Qisqacha esse namunalari va asosiy elementlari
Qizil Xizirni aynitar.
Mehnat, mehnatsevarlik, ishyoqmaslik haqida maqollar to‘plami
Mehnat va dangasalik haqidagi maqollarni qabul qiling.
Ayb yilda emas, mehnatda.
Aravani ot tortar,
Ko‘lankasin — it.
Ari zahrin chekmagan
Bol qadrini bilmas.
Ariq qazimasang, otizga suv chiqmas.
Arg‘umog‘im jirtak otdi,
Loyni ko‘rib tappa yotdi.
Ahmoqning kulgusi ko‘p,
Dangasaning — uyqusi.
Ahdi borning baxti bor.
Ahd qilgan baxt topar.
Baxt yalqovga begona.
Baxtingga ishonma, barmog‘ingga ishon.
Bekor o‘tirguncha, bekor ishla.
Bekordan xudo bezor.
Bekorchidan — bemaza gap.
Bekorchidan el bezor,
So‘zidan ko‘ngil ozar.
Bekorchining beti yo‘q,
Qozon osar eti yo‘q.
Bekorchining hunari — g‘iybat.
Beli bog‘liqning dili bog‘liq.
Bemaza qovunning urug‘i ko‘p.
Bemehnat hikmat yo‘q.
Bermas tangridan hormas ovchi olar.
Bersang — olasan, eksang — o‘rasan.
Betashvish bosh qayda,
Mehnatsiz osh qayda.
Bir ezma topadi, bir — kezma.
Bir qo‘llab eksang,
Ikki qo‘llab o‘rasan.
Birni birov beradi,
Ko‘pni — mehnat.
Birov uchun birov qozon osmas.
Birovning bergani — ko‘rgulik,
Mehnatning bergani — to‘ygulik.
Bozoringni o‘zing qil,
Tegirmoningni o‘zing tort.
Bor-bor, ishda bor,
Ishlamagan nonga zor.
Boqsang — bog‘, boqmasang — tog‘.
Bog‘ jamoli — bog‘bondan.
Bog‘ kimniki — bog‘bonniki.
Bog‘bonga tog‘ yarashmas,
Biyobonga — bog‘.
Bog‘ni boqsang — bog‘ bo‘lur,
Botmon dahsar yog‘ bo‘lur.
Boqimsiz bog‘ tog‘ bo‘lur,
Yurak-bag‘ring dog‘ bo‘lur.
Bo‘ynidan bog‘langan it ovga yaramas.
Bo‘lsa hamki qo‘riq yer,
Hosil berar, to‘ksang ter.
Gap bilan osh pishmas.
Gap bilan shoshma, ish bilan shosh.
Gap bilan o‘roq o‘rish oson.
Gap bilguncha, ish bil.
Gap — boshqa, ish — boshqa.
Gap bo‘lsa, paka-paka,
Ish bo‘lsa, cheka-cheka.
Gap desang, qop-qop,
Ish desang, Ashtarxondan top.
Gap desang, qop-qop,
Ish desang — betob.
Gapga — chechan, ishga — mechan.
Gapni oz so‘zla,
Ishni ko‘p ko‘zla.
Dangasaga bulut soyasi ham yuk.
Dangasaga ish buyursang,
Otangdan ortiq nasihat qilar.
Dangasaga ish buyursang,
Senga aql o‘rgatar.
Dangasaga ostona tepa bo‘lib ko‘rinar.
Dangasaning vaji ko‘p,
Ohangsizning — ayji.
Dangasaning ishi bitmas,
Yoz kelsa ham qishi bitmas.
Dangasaning saratonda qoii sovqotar.
Dangasaning g‘ayrati ish bitganda qo‘zir.
Daraxt yaprog‘i bilan ko‘rkam,
Odam — mehnati bilan.
Daraxt — havodan, odam — mehnatdan.
Daryo suvini bahor toshirar,
Odam qadrini mehnat oshirar.
Dono — bir joyda,
Dangasa — har joyda.
Do‘kon to‘qisang, bo‘z bo‘lar,
Charx yigirsang, ip bo‘lar.
Do‘lanani ko‘rganda tog‘ esingdan chiqmasin.
Yer boylikning onasi bo‘lsa,
Otasi — mehnat.
Yer — ona, suv — ota,
Mehnat — boylik.
Yer ochganning baxti ochilar.
Yer — xazina, mehnat — kaliti.
Yer egasi bo‘lma, mehnat egasi bo‘l.
Yer qazimasang, oltin chiqmas,
Qarmoq solmasang — baliq.
Yoz bor, qish bor,
Dangasaga na ish bor.
Yoz bo‘yi yotar,
Qish bo‘yi qotar.
Yomg‘ir bilan yer ko‘karar,
Mehnat bilan — el.
Yotaversa, ot ham ozar.
Yotgan yotag‘on bo‘lar,
Sovuqqa qotog‘on bo‘lar.
Yotgan qolar, chopgan olar.
Yotgan ho‘kiz och qolar.
Yotganga yomg‘ir yog‘mas.
Yotganning yog‘i yo‘q.
Yotganning ustiga turgan kelmas.
Yotib yeganga tog‘ chidamas.
Yosh ishni topar,
Ishsiz — dardisarni.
Jon koyitmay, ish bitmas.
Jon kuydirmasang, jonona qayda,
Toqqa chiqmasang, do‘lona qayda.
Zavqsiz ish — shavqsiz ish.
Iz quvgan izlaganini topar.
Izlaganga tole yor.
Izlagan olim bo‘lar,
O‘ylagan — fozil.
