Press "Enter" to skip to content

Таълим / Образование

Мы ни единого удара

Mytube.uz

Ingliz tili fanidan “Ochiq dars” jarayoni 135-maktab

Дата: 19 мая 2017 г.

Комментарии: 0

Подписка доступна только авторизованным пользователям. Авторизуйтесь

Только авторизованные пользователи могут скачивать видео. Авторизуйтесь

  • О пользователе
  • Встроить
  • Добавить в
  • Пожаловаться
  • Рейтинг

ErkatoyUz (446 место)
357 роликов, 7 друзей
Категория: Разное
Теги: ochiq dars erkatoy.uz 135-maktab

Описание

Salohiyatli, har tomonlama komil shu bilan birga, zamonaviy bilimlarni, kompyuter texnikasini puxta o‘zlashtirgan va chet tilini mukammal biluvchi farzandlarni tarbiyalash – zamon talabi. Shu jihatdan ingliz tili o‘qituvchisining metodik tayyorgarligi alohida ahamiyat kasb etadi. Kuni-kecha Toshkent shahar Yakkasaroy tumaniga qarashli 135-son umumta’lim maktabida boshlang‘ich sinflar orasida ingliz tili fanidan “Ochiq dars” jarayoni bo‘lib o‘tdi.

Код плеера:

Чтобы поместить ролик в плейлист, необходимо Авторизоваться

Сообщение отправлено

Таълим / Образование

Ушбу саҳифа орқали рус тили фанидан очиқ дарс ишланмаси ва унга маҳсус тайёрланган видеороликлар билан танишиб, саҳифа сўнгида тақдимот ва тарқатма материалларни юклаб олишингиз мумкин. Файллар tasix тизимида бўлгани учун, компьютердан юклаганингиз учун трафигингиз кетмайди.

Учитель ________________ Утверждаю З.Д. по У.Ч. ________________

Класс: 8 «А» 8 «Б»
Дата:

Русский язык — 8 класс

Тема урока:
А. А. Ахматова. Краткие сведения из биографии.
Стихотворение «Не с теми я бросил землю»

Цели:
Образовательные – познакомить учащихся с личностью и особенностями творчества А.Ахматовой; показать, как исполнена поэмой гражданская и поэтическая миссия Анны Ахматовой, как история страны преломляется и отражается в ее творчестве.

Развивающие – развивать чувство прекрасного, умение читать стихи и эмоционально на них откликаться, совершенствовать навыки анализа поэтического текста, соотнесения его содержания с критической и мемуарной литературой, фактами биографии, имеющими непосредственную связь с данным произведением;

Воспитательные – воспитывать уважение к чувствам другого человека, способность сопереживать, патриотическое чувство, показать пример гражданского мужества.

Средства обучения – тексты стихов А. Ахматовой, опорные конспекты, компьютер, тесты, сообщения учащихся

Методы: – по характеру познавательной деятельности учащихся: репродуктивный, частично-поисковый, исследовательский;

Тип урока – комбинированный.

Блок-схема урока

Этапы урока Время
1 Подготовительный 5
2 Вызов 10
3 Осмысление 15
4 Размышление 10
5 Итог 5

Ход урока

I. Организационный момент. Активизация знаний учащихся.

Начало ХХ века ознаменовалось появлением в русской литературе двух женских имён, рядом с которыми кажется неуместным слово “поэтесса”, ибо Анна Ахматова и Марина Цветаева – Поэты в высшем смысле этого слова. Именно они доказали, что “женская поэзия”- это не только “стишки в альбом”, но и пророческое, великое слово, способное вместить в себя весь мир. Именно в поэзии Ахматовой женщина стала выше, чище, мудрее.

Выполняя предварительное задание, вы познакомились с творческой биографией Анны Андреевны Ахматовой, выучили её стихи. Вы обратили внимание на то, что начало её творчества связано с Серебряным веком русской поэзии, а последние произведения появляются в 60-е годы. – Вспомните, пожалуйста, к какому поэтическому течению принадлежала Ахматова, кто был ее единомышленником? В чем заключалась суть этого течения?

Ответ: Акмеизм, литературное течение, сплотившее таких русских поэтов как Николай Гумилев, Осип Мандельштам. Акмеисты пытались заново открыть ценность человеческой жизни, первоначальную ценность слова. Они передавали внутренний мир лирического героя через психологический жест, деталь.

II. Работа с эпиграфом

Я была тогда с моим народом Там, где мой народ, к несчастью, был (А Ахматова)

III. Индивидуальное сообщение о личности и судьбе А.А.Ахматовой

лето — расстаётся с В. К. Шилейко.

