Tasviriy san’at, 5 sinf, Kuziyev T, Abdirasilov S, Nurtoyev O‘, Sulaymonov A, 2015
Dars rejasi:
I. Tashkiliy qism -3 daqiqa
II. Uy vazifani takrorlash – 12 daqiqa
III.Yangi mavzu bayoni – 15 daqiqa
IV. Darsni mustahkamlash – 10 daqiqa
Tasviriy san`at 6-sinf
Ушбу предметни мактабданоқ ўрганишдан асосий мақсад компьютер техникаси имкониятларини ва уни ҳаѐтга қўллашни биладиган, дастурлашнинг асосий принципларини ўзлаштирган, компьютер билан мулоғотда бўла олиш кўникмасига эга бўлган ва янги ахборот технологиясини тасаввур қила оладиган фойдаланувчини тайѐрлашдан иборат.
Природоведение 4
Daraja: Umumiy o`rta ta`lim Yo’nalish: Ilmiy-ta`limiy Turi: Darslik Nashr etilgan yili: 2020 Til: Rus tilida Yaratilgan vaqti: 2021-04-21 00:37:17
Учебник для 4 класса школ общего среднего образования. Рекомендован Министерством народного образования Республики Узбекистан. Издание 5-е, переработанное.
Teens’ English 8
Daraja: Umumiy o`rta ta`lim Yo’nalish: Ilmiy-ta`limiy Turi: Darslik Nashr etilgan yili: 2020 Til: Rus tilida,Ingliz tilida Yaratilgan vaqti: 2021-04-21 00:37:09
Учебник для общеобразовательных средних школ с русским языком обучения. Утверждён Министерством народного образования Республики Узбекистан.
Teens’ English 8
Daraja: Umumiy o`rta ta`lim Yo’nalish: Ilmiy-ta`limiy Turi: Darslik Nashr etilgan yili: 2020 Til: Rus tilida,Ingliz tilida Yaratilgan vaqti: 2021-04-21 00:37:01
Учебник для общеобразовательных средних школ с русским языком обучения. Утверждён Министерством народного образования Республики Узбекистан.
Русский язык 5
Daraja: Umumiy o`rta ta`lim Yo’nalish: Ilmiy-ta`limiy Turi: Darslik Nashr etilgan yili: 2020 Til: Rus tilida Yaratilgan vaqti: 2021-04-21 00:36:54
Учебник для 5 класса школ общего среднего образования с русским языком обучения. Рекомендовано Министерством народного образования Республики Узбекистан.
Новый
Жиззах вилоятида туристик дестинацияларни ташкил этишнинг ҳудудий жиҳатлари
Daraja: Oliy o`quv yurtidan keyingi ta`lim Turi: Avtoreferat Nashr etilgan yili: 2022 Til: Rus tilida,O`zbek tilida (kir.),Ingliz tilida Yaratilgan vaqti: 2022-11-14 07:58:58
Тадқиқотнинг мақсади Жиззах вилоятида туризм дестинацияларини ҳудудий ташкил этиш имкониятлари ва салоҳиятини аниқлаш, улардан самарали фойдаланиш бўйича таклиф-тавсиялар ҳамда ривожлантиришнинг ҳудудий жиҳатларини ишлаб чиқишдан иборат.
Таълим муассасаси раҳбарининг бошқарув фаолиятида соғлом ва ижодий муҳитни яратиш механизмларини такомиллаштириш
Daraja: Oliy o`quv yurtidan keyingi ta`lim Turi: Avtoreferat Nashr etilgan yili: 2022 Til: Rus tilida,O`zbek tilida (kir.),Ingliz tilida Yaratilgan vaqti: 2022-11-14 07:58:49
Тадқиқотнинг мақсади таълим муассасаси раҳбарининг бошқарув фаолиятида соғлом ва ижодий муҳитни яратиш механизмларини такомиллаштиришга доир таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
Ишлаб чиқариш таълими усталарининг касбий компетентлигини ривожлантириш
Daraja: Oliy o`quv yurtidan keyingi ta`lim Turi: Avtoreferat Nashr etilgan yili: 2022 Til: Rus tilida,O`zbek tilida (kir.),Ingliz tilida Yaratilgan vaqti: 2022-11-14 07:58:42
Тадқиқотнинг мақсади профессионал таълим муассасалари ишлаб чиқариш таълими усталарини тайёрлаш ва малакасини ошириш жараёнида уларнинг касбий компетентлигини ривожлантириш методикасини такомиллаштиришдан иборат.
Eliptik qismi yuqori tartibli bo`lgan kasr tartibli xususiy hosilali differensial tenglamalar uchun to`g`ri va teskari masalalar
Daraja: Oliy o`quv yurtidan keyingi ta`lim Turi: Avtoreferat Nashr etilgan yili: 2022 Til: Rus tilida,Ingliz tilida,O`zbek tilida (lot.) Yaratilgan vaqti: 2022-11-14 07:58:34
Tadqiqot maqsadi ixtiyoriy elliptik operatorli xususiy hosilali va kasr tartibli xususiy hosilali tenglamalar uchun to`g`ri va teskari masalalarning yechimi mavjud va yagonaligini ko`rsatishdan iborat.
Саноат корхоналари ривожланишининг инновацион стратегияларини такомиллаштириш
Daraja: Oliy o`quv yurtidan keyingi ta`lim Turi: Avtoreferat Nashr etilgan yili: 2022 Til: Rus tilida,O`zbek tilida (kir.),Ingliz tilida Yaratilgan vaqti: 2022-11-14 07:49:28
Тадқиқoтнинг мақсади саноат корхоналари, хусусан фармацевтика саноати ривожланишининг инновацион стратегияларини такомиллаштириш бўйича илмий таклиф ва амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
Tasviriy san’at, 5 sinf, Kuziyev T., Abdirasilov S., Nurtoyev O‘., Sulaymonov A., 2015
Tasviriy san’at, 5 sinf, Kuziyev T., Abdirasilov S., Nurtoyev O‘., Sulaymonov A., 2015.
Учебник по изобразительному искусству для 5 класса на узбекском языке.
Tasviriy san’atning ifodaviy vositalari va ifodaviy tilini tushunish va undan tasviriy-ifodaviy faoliyatda o‘rinli foydalanish muhim ahamiyatga ega.
Tasviriy saifatning ifodaviy tili sifatida kompozitsiya, chiziq, dog‘, rang, hajm, shakl, fazo, faktura tushunchalari, taniqli yirik musavvirlar asarlarining tahlili egallaydi va ular rangtasvir, grafika, haykaltaroshlik, sarfatshunoslik asoslari bo‘limlari orqali amalga oshiriladi.
Tasviriy saifatning ifodaviy vositalari sifatida rangtasvirda rang, surtma, chiziq, rang dog‘lari, rangdor va yorug‘lik kontrastlari, grafikada esa, chiziq, shtrix, kontur, tus, oq-qora dog‘lardan foydalaniladi. Tabiatda har bir buyum va narsalar o‘z rangiga ega. Bu ranglarda yorug‘-soyalar juda katta o‘rin tutadi.
Rangtasvir ifoda vositalari.
Rang havoning holati, fazodagi joylashuvi, boshqa rang tuslari ta’sirida o‘zgarishi mumkin. Borliqning haqiqiy go‘zallik boyligirang hisoblanadi.
Rassom turlitumanlik kayfiyatini, rangdorlik his-tuyg‘usi, bo‘yoqlar birikmasi, iliq va sovuq ranglar monandligi orqali ifodalaydi va asarlarida shodlik tuyg‘usi, umid-orzular, xavotirlik, qayg‘u-g‘amginlik kabi insoniy hissiyotlarni ochib beradi.
Rangtasvir asari yaratishda rang surtmalari ifoda vositasi sifatida qodlaniladi. Rassomlar rangtasvirda rang surtmalarining turli shakllaridan foydalanadilar. Bu surtmalar rassomning ish uslubini belgilab beradi. Mashhur rassom Van Gog «San-Maridagi dengiz» asarini yaratishda rang surtmalarini o‘rinli qo‘llaganini ko‘rishimiz murnkin.
MUNDARIJA.
I CHORAK.
1-dars. Tasviriy san’atning ifoda vositalari haqida suhbat (Reproduksiya larni tahlil etish asosida).
