Qushlar va Parrandalar haqida topishmoqlar javobi bilan
30. Gul shohida,
Hasan mastcha.
Topishmoqlar va ularning shakllanish tarixi haqida.
Topishmoqlar xalqning turmush tarzi va qadimiy e’tiqodlari ifodasi sifatida yuzaga kelgan. Ular shartli nutq natijasida qadimiy ajdodlarimizning ibtidoiy animistik va totemistik qarashlari shakllana boshlagan davrlarda–“insoniy shuur endigina uchqunlana boshlagan zamonlarda” (F.I.Buslayev) paydo bo‘la boshlagan.
Qadimgi ajdodlarimiz tabiat stixiyasi oldidagi ojizliklari tufayli narsalarni, odamlarni, hayvonlarni, qushlarni o‘z nomlari bilan aytmay, ularni g‘ayritabiiy kuchlar zararidan, insu jinslar va balo-qazolardan omon saqlashni ko‘zlab, boshqa so‘zlar bilan pardali qilib ayta boshlashlaritufayli ilk topishmoqlar yuzaga kelgan, buning izlarini hozirgi o‘zbek topishmoqlarida ham kuzatish mumkin, aytaylik, otani–nor, momoni–tuya, echkini–Abdukarim, quyonni–uzunquloq, itni–shalpangquloq, ko‘zni–darcha, bug‘doyni–qizil deb atalashida o‘sha sirlilik nishonalari mavjud.
Predmetli topishmoqlarda yashiringan aniq narsaning individual xususiyatlari lo‘nda, siqiq, sodda va tushunarli tarzda badiiy so‘z vositasidachizib beriladi. Ularda borliqdagi narsalarningo‘zaro o‘xshashligi va yaqinligi to‘g‘risida ma’lumotlar beriladi. Shu ma’lumotlar yordamida inson tevarak-atrofidagi narsa-hodisalarning serqirraligini his qiladi.
Predmetli topishmoqlarda yashiringan narsaning miqdori muhim rol o‘ynaydi. Shu xususiyatiga ko‘ratopishmoqlar ikki turkumga ajratiladi:
- 1. Bir predmetli topishmoqlar. Bu xildagi topishmoqlarda birgina narsa jumboqlanadi: jumboq ham bitta, javob ham bittadir: “Bossang, vaqillaydi”, “Jar boshida jarti supra” topishmoqlari birgina satrdan iborat holda jumboqlangan va “baqa” hamda “quloq” singari birgina javobga ega. Bunday topishmoqlar ikki, uch, to‘rt satrli ham bo‘lishi mumkin. “Oy”ni yashirgan “Bir parcha patir–olamga tatir” ikki satrli; “baliq”ni yashirgan “Suv ichar ko‘ldan, ko‘zlari nurdan, terisi puldan” uch satrli va “toshbaqa”ni yashirgan “Beli, beli belang ot, Beli qalin yo‘g‘on ot, Tog‘u toshdan yumalab, Tura kelar to‘rig‘ ot” to‘rt satrli bo‘lsa-da, bir predmetlitopishmoqlardir.
Chunki ulardagi har bir satrda yashiringan narsaning bir belgi-xususiyati ta’rif, yo tavsif qilingan. Biroq aslida birgina narsani jumboqlagan, bir necha mustaqil topishmoqlar o‘zaro birlashib, bir butunlik hosilqilishgan bo‘lsa-da,biribir, birgina javobga ega bo‘lib, bir predmetli topishmoqligicha qolavergan:
Kessa–kesilmas, Ko‘msa–ko‘milmas, Yo‘nsa–yo‘nilmas.
Besh satrning har biri mustaqil topishmoq sifatida “soya” hodisasini yashirganidek, bir butun holatida ham shu yagona javobga ega. Bu xildagi topishmoqlar sodda topishmoqlar, deb ham yuritiladi.