Intilgan elga yoqar.
It itga buyurar,
It — quyrug‘iga.
It yursa, so‘ngak topar.
Ish bilan vaqt tez o‘tar.
Ish bilan qishning mushkuli bitar.
Ish bilganniki,
Qilich tutganniki.
Ish bitar bo‘lsa, haybarakallachi ko‘payar.
Ish bor yerda osh bor.
Ish bor yerda xato bor.
Ish boshlaganda — ermak,
Bitmay qolsa — emgak.
Ish buyurdim olti tozga,
Olti toz qo‘ydi yozga.
Ish desa, ayyor,
Osh desa, tayyor.
Ish desa, og‘rir oshiq-moshig‘im,
Osh desa, tayyor katta qoshig‘im.
Ish do‘sting — jon do‘sting.
Ish — insonning gavhari.
Ish ishni topar,
Ko‘r — ko‘rni.
Ish, ishning ketiga tush.
Ish ishtaha ochar,
Dangasa ishdan qochar.
Ish kuchini yelga berma, yerga ber,
Jamg‘armani selga berma, elga ber.
Ish oshga tortar,
Yalqovlik — boshga.
Ish seni yengmasin,
Sen ishni yeng.
Ish ustasidan qo‘rqar.
Ish qilganga qop-qop,
Qilmaganga bo‘sh qop.
Ish qila olmagan ish tanlar.
Ish qolsa — mehnat,
Osh qolsa — davlat.
Ish quroling soz bo‘lsa,
Mashaqqating oz bo‘lar.
Ish g‘ayratlidan qo‘rqar.
Ishga — no‘noq, oshga — o‘rtoq.
Ishga — cho‘loq, oshga — qo‘noq.
Ishga — qo‘nim, hosilga — unum.
Ishdan qochar, yiroqqa sochar.
Ishdan qochding — oshdan qochding.
Ishdan qo‘rqmagan — qishdan qo‘rqmas.
Ishyoqmas rohat topmas.
Ishyoqmas o‘roqchi o‘roq tanlar.
Ishyoqmasga it boqmas.
Ishyoqmas itga ham yoqmas.
Ishyoqmasga so‘z yoqmas.
Ishi borga bir kun hayit,
Ishi yo‘qqa har kun hayit.
Ishi yo‘q it sug‘orar.
Ishi yo‘q ish topar, Ishton solib, bit boqar.
Ishi yo‘q chivin tutar.
Ishi yo‘q eshak hurkitar.
Ishi yo‘qning ko‘rki yo‘q.
Ishi yo‘qning rizqi yo‘q.
Ishi kechning kuni kech.
Ishimning boshi yo‘q,
Oshimning moshi yo‘q.
Ishlagan yerni yashnatar,
Ishlamagan — qaqshatar.
Ishlagan osh tishlar,
Ishlamagan tosh tishlar.
Ishlagan tishlar,
Ishlamagan kishnar.
Ishlagan xor bo‘lmas.
Ishlaganning ishi bitar,
Kishnaganning kuni o‘tar.
Ishlanmagan ishga shayton kular.
Ishlik kehb, ish orttirar,
Ishsiz kehb, ish qoldirar.
Ishlikning peshonasi terlar,
Ishsizning — bo‘yni.
Ishni yo bachcha buzar, yo nasha buzar.
Ishni istaganga emas, bilganga topshir.
Ishning zo‘rini mard qilar.
Ishning ko‘zini bil,
Erning — tilini.
Ishning o‘zini bilguncha, ko‘zini bil.
Ishsevarni el sevar.
Ishsiz boshim — oshsiz boshim.
Ishsiz iyagini uqalar.
Ishsiz hayvon ham zerikar.
Ishchan tilagi — tong ota qolsa,
Erinchak tilagi — kun bota qolsa.
Iqbolni mehnat ochar.
Yigit degan er bo‘lar,
Mehnat ko‘rsa, sher bo‘lar.
Yigit husni — mehnatda.
Yigitning baxtini mehnat ochar.
Yig‘lab-yig‘lab yop qazisang,
Kulib-kulib sug‘orasan.
Yig‘lab-yig‘lab marza olsang,
O‘ynab-o‘ynab sug‘orasan.
Yo‘l yurgan xazinaga yo‘liqar.
Yo‘rtgan — o‘zar, yotgan — to‘zar.
Yo‘rg‘a otning yo‘li bo‘lar,
Jo‘rtoqining sho‘ri bo‘lar.
Kezi kelsa, ketmon chop.
Ketgan keltirar,
O‘tirgan narx so‘rar.
Ketmon chopdim — non tishladim.
Ketmon chopmoq — olmoq-solmoq,
Qo‘sh haydamoq — bormoq-kelmoq,
O‘roq o‘rmoq — o‘ynamoq,
Hay-hay ishning og‘iri,
Xamir qilmoq, non yopmoq.
Kiygiz kimniki — bilak shuniki.
Kindik qoning to‘kilgan joyda joning bor,
Mehnat qilgan yerda moling bor.
Kishi bersa — ko‘rimli,
Mehnat bersa — to‘yimli.
Kishining qo‘lidan ishini olsang,
Og‘zidan oshini olasan.
Kumushdek ter to‘ksang,
Gavhardek dur olarsan.
Kun qizig‘i demagin,
Suyagingni sindirmas.
Salqinni ko‘p ko‘zlama,
Salqin jonni tindirmas.
Ko‘kdan emas, yerdan topasan.
Ko‘klam — mehnat bilan ko‘rkam.
Ko‘nglingni birga ber,
Kuchingni yerga ber.
