qadriyatlar, ekologik targ`ibot shular jumlasidandir. Tabiat haqidagi bilim va tasavvurlar insonda juda yoshligidan boshlab shakllana boradi. Bolalar bog`chasida kichkintoylar o`ynaydigan o`yinchoqlardan tortib, ularning kiyim javoni va yotadigan o`rnigacha yostiq jildi-yu cho`miladigan hovuzigacha–barcha jihoz-u buyumlarda turli gul-daraxtlarning, hayvonlarning ajoyib tasvirlari bo`ladi. Ko`l va daryolar bag`ridan keltirilgan, ichida mayda chig`anoq bo`laklari to`la mayin qumlardan bolalar turfa jonivorlar haykalchalarini, tog`-u adirlar ustiga qurilgan jajji qo`rg`on-qasrlarni yasashadi.

Qishloq bolalarining aksariyat vaqti tabiat bag`rida kechadi. Ular kelayotgan bahorning hidini ariq lablarini qoplagan yalpizning ham o`tkir, ham yoqimli bo`yidan olishadi. Ariqlarni to`ldirgan suv o`tlarining xuddi qizlarning sochidek mayin chayqalishi, tog`-adirlar tomondan esadigan muzdek shabada, uzoq-uzoqlardan kelayotgan qo`y-qo`zilarning tovushi – bularning barchasi qishloqlik bolalar hayotining bir bo`lagi, ular tasavvurining ajralmas qismi bo`lib qoladi.

Ekologik tarbiya faqat maktab ta`limi bilan cheklanib qolmay, oila, mahalla muhitida ham davom etadi. Kattalar yerni qanday ag`darayapti, daraxt ostini qanday yumshatayapti-yu gulning tagiga belkurakni qancha botirayapti, – bularning barchasi siz va tengdoshlaringiz uchun aslida juda katta saboq, tajriba hisoblanadi. Bu yumushlar odamlardan faqat kuchni, peshona terinigina emas, balki uquvni ham, bilimni ham, sabr-u bardoshni ham talab etadi.

Bu gaplar o`simliklar parvarishi bilan bog`liq bo`lsa, har bir uy hayvonini asrash, ularni kasal qilmay boqish, bu tilsiz jonivorlar bilan “tillashish” uchun ham alohida qobiliyat kerak. Xalqimizning bu borada uzoq davrlar sinovidan o`tgan ajoyib maqollar ham bor. “Agar bo`lsa oqlig`ing, bilinmaydi yo`qlig`ing” (“oqlik” – sut qatiq), “Molga bersang soz yemish, boqar seni yoz-u qish”va hokazo.

Ekologik muammolar tabiat ilmini bilmasdan, uning qonuniyatlariga zo`rovonlik bilan aralashish oqibatida kelib chiqadi. Suvdek noyob tabiiy boylikdan[tejamli foydalanish o`rniga uni isrof qilish, kuchli zilzilalar bo`ladigan seysmik hududlarda ulkan to`g`onlar, elektrostansiyalar qurushga zo`r berish, daryo va soylarning o`zanini boshqa tomonlarga burish singari puxta o`ylanmay amalga oshiriladigan ishlar, albatta, tabiat muvozanatini buzib yuboradi.

Shuni bilishimiz kerakki, tabiat – mukammal tizim. Uni ekotizim deymiz. Ekotizimga yuksak aql-idrok asosida yondashish, uning muvozanatini hech qachon buzmaslik lozim.

Afsuski, bizga sobiq sho`rolar davlatidan og`ir ekologik muammolar ham meros bo`lib qolgan. Ulardan eng kattasi, Orol dengizining qurishi bilan bog`liq. O`zbekiston bu masalaning ijobiy yechimini topish, muammoni yanada chuqurlashishining oldini olish, Orolbo`yi hududida yashovchi aholini har jihatdan muhofaza qilish borasida ko`plab chora-tadbirlarni ko`rmoqda. Shunga ko`ra, O`zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimovning 2010-yil 20-sentabrida BMT Sammiti Mingyillik rivojlanish maqsadlariga bag`ishlangan yalpi majlisida so`zlagan nutqidagi quyidagi o`rinlar muhim ahamiyat kasb etadi:

“Orol fojiasi ekologiya muammolariga mas`uliyatsiz munosabatdabo`lishning yaqqol misolidir. Bir paytlar noyob va go`zal dengizlardan biri bo`lgan Orol bir avlod hayoti davomida deyarli qurib va yo`qolib borayotgan suv havzasiga aylandi. Qirq yil davomida Orol dengizi akvatoriyasi 7 baravar qisqardi, suv hajmi 13 marta kamaydi, uning minerallashuvi esa o`nlab baravar oshib, dengizni tirik organizmlar yashashi uchun yaroqsiz ahvolga keltirdi. Qatijada qariyb barcha hayvonot olami tanazzulga uchradi va yo`qoldi…

Orol dengizining qurish davom etayotgani va uning atrofida gumanitar falokat sodir bo`layotgani sababli Orolbo`yining tabiiy biologik fondini asrab-avaylash, Orol inqirozining atrof-muhitga, eng muhimi, bu yerda istiqomat qilayotgan yuz minglab va millionlab odamlar hayotiga halokatli ta`sirini kamaytirish bugungi kundagi eng muhim vazifa hisoblanadi”.