2.Ko‘p predmetli yoki murakkab topishmoqlar. Yuqorida ko‘rilganidek, hamma birlashgan topishmoqlar ham bir predmetli bo‘lavermaydi. Aytaylik: Tog‘da talaymonni ko‘rdim, Suvda sulaymonni ko‘rdim.
Tuzsiz pishgan oshni ko‘rdim,
Yumalab yotgan toshni ko‘rdim,-
topishmog‘ining har bir satri mustaqil bir jumboq bo‘lib, ko‘p predmetlilik xususiyatini kasb etgan. Bu murakkab topishmoqda bir yo‘la to‘rt narsa–bo‘ri, baliq, sumalak va toshbaqa jumboqlangan. Har bir bayti alohida topishmoq shaklida ham aytilishi mumkin, faqat saj’lanish asosidagi ohangdoshlik baytlarda bir butunlikni yuzaga keltirib, kompozitsion yaxlitlikni ta’minlagan.
Kuzatishlar shuni ko‘rsatadiki, aslida topishmoqlar har gal bir predmetli shaklda jumboqlanib yuzaga kelgan esa-da, og‘zaki ijro jarayonida vaqt o‘tishi bilan yangi-yangi jumboqlanishlar evaziga murakkablasha borib, ko‘p predmetlilik xususiyatini kasb etishgan: “Chaqaloq” qachonlardir “Og‘zida bor ozig‘i” tarzida bir predmetli topishmoq holida jumboqlangan, keyinchalik beshikpaydo bo‘lib, sumakdan foydalanish odatga kirgach, ikkinchi predmet hamyondosh holda jumboqlana boshlangan, natijada topishmoq yana to‘lisha borgan:
Og‘zida bor ozig‘i,
Tagida bor qozig‘i.
Davr o‘tishi bilan “beshik”, “ko‘krak” va “tuvak” ham jumboqlanib, topishmoqning yanada murakkabroq namunasiga aylangan. Bunda jumboqlangan predmetlarning mantiqan o‘zaro aloqadorligigae’tibor berilgan:
Taqir-taqir taqirmon, uni toping, dilbarim.
Ichida bor mehribon , unitoping, dilbarim.
Og‘zida bor ozig‘i, uni toping, dilbarim.
Tagida bor qozig‘i, uni toping, dilbarim.
Qoziq osti xurmacha, uni toping, dilbarim.
Ko‘p predmetli topishmoqlar goho birgina savoldan iborat bo‘lgani holda bir necha javobni talab qiladi: Dunyoda to‘rt narsa yo‘q. Javobi:–Osmonning ustuni yo‘q, Hovuzning qopqog‘i yo‘q. Ko‘rpaning yengi yo‘q,
Oshpichoqning qini yo‘q.
Ko‘ppredmetlilik topishmoqlarning eng murakkab turi chaldirmoqni yuzaga keltirgan. Chaldirmoqlar ham she’riy, ham nasriy shakllarda uchraydi. Nasriy chaldirmoqlar esa ertak, yoki masala shaklidadir: “Bir to‘da g‘oz uchib borar ekan. Bir g‘oz kelib: “Ey yuz g‘oz, salomat bormisiz?”–debdi. Unda to‘dadagi g‘ozlardan biri aytibdi: “Biz yuz g‘oz emasmiz, yana biz miqdori g‘oz bo‘lsa, yana bizning yarmimiz miqdoriva yarmimizning yarmi bo‘lsa, o‘shanda sen hamqo‘shilsang– yuz g‘oz bo‘lamiz”.Havodagi g‘ozlar qancha ekan? Masala tipidagi bu chaldirmoqning javobi: 36 +36 +18 +9 +1 =100.