Ko‘ringan tog‘ning yirog‘i yo‘q.
Ko‘chatni o‘tqazmasang — ko‘karmas,
Maqsadni istamasang — topilmas.
Mard yigitning labi yog‘lik,
Dangasaning boshi qonlik.
Mardning mardi maydonda sinalar,
Yigitning yigiti — mehnatda.
Mashaqqatsiz baxt kelmas,
Mehnatsiz taxt kelmas.
Mehnat baxt keltirar.
Mehnat bilan yer ko‘karar,
Duo bilan — el.
Mehnat va o‘qish — og‘a-ini.
Mehnat yerda qolmas,
Oltin — yo‘lda.
Mehnat kishini boqar,
Yalqovlik o‘tga yoqar.
Mehnat, mehnatning tagi — rohat.
Mehnat — rohatning poydevori.
Mehnat tovoq to‘ldirar,
Minnat toq kuydirar.
Mehnat shuhrat keltirar,
Yalqovlik — la’nat.
Mehnat etsang erinmay,
To‘yar qorning tilanmay.
Mehnat — e’tibor garovi.
Mehnat qancha og‘ir bo‘lsa,
Keti shuncha shirin bo‘lar.
Mehnat qilgan moy oshar.
Mehnat qilding, xo‘p qilding,
Minnat qilding, yo‘q qilding.
Mehnat qilib topganing,
Qandu asal totganing.
Mehnat qilmay rohat ko‘rmas,
Urug‘ sepmay ekin o‘rmas.
Mehnat qilsang, ko‘ksing tog‘,
Hurmat qilsang, diling bog‘.
Mehnat qilsang, yasharsan,
Katta-katta osharsan.
Mehnat qilsang qaram bo‘lmaysan.
Mehnat qilsang qirga,
Qaram bo‘lmassan qo‘lga.
Mehnat ham egiz-egiz,
Davlat ham egiz-egiz.
Mehnatda sinalgan elda aziz.
Mehnatli non — shakar,
Mehnatsiz non — zahar.
Mehnatli osh osh bo‘lar,
Mehnatsiz osh — tosh.
Mehnatning ko‘zini topgan
Boylikning o‘zini topar.
Mehnatning noni — mazali,
O‘g‘rining urari — azali.
Mehnatning noni — shirin,
Yalqovning joni — shirin.
Mehnatsiz bilak — o‘rinsiz tilak.
Mehnatsiz ish bitmas,
Erinchoqning qo‘li yetmas.
Mehnatsiz rohat bo‘lmas,
Savobsiz — jannat.
Mehnatsiz topilgan mol hisobsiz ketar.
Mehnatsiz turmush — tuzsiz osh.
Mehnatsiz turmush — o‘g‘irlik.
Mehnatsiz et yemaydi, bit yeydi.
Ming so‘zdan bir ish yaxshi.
Mingta chiroyli so‘zdan,
Bitta xunuk ish yaxshi.
Mol boqqanga bitar.
Mol — boqqanniki,
Yer — ekkanniki.
Mol boqqanning barmog‘idan moy tomar.
Mol boqqanning moliga boq,
Boqmaganning — holiga.
Mol semirsa, yog‘ bo‘lar,
Yer semirsa, bog‘ bo‘lar.
Nodon va yalqov — dushman uchun katta ov.
Non yemoqchi bo‘lsang,
O‘tin tashishdan erinma.
Nonni mehnat topgan,
Mehnatni non topgan.
Obro‘ topaman desang, kamtar bo‘l,
Qarimay desang, mehnat qil.
Obro‘ning onasi — mehnat,
Otasi — sa’yi harakat.
Ovni yo ko‘rinmagan otar,
Yo — erinmagan.
Odam — gavhar, qo‘li — gul.
Odam ishdan chiqmaydi,
Odamdan ish chiqadi.
Odam qo‘li cho‘lni bo‘ston qilar.
Odamni po‘stin emas, ish qizdirar.
Odamning qo‘li — gul.
Odamning husni — mehnatda.
Oyog‘ing tap-tap etmasa,
Og‘zing shap-shap etmaydi.
Oz yesang, ko‘p yashaysan,
Mehnat qilsang, ko‘p oshaysan.
Olay desang mo‘l hosil,
Mehr qo‘yib mehnat qil.
Oltin o‘tda bilinar,
Odam — mehnatda.
Oltmishingda olma eksang,
Yetmishingda yemishin yersan.
Osmonga og‘iz ochgan och qolar.
Ot oyog‘idan topar,
Odam — qo‘lidan.
Ota boyligi yeiga singar,
Mehnat boyligi — elga.
Osh quli — ish kasali.
Oq tuya cho‘kmas, ko‘k tuya turmas.
Oq qo‘l — osh egasi,
Kuch qo‘l — ish egasi.
Og‘zingni ko‘kka ochma,
Halol mehnatdan qochma.
Podachi qizining g‘ayrati
Poda qaytganda kelar.
Pul yo‘q deb qayg‘urma,
Ish yo‘q deb qayg‘ur.
Rahbar yotsa soyada,
Paxta qolar poyada.
Rohatning onasi — mehnat.
Sansolar-u mansolar,
Otga yemni kim solar.
Sen ishni quvsang,
Non seni quvar.
Sepgan xirmon qilur,
Sepmagan — armon.
Sovut kiyib ma’raka*da jon bergan,
Ketmon urib kecha-kunduz non bergan.
Suv bir joyda turaversa, sasir.
Suv o‘jar, inson undan ham o‘jar.
Suvdan kechgan ho‘l bo‘lar,
Mehnat chekkan zo‘r bo‘lar.