Ей пришлось жить буквально в сторожке, будке, в пригороде Комарово. Но и здесь у неё были друзья, ученики. Один из них – И.Бродский – стал лауреатом Нобелевской премии. В 1956 году был освобождён сын. А.Ахматова снова начинает печататься.

Член Политбюро ЦК ВКП (б) Андрей Жданов 15 — 16 августа 1946 года из докладов (обобщённая стенограмма): Не то монахиня, не то блудница, а вернее блудница и монахиня, у которой блуд смешан с молитвой. Такова Ахматова с её маленькой, узкой личной жизнью, ничтожными переживаниями и религиозно-мистической эротикой. Ахматовская поэзия совершенно далека от народа. Это — поэзия десяти тысяч верхних старой

Кровная связь с Россией особенно резко ощущалась в самые трудные времена, начиная с Первой мировой войны. М.Цветаева называла А.Ахматову “музой плача”. Совсем не просты были отношения Ахматовой с родиной. Здесь она испытала страдания и муки, разделила боль с народом, голосом которого по праву стала. Но для Ахматовой слова “родина” и “власть” никогда не были синонимами. Для нее не было выбора – уехать из России или остаться. Она считала бегство предательством:

Не с теми я, кто бросил землю

На растерзание врагам.

Их грубой лести я не внемлю,

Им песен я своих не дам.

Но вечно жалок мне изгнанник,

Как заключенный, как больной.

Темна твоя дорога, странник,

А здесь, в глухом чаду пожара

Остаток юности губя,

Мы ни единого удара

Не отклонили от себя.

И знаем, что в оценке поздней

Оправдан будет каждый час;

Но в мире нет людей бесслезней,

Стихотворение “Не с теми я, кто бросил землю…” было написано Анной Ахматовой в начале весны 1922 года. Первая строка произведения уже наводит читателя на определённые размышления.

Не с теми я, кто бросил землю

Данная строчка звучит патетически, и поначалу невозможно понять позицию самого автора. То ли русская поэтесса сожалеет о том, что не уехала в своё время за рубеж, то ли осуждает тех поэтов и писателей, которые оставили Родину в тяжёлые в тяжёлые для неё времена, и как бы, отделяет себя от псевдопатриотов, тем самым разграничивая общество на две половины. Такие люди, по её мнению, предатели, поэтому они не могут проживать в России и пользоваться богатыми природными и духовными ресурсами этой великой страны.

Однако невозможно лишь отрицательно воспринимать точку зрения автора. Безусловно, она не одобряет поступка эмигрантов и считает, что навсегда оставить Россию – равносильно предательству. Но параллельно можно услышать также её оценку всему происходящему.

Ей горько и больно за родное государство и в то же время жалко соотечественников, вынужденных покинуть Родину. В одной из строф она называет эмигрантов изгнанниками, которые вызывают жалость так же, как заключённые либо больные. Анна Андреевна понимает, что люди, бежавшие из своей страны, не будучи репрессированными либо изгнанными в силу каких-то обстоятельств, всё-таки имели на это определённые причины. Неспокойная обстановка в Российском государстве заставила их решиться на этот шаг. Однако, не смотря на свою жалость, поэтесса не видит их счастливого будущего, оно, скорее, кажется ей неопределённым. Ахматова считает, что никто на чужбине не сможет обрести счастье.

Соответственно этому наблюдается изменение ритма произведения: плавное течение вдруг резко убыстряется. И вот, кажется, следующие строки несут основную смысловую нагрузку в стихотворении, однако это ошибочное впечатление.

А здесь, в глухом чаду пожара Остаток юности губя, Мы ни единого удара Не отклонили от себя.

Им, безусловно, присуща глубина, поскольку именно в этом месте автор показывает, как живётся в России после революции. Местоимением «мы» Анна Андреевна как бы объединяет всех, кто действительно предан своей Родине и готов её защищать. Это слово является плечами равновесия строфы. Автор рисует образ настоящего патриота.
Основной смысл заключается в последних строчках поэтического произведения.

Вместе с заключением здесь звучит напоминание соотечественникам:
Но в мире нет людей бесслезней, Надменнее и проще нас.
А. Ахматова в своём стихотворении умело передала душевное состояние людей того времени. Её поэзия и по сей день учит истинной любви к Родине.
– В каком стиле написано это стихотворение?

Стихотворение выдержано в высоком стиле: старославянизм «не внемлю», “песен не дам” в значении «не буду посвящать стихов», слова «растерзание».
– Какие противопоставления мы видим в этом произведении?

