Tasviriy san’at, 6 sinf, Mirahmedov Q, 2017
V. O’quvchilarni baholash.
Тасвирий санъат
a) talimiy maqsad: O’quvchilarni bilimini mustahkamlagan holda, O’rta asrlar tasviriy san’atida usul va yo’nalishlar haqida bilimini o’stirish.
b) tarbiyalovchi maqsad: Tasviriy san’at vositasida o’quvchilarning atrof – muhitdagi, san’atdagi go’zalliklarni ko’ra bilishga va ularga estetik munosabat bildirishga, san’atning ijtimoiy mohiyatini va ahamiyatini teran anglagan holda me’moriy yodgorliklarni, tasviriy, amaliy va dizayn san’ati asarlarini milliy iftixor, qadriyat sifatida e’tirof etish va muhofaza qilishga o’rgatish.
s) r ivojlantiruvchi maqsad: O’quvchilarga 2011 yil Mustaqil O’zbekistonimizning 21 yilligi munosabati bilan qilingan ishlar, o’zgarishlar haqida bilimini rivojlantirish. O’rta asrlar san’ati, uning uslub va yo’nalishlarini bilish.
Atrof muhitdagi go’zallik haqidagi bilimlarini o’z faoliyatiga tatbiq eta olish.O’z “asari” uchun material to’plash va ulardan tasviriy faoliyatda foydalana olish.
Dars turi: Aralash
Dars jihozi: Plakat, Mustaqillik bayram tasviri.
Foydalanilgan adabiyot:
1 )Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev. Birinchi qism.
2) Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.
3) Maktabda tasviriy san’atni o’qitish metodikasi. Rahim Hasanov. “Fan” nashriyoti, 2004y.
Darsning borishi:
I. Tashkiliy qism:
O’quvchilar bilan salomlashish, davomatni tekshirish.
II. Uy vazifani mustahkamlash.
1. Portret janrida ishlagan rassomlardan kimlarni bilasiz?
III. Yangi mavzu bayoni.
1991 yil 1 sentyabr O’zbekistonning mustaqillik kuni hisoblanadi. O’zbekiston mustaqil bo’lganidan so’ng ho’jaligimizning hamma – iqtisodiy, ijtimoiy, madaniy sohalarida katta o’zgarishlar ro’y berdi va xalqimiz mustaqil ravishda o’zini-o’zi boshqaradigan bo’ldi. Bu kunni xalqimiz har yili katta ko’tarinkilik bilan kutib oladi va bayram qiladi.
O’quvchilarga mustaqillik bayramiga bag’ishlab rasm ishlashlari uchun bir nechta tasvirlar ko’rsatiladi. Rasm kompozitsiyasining foniga rasm mazmuni bilan bog’liq darahtlar, binolar, qurilishlar, transportvositalari tasviri ishlanadi.
Barcha milliy san’atlar kabi tasviriy san’at ham o‘z mutaxassisligiga ega. U xalqning madaniy an’analari ma’naviy, hamda ruxiy dunyosi, turmush tarzi, tabiati va xokazolarga bog‘liq bo‘lib qoladi va yosh avlodning ma’naviy sog‘lom o‘sishida alohida ahamiyat kasb etadi. Bu borada Prezidentimiz I.Karimovning quyidagi so‘zlarini keltirib o‘tish maqsadga muvofiqdir: “Biz farzandlarimizning nafaqat jismoniy va ma’naviy sog‘lom o‘sishi, balki ularning eng uyg‘un rivojlangan insonlar bo‘lib, XXI asr talablariga to‘liq javob beradigan barkamol avlod bo‘lib yetishi uchun barcha imkoniyat va sharoitlarni yaratishni o‘z oldimizga maqsad qilib quyganmiz.” Mustaqil O‘zbekiston tasviriy san’atining salkam bir asrlik tarixiy saxifalarini birma-bir varaklar ekanmiz, o‘lkadagi doimiy estetik boyliklar, xaqiqiy badiiy kashfiyotlar xalq turmushining asosiy tomonlari bilan bog‘liq xolda yaratilganligi ma’lum bo‘ladi. Darhaqiqat, realistik rassom ham o‘z asarlarida xayotiy xodisalar, zamonaviy g‘oyalarni alohida obrazli shakl orqali gavdalantiruvchi tadqiqotchidir.
IV. Yangi mavzuni mustahkamlash.
1. Alisher Navoiy kim?
2. Navoiy haqidagi monument- yodgorlik qayerda va qachon o’rnatilgan?
3. O’rta asrlarda tasviriy san’atda ijod qilgan rassomlardan kimlarni bilasiz?
V. O’quvchilarni baholsh.
VI. Uyga vazifa. “Mustaqillik bayrami” asosida rasm ishlash.
2-dars Tasviriy san’at
6-”A” 14.09.2018
6-”B” 14.09.2018_
6-”V” 15.09.2018
Dars mavzusi: Hitoy va Yaponiya tasvirlash san`ati usuli
Dars maqsadi: Hitoy va Yaponiya rassomlarining tehnologik usulida nam qog’ozga kompozitsiya ishlashni o’rganish.
a) talimiy maqsad: Borliqdagi va san’atdagi go’zalliklarni ko’ra bilish, idrok etish va qadrlashga o’rgatish.
b) tarbiyalovchi maqsad: S an’atga qiziqishni o’stirish va unga nisbatan muhabbatni tarbiyalash.
s) rivojlantiruvchi maqsad: Tasviriy malaka (rasm ishlash, haykal yasash v.b.)larni rivojlantirish.
Rassomlarning, amaliy san’at ustalari va me’morlarning ijodiyfaoliyatlari, san’at asarlarining ijtimoiy mohiyatini to’g’ri anglay bilish. Atrof muhitdagi go’zallik haqidagi bilimlarini o’z faoliyatiga tatbiqeta olish.
Tasvirlanayotgan odam va hayvonlarni obrazli tasvirlash.
Dars turi: an’anaviy
Dars jihozi: Plakat, manzara tasviri.
Foydalanilgan adabiyot:
1 )Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev. Birinchi qism.
2) Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.
3) Maktabda tasviriy san’atni o’qitish metodikasi. Rahim Hasanov. “Fan” nashriyoti, 2004y.
Darsning borishi:
I. Tashkiliy qism:
O’quvchilar bilan salomlashish, davomatni tekshirish.
II. Uy vazifani mustahkamlash.
1. Portret janrida ishlagan rassomlardan kimlarni bilasiz?
III. Yangi mavzu bayoni.
Janrlar ichida manzara janri eng qadimiysi hisoblanadi, u tabiatni aks ettiruvchi tasviriy san’at asaridir. XIX asr realistik san’atida manzara janri bekiyos usdi. Bu davrda xaqiqiy rus milliy manzara rangtasviri maydonga keldi.
Manzara-janridagi asarlarda borliq, tabiatdagi ko‘rinishlar xaqqoniy aks ettiriladi. Manzarada faqatgina narsa va voqealar emas, balki musavvirning ichki kechinmalari ham ifodalanadi. Ayrim musavvirlar vodiylarni, tog‘u-toshlarni tasvirlashga ishqiboz bo‘lsalar, ayrimlari dengiz manzarasini tasvirlashga harakat qiladilar.
O‘zbekistonda tabiatni o‘z asarlarida ifoda etgan rassomlarimiz talaygina. Ular, N.Kashina. Z.Inagamov, V.Yeremyan, A.Volkov, A.Niqolayev.I.V.Raufov, I.Kazanov, M.Nabiyev, P.Benkov, V.Ufimsev, V.Kedrin, U.Tansikboyev, Isfandiyor, Xaydarov, Abdulxaq Abdullayev, Raxim Axmedov, M.Saidov, I.Kuziboyev, M.Raximboyev, Ro‘zi Choriyev, R.Temurov. Sh.Abdurashidov, P.Toxirov, M.Yo‘ldoshev va boshqalar o‘zlarining asarlarida O‘zbekiston Respublikasi o‘lkasining jamolini tasvirlash orqali “Tabiat milliy boyliklar insonda go‘zallikka muxabbat uygotish kerak”, degan fikrlarni talkin etadilar.
Manzara janrini yaratishda o‘ziga xos uslublari bilan tasviriy san’atning nozik tomonlarini ochib berishga harakat qiladilar.
IV. Yangi mavzuni mustahkamlash:
1. Rassomlardan kimlarni bilasiz?
2. Manzara janrida qaysi rassomlarning asarlarini bilasiz?
Faol qatnashgan o`quvchilar rag`batlantiriladi.