So‘z bilan aqqa-baqqa,
Ish bilan hech qayoqqa.
So‘ziga boqma, ishiga boq.
So‘zing kumush bo‘lsa,
Ishing — oltin.
Tayyor oshga bakovul —
Yetim qizga yasovul.
Tanbalga jannat yo‘q,
Qaytib kelsa do‘zax yo‘q.
Tarallabedodga jon g‘animat.
Tek turganga shayton tayoq tutqazar.
Tek turguncha, tekin ishla.
Tek turmagan to‘q turar.
Tek turmaganga osh ber,
Ikki qo‘liga ish ber.
Terga botgan zaiga botar.
Terlab ishlasang, to‘yib yeysan.
Tindim tunda, tinmadim kunduzi,
Bo‘ldi qo‘y telpagim qunduzi.
Tinmas kampir oyog‘i
Oydinda chars yigirar.
Tirishgan yer ustida yashar,
Tirishmagan — yer ostida.
Tirishgan och qolmas.
Tirishgan tog‘dan oshar,
Ter to‘kkan baxtli yashar.
Tirishgan — er,
Tirishmagan — qora yer.
Tirishqoqning teshasi
Toshga chega qoqar.
Tirishqoqning teri chiqquncha,
Ishyoqmasning joni chiqar.
Tovuq ham tirmalab to‘yinar.
Tog‘ takasi tek tursa, och qolar.
Tusiga qarama, ishiga qara.
To‘kilgan — tering, ishlagan — yering.
To‘kilsa manglay tering,
Unumli bo‘lar yering.
To‘rt xotin bir bo‘lsa,
Kasbi — o‘lan aytish.
Uyqu — g‘aflat, mehnat — rohat.
Uringan ish o‘rinsiz qolmas.
Uxlagan uyqu olar,
Uxlamagan — yilqi.
Uxlaganga ulush yo‘q.
Xazina g‘oyibdan emas, mehnatdan.
Xarakash eshak yo‘lga yaramas.
Xotin-qizning ishini tovuq cho‘qib bitirolmas.
Charx yigirsam pul bo‘lar,
Boshim dasta gul bo‘lar.
Yaxshi-yaxshi yigitlar,
Eshigimga qui bo‘lar.
Cho‘pchak degan cho‘p bo‘lar,
Teraversang, ko‘p bo‘lar.
Shaf-shaf degan bilan
Shaftoli og‘izga tushmas.
El og‘ziga boqqan och qolar.
Elga boqqan yerga boqmas,
Ko‘kka boqqan elga yoqmas.
Elning ko‘rki — er bilan,
Erning ko‘rki — ter bilan.
Emgak etsang, emarsan.
Emgaksiz itdan yomon,
It tugul bitdan yomon.
Er — ishlagan yerda aziz.
Er yigit nomi bilan,
Mehnatda shoni bilan.
Er xizmatdan topar.
Eringan elga sig‘mas.
Eringan qiz erdan qolar.
Eringanning oshi pishmas.
Erinchoq ikki ishlar,
Oxiri barmog‘ini tishlar.
Erinchoq,
Erinchoqqa otasining soqoli o‘yinchoq.
Erinchoq eshikka chiqsa, ot yollaydi.
Erinchoq qizni erga ber,
Er olmasa yerga ber.
Erinchoqni er olmas,
Er olsa ham ko‘p qolmas.
Erinchoqning ishi bitmas,
Epsizning — hojati.
Erinchoqning og‘zini it yalar.
Erinchoqning qo‘li yetmas,
Qo‘li yetsa ham, ishi bitmas.
Erinchoqning qo‘li qisqa,
Erinmaganning — yo‘li.
Erning g‘ayrati tog‘ni qo‘zg‘atar.
Eshak yurar qatqoqda,
Ma’lum bo‘lar botqoqda.
Yuki yengil eshak yotag‘on bo‘lar.
Yurti boyning o‘zi boy,
Mehnat qilganning qo‘li moy.
Yutuqning kahti — mehnat.
Yalqov ash qush bo‘lmas,
Qush bo‘lsa ham ucha olmas.
Yalqov bo‘lsa o‘g‘loning,
Yerdan non termas.
Abjir bo‘lsa o‘g‘loning,
Cho‘ldan don terar.
Yalqov yotib buyurar.
Yalqov yotolmaydi, yotsa turolmaydi.
Yalqov xotinga bola — bahona.
Yalqov — o‘ziga yov.
Yalqov o‘tirgan yerida o‘tin terar.
Yalqovlik, oxiri xo‘rlik.
Yalqovlik yovi — yumush.
Yalqovning maqtanishi ish boshiga borguncha.
Yalqovning oshi — yovg‘on.
Yalqovning qo‘li qo‘ynidan chiqmas.
Yaxshi bo‘lsang kelinchak,
Bo‘la ko‘rma erinchak.
O‘tloqda bedana ko‘p,
Dangasada — bahona.
Qaziybersang, tog‘ ham qular.
Qarasang — bog‘man,
Qaramasang — dog‘man.
Qarasang, qand yersan,
Qaramasang, pand yersan.
Qizil yuzni sarg‘aytma,
Aziz qo‘lni qavartir.
Qimirlagan qir oshar,
Tig‘izlagan tog‘ oshar.
Qozon o‘tdan, odam harakatdan qizir.
Qoloqdan cho‘loq yaxshi.
Qorning to‘ysa, kekirma,
Bekor yurib, bo‘kirma.
Qulday bo‘lib ishlasang,
Boyday bo‘lib yasharsan.
Quldek ishla,
Bekdek tishla.