2,3-darslar. Qalamda turli chiziq (shtrix)lar yordamida tasviriy obrazlar yaratish.
4-dars. Oq va qora ranglardan grafi k rasm ishlash.
5-dars. Xotirjam, o‘ychan holatlarni ifodalovchi manzarani tasvirlash.
6-dars. Hajm – haykaltaroshlik asosi. Odam haykalini yasash.
7-dars. Oydin tundagi yoki quyoshning botish chog‘idagi daraxtni tasvirlash.
8,9-darslar. Rangtasvir xususiyatlari (Asarni badiiy idrok etish asosida).
II CHORAK.
10-dars. Rangtasvir va grafi kada manzara. Manzara janridagi asarlarni tahlil etish va ijodiy ish.
11-dars. Tabiatning obrazli manzarasini ishlash.
12-dars. Sharqona shahar tasvirining eskizini ishlash.
13-dars. Tasviriy san’atda animalistik janr. Suhbat va amaliy ish.
14-dars. «Men sevgan hayvon» mavzusida rasm ishlash.
15-dars. «Qish manzarasi» mavzusida rasm chizish.
16-dars. «Yangi yil» mavzusida devoriy gazeta ishlash. Nazorat ishi.
III CHORAK.
17-dars. Rangtasvirda naturmort. Naturmort janrida yaratilgan asarlarni badiiy idrok etish.
18, 19-darslar. Milliy idishlardan tuzilgan mavzuli naturmort (2–3 ta buyum)ni rangtasvirda ishlash.
20-dars. Rang-tuslari jihatidan qarama-qarshi (kontrast) buyumlardan tashkil topgan naturmortni grafi k usulida ishlash.
21-dars. Xotiradan naturmort kompozitsiyasini ishlash.
22, 23-darslar. Tabiat manzarasi fonida naturmort ishlash.
24-dars. Badiiy bezak grafi kasi (taklifnoma, ramz, badiiy harf va hokazo).
25-dars. 8-Mart bayramiga devoriy gazeta ishlash. Nazorat ishi.
26-dars. Navro‘z bayramiga bag‘ishlangan kompozitsiya ishlash.
IV CHORAK.
27-dars. Tasviriy san’atda portret. Portret janrida ishlangan asarlarni badiiy idrok etish.
28, 29-darslar. «Men sevgan qahramon» mavzusida portret ishlash.
30-dars. Plastilin yoki loydan xarakterli kayfi yatdagi portret ishlash.
31-dars. «Adabiy asar qahramoni» mavzusida portret – illustratsiya ishlash.
32, 33-darslar. Rangtasvir yoki grafi k usulda portret ishlash.
34-dars. Yil davomida bajarilgan ishlarning yakuni.
Foydalanilgan adabiyotlar.
Бесплатно скачать электронную книгу в удобном формате, смотреть и читать:
Скачать книгу Tasviriy san’at, 5 sinf, Kuziyev T., Abdirasilov S., Nurtoyev O‘., Sulaymonov A., 2015 – fileskachat.com, быстрое и бесплатное скачивание.
Скачать pdf
Ниже можно купить эту книгу по лучшей цене со скидкой с доставкой по всей России. Купить эту книгу
5- синф тасвирий санъат
a) talimiy maqsad: O’quvchilarni biliminimustahkamlagan holda, tasviriy san’atning ifoda vositalari haqida o’rgatish.
b)tarbiyalovchi maqsad: Tasviriy san’at vositasida o’quvchilarning atrof – muhitdagi, san’atdagigo’zalliklarni ko’ra bilishga va ularga estetik munosabat bildirishga, san’atning ijtimoiy mohiyatini va ahamiyatini teran anglagan holda me’moriy yodgorliklarni, tasviriy, amaliy va dizayn san’ati asarlarini milliy iftixor, qadriyat sifatida e’tirof etish va muhofaza qilishga o’rgatish.
s) rivojlantiruvchi maqsad: O’quvchilarga 2011 yilMustaqil O’zbekistonimizning 21 yilligi munosabati bilan qilingan ishlar, o’zgarishlar haqida bilimini rivojlantirish.
DTC talablari:
Bilim: Tasviriy san’atning turlari (rangtasvir, grafika, haykaltaroshlik) vaasosiy janrlari (portret, natyurmort, manzara)ning xususiyatlarini bilish.
Ko’nikma: Turli buyum va predmetlarning konstruktiv tuzilishlarini, odamgavdasiningharakatdagi holati, tanasining turli bo’laklari nisbatlarini(qalamtasvirda, haykaltaroshlikda) to’g’ri tasvirlay bilish.
Malaka: Tasviriy san’atning tur va janrlariga muvofiq tarzda tasviriy vosita vausullardan amaliy faoliyatda maqsadga muvofiq tarzda foydalana bilish.
Dars turi: an’anaviy
Dars jihozi: Plakat, Mustaqillik bayram tasviri.
Foydalanilgan adabiyot:
1)Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev,
2)Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.
Dars rejasi:
I. Tashkiliy qism -3 daqiqa
II. Uy vazifani takrorlash – 12 daqiqa
III.Yangi mavzu bayoni – 15 daqiqa
IV. Darsni mustahkamlash – 10 daqiqa
V. O’quvchilarni baholash – 3 daqiqa
VI. Uyga vazifa – 2 daqiqa
Darsning borishi:
I. Tashkiliy qism:
O’quvchilar bilan salomlashish, davomatni tekshirish.
II. Uy vazifani mustahkamlash.
1.Portret janrida qanday rassomlar ishlagan?
2. Tasviriy san’atning janrlarini aytib bering.
III. Yangi mavzu bayoni.
1991 yil 1 sentyabrO’zbekistonning mustaqillik kuni hisoblanadi. O’zbekistonmustaqil bo’lganidan so’ng ho’jaligimizning hamma – iqtisodiy, ijtimoiy, madaniy sohalarida katta o’zgarishlar ro’y berdi va xalqimiz mustaqil ravishda o’zini-o’zi boshqaradigan bo’ldi. Bu kunni xalqimiz har yili katta ko’tarinkilik bilan kutib oladi va bayram qiladi.
O’quvchilarga mustaqillik bayramiga bag’ishlab rasm ishlashlari uchun bir nechta tasvirlar ko’rsatiladi. Rasm kompozitsiyasining foniga rasm mazmuni bilan bog’liq darahtlar, binolar, qurilishlar, transport vositalari tasviri ishlanadi.
Barcha milliy san’atlar kabi tasviriy san’at ham o‘z mutaxassisligiga ega. U xalqning madaniy an’analari ma’naviy, hamda ruxiy dunyosi, turmush tarzi, tabiati va xokazolarga bog‘liq bo‘lib qoladi va yosh avlodning ma’naviy sog‘lom o‘sishida alohida ahamiyat kasb etadi. Bu borada Prezidentimiz I.Karimovning quyidagi so‘zlarini keltirib o‘tish maqsadga muvofiqdir: “Biz farzandlarimizning nafaqat jismoniy va ma’naviy sog‘lom o‘sishi, balki ularning eng uyg‘un rivojlangan insonlar bo‘lib, XXI asr talablariga to‘liq javob beradigan barkamol avlod bo‘lib yetishi uchun barcha imkoniyat va sharoitlarni yaratishni o‘z oldimizga maqsad qilib quyganmiz.” Mustaqil O‘zbekiston tasviriy san’atining salkam bir asrlik tarixiy saxifalarini birma-bir varaklar ekanmiz, o‘lkadagi doimiy estetik boyliklar, xaqiqiy badiiy kashfiyotlar xalq turmushining asosiy tomonlari bilan bog‘liq xolda yaratilganligi ma’lum bo‘ladi. Darhaqiqat, realistik rassom ham o‘z asarlarida xayotiy xodisalar, zamonaviy g‘oyalarni alohida obrazli shakl orqali gavdalantiruvchi tadqiqotchidir.
IV. Yangi mavzuni mustahkamlash.
1) Mustaqilligimizning necha yilligini nishonladik?
2) O’zbekistonimizda qanday o’zgarishlar bo’ldi?
3) Mustaqillik kuniga bag’ishlab qanaqa rasm ishlasak bo’ladi?
