Klinik farmakologiya uzbekcha
19-a. ga kadar farmakologiya, asosan, empirik tarzda rivojlangan. Shu davrga kelib eksperimental farmakologiya shakllandi. Bunda F. Majandi, Klod Benar, R. Buxgeym, I. P. Pavlov, V. V. Zakusov, M. D. Mashkovskiy va boshqa(lar) jahon olimlarining katta hissalari bor.
Klinik farmakologiya uzbekcha
Barcha fanlardan slaydlar to’plami
Klinik farmakologiya
Подробности Автор: Avazbek Toshtemirov Родительская категория: Презентации Категория: Медицина (Презентации) Опубликовано: 15 Ноябрь 2019 Просмотров: 366
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Rating 0.00 (0 Votes)
Klinik farmakologiya
Скачать Файл:
Ushbu ma’lumotni yuklab olish uchun ro’yxatdan o’ting. Ma’lumotlar mutlaqo bepul. Чтобы скачать этот файл зарегистрируйтесь или войдите на сайт.
Please register or login to download this file.
Презентации
Информатика (Презентации) (862)
Психология (Презентации) (158)
Геометрия (Презентации) (59)
Биология (Презентации) (496)
География (Презентации) (289)
Ботаника (Презентации) (279)
Метрология (Презентации) (42)
Русский язык и остальные (Презентации) (207)
Металлургия (Презентации) (36)
Педагогика (Презентации) (513)
Литература (Презентации) (451)
Астрономия (Презентации) (97)
Математика (Презентации) (432)
Физика (Презентации) (539)
История (Презентации) (649)
Химия (Презентации) (297)
Физкультура (Презентации) (158)
Экология (Презентации) (123)
Экономика (Презентации) (213)
Медицина (Презентации) (1428)
Журналистика (Презентации) (16)
Налоги (Презентации) (122)
Религия (Презентации) (85)
Туризм (Презентации) (136)
Философия (Презентации) (68)
Музыка (Презентации) (69)
Менежмент (Презентации) (107)
Маркетинг (Презентации) (59)
Международные отношения (Презентации) (15)
Геология (Презентации) (120)
Зоология (Презентации) (53)
Культура и искусство (Презентации) (66)
Логика (Презентации) (16)
Логистика (Презентации) (36)
Социология (Презентации) (45)
Делопроизводство (Презентации) (1)
Политология (Презентации) (81)
Предпринимательство (Презентации) (63)
Финансы (Презентации) (189)
Таможенная система (Презентации) (4)
Этика Эстетика (Презентации) (39)
Конституционное право (Презентации) (107)
Строительство (Презентации) (1)
Транспорт (Презентации) (31)
Бухгалтерия (Презентации) (50)
Промышленность (Презентации) (47)
Страхования (Презентации) (17)
Наука и техника (Презентации) (56)
Ветеренария (Презентации) (0)
Косметология (Презентации) (15)
Кулинария (Презентации) (122)
Остальные (Презентации) (819)
Языковедения (Презентации) (174)
БЖД (Презентации) (67)
Английский Язык (Презентации) (520)
Электронное правительство (презентация) (29)
Маркшейдер (Презентации) (21)
Палеонтология (презентации) (6)
Антропология (презантации) (13)
Биотехнология (презентации) (54)
Черчение (презентации) (11)
Агрономия (Презентации) (41)
Тенология (Презентации) (28)
Barcha huquqlar O’zbekiston Respublikasining amaldagi qonunlariga binoan himoya qilingan. Sayt materiallaridan to’liq yoki qisman tijorat yo’lida foydalanish qat’iyan man etiladi!
Farmakologiya
Farmakologiya [yun. pharmacon – dori va logiya] – tibbiy-biologik fan; odam va hayvonlar organizmiga dorilar yuborilgandan keyin ularda roʻy beradigan oʻzgarishlarni oʻrganadi. Farmakologiya bir necha yoʻnalishlarni oʻz ichiga oladi: farmakodinamika – Dori-darmonlarning organizmga taʼsirini, farmakokinetika – dorilar organizmga tushgandan to organizmdan chiqib ketguncha boʻlgan harakatini (soʻrilishi, taqsimlanishi, biotransformatsiyasi va ekskresyasi), biokimyoviy farmakologiya – dorilarning organizmdagi molekulyar taʼsir mexanizmini oʻrganadi. Dori-darmonlarning tibbiyot amaliyotidagi taʼsirini oʻrganish esa klinik farmakologiyaning vazifasidir.
Umumiy va xususiy farmakologiya ajratiladi. Umumiy farmakologiya dorilarning organizmga taʼsir mexanizmini, shu tufayli kelib chiqadigan umumiy oʻzgarishlarni, dori moddalarini organizmga yuborish, ularning soʻrilishi, taqsimlinishi, oʻzgarishi va organizmdan chiqish jarayonlarini, dori moddalarining xususiyatiga taʼsir etuvchi sharoitlarni, dori moddalarining taʼsir va davolash turlarini, ularni birga qoʻllanganda roʻy beradigan jarayonlarni hamda ularning standartlash, tasniflash va qidirish kabi juda koʻp muammoli masalalarini oʻrganadi.