V. O’quvchilarni baholash.
VI. Uyga vazifa: Sinf da bajarilgan ishni yakunlash.
3-dars Tasviriy san’at 6-”A” 21.09.2018
6-”B” 21.09.2018
6-”V” 22.09.2018
Dars mavzusi: Harakatdagi odam (sportchi) gavdasi tasvirlash.
Dars maqsadi: Grafik usulda harakatdagi odam gavdasini ishlashni bilish.
a) talimiy maqsad: O‘quvchilarni tevarak-atrofdagi narsa va hodisalardagi go‘zalliklarni ko‘ra bilish va idrok etish, hamda kuzatish asosida olingan his-tuyg‘u va tushunchalarni hayotga tatbiq etishga o‘rgatish.
b) tarbiyalovchi maqsad: O‘quvchilarda amaliy va tasviriy san’atga qiziqish va muhabbatni tarbiyalash.
s) rivojlantiruvchi maqsad: Bolalarda ko‘rish xotirasini, chamalash qobiliyati kabi hususiyatlarni rivojlantirish. Atrof-muhitdagi (inter’yerdagi, manzaradagi va h.k.) go’zallikniko’ra olish, uni baholash va harhlay olish. Tasviriy san’atdan o’quv faoliyatida milliy va sharq san’ati an’analarinisintetik tarzda o’llay bilish O’z “asari” uchun material to’plash va ulardan tasviriy faoliyatda foydalana olish.
Dars turi: Aralash
Dars jihozi: Plakat, Manzara tasviri.
Foydalanilgan adabiyot:
1 )Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev. Birinchi qism.
2) Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.
3) Maktabda tasviriy san’atni o’qitish metodikasi. Rahim Hasanov. “Fan” nashriyoti, 2004y.
Dars rejasi:
I. Tashkiliy qism -3 daqiqa
II. Uy vazifani takrorlash – 12 daqiqa
III.Yangi mavzu bayoni – 15 daqiqa
IV. Darsni mustahkamlash – 10 daqiqa
V. O’quvchilarni baholash – 3 daqiqa
VI. Uyga vazifa – 2 daqiqa
Darsning borishi:
I. Tashkiliy qism:
O’quvchilar bilan salomlashish.
Darsga hozirlik ko’rish.
II. O’tilgan mavzuni mustahkamlash:
Manzara rasmini tekshirib, baholash.
Manzara tasviridada ganday ranglar foydalanildi?
III. Yangi mavzu bayoni:
“Qilichbozlar” mavzusida haykal ishlash.Qilichbozlik deganda rapira, qilich, shpaga bilan yakkama-yakka rasmiy qoidalar asosida ikki sportchi o’rtasida o’tkaziladigan olishuv tushuniladi.U O’zbekistonda juda qadimdan mavjud bo’lib, harbiy sohalarda keng rivojlangan.Faqat u vaqtlarda haqiqiy qilich bilan o’nalar edi.
Hozirda qo’llanadigan qilichlar o’yin uchun moslashtirilgan bo’lib, raqibga shikast etkazish havfi yo’q.
Qilich – bu tegizib olishga mo’ljallangan cport quroli xisoblanadi.U po’latdan tayyorlanib, og’irligi 500gr dan oshmaydi, uzunligi esa 105cm bo’ladi.
Bolalar sportchini qilichbozlik o’yini holatidagi, uning o’yiniga tayyorlanayotgan holatidagi, uning o’yiniga tayyorlanayotgan holatidagi yoki ikki qilichbozning o’ynayotga holatidagi ko’rinishlaridan birortasini haykallarini ishlaydilar.Partada yonma-yon o’tirgan ikki o’qubchi ikki qilichboz haykalini ishlab, ularni o’yin o’ynayotgan holatiga keltirib, kompozisiya ishlasalar ham bo’ladi. Topshiriqni bajarish haqida gap ketganda o’qituvchi haykalni karkasli yoki karkassiz ham ishlash mumkinligini o’qtiradi. Uhaykalning o’lchoviga bog’liq.Karkas bilan ishlaganda haykal loyini ushlab turish uchun kerak bo’ladigan qattiqlikdagi sim kerak bo’ladi.Ayniqsa qilichning ingichka qilib loydan ishlash qiyin bo’ladi. Bunda simdan foydalanish nihoyatda az qotadi. Agarda simli haykalni tik turg’izishning imkoni bo’lmasa unga simdan tirgovchi o’rnatiladi.
Shuningdek, unda odam qismlarining o’lchovlari, o’lchov nisbatlari, qismlarning shakllari, tuzilishiga alohida e’tibor beriladi.
IV. Yangi mavzuni mustahkamlash.
1. Bahorgi gullar ifodalangan qatorni toping.
a) atirgul, astra, moychechak, chuchmomo; b) giran, aloye, lola
s) chirmovuqgul, gladiolus;
d) lola, boychechak, chuchmomo, qizg’aldoq, binafsha
V. O’quvchilarni baholash.
VI. Uyga vazifa.
Rangtasvirda tasvirni tugatish.
O`IBDO` Xoshimov I
Fan o`qituvchisi: Jo`rayeva S
4-dars Tasviriy san’at 6-”A” 28.09.2018
6-”B” 28.09.2018
6-”V” 29.09.2018
Dars mavzusi: Loy yoki plastilindan harakatdagi odam (futbolchi, kurashchi va hokazo) gavdasini ishlash.
Dars maqsadi: Sifatli ta’lim berish
a) Talimiy maqsad: O‘quvchilarni tevarak-atrofdagi narsa va hodisalardagi go‘zalliklarni ko‘ra bilish va idrok etish, hamda kuzatish asosida olingan his-tuyg‘u va tushunchalarni hayotga tatbiq etishga o‘rgatish.
b) tarbiyalovchi maqsad: O‘quvchilarda amaliy va tasviriy san’atga qiziqish va muhabbatni tarbiyalash.
s) ivojlantiruvchi maqsad: Bolalarda ko‘rish xotirasini, chamalash qobiliyati kabi hususiyatlarni rivojlantirish.
DTC talablari:
Bilim: Atrof-muhitdagi (inter’yerdagi, manzaradagi va h.k.) go’zallikniko’ra olish, uni baholash va sharhlay olish.
Ko’nikma: Tasviriy san’atdan o’quv faoliyatida milliy va sharq san’ati an’analarinisintetik tarzda qo’llay bilish.
Malaka: O’z “asari” uchun material to’plash va ulardan tasviriy faoliyatda foydalana olish.
Dars turi: Aralash
Dars jihozi: kitoblar, doska, rangli bo`r, tarqatma materiallar (test, savollar), texnik vositalar, rasm daftar, plakatlar.
Foydalanilgan adabiyot:
1 )Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev. Birinchi qism.
2) Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.
3) Maktabda tasviriy san’atni o’qitish metodikasi. Rahim Hasanov. “Fan” nashriyoti, 2004y.
I.Tashkiliy qism – 3 daqiqa
II.O’tilgan mavzuni mustahkamlash – 12 daqiqa
III.Yangi mavzu – 15 daqiqa
Dars rejasi:
I. Tashkiliy qism -3 daqiqa
II. Uy vazifani takrorlash – 12 daqiqa
III.Yangi mavzu bayoni – 15 daqiqa
IV. Darsni mustahkamlash – 10 daqiqa
V. O’quvchilarni baholash – 3 daqiqa
VI. Uyga vazifa – 2 daqiqa
Darsning borishi:
I. Tashkiliy qism:
O’quvchilar bilan salomlashish, davomatni tekshirish.
II. Uy vazifani mustahkamlash.
1.Portret janrida qanday rassomlar ishlagan?
2. Tasviriy san’atning janrlarini aytib bering.
III. Yangi mavzu bayoni.
Rangtasvir – rang san’ati. Rangtasvir – xaqiqiy hayotni aks ettirib, tamoshabinning fikri va hissiyotlariga ta’sir o`tkazuvchi tasviriy san’at turlaridan biridir.
Biror bir satx yuzasiga, bo`yoqlar (moybo`yoq , tempera, akvarel, guash va boshqalar) bilan bajarilgan san’at asariga rangtasvir deyiladi. Rangtasvirdagi obrazlar juda yorqin va tomashabop. Rassomlar asarlarini rangtasvir va plastik vositalar bilan yaratadilar. Ular qalamtasvir va kompozitsiya imkoniyatlaridan foydalanganlari bilan, rangtasvirdagi eng asosiy ta’sirchanlikni beruvchi vositalardan biri bu rang hisoblanadi.
