MAVZU: OSIMLIKLARNING BIOSFERADAGI AHAMIYATI REJA 1. BIOSFERA HAQIDA TUSHUNCHA 2. OSIMLIKLARNING TABIATDAGI AHAMIYATI 3. 3. O`SIMLIK OLAMINI MUHOFAZA QILISH. презентация

К данной скидке мы можем добавить скидку Вашего образовательного учреждения (она зависит от того, сколько Ваших коллег прошло курсы “Инфоурок”)

GEOGRAFIYADAN PREZENTATSIYA: “O’ZBEKISTONNING TABIIY BOYLIKLARI VA ULARNI MUHOFAZA QILISH”

В настоящий момент дополнительные накопительные скидки (от 2% до 25%) предоставляются 56.119 образовательным учреждениям . Чтобы узнать, какая скидка действует для всех сотрудников Вашего образовательного учреждения, войдите в свой личный кабинет “Инфоурок”.

Сейчас обучается 29 человек из 23 регионов

Курс повышения квалификации

Актуальные вопросы методики преподавания географии в условиях реализации ФГОС

1900 руб. 950 руб.
Базовая скидка для всех: 40%
Дополнительная скидка: 10% ( только до 10 марта )

К данной скидке мы можем добавить скидку Вашего образовательного учреждения (она зависит от того, сколько Ваших коллег прошло курсы “Инфоурок”)

Сейчас обучается 49 человек из 34 регионов

Курс повышения квалификации

Формирование первичных компетенций использования территориального подхода как основы географического мышления с учетом ФГОС

от 1500 руб. от 750 руб.
Базовая скидка для всех: 40%
Дополнительная скидка: 10% ( только до 10 марта )

Путешествие в Германию. Романская Архитектура

240 руб. 120 руб.

Описание презентации по отдельным слайдам:

1 слайд MIRZO ULUG’BEK NOMIDAGI O’ZBEKISTON MILLIY UNIVERSITETI
Geologiya-geografiya fakulteti Geografiya yo’nalishi 3-kurs talabasi Izbasarova Maftunaning Geografiya o’qitish metodikasi
DARS ISHLANMASI

Qabul qildi:dots.Nikadambayeva X.B.

2 слайд MAVSU: O’ZBEKISTONNING TABIIY BOYLIKLARI VA ULARNI MUHOFAZA QILISH
REJA:
Tabiiy resurs haqida tushuncha
O’zbekistonning tabiiy holati yomonlashgan hududlar.
O’zbekistonning suv boyliklari va tuproqlaridan oqilona foydalanish
O’zbekiston “Qizil kitob”iga kiritilga o’simliklar va hayvonlar

3 слайд Inson tabiatdan oladigan barcha moddiy boyliklar – yerosti boyliklari, suv, havo, tuproq, o’simlik, hayvonat olami va boshqalar tabiiy resurslar hisoblanadi

4 слайд TABIIY RESURSLAR VA ULARNING TURLARI

5 слайд O’zbekiston tabiati va tabiiy boyliklarini muhofaza qilish – inson uchun zarur bo’lgan qazilma boyliklardan oqilona foydalanish, suv va havoni toza saqlash, tuproqni eroziyadan saqlash, o’simlik va hayvonot dunyosini tabiiy holicha asrab qolib, qayta tiklashni hamda xushmanzara joylarni tabiiy holicha saqlash kabilarni o’z ichiga oladi.

6 слайд Hozirgi kunda inson xo’jalik faoliyatining tabiatga salbiy ta’siri natijasida o’lkamizning ayrim qismlarida ekologik holat yomonlashib bormoqda. Bunday hududlarga quyidagilarni kiritish mumkin:
Orolbo’yi
Surxon vodiysi
Quyi Zarafshon
Quyi Amudaryo

7 слайд Atmosferaning is gazi, oltingugurtli, azotli, ftor-xloridli, fosforli, qo’rg’oshin, simob, aluminiy kabi metall birikmali turli aerozol gazlar bilan ifloslanib borishi natijasida global ekologik muammolar vujudga kela boshladi.
IFLOS ISHLAB CHIQARUVCHI SANOAT TARMOQLARI:
1.Elektr energetika
2.Metallurgiya
3.Kimyo va neft-kimyo
4.Selluloza-qog’oz sanoati
5.Sement ishlab chiqarish

9 слайд Atmosfera havosining ifloslanishi tabiiy hamda sun’iy (sanoat korxonalari, transport) omillar ta’sirida ro’y bermoqda.