Противопоставляются не только уехавшие и оставшиеся. “Бросившие” и “изгнанники” — разные люди, и отношение автора к ним различно. К первым сочувствия нет. «Но вечно жалок изгнанник, / Как заключенный, как больной». Конкретно имеются в виду, как можно предположить, литераторы и философы, высланные из Советской России в 1922 г. в качестве враждебного элемента. Политический протест против высылки русской интеллигенции сочетается с величественным приятием собственного жребия. Исторически «оправдан будет каждый час» мучений.

Трагическая судьба России пережита Ахматовой вместе с ней, она разделила участь своей родины. В годы Великой Отечественной войны Ахматова видит свое назначение в том, чтобы стать голосом мужества и скорби, разделить горе своей страны.

Домашнее задание. Выучить стихотворение наизусть

ТЕСТ по творчеству А. А. Ахматовой

1. К какому литературному течению принадлежала А.А.Ахматова:
A) Акмеизму. B) Символизму. C) Имажинизму. D) Футуризму.

2 Анна Андреевна Ахматова — это псевдоним. Какова фамилия поэта:
A) Анна Суворова. B) Анна Горенко. C) Анна Гумилева. D) Другое имя.

3. Лирическая героиня А. Ахматовой совпадает с личностью автора: Да.

4. В чем видит А.А.Ахматова предназначение поэта:
A) Сохранить трагическую национальную память
B) Быть “голосом” совести своего народа, его веры, его правды
C) Петь о любви.
D) Быть “глашатаем”, “главарем” своего времени.

5. Лирика А. Ахматовой, особенно в ее первых книгах, почти исключительно любовная. Это сборники стихов (найдите лишнее):
A) “Четки”. B) “Вечер”. C) “Лебединый стан”. D) “Белая стая”.

6. Лирическая героиня А. Ахматовой:
A) Женщина, окруженная бытом, заботами сердца
B) Боец-революционер
C) Женщина, погруженная в чувства, переживания персональной судьбы.

7. Кто, буквально прочитав ранние лирические откровения героини Ахматовой, публично назовёт самого поэта “полумонахиней-полублудницей” и позаботится, чтобы эти определения прозвучали как тяжёлые политические обвинения Ахматовой в нелояльности по отношению к государству?

8. Какой университет удостоил Анну Ахматову почетного звания доктора философии?

9. Какой поэт, считающий себя учеником Ахматовой, обрёл мировую известность?

“Pp” tovushi va harfi mavzusida 1-sinflar uchun dars ishlanma

Oqituvchi; Bu so`zda nechta tovush va harf bor? Xattaxtada pilla so`zining andozasini chizing o`quvchilar oynachalarga qarab P tovushini talaffuz qiladilar. p tovushi va unga xos xususiyatlar haqida tushuncha beradilar.

Dam olish daqiqasi.

Boqqa kirsam olmalar

Qip- qizarib pishibdi

Yerga to`p-to`p tushibdi.

Bo`gin tuzish o`yini

O`quvchilar o`quvchilar boshchiligida unli harflar bilan “p” tovushidan foydalanib , bo’g’inlar tuzadilar: po, pa, pi, pu, po’.Bu bug’inlarni avval o’qituvchi o’qib beradi, keyin navbat bilan o’quvchilar o’qiydilar. Shu o’rinda bo’g’inlar ishtirokida so’zlar tuzish topshirig’i beriladi. O’quvchilar “ pilla”, “parta “, “posbon” kabi so’zlarni aytadilar.

“So’z tuzish” o’yini. Xattaxtaga yozma harflar bilan “ko’prik”, “patir”, “kaptar”, “ipak”, “poyga” so’zlari ilingan. O’quvchilar kesma harflar yordamida shu so’zlarni yozadilar. “P” harfi so’zning qayerida kelayotganini aniqlaydilar.

”Darvoza” o’yini Bu o’yinda 2 nafar o’quvchi qo’llarini birlashtirib, darvoza shaklida turadi. Ularning orqasida o’quvchilar uchun tayyorlangan sovg’alar bo’ladi. Masalan qog’ozdan yasalgan gullar , mevalar shakli yulduzchalar,.O’qituvchi tomonidan o’yin ishtirokchilariga tarqatmalar beriladi. Ularga to’g’ri javob bergan o’quvchi darvozadan o’tib hohlagan sovg’asini olish huhquqiga ega. O’qituvchi tarqatmalarni qiziqarli usulda , ya’ni shar ichida gul barglarida mevalarga yozgan holda tayyorlash lozim.

Darsni yakunlash bu kabi o’yinlardan foydalanish, yangi mavzuning o’quvchilar xotorasida mustahkam o’rnatishiga xizmat qiladi. Dars yakunida o’quvchilarning ballari yigiladi, va darsga faol ishtirok etgan o’quvchilar rag’batlantiriladi.

Uyga vazifa “ Pp” tovushini o’rganib kelish.

