Kitob muqovasi – Book cover

Bu maqola uchun qo’shimcha iqtiboslar kerak tekshirish. Iltimos yordam bering ushbu maqolani yaxshilang tomonidan ishonchli manbalarga iqtiboslarni qo’shish. Ma’lumot manbasi bo’lmagan material shubha ostiga olinishi va olib tashlanishi mumkin.
Manbalarni toping: “Kitob muqovasi” – Yangiliklar · gazetalar · kitoblar · olim · JSTOR ( 2011 yil fevral ) (Ushbu shablon xabarini qanday va qachon olib tashlashni bilib oling)

Boshlang’ich sinf o na tili darslarida yozma ish ( diktant, bayon, insho, ijodiy topshiriq ) turlaridan foydalanish

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI XALQ TA’LIMI VAZIRLIGI. Boshlang’ich sinf o na tili darslarida yozma ish ( diktant, bayon, insho, ijodiy topshiriq ) turlaridan foydalanish . ANDIJON VILOYATI PEDAGOG KADRLARNI QAYTA TAYYORLASH VA MALAKASINI OSHIRISH INSTITUTI. 2 soat amaliy .

Uploaded on Jan 20, 2014

Download Presentation

Boshlang’ich sinf o na tili darslarida yozma ish ( diktant, bayon, insho, ijodiy topshiriq ) turlaridan foydalanish