10 слайд O’zbekistonda sanoat tarmoqlari va transportdan yiliga 1957,4 ming tonna atrofida iflos chiqindilar chiqarilib, uning 1310,1 ming tonnasi transport zimmasiga to’g’ri keladi. Binobarin, Toshkent, Samarqand, Buxoro, Farg’ona, Andijon kabi kata shaharlar havosi ifloslanishining 80% avtotransport hissasiga to’g’ri keladi. Yirik sanoat shaharlaridagi havoning ifloslanishida sanoatning hissasi kata. Natijada Olmaliq, Angren, Andijon, Farg’ona, Toshkent kabi shaharlar havosi turli zaxarli gazlar bilan ifloslangan.

11 слайд Orol dengizi suv sathining pasayishi sababli uning atrofidagi o’lkalarda har xil tuzlar, changlar, zaxarli kimyoviy moddalar bilan o’ta ifloslangan. Har yili Orol dengizining qurigan qismidan 15-75 mln tonna chang va to’zonlar ko’tarilib, juda katta maydonni ifloslamoqda.

12 слайд 1964 йил – майдони 64800 км2
2001 йил – майдони 21100 км2
2009 йил – майдони 8730 км2
100%
32,5%
13,5 %
OROL DENGIZINING QURISH SUR’ATI

13 слайд Suv va tuproq qatlamini muhofaza qilish
Suv boyliklarini toza saqlashdagi asosiy vazifa sanoat korxonalari va boshqa obyektlardan chiqayotgan iflos suvni tozalab, zararsizlantirib, so’ngra suv havzalariga tashlashga erishishdan iborat.
Tuproq qoplamini eroziyadan saqlash va uning unumdorligini tiklash uchun kurashish kerak. Buning uchun ekinlarni sug’orishni ilg’or usullaridan foydalanishga o’tish zarur.
O’zbekistonda yo’qolib borayotgan o’simlik va hayvon turlarini muhofaza qilish uchun Qizil kitob tashkil etilgan

14 слайд O’ZBEKISTON “QIZIL KITOBI”GA KIRITILGAN O’SIMLIK VA HAYVONLAR
15 слайд E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!

Краткое описание документа:

O’zbekiston tabiati va tabiiy boyliklarini muhofaza qilish – inson uchun zarur bo’lgan qazilma boyliklardan oqilona foydalanish, suv va havoni toza saqlash, tuproqni eroziyadan saqlash, o’simlik va hayvonot dunyosini tabiiy holicha asrab qolib, qayta tiklashni hamda xushmanzara joylarni tabiiy holicha saqlash kabilarni o’z ichiga oladi.

Лучшее для учеников, педагогов и родителей

Опытные
онлайн-репетиторы

По любым предметам 1-11 классов
Подготовка к ЕГЭ и ОГЭ

MAVZU: OSIMLIKLARNING BIOSFERADAGI AHAMIYATI REJA 1.BIOSFERA HAQIDA TUSHUNCHA 2.OSIMLIKLARNING TABIATDAGI AHAMIYATI 3. 3.O`SIMLIK OLAMINI MUHOFAZA QILISH. – презентация

Презентация на тему: ” MAVZU: OSIMLIKLARNING BIOSFERADAGI AHAMIYATI REJA 1.BIOSFERA HAQIDA TUSHUNCHA 2.OSIMLIKLARNING TABIATDAGI AHAMIYATI 3. 3.O`SIMLIK OLAMINI MUHOFAZA QILISH.” — Транскрипт:

1 MAVZU: OSIMLIKLARNING BIOSFERADAGI AHAMIYATI REJA 1.BIOSFERA HAQIDA TUSHUNCHA 2.OSIMLIKLARNING TABIATDAGI AHAMIYATI 3. 3.O`SIMLIK OLAMINI MUHOFAZA QILISH