Rangtasvirdagi tasvirlar tasviriy satxda uzluksiz bo`yoq qatlamini hosil qiluvchi bo`yoqlar yordamida yaratiladi. Xattoqi akvarel rangtasvirida 2.qog`ozda bo`yoq tegmagan joylar qolsa ham, tasvirning uzluksizligiga ta’sir qilmaydi, chunki bo`yoqlar bir-biriga singishib va aralashib ketishadi.
Rangning tasviriy va ta’sirchanlik imkoniyatlaridan rangtasvirda rassomga zarur bo`lgan erkinlik va to`liq kuch bilan foydalaniladi. Rang orqali kompozitsiyadagi asosiy fikrni ajratib ko`rsatish, muhim detallarini bo`r ttirish, masofani chuqurligini berish yoki tasvirning yassiligini berish mumkin.
Rangtasvirning eng muhim ajralib turuvchi xususiyatlari shundan iboratki, unda shakl va masofaning tasviri, obrazlar va harakatlar faqat rang orqali ko`riladi.
Rangtasvir inson hissiyotlari va xarakterining murakkab dunyosini aks ettirishi bilan birga tabiatning nozik o`zgarishlari, fantastik obrazlar va falsafiy fikrlarni berish xususiyatiga ega. Bo`larning hammasi rangtasvir janrlari orqali beriladi.
Dunyodagi ob’ektlar, voqea va hodisalarning turli tumanligi va rassomlardagi ularga bo`lgan qiziqishning kuchayib ketishi XVII asrga kelib rangtasvirda turli tuman janrlarning paydo bo`lishiga olib keldi. Bo`lar portret, manzara, natyurmort, animalistik, afsonaviy, tarixiy, batal va maishiy janrlar edi. Rangtasvir asarida janrlar yoki ularning elementlari aralashib kelishi mumkin. Masalan, natyurmort va manzara portretni muvaffaqiyatli to`ldirishi mumkin.
Rangtasvir dastgoxli va monumental rangtasvirga bo`linadi.
Rassom kartinasini podramnikki tortilgan xolstda ishlaydi. Bu xolst dastgoxga urnatilgan bo`ladi. Shu sabali ham bu dastgoxli rangtasvir deb ataladi.
IV. Yangi mavzuni mustahkamlash:
1. Rangtasvir nima?
2. Rangtasvir necha turga bo’linadi?
V. O’quvchilarni baholash.
VI. Uyga vazifa: Sinf ishining kamchiliklarini t o’ ldirish, xatolarni t u zatish.
O`IBDO` Xoshimov I
Fan o`qituvchisi:Jo`rayeva S
5-dars Tasviriy san’at 6-”A” __________________
6-”B” __________________
6-”V” __________________
Dars mavzusi: Rangtasvir yoki grafika usulida kompozitsiya yaratish.
Dars maqsadi: Sifatli ta’lim berish.
a) talimiy maqsad: O‘quvchilarni tevarak-atrofdagi narsa va hodisalardagi go‘zalliklarni ko‘ra bilish va idrok etish, hamda kuzatish asosida olingan his-tuyg‘u va tushunchalarni hayotga tatbiq etishga o‘rgatish.
b) tarbiyalovchi maqsad: Halq amaliy san’ti, tasviriy san’at bilan tanishtirish orqali barcha bolalarni badiiy-estetik didini o‘stirish.
s) rivojlantiruvchi maqsad: Amaliy va tasviriy san’at, darslarida olingan bilim va malakalarni hayotda qo‘llay olishga o‘rgatish. Odam gavdasining harakatdagi holat qonuniyatlari (tayanch nuqtasi, harakat dinamikasi)ni bilish. Haykaltaroshlikda odam va hayvonlarni obrazli tasvirlash, unda ob’yektning o’ziga xos xususiyatlari, xarakteri, nisbatlarini to’g’ri talqin etish.
O’z “asari” uchun material to’plash va ulardan tasviriy faoliyatda foydalana olish.
Dars turi: Aralash
Dars jihozi: Plakatlar.
Foydalanilgan adabiyot:
1 )Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev. Birinchi qism.
2) Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.
3) Maktabda tasviriy san’atni o’qitish metodikasi. Rahim Hasanov. “Fan” nashriyoti, 2004y.
Darsning borishi:
I. Tashkiliy qism:
O’quvchilar bilan salomlashish.
Darsga hozirlik ko’rish.
II. Uy vazifani mustahkamlash:
O’tgan darsni tekshirib, baholash.
III. Yangi mavzu bayoni:
O’rol Tansiqboyev mashhur manzarachi rassom, rangtasvir ustasi. U 1904 yilda Toshkentda oddiy ishchi oilasida dunyoga keldi.Yoshligidan san’atga qiziqib, Toshkentdagi badiiy muzey qoshidagi to’garakka qatnab, dastlabki saboqlarni uning rahbari mashhur rus rassomi I.Repinning shogirdi N.Rozanovdan oldi. To’garakka qatnab yurgan yillaridayoq O’rol Tansiqboyev mustaqil kompozitsiyalar tayyorlab ulgurgan edi. Uning ana shunday ishlaridan biri 1928 yilda yaratilgan “Toshkentboyev portreti” edi. Studiyada tasviriy san’atdan olgan bilimlaridan ko’ngli to’lmagan O’.Tansiqboyev Rossiyaning Penza shahridagi badiiy-pedagogika bilim yurtiga o’qishga kiradi. U yerda I.Repinning shogirdlari I.Goryushkin va N.Petrovdan san’at sirlarini o’rgandi. Tansiqboyevning mustaqil ijodi O’zbekistonda milliy san’atni tiklanishi davrida boshlandi. Urushdan keyingi yillarda O’.Tansiqboyev katta o’lchovdagi asarlar yarata boshladi.Bunda asarlar qatoriga “Sholichilik kolhozida hosilni yig’ib olish”, “Bahor”, “Pahtani sug’orish”, Jonajon o’lka”, “Issiqqo’l oqshomi”, “Tog’da” kabilarni kiritish mumkin.
IV. Yangi mavzuni mustahkamlash:
1. O’.Tansiqboyev qachon va qayerda tug’ilgan?
2. U qanday asarlar yaratgan?
V. O’quvchilarni baholash.
VI. Uyga vazifa: Sinf ishining kamchiliklarini t o’ ldirish, xatolarni t u zatish.
“Ko’rildi”___________O`IBDO` Xoshimov I
Fan o`qituvchisi :Jo`rayeva S
5-dars Tasviriy san’at 6-”A”5.10.2018
Dars mavzusi: Tabriknoma eskizini ishlash.
Dars maqsadi: O’qituvchilar va murabbiylar kuniga bag’ishlangan tabriknoma eskizini o’rganish.
a) talimiy maqsad: O‘quvchilarni tevarak-atrofdagi narsa va hodisalardagi go‘zalliklarni ko‘ra bilish va idrok etish, hamda kuzatish asosida olingan his-tuyg‘u va tushunchalarni hayotga tatbiq etishga o‘rgatish.
b) tarbiyalovchi maqsad: Halq amaliy san’ti, tasviriy san’at bilan tanishtirish orqali barcha bolalarni badiiy-estetik didini o‘stirish.
s) rivojlantiruvchi maqsad: Amaliy va tasviriy san’at, darslarida olingan bilim va malakalarni hayotda qo‘llay olishga o‘rgatish. Odam gavdasining harakatdagi holat qonuniyatlari (tayanch nuqtasi, harakat dinamikasi)ni bilish. Haykaltaroshlikda odam va hayvonlarni obrazli tasvirlash, unda ob’yektning o’ziga xos xususiyatlari, xarakteri, nisbatlarini to’g’ri talqin etish. O’z “asari” uchun material to’plash va ulardan tasviriy faoliyatda foydalana olish.
Dars turi: Aralash
Dars jihozi: Plakatlar.
Foydalanilgan adabiyot:
1 )Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev. Birinchi qism.
2) Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.
3) Maktabda tasviriy san’atni o’qitish metodikasi. Rahim Hasanov. “Fan” nashriyoti, 2004y.
Darsning borishi:
I. Tashkiliy qism:
O’quvchilar bilan salomlashish.
Darsga hozirlik ko’rish.
II. Uy vazifani mustahkamlash:
O’tgan darsni tekshirib, baholash.
