BOSHLANGICH SINFLARDA MATEMATIKADAN FAKUL`TATIV DARS NAMUNALARI. презентация
7 Fakultativ mashgulotlar mazmuni quyidagicha tashkil etiladi: 1. Sharq mutafakkirlari merosini organish. 2. Ularning asarlarida uchraydigan ayrim boshlangich sinflarga xos bolgan matematik xossalar, qoidalar organiladi. 3. Murakkab masalalar. 4. Didaktik (krossvord, rebus, kvadratlar) topshiriqlar. 5. Mantiqiy (hazil, qiziqarli) masalalar. Bitta darsda ikkitasi otkaziladi.
Ментал арифметика боланинг ақлий ривожланишига таъсир қилади(ми?)
Фарзандининг вундеркинд бўлиб вояга етишини истамаган ота-она бўлмаса керак. Шу мақсадда кўпчилик фарзандларини эрта ёшданоқ турли ўқув машғулотларига олиб боришади.
Ҳозирги кунда кенг тарқалиб бораётган ана шундай ўқув методларидан бири ментал арифметикадир. Табиий савол туғилади, хўш, ментал арифметика ўзи нима? У боланинг ақлий ривожланишига чиндан ҳам ёрдам берадими ёки бу шунчаки оддий таълим методларидан бирими? Бу каби саволлар кўпгина ота-оналарни ўйлантириши табиий.
Фан сифатида ментал арифметика бундан икки минг йил илгари Японияда пайдо бўлган. Бу усул миянинг ҳар иккала ярим шарини ривожлантириш мақсадида ўйлаб топилган. Бир қарашда хаёлотга яқиндек туюлиши мумкин, аммо ушбу таълимнинг ривожланиши фантастика эмаслигини исботлади. Болаларнинг аниқ бир методика билан шуғулланишлари натижасида уларнинг хотираси мустаҳкамланиб, диққатининг ошгани, онгдаги турли хил математик ҳисоб-китобларни ишлаб чиқариш қобилиятининг тез суръатларда амалга оширилиши, ҳатто, олимларнинг ҳам ҳайратига сабаб бўлди.
Нима сабабдан ментал арифметика деб номланади?
Бу ўзига хос дастур бўлиб, у инсоннинг интеллектуал ҳамда ижодий фаолиятини ривожлантиришга имкон яратади. Бу орқали махсус ҳисобларни мияда бажариш осонлашади. Ушбу методда таълим олиш ёши 4 ёшдан 16 ёшгача этиб белгиланган. Бугунги кунда миянинг ҳар иккала ярим шарини ривожлантирувчи ушбу усул дунёнинг 52 давлатида қўлланилади.
Уни ўрганиш орқали нимага эришиш мумкин?
Ушбу арифметикани ўзлаштириш орқали ижодий фикрлаш ривожланади, бола ностандарт бўлмаган вазиятларда ягона ҳақиқий ечимни топишни ўрганади. Фикрлаш жараёнлари онгли бўлиб, ривожланган хотирага таянади.
Болаларнинг ижодий қобилияти олдинга чиқади (бу фақат математик маълумотларга тегишли бўлмай, бошқа соҳаларда ҳам намоён бўлади).
Синф хонасида ўтишга мўлжалланган бу каби машғулотлар ҳамма вақт ҳам ментал ҳисоб-китобга асосланмайди. Бунда болалар бир-бири билан ўзаро мулоқот қилиш, рақс тушиш ва қўшиқ айтишга ўргатилади. Бир сўз билан айтганда, бу турдаги барча машғулотлар асосида миянинг ҳар иккала ярим шарларини доимий ривожланиши кузатилади. Болалар учун ақлий арифметиканинг асосларини ўргатиш уларнинг фикрлашларига ўзининг ижобий самарасини кўрсатади. Бироқ, шуни унутмаслик керакки, бу каби машғулотлар мутахассис томонидан амалга оширилиши лозим.
Хуршида ТОЛИПОВА
BOSHLANGICH SINFLARDA MATEMATIKADAN FAKUL`TATIV DARS NAMUNALARI. – презентация
Презентация на тему: ” BOSHLANGICH SINFLARDA MATEMATIKADAN FAKUL`TATIV DARS NAMUNALARI.” — Транскрипт:
2 BOSHLANGICH SINFLARDA MATEMATIKADAN FAKUL`TATIV DARS NAMUNALARI
3 REJA: 1. Guruhni kichik guruhlarga bo`lish 2. Fakultativ mashg’ulotlar haqida ma`lumot berish 3. Mavzu yuzasidan guruhlarga topshiriq berish 1. VEN DIAGRAMMASI yordamida Dars va Fakultativ mashg`ulotning oziga xos xususiyatlarini ko`rsatib berish 2. SEHRLI HARFLAR oyini 3. Sinkveyn tuzish 4. Guruhlarning Fakultativ mashg’ulot namunasi taqdimoti 4. Darsni yakunlash: G`olib guruh aniqlanib, rag`batlantirish. 5. Uyga topshiriq berish.