Ochiq dars ishlanmasi

Darsning tarbiyaviy maqsadi: O’quvchilarni yomg’ir chuvalchangining o’ziga xos hususiyatlari bilan tanishtirish orqali ular ilmiy dunyoqarashlarini kengaytirish, iqtisodiy va ekologik tarbiya berish.

Darsning rivojlantiruvchi maqsadi: O’quvchilarning tirik organizmlarning xilma-xilligi haqidagi bilimlarni, darslik ustida mustaqil ishlash, mantiqiy fikr yuritish, ko’nikmalarini rivojlantirish.

Darsda yoritilishi lozim bo’lgan asosiy tushunchalar: Qorin nerv zanjiri, teri muskul xaltasi, yelka qorin qon tomiri, kapillar qon tomiri, yomg’ir chuvalchangi, chuchuk suvda yashovchi qizil chuvalchang.

1. Halqali chuvalchanglar tipi va kamtuklilar sinfining umumiy tavsifi.

2. Yomg’ir chuvalchangining yashash muhiti va boshqa tuzilishi.

3. Teri-muskul xaltasi va tana bo’shlig’ining tuzilishi.

Halqali chuvalchanglar 2 ta sinfga bo’linadi. 1. Kam tuklilar sinfi (oligoxetlar). 2.Ko’p tuklilar sinfi (poligoxetlar).

1. Kam tuklilar sinfi (oligoxetlar) tuproq va suvda yashaydi. Paradoyalari yo’qolgan, o’rnida bir nechta tuklar qolgan. Germafrodit organizmlar, lichinkalari o’zgarishsiz rivojlanadi. Turlari: yomg’ir chuvalchangi, oq gultuvak chuvalchangi, chuchuk suvda, balchiqda yashovchi qizil chuvalchanglar.

2. Yomg’ir chuvalchangi. Yashash muhiti va tashqi tuzilishi. Yomg’ir chuvalchangi chirindiga boy nam tuproqlarda hayot kechiradi. Uni ariq bo’yida, beda, sabzavot va poliz ekinlariekiladigan dalalarda uchratish mumkin.

Chuvalchanglar tuproq ichida hayot kechiradi, lekin qattiq jaladan so’ng ba’zan ko’plab yer yuzida chiqib qoladi. Ana shu sababdan ular yomg’ir chuvalchangi deb ataladi.

Yomg’ir chuvalchangi tanasining uzunligi 8-10 sm, oldingi uchi konussimon o’tkirlashgan. tanasi halqalarga o’xshash tortmalar bilan ko’p sonli bo’limlarga bo’lingan. Har bir tana bo’g’inining qorin tomonidan to’rt juftdan kalta va ingichka tuklar joylashgan. Tuklar harakatlanayotgan chuvalchang uchun tayanch vazifasini bajaradi. Oldingi tomonidagi bir necha dona halqalari yo’g’onlashib, maxsus belbog’ hosil qiladi. Tanasida taxminan 100-180 ta halqa bo’ladi.

Teri-muskul xaltasi. Chuvalchangning tanasi tashqi tomonidan bir qavat epiteliyhujayralardan iborat yupqa terilar bilan qoplangan. Bu hujayralar ishlab chiqaradigan shilimshiq modda terini doim namlab turadi. Teri ostida halqasimon va bo’ylama muskullar ikki qavat bo’lib joylashgan. Muskullarning ostida bir qator bo’lib joylashgan hujayralardan iborat ichki epiteliy qavati tana bo’shlig’i devorini hosil qiladi. Tashqi va ichki qavatlar va ularning orasida joylashgan halqasimon hamda bo’ylama muskullar teri-muskul xaltasi deb ataladigan tana deorini hosil qiladi. Bu halta ichki organlar joylashgan tana bo’shlig’ini o’rab turadi.

Harakatlanishi. Yomg’ir chuvalchangi tanasining tashqi tuzilishi tuproqda in qazibhayot kechirishga msolashgan. Chuvalchang halqasimon va bo’ylama muskullari yordamida tanasini cho’zadi, yoki qisqartiradi va har tomondan burilib, ancha murakkab harakat qiladi. Tuproq ichida harakatlanayotgan chuvalchangning halqasimon va bo’ylama muskullari galma-galdan qisqarib boradi. Dastlab tanasining oldingi tomonidagi halqasimon muskullar qisqarishi tufayli chuvalchangning oldingi tomoni cho’zilib, ingichkalashadi va chuvalchang tanasining konussimon oldingi uchini tuproq zarralari orasiga tiqadi. Shundan so’ng tana devoridagi bo’ylama muskullar qisqarib, tanasining olingi qismi yo’g’onlashadi. Tuproq zarralari surilib, chuvalchang tanasining keyingi qismini tortib oladi va o’ziga in ochadi. Zichlashgan toproqda chuvalchang tuproqni ichagi orqali o’tkazib, o’ziga yo’l ochadi. Terida joylashgan tuklar chuvalchang harakatlanganida tayanch vazifasini bajaradi. Teri ustidagi shilimshiq parda esa, chuvalchang tanasining siljishini yengillashtiradi.