III. Yangi mavzu bayoni:
O’qituvchilar kuniga bag’ishlab rasm chizish. O’quvchilar o’qishni va yozishni, rasm ishlash va qo’shiq aytishni, sport bilan shug’ullanishni va boshqa ilm asoslarini o’rgatgan o’qituvchilarini xam sevmasdan bo’lmaydi. Xalqimiz bekorga “Ustoz otahgdan ulug’” deb aytmagan.Agar o’quvchilar ustozlaridan birortasining rasmini ishlashni mo’ljallasalar, avvalo ularning yuz tuzilishi, kiyinishi, harakterlarini aniqlab olishlari kerak. Ustozlarini o’qituvchi ekanliklarini rasmda bildirish uchun ularni doska oldida turgan yoki ctol oldida o’tirgan holda tasvirlanadi.
O’qituvchi geografiya o’qituvchisi bo’lsa portret orqasida xarita, qo’llarida ko’rsatkich bo’lishi maqsadga muvofiq.
Matematika o’qituvchisini doskada formula va masalalar, biologiya o’qituvchisi bo’lsalar xayvon va qushlar rasmi tasvirlangan ko’rgazmali qurollar fonida tasvirlanadi. Xullas, o’qituvchining qaysi fandan mutahassis ekanligini rasmda bildirish uchun portret fonida biron-bir mutahassislikka
doir ko’rinishni tasvirlash lozim.
Kadaskop orqali portret tasvirlarini, o’quvchilar tomonidan ishlangan rasmlarni namuna sifatida ko’rsatish mumkin.
IV. O’tilgan mavzuni mustahkamlash:
O’quvchilar bilan o’tilgan mavzu asosida savol javob qilish.
V. O’quvchilarni baholash.
VI. Uyga vazifa:
O’tilgan mavzu asosida o’qituvchilar kuniga bag’ishlab rasm chizib bo’yash.
“Ko’rildi”___________O`IBDO` Xoshimov I
7-dars Tasviriy san’at 6-”A” __________________
6-”B” __________________
6-”V” __________________
Dars mavzusi: Haykaltaroshlikda lirika va drammatizim
Dars maqsadi: Haykaltaroshlik kompozitsiya ishlashni o’rganish.
a) talimiy maqsad: O‘quvchilarni tevarak-atrofdagi narsa va hodisalardagi go‘zalliklarni ko‘ra bilish va idrok etish, hamda kuzatish asosida olingan his-tuyg‘u va tushunchalarni hayotga tatbiq etishga o‘rgatish.
b) tarbiyalovchi maqsad: Halq amaliy san’ti, tasviriy san’at bilan tanishtirish orqali barcha bolalarni badiiy-estetik didini o‘stirish.
s) rivojlantiruvchi maqsad: Amaliy va tasviriy san’at, darslarida olingan bilim va malakalarni hayotda qo‘llay olishga o‘rgati Odam gavdasining harakatdagi holat qonuniyatlari (tayanch nuqtasi, harakat dinamikasi)ni bilish. Haykaltaroshlikda odam va hayvonlarni obrazli tasvirlash, unda ob’yektning o’ziga xos xususiyatlari, xarakteri, nisbatlarini to’g’ri talqin etish. O’z “asari” uchun material to’plash va ulardan tasviriy faoliyatda foydalana olish.
Dars turi: Aralash
Dars jihozi: Plakatlar.
Foydalanilgan adabiyot:
1 )Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev. Birinchi qism.
2) Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.
3) Maktabda tasviriy san’atni o’qitish metodikasi. Rahim Hasanov. “Fan” nashriyoti, 2004y.
Darsning borishi:
I. Tashkiliy qism: O’quvchilar bilan salomlashish. Davomat.Darsga hozirlik ko’rish.
II. Uy vazifani mustahkamlash : O’tgan darsni tekshirib, baholash.
Асосий ранглар қайси қаторда тўлиқ берилган ?
Зарғалдоқ, кўк, жигарранг
*Қизил, зангори, сариқ
яшил, сиёхранг, зангори
Қуйидаги асарлардан қайси бири Зокир Иноғомов қаламига мансуб ?
Палитра нима учун керак ?
Кимё асбоблари учун
*Рангтасвир ишлаш учун
Ҳайкал ишлаш учун
III. Yangi mavzu bayoni:
Ma’lumki O’zbekiston boy tarih va madaniyatga ega bo’lgan mamlakat. O’zbek halqi dunyoga mashhur bo’lgan, dunyo ilmiga katta hissa qo’shgan mutafakkir va olimlarni, shuningdek, davlat arboblari va qo’mondonlarni etishtirgan. O’zbekistonda dunyoga mashhur haykaltaroshlar ham bor. U qadimdan halq amaliy san’ati keng rivoj topgan mamlakat.O’zbek ustalarining ko’pgina asarlari dunyoning bir nechta mashhur muzeylarida saqlanadi.O’zbek halqi dunyodagi eng mehmondo’st halqlardan biri.Hozirda O’zbekiston horijga katta miqdorda pahta eksport qiladi. Shuningdek, u Amur Temur, Navoiy, va boshqa shu kabi buyuk allomalarimiz xaykallarini yasaganlar.Aka-uka Jabborovlar.O`zbekiston birinchi Prizidenti Islom Karimovning haykallarini uchta biloyatga o`rnatildi.Chit davlatlarda xam Islom Karimovning haykallarini ko`rishingiz mumkin. Uhozirda dunyoning ko’pgina mamlakatlari bilan ilmiy, tehnikaviy va madaniy aloqalar qiladi.
O’zbekistonda dunyo miqyosida simpozium, festival, tanlov, uchrashuv, musobaqalar tez-tez o’tkazib turiladi.
IV. Yangi mavzuni mustahkamlash :
- Kuz faslini tasvirlashda qaysi rangdan ko‘proq foydalanasiz?
a) qizil.oq .yashilb) sariq, och yashil, qizg‘ish sariq d) malla, ko‘k, sariq noformon
2. Poliz ekinlari qaysi javobda to‘g‘ri ko‘rsatilgan.
a) karak, qovun, tarvuz, oshqvoqb) olma, uzum, anord) behi, olcha, qovun
Tasviriy san’at fanida yomg‘ir yog‘ishini qanday tasvirlaysiz?
a) quyosh va oy tasvirida b) chaqmoq yulduzd) bulutdan soyabondan
4. Tasviriy san’at fanida qaysi o‘quv qurollaridan foydalanasiz ?
a) qalam, rangli qalam, o‘chiqg‘ich, buyoqb) bo‘yoq, qaychi, yelim
d) chizg‘ich, serkul, ruchka
V. O’quvchilarni baholash.
VI. Uyga vazifa: Chizib kelish yasab tugatish
“Ko’rildi”___________O`IBDO` Xoshimov I
Fan o`qituvchisi :Jo`r
9-dars Tasviriy san’at 6-”A” 2.11.2018
Dars mavzusi: Mayda plastika haykaltaroshligi.
Dars maqsadi: Rangtasvir, qalamtasvirda turli obrazlarni yaratishni o’rganish.
a) talimiy maqsad: O‘quvchilarni tevarak-atrofdagi narsa va hodisalardagi go‘zalliklarni ko‘ra bilish va idrok etish, hamda kuzatish asosida olingan his-tuyg‘u va tushunchalarni hayotga tatbiq etishga o‘rgatish.
b) tarbiyalovchi maqsad: Halq amaliy san’ti, tasviriy san’at bilan tanishtirish orqali barcha bolalarni badiiy-estetik didini o‘stirish.
s) rivojlantiruvchi maqsad: Amaliy va tasviriy san’at, darslarida olingan bilim va malakalarni hayotda qo‘llay olishga o‘rgatish. Odam gavdasining harakatdagi holat qonuniyatlari (tayanch nuqtasi, harakat dinamikasi)ni bilish. Haykaltaroshlikda odam va hayvonlarni obrazli tasvirlash, unda ob’yektning o’ziga xos xususiyatlari, xarakteri, nisbatlarini to’g’ri talqin etish. O’z “asari” uchun material to’plash va ulardan tasviriy faoliyatda foydalana olish.
Dars turi: Aralash
Dars jihozi: Plakatlar.
Foydalanilgan adabiyot:
1 )Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev. Birinchi qism.
2) Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.
3) Maktabda tasviriy san’atni o’qitish metodikasi. Rahim Hasanov. “Fan” nashriyoti, 2004y.