2 Biosfera (bio. va yun. sphairashar) Yerning tirik organizmlar tarqalgan qobig ʻ i. B.ning tarkibi va energetikasi undagi tirik organizmlarning faoliyati bilan bog ʻ liq. B.ni “hayot sohasi”, Yerning sirtqi qobig ʻ i to ʻ g ʻ risidagi dastlabki fikrni Lamark bildirgan. “B.” terminini esa fanga avstraliyalik geolog E. Zyuss (1875) kiritgan. B. to ʻ g ʻ risidagi to ʻ lato ʻ kis ta ʼ limotni rus olimi V. I. Vernadskiy (1926) ishlab chiqqan. B. atmosferaning ozon ekranigacha balandlikda bo ʻ lgan qismi (2025 km), litosferaning sirtqi qismi va gidrosferani to ʻ liq o ʻ z ichiga oladi. B.ning quyi chegarasi quruqlikda 23 km, okean tubida 12 km chuqurlikkacha boradi. Yerdagi hayot murakkab va xilmaxil organizmlar kompleksidan iborat. Tirik organizmlar va ular yashaydigan muhit o ʻ zaro chambarchas bog ʻ langan bir butun dinamik sistemabiogeotsenozlarni hosil qiladi. Yerda hayotning rivojlanishi davomida organizmlarning bir guruhi ikkinchisining o ʻ rnini olib turgan bo ʻ lsada, u yoki bu geokimyoviy funksiyalarni bajarib turadigan organizmlar nisbati o ʻ zgarmasdan qolgan. Shu tufayli turli geologik davrlarda moddalar bir xil tezlikda Yer qobig ʻ ida to ʻ planib borgan. Shunday qilib, tirik organizmlar hayotning muhim sharti bo ʻ lgan anorganik muhitning doimiyligi (gomeostaz holati)ni sakdab turadi. Inson faoliyati Yer yuzini tubdan o ʻ zgartirishga qodir bo ʻ lgan hozirgi davrda B.ning rivojlanishi yangi pog ʻ onaga ko ʻ tarildi. So ʻ nggi yillarda insonning B.ga biokimyoviy ta ʼ siri boshqa barcha tirik organizmlarga nisbatan juda katta kuchga aylandi. Lekin tabiiy resurelardan foydalanishni B.ning rivojlanishi va funksiyasi qonuniyatlarini nazarpisand qilmasdan amalga oshirilishi (mas, o ʻ rmonlarning kesilishi, yerlarning o ʻ zlashtirilishi, shaharlar, zavod, fabrikalar, sun ʼ iy suv havzalari, yo ʻ llar qurilishi va b.) B.dagi biokimyoviy jarayonlarga katta ta ʼ sir o ʻ tkazmoqda. Yer osti boyliklarini qazib olib, juda kup miqdorda yoqilg ʻ i yoqilishi moddalar almashinuvini tezlashtirib, B. tarkibi va uning gomeostaz holatiga ta ʼ sir ko ʻ rsatadi. Shu tufayli B.ni bir butun, muayyan darajada tartibga solingan murakkab dinamik sistema deb qaralishi unda kechadigan jarayonlarni to ʻ g ʻ ri tushunib olishga yordam beradi. Biosfera to ʻ g ʻ risidagi ta ʼ limot ekologiya, biotsenologiya va b. fanlarning rivojlanishida, tabiat va jamiyatning rivojlanishi bilan bog ʻ liq bo ʻ lgan juda ko ʻ p o ʻ ta murakkab muammolarni xal etishda katta ahamiyatta ega.

3 Osimliklar ekologiyasi 2 ta bolimga bolinadi. AutekologiyaSinekologiya Autekologiya bitta osimlikka boladigan ekologik omillarning tasirini organadi. Sinekologiya esa barcha osimliklarga ekologik omillarning tasirini organadi.