Tana bo’shlig’i. Yomg’ir chuvalchangining tana bo’shlig’i suyuqlik bilan to’la bo’lib, unda barcha ichki a’zolari joylashgan. Halqali chuvalchanglarning tana bo’shlig’i to’gachak chuvalchanglaridan farq qilib, yupqa pardadan iborat ko’ndalang to’siqlar bilan alohida bo’lmalarga ajratilgan. Tana bo’shlig’i bo’lmaganlarining soni tashqi tana halqalari soniga teng. Bundan tashqari, halqali chuvalchanglartana bo’shlig’i devorining tichki yuzasi bir qavat bo’lib joylashganhujayralar bilan qoplangan.

Hazm qilish sistemasi. Yomg’ir chuvalchangining og’iz beshigi tanasining oldngi ichida, birinchi tana bo’shlig’ining ustida joylashgan. Og’iz qisqa xalqum orqali qizilo’ng’achga tutashgan.

Qiziqlo’ng’achning kengaygan keyingi qismi jig’ildon deb ataladi. Jig’ildon esa, kichikroq oshqozonga ochiladi. Oshqozondan tananing orqa tomoniga qarab ichak ketadi. Chuvalchanglar chiriyotgan o’simlik qoldiqlari bilan oziqlanadi. Ular chirindilarni tuproq bilan birga qo’shibichagidan o’tkazadi. Oziq ichakda hazm shirasi ta’sirida o’zlashtiriladiyu Oziq tarkibidagi moddalar qonga so’riladi. Oziqning hazm bo’lmagan qismi tuproq bilan birga unol teshigi orqali tashqariga chiariladi. Tashqariga chiqarilayotgan tuproq zarralarihazm shirasiga aralashib, qisman bir-biriga yopishib, yumaloqlanib chiqadi va donador ko’rinishga ega bo’ladi. Bu donachalar kopralitlar deyiladi. Yomg’ir chuvalchangining tuproqni donador qilib yumshatishi va bu bilan o’simliklar ildizining yaxshi nafas olishiga yordam berish hususiyati ham mana shunda.

Qon aylanish sistemasi. Qon aylanish sistemasi dastlab halqali chuvalchanglarda kuzatilgan. Yomg’ir chuvalchangining qon aylanish sistemasi bir-biri bilan tutashib turadigan qon tomirlaridaniborat. Chuvalchang tanasida ikkita yirik qon tomir, biri – orqa qon tomiri, tananing orqa tomonida, ichak ustida, ikkinchisi – qorin tomiri, ichak ostida joylashgan. Bu ikkala yirik qon tomirlarhalqa tomirlar orqali o’zaro tutashgan. Qizilo’ng’ach atrofida joylashgan 5-6 ta yo’g’on halqa tomirlarning devori muskullar bilan ta’minlangan. Bu tomirlar qisqarish hususiyatiga ega bo’lganligi tufayli “yurak” deb ataladi. Halqa tomirlar va yirik qon tomirlardan tanadagi turli organlarga mayda qon tomirlar tarqaladi. Bu tomirlar ham o’z navbatida judamayda tomirlar ajraladi.

Organlarga joylashgan eng mayda qon tomirlar kapilyarlar deb ataladi. Kapilyar tomirlar terida va ichak devorida ayniqsa ko’p bo’ladi. Xalqumdagi halqa qon tomirlari qisqarish natijasida qon orqa tomir bo’ylab tananing oldingi tomonigaoqadi. Chuvalchangning qon tomirlaritana bo’shlig’i bilan tutashmaganligi sababli ularning qoni tana suyuqligi bilan aralashib ketmaydi, qon esa, harakat qon tomirlarda oqadi. Shu sababdan yomg’ir chuvalchangi va boshqa halqali chuvalchanglarning qon tomirlari yopiq qon aylanish sistemasini hosil qiladi. Qon orqali kislorod va oziq moddalari bosiladi. Ichakda hazm bo’ladigan oziq moddalarichakdevori orqali qonga so’riladi va hamma organlarga tarqaladi.

Nafas olishi. Yomg’ir chuvalchangi terisi orqali nafas oladi. Kislorod tuproq havosidan teri orqali kapilyarlardagi qonga o’tib, qon bilan hamma organlarga tarqaladi. Hujayralarda moddalar almashinuvi natijasida hosil bo’lgan karbonad angidrid gazi ham teri orqali organizmdan chiqib ketadi.. Chuvalchang terisi shilimshiq modda bilan namlanib turadi. Nam teri kislorodni yaxshi o’tkazadi.

