Inson o z salomatligi uchun mas uliyatni his qilib yashashi kerak”

12.Nihoyatda mayda bargli yoki bargsiz, ildizlari baquvvat, jazirama cho`llarda, qumlarda o`sadigan daraxt turi?

Odam va uning salomatligi 8-si

ODAM VA UNING SALOMATLIGI 8 B. AMINOV, T. TILAVOV, O. MAVLONOV

Последняя версия

17 нояб. 2018 г.
Разработчик
Google Play ID
Количество установок

App APKs

Odam va uning salomatligi 8 APK

Odam va uning salomatligi 8-si APP

B. AMINOV, T. TILAVOV, O. MAVLONOV
O‘zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi
umumiy o‘rta ta’lim maktablari uchun darslik
sifatida tavsiya etgan
„O‘QITUVCHI“ NASHRIYOT-MATBAA IJODIY UYI
TOSHKENT —2014
To‘ldirilgan va qayta ishlangan 5- nashri

Популярные запросы

LD Player – #1 Android Emulator

Лучший Эмулятор Андроида для ПК

Приложения · Hot

Oasis VPN ( Fast VPN) smart code · Инструменты

InstaPro Sam Mods · Социальные

自由浏览 Greatfire · Связь

YouTube Vanced Team Vanced · Видеоплееры и редакторы

DarkTunnel – SSH DNSTT V2Ray DarkTunnel · Инструменты

Популярные

MangaLib Malo Boucé · Книги и справочники

Cool Reader Vadim Lopatin · Книги и справочники

Когда намаз Kogdanamaz · Книги и справочники

Brawl Stars Wiki Fernas Techno · Книги и справочники

Русско Узбекский Переводчик GK Apps · Книги и справочники

Читы на стандофф 2 на голду Tim_Dev · Книги и справочники

Super PDF Drive Reallyloaded Inc. · Книги и справочники

MangaHub HippoAD · Книги и справочники

Генератор гемов для бравл старс Banza-Dating · Книги и справочники

JW Library Jehovah’s Witnesses · Книги и справочники

APKCombo Installer

Порядок установки XAPK, APKS, OBB?

“Inson o’z salomatligi uchun mas’uliyatni his qilib yashashi kerak”

Mutaxassislar bugungi kunda inson sog’lom turmush tarziga amal qilishi orqali 100-120 yoshgacha umr ko’rishi mumkin, deb hisoblashmoqda. Bunda, albatta, oziq-ovqat ta’minoti, dam olish, sifatli tibbiy xizmat ko’rsatish, yashash va ishlash uchun etarli shart-sharoit bilan ta’minlanishi kabi omillar muhim o’rin tutadi.

Insonning salomatligi unda nafaqat kasallik yoki jismoniy nuqsonlarning yo’qligi, balki jismoniy va ruhiy xotirjamligi, salomatligini yaxshilash va muhofaza qilishga qaratilgan chora-tadbirlar bilan ham o’lchanadi.

Sog’liqni saqlash vazirligi Aholining sog’lom turmush tarzini qo’llab-quvvatlash va jismoniy faolligini oshirish markazi direktori Barno ODILOVA bilan suhbatimiz aholining salomatlik ko’rsatkichlari, kasalliklarni erta aniqlash, sog’lom turmush tarzi tamoyillari xususida bo’ldi.

— Suhbatimizni sog’liqni saqlash tizimining birlamchi bo’g’inini takomillashtirish hamda aholi o’rtasida sog’lom turmush tarzini shakllantirish chora-tadbirlari yuzasidan Prezidentimiz raisligida o’tkazilgan videoselektor yig’ilishida berilgan ko’rsatmalar va vazifalar mazmun- mohiyati bilan boshlasak.

— Tanqidiy ruhda o’tkazilgan yig’ilishda birlamchi tibbiy-sanitariya yordami muassasalari faoliyatini yaxshilash, ilg’or xorijiy tajriba asosida umumiy amaliyot shifokorini oilaviy shifokorga aylantirish, ularga yordam berish uchun terapiya, pediatriya, akusherlik va patronaj bo’yicha tibbiyot brigadalari tashkil etish, oilalar kesimida “tibbiy xarita”larni shakl­lantirish, aholi salomatligi holatini baholash va uning elektron bazasini yaratish xususida ko’rsatmalar berildi.

Shu o’rinda qishloq vrachlik punktlari va oilaviy poliklinikalar aholiga eng yaqin bo’lgan va eng ko’p murojaat qilinadigan tibbiyot bo’g’ini ekanligini eslatib o’tish o’rinli bo’lardi. Shu bois ular faoliyatini isloh qilish bugungi kunning muhim vazifalaridan biriga aylandi. Videoselektor yig’ilishida aholini skrining tekshiruvidan o’tkazish, chekka hududlardagi birlamchi bo’g’in tibbiyot tizimi uchun “Qishloq shifokori” dasturini joriy qilish, xususan, aholini to’g’ri ovqatlanish va jismoniy tarbiyaga o’rgatish muhimligi alohida ta’kidlandi.