Qush qanoti bilan tirik,
Odam — mehnati bilan.
Qo‘rqoqning ko‘zi katta,
Dangasaning — so‘zi.
G‘ayrat etgan tog‘ni kesar,
G‘ayrat temir arqonni uzar.
G‘ayratlidan ilon qochib qutulmas.
G‘ayratlidan quyon qochib qutulmas.
G‘ayratlining yuragi qaynar.
G‘ayratsizning yuragi o‘ynar.
G‘ayratsiz bilak — o‘rinsiz tilak.
Hamma narsaning otasi — mehnat.
Har kungi va’dabozlikdan,
Bir kungi jonbozlik yaxshi.
Harakating — sog‘liging,
Mehnating — boyliging.
Himmat — elning tayanchi,
Mehnat — rohat quvonchi.
Hurmat qilsang, hurmat ko‘rasan,
Mehnat qilsang, davron surasan.
Hurmating — savlating,
Mehnating — davlating.
«Ho‘k» degan ho‘kizga o‘lim.
Ho‘k desa, ho‘k, Cho‘k desa, cho‘k.
Yuklab olish — Mehnat haqida maqollar
Qisqacha esse namunalari va asosiy elementlari
Hikoyaviy inshoda siz ko'pincha shaxsiy tajriba haqida hikoya qilasiz, lekin siz ham bir narsani ta'kidlaysiz. Demak, maqsad nafaqat ko'ngilochar ertak aytib berish, balki tajribaning ahamiyatini ochib berishdir. Quyidagi bayoniy insho misollarida axloqiy yoki mavzuni chiqarib tashlashingiz mumkinligini bilib oling. Shunga o'xshash insho turini yozish vaqti kelganida, umid qilamanki, siz o'quvchining qalbini qo'zg'atishingiz mumkin.
Qisqacha esse namunalari
Quyida siz ikkita hikoya insho namunalarini topasiz. Ulardan biri g'amgin kichik burilishga ega, ikkinchisi – umidning ahamiyatini batafsil bayon qiluvchi shaxsiy hikoya inshosi. E'tibor bering, ular ajralmas axloqiy yoki mavzuni ta'kidlab, voqeani aytib berishadi.
U ketdi, shuning uchun men o'rganishim mumkin edi
Ushbu birinchi insho misolida biz o'lish haqidagi darsni ko'rib chiqamiz:
Bu mening ishdagi ikkinchi kunim edi. Men zarhal bo'lib ko'ringan kabinetimda Manxettenga qaragan holda o'tirar edim va bu haqiqat ekanligiga ishonch hosil qilish uchun o'ng qo'limni qisib qo'ydim. Men Condé Nast Traveller-da amaliyot o'tadim. Men tanigan har bir intiluvchan yozuvchi Entoni Burdaninning turmush tarzini yashirincha orzu qilar edi. Dunyo bo'ylab sayohat qiling va uning eng rangli cho'ntaklari haqida yozing.
Mening telefonim jiringlaganda va bu onam menga otamning yurak xuruji borligini aytgan edi. U buni uddalay olmadi. Men o'zimni go'yo gilam bilan qoplangan pollar ostimdan tushib ketgandek his qildim. Endi men narigi tomonga chiqqanimdan so'ng, dadam meni katta ta'limotlar to'plami bilan tark etganini tushunaman. Mana, men bilgan uchta ideal, u menga quchoq ochishni ma'qul ko'radi.
Birinchidan, siz oyoqqa turishingiz kerak. Ota-onamiz bizni qanchalik yaxshi ko'rishsa va qo'llab-quvvatlasa, ular bizning maktabga bora olmaydilar va biz Saradan konfet barini o'g'irlaganimizni direktorga iqror bo'lishlari mumkin. Biz buni qilishimiz kerak. Ular ham Condé Nast ofisiga kira olmaydilar va biz bilan ish bilan suhbatlashadilar. Biron bir vaqtda, biz "katta qiz shimlarimizni" kiyib olishimiz kerak, garchi biz bo'lmasak ham.
Shuningdek, sevgi va birgalikda qaramlik o'rtasida farq bor. Sevgi va qo'llab-quvvatlash uchun murojaat qiladigan odam borligi uchun minnatdor bo'lish, kimdir sevgi va qo'llab-quvvatlashga murojaat qilishiga muhtojlik bilan bir xil emas. Otamni yo'qotish bilan, men ham ovoz taxtamni yo'qotdim. Men bundan faqatgina o'zimning ichimga qarash va to'g'ri baho berish vaqti kelganini terib olishim mumkin. Agar mening to'plamimdagi vositalar bilan to'g'ri qarorlar qabul qila olmasam, demak, men har qanday narsaga tushib qolish xavfi bor.
Va nihoyat, xotiralar, ehtimol, bizdan tortib olinmaydigan yagona narsa. Otamni sog'inamanmi? Har kuni. O'sha paytlarda nima qila olaman? Men xotiralar chamadonimizni ochib, sevganlarimni tanlashim va u haqida orzu qilishim, gaplashishim yoki yozishim mumkin. Ehtimol, men endi telefonni olib, unga qo'ng'iroq qila olmayman, lekin bu uning ketganligini anglatmaydi.
Keyingi hafta men ularning san'at sahnalarini o'rganish uchun Istanbulga jo'nadim. Men muharririmning elektron maktubini o'qigan zahoti dadamga qo'ng'iroq qilish uchun telefonimni oldim. Keyin, u mening qo'ng'iroqlarimga boshqa hech qachon javob bermasligini tushundim. Ko'z yoshlarim bilan kurashdim, bir piyola yalpiz choyini tayyorlash uchun o'rnimdan turdim va iPhone-ga "Istanbul qadoqlash ro'yxati" deb nomlangan yangi yozuvni qo'shdim.