V. O’quvchilarni baholash.
VI. Uyga vazifa. “ Mustaqillik bayrami” rasmini ishlash.
O`IBDO` Xoshimov I ____________________
Fan o`qituvchisi: JO`RAYEVA S
2-dars Tasviriy san’at 5-”a” 18.09.2018 5-“v” 17.09.2018
5-”b” 17.09.2018 5-“g”18.09.2018
Dars mavzusi: Qalamda turli chiziq (shtrih)lar yordamida tasviriy obrazlar yaratish. (2 soatga mo’ljallangan)
Dars maqsadi: Sifatli ta’lim berish
a) talimiy maqsad: O’quvchilarni bilimini mustahkamlagan holda, tasviriy san’atning ifoda vositalari haqida o’rgatish.
b) tarbiyalovchi maqsad: O‘sib kelayotgan yosh avlodning ma’naviy olamini boyitish va madaniy saviyasini yuksaltirish, yoshlarimizni milliy va jahon tasviriy san’at turlarining yuksak namunalaridan bahramand qilish asosida tarbiyalash.
s) rivojlantiruvchi maqsad: Hayot va san’at voqyeligiga tuyg‘uli munosabatni rivojlantirish.
DTC talablari:
Bilim: Tasviriy san’atning tur va janrlarida qo’llaniladigan badiiy materiallar,tasviriy vosita va usul, texnikasini bilish.
Ko’nikma: Berilgan topshiriqqa mos tarzda kompozitsiyaning rangshunoslikyechimini to’g’ri hal eta olish (masalan: manzarada turli holat hamdakayfiyatlarni tasvirlashda rang va uning tuslaridan, shuningdek, kontrast,issiq-sovuq ranglardan maqsadli foydalana olish).
Malaka: Kompozitsion faoliyatda chiziq, chizgi, dog’ yorug’-soya kabi grafiktasvir vositalarini, hajm, fazo va prespektivani tasvirlashda, rang, uningtuslari va koloritini tasvir mazmuniga mos tarzda, havo perspektivasiniifodalashda qo’llay olish.
Dars turi: aralash.
Dars jihozi: kitoblar, doska, rangli bo`r, tarqatma materiallar (test, savollar), texnik vositalar, rasm daftar, plakatlar.
Foydalanilgan adabiyot:
1)Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev,
2)Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.
Dars rejasi:
I. Tashkiliy qism -3 daqiqa
II. Uy vazifani takrorlash – 12 daqiqa
III.Yangi mavzu bayoni – 15 daqiqa
IV. Darsni mustahkamlash – 10 daqiqa
V. O’quvchilarni baholash – 3 daqiqa
VI. Uyga vazifa – 2 daqiqa
Darsning borishi:
I. Tashkiliy qism:
O’quvchilar bilan salomlashish, davomatni tekshirish.
II. Uy vazifani mustahkamlash.
O’quvchilarni mustaqillik bayramiga rasm tasvirlarini tekshirib baholash, savollar berish:
1) Nima uchun mushaqbozlik rasmini chizding?
2) Toshkentdagi qaysi maydonni tasvirlading?
III. Yangi mavzu bayoni.
Ochiq joyda (pleyner) rasm ishlash, ayniqsa qoralama va ranglamani bajarish qiziqarli mashg’ulotlardan hisoblanadi. Chunki, ochiq joularda tabiat qo’nida shakli, rangi, tuzilishi jihatdan qiziqarli, kishi e’tiborini o’ziga tortadigan o’simliklar, darahtlar, qush va hayvonlar bo’ladi. Ularni rasmini ishlash har bir kishiga zavq bag’ishlaydi. Bunday manzaralar bolalarga faqat zavq bag’ishlabgina qolmasdan balki, tabiatni, tevarak atrofni chuqurroq va kengroq bilishga yordam beradi. Qush va hayvonlar hay;tini, ularning tuzilishidagi o’ziga hoslik, go’zallikni ko’ra bilishga yordam beradi.
Qalamda turli chiziq (shtrih)lar yordamida tasviriy obrazlar yaratish.
Geometrik shakllarni chizg’ich yordamisiz qora qalamda chizib, qora qalamda bo’yash.
IV. Yangi mavzuni mustahkamlash.
1. Predmetda yorug’soya, bliklar qanday joylashgan?
V. O’quvchilarni baholash.
VI. Uyga vazifa.
Rangtasvirda tasvirni tugatish. O`IBDO` Xoshimov I____________________
“Ko’rildi” _______________
3 dars Tasviriy san’at 5-”A” _______________
5-”B”_______________
5-”V”_______________
5-”g” _______________
Dars mavzusi: Qalamda turli chiziq (shtrih)lar yordamida tasviriy obrazlar yaratish.
Dars maqsadi: Qalamda turli chiziqlar yordamida tasviriy obrazlar yaratishni o’rgatish.
a) talimiy maqsad: O’quvchilarni bilimini mustahkamlagan holda, tasviriy san’atning ifoda vositalari haqida o’rgatish.
b) tarbiyalovchi maqsad: O‘sib kelayotgan yosh avlodning ma’naviy olamini boyitish va madaniy saviyasini yuksaltirish, yoshlarimizni milliy va jahon tasviriy san’at turlarining yuksak namunalaridan bahramand qilish asosida tarbiyalash.
s) rivojlantiruvchi maqsad: Hayot va san’at voqyeligiga tuyg‘uli munosabatni rivojlantirish.
DTC talablari:
Bilim: Tasviriy san’atning tur va janrlarida qo’llaniladigan badiiy materiallar,tasviriy vosita va usul, texnikasini bilish.
Ko’nikma: Berilgan topshiriqqa mos tarzda kompozitsiyaning rangshunoslikyechimini to’g’ri hal eta olish (masalan: manzarada turli holat hamdakayfiyatlarni tasvirlashda rang va uning tuslaridan, shuningdek, kontrast,issiq-sovuq ranglardan maqsadli foydalana olish).
Malaka: Kompozitsion faoliyatda chiziq, chizgi, dog’ yorug’-soya kabi grafiktasvir vositalarini, hajm, fazo va prespektivani tasvirlashda, rang, uningtuslari va koloritini tasvir mazmuniga mos tarzda, havo perspektivasiniifodalashda qo’llay olish.
Dars turi: aralash.
Dars jihozi: Plakat, geometrik figuralar tasviri.
Foydalanilgan adabiyot:
1)Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev,
2)Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.
Dars rejasi:
I. Tashkiliy qism -3 daqiqa
II. Uy vazifani takrorlash – 12 daqiqa
III.Yangi mavzu bayoni – 15 daqiqa
IV. Darsni mustahkamlash – 10 daqiqa
V. O’quvchilarni baholash – 3 daqiqa
VI. Uyga vazifa – 2 daqiqa
Darsning borishi:
I. Tashkiliy qism:
O’quvchilar bilan salomlashish, davomatni tekshirish.
II. Uy vazifani mustahkamlash.
O’quvchilarga chizg’ich yordamisiz geometrik shakllarni chizishni o’rgatish, chizib kelgan chizmalaridagi kamchiliklarni ko’rsatib uni to’g’irlash.
III. Yangi mavzu bayoni.
Soya perspektivasiga amal qilgan holda oddiy qalamda doskada bo’yashni o’rgatish.O’quvchilarni bo’yashini nazorat qilib, kamchiliklarini ko’rsatish.
Geometrik shakllarni chizg’ich yordamisiz qora qalamda chizib, qora qalamda shtrihlash.
Dunyodagi ob’ektlar, voqea va hodisalarning turli tumanligi va rassomlardagi ularga bo`lgan qiziqishning kuchayib ketishi XVII asrga kelib rangtasvirda turli tuman janrlarning paydo bo`lishiga olib keldi. Bo`lar portret, manzara, natyurmort, animalistik, afsonaviy, tarixiy, batal va maishiy janrlar edi. Rangtasvir asarida janrlar yoki ularning elementlari aralashib kelishi mumkin. Masalan, natyurmort va manzara portretni muvaffaqiyatli to`ldirishi mumkin.
Rangtasvir dastgoxli va monumental rangtasvirga bo`linadi.
Rassom kartinasini podramnikki tortilgan xolstda ishlaydi. Bu xolst dastgoxga urnatilgan bo`ladi. Shu sabali ham bu dastgoxli rangtasvir deb ataladi.