Presentation Transcript

1. O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI XALQ TA’LIMI VAZIRLIGI Boshlang’ich sinf ona tili darslarida yozma ish (diktant, bayon, insho, ijodiy topshiriq) turlaridan foydalanish ANDIJON VILOYATI PEDAGOG KADRLARNI QAYTA TAYYORLASH VA MALAKASINI OSHIRISH INSTITUTI 2 soat amaliy
2. Maqsad: Tinglovchilargaona nili darslariga qo’yilgan talablarni to’la yoritib berish. REJA Ko’rgazma: Rasmli ko’rgazmalar, tarqatma materiallar. Kutilayotgan natija:Ona tili darslarining samaradorligini oshirish, yozma nutqni o’stirish, ona tili faniga mehr-muxabbatni oshirish. Tayanch iboralar:Adabiy, sinonim, kompleks. Ona tili darslariga qo’yiladigan talablar Ona tili daslarining maqsadi va vazifalari Ona tili darslarning turlari Yozma ishlar (diktant, bayon, insho)ni o’tkazish usullari
3. Ona tili darslariga qo’yilgan asosiy talablar • O’quvchining onggida fonetik, grammatik va orfografik tushunchalarni shakllantirish • Asosiy fonetik va grammatik tushunchalar yordamida imloviy malakalarini shakllantirish. • Og’zaki va yozma nutq uzviyligi, uygpunligini ta’minlash, muntazam ravishda mavzuga bog’liq holda yozma nutq ustida ishlash: ijodiy matnning mantiqiy jihatdan to’g’riligini, fikr izchilligini, lugpaviy me’yorini ta’minlash. • Mashg’ulotlarda turli didaktik vositalardan to’g’ri va unumli foydalanish: ta’limiy o’yinlar izchilligi va hilma-xilligi, qizqarli bo’lishga erishish • Mavzuni muammoli ravishda yetkazishda turli Noan’anaviy usullardan foydalanish, mashqlarning tizimi va optimal variantlariga ehtibor berish. • O’quvchilarning fikrlash darajasini o’stirib borish: mashg’ulot vositalari mazmunidan kelib chiqib tarbiyaviy jihatlarga ehtibor berish.
4. Savod o’rgatish metodikasi. Boshlang’ich sinflarda ona tili o’qitish metodikasining asosiy bo’limlari Gramma-tika va imlo metodikasi. O’qish metodikasi O’quvchilar nutqini o’stirish metodikasi.
5. “Ajoyib o’qituvchi bo’lgan ona tili bolaga ko’p narsani o’rgatadi . Bola 2-3 yil ichida shuncha ko’p narsa o’rganadiki, kop narsa bilib oladiki, 20 yil qund bilan va metodik jihatdan juda to’g’ri o’qiganda ham, uning yarmicha o’rgana olmaydi. Ona tilining ulug’ pedagogligi ham ana shundadir”. K.D.Ushinskiy
6. Boshlang’ich sinflardaona tilidanmashg’ulotlar turiva mazmuni O’qish, yozuv, grammatik materialni o’rganish, kuzatishlar hamda O’quvchilarning ijtimoiy faoliyatlari bilan bog’liq holda ularning og’zaki va yozma nutqini o’stirish. Birinchi sinfga kelgan bolalarga o’rgatish, ya’ni ularni elementar o’qish va yozishga o’rgatish, bu ko’nikmalarni takomillashtira borib, malakaga aylantirish. Adabiy til normalarini, ya’ni imloviy va punktuatsion savodli yozuvni, orfoepik to’g’ri talaffuzni o’rganish, ifodali nutq va stilistik (uslubiy) elementlarni egallash. Grammatika, fonetika, leksinadan nazariy materiallarni o’rganish, tildan ilmiy tushunchalar sistemasini shakllantirish. O’quvchilarni o’qish va grammatika darslari orqali badiiy, ilmiy ommabop va boshqa adabiyotlar na’munasi bilan tanishtirish, ularda adabiy asarni idrok etish ko’nikmasini hosil qilish.
7. DARS TIPLARI Yangi bilim berish darslari Takrorlash va umum-lashtirish darslari Mustahkamlash darslari Aralash darslar Bilim, malakalar tekshirish va baholash darslari Bulardan tashqari diktant bayon va insholar yozish darslari ham o’tkaziladi. Har bir dars tipida amalga oshiriladigan vazifalar O’qituvchi diqqat markazida bo’lishi lozim.
8. Yangi bilim berish darslari vazifalari: – O’quvchilar ongida muayyan mavzu asosida yangi tushunchalarni hosil qilish; – yangi mavzuni oldin o’tilgan mavzular tizimiga kiritish, o’hshash va farqli tomonlarini ko’rsatish. – yangi mavzuga oid qoida, atamalar mohiyatini ochib berish: – mavzuni amaliy ahamiyatini o’qtirish: – yangi mavzu bo’yicha ma’lumotlarni qathiy izchillikda yetkazish: – shu mashg’ulotning o’zida yangi bilim asosida shakllangan ko’nikmani teksthirib olish. – mavzu ustida ishlashda belgilangan usul, tamoillarga rioya etish. – dars jarayonida O’quvchilar faoliyatini kuchaytirib borish; ularning psixologik xususiyatlarini xisobga olish, fikrlash darajalarini rivojlantirib borish.
9. Mustahkamlash darslari vazifalari: – mashg’ulotlarda shakllanadigan ko’nikma, malakalar mehyorini bilib olish: – o’tkaziladigan mashqlar tizimini belgilab ularning bajarilishi izchilligini ta’minlash. • og’zaki va yozma mashq turlarini maqsadga muvofiq o’tkazish, mashqlarning o’yin turlaridan unumli foydalanish. • mustahkamlash davomida O’quvchilarga differentsial va individual ravishda munosabatda bo’lish. • Har bir mashq turining topla va mukammal bajarilishiga erishish. • Mashg’ulot davomida O’quvchilarning mustaqilligini ta’minlash va faolliklarini oshirib borish. • Oshib qolgan vaqt uchun doimo zahirada qo’shimcha mashq bo’lishiga ehtibor berish • O’quvchilar bajargan topshiriqlarni imkon darajasida teksthirib, baxosini izoxlab berish. • Mashqlar davomida O’quvchilarni o’ta toshqtirmaslik uchun Jismoniy harakat o’yinlaridan mehyorida foydalanish.
10. Bilim, ko’nikma, malakalarni teksthirish va baholash darslari vazifalari. – teksthiriladigan bilim, ko’nikma va malakalar mehyorini oldindan belgilab olish. – teksthirish shakllari, usullarini aniq belgilab, ularga qathiy rioya etish. – teksthirishni muayyan tizim va izchillikda olib borish. – teksthirish uchun belgilangan savol va topshiriqlarning aniq, puxtaligini ta’minlash. – teksthirishning qiziqarli, o’yin tusidagi turlaridan umumli foydalanish, test, va turli usullarining optimal variantlarini izlash. – teksthirish va baholash davomida O’quvchilarning psixologik va yosh xususiyatlariga jiddiy ehtibor berish: Rag’batlantirish va takbex berishning tahsirli, tarbiyaviy jixatlarini ta’minlash – teksthirish va baxolashning uyg’unligiga erishish. – teksthirish va baholash davomida o’zlashtirishdagi nuqsonlarini bartaraf etib borish.
11. Takrorlash va umumlashtirish darslari vazifalari. – takrorlanadigan ma’lumotlar, tushunchalar mehyorini belgilab olish. – takrorlash va umumlashtiruvchi suxbatda qathiy tizim hamda izchillikka rioya qilish – takrorlash va umumlashtirishda muayyan mavzular bo’yicha qo’llangan ko’rgazmali vosita va tarqatma varaqalardan foydalanib borish. – takrorlash va umumlashtirish davomida O’quvchilarning o’zlashtirgan bilimlari va malakalarini hisobga olish, ularni yodga tushirish usullarini qo’llash – takrorlash va umumlashtirishda qo’shimcha mashqlar turlarini og’zaki yoki yozma ravishda o’tkazib borish. – takrorlash va umumlashtirish davomida O’quvchilar faoligini oshirib borish – umumlashtirish yakunida muayyan xulosalarni chiqarish.
12. Aralash darslar vazifalari – yangi bilm xajmi, mavzu ustida ishlash bosqichlari, mustahkamlash mashqlar tizimi va O’quvchilarning bilim ko’nikma, malakalarini teksthirish jarayoniga qathiy tartibda rioya qilish. -bosqichlar orasidagi bog’lanish, izchillikda uzilishiga yo’l qopymaslik. – shu mashg’ulotning o’zida muayyan O’quvchilar guruhining bilimlarini teksthirib, baholashga ulgurish – mashg’ulot davomida turli didaktik vositalardan foydalanish – mashg’ulotda O’quvchilarning faolligiga erishish.