Oxir oqibat, hayot davom etadi. U mening hayotimdagi eng yorqin bob paytida nima uchun ketishi kerakligiga amin emasman. Shunday qilib, men bu haqda to'xtamayman. Buning o'rniga men ushbu uchta idealni mahkam ushlayman va Istanbulning Beyog'lu tumanidagi Karaköy haqida yozaman. Dadam har qadamda yonimda bo'ladi.
Yosh, kichkina xazina qutisi
Keyingi qisqa hikoya inshosi boshqacha yondashuvni oladi. Yozuvchi bemalol mehribon uyda yashash o'rniga, homiylik tizimining noaniqligi bilan shug'ullanishi kerak edi. Umid haqida qisqacha dars:
U meni qo'limdan ushlab, besh yoshli boladek qabulxonaga olib kirdi. U mening 15ni itarayotganimni bilmaganmi? Bu Nensi meni uyga joylashtirgan uchinchi uy edi – sakkiz oy ichida. O'ylashimcha, u menga biroz achindi. Yaltiroq lyuminestsent chiroqlar jingalak sochli jingalak qiyofali xonim va yoqimli jilmayuvchi odam tomon yurganimda terimni kuydirish bilan tahdid qildi. Ular o'zlarini Alli va Aleks deb atashdi. Yoqimli, men o'yladim.
Ular odatdagi qog'ozlarni almashgandan so'ng, Chevy Suburban-da boshqa yangi uyga joylashish uchun ketishdi. Bu safar boshqa tarbiyalanuvchilar va boshqa biologik bolalar yo'q edi. Har qanday narsa bo'lishi mumkin edi.
Keyingi bir necha hafta ichida Alli, Aleks va men juda yaxshi ishlarga tushib qoldik. U nonushta uchun pancake tayyorlar edi, yoki kolbasa va tuxumni qovurar edi. Ular juda ko'p qo'shiq aytishdi, hatto pishirish paytida raqsga tushishdi. Ular uyni shunchaki sotib olishgan bo'lishi kerak, chunki aksariyat dam olish kunlari biz mehmonxonani sariyog 'bilan sariq rangga bo'yashganmiz yoki kofe stolini moxa jigar rangga bo'yashganmiz.
Boshqa poyabzal tushishini kutishda davom etdim. Agar men maysazorni o'rib olmasam, ular qachon kreplarni yo'qotish bilan tahdid qilishni boshlaydilar? Ertalab ovqat pishirishni xohlamagani uchun kolbasa va tuxum qachon aniqlanmaydigan slosh bilan almashtirilardi? Ammo, bu hech qachon sodir bo'lmagan. Ular er-xotin baxtli ahmoqlar singari pishirishni, qo'shiq aytishni va raqsga tushishni davom ettirishdi.
Shanba kuni tushdan keyin Alli g'ishtli kaminni oq rangga bo'yash vaqti kelganiga qaror qildi. Kirli eski kamin yoniga sudralib borarkanmiz, toshbo'ron qilingan yog'ochni tortib oldik va yosh, kichkina xazina qutisini ko'rdik. Biz hayrat va hayajon bilan bir-birimizga qaradik. U aslida: "Men moxovlar tashlab qo'yganmi deb o'ylayman!" Uni shunday ahmoq ayol deb hukm qilar ekanman, kulishdan o'zimni tiyolmadim va unga ozgina egildim.
Birgalikda biz qutiga qo'l uzatdik va uni tortib oldik. Ichkarida jilvalanadigan solitaire uzuk bor edi. Qisqacha qog'oz ostiga katlanmış edi:
“Azizim, yuragim. Men sizning qo'lingizni birinchi marta ushlaganimdan atigi 80 kun o'tdi. Men keyingi 80 yilimni ularsiz sensiz tasavvur qila olmayman. Ushbu uzukni olib, yuragimni olib, men bilan birga hayot qurasizmi? Bu kichkina kichkina pasyans – bu sizga taqdim etadigan taklif. Siz mening kelinim bo'lasizmi?
Men Alliga tikilib turganimda, u menga savol berdi. "Bilasizmi bugun nima?" Men boshimni silkitdim. "Bu 20 may. Bu Nensi sizning qo'lingizni mening qo'limga topshirganiga 80 kun bo'ldi va biz sizni uyingizga olib bordik. "
Ko'rinib turibdiki, sevgi har qanday shaklda va o'lchamlarda bo'ladi, hatto moxovlarga ishonadigan ajoyib bema'ni xonimning yosh, kichkina xazina qutisi.
Qissaviy esselarning asosiy elementlari
Avvaliga asoslarga qaytamiz. Umuman aytganda, insholarning to'rt turi mavjud: bahsli esselar, tavsiflovchi insholar, izohli esselar va bayoniy insholar.
Hikoyali insholar, odatda, bir kishining nuqtai nazaridan jonli hikoya qiladi. Qisqacha esse barcha voqealar elementlaridan – boshi, o'rtasi va oxiri, shuningdek syujet, personajlar, sozlamalari va avj nuqtasi – hikoyani yakunlash uchun ularni birlashtirgan holda foydalanadi. Hikoyaviy inshoning asosiy yo'nalishi syujet bo'lib, u avjiga ko'tarilishi uchun etarlicha batafsil bayon etilgan. Mana qanday:
Qisqacha esse yozish bo'yicha tezkor maslahatlar
Qisqacha esse yozayotganda o'quvchi bilan hissiy va hissiy tafsilotlarni baham ko'rayotganingizni unutmang.