IV. Yangi mavzuni mustahkamlash
1. Bir necha gullarni ko’yib tasvirlash nima deyiladi?
2.Portret janrida qanday rassomlar ishlagan?
V. O’quvchilarni baholash.
VI. Uyga vazifa: O’tilgan mavzu asosida geometric jismlarni bo’yash.
“Ko’rildi” _______________
4-dars Tasviriy san’at 5-”A” _______________
5-”B”_______________
5-”V”_______________
5-”g” _______________
Dars mavzusi: Oq va qora rang tuslardan grafik rasm ishlash.
(2 soatga mo’ljallangan)
Dars maqsadi: Sifatli ta’lim berish
a)talimiy maqsad: Tasviriy san’atning qonun-qoidalarining oddiy nazariy asoslarini o’rgatish.
b) tarbiyalovchi maqsad: Tasviriy, amaliy san’at asarlarini badiiy idrok etishni va estetikzavqlanish hissini tarbiyalash .
s) r ivojlantiruvchi maqsad: Tasviriy malaka (rasm ishlash, haykal yasash v.b.)larni rivojlantirish .
DTC talablari:
Bilim: Tasviriy san’atning tur va janrlarida qo’llaniladigan badiiy materiallar, tasviriy vosita va usul, texnikasini bilish.
Ko’nikma: Berilgan topshiriqqa mos tarzda kompozitsiyaning rangshunoslik yechimini to’g’ri hal eta olish (masalan: manzarada turli holat hamda kayfiyatlarni tasvirlashda rang va uning tuslaridan, huningdek, kontrast, issiq-sovuq ranglardan maqsadli foydalana olish).
Malaka: Kompozitsion faoliyatda chiziq, chizgi, dog’ yorug’-soya kabi grafiktasvir vositalarini, hajm, fazo va prespektivani tasvirlashda, rang, uningtuslari va koloritini tasvir mazmuniga mos tarzda, havo perspektivasiniifodalashda qo’llay olish.
Dars turi: aralash.
Dars jihozi: kitoblar, doska, rangli bo`r, tarqatma materiallar (test, savollar), texnik vositalar, rasm daftar, plakatlar.
Foydalanilgan adabiyot:
1)Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev,
2)Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.
Dars rejasi:
I. Tashkiliy qism -3 daqiqa
II. Uy vazifani takrorlash – 12 daqiqa
III.Yangi mavzu bayoni – 15 daqiqa
IV. Darsni mustahkamlash – 10 daqiqa
V. O’quvchilarni baholash – 3 daqiqa
VI. Uyga vazifa – 2 daqiqa
Darsning borishi:
I. Tashkiliy qism:
O’quvchilar bilan salomlashish, davomatni tekshirish.
II. Uy vazifani mustahkamlash.
O’quvchilarni uy vazifalarini tekshirib baholash, kamchiligini ko’rsatish.
III. Yangi mavzu bayoni.
Oq va qora rang tuslardan grafik rasm ishlash uchun masalan, oq va qora rangdan tashkil topgan narsa va jismlarni misol qilib keltirish: zebra hayvoni, shahmat doskasi, o’quvchilarning kiyimi yani oq kofta qora yubka, oq ko’ylak qora shim va hokazo. Kadaskop va plakatlarda tasvirlar ko’rsatish. Rangtasvir – rang san’ati. Rangtasvir – xaqiqiy hayotni aks ettirib, tamoshabinning fikri va hissiyotlariga ta’sir o`tkazuvchi tasviriy san’at turlaridan biridir.
Biror bir satx yuzasiga, bo`yoqlar (moybo`yoq , tempera, akvarel, guash va boshqalar) bilan bajarilgan san’at asariga rangtasvir deyiladi. Rangtasvirdagi obrazlar juda yorqin va tomashabop. Rassomlar asarlarini rangtasvir va plastik vositalar bilan yaratadilar. Ular qalamtasvir va kompozitsiya imkoniyatlaridan foydalanganlari bilan, rangtasvirdagi eng asosiy ta’sirchanlikni beruvchi vositalardan biri bu rang hisoblanadi.
IV. Yangi mavzuni mustahkamlash.
1. Bahorgi gullar ifodalangan qatorni toping.
a) atirgul, astra, moychechak, chuchmomo; b) giran, aloye, lola
s) chirmovuqgul, gladiolus;
d) lola, boychechak, chuchmomo, qizg’aldoq, binafsha
2. Bir necha gullarni ko’yib tasvirlash nima deyiladi?
a) portret; b) haykaltaroshlik;
s) manzara; d) natyurmort
V. O’quvchilarni baholash.
VI. Uyga vazifa.
Rangtasvirda tasvirni tugatish
“Ko’rildi” _________________O`IBDO` Xoshimov
Fan o`qituvchisi: Jo`rayeva S
5 -dars Tasviriy san’at 5-”a” _____________
5-”b” _____________
5-”v” _____________
5-”g” _____________
Dars mavzusi: Oq va qora rang tuslardan grafik rasm ishlash.(yakunlash)
Dars maqsadi: Oq va qora rang tuslardan grafik rasm ishlashni o’rgatish.
a) talimiy maqsad: Tasviriy san’atning qonun-qoidalarining oddiy nazariy asoslarini o’rgatish.
b) tarbiyalovchi maqsad: Tasviriy, amaliy san’at asarlarini badiiy idrok etishni va estetik zavqlanish hissini tarbiyalash .
s) rivojlantiruvchi maqsad: Tasviriy malaka (rasm ishlash, haykal yasash v.b.)larni rivojlantirish .
DTC talablari:
Bilim: Tasviriy san’atning tur va janrlarida qo’llaniladigan badiiy materiallar, tasviriy vosita va usul, texnikasini bilish.
Ko’nikma: Berilgan topshiriqqa mos tarzda kompozitsiyaning rangshunoslik yechimini to’g’ri hal eta olish (masalan: manzarada turli holat hamda kayfiyatlarni tasvirlashda rang va uning tuslaridan, huningdek, kontrast, issiq-sovuq ranglardan maqsadli foydalana olish).
Malaka: Kompozitsion faoliyatda chiziq, chizgi, dog’ yorug’-soya kabi grafik tasvir vositalarini, hajm, fazo va prespektivani tasvirlashda, rang, uning tuslari va koloritini tasvir mazmuniga mos tarzda, havo perspektivasini ifodalashda qo’llay olish.
Dars turi: aralash.
Dars jihozi: Plakat.
Foydalanilgan adabiyot:
1)Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev,
2)Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.
Dars rejasi:
I. Tashkiliy qism -3 daqiqa
II. Uy vazifani takrorlash – 12 daqiqa
III.Yangi mavzu bayoni – 15 daqiqa
IV. Darsni mustahkamlash – 10 daqiqa
V. O’quvchilarni baholash – 3 daqiqa
VI. Uyga vazifa – 2 daqiqa
Darsning borishi:
I. Tashkiliy qism:
O’quvchilar bilan salomlashish.
Darsga hozirlik ko’rish.
II. Uy vazifani mustahkamlash:
O’quvchilarni uy vazifalarini tekshirib baholash, kamchiligini ko’rsatish.
III. Yangi mavzu bayoni:
Oq va qora rang tuslardan grafik rasm ishlash uchun masalan, oq va qora rangdan tashkil topgan narsa va jismlarni misol qilib keltirish: zebra hayvoni, shahmat doskasi, o’quvchilarning kiyimi yani oq kofta qora yubka, oq ko’ylak qora shim va hokazo. Chizib kelgan rasmlarini tekshirish va bo’yashni o’rgatish. Kadaskop va plakatlarda tasvirlar ko’rsatish. O’quvchilar chizib kelgan tasvirlarini tekshirib kamchiligini ko’rsatish.
IV. Darsni mustahkamlash: O’quvchilarga savol berish.
V. O’quvchilarni baholash.
VI. Uyga vazifa: O’tilgan mavzu asosida oq va qora rang tuslardan chizilgan rasmlarini bo’yashni tugatish (zebra, shahmat doskasi, oq-qora kofta yubka yoki kostyum shim va hokazo).
“Ko’rildi” _________________O`IBDO` Xoshimov I
Fan o`qituvchisi: Jo`rayeva S
6- dars Tasviriy san’at 5-”a” _____________
5-”b” _____________
5-”v” _____________
5-”g” _____________
Dars mavzusi: Tabriknoma eskizini ishlash.