Xususiy farmakologiyaning vazifasi – asosiy taʼsir kuchiga koʻra sistemalashgan dori moddalar, yaʼni ogʻriqsizlantiruvchi, siydik haydovchi va h. k. ni oʻrganish. Shuningdek, turli xil mikroorganizm va parazitlarga taʼsir etuvchi dorilar ham xususiy farmakologiyada qayd etiladi. Xususiy farmakologiya farmatsevtik kimyo, farmatsevtik texnologiya, farmakognoziya, biokimyoviy farmakologiya, kimyoterapiya, toksikologiya va boshqa(lar) fanlar bilan uzviy bogʻlik. Shu tufayli tibbiyotning asosiy nazariy bilimlari farmakologiya orqali amaliy tibbiyotga tatbiq etiladi.
Farmakologiya tarixi uzoq oʻtmishga borib taqaladi, chunki inson yaratilgandan boshlab u tabiat qoʻynida yashab oʻzining turli xil noxush holatlari va kasalliklariga atrofidagi giyohladan, hayvonot olamidan shifo, dori-darmon izlagan. Farmakologiya rivojlanishiga qad. arab, yunon va Osiyo mamlakatlari olimlari ham katta hissa qoʻshganlar. Xususan, Gippokrat, Dioskarid, Galen va boshqa(lar)ning dorivor giyohlar hamda ularning ishlatilishi haqidagi maʼlumotlari 19-a. gacha farmakologiya sohasida asosiy qoʻllanma boʻlib kelgan.
Yaqin Sharq va Oʻrta Osiyoda Abu Rayhon Beruniy, Abu Ali Ibn Sinolarning dorivor giyohlar va moddalar haqidagi asarlari farmakologiya taraqqiyotiga muhim turtki boʻldi. Ibn Sinoning “Tib qonunlari” asarida qayd etilgan 811 xil oddiy dorilarning 612 tasi dorivor oʻsimliklar va ulardan foydalanish usullariga bagʻishlangan. Ushbu asar shu kungacha oʻz ahamiyatini saqlab kelmoqda.
19-a. ga kadar farmakologiya, asosan, empirik tarzda rivojlangan. Shu davrga kelib eksperimental farmakologiya shakllandi. Bunda F. Majandi, Klod Benar, R. Buxgeym, I. P. Pavlov, V. V. Zakusov, M. D. Mashkovskiy va boshqa(lar) jahon olimlarining katta hissalari bor.
Oʻzbekistonda F. 1920-y. Toshkentda Turkiston davlat un-ti tibbiyot f-ti qoshida F. kafedrasini tashkil etilishi tufayli rivolandi. Keyinchalik respublikaning turli shaharlaridagi tibbiyot in-tlari qoshidagi F. kafedralarida, Oʻzbekiston FA ning ilmiy tekshirish institutlarida F. fani yanada rivojlantrildi. Oʻzbek farmakologlaridan, prof. I. K. Kamilov, M. B. Sultonov, Oʻ. B. Zokirov, Q. N. Najmiddinov, S. S. Azizova va boshqa(lar)ning izlanishlari natijasida dorivor oʻsimliklar va kimyoviy-biologik faol moddalardan 200 dan ortiq shifobaxsh moddalar ajratib olindi, ularning 30 dan ortigʻi klinik tekshirulardan oʻtkazilib, tibbiyot amaliyotiga tatbiq etildi.
Oʻzbekiston mustaqillikka erishgandan soʻng Respublika sogʻlikni saqlash vazirligi qoshida Dorivor moddalar va tibbiyot texnikasi sifatini nazorat qilish hamda standartlash boʻyicha Bosh boshqarma hamda ular tarkibida farmakologiya va farmakopeya koʻmitalarining tuzilishi munosabati bilan F. fani yanada ravnaq topdi. Qisqa muddat ichida 20 dan ortiq
17 – Tibbiyot ensiklopediyasi shifobaxsh oʻsimliklar va 10 dan ortiq yangi biologik faol preparatlar (piratsin, kupir, fentriazolin, kobavit, fensulkal, mumiyo tbletkasi, navbaxtin, benzketozon va boshqa(lar)) tibbiyotda qoʻllash uchun tavsiya etildi.
Фармакология
Фармакология [юн. pharmacon – дори ва логия] – тиббий-биологик фан; одам ва ҳайвонлар организмига дорилар юборилгандан кейин уларда рўй берадиган ўзгаришларни ўрганади. Фармакология бир неча йўналишларни ўз ичига олади: фармакодинамика – Дори-дармонларнинг организмга таъсирини, фармакокинетика – дорилар организмга тушгандан то организмдан чиқиб кетгунча бўлган ҳаракатини (сўрилиши, тақсимланиши, биотрансформацияси ва экскрецяси), биокимёвий фармакология – дориларнинг организмдаги молекуляр таъсир механизмини ўрганади. Дори-дармонларнинг тиббиёт амалиётидаги таъсирини ўрганиш эса клиник фармакологиянинг вазифасидир.