Darhaqiqat, oqilona ovqatlanish, jismoniy faollik, o’z vaqtida hordiq chiqarish, shaxsiy gigiena qoidalariga rioya etish, zararli odatlardan o’zini tiyish unumli mehnat qilish, inson salomatligini yaxshilashi va muhofaza qilishning muhim omillaridan sanaladi.

— Inson salomatligini belgilovchi omillar orasida tibbiyot ayni paytda qanday o’rin tutadi?

— Ko’plar o’z salomatligini tibbiy omil bilan bog’laydi. Shu sababli, tibbiyot asosan kasalliklarni davolashga ixtisoslashib, salomatlikning boshqa omillari, xususan, sog’lom turmush tarziga kam e’tibor qarata bosh­ladi.

Jahon sog’liqni saqlash tashkiloti salomatlikni belgilovchi omillarni quyidagicha tasniflaydi: inson salomatligining 10-15 foizi ekologiya, 10-15 foizi genetika, 10-12 foizi tibbiyot tizimi darajasi, qolgan 55-60 foizi esa turmush tarziga bog’liq. Bundan ko’rinib turibdiki, biz agar turmush tarzini qanchalik to’g’ri yurita olsak — to’g’ri ovqatlansak, jismoniy faol, zararli odatlardan xoli, kun tartibimizni to’g’ri tashkil qila bilsak, shunchalik sog’lom bo’lamiz.

Genetik omil qanchalik kuchli bo’lsa-da, agar inson sog’lom turmush tarziga amal qilsa, ota yoki onadan o’tgan kasallik cheklanishi mumkin. Masalan, ota-ona agar qandli diabet yoki gipertoniya bilan og’rigan bo’lsa, farzandlar yoshligidan ortiqcha vazndan xoli bo’lishga harakat qilishi kerak. SHunda ularda genetik kasallik qo’zg’almasligi yoki 30-40 da emas, balki 70-80 yoshga to’lganida uchrashi mumkin.

— Allomalardan biri “Ming xil kasallik bor, ammo salomatlik bittadir” degan gapni aytgan. Inson salomatligi uning tibbiy madaniyati va malakasiga nechog’lik bog’liq?

— Tibbiy madaniyat deyilganda, avvalo, insonning bu boradagi tushunchalari, sog’lom bo’lishiga qaratilgan xatti-harakati, turmushdagi odatlari tushuniladi. Har birimizning o’z salomatligimizga mas’ulligimiz birinchi darajali omil sanaladi. Tibbiy madaniyatli inson shifokorga tez-tez murojaat qilib turadi. SHifokor tavsiyalariga to’liq amal qilish, emlashga chaqirganda hech qanday moneliksiz borish, istalmagan homiladorlikning oldini olish, nikohlanuvchi shaxslarning to’ydan oldingi tibbiy ko’rikdan to’liq o’tishi ham tibbiy madaniyat sirasiga kiradi. Har qanday kasallikni davolashda nomedikamentoz, ya’ni turmush tarzini o’zgartirishga qaratilgan davolash usuli ham muhim sanaladi. Turmush tarzimiz — bu tibbiy madaniyatimizning qanchalik darajada ekanligini ochiq-oydin ko’rsatuvchi o’ziga xos ko’zgu.

— Siz rahbarlik qilayotgan markaz, ayni paytda, aholi o’rtasida sog’lom turmush tarzini shakllantirishda qanday chora-tadbirlarni amalga oshirmoqda?

— Aholining sog’lom turmush tarzini qo’llab-quvvatlash va jismoniy faolligini oshirish markaziga tibbiyot oliygohi va bilim yurtlari bilan bir qatorda poliklinikalarda faoliyat yuritayotgan dietolog hamshiralar, kardiologlar, aholiga to’g’ri ovqatlanish bo’yicha maslahat bera oladigan mutaxassislarni tayyorlash vakolati berilgan. Markaz xodimlari sanitariya-yordam muassasalari bilan hamkorlikda ish olib bormoqda. Birinchi navbatda aholi ko’p yig’iladigan joylar — bozorlar, supermarketlar, mahallalar, korxonalarda aholining salomatlik holatini o’rganish yo’lga qo’yildi. O’rganishlar natijasiga qarab maslahat berish tizimi joriy qilindi.