4 Fakultativ mashg’ulotlar boshlang’ich sinf o’quvchilarini tarbiyalashda, ularga kasb-hunar tanlashga oid bilim berishda yuqori natijalar beradi. Ayniqsa, iqtidorli o’quvchilarda fanga qiziqishi, dunyoqarashi, zehni namoyon bo’ladi. Bu esa boshlang’ich sinf o’quvchilariga to’la-to’kis bilim berishda har bir o’quvchining shaxsiy xususiyatlarini o’rganishda o’quvchining qobiliyati namoyon bo’ladi. Boshlang’ich sinflarda fakultativ mashg’ulotlarni birinchi navbatda, matematika darslarida tashkil qilish katta ahamiyatga ega. Shu o’rinda o’qituvchi birinchi bosqichda o’quvchilar
5 Fakultativ darslar 1968 yil kiritilgan. Boshlangich sinflarga 2 soatdan berilgan. Shundan 1 soati matematikaga berilgan. Fakultativ darslarda darslikdagi oquv materialini takrorlamaydigan, lekin uni mustahkamlashga xizmat qiladigan oquv materiallar organiladi. Fakultativ mashgulotlar-XTV tomonidan tasdiqlangan, oquv rejada ajratilgan soatlar boyicha olib boriladi. Bu soat maktab ixtiyoridagi komponentlarga kora oquvchilar qiziqishiga qarab taqsimlanadi
6 1-sinfda- choraklar boyicha va III-choragini Matematikaga beriladi. 2-sinfda-yarim yillik boyicha: Ona tili va Matematikaga. 3-4-sinflarda yillik: yoki ona tiliga yoki Matematikaga beriladi. Fakultativ mashgulotlarga jurnalda alohida sahifa ajratiladi va baholanmaydi, oquvchilar qiziqishiga kora ragbatlantiriladi. Fakultativ mashgulotlarga 1-sinfda-32 soat hamda sinflarda esa- 34 soat ajratiladi.
7 Fakultativ mashgulotlar mazmuni quyidagicha tashkil etiladi: 1. Sharq mutafakkirlari merosini organish. 2. Ularning asarlarida uchraydigan ayrim boshlangich sinflarga xos bolgan matematik xossalar, qoidalar organiladi. 3. Murakkab masalalar. 4. Didaktik (krossvord, rebus, kvadratlar) topshiriqlar. 5. Mantiqiy (hazil, qiziqarli) masalalar. Bitta darsda ikkitasi otkaziladi.
8 ( ) Abu Ali Husayn ibn Sino hayoti va ijodi
9 Abu Ali Husayn ibn Sino 980-yil Buxoro yaqinidagi Afshona qishlogida dunyoga kеlgan. Ibn Sino 18 yoshga yеtganda faqat Buxoroga emas, balki butun Sharqqa mashhur olim va tabib sifatida tanildi. U «Ash-shifo», «Najot» kitobi, «Donishnoma» asarlarida matеmatikaga oid fikrlarini bayon qilgan.
10 «Ash-shifo» asari 18 qismdan iborat bolib, unda «kvadrivium», yani matеmatikaga doir bolimlar: «Qisqartirilgan Yevklid», «Qisqartirilgan «Almagеst», «Sonlar fani», «Musiqa fani» dеb atalgan. «Qisqartirilgan Yevklid» bolimida planimеrtiyaga doir bolimi 58 tarif, 7 postulat, 5 aksioma va 169 jumladan iborat; stеrеomеtriyaga doir bolimida esa 16 tarif va 86 jumla bayon etilgan. «Sonlar fani» bolimi arifmеtikaga bagishlangan bolib, u 43 tarif va 201 jumlani oz ichiga oladi. Unda 9 soni yordamida sonlarni kvadratga va kubga kotarish amallari togriligini tеkshirish haqida qoidalar bеrilgan.