Hikoyangizni aytib bering
O'zingizning hikoyangizni aytib berish uchun keyingi bayon inshoidan foydalaning. O'quvchiga qandaydir dars yoki haqiqatni taklif qilish bilan birga, o'zingizga e'tiboringizni qaratish mumkin. Ularni dahshatli yo'qotish bilan o'tishga yoki achinarli ko'rinadigan homiylik tizimida umidni saqlab qolishga undang.
Hikoyaviy esselar qisqa hikoyalarga yaqin qarindoshlardir. Agar siz boshqa bir voqeani, badiiy yoki publitsistikani dunyo bilan baham ko'rishga majbur bo'lsangiz, ijod qiling: Qisqa hikoyani qanday yozish kerak. Kim biladi, siz so'zlaringiz bilan qancha hayotni ravshanlashtirasiz va shakllantirasiz. Unutmangki, ularda katta kuch bor.
Ta’magirlik va ochko’zlik haqida maqollar
Bezbetga qoshiq bersang,
Bir o’miga besh oshar.
Bepul kafan topilsa, o’lmoq kerak.
Berasing bo’lsa ahmoqqa,
Kunda kelar tingillab.
Qarzing bo’lsa mumsikdan,
Izingdan qolmas zingillab.
Bermagan kishini,
Hech kim qilmas ishini.
Tavsiya etamiz :
Bersa — bir balo,
Bermasa — ikki.
Besh panja og’iz yirtar.
Bir yo’talga — ikki cho’tal.
Bir kesak bilan ikki chumchuqni urib bo’lmas.
Bir ellik deb ikki ellikdan ajrama.
Bir qo’ltiqqa ikki tarvuz sig’mas.
Birov gul deydi,
Birov — pul.
Birovning oshiga qaragan och qolar.
Birovning uyiga boqma,
Bemahal eshigin qoqma.
Birovning xotini qiz ko’rinar.
Boy yonini qashlasa gado qo’l cho’zar.
Boynikiga — boy ko’ppak.
Boynikini boytevat qizg’anar.
Boyning qorni besh,
Biri hamisha — bo’sh.
Bor-yo’g’ini bilmayman.
Bol tilaydi tomog’im.
Bor tovog’im, kel tovog’im,
Kelishingda quruq bo’lsang,
O’rta yerda sin, tovog’im.
Bo’rining o’zi to’ysa ham, ko’zi to’ymas.
Gado oldida yonchiq kavlama.
Gadoga salom berma, dinor ber.
Gadoga choriq bersang, yamoqligini ham tilar.
Gadoning xurjuni to’lsa ham, ko’zi to’ymas.
Dardning sababi — tomoq
Qarab yemagan ahmoq.
Dasturxonga boqqan do’st emas.
Devonadan oy boshi so’rama.
Don boshqa, jig’ildon boshqa.
Ta’magirlik ochko’zlik maqollar
Yeb yetti bo’lmagan, yalab yetmish bo’lmas.
Yeb to’ymagan, yalab to’ymas.
Yemas og’iz qo’l bog’lar.
Yemxo’r ot to’rva teshar.
Yomon na yeydi, na yediradi.
Jon jonga kuyar,
Ishkamba — nonga.
Ziqna birga unamay, duvajaga tushadi.
Ziqnanikiga mehmon kelmas,
Kelsa ham ovqat yemas.
Ikki kemaning boshini tutgan g’arq bo’lar.
Ikki quyonni quvlagan birini ham tutolmas.
It gadoy bilan chiqishmas.
It ustidan qush uchsa, suyagini qizg’anar.
It qorni to’ygan uydan ketmas.
Itdan suyak kutma.
Itdan suyak ortmas,
Yuqtobdan — po’stak.
Itni «ket» desang, ko’ngliga kelmas,
Surbetni «ket» desang, aslo unutmas.
Itning dardi — suyakda.
Ichi tor itiga ham et bermas.
Ichi tor xotin bola tug’mas.
Ichi torga — dunyo tor.
Yiqqandan qo’rqma, yegandan qo’rq.
Yo’qlamaganning moli tugal.
Kasal jonning harakatida,
Tabib pulning harakatida.
Kunda yegan — suq,
Oyda yegan — to’q.
Kunda yegan osilib o’lar,
Oyda yegan to’q turar.
Ko’z tuproqqa to’yar.
Tavsiya etamiz :
Ko’ngil o’yga to’lmas,
Bo’ri — qo’yga.
Ko’pga yugurgan ozdan qolar.
Ko’rgan bilan ko’z to’ymas,
Tek turmoqqa nafs qo’ymas.
Ko’rganning ko’rmagani qursin,
Ko’rmaganning — ko’rgani.
Ko’rdingki, osh,
Ko’tarma bosh.
Ko’rdingki, yog’lik,
Uraver vaqtlik.
Ko’rdingki, tekin,
Uraver sekin.
Ko’chganda ko’lik tegmagan,
Qo’nganda minib o’tirar.
Laganning tagi — beti qattiqniki.
Laylakning oyog’i o’ziga qisqa.
Loyqa — boshdan, og’riq — oshdan.
Mening nafsim balodur,
Yonar o’tga soladur.
Mening nafsim balodur,
O’tdan suvga soladur.
Mol egasi yo’lbarsdir,
Oldirgani qo’ymasdir.
Moxov qoshdan gapirar,
Mechkay oshdan gapirar.
Nafsi buzuq hayitda o’lar,
Dini buzuq — masjidda.