13. Diktant, bayon va insho yozish yo’llari ham o’ziga xos xarakaterga ega . Bu yozma ishlar mavzularni qay darajada o’zlashtirilganligini hisobga olish uchun olinadi. Har bir yozma ish o’ziga xos usul bilan yozdiriladi. O’quvchilar birinchi sinf savod o’rgatish davridayoq so’zlarni to’g’ri yozish, yozuv taxtasidan va kitobdan ko’chirib yozish malakalarini egallaydilar. Asta-sekin so’z birikmasi, gap va bog’langan nutq tuzish hamda tuzgan gaplarni yozishga o’rganiladilar. O’quvchilarning og’zaki va yozma nutqini o’stirish maqsadida gramatikaga oid ayrim qoidalar o’rgatib boriladi bu esa qoidalarni puxta o’zlashtirish uchun hizmat qiladi. Boshlang’ich sinf o’quvchilariga gramatikaga oid bilimlarni o’rgatish va ularni nutqlarini o’stirishda yozma ishlar alohida o’rin tudadi. Yozma ishlar ko’chirib yozish, diktant, bayon, insho tarzida amalgam oshiriladi. O’quvchilar sovodhonligini oshirishda foydali mashg’ulotlardan biri diktantdir. Diktant o’tkazishda o’quvchilarning imkoniyatlarini hisobga olish ishda aniqlikka e’tibor berish, soddadan murakkabga boorish muhim ahamiyatga egadir. Shuningdek o’quvchilarni o’z-o’zni teksthirishga odatlantirish kerak. O’quvchi diktant yozishda so’zni harfiy ifodasini ko’rmay eshitish orqali tovushlar majmuasini tasavvur e’tadi, tovushlarni harflar bilan almashlab yozadi.
14. Diktantlar maqsadiga ko’ra 2 turli bo’ladi. Ta’limiy Tekshirish Lug’at Saylanma Ko’rsatuv Yoddan yozuv Ta’kidiy Izohli Ijodiy Erkin
15. Ta’limiy diktant Diktantning bu turi o’rgatilgan mavzularni mustahkamlash maqsadida yozuv darsining ma’lum bir qismida mashq sifatida o’tkazilib unga alohida soat ajratilmaydi. Tekshirish diktanti Diktantning bu turi o’rganilganlarni o’quvchilar qanchalik o’zlashtirganliklarini sinash va teksthirish maqsadida o’tkaziladi. Bayon Boshlang’ich sinf o’quvchilariga bayon yozdirishdan oldin ishning maqsadi va uyushtirish tartibi belgilab olinadi. Shu bilan berga o’quvchilarning bilimi yosh hususiyatlariga moslab tekst tanlanadi. Og’zaki bayon singari yozma bayonning ham maqsadi o’quvchilarga puxta ta’lim-tarbiya berishdir, shu bilan birga o’quvchilarning og’zaki va yozma nutqini o’stirish lug’atini boyitishdir. O’quvchilar bayon yozishda o’qilgan tekst mazmunini gapirib berishga tekstdagi asosiy fikrni topa olish, reja tuzish va shu asosida o’z fikrlarini yozma ifodalashga o’rganadilar. Ta’limiy harakterdagi bayonni 1 sinfdan boshlash mumkin 1 sinf o’quvchilar 2 yarim yildan 30-40 so’zli tekst asosida bayon yoza oladilar. O’quvchilarga 1 marta bayon yozdirganda o’qituvchi tekstni doskaga yozib beradi va ana shu tekst bo’yicha savol tuziladi. O’quvchilar shu savollarga doskadagi tekstdan javob topadilar.
16. 1-sinfda bayonning quydagi 2 turidan foydalaniladi. 1. Savollarga javob yozish 2. Kalliktiv bo’lib reja tuzish, rejani doskaga yozish va ana shu reja asosida o’quvchilarning mustaqil bayon yozishlari 1-sinfda dastlabki bayon savollargi javob yozishdan iborat bo’lib nechta savol bersa o’shancha javob yozadilar. 1-sinfda o’quvchilarda bayon yozdirishni asosi quyidagi tartibda amalga oshirish maqsadga muvofiqdir. 1. Kirish suhbati 2. Bayon tekstini o’qib berish 3. Tekst mazmuni bo’yicha suhbat 4. Tekstni 2 marta o’qib berish 5. Tekstdagi asosiy fikrni aniqlash 6. Tekst mazmuni bo’yicha savollar tuzib doskada yozish 7. Savollar asosida suhbat 8. Bayonni o’quvchilarga yozdirish
17. 2-sinf 2-sinfda o’quvchilarga bayon yozdirish 2 xil tartibda olib boriladi. 1. O’quvchi tuzgan reja asosida bayon yozish 2. O’quvchi rahbarligida o’quvchilarning o’zlari tuzgan reja asosida bayon yozdirish. O’quv yilining 1-yarimida bayon rejasini o’quvchi tuzadi. Keyinchalik o’quvchilarning o’zlari mustaqil tuzadilar. Tayyor reja asosida yoziladigan tekst 40-50 yoki 50-60 so’zli bo’lib o’quvchilar oson o’zlashrita oladigan bo’lishlari kerak. 2-sinf o’quvchilariga bayon yozdirishda quydagi maqsadlarga erishish ko’zda tutiladi. 1. Asosiy fikr kim yoki nima haqida borayotganligini bilish 2. Bayyonda bir so’zni takror ishlatavermay uning sinnimlaridan foydalanishni o’rgatish 3. Yozma nutqini o’stirish 4. Imlo hatolarini tuzatish
18. Bayon tahliliga quvdagicha e’tibor beriladi. • O’quvchilar ishi haqida umumiy suhbat • Eng yaxshi bayon namunasidan ko’rsatish • Tekstga mos bo’lmagan ortiqcha so’zlarni o’qib eshitirish • Qaysi asosiy fikr tushub qolganligini aytish • Hotolar ustida ishlash
19. 3-sinf • 3-sinf o’quvchilarining bayon haqidagi tushunchalari ancha kengayadi. Mustaqil reja tuzib shu reja asosida bayon yoza oladilar. • O’quv yilining 1-yarimidan yoziladigan bayonlar rejasi asosan kalektiv tartibda tuziladi, 2-yarm yildan esa mustaqil reja tuzish talab e’tiladi. Bunda dars quvdagi tartibda tashkil e’tiladi. • O’qituvchi bayot tekstini o’qib beradi mazmun yuzasida savol javob o’tkaziladi. • O’quvchilar reja tuzishga kirishadilar, qiylansalar hikoya ikki marta o’qib beriladi • O’quvchilarning tuzgan rejasini taqqoslash 1-o’quvchi o’qiydi qolganlari o’z rejalarini taqqoslaydilar. • O’quvchilar tuzgan rejalari asosida bayon yozadilar. 4-sinf Bu sinfda bayon yozish farq qilmasada, ko’proq mustaqil beriladi. 90-120 so’zli bo’ladi.
20. Boshlang’ich sinflarda insho Insho o’quvchilarning ijodiy ishlaridan biri hisoblanadi. Inshoda o’quvchlar o’zlarining mustaqil fikrlarini, qiziqish va hohishlarini, o’z tushunchalarini ifodalaydilar. O’quvchilar insho yozish orqali quyidagi bilimlarni o’zlashtiradilar Insho uchun material to’plash, kuzatish va asosiy o’rinlarini esalab qolish, bilganlarni yozma ifodalash. So’zlar tanlash va so’zlardan grammatika qoidalari asosida gap tuzish Reja tuzish va fikrlarini reja asosida ifodalash. Tekstni imlo hatolarisiz, tinish belgilariga rioya qilib, Grammatik qoidalariga amal qilib yozish. Bashlang’ich sif o’quvchilari inshosi maqsad va vazifalariga ko’ra turlicha bo’lib, har bir turi o’ziga hos ko’rinishda bo’ladi. Boshlang’ich sinflarda insho yozish uchun quydagi manbalardan foydalanish mumkin. O’quvchilarning kuzatishi, ekskursiya va saylda olgan ta’ssurotlari, o’yin va boshqa faoliyatlari davomidagi tajribalaridan Kitob jurnal, ro’znoma materiallari, o’qituvchi va boshqa kishilardan eshitganlari, tilvezor kino, turli rasm va plakatlardan kuzatganlaridan.
21. Insho yozganda quyidagilarga e’tibor beriladi. Voqealarni bir-biriga bog’liq holda ifoda etish. Voqiani sodir bo’lish sababi, fikr yuritilayotgan narsalarning belgi va hususiyatlarini ko’rsata bilish Voqia hodisalarni o’zaro taqqoslay bilish va umumiy hulosalar chiqarish. 1-sinfda ijodkorlikka o’rgatish maqsadida quydagicha ishlar olib boorish mumkin. O’quvchilar issiqxonaga ekskursiyaga olib boriladi. U yerda bolalar qizarib pishib yotga pamidor, yam-yashil bodiring va sapsariq limonlarni ko’radilar. Sinfga kelgandan so’ng ekskursiya ta’surotlarini eslab ayrimlari pmidor, boshqalari limon deb yozadilar. 2-sinf o’quvchilari bilan jamoa xo’jaligi fermasiga ekskursiya uyushtirilgandan keyingi yozgan ishlaridan biri quyidagicha.
22. OLA SIGIR Kecha fermaga bordik. Fermada sigrlarni ko’rdik. Ola sigir semiz ekan. Ko’p sut berarkan. Zuhro opa 2 chelakda sut sog’ib oldi. Qoyil qoldik. 3-4 sinflarda o’qish darslarida har-hil mavzuda she’r va hikoyalar o’qib o’rganganlaridan keyin ularning tasavvur yanada kengayadi. Ularning yozadigan isholari o’ziga hos badiiy tus oladi. 3-4 sinflarda “Bog’da”, “Bizning qishloq”, “Otamning kasbi” mavzularida. Insho yozdirish maqsadiga muvofiqdir. O’quvchilarning orzu-umidlari va nimalarga qiziqishlarini hisobga olib “Mening orzum”, “Mening onam”, “Onamlarning bayram”, bizning oila mavzularida insho yozishlari mumkin. O’quvchilar bayon va insho yozish orqali yozma nutqning o’stiradi. Fiklash doiralari tasavvurlari ishlash qobilyatlari shakllanadi. Lug’at boyligi ortadi, o’z fikrini aniq va to’g’ri tushuntirishga harakat qiladi, ijodiy barkamoligi o’sadi.
23. Foydalanilgan adabiyotlar • K.Yunusov Boshlang’ich sinflarda ona tili darslari 2001 yil • K.Qosimova Boshlang’ich sinflarda ona tili o’qitish metodikasi “O’qituvchi” Toshkent 1985 yil • M.Yusupov O’qish va yozuv darslari samaradorligini oshirish. Toshkent “O’qituvchi” 1994 yil • M.Umarova, M.Hudayberganov • Bayonlar to’plami
24. E’TIBORINGIZ UCHUN RAXMAT!