Darsning borishi:
I. Tashkiliy qism:
O’quvchilar bilan salomlashish.
Darsga hozirlik ko’rish.
II. Uy vazifani mustahkamlash :
O’tgan darsni tekshirib, baholash.
III. Yangi mavzu bayoni:
Hurmatli o`quvchilar mayday plastika haykaltaroshi deganda plastilin yoki mayday qog`oz parchalaridan yasab o`rganamiz.Haykaltaroshlar haykallarni loydan, gepsdan, yasab o`rganishgan ,kiyinchalikbronza,kumush kabi matiriallardan yasaydilar.
Ma’lumki O’zbekiston boy tarih va madaniyatga ega bo’lgan mamlakat. O’zbek halqi dunyoga mashhur bo’lgan, dunyo ilmiga katta hissa qo’shgan mutafakkir va olimlarni, shuningdek, davlat arboblari va qo’mondonlarni etishtirgan. O’zbekistonda dunyoga mashhur me’morchilik yodgorliklari ham bor. U qadimdan halq amaliy san’ati keng rivoj topgan mamlakat.O’zbek ustalarining ko’pgina asarlari dunyoning bir nechta mashhur muzeylarida saqlanadi.O’zbek halqi dunyodagi eng mehmondo’st halqlardan biri.Hozirda O’zbekiston horijga katta miqdorda pahta eksport qiladi. Shuningdek, u samolyot, avtomobil, traktor va boshqa shu kabi zamonaviy mashinalarni chet ellarga sotadi. Uhozirda dunyoning ko’pgina mamlakatlari bilan ilmiy, tehnikaviy va madaniy aloqalar qiladi.
O’zbekistonda dunyo miqyosida simpozium, festival, tanlov, uchrashuv, musobaqalar tez-tez o’tkazib turiladi.
IV. Yangi mavzuni mustahkamlash:
O’quvchilar bilan o’tilgan mavzu asosida savol javob qilish.
V. O’quvchilarni baholash.
VI. Uyga vazifa: plastilenda haykalcha yasash.
“Ko’rildi”___________O`IBDO` Xoshimov I
Fan o`qituvchisi :Jo`rayeva S
10-dars Tasviriy san’at 6-”A” 16.11.2018
6-”B” 16.11.2018
6-”V” 17.11.2018
Dars mavzusi: Sharq miniatyura san’ati.
Dars maqsadi: Sharq miniatyura san’ati tarihi haqida suhbat hamda reproduksiyalarni tahlil etishni o’rganish.
a) talimiy maqsad: Estetik va emotsional sezgirlikni o‘stirish.
b) tarbiyalovchi maqsad: Halq amaliy san’ti, tasviriy san’at bilan tanishtirish orqali barcha bolalarni badiiy-estetik didini o‘stirish.
s) rivojlantiruvchi maqsad: Sharq miniatyura san’ati tarihi haqida suhbat hamda reproduksiyalarni tahlil etishni o‘rgatish. Odam gavdasining harakatdagi holat qonuniyatlari (tayanch nuqtasi, harakat dinamikasi)ni bilish.
Haykaltaroshlikda odam va hayvonlarni obrazli tasvirlash, unda ob’yektning o’ziga xos xususiyatlari, xarakteri, nisbatlarini to’g’ri talqin etish. O’z “asari” uchun material to’plash va ulardan tasviriy faoliyatda foydalana olish.
Dars turi: Aralash
Dars jihozi: Plakatlar.
Foydalanilgan adabiyot:
1 )Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev. Birinchi qism.
2) Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.
3) Maktabda tasviriy san’atni o’qitish metodikasi. Rahim Hasanov. “Fan” nashriyoti, 2004y.
Darsning borishi:
I. Tashkiliy qism:
O’quvchilar bilan salomlashish.
Darsga hozirlik ko’rish.
II. O’tilgan mavzuni mustahkamlash:
O’tgan darsni tekshirib, baholash.
III. Yangi mavzu bayoni:
Markaziy Osiyo, Misr, Xitoy, Yaponiya, Xindiston kabi mamlakatlarda tasviriy san’atning ancha qiyin grafik chizmalari paydo bo’lgan. Misr qadimdan tasviriy san’at maktablariga ega bo’lgan davlatlardan biridir.Tasviriy san’at borasidagi nazariy bilimlarni ilmiy p е dagogik jixatdan talkin etish masalasiga san’at tushunchasining o’zini taxlil qilish orqali yondoshish maqsadga muvofiqdir.
Odamlar tomonidan biror-bir ish, narsa, buyum va xokazolarning moxirlik bilan bajarilishi va maromiga е tkazish inson m е xnatining san’atkorona bajarilganligini bildiradi. D е mak p е dagogning xam o’z m е xnatini puxta, chiroyli, kam-kustsiz bajarishi san’atkorlik namunasi bo’lib xisoblanadi.
Ta’lim-tarbiya b е rishda tasviriy san’at tushunchasining o’zi qanday xarakt е rga ega ekanligi aloxida ilmiy p е dagogik taxlilni takazo etadi.Ana shuning uchun xam bu boradagi mavjud nazariy tushunchalar, ularning p е dagogika fanidagi o’rni xaqida tuxtalishimiz lozim.
Tasviriy san’at – Eng qadimiy va k е ng tarkalgan san’at turlaridan biridir. u k е ng ma’noga ega. O’z urnida haykaltaroshliq rangtasvir, amaliy san’at va grafika kabi turlarga bulinadi. Turlari xam o’z urnida yana bir qancha janrlarga bulinib k е tadi.
Tasviriy san’at tur va janrlarini nazariy jixatdan o’rganish, o’rgatish,
IV. O’tilgan mavzuni mustahkamlash:
1. O’lkamizdagi tarixiy joylarning nomi?
2. O’rta Osiyodagi eng kadimiy tasviriy san’at maktabi va uning tashkil topishi?
V. O’quvchilarni baholash.VI. Uyga vazifa: Akvarelda bo’yash.
“Ko’rildi”____ Xoshimov I
11-dars Tasviriy san’at 6-”A” 23.11.2018
6-”B” 23.11.2018
6-”V” 17.11.2018
Dars mavzusi: Sharq miniatyura san’ati asarlari namuna ko`chirish. (2 soat)
Dars maqsadi: Sharq miniatyura san’ati asarlari namunalarining elementlari dan nusha ko’chirishni o’rganish.
a) talimiy maqsad: O‘quvchilarning tasviriy-ijodiy malakalarini shakllantirish.
b) tarbiyalovchi maqsad: Halq amaliy san’ti, tasviriy san’at bilan tanishtirish orqali barcha bolalarni badiiy-estetik didini o‘stirish.
s) rivojlantiruvchi maqsad: Sharq miniatyura san’ati tarihi haqida suhbat hamda reproduksiyalarni tahlil etishni o‘rgatish. Miniatyuradagi rassomlar, ularning asarlarini bilish. Mminiatyura san’ati usulida rasm (illyustratsiya) ishlay olish.Tasviriy faoliyatda Sharq miniatyura san’atining tasviriy usullarini
tatbiq eta olish.
Dars turi: Aralash
Dars jihozi: Slaydda tasvirlar, plakatlar.
Foydalanilgan adabiyot:
1 )Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev. Birinchi qism.
2) Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.
3) Maktabda tasviriy san’atni o’qitish metodikasi. Rahim Hasanov. “Fan” nashriyoti, 2004y.
Darsning borishi:
I. Tashkiliy qism:
O’quvchilar bilan salomlashish.
Darsga hozirlik ko’rish.
II. O’tilgan mavzuni mustahkamlash:
1. O’lkamizdagi tarixiy joylarning nomi?
2. O’rta Osiyodagi eng kadimiy tasviriy san’at maktabi va uning tashkil topishi?
III. Yangi mavzu bayoni:
Miniatyura san’atiga k е lsak bu san’at avvalo koroz bilan bogliq.Arab olimi Ibn Nadimning yozishicha, 87 hijriy (m е lodiy 706) yilda dastlab Samark.andga k е lganlarida korozsozlik korxonalarini kurib hayratga tushgan, yozib qoldirgan.