Topishmoqlarda xalq turmushining barcha qirralari ifodalangan: ularda ijtimoiy davr va vaqt tushunchasi mavjud. Shu xususiyatiga ko‘ra ularning qachon yaratilganini belgilash va o‘sha davr voqeligiga baho berish mumkin: “Bit”ni yashirgan “Abdullaxon–beustuxon” topishmog‘ida xalqqa og‘irjafolar ko‘rgazgan XVI asrdagi Buxoroamiri zolim Abdullaxon I obrazi yaratilgan. Ijtimoiy tengsizlikka nafrat ifodasini Andijonda yashagan mashhur isqirt boy Samatjonga munosabat asosida yaratilgan “sichqon” haqidagi tubandagi topishmoqda ham ko‘rish mumkin:
O‘zgalarni ezish hisobida dunyo orttirgan tekinxo‘r Samatjon boyvachchaning sichqondan nima farqi bor? Topishmoqdagi ijtimoiy motiv mohiyatini ana shu istehzo tashkil etadi.
Yaratilish davri va mazmuniga ko‘ra topishmoqlarni ikki guruhga ajratish mumkin:
An’anaviy topishmoqlar–xalqning uzoq o‘tmishiga daxldor topishmoqlar silsilasi. Ularda ajdodlarimizning butun moziy davomidagi turmush tarzi, ijtimoiy-estetik qarashlarini ifodalovchi narsa vahodisalar jumboqlangan. Aytaylik, qachonlardir topishmoqlar kishilar o‘rtasidagi ijtimoiy-siyosiy, ma’naviy-madaniy munosabatlarni aniqlashda vositachilik vazifasini bajargan. O‘shanda topishmoqlar hozirgidek ma’naviy o‘yin xarakterida bo‘lmagan, balki aqlni, kuch-g‘ayratni sinovdan o‘tkazish shartisifatida xizmat qilgan. Topishmoqlar yordamida el-u yurtga boshliq (podshoh) tanlangan, jang-u jadallarda urushuvchi tomonlar lashkarboshlarining topishmoqqa bergan javobining to‘g‘ri yo noto‘g‘riligiga qarab, g‘olib belgilangan va ortiqcha qon to‘kishlar oldi olingan.
O‘shanda topishmoq javobini topolmagan tomon “shahar berdim” deb yengilganini tan olgan va g‘olib istagan shahar, yo qishloqni o‘z mamlakatiga qo‘shib olgan. Hozirgacha topishmoq shartini topolmay yutqizganda “shahar berdim” deyishlari shundan qolgan. Hatto yigit-qizlarning bir-birlariga munosib umr yo‘ldoshi tanlashlarida ham topishmoqlar bo‘lajak kuyov uchun aql sinovi shartiga aylangan. Bu mulohazalarni xalq og‘zaki ijodidagi ayrim afsona va ertaklar ham tasdiqlaydi.
Chunonchi, yunonlarning Sfinks haqidagi afsonasida aytishilicha, dono Edip maxluq bergan topishmoqqa to‘g‘ri javob topgani tufayli nafaqat omon qoladi, balki boy va g‘oyat go‘zal Fiva shahriga hukmdor etib tayinlanadi. Yoxud, o‘zbek xalqining “Dono qiz” ertagida podsho o‘zi uylanmoqchi bo‘lgan qizning aqlu zakovatinitopishmoq orqali sinagach, so‘ngra, unga uylanishga azm etganligiifodalansa, qator sehrli ertaklarda bosh qahramon yovuz devlarni,jodugar kampirlarni topishmoq orqali mag‘lub etib, o‘zniyatiga erishganligi aks etgan. Xullas, an’anaviy topishmoqlar qadimiy qadriyatlarimizning betakror badiiy namunalari hisoblanadi, ulardan o‘tmishdagi ajdodlarimizning ijtimoiy hayotdan orttirgan asriy tajribalari, tevarak-atrof va borliqqa doir fikr-mulohazalari, mushohadalarini bilib olish mumkin.
Yangi topishmoqlar. Bular bevosita an’navay topishmoqlar ta’sirida yaratilgan bo‘lib, ularga xos an’anaviy shakl, badiiy usullar va jumboqlanish uslubini, asosan, saqlab qolgan. Ularda hamisha zamonaviy mavzuga murojaat yetakchilik qiladi. Bu esa topishmoq janri qismatida davomiylikni ta’minlagan omil hisoblanadi.