Bundan tashqari, salomatlik maydonlari, sog’lom ovqatlanish yarmarkalari orqali ham aholiga maslahat berilyapti. Individual yondashuv hamda maslahatlar tizimiga o’tildi. Poliklinikaga murojaat qilgan yoki kasalxonaga borgan insonning salomatligidan kelib chiqib, individual maslahatlar berish va keyinchalik ularni lozim bo’lsa nazoratga, konsul`tatsiya va davolash reablitatsiya tadbirlariga jalb qilish amaliyoti joriy qilindi. Buni ommaviy tarzda o’tkazish maqsadida hozirgi kunda res­publikada 26 ta tuman, shahar tanlab olindi. 1 dekabrdan tibbiy brigadalarni shakllantirish va aholini xatlovdan o’tkazish jarayoni boshlanganini aytib o’tish lozim. Bunda tibbiyot xodimlari har bir uyga kirib, unda yashovchilarning bo’yi, vazni, bel aylanasi, pul`si, bosimi, saturatsiya­sini o’lchaydi, ovqatlanish tartibi, jismoniy faollik darajasi, zararli odatlarini o’rganadi, salomatlik holatini belgilaydi. Buning natijasida aholi to’rt guruhga ajratiladi. Birinchisi, tayanch guruh, deb atalib, unga hech qanday jismoniy va ruhiy rivoj­lanishda nuqsoni bo’lmagan va sog’lom turmush tarziga to’liq amal qiluvchi fuqarolar kiritiladi. Ikkinchisi, xavf darajasi past bo’lgan guruh. Unga ruhiy va jismoniy rivojlanishida nuqsoni, hech qanday surunkali va o’tkir kasalliklari bo’lmagan, biroq sog’lom turmush tarziga rioya qilmaydigan va ortiqcha vaznga ega yoki yog’li, qovurilgan ovqatlarni ko’p iste’mol qiladigan odamlar kiritiladi. Uchinchisi, xavf darajasi o’rta — sog’lom turmush tarziga rioya qilmasligi tufayli salomatligida nuqsoni borlardan iborat. Bu guruhga semizlikka chalingan, arterial gipertoniyaning ilk darajasi, immuniteti tushib ketgan, ayrim surunkali kasalliklari boru, lekin asorati aniqlanmagan bemorlar kiritildi. Oila shifokorlari ularning har biri bilan individual nazorat rejasini tuzadi, sog’lomlashtirish, davolash va reablitatsiya jarayonlarini olib boradi. To’rtinchi guruh —xavf nisbatan yuqori bo’lgan guruh sanaladi. Unga, asosan, surunkali kasallikning D kompensasiyasi davridagi bemorlar kiradi. Ular bir yilda kamida to’rt yoki olti marta shifokor nazoratida bo’lishlari, doimiy individual, reablititsiya tadbirlari bilan qamrab olinishi kerak. Buning avvalgi tizimdan farqi shundaki, endi biz ular bilan guruhlarga bo’lingan holda, individual ish olib boramiz.

— Aholi o’rtasida sog’lom turmush tarzini targ’ib qilish, kasalliklarni erta aniqlash va davolashning ilg’or tajribasini joriy etish, tibbiyot muassasalari sharoitini yaxshilashga doir qanday takliflaringiz bor?

— Markazimiz bugungi topshiriq va vazifalardan kelib chiqqan holda o’z faoliyatini o’zgartirmoqda. Bizning tuman va shahar tibbiyot birlashmalari tarkibida bo’linmalarimiz bor. Ular aholi orasida sog’lom turmush tarzini targ’ib qilish bo’yicha tadbirlar tashkil etadi, tibbiyot xodimlariga uslubiy-amaliy yordam ko’rsatadi, hisobotlar yig’adi va ularni yuqori organlarga taqdim etadi. Yangi yildan boshlab bosqichma-bosqich bo’limlar faoliyati to’liq o’zgaradi, har bitta tuman, shahar ko’p tarmoqli poliklinikalarida aholiga to’g’ri ovqatlanish va jismoniy faollik bo’yicha maslahat beruvchi maxsus bo’limlar tashkil qilinadi. Aholi jismoniy holati va salomatligini o’rganish, sog’lom turmush tarzini shakllantirish borasida individual maslahat berish tizimiga o’tyapmiz.

Har birimiz o’z salomatligimizga o’zimiz mas’ul ekanligimizni unutmasligimiz lozim. Buning uchun o’zimizni yaxshi ko’rishga o’rganishimiz zarur. Bu to’g’ri ovqatlanish, ya’ni fast-fud, tarkibida yog’, shakar miqdori ko’p bo’lgan oziq-ovqat mahsulotlaridan cheklanish, zararli odatlarga berilmaslik, doimiy jismoniy faol bo’lish, albatta, kun tartibiga rioya qilish, me’yorida uxlash va dam olish qoidalariga rioya qilishni talab etadi.

Jismoniy tarbiya oilaviy madaniyatning ajralmas qismiga aylanishi lozim. Har kuni ertalab badantarbiya mashqlarini bajarish, kechki ovqatdan so’ng oilaviy tarzda kechki sayrga chiqishni oila udumi, odatiga aylantirish ham sizga kuch-quvvat, salomatlik bag’ishlaydi.