© 2023 SlideServe | Powered By DigitalOfficePro

Kitob muqovasi – Book cover

Old qopqog’i Sent-Kutbert Xushxabar, v. 700; asl echki terisiga bog’lab qo’yilgan qadimgi g’arbiy bog’lanish.

Bu maqola uchun qo’shimcha iqtiboslar kerak tekshirish. Iltimos yordam bering ushbu maqolani yaxshilang tomonidan ishonchli manbalarga iqtiboslarni qo’shish. Ma’lumot manbasi bo’lmagan material shubha ostiga olinishi va olib tashlanishi mumkin.
Manbalarni toping: “Kitob muqovasi” – Yangiliklar · gazetalar · kitoblar · olim · JSTOR ( 2011 yil fevral ) (Ushbu shablon xabarini qanday va qachon olib tashlashni bilib oling)

Bu maqola dan tarjima qilingan matn bilan kengaytirilishi mumkin tegishli maqola nemis tilida. (2017 yil aprel) Muhim tarjima ko’rsatmalari uchun [ko’rsatish] tugmasini bosing.

• Ko’rinish nemis maqolasining mashinada tarjima qilingan versiyasi.
• Mashina tarjimasi shunga o’xshash DeepL yoki Google tarjima tarjimalar uchun foydali boshlang’ich nuqtadir, ammo tarjimonlar ingliz Vikipediyasiga oddiygina kompyuterga tarjima qilingan matnni nusxalash o’rniga, kerak bo’lganda xatolarni qayta ko’rib chiqishlari va tarjimaning aniqligini tasdiqlashlari kerak.
• Ishonchsiz yoki sifatsiz ko’rinadigan matnni tarjima qilmang. Agar iloji bo’lsa, matnni chet tilidagi maqolada keltirilgan ma’lumotnomalar bilan tasdiqlang.
• Siz kerak ta’minlash mualliflik huquqiga tegishli ichida xulosani tahrirlash tarjimangizga an tillararo bog’lanish sizning tarjimangiz manbasiga. Namunani tahrirlashning qisqacha mazmuni Ushbu tahrirdagi tarkib mavjud [[: de: Bucheinband]] sahifasidagi nemis Vikipediyasining maqolasidan tarjima qilingan; atribut uchun uning tarixini ko’ring.
• Shablonni qo’shishingiz kerak > uchun munozara sahifasi.
• Qo’shimcha ko’rsatma uchun qarang Vikipediya: tarjima.

A kitob muqovasi a sahifalarini yopishtirish uchun ishlatiladigan har qanday himoya qoplamasi kitob. Ularning orasidagi tanish farqdan tashqari hardsovers va qog’ozli qog’ozlar kabi boshqa muqobil va qo’shimchalar mavjud chang ko’ylagi, to’qqizinchi asrning “qog’oz taxtalari” va an’anaviy turlari kabi halqalarni bog’laydigan va eski shakllari qo’l bilan bog’lash. “Bookcover” atamasi ko’pincha kutubxonani boshqarish dasturida kitob muqovasi tasviri uchun ishlatiladi. Ushbu maqola zamonaviy mexanik ravishda ishlab chiqarilgan qoplamalar bilan bog’liq.

Mundarija

• 1 Tarix
• 2 Muqova dizayni
• 3 Mundarija
• 4 Shuningdek qarang
• 5 Qo’shimcha o’qish
• 6 Tashqi havolalar

Tarix

O’n to’qqizinchi asrning boshlaridan oldin, O’rta asrlarning hashamatli qo’lyozmalari bo’lsa, kitoblar qo’l bilan bog’langan xazina bog’lash oltin, kumush va marvarid kabi materiallardan foydalanish. Yuz yillar davomida kitoblarni bog’lash qimmatbaho bosma yoki qo’lda tayyorlangan sahifalarni himoya qilish vositasi sifatida va ularning madaniy obro’siga bezak sifatida xizmat qilgan. 1820-yillarda kitobni mexanik ravishda bog’lash usullarini bosqichma-bosqich joriy etish bilan kitobni qanday qoplash mumkinligi to’g’risida katta o’zgarishlar yuz berdi. Mato, so’ngra qog’oz, kitoblar juda arzonga tushganda, bug ‘bilan ishlaydigan presslar va mexanik ravishda ishlab chiqarilgan qog’ozlarning kiritilishi natijasida ishlatiladigan asosiy materialga aylandi, bu ularni qo’l bilan bog’lab qo’yish kitobning narxiga mutanosib bo’lmadi.