Nafsini tiygan — vali.
Nafsini tiygan kishi sulton bo’lur,
Nafsini tiymagan kishi ulton bo’lur.
Nafsning yomoni — baloning koni.
Nafsning so’ziga kirma,
Xiyonatga yo’l ochar.
Nokasdan qarzdor bo’lsang,
Ham yo’lda qistaydi, ham — go’rda.
Nokaslardan qarz etma,
Qarz etsang ham, xarj etma.
Nokasning boyligi bo’lmas,
Do’nonning toyligi bo’lmas.
Nokasning o’zi to’ysa ham, ko’zi to’ymas.
Nokasning ishi — minnat.
Olg’irlik ofat keltirar,
Badnafslik — halokat.
Ot ko’rmagan ot ko’rsa,
Mina-mina o’ldirar.
Xotin ko’rmagan xotin ko’rsa,
Ura-ura o’ldirar.
Ot minmagan ot minsa,
Chopa-chopa o’ldirar.
To’n kiymagan to’n kiysa,
Qoqa-qoqa to’zdirar.
Ot chopar deb, it chopar,
It chopar deb, bit chopar.
Och bachchag’ardan qoch bachchag’ar.
Och bo’ridan to’q bo’ri yomon.
Och to’yar, suq to’ymas.
Ochko’z eshak to’rva teshar.
Ochko’zni tuproq to’ydirar.
Ochning qorni to’ysa ham, ko’zi to’ymas.
Oqlik sotgan oqarmas.
Oqsoq it sog’ itdan sovg’a tilar.
Og’a-ini — achchiq, mol — chuchuk.
Og’zi kattani uyida sina,
Nafsi kattani — to’yida.
Og’zing katta bo’lsa, qoshiqdan o’pkalama.
Og’izda to’ymagan, to’qqizda to’ymas.
Payg’ambar ham hozirligini ko’rar.
Puldorning ota-onasi yo’q.
Sariq it sovg’a tilar.
Sevgan yo’lingga qarar,
Sevmagan — qo’lingga.
Sovg’a aqlni ko’r qilar.
Somon birovniki bo’lsa ham,
Somonxona o’zingniki.
Suyak g’ajigan kuchuk
Qassob boltasining tagida o’lar.
Suq to’ymas, gadoy boyimas.
Tabib haqi naqd bo’lmasa,
Bemor dardi tuzalmas.
Tavsiya etamiz :
Ta’magir — kunda g’amgin.
Tegirmonning tishi yo’q,
Ho’1-quruq bilan ishi yo’q.
Tekin bo’lsa, mix yut.
Tekinga mushuk ham oftobga chiqmas.
Tovuq bergan g’oz kutar,
Tuxum bergan — xo’roz.
Tulkining tushiga tovuq kirar,
Tovuqning tushiga tariq kirar.
Tuya so’ygan echki so’ygandan et so’rabdi.
Tuyaga yantoq kerak bo’lsa, bo’ynini cho’zar.
Tuyaning tanigani — yantoq.
To’ymas, odatini qo’ymas.
To’ng’izni moshga o’rgatma,
Qo’shnini — oshga.
Xomtama hiylagarga aylanar.
Chaynamay yegan — og’rimay o’lar.
Chivin ham shiraga qo’nar.
Ekilmagan ekinning ustidan pul olma.
El to’ysa ham, elomon to’ymas.
Eski boydan yurt qolmas,
Yangi boydan cho’p qolmas.
Et bor yerdan it ketmas.
Yutog’ich tuyani yungi bilan yutar.
Yaxshi oshim qolguncha,
Yomon qursoq yorilsin.
O’zi to’ymaganning sarqiti yurak og’riq qilar.
O’zi to’ymaganning ko’zi to’ymas.
O’zi egarning qoshida,
Ko’zi qozonning oshida.
O’zim uyalganimdan patnisim uyalsin.
O’zining butunini qo’yib,
Birovning yarmiga osilar.
O’tinchining ko’zi o’mchada.
O’g’ilsiz xotin sumakka to’ymas,
Qizsiz xotin tuvakka to’ymas.
Qayrag’och qattiq boisa, yorib bo’lmas,
Qiz otasi qattiq bo’lsa, borib bo’lmas.
Qanoat to’rga eltar,
Ochko’zlik — go’rga.
Ta’magirlik ochko’zlik maqollar
Qassob onasiga ham suyak sotar.
Qassob tanishini tuzlar.
Qassobning oshnasi bo’lmas.
Qassobning tushiga echki kirar.
Qizil ko’rsa,
Xizir yo’ldan chiqar.
Qizil Xizirni aynitar.
Qizlar gulni der,
Boy — pulni.
Qizlar qizilga uchar,
Savdogar — pulga.
Qizni yanga buzar,
Yangani tanga buzar.
Qizg’anchiqdan ortar, mechkaydan ortmas.
Qoziga bersang, suyar,
Bermasang, so’yar.
Qorinni to’yg’azish oson,
Ko’zni to’yg’azish qiyin.
Qorni ochga non bo’lsa bas,
Ko’zi ochga dunyo yetmas.
Qui yig’lar xo’jasi uchun,
Xo’jasi yig’lar oijasi uchun.
Tavsiya etamiz :
Qurbon, qurbonda to’ymaganni xudo urgan.
Quruq qo’lga qush qo’nmas.
Quruq qo’lni it talar.
Qush donga yig’ilar,
Chivin — shiraga.
Qush tuzoqqa don uchun kelar.
Qush ham o’z nafsidan ilinar.
Qo’ziligida to’ymagan,
To’qqizida to’ymas.