Dars maqsadi: Estetik dunyoqarashini kengaytirish.
a) talimiy maqsad: O’ quvchilarga tasviriy va amaliy san’at bo‘yicha bilim asoslarini o‘rgatib, ularni san’at olamiga yetaklash, estetik dunyoqarashini kengaytirish, shuningdek, jahon klassik tasviriy san’ati, o‘zbek xalqining mumtoz tasviriy san’ati, ustoz-shogird an’analari asosida shakllangan nafis san’atning barcha turlaridan bahramand qilish va estetik bilimlar targ‘ibotini yo‘lga qo‘yish, iqtidorli o‘quvchilarni shu sohaning o‘rta maxsus Ta’lim muassasalariga tayyorlash.
b) tarbiyalovchi maqsad: Badiiy didni shakllantirish, go‘zallik qonuniyatlari his etish qobiliyatini tarbiyalash.
s) r ivojlantiruvchi maqsad: Hayot va san’at voqyeligiga tuyg‘uli munosabatni rivojlantirish.
DTC talablari:
Bilim: Berilgan topshiriqning mazmuniga muvofiq material, texnika vaifoda vositalarini bilish.
Ko’nikma: K ompozitsion faoliyatda chiziq, chizgi (shtrix), rang surtmasi, dog’, yorug’-soya kabi grafik tasvir vositalarini, hajm, fazo va perspektivani tasvirlashda, rang va uning tuslari va koloritini tasvir mazmuniga mos tarzda tasvirlashda, havo perspektivasini ifodalashda qo’llay olish.
Malaka: Berilgan topshiriqqa mos tarzda kompozitsiyaning rangshunoslik yechimini to’g’ri hal eta olish, misol uchun, manzarada turli holat hamda kayfiyatlarni tasvirlashda rang va uning tuslaridan foydalana olish.
Dars turi: aralash.
Dars jihozi: Plakat, kadaskopda tasvirlar ko’rsatish.
Foydalanilgan adabiyot:
1) Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev,
2) Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.
Dars rejasi:
I. Tashkiliy qism -3 daqiqa
II. Uy vazifani takrorlash – 12 daqiqa
III.Yangi mavzu bayoni – 15 daqiqa
IV. Darsni mustahkamlash – 10 daqiqa
V. O’quvchilarni baholash – 3 daqiqa
VI. Uyga vazifa – 2 daqiqa
Darsning borishi:
I. Tashkiliy qism:
O’quvchilar bilan salomlashish.
Darsga hozirlik ko’rish.
II. Uyga vazifani mustahkamlash:
O’quvchilarni uy vazifalarini tekshirib baholash, savollar berish.
III. Yangi mavzu bayoni:
O’qituvchilar kuniga bag’ishlab rasm chizish. O’quvchilar o’qishni va yozishni, rasm ishlash va qo’shiq aytishni, sport bilan shug’ullanishni va boshqa ilm asoslarini o’rgatgan o’qituvchilarini xam sevmasdan bo’lmaydi. Xalqimiz bekorga “Ustoz otahgdan ulug’” deb aytmagan.Agar o’quvchilar ustozlaridan birortasining rasmini ishlashni mo’ljallasalar, avvalo ularning yuz tuzilishi, kiyinishi, harakterlarini aniqlab olishlari kerak. Ustozlarini o’qituvchi ekanliklarini rasmda bildirish uchun ularni doska oldida turgan yoki ctol oldida o’tirgan holda tasvirlanadi.
O’qituvchi geografiya o’qituvchisi bo’lsa portret orqasida xarita, qo’llarida ko’rsatkich bo’lishi maqsadga muvofiq.
Matematika o’qituvchisini doskada formula va masalalar, biologiya o’qituvchisi bo’lsalar xayvon va qushlar rasmi tasvirlangan ko’rgazmali qurollar fonida tasvirlanadi. Xullas, o’qituvchining qaysi fandan mutahassis ekanligini rasmda bildirish uchun portret fonida biron-bir mutahassislikka doir ko’rinishni tasvirlash lozim.
Kadaskop orqali portret tasvirlarini, o’quvchilar tomonidan ishlangan rasmlarni namuna sifatida ko’rsatish mumkin.
VI. Yangi mavzuni mustahkamlash.
Yahshi ko’rgan o’qituvchingiz kim?
V. O’quvchilarni baholash
VI. Uyga vazifa:
O’tilgan mavzu asosida o’qituvchilar kuniga bag’ishlab rasm chizib bo’yash.
“Ko’rildi” _________________O`IBDO` Xoshimov I
Fan o`qituvchisi: Jo`rayeva S
7 dars Tasviriy san’at 5-”a” 23.10.2018 5-”v” 22.10.2018
5-”g” 23.10.2018 5-”b” 22.10.2018
Dars mavzusi: Oydin tundagi yoki quyoshning botish chog’idagi darahtni tasvirlash. 1-nazorat ishi. (2 soat)
Dars maqsadi: Quyoshning botish chog’idagi darahtni tasvirlashni o’rgatish.
a) talimiy maqsad:
Borliqdagi va san’atdagi go’zalliklarni ko’ra bilish, idrok etish va qadrlashga o’rgatish .
b) tarbiyalovchi maqsad:
San’atga qiziqishni o’stirish va unga nisbatan muhabbatni tarbiyalash .
s) rivojlantiruvchi maqsad:
Hayot va san’at voqyeligiga tuyg‘uli munosabatni rivojlantirish : Tasviriy san’at tarixi va nazariyasini mazkur standartida nazarda tutilgan xususiyatlarini, portret, manzara, natyurmort janrlarida ijod qilgan rassomlarning hayoti va ijodini bilish. Grafika va rangtasvirda manzara ishlay olish.
Yaxlit kompozitsiya, obraz yaratishda ranglarning mutanosibligini saqlay olish.
Dars turi: aralash.
Dars jihozi: Plakat, manzara rasmlaridan namunalar.
Dars metodi: Amaliy
Foydalanilgan adabiyot:
1) Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev,
2) Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasan
Darsning borishi:
I. Tashkiliy qism:
O’quvchilar bilan salomlashish.Davomat.tozalikka e`tabor berishDarsga hozirlik ko’rish.
II. Uy vazifani mustahkamlash: O’quvchilarni uy vazifalarini tekshirib baholash, savollar berish.rasmlsr tanlovini o`tkazish va rag`batlantirish
III. Yangi mavzu bayoni:
Janrlar ichida manzara janri eng qadimiysi hisoblanadi, u tabiatni aks ettiruvchi tasviriy san’at asaridir. XIX asr realistik san’atida manzara janri bekiyos usdi. Bu davrda xaqiqiy rus milliy manzara rangtasviri maydonga keldi.Manzara-janridagi asarlarda borliq, tabiatdagi ko‘rinishlar xaqqoniy aks ettiriladi. Manzarada faqatgina narsa va voqealar emas, balki musavvirning ichki kechinmalari ham ifodalanadi. Ayrim musavvirlar vodiylarni, tog‘u-toshlarni tasvirlashga ishqiboz bo‘lsalar, ayrimlari dengiz manzarasini tasvirlashga harakat qiladilar. O‘zbekistonda tabiatni o‘z asarlarida ifoda etgan rassomlarimiz talaygina. Ular, N.Kashina. Z.Inagamov, V.Yeremyan, A.Volkov, A.Niqolayev.I.V.Raufov, I.Kazanov, M.Nabiyev, P.Benkov, V.Ufimsev, V.Kedrin, U.Tansikboyev, Isfandiyor, Xaydarov, Abdulxaq Abdullayev, Raxim Axmedov, M.Saidov, I.Kuziboyev, M.Raximboyev, Ro‘zi Choriyev, R.Temurov. Sh.Abdurashidov, P.Toxirov, M.Yo‘ldoshev va boshqalar o‘zlarining asarlarida O‘zbekiston Respublikasi o‘lkasining jamolini tasvirlash orqali “Tabiat milliy boyliklar insonda go‘zallikka muxabbat uygotish kerak”, degan fikrlarni talkin etadilar. Manzara janrini yaratishda o‘ziga xos uslublari bilan tasviriy san’atning nozik tomonlarini ochib berishga harakat qiladilar. Manzarachi rassomlar rus o‘lkasining go‘zalligi bepoyonligini ko‘rsatish orqali qishilarda vatanparvarlik hislarini o‘stirishga, oddiy tabiat ko‘rinishidagi go‘zallikni to‘laqonli ifodalashga harakat qildilar. Tabiatning turli xolatlarini real tasvirladilar. A.K.Savrasov ana shunday birinchi rassomlardandir. Uning “Qora qarg‘alar uchib kelishdi” deb nomlangan suratida qish qaytishi tabiatning xolati tushunarli va jonli talkin etilgan.