Kitob muqovalarining yangi turlarini nafaqat arzonroq ishlab chiqarish, balki ko’p ranglardan foydalangan holda chop etish ham mumkin edi litografiya va keyinroq, yarim tonna tasvirlash jarayonlari. O’n to’qqizinchi asrdagi afishada ishlaydigan rassomlardan olingan usullar asta-sekin grafik dizaynga professional amaliyot singari kitob sanoatiga kirib keldi. Kitob muqovasi shunchaki reklama vazifasini o’z zimmasiga olgan va ichidagi matn haqidagi ma’lumotlarni etkazadigan sahifalarni himoya qilishdan ko’proq narsa bo’ldi.

Muqova dizayni

20-asrning boshlarida charm kitob muqovasi, bilan oltin barg bezak.

The San’at va qo’l san’atlari va Art Nouveau yigirmanchi asrning boshlaridagi harakatlar, tez orada Evropada, Londonda va Nyu-Yorkda rivojlanib borayotgan noshirlar orqali tobora o’sib borayotgan ommaviy kitob sanoatiga kirib bora boshlagan kitob muqovasi dizaynidagi zamonaviy uyg’onishni rag’batlantirdi. Dastlabki tubdan zamonaviy qopqoq dizaynlaridan ba’zilari Sovet Ittifoqida 1920-yillarda avangardistlar tomonidan ishlab chiqarilgan Aleksandr Rodchenko va El Lissitskiy. Yana bir nufuzli dastlabki kitob muqovasi dizaynerlari edi Obri Beardsli, uning dastlabki to’rt jildi uchun ajoyib qopqoqlari tufayli Sariq kitob (1894–5).

Urushdan keyingi davrda kitoblar savdosi raqobatbardosh bo’lganligi sababli kitob muqovalari hayotiy ahamiyatga ega bo’ldi. Endi muqovalar kitobning uslubi, janri va mavzusi haqida batafsil ma’lumot beradi, ko’pchilik esa savdo e’tiborini jalb qilish umidida dizaynni o’z chegarasiga etkazadi.

Bozorlarning boshqa ta’mi tufayli bu har bir mamlakatda farq qilishi mumkin. Shunday qilib, tarjima qilingan kitoblarda, masalan, bolalar kitoblariga tegishli o’yinchoqlar kabi turli xil aksessuarlar bo’lishi mumkin Garri Potter.

Internet savdosi davri, shubhasiz, kitob muqovasining ahamiyatini pasaytirgani yo’q, chunki endi u o’z rolini ikki o’lchovli raqamli shaklda davom ettiradi va Internetda kitoblarni aniqlash va targ’ib qilishga yordam beradi.

O’ralgan qopqoqlar ham keng tarqalgan.

Mundarija

• Old qopqoq tarkibi odatda quyidagilar bo’lishi mumkin:
  • Romanlar uchun roman sarlavha katta harflar bilan, muallifning ismi, tagline va noshirning ramzi (burchakda)
  • Romanlar uchun hikoyaning jozibali ko’rinishini beradigan orqa qopqoq matni yoki tizer.
  • Yozuvchining surati.
  • Xulosa

  Ilmiy insho: xususiyatlari, tuzilishi, mavzulari, bosqichlari

  A ilmiy insho Bu nasrda yozilgan, nisbatan qisqa va fan bilan bog’liq ma’lum bir mavzuga bag’ishlangan matn. U ob’ektiv ravishda to’plangan va taqdim etilgan ma’lumotlarga asoslanib, murojaat qilingan mavzu bo’yicha shaxsiy nuqtai nazarni ifodalaydi. Muallif g’oyalarni uyushgan va texnik tildan foydalangan holda rivojlantiradi.

  Esse ismining nomi frantsuz tilidan olingan essai, bu nimani anglatadi “harakat qildi“, Shuningdek, fe’ldan insho, bu nimani anglatadi “biror narsani sinab ko‘rmoq”. Bular, o’z navbatida, lotin tilidan olingan exagium ma’no bilan “vazn“Yoki”o’lchov“va of Men talab qilaman bu “ma’nosini anglataditadqiqot“Yoki”ishonch hosil qiling”.

  Umuman olganda, insho ishlab chiqarish uni boshlagan mavzularni o’lchash, baholash, taqqoslash va tortishni o’z ichiga oladi. Adabiy janr sifatida inshoning boshlanishi Essais (Essarlar, 1580) frantsuz faylasufi va yozuvchisi Mishel Eyquem de Montene (1533-1592).

  Boshqa tomondan, ilmiy inshoning alohida holatida, tadqiqotchi insho yozishda bir necha maqsadlarga ega bo’lishi mumkin bo’lsa-da, oxir-oqibat uning maqsadi o’quvchilarni ishontirishdir. Masalan, ikkita nazariyani taqqoslash va taqqoslash orqali yozuvchi o’quvchilarni birining ikkinchisidan ustunligiga ishontirishga umid qilmoqda.

  Xuddi shunday, ilmiy insho ishlab chiqarish ham maqsad sifatida ishlab chiqilgan mavzuga nisbatan muallifning shaxsiy fikriga ega bo’lishi mumkin. Bu, haqiqiy bo’lishi uchun, etarli va asosli dalillar bilan qo’llab-quvvatlanishi kerak. Xuddi shunday, bu boshqa tadqiqotchilar tomonidan ilgari nashr etilgan g’oyalar bilan taqqoslanishi juda tez-tez uchraydi.

  Mavzuga kelsak, u keng. Uning sohasi insonning ilmiy bilimidir. Shu ma’noda, insoniyatning biron bir mavzusi yo’qki, u tekshiruv mavzusi va keyinchalik insho nashr etilishi mumkin emas. Boshqalar qatorida tibbiy, ijtimoiy va tabiat sohasidagi har qanday mavzu ilmiy insho mavzusi bo’lishi mumkin.