Ularni aytishga xalq muayyan tartib-qoidaga, taqvimga rioya qilgan,chunki topishmoqlarni magik so‘z hosilasi deb tushungan. Chunonchi, ruslar xristianlik e’tiqodiga ko‘ra, Iso tug‘ilgan kunga bag‘ishlab 25 dekabrdan 5-6 yanvargacha o‘tkazadigan ikki haftalik “svyatki” bayrami davomida topishmoq aytishsa, o‘zbeklar va tojiklarda dehqonlar kuzgi yig‘im-terimni tugatgach, qishning uzun kechalarida aytishgan. Kunduzgi ishga xalal bermaslik uchun topishmoqni kunduz kuni aytish ta’qiqlangan.
Ajdodlarimiz bug‘doy ko‘karib unib-o‘sayotganda, daraxtlar gullab, meva tugayotganda, hayvonlar qishki uyqudan uyg‘onganda ular haqida topishmoq aytilsa, topishmoqlarda ta’riflansa, ularga yovuz kuchlar hasad qiladi va zarar yetkazadi, deb irim qilishgan. Qishda esa yovuz kuchlar ham tirik tabiatni o‘lgan gumon qilib, uyquga ketgan, deb hisoblashgan. Shunday tasavvur va qarashlar topishmoq aytish taqvimini yuzaga keltirgan.
Topishmoqlar yozma badiiy adabiyotga ham samarali ta’sir ko‘rsatib, mumtoz she’riyatda lug‘z, chiston, muammo, ta’rix va muvashshah singarijanrlarning yuzaga kelishiga ta’sta’sir ko‘rsatgan bo‘lsa, XX asrda o‘zbek bolalar she’riyatida adabiy topishmoqlar yozishning an’anaviy tus olishini ta’minladi. Bu sohada Jahon otin Uvaysiy, Gafur Gulom singari zabardast shoirlar boshlagan an’anani Shukur Sa’dulla, Ilyos Muslim, Adham Rahmat, Po‘lat Mo‘min, Safar Barnoyev, Tursunboy Adashboyev, Rauf Tolib va S.G‘afurov singari bolalar adabiyotining turli avlodiga mansub ijodkorlar davom ettirmoqdalar. Ayniqsa, ulkan bolalar shoiri Quddus Muhammadiyning she’riy-adabiy topishmoq janridagi ijodiy izlanishlari g‘oyat samaradorligi bilan e’tiborga loyiq. Shoir “Toping-chi?”, “Viz-viz”, “O‘ylab top”, “Buni toping bolalar, aytib bermang onalar” singari she’riy adabiy topishmoqlarida xalq topishmoqlariga xos an’anaviy unsurlarni istifoda etish bilan cheklangan bo‘lsa, “Militsioner amakim” asarida xalq posbonlariga xos xususiyatlarni jumboq holida ta’riflash asosida kasbni sir tutadi va sharaflovchi ma’no beradi. Natijada, she’rning har bandi–bir jumboq tusini oladi. Olti band–olti jumboq shaklida jamlanib, yagona umumlashma poetik g‘oyani aks ettiradi. Har bir bandda el soqchilarining ma’lum bir fazilati ta’riflanib, shu ta’riflarning kimga taalluqliligi sir tutiladi. Bunday jumboqning javobi har bir bandagi so‘nggi misrada ochiladi:
Qomatiga kelishgan forma, pagoni,
Yonboshida charm, qinda nagani, Yigitlar arsloni, man-man degani, Bolalarim bilasizmi? Ayting kim?
-Kamar taqqan militsioner amakim!