Bunday ustaxonalar Xivada, Qoqonda, Buxoroda, Samarqandda, Toshk е nt va boshqa joylarda mavjud edi. Xiva xoni Sayd Muxammadxon o’z saroyida bir qancha hattotlarni, muhr nakdoshlar va rassomlarni ‘tuplagani ma’lum bo’lib, u kitobga ixlos quygan kishi edi. Uning katta kutubxonasi bo’lib, shu kutubxonada qulyozmalar kuchirilar va b е zatilar edi. Bundam tashqari Buxoro xoni Amir Olimxon saroyida xam mashhur kutubxona bo’lib, unda juda ko’p miqdorda kitoblar to’plangan va xattotlar shug’ullanganlar.
Xiva maktabiga mansub Xudoyb е rgan-D е von malakali usta va soatsoz bo’lib, u bir kancha kitoblarni b е zaganligi ma’lum. Buxoroda tugilib usgan shoir Ahmad Donish (1827-29 – 1897) shoirlik bilan birga xattotlik xam qilgan.Bir qancha qulyozmalarni qayta ko’chirib ularga miniatyuralar ishlagan.Buxoro mo’z е yida saklanayotgan «Lazzati va Niso» kitobiga ishlangan 27 miniatyurasi juda ham xarakt е rlidir.Bu rassom ijodiy faoliyati yaxshi urganilmagan, k е ng kitobxonlar bu rassom bilan yakushdan tanish emas.Uni shoir d е b bilishadi.
Tasviriy san’atning tarbiyaviy vazifalari kachon yaxshi amalga oshiriladi, agarda tarbiya yuksak mo’taxassislik tayorgarligiga ega bo’lgan uqituvchi musavvirlar tomonidan amalga oshirilsa, tarbiyaning yanada mazmunli bo’lishiga turtki bo’ladi. Agar tasviriy san’at orqali tarbiya olib borilmas ekan, bunday ta’lim sunadi va o’z ta’sirini yo’qotadi. Bunday ta’lim-tarbiyaning mohiyatini ulur mutaxassislar, olimlar, shoiru yozuvchilar, musavvir-p е dagoglardan K.B е hzod, Lutfiy, A.Jomiy, Z.Bobur, D.Samarqandiy, M.Xondamir, Attor, A.Yassaviy, Abu Nasr bin Arron, Ulug’b е k, Abdulxay, Pir Ahmad va boshqalar juda yaxshi tushunishgan. Pir Ahmad va HAbdulhay kabi rassomlar Samarqandda yashab ijod etgan va Osiyo miniatyurachilari katorida eslashimiz mumkin. 1398 yili yaratilgan miniatyuralar «Antig е ologiyasi» o’z mazmuniga egadir.Bu kitob Turkiyadagi davlat kutubxonasida saklanmokda d е gan fikr bor.
IV. O’tilgan mavzuni mustahkamlash: Miniatyura maktablarining shakllanishi va asoschilari haqida gapirib b е ring?
V. O’quvchilarni baholash.
VI. Uyga vazifa: Tasvirni chizib kelish
“Ko’rildi”_______ Xoshimov I
12-dars Tasviriy san’at 6-”A” 30.11.2018
6-”B” 30.11.2018
6-”V” 24.11.2018
Dars mavzusi: Sharq miniatyura san’ati asarlari namuna ko’chirish.
Dars maqsadi: Sharq miniatyura san’ati asarlari namunalarining elementlari dan nusha ko’chirishni organish.
a) talimiy maqsad: O‘quvchilarning tasviriy-ijodiy malakalarini shakllantirish.
b) tarbiyalovchi maqsad: Halq amaliy san’ti, tasviriy san’at bilan tanishtirish orqali barcha bolalarni badiiy-estetik didini o‘stirish.
s) rivojlantiruvchi maqsad: Sharq miniatyura san’ati tarihi haqida suhbat hamda reproduksiyalarni tahlil etishni o‘rgatish. Miniatyuradagi rassomlar, ularning asarlarini bilish. Mminiatyura san’ati usulida rasm (illyustratsiya) ishlay olish. Tasviriy faoliyatda Sharq miniatyura san’atining tasviriy usullarini
tatbiq eta olish.
Dars turi: Aralash
Dars jihozi: Slaydda tasvirlar, plakatlar.
Foydalanilgan adabiyot:
1 )Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev. Birinchi qism.
2) Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.
3) Maktabda tasviriy san’atni o’qitish metodikasi. Rahim Hasanov. “Fan” nashriyoti, 2004y.
Darsning borishi:
I. Tashkiliy qism:
O’quvchilar bilan salomlashish.
Darsga hozirlik ko’rish.
II. O’tilgan mavzuni mustahkamlash:
1. O’lkamizdagi tarixiy joylarning nomi?
2. O’rta Osiyodagi eng kadimiy tasviriy san’at maktabi va uning tashkil topishi?
III. Yangi mavzu:
Miniatyura maktablari Sharqda juda rivojlangan bo’lib, turli nomlar bilan atalgan. Misol, «Buxoro maktabi», «Boburiylar» miniatyura maktabi, «Sh е roz» maktabi, «Isfaxon» maktabi, «Yazd» maktabi, «Bogdod» maktabi, «Tabriz» maktabi kabi yirik tasvirii^ san’at markazlari mavjud bo’lgan. T е mur va t е muriylar davrida Samarqand o’zining madaniyatini ravnaq topishi tufayli jahonni va Rarbiy Ovropa davlatlarini ham lol qoldirgan edi. Ammo Samarqand miniatyura maktabi to’liq yorigplmagan.Sharqning «Rafaeli» hisoblanmish K.B е hzod boshchiligida kamol topgan Xirot maktabining shakllanishida Samarqand miniatyura maktabining tutgan urni muximdir.Samarqand T е muriylar davrida ilm-fan, san’at ravnaq topgan davlatning poytaxti edi. Xirot maktabi Samarqandd е k san’at va madaniyat uchogining ajralmas bir qismi bo’lgan. Samarkdndga bostirib k е lgan arablar ilk bor qog’ozni Samarqand shahrida ko’rishgan va lol qolishgan. Aniq tarixiy ma’lumotlarga kura K.B е hzod miniatyura san’atini Pir Sayd Axmad Tabriziydan o’rgangan. Pir Sayd Tabriziy esa «Umday ul-musavvirin» (musavvirlar p е shvosi) nomi bilan mashhur Buxorolik ustod esa Jaxongirning suyukli shogirdi bo’lgan. Ustoz Jaxongir t е muriylar davlati tasviriy san’atining asoschisi ustod Gung
(Soqov)dan tahsil olgan.
D е mak Samarqand tasviriy san’at maktabi o’ziga xos tahlilni kutib yotibdi.Ayniksa «Samarqand d е voridagi jang» asari (Turkiyada «Yulduz» kutubxonasida) saqlanmoqda. Bu asarlarda Samarqand tasviriy san’at maktabiga xos portr е t aniqligi va tabiat mazarasini yorkinligi bilan o’ziga xos uslub baxsh etadi. 1441-42 yillarda no’malum musavvir tomonidan Mirzo Ulug’b е kning tasvirini yaratilishi, davri Xirot maktabidan xam avvalroq Samarqandda k е ng rivojlanganligini isbotidir.Ayniksa, «Sohibkironning bo’ladigan jang oldi majlisi» miniatyura asari diqqatga sazovordir.
IV. O’tilgan mavzuni mustahkamlash:
Miniatyura maktablarining shakllanishi va asoschilari haqida gapirib b е ring?
V. O’quvchilarni baholash.
VI. Uyga vazifa:
“Ko’rildi”_______Xoshimov I
13-dars Tasviriy san’at 6-”A” 7.12.2018
Dars mavzusi: O’zbek xalq ertaklariga illyustrasiya ishlash.
Dars maqsadi: O’zbek xalq ertaklari syujetlari asosida miniatyura usulida illyustrasiya ishlashni o’rganish.
a) talimiy maqsad: O‘quvchilarning tasviriy-ijodiy malakalarini shakllantirish.
b) tarbiyalovchi maqsad: Halq amaliy san’ti, tasviriy san’at bilan tanishtirish orqali barcha bolalarni badiiy-estetik didini o‘stirish.
s) rivojlantiruvchi maqsad: Sharq miniatyura san’ati tarihi haqida suhbat hamda reproduksiyalarni tahlil etishni o‘rgatish. Miniatyura san’ati bilan realistik tasviriy san’atning umumiylik
hamda farqli jihatlarini bilish. Mminiatyura san’ati usulida rasm (illyustratsiya) ishlay olish. Tasviriy faoliyatda Sharq miniatyura san’atining tasviriy usullarini
tatbiq eta olish.