  Ilmiy sinovning xususiyatlari

  Qisqalik va o’ziga xoslik

  Ilmiy insho qisqa va o’ziga xosdir. Shunday qilib, nutqni suiiste’mol qilmasdan, u inshoning markaziy o’qi bo’lgan yangi mavzuni taqdim etadi. Bir vaqtning o’zida, u qisqartirish talabiga javob berishi kerak, ammo sud jarayonining tarkibiy asoslari bo’lgan tegishli ma’lumotlarni e’tiborsiz qoldirmasdan.

  Boshqa tomondan, o’ziga xoslik mavzuga ham tegishli. Ilmiy insho bitta asarga atigi bitta mavzuga bag’ishlangan. U ikkinchi darajali mavzular bilan to’ldirilishi mumkin, chunki asosiy mavzu bu faqat bitta.

  Shaxsiy xarakter

  Ilmiy insho – bu muallifning o’z g’oyalari fosh etiladigan tubdan shaxsiy xususiyatga ega bo’lgan yozuv. Ular insho davomida o’z tadqiqotlari va g’oyalari va boshqa esseistlar tomonidan taqdim etilgan dalillar bilan qo’llab-quvvatlanadi. Boshqa mualliflardan olingan g’oyalar tegishli ravishda ko’rsatiladi va kreditlar hurmat qilinadi.

  Mavzularning xilma-xilligi

  Umuman olganda, ushbu turdagi insholar cheksiz ko’p mavzularni qamrab olishi mumkin. Ushbu tadqiqot ishlarini ishlab chiqarish taqiqlangan ilm-fanning deyarli biron bir sohasi yo’q.

  Matematika, fizika yoki tabiatshunoslik kabi sohalar va boshqa ko’plab narsalar ko’pincha ilmiy insholarning mavzusi hisoblanadi.

  Tarkibida etarli

  Ilmiy inshoning mazmuni o’z g’oyalarini qo’llab-quvvatlash va ularga qarshi bo’lganlarni rad etish uchun zarur bo’lgan miqdorda yozilgan.

  Jarayon davomida esseist ishdagi intellektual qobiliyati bilan tabiiy mantiqni aralashtiradi. Boshqa tomondan, u taqdim etilgan g’oyalarni tushunishni ta’minlash uchun batafsil ma’lumotga ega.

  Mantiqiy fikrlash va bahslashish

  Esseistning mantiqiy fikrlashi uning ishida aks etadi. Mavzuni taqdim etish usuli ham, uning rivojlanish ketma-ketligi ham oqilona va oqilona sxemalarga asoslangan. Shu tarzda o’z pozitsiyalarini himoya qilish osonlashadi.

  Biroq, muallif o’z mazmuni va niyatiga ko’ra tarkibni moslashtiradi, lekin har doim aql va uslubiy yaxlitlikni qo’llab-quvvatlaydi.

  Nutqni boyitish maqsadida u vaqti-vaqti bilan aksessuar g’oyalariga qarab burilib ketishi mumkin, ammo har doim ham u asosiy g’oya chizig’ini saqlab qoladi.

  Boshqa tomondan, argument aql va mantiq bilan amalga oshiriladi. Har doim noaniqlikdan saqlaning. G’oyalar idrok etish va aks ettirish jarayonlarining mahsulidir. Muallif mumkin bo’lgan shubhalarni oldindan aytib berishga harakat qiladi va ularning ko’pchiligini boshidan oydinlashtirish uchun.

  Tarkibning o’ziga xosligi

  Ilmiy insholarning mazmuni odatda innovatsion va mazmunan bahsli. Plagiat – har qanday holatda ham – juda norozi va ba’zan – hatto qonuniy ravishda qoralanadi. Garchi boshqa esseistlar tomonidan ilgari muhokama qilingan g’oyalar bilan bog’liq bo’lgan insholarni topish mumkin bo’lsa-da, yondashuv burchagi har doim yangi.

  Fikrlarni baholash

  Ilmiy insho o’quvchini g’oyalarni baholashga, qo’shimcha ma’lumot izlashga va mulohaza yuritishga taklif qiladi. Esseist tomonidan taqdim etilgan g’oyalarning o’ziga xosligi sifatli fikrlashga undaydi. O’quvchilar inshoda ma’lumotnoma va tanqidiy maslahat manbasini his qilishadi.

  Yuqori qat’iylik

  Tadqiqot va tahlil jarayoni yuqori darajadagi qat’iylik asosida amalga oshiriladi. U haqiqatga to’liq mos kelishi va har qanday ma’lumotni tashlamasligi kerak. Muallif har qanday tendentsiyadan qochish va ob’ektivlikni saqlash mazmunini taqdim etadi.

  Professional va ko’ngilochar nutq

  Ilmiy inshoning asosiy o’quvchilari bu markaziy mavzu bo’lgan mutaxassislardir. Shu nuqtai nazardan, nutq ixtisoslashtirilgan, ob’ektiv va oqlangan bo’lishi kerak, ammo sizning e’tiboringizni yo’qotmaslik uchun etarlicha qiziqarli bo’lishi kerak. G’oyalarni kiritish va fikr-mulohazalarini rag’batlantiradigan ma’ruzaning tegishli turi.

  Tuzilishi (qismlari)

  Sarlavha

  Ilmiy insho nomi uning mazmuni haqida o’quvchiga ma’lumot beradi. Bu bir vaqtning o’zida qisqa, ammo ma’lumotga ega bo’lishi kerak.

  Shuningdek, u sizning ma’lumotlaringizning aniqligi va ravshanligiga ta’sir qilmasdan iloji boricha kamroq so’zlarni o’z ichiga olishi kerak. Ushbu maqsadlar uchun muallif sintaksis haqida g’amxo’rlik qilishi va o’quvchi e’tiborini jalb qiladigan so’zlarni tanlashi kerak.

  Xulosa

  Ilmiy inshoning avtoreferatida muallif murojaat qilingan mavzuning foydali ekanligini ko’rsatib beradi. Xuddi shunday, u paydo bo’lishi mumkin bo’lgan asosiy subtopikalarni ko’rsatadi va asarda keltirilgan boshqa tushunchalarni belgilaydi. Ushbu qismda esseist tomonidan taklif qilingan g’oyalar qisqacha tushuntiriladi.

  Avtoreferat referat sifatida ham tanilgan. Ushbu nom lotincha “abstractum” dan kelib chiqqan bo’lib, “matnning ixcham shakli” degan ma’noni anglatadi.