Ayirish sistemasi. Yomg’ir chuvalchangining ayirish sistemasi oq planariyanikidan farq qiladi. Har bir tana bo’g’nida bir juftdan sirtmoqqa o’xshash burilgan ingichka uchun naychalar ayirish sistemasi vazifalarini bajaradi. Naychalarning bir uchi tana bo’shlig’iga, ikkinchi uchi esa, teri orqali tashqariga ochiladi. Naychalarning tana bo’shlig’iga ochilgan uchi voronkaga o’xshash kengaygan va juda ko’p kiprikchalar bilan ta’minlangan. Bu kiprikchalarning harakati tufayli zararli moddalar tana suyuqligi bilan birga naychalarga o’tadi va teri yuzidagi teshikchalar orqali organizmdan chiqarib yuboriladi.

Nerv sistemasi. Tanasining oldingi qismidagi nerv hujayralarito’planib xalqumusti va xalqumosti yirik nerv tugunlarini hosil qiladi.Bu nerv tugunlarini xalqumni ikkita tomondan aylanib o’tadigan xalqa nerv tolalari birlashtirib turadi. Xalqumosti nerv tuguni qorin bo’ylab ketadiganqorin nerv zanjiribilan tutashgan. Qorin nerv zanjirida har bir tana bo’g’ini to’g’risida bittadan kichik nerv tugunlari joylashgan. Hamma nerv tugunlaridan teriga va ichki organlarga nervlar chiqadi. Shunday qilib, yomg’ir chuvalchangining nerv sistemasioq planariya va uskaridanikidan nisbatan ancha murakkab tuzilgan bo’lib, xalqumusti va xalqumosti nerv tugunlaridan, qorin nerv zanjiridanhamda ulardan chiqadigan nerv tolalaridan iborat.

Sezgi organlari va refleksi. Yomg’ir chuvalchangining maxsus sezgi organlari bo’lmaydi, lekin u yorug’lik, harorat kimyoviy va mexanik ta’sirlarni yaxshi sezadi. Uning teri hujayralarida sezuvchi nerv tolalaribo’ladi. Bu nervlar nerv tugunlari bilan bog’langan. Yomg’ir chuvalchangining refleksi gidra va oq planariyaga nisbatan ancha murakkab va xilma-xil bo’ladi. Gidra yoki planariya tanasiningqaysi qismiga ta’sir etsak bir xil qisqartirish bilan javob beradi. Buning aksicha, yomg’ir chuvalchangi tanasining qaysi qismiga ta’sir qilsak o’sha tomoni ta’sirlanadi va har xil harakat qiladi. Masalan oldingi tomoniga biror narsani tekkizganimizda bosh qismini tortib oladi va boshqa tomonga burilib, qochishga harakat qiladi. Reflekslar yomg’ir chuvalchangi hayotida katta ahamiyatga ega. Reflekslar yordamida chuvalchanglar o’z ozig’ini qidirib topadi, dushmanlardan saqlanadi, kuchli yorug’lik va issiqlikdan yashirinadi.

Ko’payishi. Yomg’ir chuvalchangi germafradit hayvon, lekin ko’payishi davrida ikki chuvalchang bir-birini urug’lantiradi. Chuvalchang tuxum qo’yish davrida belbog’chasidan shilimshiq modda ajratadi. Bu moddadan pilla hosil bo’ladi. Har qaysi pillaga 2-3 dona, ba’zan 6-20 donagacha tuxum qo’yadi.Pilla chuvalchang tanasidan sirg’alib tuproqqa tushadi. Pilladagi tuxumlardan bir oydan keyin yosh chuvalchanglar chiqadi. Chuvalchanglar bir necha yil yashaydi.

Regenerasiyasi. Yomg’ir chuvalchanglari ham gidra yoki oq planariya singari tanasining jarohatlangan qismini tiklash hususiyati ega.Chuvalchang tanasi ikki bo’lakka ajratilganida uning har bir bo’lagidan yangi chuvalchanglar hosil bo’lishi aniqlangan.