“Qora qarg‘alar uchib kelishdi”
IV. O’tilgan mavzuni mustahkamlash: O’quvchilarga savol berish.
V. O’quvchilarni baholash.
VI. Uyga vazia: Tasvirni chizish.
“Ko’rildi” _________________O`IBDO` Xoshimov I
Fan o`qituvchisi: Jo`rayeva S\
8- dars Tasviriy san’at 5-”a” 30.10.2018 5-”b” 29.10.2018
5-”v” 29.10.2018 5-”g” 30.10.2018
Dars mavzusi: Nazorat ishi 1 Oydin tundagi yoki quyoshning botish chog’idagi darahtni tasvirlash.
Dars maqsadi: Ranglarni to’g’ri bo’yashni o’rgatish.
a) talimiy maqsad: Borliqdagi va san’atdagi go’zalliklarni ko’ra bilish, idrok etish va qadrlashga o’rgatish .
b) tarbiyalovchi maqsad: San’atga qiziqishni o’stirish va unga nisbatan muhabbatni tarbiyalash .
s) rivojlantiruvchi maqsad: Hayot va san’at voqyeligiga tuyg‘uli munosabatni rivojlantirish.
Tasviriy san’at tarixi va nazariyasini mazkur standartida nazarda tutilgan xususiyatlarini, portret, manzara, natyurmort janrlarida ijod qilgan rassomlarning hayoti va ijodini bili Grafika va rangtasvirda manzara ishlay olish.Yaxlit kompozitsiya, obraz yaratishda ranglarning mutanosibligini saqlay olish.
Dars turi: aralash.
Dars jihozi: Plakat, manzara rasmlaridan namunalar.
Dars metodi: Amaliy
Foydalanilgan adabiyot:
1) Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev,
2) Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.
Darsning borishi:
I. Tashkiliy qism:
O’quvchilar bilan salomlashish.Davomat.aniqlash tozalikka e`tabor berish Darsga hozirlik ko’rish.
II. Uy vazifani mustahkamlash :
O’quvchilarni uy vazifalarini tekshirib, kamchiliklarini tuzatish.
III. Yangi mavzu bayoni:
Janrlar ichida manzara janri eng qadimiysi hisoblanadi, u tabiatni aks ettiruvchi tasviriy san’at asaridir. XIX asr realistik san’atida manzara janri bekiyos usdi. Bu davrda xaqiqiy rus milliy manzara rangtasviri maydonga keldi.
Manzarachi rassomlar rus o‘lkasining go‘zalligi bepoyonligini ko‘rsatish orqali qishilarda vatanparvarlik hislarini o‘stirishga, oddiy tabiat ko‘rinishidagi go‘zallikni to‘laqonli ifodalashga harakat qildilar. Tabiatning turli xolatlarini real tasvirladilar. A.K.Savrasov ana shunday birinchi rassomlardandir. Uning “Qora qarg‘alar uchib kelishdi” deb nomlangan suratida qish qaytishi tabiatning xolati tushunarli va jonli talkin etilgan.
Shu davrda I.Shishkin, F.A.Vasilev, V.D.Polenov kabi rassomlar ham rus manzara tasviri namunalarini yaratib qoldirganlar. Shu davrda yashab ijod etgan yirik rus rassomi I.P.Levitanning mavzusi ham rus tabiatini quylashga qaratilgan. I.P.Levitan o‘zining “Oltin kuz” mavzusida yaratgan asari orqali rus tabiatining o‘ziga xos tomonlarini zo‘r ishtiyoq bilan ko‘rsata olgan rassomlardan biridir.
Manzara-janridagi asarlarda borliq, tabiatdagi ko‘rinishlar xaqqoniy aks ettiriladi. Manzarada faqatgina narsa va voqealar emas, balki musavvirning ichki kechinmalari ham ifodalanadi. Ayrim musavvirlar vodiylarni, tog‘u-toshlarni tasvirlashga ishqiboz bo‘lsalar, ayrimlari dengiz manzarasini tasvirlashga harakat qiladilar. Manzara-janridagi asarlarda borliq, tabiatdagi ko‘rinishlar xaqqoniy aks ettiriladi. Manzarada faqatgina narsa va voqealar emas, balki musavvirning ichki kechinmalari ham ifodalanadi. Ayrim musavvirlar vodiylarni, tog‘u-toshlarni tasvirlashga ishqiboz bo‘lsalar, ayrimlari dengiz manzarasini tasvirlashga harakat qiladilar. Manzara tasviriy san’atning eng hissiyotli janrlaridan biri hisoblanadi. Go‘zal manzara asarlar o‘zining nafosatli ta’siri bilan insonni ma’naviy boyitishga erishadi. O’quvchilar chizib kelgan oydin tundagi yoki quyoshning botish chog’idagi darahtni tasvirini tekshirib, kamchiligini ko’rsatib, bo’yashni boshlash.
IV. Yangi mavzuni mustahkamlash : O’quvchilarga qilgan hatolarini ko’rsatib, takrorlamaslik.
V. O’quvchilarni baholash.
VI. Uyga vazifa: Sinf ishining kamchiliklarini to’ldirish, xatolarni tuzatish. Daraxtlarning rangini kuzatib, o‘rganish va bo’yab kelish.
“Ko’rildi” _________________O`IBDO` Xoshimov I
Fan o`qituvchisi: Jo`rayeva S\
“Ko’rildi” _________________
9- dars Tasviriy san’at 5-”a” _____________
5-”b” _____________
5-”v” _____________
5-”g” _____________
Dars mavzusi: Rangtasvir hususiyatlari. (Kartinani badiiy idrok etish asosida)
Dars maqsadi: Rangtasvir hususiyatlarini o’rganish.
a) talimiy maqsad: Borliqdagi va san’atdagi go’zalliklarni ko’ra bilish, idrok etish va qadrlashga o’rgatish .
b) tarbiyalovchi maqsad: San’atga qiziqishni o’stirish va unga nisbatan muhabbatni tarbiyalash .
s) rivojlantiruvchi maqsad: O’quvchilarning badiiy fikr doirasini rivojlantirish.
Tasviriy san’atning portret, natyurmort va manzara janrlarida kartina yaratish qonuniyatlarining asosiy elementlarini bilish.
Yaxlit kompozitsiya, obraz yaratishda ranglarning mutanosibligini saqlay olish
Mustaqil tasviriy faoliyatda kompozitsiya qonuniyatlariga amal qilish.
Dars turi: aralash.
Dars jihozi: Plakat, natyurmort rasmlaridan namunalar.
Foydalanilgan adabiyot:
1) Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev,
2) Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.
Darsning borishi:
I. Tashkiliy qism: O’quvchilar bilan salomlashish.Davomat.
Darsga hozirlik ko’rish.
II. Uy vazifani mustahkamlash :
O’quvchilarni uy vazifalarini tekshirib baholash, savollar berish.rasmlar tanlovini o`tkazib faol qatnashganlarni baholash
III. Yangi mavzu bayoni:
“Oltin kuz” mavzusida natyurmort ishlash.O’zbekistonda kuz nixoyatda rang-barang va serjilo bo’ladi. Kuz faslidagi tabiat manzarasi gullar, meva, sabzavotlarning to’kin-sochinligi, betakror ranglari xammani zavqlantiradi.Ayniqsa, ranglar jilosiga maftun bo’lgan rassomlarimiz bunday go’zal manzaralarni o’z asarlarida tasvirlaydilar.