  Ushbu bo’limda insho ishlariga qiziqish kalit so’zlar yordamida yaratiladi. Umuman olganda, ushbu bo’lim so’zlarning maksimal soni bilan cheklangan. Ushbu chegara 250 dan 300 gacha.

  Kirish

  Kirish qismida esseist yozma ravishda ko’rib chiqadigan mavzuni qisqartirgan ko’rinishini beradi. Shu maqsadda, u mavzuning dastlabki fikrlarini va kelib chiqish shartlarini ko’rsatadi.

  Xuddi shunday, javob berishni xohlagan savolingizga insho bilan murojaat qiling yoki o’quvchiga asar nima haqida ekanligini bilishga yordam beradigan tavsif bering. Keyinchalik, nimani muhokama qilish kerakligini tasvirlab bering; insho mavzusining muhimligi va qaysi aniq holatlarda bahslashmoqchi bo’lganingizning sabablari.

  Xuddi shu tarzda, muallif bu qismda o’zi chiqaradigan xulosalarni ko’rib chiqadi. O’rtacha kelishilgan qoidalarga ko’ra, kirish inshoning taxminan 10% ni tashkil qiladi.

  Tarkib (insho mazmuni)

  Esse mazmuni yoki mazmuni tanlangan mavzuni chuqur muhokama qilishni o’z ichiga oladi. Ko’rgazma bo’limlarining har biri tanlangan mezonlarga muvofiq ishlab chiqilgan. Ushbu rivojlanish etarli darajada mazmun, chuqurlikka ega bo’lishi va iloji boricha oson tushuniladigan uslubga amal qilishi kerak.

  Ushbu bo’limning asosiy qismi shaxsiy taqdimot va uning dalilidir. Xuddi shu tarzda, bu ocherkchi g’oyalarining o’sha mavzu bilan shug’ullangan boshqa mualliflarning qarama-qarshiligi. Ushbu qismda induktiv, deduktiv yoki boshqa har qanday tasdiqlangan fikrlash uslubi qo’llaniladi.

  Boshqa tomondan, ushbu bo’limda ishlab chiqilgan takliflar dalillar bilan tasdiqlangan. Ushbu bo’limni kelajakdagi ish uchun yangi savollar bilan sintez qilish orqali tugatish odatiy holdir. Inshoning ushbu qismini ishlab chiqish odatda ishning 80 foizini tashkil qiladi.

  Xulosa

  Ilmiy insholar xulosalarida esseistlar ishlab chiqilgan ishlarning eng qiziqarli natijalarini eslatib o’tadilar. Ko’pchilik esse mavzusi hali ham muhokama qilinayotganligini ta’kidlashga moyildir.Keyinchalik, ular bahs qilingan narsalarni qayta ko’rib chiqadilar.

  Xuddi shunday, ular bunday xulosalarga kelish uchun foydalanilgan metodikaning turini tushuntiradi va mavzuni yanada chuqurroq anglashga qanday erishish mumkinligini ko’rsatib beradi. So’ngra, muallif o’z ishining o’quvchilariga inshoda o’tkazilgan va taqdim etilgan tadqiqotning amaliy qo’llanilish maydonlarini ko’rsatib beradi.

  Adabiyotlar yoki manbalar

  Ilmiy inshoning ushbu yakuniy qismida muallif inshoni ishlab chiqish uchun murojaat qilingan barcha manbalarni keltirmoqda. Ular xalqaro kelishilgan standartlarga muvofiq keltirilgan. Ko’pincha, bu ma’lumotlarga asarlarning nomi, mualliflari, nashr etilgan yili va boshqalar kiradi.

  Tez-tez mavzular

  Garchi ilmiy insho mavzusi deyarli har qanday bo’lishi mumkin bo’lsa-da, ko’pincha qaysidir ma’noda shov-shuvga sabab bo’ladigan mavzular qo’llaniladi. Ushbu zarba tezkor echim topishga muhtoj bo’lgan global yoki mintaqaviy muammolardan kelib chiqishi mumkin.

  Shuningdek, ular ilm-fanning ba’zi sohalaridagi bilimlarni yangilaydigan so’nggi kashfiyotlardan kelib chiqishi mumkin. Xuddi shunday, ular esseist tomonidan ushbu mavzu bo’yicha oldingi tushunchalarga zid bo’lgan baholash natijalari bo’lishi mumkin.

  Bosqichlar

  Mavzuni tanlash

  Ishning ushbu qismida esseist ma’lum bir intizom doirasida mavzuni tanlaydi, bu odatda uning ixtisoslashuv sohasi.

  Ko’p marta tanlov sizning professional faoliyatingiz davomida aks ettirilgan mahsulotdir. Bu tadqiqotchini qiziqtirgan doiradagi muammoni hal qilish bilan ham bog’liq bo’lishi mumkin.

  Mavzuni chegaralash

  Mavzu tanlanganidan so’ng, keyingi bosqich uni o’rganish chegarasini belgilashdir. Ushbu tadqiqot darajasida muallif dastlabki farazlarni keltirib chiqaradi. Xuddi shunday, u o’zini muammoni hal qilishning maqsadga muvofiqligi to’g’risida savollar beradi va o’z ishining doirasini belgilaydi.

  Ma’lumot yig’ish

  Ma’lumotlar to’plami muallifning tanlangan mavzuga murojaat qilgan holda turli xil ma’lumot materiallarini joylashuvi va o’qish bosqichiga to’g’ri keladi. Buning uchun ular kitoblar, internet va jurnallar kabi turli xil manbalarga murojaat qilishadi.

  Material yig’ilgandan so’ng, esseist uni ko’rib chiqish, o’qish va umumlashtirishga kirishadi, eng munosib ma’lumotlarni tanlaydi. Ushbu tuzilgan materiallarning barchasi insho muallifiga keyinchalik o’zining dastlabki xulosalarini tasdiqlash yoki rad etishga yordam beradi.

  Munozarali chiziqni aniqlash

  Ilmiy inshoning ushbu bosqichida dalil qatori tanlanadi. Bu sizning ishingizni taqdim etadigan ketma-ketlikni o’rnatishdan iborat. Bundan tashqari, materiallar (bibliografiyalar, tajribalar, natijalar, intervyular) ularni kerakli vaqtda kiritish uchun tashkil etilgan.