“Yangi O’zbekiston” muxbiri

Risolat MADIEVA suhbatlashdi

Jismoniy salomatlikning ma’nosi

Jismoniy salomatlik quyidagilardan iborat tananing farovonligi va shaxslar organizmining maqbul ishlashi, ya’ni bu jismoniy, ruhiy, hissiy holati yaxshi bo’lgan va kasallikning har qanday turiga duch kelmaydigan odamlarning umumiy holatidir.

Jahon sog’liqni saqlash tashkiloti (JSST) sog’liqni saqlashni kasalliklarga duchor bo’lmaslikdan tashqari, jismoniy, ruhiy va ijtimoiy farovonlikni o’z ichiga olgan farovonlik holati sifatida belgilaydi.

Odamlar optimal jismoniy sog’liqqa ega bo’lganlarida, ular turli xil tadbirlarni amalga oshirishi, farovonligini oshirishi va umumiy sog’lig’i uchun ko’nikmalarini rivojlantirish yoki rivojlantirishni davom ettirishi mumkin.

Jismoniy salomatlik, shuningdek, oziq-ovqat va oziqlanish, mavjud bo’lishi mumkin bo’lgan va oldini olish mumkin bo’lgan kasalliklar yoki holatlar, jismoniy mashqlar bilan shug’ullanish va hatto hayotning sog’lom holatini qanday saqlashga oid ta’lim bilan bog’liq tahlillarni yoki tadqiqotlarni anglatadi.

Jismoniy salomatligi yaxshi bo’lgan odamning tanasi qattiq va kasalliklarga chalingan emas, shuning uchun uning aqliy va hissiy salomatligi ham yaxshi holatda bo’ladi.

Biroq, jismoniy sog’liq har bir kishining turmush tarziga, u yashaydigan yoki ishlaydigan muhitga qarab, turli xil ta’sir ko’rsatishi mumkin, u ega bo’lgan genetikaga ko’ra va hatto u olgan tibbiy tavsiyalarga bog’liq.

Odamlar sog’lom hayot kechirishga harakat qilsalar-da, u yoki bu tarzda muvaffaqiyatga erisha olmaydigan holatlar ko’p va ular asosan ular rivojlanayotgan atrof-muhit bilan, boshqa tomondan esa, butun meros bo’lib o’tgan kasalliklar yoki sharoitlar bilan bog’liq bo’lishi mumkin. oila.

Buning ma’nosiga ham qarang:

• Sog’liqni saqlash.
• Jismoniy tadqiq.

Jismoniy salomatlikni qanday saqlash kerak

Jismoniy salomatlikni barqaror saqlash har bir inson o’zi oldidagi vazifalarning bir qismidir va osonlikcha va qat’iyat bilan erishish mumkin.

• Sog’lom va muvozanatli ovqatlanishni iste’mol qiling.
• Tana gigienasini saqlash kunlik ish bo’lishi kerak.
• Shifokorlar tomonidan tavsiya etilgan soat sonini uxlash.
• Haftada kamida uch marta jismoniy mashqlar qilishga vaqt toping.
• Umumiy tekshiruvlarni o’tkazish va mumkin bo’lgan kasalliklarning oldini olish yoki aniqlash uchun muntazam ravishda tibbiy ko’rikdan o’tishni rejalashtiring.
• Uyg’un hayot tarziga ega bo’lish, ya’ni bezovtalik, xavotir yoki iztirob impulslari ta’siriga berilmaslik uchun bema’ni harakat qilishdan oldin siz aqliy va sentimental muvozanatni topishingiz kerak.

Ruhiy va hissiy salomatlik

Jismoniy salomatlik har bir insonning ruhiy va hissiy holatlari bilan bog’liq. Shuning uchun, ko’pincha tan va aql bir-biriga bog’liq deb aytiladi. Jismoniy salomatlikni yaxshi holatda bo’lish orqali siz sog’lom ruhiy va hissiy salomatlikka ega bo’lasiz va aksincha.

The Ruhiy va emotsional salomatlik insonning uni o’rab turgan muhit bilan muvozanatida bo’ladi, ularning shaxslararo munosabatlari, kommunikativ va ifodali imkoniyatlari, muammolarni hal qilishda qo’llaniladigan usullar va boshqalar.

Ruhiy va emotsional salomatlik jismoniy sog’liq bilan uyg’un bo’lishi kerak, chunki odam o’zini yaxshi his qilishi va uni ko’rsatishi, o’zlarining yaxshi ahvolda ekanliklarini bilishlari va har qanday narsaga dosh berishda sinonimdir. kasallik yoki sog’liq muammosi, ijobiy fikrlash va nekbinlik fitnesga aql bovar qilmaydigan darajada yordam beradi.

Ijodkorlik, spontanlik, intizom, o’zini o’zi qadrlash va shaxsiy xavfsizlik har bir kishining ruhiy va hissiy holatining foiziga bog’liq. Shaxsning ruhiy va sentimental holati barqaror va muvozanatli bo’lsa-da, ularning kundalik hayot faoliyatida ishlashi yaxshiroq bo’ladi.

Ruhiy salomatlikning ma’nosiga ham qarang.