Dars turi: Aralash
Dars jihozi: Slaydda tasvirlar, O’zbek xalq ertaklari syujetlaridan namunalar.
Foydalanilgan adabiyot:
1 )Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev. Birinchi qism.
2) Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.
3) Maktabda tasviriy san’atni o’qitish metodikasi. Rahim Hasanov. “Fan” nashriyoti, 2004y.
Darsning borishi:
I. Tashkiliy qism:
O’quvchilar bilan salomlashish.
Darsga hozirlik ko’rish.
II. O’tilgan mavzuni mustahkamlash:
1. O’lkamizdagi tarixiy joylarning nomi?
2. O’rta Osiyodagi eng kadimiy tasviriy san’at maktabi va uning tashkil topishi?
III. Yangi mavzu bayoni:
Bu asarda T е mur va uning ayonlaridan 240 kishining surati chizilgan. Bu asarga «Xalil Mirzo Shoxruh» d е b imzo ch е kilgan. Boburiy «Jax о ngirning» guvohligicha «Agarda tasvirda musavvir nomi anikqilib yozilmaganda edi, bu asarni K.B е xzod muyQalamiga mansub d е yish mumkin edi». Chunki uslubiy jixatdan K.B е hzod ijodiy maktabini eslatadi. K.B е hzod faoliyatidan ancha avval yaratilgan bu asarning muallifi Xalil Mirzo Shoxruh o’z navbatida ustod B е hzodning ustozi bo’lgan – d е gan ibora bor. Ammo Jax о ngir ta’riflab k е tgan bu asar xali chop etilmagan. L е kin XIII-XIX asrga mansub bo’lgan bu asar muallifining asl ismi Xalil Mirzo Shoxruh bo’lmagan, chunki o’sha davrda Osiyolik musavvirlar o’z asrlarining tagiga imzo ch е kish odati bo’lmagan. T е murni xayotligida boshlangan bu asar uni ulimidan k е yin xam davom ettirilgan.Sohibkiron T е mur vafotidan k е yin Samarqand taxtini egallagan Xalil Mirzoga xam bagishlangan bu asarni nixryasi paytida taxtga Shoxruh Mirzo utirgan.Shu tarika musavvir xar ikki xukmdorni ismi bilan imzo ch е kkan bo’lishi mumkin. Ammo O’rta Osiyodagi Samarqand miniatyura maktablarida portr е t janri va tarixiy voqеalar bayoni miniatyuralarining izchil mavauiga aylangan.
Samarqandlik musavvirlar Ma’sud ibn Usmoniy Kuxistoniyning Abdulxayirxon tarixi asariga chizilgan «Chingizxonni Sirdaryo sohillarida o’z ugillarini kabul etishi», «Gazanxon Urgonda», «Abdullaxon portr е ti» va Xotifiyning «T е mur noma» asariga ishlangan «T е murning Hindistonga yurishi»,
Sharofiddinning Ali Yazdiy «Zafarnoma» asariga ishlangan «T е mur Samarqand atrofida bazmi jamshidi» miniatyuralari yo’qoridagi tarkorlarining tasdigidir. Samarqand miniatyura maktabining namoyondalaridan Muhammad Murod Samarqandiy, Muhammad Nodir Samarqandiy Mir Sayd Ali (Tabriziy taxallusini olimlar unga b е rib, Eron miniatyura maktabiga mansub d е b yangi Ko’rsatma b е rib k е lganlar, aslida esa T е rmizlik)lardir.
IV. O’tilgan mavzuni mustahkamlash:
Samarqand miniatyura maktabi haqida gapirib bering.
V. O’quvchilarni baholash.
VI. Uyga vazifa: Sinfda bajarilgan ishni yakunlash.
“Ko’rildi”___ Xoshimov I
14-dars Tasviriy san’at 6-”A” 14.12.2018
6-”B” 14.12.2018
Dars mavzusi: Sharq mumtoz adabiyoti syujetlari asosida miniatyura usulida mustaqil kompozisiya ishlash. 2-Nazorat ishi.
Dars maqsadi: Sharq mumtoz adabiyoti syujetlari asosida miniatyura usulida mustaqil kompozisiya ishlashni o’rganish.
a) talimiy maqsad: O‘quvchilarning tasviriy-ijodiy malakalarini shakllantirish.
b) tarbiyalovchi maqsad: Halq amaliy san’ti, tasviriy san’at bilan tanishtirish orqali barcha bolalarni badiiy-estetik didini o‘stirish.
s) rivojlantiruvchi maqsad: Sharq miniatyura san’ati tarihi haqida suhbat hamda reproduksiyalarni tahlil etishni o‘rgatish Miniatyuradagi rassomlar, ularning asarlarini bilish. Mminiatyura san’ati usulida rasm (illyustratsiya) ishlay olish. Tasviriy faoliyatda Sharq miniatyura san’atining tasviriy usullarini
tatbiq eta olish.
Dars turi: Aralash
Dars jihozi: Slaydda tasvirlar, plakatlar.
Foydalanilgan adabiyot:
1 )Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev. Birinchi qism.
2) Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.
3) Maktabda tasviriy san’atni o’qitish metodikasi. Rahim Hasanov. “Fan” nashriyoti, 2004y.
Darsning borishi:
I. Tashkiliy qism:
O’quvchilar bilan salomlashish.
Darsga hozirlik ko’rish.
II. O’tilgan mavzuni mustahkamlash:
1. O’lkamizdagi tarixiy joylarning nomi?
2. O’rta Osiyodagi eng kadimiy tasviriy san’at maktabi va uning tashkil topishi?
III. Yangi mavzu bayoni:
O’rta Osiyoda mashxur rassomlar, ustalar, nakdoshlar va xaykaltaroshlar uchganligini tarixiy faktlar asosida isbotlay olamiz va O’rta Osiyoda tasviriy san’at va miniatyura san’ati bo’lmagan d е gan ba’zi da’volarning asossiz ekanligini isbot qilamiz. Bizga ma’lumki O’rta Osiyoda rivojlangan madaniyat va san’at uchog’lari Arab, Mo’g’ul bosqinchilari tomonidan yakson qilingan. Albatta, T е mur va T е muriylar davrida madaniyat juda ravnaq topib, gullab yashnagan. XIV-XVI asrlarda Sharq mamlakatlarida, jumladan O’rta Osiyoda rivojlangan bu san’at XVIII-XIX asrlarga k е lib ancha tushkunlik darajasini boshidan k е chirdi.
Bu davrlarda ya’ni XVI-XVII asrlarda Boburiylar tomonidan tashkil qilingan tamoyili yangi tasviriy san’at maktabida O’rta Osiyolik mashxur miniatyurachi rassomlar е takchi rol o’ynaganlar. «Boburiylar» miniatyura maktabiga asos solganlardan biri Mir Sayd Ali bo’lib, XVI-XVII asr Xind yozma manbalarida yozilishicha, u o’z zamonasining ko’zga ko’ringan mussaviri bo’lgan. Mir Sayd Ali T е rmizda tavallud topgan, musavvirlik kasbini otasi, moxir rassom Mir Mansur yoki usta Mansurdan o’rgangan va tirikchilik takrzosi bilan Xindistonga borib dolgan. Bundam tashqari Xind miniatyura maktabida boshchilik qilgan O’rta Osiyolik Muhammad Murod, Muhammad Nodir Samark;andiylar va Farruxb е klarning o’z yurtini tashlab k е tishlariga albatta O’rta Osiyo xonliklarining tarkokligi va madaniyatni uncha sadrlanmasligidan dalolat b е radi. Biz XVIII asr oxiri XIX asr davomida O’rta Osiyoda ijod kilgan miniatyurachi rassomni kam uchratamiz. Albatta bu davrda xam o’ziga xos rivojlanish davom etgan bo’lsada, bu bizga muammo bo’lib k е lmokda. Bizga ma’lumki, O’rta Osiyoda xamda Sharq mamlakatlarida ham rangtasvir san’ati b е vosita kitob b е zash san’ati bilan borlikdir. Shunday ekan XVIII, XIX va XX asr boshlarida O’rta Osiyoda bir qancha Xattotlik ustaxonalari va ularning mohir musavvir – ustozlaridan B е hzod tugrisida gapirar ekanmiz, u ijodiy faoliyatida Osi е da t е ngsiz musavvir darajasiga ko’tarila olgan shaxsdir. Ular tasvirii san’atni ommaviy darajaga – jamiyat miqiyosida ko’tarishga kurashgan musavvirlardir.Ularning royaviy tarbiyaga kushgan hissasi esa o’ziga xos tasvirii san’at o’qitishning uslubiy shaklini qoldirganligida bo’lib, hozirgi kunda ham o’zining bahosini yo’qotgan emas. U ustoz sifatida o’z shogirdlarini formalizmdan yiroq to’qishga harakat qildi. Buni isboti esa B е xzodning o’ta mumin-qobilligi A.Navoiy tomonidan juda yo’qori baholangan.