  Ma’lumotni tanlash

  Tanlangan argumentlar qatoriga qarab, esseist o’zining asosiy tezisini qo’llab-quvvatlashga xizmat qiladigan ma’lumotlarni tanlaydi. Ushbu bosqichda tadqiqotchi to’plangan ma’lumotlarni o’z ishining maqsadlari va uning tekshiruvlari yoki tajribalari natijalari bilan bog’laydi.

  Manbalarning tavsifi

  Inshoning ushbu qismi ish oxirida kiritilishi mumkin bo’lgan bibliografiya sxemasidan iborat. Shu ma’noda, tafsilotlarning barcha ma’lumotlari, masalan, asarning nomi, muallifi, nashr etilgan sanasi va boshqalar to’plangan.

  Ta’rif mezonlari tanlangan ma’lumot va ma’lumotnomaning formatiga bog’liq. Ilmiy insholar uchun mavjud bo’lgan formatlarning orasida APA (Amerika Psixologiya Assotsiatsiyasi) formatini eslatib o’tish mumkin.

  Matnning qoralamasini tayyorlash

  Matn qoralamasini tayyorlash ma’lumotni yig’ishdan iborat. Ushbu bosqichda maslahatlashilgan matnlarning barcha ma’lumotlari, muallifning o’z g’oyalari va o’tkazilgan test natijalari yozuvda qisqartiriladi. Inshoning ushbu qismida asosiy mezon – ravonlik va matnni tushunishdir.

  Loyihani tuzatish

  Ilmiy inshoning loyihasi tugagandan so’ng uni qayta ko’rib chiqish kerak. Ushbu sharh argumentativ va tushuntirish chizig’iga e’tibor berib amalga oshiriladi. Shu bilan birga, iqtiboslar va parafrazalar, qavs ichidagi havolalar, izohlar va yakuniy havolalar ham ko’rib chiqiladi.

  Loyihani tuzatish jarayoni ikki bosqichda amalga oshiriladi:

  1. Birinchisi, inshoning mazmuni va tashkil etilishi tekshiriladigan birinchi sharhdan iborat. Tarkibning o’z maqsadini o’quvchiga etkazishi va uning qismlari o’rtasida hamjihatlikning mavjudligi ushbu darajada hayotiy ahamiyatga ega.
  2. Ikkinchi sharhda grammatik jihatlarga e’tibor qaratilgan. Ular orasida tinish belgilariga, aktsentuatsiyaga, jins va raqam o’rtasidagi kelishuvga va imloga e’tibor beriladi.

  Inshoning yakuniy nashri

  Ilmiy inshoning yakuniy nashri yozma ishning rasmiy va estetik qismiga mos keladi. Rasmiy tomondan muallif taqdimot yoki prologni tayyorlash bilan kim shug’ullanishini hal qiladi. Odatda, ular insho mavzusidagi mutaxassislar bo’lib, mavzu bo’yicha tasdiqlangan tajribaga ega.

  Estetik tomondan muallif inshoning vizual shaklini tanlaydi. Ushbu bosqichda boshqa atributlar qatorida qog’oz turi, qopqoq, ranglar tanlanadi. Ushbu tanlovda ustun bo’lgan asosiy mezon iqtisodiy hisoblanadi.

  Ilmiy sinov namunasi

  Umuman olganda, har qanday ilmiy insho nashr etilishi bilan hosil bo’ladigan bilim va taraqqiyot darajasi tufayli muhimdir. Biroq, ilmiy jamoatchilik uchun oldin va keyin belgilagan maxsus ishlar mavjud. Bu sarlavha ostida yozilgan inshoda shunday bo’lgan Turlarning kelib chiqishi Charlz Darvin (1809-1882) tomonidan.

  Uning asl inglizcha nomi shunday edi Tabiat seleksiyasi vositasida turlarning kelib chiqishi yoki hayot uchun kurashda qulay irqlarni saqlab qolish to’g’risida. 1859 yil 24-noyabrda nashr etilgan.

  Ushbu ishda populyatsiyalar tabiiy selektsiya nomi bilan suvga cho’mish jarayonida nasldan naslga rivojlanib borgan ilmiy nazariya kiritildi. Bu suvga cho’mdiEvolyutsiya nazariyasi, va bu insoniyat kelib chiqishiga yaqinlashish uslubini butunlay o’zgartirdi.

  Darvin ushbu ilmiy inshoda turli xil hayot shakllari umumiy nasldan kelib chiqqanligini ko’rsatadigan ko’plab dalillarni keltirdi. Hayotning xilma-xilligi evolyutsiyaning tarvaqaylab ketma-ketligini kuzatib borgan keyingi jarayon edi.

  Qiziqish mavzulari

  Qanday insho qilish kerak.

  Insholar uchun mavzular ro’yxati.

  Adabiyotlar

  1. Benito, M. (2014 yil, 21-iyul). Amaliy qo’llanma: ilmiy insho qanday amalga oshiriladi. Elsevier.com saytidan olingan.
  2. Dew, S. E. (2015). Amaliy akademik insho yozish qobiliyatlari. Sidney: Lulu Press.
  3. Zemach, D va Stafford-Yilmaz L. (2008). Yozuvchilar ishda: insho. Nyu-York: Kembrij universiteti matbuoti.
  4. Marinoff, L. (s / f). Falsafa bo’yicha insho yozish bo’yicha ko’rsatmalar. Jennifermmorton.com saytidan olingan.
  5. Xususiyatlari. (s / f). 10 Ilmiy inshoning xususiyatlari. Caracteristicas.co saytidan olingan.
  6. Trujillo milliy universiteti. (s / f). Insho. Econ.unitru.edu.pe saytidan olingan.
  7. Universal universiteti. (s / f). APA formati: yangilangan APA standartlari. Uupr.org saytidan olingan.
  8. Amerika universiteti Puebla. (2014 yil, 14-noyabr). Akademik inshoni qanday qilish kerak. Blog.udlap.mx-dan olingan.
  9. Desmond, A. J. (2018, 06 sentyabr). Charlz Darvin. Britannica.com saytidan olingan.
  10. Ilm-fan haqida hamma narsa. (s / f). Turlarning kelib chiqishi – nazariya va amaliyot. Allaboutscience.org saytidan olingan.

  Related posts:

  1. 2023 oyoq kiyimlari
  2. 7 sinf ona tili fanidan ochiq dars ishlanmasi
  3. Kitobga muhabbat
  4. Shum bola kitob