Ijtimoiy salomatlik

Ijtimoiy salomatlik deganda shaxslarning jismoniy va ruhiy salomatligiga mos ravishda yashash qobiliyati tushuniladi. Demak, ijtimoiy sog’liq odamlarning jismoniy va psixologik ehtiyojlarini qanday qondira olishini ko’rsatadi har bir shaxs harakat qiladigan holatlar orqali.

Boshqa tomondan, ijtimoiy sog’liqni saqlash orqali odamlarning atrof-muhit bilan aloqalari qanday ekanligini va ularning kundalik faoliyatini qanday amalga oshirayotganini bilish mumkin, bu odamlar va hatto jamiyatlarning umumiy farovonligi ko’rsatkichi sifatida ishlashi mumkin.

Shuningdek, “Xalq salomatligi” ning ma’nosiga qarang.

8 sinf odam va uning salomatligi pdf

6-sinf

1.Botanika so`zining ma’nosi?

1. A) yunoncha – ko`kat, o`simlik S) grekcha – o`simlik, hayotiylik
2. B) lotincha – gulli o`simlik D) inglizcha – rivojlanish

2.Botanika fani nimani o`rganadi?

1. A) O`simliklarning paydo bo`lishi, hayoti, tarqalishi, rivojlanishi
2. B) hayvonlarning hayoti, ichki tuzilishi, ularning muhofaza qilish usullari
3. S) O`simliklarni muhofaza qilish,va ulardan oqilona foydalanishni8
4. D) a va s javoblar to`g`ri
5. O`zbekistonda tabiiy holda o`sadigan yuksak o`simliklarning necha turi borligi aniqlangan?

A)8 000 B)500 000 S)4 500 D)5 500

4.Yer yuzidagi gulli o`simliklarning necha oila, turkum va turi mavjud?

1. A) 523 oila 1300 turkum, 250 ming tur B) 523 oila 13000 turkum, 240 ming tur
2. C) 523 oila 13000 turkum, 250 ming tur D) 623 oila 13000 turkum, 25 ming tur
3. Gulli o`simliklar nimalardan tashkil topgan?
4. A) ildiz, barg, poya B) ildiz, poya, barg, gul S) Meva va urug` D) b va c javoblar to`g`ri
5. Hasharotxo`r o`simliklar berilgan qatorni belgilang?
6. A) isiriq, palma, ajdar daraxti B)nepentes, drosera, suv qaroqchisi
7. S) Meksika kaktuslari, kuvacha D)seyshel palmasi, rafleziya
8. Gulning markazida nima joylashgan ?
9. A) changchi B) Gulqo`rg`on S) gultojibarg D) Urug`chi
10. Guli suv yuzasida ochiladigan gul qaysi qatorda to`g`ri berilgan?
11. A) nilufar B) suv qaroqchisi S) na’matak D) suvqalampir
12. O`simliklarning tashqi muhitga har xil shaklda moslanishiga nima deyiladi?
13. A) Hayotiy shakl B) Yarim buta S) Moslanish, rivojlanish D) ekologik sharoit
14. O`simliklar hayotiy shakliga ko`ra nech guruhga bo`linadi?
15. A) 7 guruhga B) 5 guruhga S) 6 guruhga D) 8 guruhga

11.Tanasi yog`ochlashgan, asosan, bitta yo`g`on tanali, baquvat ildizi va keng shox shabbali, baland bo`yli ko`p yillik o`simliklar qaysi qatorda to`g`ri berilgan?

1. A) yarim buta B)daraxt S)ko`p yillik o`t D) chala buta

12.Nihoyatda mayda bargli yoki bargsiz, ildizlari baquvvat, jazirama cho`llarda, qumlarda o`sadigan daraxt turi?

1. A) chinor B) saksovul S) sarv D) baobab

13.Butalarga qaysi o`simliklar kiradi?

1. A) zirk, bodom, nastarin B) bodom, anor, lola, yalpiz S) irg`ay, soxta kashtan, sachratqi
2. D) g`umay, kiyiko`t, sallagul

14.Poyasining yuqori qismi qishda sovuq urib ketadigan ko`p yillik o`simliklar nima deyiladi?

A)2 yilik o`t B) yarim buta S)ko`p yillik o`t D)daraxt

1. Ikki yillik o`tlar berilgan qatorni belgilang

A)jag`-jag`, bug`doy, arpa, sholi B)machin, sholg`om, karam, sabzi

S)sholg`om, qora ituzum, zig`ir D)lavlagi, sabzi, karam

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15
A	D	S	S	D	B	D	A	A	S	B	B	A	B	D