Shukurki, bizning mamlakatimiz mustaqillik yillari yurtimiz tabiatini asrash, uni yanada boyitish borasida ulkan ishlar amalgam oshirilayapti.

Yangi mavzuni mustahkamlash uchun test savollari:

1. Ekologiya qanday so`zdan olingan va qanday ma`noni bildiradi?
2. Arabcha-tozalik B. Yunoncha- tabiat uyi C. Grekcha- toza, musaffo D. Arabcha-tabiat
3. “Ey, Odam avlodi!… Yenglar va ichinglar, lekin isrof qilmangizlar! Zero, U (Olloh) isrof qiluvchilarni sevmaydi”. Ushbu jumla Qur`oni karimning nechanchi oyatida qayd etilgan?
4. “Arof” surasi 42-oyatda B. “Arof” surasi 31-oyatda C. “Arof” surasi 29-oyatda D. “Arof” surasi 25-oyatda
5. O`zbek xalq maqolini davom ettiring. “Molga bersang soz yemish…..
6. Odam yesa soz emish B. Boqar seni yoz-u qish. C. Semirib sut berarmish D. Insonni boy qilarmish
7. Qirq yil mobaynida Orol dengizi akvatoriyasi 7 baravardan qisqardi, suv hajmi qancha kamaydi?
8. 6 marta B. 15 marta C. 13 marta D. 20 marta
9. O`zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimovning 2010-yil 20-sentabrida BMT Sammiti Mingyillik rivojlanish maqsadlariga bag`ishlangan yalpi majlisida so`zlagan nutqi nima haqda edi?
10. Vaqtni qadrlash to`g`risida B. Orol fojiasi haqida C. Ekotizm haqida D. Navro`z bayrami haqida
11. „Tabiatni muhofaza qilish to`g`risida“gi qonun qachon qabul qilingan?
12. 2002-yil 5-aprel B. 1993-yil 7-may C. 1992-yil 9-dekabr D. 1992-yil 8-dekabr
13. O`zbekiston Ekologik harakatiga Oliy Majlisning Qonunchilik palatasidan nechta deputatlik o`rni ajratilgan?
14. 150 ta B. 200 ta C. 15 ta D. 55 ta
15. Dunyoning moddiy asosi hisoblangan tuproq, suv, havo muqaddaslashtirilgan, olovga esa sajda qilingan. Bu qaysi dinning asosiy e`tiqodi hisoblanadi?
16. Buddaviylik B. Zardushtiylik C. Islom D. Hinduiylik
17. 1993-yil 7-mayda qabul qilingan qonunni toping.
18. „Chiqindilar to`g`risida“ B. „Tabiatni muhofaza qilish to`g`risida“ C.“ Suv va suvdan foydalanish to`g`ridida“ D. Ekologik madaniyat to`g`risida
19. „Yer osti boyliklari to`g`risida“gi qonun qachon qabul qilingan?
20. 2002-yil 5-aprel B. 1993-yil 7-may C. 1992-yil 9-dekabr D. 1993-yil 8-dekabr

Savol va topshiriqlar:

1. Insonni nima uchun tabiat farzandi deb ataymiz?
2. Odamlarning tabiat bag`riga talpinishi ularda qanday xususiyatlar borligini ko`rsatadi?
3. Ekologik madaniyat qanday bilim va ko`nikmalar evaziga hosil bo`ladi?
4. Keyingi paytlarda ekologik muammolarning keskin ko`payishiga nimalar sabab bo`layapti?
5. Markaziy Osiyo mintaqasidagi eng dolzarbekologik muammolar sifatida nimalarni ko`rsatish mumkin?
6. Tabiatga shafqatsizlarcha munosabatda bo`lish holatlari aks ettirilgan badiiy asarlaridan misollar keltira olasizmi?
7. Orol dengizining qurishiga nimalar sabab bo`lgan, deb o`ylaysiz?
8. Mamlakatimizda tabiatni muhofaza qilish, aholining ekologik madaniyatini yuksaltirish yo`nalishida amalga oshirilayotgan ishlar to`g`risida gapirib bering.
9. Ekotizm deganda nimani tushundingiz?