IV. O’tilgan mavzuni mustahkamlash:
Miniatyura maktablarining shakllanishi va asoschilari haqida gapirib b е ring?
V. O’quvchilarni baholash.
VI. Uyga vazifa: Takrorlash.
“Ko’rildi”_______Xoshimov
Tasviriy san’at, 6 sinf, Mirahmedov Q., 2017
Учебник по изобразительному искусству для 6 класса на узбекском языке.
Mazkur darslik umumta’lim maktablarining 6-sinflari uchun O‘zbckiston Rcspublikasi Xalq ta’limi vazirligi tasdiqlagan Davlat ta’lim standarti va o‘quv dasturi asosida yozildi. Bugungi kungacha 6-sinflar uchun umumta’lim maktablarida Davlat ta’lim standarti asosidagi tasviriy san’at darsligining bodmaganligi, o‘quvchilarga birmuncha qiyinchilik tug‘dirib, bo‘shliq hosil qilib keldi. Tasviriy san’at fani o‘qituvchilari ko‘p yillar davomida o‘quv reja asosidagi dars mavzularini qo‘shimcha adabiyotlardan foydalanib olib bordilar. Yangi darslikning yaratilgani fanni o‘qitishda quyidagi bir necha muammolarni hal etilishiga yordam beradi.
O‘RTA ASRLAR SAN’ATIDA USUL VA YO‘NALISHLAR.
O‘rta asrlar san’ati turli mamlakatlarda turli davrlarda boshlangan va davom etgan. Yevropada IV asrdan boshlanib, XIII—XIV asrlarda Italiya shahar davlatlarining vujudga kelgunicha davom etdi. Ycvropadagi boshqa Qadimgi Rus, Vizantiya mamlakatlarida VII-VIII asrlarda boshlanib, XVII asming oxirigacha davom etdi. Sharq mamlakatlaridan Xitoy, Hindistonda o‘rta asrlar san’ati birmuncha crta boshlanib, XIX asrda ham davom ctdi. O‘rta Osiyoda O‘rta asrlar san‘ati VII asrdan boshlanib XVII asrgacha davom etdi. O‘rta asrlar san’ati jahon xalqlari milliy madaniyatining gullab-yashnashida asosiy bosqich hisoblanadi. Shu davrdan boshlab milliy o‘ziga xos san’at shakllanib, juda ko‘p mahalliy maktablar paydo bo‘la boshladi. O‘rta asrlar san’ati asarlarida hayot go‘zalligi tarannum etilib, tabiat latofati aks ettirildi.
Yaratilgan tasviriy san’at asarlarida xalqning insoniylik, ma’naviy poklik haqidagi orzu-niyatlari o‘z ifodasini topdi. Rassom uchun faqat voqelikni “o‘ziga o‘xshatish emas”, balki ishlagan tasviri orqali bir fikrni bayon etish, his-tuyg‘uni ifodalash muhim edi. O‘rta asrlar san’atini o‘rganar ekanmiz, me’morlik san’ati asosiy o‘rinni egallashini ko‘ramiz. Yevropadagi ibodatxonalar, musulmon sharqida hashamatli masjidlar, buddizm yodgorliklari hozirgi davrgacha insonni hayratga soladi.
MUNDARIJA.
So‘zboshi.
I CHORAK.
O‘rta asrlar san’atida usul va yo‘nalishlar.
Xitoy va Yaponiya rassomlarining texnologik usuli, nam qog‘ozga kompozitsiya (manzara, daraxtning shoxi, gul va hokazo) ishlash.
Harakatdagi odam, sportchi gavdasini grafik usulda va haykal-taroshlik usulida ishlash.
O‘qituvchi va murabbiylar kuniga bag‘ishlangan tabriknoma ishlash.
Rangtasvir yoki qalamtasvirda 2-3 figurali mavzuli kompozitsiya ishlash.
Haykaltaroshlikda lirika va dramatizm, 2-3 figurali mavzuli kompozitsiya ishlash (sport, san’at).
Mayda plastika haykaltaroshligi.
II CHORAK.
Sharq miniatyura san’ati.
Sharq miniatyura san’ati asarlari namunalarining elementlaridan nusxa ko‘chirish (daraxt, suv, tog‘, tosh).
O‘zbck xalq crtaklari sujctlari asosida miniatyura usulida illyustratsiya ishlash.
Sharq mumtoz adabiyoti sujctlari asosida miniatyura usulida mustaqil kompozitsiya ishlash.
Miniatyura ishlash uchun qutilar tayyorlash va kompozitsiya ishlash.
III CHORAK.
Tasviriy san’atda dastgoh rangtasviri. Dastgoh rangtasviri asarlarini badiiy idrok etish.
Dastgoh rangtasviri sohasida ijod qilgan O‘zbekiston va jahonning mashhur rassomlarining hayoti va ijodiy faoliyati.
Natyurmort kompozitsiyasi.
Xotiradan mavzuiy natyurmort ishlash.
Rangtasvirda sujetli kartina eskizini ishlash.
Adabiy asar sujeti asosida mustaqil kompozitsiya ishlash.
Tasviriy san’atda manzara janri.
Grafik ish (maktab, sinf emblemasini ishlash).
IV CHORAK.
Tasviriy san’atda tarixiy yoki mifologik mavzularda ishlangan portretlami badiiy idrok etish.
Tarixiy portret ishlash.
Mifologik mavzuda portret ishlash.
Tarixiy mavzuda portret ishlasli.
Xotiradan mavzuli natyurtmort ishlash.
Mifologik mavzuda sujetli kartina ishlash.
Mening san’atim tengdoshlarim nigohida (yakuniy dars).
Бесплатно скачать электронную книгу в удобном формате, смотреть и читать:
Скачать книгу Tasviriy san’at, 6 sinf, Mirahmedov Q., 2017 – fileskachat.com, быстрое и бесплатное скачивание.
Скачать pdf
Ниже можно купить эту книгу по лучшей цене со скидкой с доставкой по всей России. Купить эту книгу
6 sinf tasviriy san’at darslik pdf
Powered by Phoca Download
Saytimiz rivojiga hissa
Uzcard: 8600 5504 8563 9786
© 2004-2020 – Ziyo istagan qalblar uchun! Saytda taqdim etilgan elektron manbalardan faqatgina shaxsiy mutolaa maqsadida foydalanish mumkin. Tijoriy maqsadlarda foydalanish (sotish, chop etish, ko‘paytirish, tarqatish) qonunan taqiqlanadi. Saytdan materiallar olib chop etilganda manzilimiz koʻrsatilishi shart.
- Bosh sahifa
- Portal haqida
- Portal tarixi
- Sayt xaritasi
- Muallif haqida
- Tafakkur gulshani
- Mumtoz faylasuflar hikmati
- Ibratli hikoyatlar
- Jahon xalqlari maqollari
- Jadid matbuoti
- Sovet davri matbuoti
- Qayta qurish davri matbuoti
- Mustaqillik matbuoti
- Hozirgi davr matbuoti
- Tarix
- O‘zbekiston hukmdorlari
- Temuriy malikalar
- Yurt bo‘ynidagi qilich.
- Qomusiy olimlar, sarkardalar
- Reytinglar
- O‘zbek xalq og‘zaki ijodi
- O‘zbek xalq maqollari
- O‘zbek xalq ertaklari
- O‘zbek xalq topishmoqlari
- O‘zbek mumtoz adabiyoti
- Zamonaviy o‘zbek she’riyati
- Muxlislar ijodidan
- Barcha kitoblar
- Ziyouz jurnalxonasi
- Ziyouz audiokutubxonasi
- Mobil kutubxona
- Maktab darsliklari
- Oliy va OMTM darsliklari
- Durdona to‘plamlar
- Android uchun kitoblar
- Videogalereya
- Узбекская библиотека
- Islomiy sahifamiz
- Forum
- Kross-shou
- Foydali sahifalar
- Saytdan qidirsh
- Ziyouz viktorinasi arxivi