5 Har qanday osimlik tashqi muhit bilan uzviy bogliq bolib, ular evaliyutsion taraqqiyot jarayonida turlicha moslashib borgandir. Hayotning dastlabki bosqichlarida tirik organizmlar dastlab suvda keyin havoda, tuproqda va nihoyat organizmlarning ozida parazitlik bilan hayot kechirishga moslashganlar. Tashqi muhitdan osimliklar ozi uchun zarur bolgan energiyani olib, uning parchalanishidan hosil bolgan maxsulotlarni dissimilyatsiya maxsulotlarini ajratib chiqaradi. SHuning uchun tashqi muhit osimliklarga tasir qilsa, oz navbatida osimliklar tashqi muhitning ozgarishiga sababchi boladi. Osimlik osishi va rivojlanish uchun zarur bolgan tashqi muhit elementlari ekoloigk omillar deb nomlanadi. Ularni 3 guruhga bolish mumkin. Har qanday osimlik tashqi muhit bilan uzviy bogliq bolib, ular evaliyutsion taraqqiyot jarayonida turlicha moslashib borgandir. Hayotning dastlabki bosqichlarida tirik organizmlar dastlab suvda keyin havoda, tuproqda va nihoyat organizmlarning ozida parazitlik bilan hayot kechirishga moslashganlar. Tashqi muhitdan osimliklar ozi uchun zarur bolgan energiyani olib, uning parchalanishidan hosil bolgan maxsulotlarni dissimilyatsiya maxsulotlarini ajratib chiqaradi. SHuning uchun tashqi muhit osimliklarga tasir qilsa, oz navbatida osimliklar tashqi muhitning ozgarishiga sababchi boladi. Osimlik osishi va rivojlanish uchun zarur bolgan tashqi muhit elementlari ekoloigk omillar deb nomlanadi. Ularni 3 guruhga bolish mumkin. Abiotik – tabiatning tirikmas omillari. Iqlim omillari: yeruglik, harorat, suv, havo, tuproq va orografik omillar. Biotik omillar. Tirik organizmlarning ozaro tasiri: hayvonlarning, xashoratlarning, mikroorganizmlarnnig osimliklarga tasiri. Antropogen omillar inosnlarnnig tabiatga tasiri.

6 Insonlarnnig tabiatga tasiri bevosita va bilvosita boladi. Ekologik omillar yil davomida ozgarib turishi bilan birga, ularga osimliklarning munosabati ham turlicha boladi. Masalan: urug unib chiqishi uchun qorongi muhit talab qilinsa, maysaning rivojlanishi uchun yoruglik talab qilinadi. Ekologik omillar osimlikka bevosita va bilvosita tasir qiladi. Bevosita tasir qiluvchi omillarga namlik, yoruglik, issiqlik, inson va hayvonlar tasiri misol bola oladi. Bilvosita tasir etuvchi omillarga relef, tog jinslari, iqlimni ozgarishi va tuproq sharoitining ozgarishi misol bola oladi. Bazan ayrim ekologik omillar bevosita va bilvosita tasir korsatishi mumkin. Masalan: shamol osimliklarning novdasini sindirib, bargini mevasini tokib, bevosita tasir korsatsa, tuproqdagi namlikni kamaytirib, qatqaloq hosil qilib bevosita tasir korsatadi. Dol osimlikning yer usti organlariga salbiy tasir korsatsa, tuproq namligini oshirib, havo haroratini ozgartirib bilvosita tasir etadi. Xar qanday ekologik omil osimliklarga turlicha tasir korsatadi. Masalan: sholi suvda yaxshi osadi, lekin suv kop bolsa, goza tez kunda xalok boladi. Kopchilik ormonda osuvchi osimliklar soya joyda yaxshi osadi, yorug joyda tezda xalok boladi. Aksincha, chol zonasida osuvchi osimliklar yorug joyda yaxshi rivojlansa, soya joyda tez kunda halok boladi.

8 Osimliklar ekologiyasining 3 xil qonuni mavjud. Minimum qonuni Bir omil ornini boshqa omil bosa olmaslik qonuni Omillarning hamkorligi qonuni.

10 O`simlik olamini muhofaza qilish Atrof muhitni, shu jumladan o`simlik olamini muhofaza qilish muammosi hozirgi davrda ekologik muammolarning eng muhim masalalaridan biri bo`lib qoldi, chunki kishilar tabiatdan keragidan ortiq foydalanib, uning tabiiy manzarasini o`zgartirib, asrlar davomida vujudga kelgan hamjamoalarga salbiy ta`sir ko`rsatmoqda. Natijada o`simlik turlarining ko`plab yo`qolib ketish xavfi tuilmoqda. O`simlik turlarining bunday yo`qolib ketishi inson uchun tiklab bo`lmaydigan salbiy oqibatlarga sabab bo`lishi mumkin. Noyob va yo`qolib borayotgan turlarning muhofazasiga e`tiborni kuchaytirish uchun 1966 yili Tabiatni Muhofaza qilish Xalqaro Ittifoqi tomonidan xalqaro Qizil kitob tashkil qilingan. Qizil kitob faqatgina xatar darakchisi bo`lmay, balki muhofaza harakatlarining dasturi hamdir. O`simlik muhofaza qilish faqatgina turli davlatlar o`rtasidagi hamkorlik yo`li bilangina muvaffaqiyatli olib borilishi mumkin.