Shu zaylda u topishmoq janri kompozitsion tuzilishidan ijodiy foydalanib, she’riy adabiy topishmoqning yangi ichki namunalarini yaratishga muvaffaq bo‘ldi. Binobarin, xalq topishmoqlari qatorida bu xildagi adabiy topishmoqlardan ham yosh avlodga ta’lim va tarbiya berishda, didaktik va axloqiy maqsadlarda keng vasamarali foydalanilmoqda. Topishmoq endilikda tom ma’noda, bolalar ma’naviy mulkiga aylandi va ularni hozirjavoblikka, topqirlikka, narsa va hodisalar mohiyatini teran anglashga, sezgirlik va sinchkovlik bilan kuzatishga o‘rgatish uchun xizmat qilmoqda.
Qushlar va Parrandalar haqida topishmoqlar javobi bilan
Qushlar hamda parrandalar haqida eng sara va qiziqarli topishmoqlar to’plami barcha yoshdagi insonlar, o’quvchilar, kattalar va bolalar uchun.
1. Liking-liking yo‘rg‘asi bor,
Kumush choqli sirg‘asi bor.
Topishmoqning javobi Olashaqshaq.
2. Boyning o‘g‘li ko‘kka qarab yig‘laydi.
Topishmoqning javobi
3. Oq sandiq,
Og‘zi yo‘q sandiq.
Topishmoqning javobi
4. Liking-liking yo‘rg‘asi,
Og‘zida baxmal to‘rvasi.
Topishmoqning javobi
5. Zuv-zuv borag‘ay,
Tomdan qarag‘ay.
Cho‘p, loy cho‘qig‘ay,
Savat to‘qig‘ay.
Topishmoqning javobi Qaldirg‘och.
6. Boshi taroq,
Dumi o‘roq.
Topishmoqning javobi
7. Oqligi sutday,
Ko‘kligi nilday,
O‘tirishi bekday.
Topishmoqning javobi
8. Gul ustida olifta ashulachi.
Topishmoqning javobi
9. Ovozasi azonda,
Mazaligi qozonda.
Topishmoqning javobi
10. Yuqoridan keladi zebogina tovshi bor,
Oyog‘ida paxmoqqina kovshi bor.
Topishmoqning javobi
11. Bir kosada ikki xil ovqat.
Topishmoqning javobi
12. Atlas ko‘ylak qanoti,
Xush xabarchi odati.
Topishmoqning javobi
13. Kasbi doim taqir-tuqur,
Qayda ilon ko‘rsa cho‘qir.
Topishmoqning javobi
14. Qirdan turib tuxum irg‘itdim.
Topishmoqning javobi
15. Yozda keladi,
Qishda ketadi.
Topishmoqning javobi
16. Mening bir o‘tovim bor,
Oynasi, eshigi yo‘q.
Topishmoqning javobi
17. Erta turadi,
Jar chaqiradi.
Topishmoqning javobi
18. Jonlidan jonsiz do‘raydi,
Jonsizdan jonli do‘raydi.
Topishmoqning javobi Tovuq, tuxum, jo‘ja.
19. Bir qushim bor farangi,
Chorbog‘da chalar changdi.
Topishmoqning javobi
20. Chiy tagida chinni kosa.
Topishmoqning javobi Qush uyasi.
21. Saroyda sari otim,
Sebi bilan kishnaydi,
To‘qayda to‘riq otim,
To‘pi bilan kishnaydi.
Topishmoqning javobi
22. Bir qo‘shnim bor avval boshdan,
Soqoli uning qizil go‘shdan.
Sahar turib shovqin solar,
Xabari yo‘q hech bir ishdan.
Topishmoqning javobi
23. Qizil qiya ichida,
Qiyma juvon o‘tirar.
Dakanasin dol qo‘yib,
Dalva juvon o‘tirar.
Topishmoqning javobi
24. Jar boshida uyurma.
Topishmoqning javobi Qush uyasi.
25. Jar boshida yashil paxta.
Topishmoqning javobi Ko‘k kaptar.
26. Bir piyolada ikki xil sharbat.
Topishmoqning javobi
27. Qizil yulg‘unning tagida,
Qizlargul opam yotibdi.