Ahamiyati. Yer yuzida yomg’ir chuvalchanglarining 180 dan ortiq turi tarqalgan. Yomg’ir chuvalchanglari chuchuk suvlarda hayot kechiradigan halqali chuvalchanglarning tana halqalarida ko’zga ko’rinmaydigan siyrak va kalta tukchalar bo’ladi. Shuning uchun ularni kam tukli halqali chuvalchanglar sinfiga kiritiladi. Yomg’ir chuvalchanglari tuproqni yumshatib, unga suv va havo o’tishini yaxshilaydi. O’simlik ildizlari chuvalchanglar qaziganinlar orqali yaxshi o’sadi. Bundan tashqari chuvalchanglar tuproqni ichagidan o’tkazib, uni chirindiga boyitadi. Chuvalchang ko’p bo’lgan tuproq donador bo’lib, namlik va oziq moddalarni o’zida yaxshi saqlaydi. Bir gektar maydonda yomg’ir chuvalchanglari bir yil davomida 250-600 tonna tuproqni qayta ishlab berishi aniqlangan. Yomg’ir chuvalchanglarining ayrim turlaridan chorvachilik va uy-ro’zg’or chirindilarini qayta ishlab sabzavot va poliz ekinlari uchun qimmatli o’g’it hisoblanadigan biogumus olishda foydalaniladi.

Metod: qisqa savollar, internet, klaster usuli, xatomni top.

Jixozlar: tirik yomg’ir chuvalchangi, nam tuproq solingan idish, yomg’ir chuvalchangining ko’ndalang kesimi, mikropreparati, rasmlar, lupalar

Usul: yozma, og’zaki, ko’rgazmali

Belgilangan vaqtda o’quvchilarga ko’p va chuvalchanglar haqida qiziqarli ma’lumotlar berish berish ko’nikmasi rivojlanadi, o’z faoliyatiga ijodiy yondashishi ortadi.

Darsning texnologik bosqichlari.

2. Davomatni tekshiradi.

2. Bugungi darsning borishi, maqsadlari bilan tanishadilar

2. O’quv topshiriqlarining maqsadi, mohiyativa bilan tanishtiradi.

3. O’quvchilarni guruhlarda mustaqil ishlashlarini ta’minlaydi.

4. Guruh a’zolari yangi mavzuni o’zlashtiradilar

2. Bajariladigan topshiriqlar yuzasidan ko’rsatmalarni tushunib oladilar va ularni hamkorlikda bajaradilar. 3-sinf o’quvchilari 3 ta guruhga bo’linadilar.

1. Yomg’ir chuvalchangining nerv sistemasi qanday tuzilgan?

2. Yomg’ir chuvalchangi qanday xarakterlanadi?

3. Yomg’ir chuvalchangi qanday sezadi?

O’quvchilar bilan o’tkaziladigan savol-javobda faol ishtirok eting.

1. Yomg’ir chuvalchangi qanday ko’payadi?

2. Yomg’ir chuvalchangi hazm qilish sistemasi qanday tuzilgan?

3. Yomg’ir chuvalchangining qon aylanish sistemasi qanday tuzilgan?

O’quvchilar bilan o’tkaziladigan savol-javobda faol ishtirok eting.

1. Yomg’ir chuvalchangi qanday nafas oladi?

2. Yomg’ir chuvalchangining ayirish sistemasi sistemasi qanday tuzilgan?

3. Yomg’ir chuvalchangining tashqi tuzilishi qanday tuzilgan?

O’quvchilar bilan o’tkaziladigan savol-javobda faol ishtirok eting.

O’tilgan mavzu yuzasidan o’quvchilar bilimini nazorat qilish, topshiriqlarning o’qituvchi va o’quvchitarqatmalari
1-nazorat topshirig’i: “Biologik diktant” (individual bajariladi). O’qituvchi bugungi diktant savollari 10 ta ekanligini e’lon qiladi.

Yoo’ib o’qituvchi tomonidan o’qib eshittiriladigan savollarni , eshitib unga javob yozadilar.

“Biologik diktant” topshirig’ining savollari:

1. Yomg’ir chuvalchangi tanasining uzunligi necha santimetr?

2. Halqali chuvalchanglarga nechta tur kiradi?

3. Halqali chuvalchanglar nechta sinfga bo’linadi?

4. Yomg’ir chuvalchangi tana halqalari yo’g’onlashgan qismi nima deb aytiladi?

5. Yomg’ir chuvalchangi tanasida nechta halqa bo’ladi?

6. Halqali chuvalchanglarning tana bo’shlig’i to’garak chuvalchanglaridan qanday farq qiladi?

7. Yomg’ir chuvalchanglar organlaridagi eng mayda qon tomiri nima deb ataladi?

8. Yomg’ir chuvalchangining qayerda oqadi?

9. Yomg’ir chuvalchangi terisi nima bilan namlanib boradi?

10. Regenerasiya nima?
“Biologik diktant”ning javob varaqasi (o’qituvchi varianti).

2. 7000 tur kiradi.

3. Ikkita sinfga bo’linadi.

5. 100-180 ta halqa.