Natyurmortda rassomlar tabiatning in’om-exsonlarini va kishilar mexnati bilan yaratilgan narsalar go’zalligini va ular orqali kishilarning turmushini tasvirlaydilar. O’z o’lkasini chin yurakdan sevgan kishilargina uning tabiatini mexr bilan realistikh xolda tasvirlay oladilar. natyurmort janrida ko’proq ijod qiladigan O’zbekistonlik rassomlar orasida V.Ufimsev, Z.Kovalevskaya, R.Axmedov, L.Salimjanova, Y.Yelizarov, M. Fatxullin va boshqalar bor.
Navbatdagi ish ‘’Oltin kuz’’ mavzusida natyurmort ishlashdan iboratdir.O’quvchilarga natyurmort tasviri chizilgan plakat ko’rgazma uchun qo’yiladi. Shundan so’ng o’quvchilar namoyish etilayotgan rasmga qarab qog’oz betida rasmni kompozitsion jihatdan to’g’ri joylashtirish, naturani chizish tartibi, naturadagi narsalarning bir-biriga nisbatan joylashuvi, perespektiv qisqarishini bilib oladilar.
IV. Yangi mavzuni mustahkamlash :
1) Natyurmort nimalardan tashkill topgan?
2) Naturaning umumiy balandligi kattami yoki enimi?
3) Naturadagi narsalarning qaysi birini bo’yi, qaysi birining eni katta?
4) Qaysi narsalar oldinda va qaysinisi orqada ko’rinyapti?
5) Naturadagi har bir predmet rangi qanaqa?
V. O’quvchilarni baholash.
VI. Uyga vazifa: “Oltin kuz natyurmort”ini tugatish.
“Ko’rildi” _________________O`IBDO` Xoshimov I
Fan o`qituvchisi: Jo`rayeva S..N
10- dars Tasviriy san’at 5-”A” 13.11.2018
5-”B” 12.11.2018
5-”V” 12.11.2018
5-”g” 13.11.2018
Dars mavzusi: Rangtasvir va grafikada manzara. Manzara janridagi asarlarni tahlil etish va ijodiy ish.
Dars maqsadi: Manzara janridagi asarlarni tahlil etishni o’rganish.
a) talimiy maqsad: Borliqdagi va san’atdagi go’zalliklarni ko’ra bilish, idrok etish va qadrlashga o’rgatish .
b) tarbiyalovchi maqsad: San’atga qiziqishni o’stirish va unga nisbatan muhabbatni tarbiyalash .
s) rivojlantiruvchi maqsad: O’quvchilarning badiiy fikr doirasini rivojlantirish.
Tasviriy san’atning manzara janrlarida kartina yaratish qonuniyatlarining asosiy elementlarini bilish. Yaxlit kompozitsiya, obraz yaratishda ranglarning mutanosibligini saqlay olish. Mustaqil tasviriy faoliyatda kompozitsiya qonuniyatlariga amal qilish.
Dars turi: aralash.
Dars jihozi: Plakat, manzara rasmlaridan namunalar.
Foydalanilgan adabiyot:
1) Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev,
2) Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.
Darsning borishi:
I. Tashkiliy qism:
O’quvchilar bilan salomlashish.Davomat.Darsga hozirlik ko’rish.
II. Uy vazifani mustahkamlash :
O’quvchilarni uy vazifalarini tekshirib baholash, savollar berish.
III. Yangi mavzu bayoni:
Xozirda tasviriy san’at rangtasvir, grafika, xaykaltaroshlik kabi turlarga bo‘linadi. Bu san’at turlarining har biri ijodkor tanlagan voqelikni o‘ziga xos vositalarda, o‘ziga xos badiiy tilda tasvirlaydi.
Bu san’at turlari ichida eng keng tarqalgani rangtasvirdir. Rangtasvir san’atida real xayotdagi narsa va xodisalar buyoklar yordamida mato, kogoz, faner va boshka narsalarda tasvirlanadi. Rassom buyoklar yordamida jismning kabarikligini , makonni va xajmni tasvirlaydi.
Rangtasvir asosan beshta asosiy unsurdan iboratdir. Bu unsurlar buyum shaklini, rangini, yoritilishini, yasalgan materialini tasvirlanayotgan narsaning qanday sharoit va muxitda ekanini tasvirlashda namoyon bo‘ladi.
Rangtasvir san’atining o‘ziga xos xususiyati shundan iboratki, unda rassom o‘z vositalari yordamida narsa shaklini, rang va materialni ruxiy xolatini va anatomik tuzilishini va xokazolarni tasvirlaydi.
Rassom o‘zi yaratgan badiiy asarda xayot qonunlarini, unga o‘z munosabati ifodalashga intiladi.
Rang rangtasvir san’atining jonidir. Badiiy asarning hissiy, ma’naviy, emotsional ta’sirini oshirishda rangning roli nixoyatda kattadir.
Rangtasvir san’atida bir nechta janr mavjud bo‘lib, ular bir-biridan mavzulari jixatidan farq qiladi. Bular: tarixiy, batal, natyurmort, portret, manzara, maishiy, animal janrlaridir.
Janrlar ichida manzara janri eng qadimiysi hisoblanadi, u tabiatni aks ettiruvchi tasviriy san’at asaridir. XIX asr realistik san’atida manzara jan ri bekiyos usdi. Bu davrda xaqiqiy rus milliy manzara rangtasviri maydonga keldi. Manzarachi rassomlar rus o‘lkasining go‘zalligi bepoyonligini ko‘rsatish orqali qishilarda vatanparvarlik hislarini o‘stirishga, oddiy tabiat ko‘rinishidagi go‘zallikni to‘laqonli ifodalashga harakat qildilar. Tabiatning turli xolatlarini real tasvirladilar. A.K.Savrasov ana shunday birinchi rassomlardandir. Uning “Qora qarg‘alar uchib kelishdi” deb nomlangan suratida qish qaytishi tabiatning xolati tushunarli va jonli talkin etilgan.
IV. Yangi mavzuni mustahkamlash :
1. Janr turlarini ayting?
2. Rangtasvir qanday unsurlardan iborat?
V. O’quvchilarni baholash.
VI. Uyga vazifa: Sinf ishining kamchiliklarini t o’ ldirish, xatolarni t u zatish. Manzara janridagi asarni chizib, bo’yash.
“Ko’rildi” ________ Xoshimov I
11- dars Tasviriy san’at 5-”A” 20.11.2018
5-”B” 19.11.2018
5-”V” 19.11.2018
5-”g” 20.11.2018
Dars mavzusi: Tabiatning obrazli manzarasini ishlash.
Dars maqsadi: Tabiatning obrazli manzarasini ishlashni o’rgatish.
a) talimiy maqsad:
O‘quvchilarni tevarak-atrofdagi narsa va hodisalardagi go‘zalliklarni ko‘ra bilish va idrok etish, hamda kuzatish asosida olingan his-tuyg‘u va tushunchalarni hayotga tatbiq etishga o‘rgatish.
b) tarbiyalovchi maqsad:
San’atga qiziqishni o’stirish va unga nisbatan muhabbatni tarbiyalash .
s) rivojlantiruvchi maqsad:
Bolalarda ko‘rish xotirasini, chamalash qobiliyatini, rang sezishni, kompozitsion madaniyatni, fazoviy fikrlash, obrazli tasavvur va kombinatsiyalash kabi hususiyatlarni rivojlantirish .
Tasviriy san’at tarixi va nazariyasini mazkur standartida nazardatutilgan xususiyatlarini, portret, manzara, natyurmort janrlarida ijodqilgan rassomlarning hayoti va ijodini bilish.
Berilgan topshiriqqa mos tarzda kompozitsiyaning rangshunoslikyechimini to’g’ri hal eta olish (masalan: manzarada turli holat hamdakayfiyatlarni tasvirlashda rang va uning tuslaridan, shuningdek, kontrast,issiq-sovuq ranglardan maqsadli foydalana olish.
Mustaqil tasviriy faoliyatda kompozitsiya qonuniyatlariga amal qilish.
Dars turi: aralash.
Dars jihozi: Plakat, kuz manzara rasmlaridan namunalar.
Foydalanilgan adabiyot:
1) Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev,
2) Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.
Darsning borishi:
I. Tashkiliy qism:
O’quvchilar bilan salomlashish.Davomat.Darsga hozirlik ko’rish.