11 2. Matematik xossalar: Sonlarning xossalari Ibn Sino aytishicha sonlarning tabiiy qatori shunday berilgan: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13. Bunday qatordagi har bir sonning boshqalariga turlicha bog`lanishlari xossalari olim tomonidan ko`rsatib beriladi. Sonning eng ilgarigi mashhur xossasi l. Har bir son yonidagi kichigi bilan kattasi yig`indisining yarmiga teng hamda o`zidan shunday teng uzoqlikdagi sonlar yig`indisining yarmiga teng. Masalan, 5 ni tanlasak, yonidagi kichigi 4, kattasi 6. Ko`ra mizki, 5=(4+6):2, bu 5 dan 3 va 7, 2 va 8 dan teng uzoqlikda, shuning uchun 5=(3+7):2 va 5=(2+8):2.
12 2. Har bir son o`z-o`ziga ko`paytmasining 2 martasiga 2 qo`shilgani bilan ikki yondagi qo`shni sonning o`z- o`ziga ko`paytmasi yig`indisiga teng bo`ladi. Berilgan son 6 bo`lsin, yonidagi sonlar 5 va 7. 6 · 6 · = 74, 5 · · 7 = 74. Demak, 6 · 6 · = 5 · 5+7 · Har qanday sonning o`z-o`ziga ko`paytmasi unga qo`shni bo`lgan sonlar ko`paytmasiga bir qo`shilganiga teng: Masalan, 5 · 5 = 4 · 6+1 yoki 8 · 8= 7 · Sonlar sanog`i toq bo`lsin: sanog`i 7 ta. Buni ko`rinishda yozamiz. Тushunish osonki, 7·(7+1):2=28.
13 1-mashg’ulot. 1. Rebuslarni o’ylab topish. 2. Qo’shishga oid qiziqarli masalalar ichida raqamlashni bilishni tekshirishga oid mashqlar. 4. Topqirlikni talab qiladigan masalalar. 5. Hazil masala. 6. Topishmoqlar. 7. Quvnoq sanoq (20 ichida) o’yini. 2-mashg’ulot. 1. Rebuslarni o’ylab topish. 2. Topqirlikni talab qiluvchi she’riy masalalar. 3. Geometrik figuralarni tahlil qilishga doir mashqlar. 4. Hazil masala. 5. “Sonni to’ldir” o’yini. 3-mashg’ulot. Dars tipidagi to’garak mashg’uloti.
14 Topshiriqlar: Факультатив машғулотлар учун дидактик материаллар тўплаш
15 VEN DIAGRAMMASI METODI 2 TA QATOR BOYICHA GURUHLARGA AJRATILADI: 1-2-GURUH: DARS VA STI NING OZIGA XOS XUSUSIYATLARINI; 3-4-GURUH: DARS VA FAKULTATIV MASHG`ULOTNING OZIGA XOS XUSUSIYATLARINI KO`RSATIB BERISH. JAVOBLAR BIRGALIKDA TEKSHIRILADI.
16 VEYN DIAGRAMMASI. DARS Fakultativ mashg`ulot
17 SEHRLI HARFLAR OYINI BUNDA NAVOIYGA UNING ISMI BOSH HARFLARIDAN BOSHLANADIGAN TARIFLAR TOPISH TOPSHIRIGI BERILADI.
18 N- NOZIKTAB A- ALLOMA V- VATANPARVAR O- OQIL I- ISTEDODLI Y- YAGONA
19 SHU MAVZUDA SINKVEYN USULI. Sinkveynda narsa yoki hodisa haqidagi fikr qisqa korinishdaifodalanadi. Muammo nomi__________________________________ Sifat ________________________________________ Harakat_______________________________________ Hissiyotni ifodalovchi jumla____________________ Mohiyatning yangicha ifodasi_____________________
20 SINKVEYN USULIDA BOBUR MIRZOGA TARIF 1.BOBUR 2.VATANPARVAR,JASORATLI 3.JANG QILDI,YASHADI,SOGINDI 4.BOBUR MIRZO –DILBAR SHAXS 5.YOLBARS
21 Mantiqiy ketma-ketlikni top o`yini 4-sinf Najmiddin Kubro rivoyati Asar mazmuni bo`yicha olingan gaplarni mantiqiy ketma-ketligida joylashtirish kerak bo`ladi. Namuna: Chopar maktub keltirdi Shayxning jasorati So`nggi maktubga javob Dushman reja tuzdi Donolarning donosi Yana maktub keldi
22 Klaster metodi 4-sinf Sulton Mahmud va Beruniy rivoyati U qanday qilib biror yeri lat yemay, sog`-salomat qolishini oldindan sezdi Usturlobdan foydalangan Balandlikni o`lchadi, jadval tuzdi
23 ETIBORINGIZ UCHUN RAHMAT.