Topishmoqning javobi
28. Qoziq ustida qor turmas.
Topishmoqning javobi
29. Bir uyda ikki o‘rtoq,
Biri sariq, biri oq.
Topishmoqning javobi
30. Gul shohida,
Hasan mastcha.
Topishmoqning javobi
31. Surp ko‘ylaklik,
Selon kamzullik.
Topishmoqning javobi Olashaqshaq.
32. Tomda turgan pishagim,
Bo‘yni uzun eshagim.
Topishmoqning javobi
33. Saharxez so‘fi,
Tuynukda bibiotin.
Topishmoqning javobi Xo‘roz, tovuq.
34. Bolorda beshik bor.
Topishmoqning javobi Qush uyasi.
35. Pishirsa osh bo‘lur,
Pishirmasa qush bo‘lur.
Topishmoqning javobi
36. O‘tga tushsa muz bo‘lar.
Topishmoqning javobi
37. Kichkina juvonmarg,
Tom boshidan o‘tin tashlaydi.
Topishmoqning javobi
38. Buxorodan kelgan minoli,
Og‘iz-boshi xinoli.
Sizni ushbu maqola ham qiziqtirishi mumkin
Mohichehra :
Qushlar hamda parrandyu-darrandalar haqidagi ushbu topishmoqlar to’plamiga gap yo’q. Javoblariniham bilib oldim raxmat.
Topishmoqlar juda yaxshi ekan, men bundan juda juda mamnunman. Yaxshiyu lekin sizlar 3tagina qush va tuxum haqida yozibsizlar, baribir manga juda yoqdi… So‘nggi yuklangan mavzular Ko‘p o‘qilgan mavzular Bo‘limlardan birini tanlang
Ekin va o‘simliklar haqida topishnoqlar javobi bilan
Ekin va boshqa ko‘plab o‘simliklarga oid eng sara topishmoqlar to‘plami javobi bilan.
Sariboy bobom ichkari,
Soqollari tashqari.
Topishmoq javobi
Yer tagida qizil yulg‘un.
Topishmoq javobi
Amakim egnida ko‘k chopon,
Boshida oq dastor.
Topishmoq javobi
Bir uya ustida ming ari.
Topishmoq javobi
Oltin sochdim tojidor,
Bunga hamma xaridor.
Topishmoq javobi
Ildizi yerda,
Yulduzi ko‘kda.
Topishmoq javobi
Kunga qarab tolmaydi,
Kundan ko‘zni olmaydi.
Topishmoq javobi Kungaboqar
Ko‘k kiyimni kiymayman,
O‘sha yerda turmayman.
Topishmoq javobi
Momiqqina onasi,
Yog‘liqqina bolasi.
Topishmoq javobi Paxta, chigit
Qizlarjonning boshida
Qizil baxmal taqiya.
Topishmoq javobi
Dik-dik etar, buti yo‘q,
O‘tiray desa o‘rni yo‘q,
Arig‘i boru suvi yo‘q.
Topishmoq javobi
Bir tanada
Ming dona.
Topishmoq javobi Topishmoq javob
Ernazar bobom enkayadi,
Kallasi qinqayadi.
Tevaragi to‘p-to‘p,
O‘rtasi qip-qizil.
Topishmoq javobi
Uzun terak,
Ichi kovak.
Topishmoq javobi
O‘zi yosh,
Mo‘ylovi uzun
Topishmoq javobi
Uzun-uzun ko‘chalar,
Ichi to‘la bachchalar.
Topishmoq javobi
Mingta alp og‘adir,
Ming o‘raga sig‘adir.
Topishmoq javobi
Yo‘l ustida voyvoyak
Topishmoq javobi
Qator-qator turganlar,
Tulki tumoq kiyganlar.
Topishmoq javobi
Taram sochli qiz to‘dasi,
Suvda yotar kun-kechasi.