6-sinf Botanika fanidan I chorak II VARiant

Test

1. Agar gulqo`rg`on gulkosacha va gultojdan iborat bo`lsa ………… deyiladi?
2. A) Oddiy gulqo`rg`on B) bir jinsli gul
3. S) ikki uyali uy D) murakkab gulqo`rg`on
4. Gulqo`rg`on bo`laklari qo`shilgan gullarga qaysilar kiradi?
5. A) qo`ypechak, nok B) karnaygul, marmarak
6. S) karnaygul, lola D) boychechak, nok, lola
7. Gul diagrammasida “O” qachon ishlatiladi?
8. A) Halqada uchrashi kerak bo`lgan qism rivojlanmagan bo`lsa.
9. B) Halqada qismlar qo`shilgan bo`lsa S) Halqada qismlar soni ko`p bo`lsa
10. D) To`g`ri javob yo`q
11. Ikki uyli o`simlik qaysi?
12. A) makkajo`xori, lola B) nok, mosh, loviya S) gazanda D) olma, behi
13. Bir jinsli gul nechaga bo`linadi?
14. A) bo`linmaydi B) 2 ga S) 1 ga D) 4 ga
15. So`ta, ro`vak, shingil, kallak kabilarning umumiy nomi?
16. A) o`simlik B) bir jinsli gul S) suvo`t D) to`pgul
17. Karam, rediska, jag`-jag`ning to`pguli?
18. A) oddiy qalqonsimon B) oddiy shingil S) kuchala D) oddiy boshoq
19. Hasharotlar yordamida changlanish yana nima deyiladi?
20. A) sun`iy changlanish B) o`z-o`zidan changlanish
21. S) chetdan changlanish D) A va B javoblari to`g`ri
22. Urug`langan markaziy hujayradan nima hosil bo`ladi?
23. A) murtak B) endosperma S) tuguncha D) chang donachalari
24. Bir urug`pallali o`simliklarning ildiz tizimi?
25. A) popuk ildiz B) o`q ildiz S) yon ildiz D) to`g`ri javob yo`q
26. Meva necha qismdan iborat?
27. A) 3 qismdan B) 5 qismdan S) 2 qismdan D) 4 qismdan
28. Zarang, qayrag`och kabilarning mevasi?
29. A) qanotchali meva B) uchma meva S) soxta meva D) qo`zoqcha
30. Ziravor o`simliklar qaysilar?
31. A) banan, qovun daraxti B) qalampir, bug`doy, alqor
32. S) zira, alqor, kashnich D) palma, namatak
33. Nish nima?
34. A) urug`dan o`sib chiqqan kurtak B) urug`dan o`sib chiqqan nozik o`simta
35. S) urug`dan o`sib chiqqan novda D) ekilgan urug`ning ildizi
36. Sporangiy bandining uchida nima joylashadi?
37. A) gifa B) mitseliy S) mevatana D) sporangiy

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15
D	B	A	S	B	D	B	S	B	A	A	B	S	B	D

7-sinf. Zoologiya fanidan I chorak I VARIANT

Test

1. Umurtqasiz hayvonlarni o`rgangan olimlar?
2. A) A.M.Muhammadiyev, V.V.Yaxontov B) T.Z.Zohidov va O.P.Bogdanov
3. S) L.M.Isayev va D.V.Kashkarov D) P.F.Borovskiy va T.Z.Zohidov
4. Epiteliy qanday hujayradan iborat?
5. A) biriktiruvchi hujayradan B) nerv to`qimasidan S) muskul hujayrasidan
6. D) kubsimon va silindirsimon va o`xshash
7. Organizmda o`zaro bog`langan va o`xshash vazifani bajaradigan organlar birgalikda nima hosil qiladi?
8. A) klassifikatsiya B) epiteliy hujayra S) organlar sistemasini D) muskul hujayrasini
9. Soxta oyoqlilar sinfining yirik vakili?
10. A) xivchin B) amyoba S0 yashil evglena D) tufelka
11. Amyobaning oziqni qamrab oladigan organi nima deyiladi?
12. A) hujayra po`sti B) hazm qilish vakuolasi S) hujayra membranasi D) soxta oyoqlari
13. Evglena yorug`likni qanday sezadi?
14. A) qizil dog` ko`zchasi yordamida B) xivchinlari orqali
15. S) xlorofil pigmenti orqali D) xromotoforalar orqali
16. Infuzoriya qanday so`zdan olingan va nima degan ma`noni anglatadi?
17. A) yunonchada “pichan ivitmasi hayvonlari” B) arabchada “pichan ivitmasi hayvonlari”
18. S) lotinchada “pichan ivitmasi hayvonlari” D) to`g`ri javob yo`q
19. Gidra qanday hayvon?
20. A) tanasi nurli simmetriyaga ega bo`lgan o`troq yashovchi hayvon B) oraliq hujayralar bilan qoplangan hayvon
21. S) yakka o`troq yashovchi poliplar D) korall poliplar
22. Gidraning ta`sirlanishiga javob berish xususiyati nima deb ataladi?
23. A) oraliq hujayra B) regeneratsiya S) refleks D) korall
24. Qaysi javob aktiniyalar uchun xos?
25. A) koloniya bo`lib yashaydi B) paypaslagichlari bir necha qator joylashgan
26. S) medusa davrida erkin yashaydi D) kurtaklari ona organizmidan ajralib ketmaydi
27. Ikki yonlama simmetriya nima?
28. A) tana bo`ylab o`tgan markaziy chiziqning ikki tomonida organlarning teng miqdorda joylashuvi
29. B) erkak va urg`ochi jinsiga ega bo`lgan organizm
30. S) tana organlarining markazdan chiqaradigan radial chiziq bo`ylab joylashuvi
31. D) tana organlarining bir tekislikda joylashuvi
32. Planariyaning sezgi organlari berilgan qatorni toping?
33. A) paypaslagichlari, terisi B) paypaslagichlari va mo`ylovi
34. S) paypaslagichlari, terisi va ko`zchalari D) nerv hujayralari, terisi va paypaslagichlari
35. Suyuqlik bilan to`lgan pufakcha nima deb ataladi?
36. A) sista B) anal S) halqum D) finna
37. Odam askaridasi qayerda parazitlik qiladi?
38. A) odam askaridasi hayvonlarning ichagida B) odamning qizil o`ngachida
39. S) odamning ingichka ichagida D) A va S javoblari to`g`ri
40. Exinokok qanday sinfga kiradi?
41. A) tasmasimon chuvalchanglar sinfiga B) yassi chuvalchanglar sinfiga
42. S) qorinoyoqli molluskalar sinfi D) boshoyoqli molluskalar sinfi