II. Uy vazifani mustahkamlash :
1. Janr turlarini ayting? 2. Rangtasvir qanday unsurlardan iborat?
III. Yangi mavzu bayoni:
Manzara tasviriy san’atning eng hissiyotli janrlaridan biri hisoblanadi. Go‘zal manzara asarlar o‘zining nafosatli ta’siri bilan insonni ma’naviy boyitishga erishadi. Ona tabiat quynida bo‘lish ijodiy fikrlar tugilishi va ruxlanishi o‘zgarmas manbai hisoblanadi. Rassom biror bir joyni tasvirlashda usha muxitni chuqur o‘rganmay, taxlil etmay xayolan tasvirlasa bu ish soxta chiqib tomoshabinni o‘ziga jalb eta olmaydi. Muntazam ijod etish rassomni nozik sezishga va tabiatni ma’lum xolatini rangli va tusli xususiyatlarini to‘laqonli yetkazishga o‘rgatadi.
Dala amaliyotida ijod qilish xona ichkarisidagi ishlash sharoitidan farqlanadi. Manzara etyudining muxim afzalligi tabiatning ma’lum xolatini, yoritilganligini, xavoiy muxit ta’sirini ma’noli makonni yetkazishdir. Manzara tasvirini bunday sifatlariga rassom xavo perspektiva qonuniyatlariga amal qilish, rang munosabatlari bilan ishlash usuli, umumiy tus va rang xolatini to‘g‘ri topish yordamida erishadi. Manzara ob’ektlari va narsalarni rang, och-to‘qligi va tuyinganligi bo‘yicha takkoslash, solishtirish. Ularning naturadagi farqlarini belgilash bular etyudning rangli munosabatlarini naturada ko‘rinayotganday talablar natyurmortning rangli tasvirida ham asos bo‘lgan. 1. Vazifani bajarish uchun qizil, ko‘k, sariq ranglardan foydalaniladi.
1. Ikki asosiy rangni aralashtirganda qo‘shimcha rang hosil bo‘ladi.
2. Sariq rangni ko‘k rang bilan aralashtirganda yashil rang hosil bo‘ladi.
3. Sariq rangni qizil rang bilan aralashtirganda to‘q sariq rang hosil bo‘ladi.
4. Qizil rangni ko‘k rang bilan aralashtirganda binafsha rang hosil bo‘ladi.
IV. Yangi mavzuni mustahkamlash :
1. Sariq rang bilan ko’k rangni aralashtirganda qanaqa rang hosil bo’ladi?
2. Sariq rangni qizil rang bilan aralashtirgandachi?
V. O’quvchilarni baholash.
VI. Uyga vazifa: Tabiat manzarasini ishlash.
“Ko’rildi” ____ Xoshimov I
12- dars Tasviriy san’at 5-”A” _______________
5-”B” _______________
5-”V” _______________
5-”g” _____________
Dars mavzusi: “ Sharqona shahar” mavzusida ijodiy ish.
Dars maqsadi: “ Sharqona shahar” mavzusidatasvir ishlashni o’rganish.
a) talimiy maqsad:
Tasviriy san’atning qonun-qoidalarining oddiy nazariy asoslarini o’rgatish.
b) tarbiyalovchi maqsad:
San’atga qiziqishni o’stirish va unga nisbatan muhabbatni tarbiyalash .
s) rivojlantiruvchi maqsad:
Bolalarda ko‘rish xotirasini, chamalash qobiliyatini, rang sezishni, kompozitsion madaniyatni, fazoviy fikrlash, obrazli tasavvur va kombinatsiyalash kabi hususiyatlarni rivojlantirish .
Tasviriy san’at turlarining bir-biri bilan bog’liqligini (masalan: qalamtasvir tasviriy san’atining barcha turlarning asosi ekanligi) bilish va o’z faoliyatlarida unga amal qilish. Berilgan topshiriqqa mos tarzda kompozitsiyaning rangshunoslikyechimini to’g’ri hal eta olish.Mustaqil tasviriy faoliyatda kompozitsiya qonuniyatlariga amal qilish.
Dars turi: aralash.
Dars jihozi: Plakat, shahar tasvirlaridan namunalar.
Foydalanilgan adabiyot:
1) Tasviriy san’at. Asqarali Sulaymonov, Ne’mat Abdullayev,
2) Tasviriy san’atni o’qitish metodikasidan amaliy mashg’ulotlar. Ikkinchi qism Rahim Hasanov.
Darsning borishi:
I. Tashkiliy qism:
O’quvchilar bilan salomlashish.
Darsga hozirlik ko’rish.
II. Uy vazifani mustahkamlash :
1. Sariq rang bilan ko’k rangni aralashtirganda qanaqa rang hosil bo’ladi?
2. Sariq rangni qizil rang bilan aralashtirgandachi?
III. Yangi mavzu:
Mustaqillik yillarida Toshkent, Nukus, Andijon va Respublikamizning har bir viloyat markazlaridagi o’zgarishlar yaqqol misol bo’la oladi. Tasavvur etib ko’ring-chi, 5-10 yil davomida shunday o’zgarishlar ro’y bergan bo’lsa, 50-60 yil davomida qanaqa bo’ladi? Hozirning o’zida AQSH, Yaponiya, Braziliya kabi mamlakatlarning shaharlarida, prizmatik, shar, silindr, ko’nus shakldagi 100-150 qavatli binolar qurilmoqdaki, ularni tasavvur etish qiyin. Ko’chalardagi turli shakl va rangdagi transport vositalari undan ham turli-tumandir. Маҳобатлисанъаткенгмаънодагиинсонжасоратини , гўзаллигиниифодалашбиланбиргадекоратив , эстетикдиднитарбиялайди . « Декоративмонументал » санъатгаасосанбоғҳайкалларивамеъморчиликгуруҳинингбўлагибўлганҳайкалларкиради . Композицияда ҳар хил пластик бажариладиган тасвир ашёси – материалини ҳам ҳисобга олинади .
« Мозаика », « фреска », « витраж », « рельеф », « панно » – намоён кабилар маҳобатли ранг тасвирининг турлари булиб , маълум техник тасвир воситаларига эга . «Мозаика» деб, «смальта», мармар, кошин – сопол плитка, ҳамда майда нақш ёки тасвирни айтамиз. Мармар «плита»лар мозаикада кенг қўлланилади, Мармар, керамик мозаика ташқи ва ички деворларга спорт иншоатларида, Тошкент метрополитен бекатлари безагида ишлатилган. Бунга Тошкент шаҳридаги «Пахтакор», «Ғофур Ғулом», «Собир Раҳимов» метро бекатларининг безаклари мисол булаолишимумкин.
«Фреска» – бу энг қадимги санъат тури бўлиб, у деворга чизилади. Рангларни сув билан аралаштириб ҳўл сувоқ қатламига ишланиши, фресканинг ўзига хос хусўсиятларидир. Фреска бой ранг – тасвир имкониятларига эга ва кўпинча хона ичида (интерьерда) бажарилади. Бунга Микеланжелонинг «Ватикандаги», «Секстин капелла»си, Ч. Ахмаровнинг Алишер Навоий театри деворига ишланган «Фарҳод ва Ширин», «Лайли ва Мажнун», достонига фрескалари мисол бўла олади.
«Панно»ни фрескадан фарқи шундаки, у грунт ишлов берилган деворга, шипга ўрнатилган холстга бажарилади. Тасвирлаш воситаси сифатида темпера, мойбўёқ ишлатилади. Мазкур композицияни бажаришда унинг ҳажми, томошабиннинг узоқ масофада туриб кўра олишини ҳисобга олиш лозим.
Витраж – қадимги маҳобатли безак санъат туридир. У ўзидан ёруғўтказувчи рангли шишалардан ясалган нақш ёки мавзули композиция. Рангли шишаларни юксак маҳорат билан танлаб метал симлар билан боғланади. Витраж асосан дераза, эшик ва бошқа хоналарда жойлаштирилади у хонага чирой беради. Кейинги пайтларда витраж интерьерда, кафе, мактаб хоналарида кенг қўлланмоқда.
IV. Yangi mavzuni mustahkamlash :
1.O’zbekistonda chiroyli shaharlardan qaysi birlari yoqadi?
2. “Sharqona shahar” deb qaysi shaharlarni aytsak bo’ladi?
V. O’quvchilarni baholash.
VI. Uyga vazifa: “Sharqona shahar” tasvirini ishlash.
“Ko’rildi” _______ Xoshimov I