Suvda yotib suvga tegmay
Oltmishida u sarg‘aygay,
Sakson kunda saboqdadir,
To‘qson kunda tovoqdadir.
Topishmoq javobi
Qiya-qiya yerlarda
Qiyma juvon o‘tirar.
Dakanasin dol qo‘yib,
Tolma juvon o‘tirar.
Topishmoq javobi
O‘zi ariq,
Rangi sariq,
Yuzi qizil,
Boshi qiltiq.
Topishmoq javobi
Bo‘yi bir qarich,
Soqoli ikki qarich.
Topishmoq javobi Makkajo‘xori
Biz, biz edik,
Ming qiz edik,
Bizni o‘rdilar,
Ipga tizdilar.
Topishmoq javobi
Yerdan chiqar taranib,
Zarrin dastor o‘ranib.
Topishmoq javobi Makkajo‘xor
Biznikiga mehmon keldi,
Hammasining qoshi qora.
Topishmoq javobi
Chir-chir qushlar,
Chirmashiq qushlar.
O‘zining joni yo‘q.
Odam kelsa, tishlar.
Topishmoq javobi
Lip etadi, kirib ketadi,
Chiqazolmay esing ketadi.
Topishmoq javobi
Madad akamning boshida baxmal taqiyasi bor.
Topishmoq javobi
O‘zi pishiq,
Burni qiyshiq.
Topishmoq javobi
Qizilini o‘zim yedim,
Sarig‘ini molga berdim.
Topishmoq javobi Bug‘doy, somon
Hamma yog‘i qiltik,
Hamma unga intiq.
Topishmoq javobi
Qorday oppoq,
Yungday yumshoq.
Topishmoq javobi
Og‘zini ochib yerga qaraydi,
Og‘zidan oq ko‘pik sochadi.
Topishmoq javobi
Ko‘m-ko‘k tusi,
Xushbo‘y isi.
Topishmoq javobi Topishmoq javobi
Soqoli bir qarich,
O‘zi ming qarich.
Topishmoq javobi
Bizning uyda bir qiz,
Boshida bir tol qil yolg‘iz.
Topishmoq javobi
Kichkina qiz,
Qo‘lida bigiz.
Topishmoq javobi
Eksang bitar,
Isi hamma yoqni tutar.
Topishmoq javobi
Ko‘k ko‘ylakli xotin,
Sarig‘ bola ko‘targan.
Topishmoq javobi
Yerdan ko‘karib chiqar,
Bag‘ridan oltin oqar.
Topishmoq javobi
Bir qarichcha bo‘yi bor,
Ola-chipor to‘ni bor.
Topishmoq javobi
Kich-kichkina to‘ni bor,
Uchida qili bor.
Topishmoq javobi
Chopsang kular,
Chopmasang o‘lar.
Topishmoq javobi
Kichkina, kichkina kelinchak,
Boshlarida tugunchak.
Topishmoq javobi
Terak uchida xum,
Ichida qum.
Topishmoq javobi
Solaman qizil,
Chiqaraman oq.
Topishmoq javobi
Bir tub chikor, bir tub chinorda
Qirq butoq, qirq butoqda qirq uya,
Qirq uyada qirq tuxum.
Topishmoq javobi
Boyning qizi tog‘da kelinchak.
Topishmoq javobi
Ariq bo‘yida to‘shak.
Topishmoq javobi
Abdal buva ariqdir,
Og‘zi, burni murriqdir.
Topishmoq javobi
Zil terak,
Zilmon terak.
Topishmoq javobi
O‘z elimda el edim,
Tulki tumoq bek edim.
Qiyildim, quchoqqa tushdim,
O‘ttiz ikki tuzoqqa tushdim.
Topishmoq javobi
O‘tirishlari eshonday,
Ko‘zlari mohparonday.
Topishmoq javobi
Malla mushuk,
Bo‘yni qiyshiq.
Topishmoq javobi
Kichkina xurmacha,
Og‘izlari burmacha.