7-sinf Zoologiya fanidan I chorak II VARIANT

Test

1. Ikki yonlama simmetriya nima?
2. A) tana bo`ylab o`tgan markaziy chiziqning ikki tomonida organlarning teng miqdorda joylashuvi
3. B) erkak va urg`ochi jinsiga ega bo`lgan organizm
4. S) tana organlarining markazdan chiqaradigan radial chiziq bo`ylab joylashuvi
5. D) tana organlarining bir tekislikda joylashuvi
6. Planariyaning sezgi organlari berilgan qatorni toping?
7. A) paypaslagichlari, terisi B) paypaslagichlari va mo`ylovi
8. S) paypaslagichlari, terisi va ko`zchalari D) nerv hujayralari, terisi va paypaslagichlari
9. Suyuqlik bilan to`lgan pufakcha nima deb ataladi?
10. A) sista B) anal S) halqum D) finna
11. Odam askaridasi qayerda parazitlik qiladi?
12. A) odam askaridasi hayvonlarning ichagida B) odamning qizil o`ngachida
13. S) odamning ingichka ichagida D) A va S javoblari to`g`ri
14. Exinokok qanday sinfga kiradi?
15. A) tasmasimon chuvalchanglar sinfiga B) yassi chuvalchanglar sinfiga
16. S) qorinoyoqli molluskalar sinfi D) boshoyoqli molluskalar sinfi
17. Bolalar gijjasi qanday rangda bo`ladi?
18. A) qizg`ish rangli B) kulrang rangli S) oqish rangda D) ko`kimtir rangda
19. Bo`rtma nematada qayerda parazitlik qiladi?
20. A) odamning ingichka ichagida B) odamning ichagida, qizilo`ngachda
21. S) o`simliklarning yer ostki qismida D) hayvonning ingichka ichagida
22. Parazit chuvalchanglarni qaysi fan o`rganadi?
23. A) zoologiya B) biologiya S) gelmintologiya D) entomologiya
24. Yomg`ir chuvalchangi tuxumlari qayerda qo`yadi?
25. A) pilla ichiga qo`yadi B) urg`ochisi bachadoniga qo`yadi S) tuproqqa qo`yadi
26. D) chirigan daraxt kovagiga qo`yadi
27. Dengiz halqalilari qaysi sinfga kiradi?
28. A) yassi chuvalchanglar B) ko`p tuklilar sinfiga
29. S) zuluklar sinfiga D) kam tuklilar sinfiga
30. Suv shillig`i qanday hayvon?
31. A) umurtqali hayvon B) umurtqasiz hayvon S) germafrodit hayvon D) ayrim jinsli hayvon
32. Baqachanoq gavdasi bo`limlari berilgan qatorni toping?
33. A) bosh B) tana S) oyoq D) B va S javoblar to`g`ri
34. Qisqichbaqa tanasi qanday bo`limlardan iborat?
35. A) bosh, ko`krak B) bosh, ko`krak va qorin S) qorin bo`limidan D) boshko`krak va qorin
36. Qisqichbaqaning ayirish sistemasi qaysilar?
37. A) yashil bezlar B) naychalar S) ichak bo`shlig`i D) yashil bezlar va naychalar
38. O`rgimchakning nafas olish organi?
39. A) bir juft o`pka va traxeyalar B) traxeyalar S) ikki juft o`pkalar D) ikki tutam traxeyalar