Умумий ва хусусий фармакология ажратилади. Умумий фармакология дориларнинг организмга таъсир механизмини, шу туфайли келиб чиқадиган умумий ўзгаришларни, дори моддаларини организмга юбориш, уларнинг сўрилиши, тақсимлиниши, ўзгариши ва организмдан чиқиш жараёнларини, дори моддаларининг хусусиятига таъсир этувчи шароитларни, дори моддаларининг таъсир ва даволаш турларини, уларни бирга қўлланганда рўй берадиган жараёнларни ҳамда уларнинг стандартлаш, таснифлаш ва қидириш каби жуда кўп муаммоли масалаларини ўрганади.
Хусусий фармакологиянинг вазифаси – асосий таъсир кучига кўра системалашган дори моддалар, яъни оғриқсизлантирувчи, сийдик ҳайдовчи ва ҳ. к. ни ўрганиш. Шунингдек, турли хил микроорганизм ва паразитларга таъсир этувчи дорилар ҳам хусусий фармакологияда қайд этилади. Хусусий фармакология фармацевтик кимё, фармацевтик технология, фармакогнозия, биокимёвий фармакология, кимётерапия, токсикология ва бошқа(лар) фанлар билан узвий боғлик. Шу туфайли тиббиётнинг асосий назарий билимлари фармакология орқали амалий тиббиётга татбиқ этилади.
Фармакология тарихи узоқ ўтмишга бориб тақалади, чунки инсон яратилгандан бошлаб у табиат қўйнида яшаб ўзининг турли хил нохуш ҳолатлари ва касалликларига атрофидаги гиёҳладан, ҳайвонот оламидан шифо, дори-дармон излаган. Фармакология ривожланишига қад. араб, юнон ва Осиё мамлакатлари олимлари ҳам катта ҳисса қўшганлар. Хусусан, Гиппократ, Диоскарид, Гален ва бошқа(лар)нинг доривор гиёҳлар ҳамда уларнинг ишлатилиши ҳақидаги маълумотлари 19-а. гача фармакология соҳасида асосий қўлланма бўлиб келган.
Яқин Шарқ ва Ўрта Осиёда Абу Райҳон Беруний, Абу Али Ибн Синоларнинг доривор гиёҳлар ва моддалар ҳақидаги асарлари фармакология тараққиётига муҳим туртки бўлди. Ибн Синонинг «Тиб қонунлари» асарида қайд этилган 811 хил оддий дориларнинг 612 таси доривор ўсимликлар ва улардан фойдаланиш усулларига бағишланган. Ушбу асар шу кунгача ўз аҳамиятини сақлаб келмоқда.
19-а. га кадар фармакология, асосан, эмпирик тарзда ривожланган. Шу даврга келиб экспериментал фармакология шаклланди. Бунда Ф. Мажанди, Клод Бенар, Р. Бухгейм, И. П. Павлов, В. В. Закусов, М. Д. Машковский ва бошқа(лар) жаҳон олимларининг катта ҳиссалари бор.
Ўзбекистонда Ф. 1920 й. Тошкентда Туркистон давлат ун-ти тиббиёт ф-ти қошида Ф. кафедрасини ташкил этилиши туфайли риволанди. Кейинчалик республиканинг турли шаҳарларидаги тиббиёт ин-тлари қошидаги Ф. кафедраларида, Ўзбекистон ФА нинг илмий текшириш институтларида Ф. фани янада ривожлантрилди. Ўзбек фармакологларидан, проф. И. К. Камилов, М. Б. Султонов, Ў. Б. Зокиров, Қ. Н. Нажмиддинов, С. С. Азизова ва бошқа(лар)нинг изланишлари натижасида доривор ўсимликлар ва кимёвий-биологик фаол моддалардан 200 дан ортиқ шифобахш моддалар ажратиб олинди, уларнинг 30 дан ортиғи клиник текширулардан ўтказилиб, тиббиёт амалиётига татбиқ этилди.
Ўзбекистон мустақилликка эришгандан сўнг Республика соғликни сақлаш вазирлиги қошида Доривор моддалар ва тиббиёт техникаси сифатини назорат қилиш ҳамда стандартлаш бўйича Бош бошқарма ҳамда улар таркибида фармакология ва фармакопея кўмиталарининг тузилиши муносабати билан Ф. фани янада равнақ топди. Қисқа муддат ичида 20 дан ортиқ
17 – Тиббиёт энциклопедияси шифобахш ўсимликлар ва 10 дан ортиқ янги биологик фаол препаратлар (пирацин, купир, фентриазолин, кобавит, фенсулкал, мумиё тблеткаси, навбахтин, бензкетозон ва бошқа(лар)) тиббиётда қўллаш учун тавсия этилди.