6. Yupqa pardadan iborat ko’ndalang to’siqlar.

9. Shilimshiq modda bilan.

10. Qayta tiklanish.

Yangi mavzuni mustahkamlash uchun nazorat topshiriqlari:
1-nazorat topshirig’i. Sud o’yini (o’quvchilar uchun).

Oqlovchi Qoralovchi
Yomg’ir chuvalchangining exinokok bilan o’xshashligi Yomg’ir chuvalchangining exinokokdan farqi

1-nazorat topshirig’i. Sud o’yini (o’qituvchilar uchun).

1. O’xshashligi bular chuvalchanglar tipiga mansub.

2. Ularda tuklar kam bo’ladi.

3. Ikkalasi ham germofrodit.

4. Ikkalasining tanasibo’g’imlardan iborat.

5. Regenerasiya ikkovida ham bo’ladi.

1. Yomg’ir chuvalchangining ovqat hazm qilish sistemasi yaxshi rivojlangan.

2. Yomg’ir chuvalchangining tanasi yumaloq, exonokokniki esa yassi.

3. Tana uzunligi exinokok 0.3-0.6 mm, yomg’ir chuvalchangi 8-10 sm.

4. Exinokok parazit chuvalchang, yomg’ir chuvalchangi foydali chuvalchang.

5. Exinokokda anal teshigi bo’lmaydi, yomg’ir chuvalchangida anal teshigi bor

1-nazorat topshirig’i. Jadvallarni to’ldiring (guruhlarda bajariladi, o’quvchi uchun).

Ochiq dars bayonnomasi

2018 yil 8 mayda “1” d – sinfida ingliz tili fanidan Maxmudova Zubaydaning “ochiq darsi” bo’lib o’tdi. Ochiq darsga Ilmiy zavuch Sharofat Doniyorova, ingliz tili fani o’qituvchilari Daminov Farhod, Bo’tayeva Gulnoza, boshlang’ich sinf o’qituvchilari Norboyev Soli, Abdullayeva Turdixollar qatnashishdi.

O’qituvchi o’quvchilarni 3 guruhga ajratib “Domestic animals” mavzusida dars o’tdi. O’qituvchi mavzuga mos metod va ko’rgazmalardan unumli foydalandi. O’quvchilarni musoboqalashtirdi. “ Bilimdonlar” komandasi g’olib chiqdi.

Yangi mavzu uy hayvonlari ishtirokida “ Susambil” ertagini namoish qilishdi.

O’qituvchi ertak qahramonlarini belgilab chiqdi va “Susambil” ertagini namoyish qilishdi. Hayvonlarning harakati va ovozlarini ham juda qiziqarli namoish qilishdi. Projektor orqali mavzuga oid “Go go” multfilmidan ham bir qism namoish qilindi va qanday hayvonlarni ko’rgani va ular nimalar qilganligi bo’yicha savol javob qilishdi.

Dars so’ngida o’qituvchining o’tgan darsi muhokoma qilindi. Darsning yutuq va kamchilik tomonlari aytib o’yildi.

Dars hammaga manzur bo’ldi va bir ovozdan “Namunali” deb topildi.

  1. 1 “D” – sinfdagi ochiq dars “namunali’ deb topilsin va yosh kadrlar o’qituvchining samarali metodlaridan o’z darslarida foydalanilsin.
  2. Qiziqarli multimediyaga, turli xil ko’rgazma va metodlarga boy darslar o’tilishi barcha sinf o’qituvchilariga yuklatilsin.

Ingliz tili kechasining bayonnomasi.

  1. My sunny country – Uzbekistan” . Mamlakatimiz haqida qisqacha ma’lumot, vatanimiz madh etilgan she’rlar va qo’shiqlarni ingliz tilida ijro etish. ( IX sinf o’quvchilari).
  2. Books are our best friends” mavzusida sahnali ko’rinish, kitob haqida she’rlar, maqollar va hikmatli so’zlar. ( VIII sin f fo’quvchilari)
  3. Lemon tree” qo’shig’iga raqs. ( V “a” – sinf qizlari).
  4. Boshlang’ich sinflar ishtirokida ingliz tilida she’rlar va qo’shiqlar.
  5. Alisher Navoiy va Z .M. Boburning ruboiylarini ingliz va o’zbek tilida aytish. ( X sinf o’quvchilari)
  6. Roll” ertagining sahnali ko’rinishi. ( VI sinf o’quvchilari)
  7. Be with you” qo’shig’iga raqs ( X sinf o’quvchilari).

Maktab UKR : Maxmudova Z.

Kotibasi: Mardayeva N.

Do’stlaringiz bilan baham:

Ma’lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2023
ma’muriyatiga murojaat qiling