8-sinf Odam va uning salomatligi fanidan I chorak I VARIANT

Test

1. Odam organizmini tuzilishini qaysi fan o`rganadi?
2. A) fizologiya B) ekologiya S) anatomiya D) poleonotogiya
3. “Hidoyat” kitobini kim yozgan?
4. A) Abu Bakr B) Abu Mansur S) Abu Ali ibn Sino D) to`g`ri javob yo`q
5. Qalqonsimon bez kasalligi kim ilmiy ish olib brogan?
6. A) K,A.Zufarov B) Asqarov S) To`raqulov D) Oripov
7. Tabiatdagi barcha tirik organizm nimalardan tashkil topgan?
8. A) To`qima va organlardan B) xromosoma S) hujayra va hujayralararo moddalardan
9. D) to`g`ri javob yo`q
10. Hujayralarning tuzilishini birinchi qaysi olim ko`rgan?
11. A) I.M.Sechenov B) Roben Guk S) Y.Yanskiy D) Landeshteyner
12. Hujayra necha qismdan tashkil topgan?
13. A) 3 B) 4 S) 5 D) 6
14. Sitoplazma tarkibida qanday moddalar bor?
15. A) lipid va ionlar B) shira S) organic va anorganik D) kaliy, kalsiy
16. Yadro hujayraning qaysi qismida uchramaydi?
17. A) Stoplazmada B) membranada S) limfotsitda D) qizil qon tanachasida
18. Odam tanasida nechta xromasomalar bor?
19. A) 46 B) 26 S) 32 S) 23
20. Hujayra tarkibida qanday kimyoviy moddalar bor?
21. A) oltingugurt B) rux S) yod D) B/t
22. Hujayra tarkibida necha % suv bo`ladi?
23. A) 75% B) 95% S) 70% D) 40-60%
24. Hujayra tarkibidagi organic moddalarga qaysilar kiradi?
25. A) uglevodlar B) makroelementlar S) nuklein kislotasi D) A va S
26. Epleley qanday to`qima?
27. A) qoplovchi B) biriktiruvchi S) akeon D) hammasi to`g`ri
28. Nerv to`qimasidagi xalta o`simta nima deyiladi?
29. A) askon B) dendrit S) neyron D) silliq tola
30. Bir xil vazifani bajaruvchi bir nechta organlar yig`indisi nima deyiladi?
31. A) organ B) organizm S) organlar sistemasi D) to`g`ri javob yo`q

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15
B	A	S	S	B	A	S	D	A	D	S	D	A	B	S

8-sinf Odam va uning salomatligi fanidan I chorak II VARIANT

Test

1. Hujayra tarkibida necha % suv bo`ladi?
2. A) 75% B) 95% S) 70% D) 40-60%
3. Hujayra tarkibidagi organic moddalarga qaysilar kiradi?
4. A) uglevodlar B) makroelementlar S) nuklein kislotasi D) A va S
5. Epleley qanday to`qima?
6. A) qoplovchi B) biriktiruvchi S) akeon D) hammasi to`g`ri
7. Nerv to`qimasidagi xalta o`simta nima deyiladi?
8. A) askon B) dendrit S) neyron D) silliq tola
9. Bir xil vazifani bajaruvchi bir nechta organlar yig`indisi nima deyiladi?
10. A) organ B) organizm S) organlar sistemasi D) to`g`ri javob yo`q
11. Magnit bo`ronlar ta`siridagi xastalik aholining necha % tashkil etadi?
12. A) 17-20% B) 30-15% S) 20-40% D) 17-25%
13. D vitamini yetishmasligi tufayli qanday kasallik kelib chiqadi?
14. A) raxit B) yurak va qon tomir kasali S) miokard infarki D) to`g`ri javob yo`q
15. Odam tanasida nechta suyak bor?
16. A) 287 B) 206 S) 156 D) 191
17. Muskullar ish bajarishiga ko`ra necha xil bo`ladi?
18. A) 2 B)3 S) 4 D) 5
19. Har biro dam tanasini o`zi odatlangan holda erkin tutishiga nima deyiladi?
20. A) umurtqa pog`onasi B) normal qaddi qomati S) hifoz qaddi qomat D) qaddi-qomat
21. Qonda erigan natriy xlorid necha %
22. A) 7,6 B) 2 S) 10 D) 20

12.Anemiya qanday kasallik?

1. A) xotira yo`qotish B) vitamin yetishmasligi S) kamqonlik D) o`t suyuqligi kasalligi
2. Imunitet necha xil bo`ladi?
3. A) 5 B) 4 S) 3 D) 2
4. OITS nechanchi yilda aniqlangan?
5. A) 1983-yilda B) 1980-yilda S) 1981-yilda D) 1989-yilda
6. Taloq himoya qilish vazifasidan tashqari yana qanday vazifani bajaradi?
7. A) qon deposi B) limfositlar hosil bo`lishida S) imunitetni kuchaytirishda D) to`g`ri javob yo`q

1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	`15
S	D	A	B	S	D	A	B	S	D	B	S	D	A	A