Ingliz tili grammatikasi 1 dars

3-shaxs ko’plikda – Yes, they do yoki No, they don’t.

Ingliz tilini dars qilmasdan o’rganish usuli – 1-qism

Ingliz tilini o’rganish hozirda ancha ommalashib ketgani hech kimga sir emas. Ayniqsa tezroq til o’rganib, o’qishga kiraman yoki IELTS topshiraman, degan abituriyentlarga qiyin. Hamma shoshgan, uxlashga, ovqatlanishga vaqt yo’q, ko’ngilochar mashg’ulotlar haqida esa gap ham bo’lishi mumkin emas – oldin dars qilish kerak, bu dars esa tugamaydi. Boshlang’ich darajadan taxminan IELTS 7 darajasigacha ko’tarilish uchun ko’p hollarda kamida 1-2 yil vaqt ketadi. Bunda ham albatta har kuni til bilan soatlab shug’ullanish kerak. Agar o’quvchi tilga o’zi qiziqsa buning muammoli yeri yo’q albatta, lekin juda ko’p dars qilaverish odamni charchatib yuborishi ko’p uchraydi. Dars qilmasdan tilni o’rganib bo’larmidi? Lekin til o’rganish jarayonini shunday tashkillashtirish mumkinki, natijada til o’rganuvchi hech qachon “dars” qilmay turib tilni yaxshi o’rganishi va tildan ruhan bezib ketishining oldi olinishi mumkin. Qanday qilib, deysizmi? Ushbu maqola shu haqida.

Dars o’zi nima?

Dars – bu o’quvchi hayotidagi qandaydir maxsus mashg’ulot, qandaydir “majburiyat” va u shunday narsaki – uni qilishni xohlash-xohlamasligingiz bilan hisoblashilmaydi. Dars uchun qandaydir maxsus vaqt ajratilishi va bu vaqt ichida diqqatni mashg’ulotga jamlash kerak. Dars – har kunlik boshqa mashg’ulotlardan ajralib turadigan qandaydir alohida mashg’ulot. Darsda nimadir o’rganiladi va siz shu jarayonni – ya’ni, nimanidir o’rganayotganingiz va shuni qilish kerak ekanligini aniq bilib turasiz. Xayolingiz har yerlarda daydib yursa ham, boshqa nimalardir qilgingiz kelsa ham dars mavzusi qandaydir plastik qoplamaning ishlashi haqidagi matn bo’lsa, shu matnga tarqoq hayollarni sudrab kelib, diqqatni jamlashga majbursiz. Ana shu dars. Har holda ko’pchilik darsni shunday tushunadi (ularning miyalari ham). Dars qilishni har 10 o’quvchidan taxminan 5 tasi “maroqli” deb umuman hisoblamaydi, qolgan 3 tasiga unchalik farqi yo’q. Ayniqsa abituriyentlar ichida har o’ntadan bir yoki ikki o’rganuvchigina darsni qilish kerak ekani uchun emas, qilgisi kelgani uchun bajaradi.

Ongosti va ong olishuvi

Insonning “mind” deb umumlashtirib aytiladigan miyasining “consciousness” (ong) va “subconsciousness” (ongosti) qismlari haqida eshitganmisiz? Eshitmagan bo’lsangiz, o’qib oling: inson ongi chavandoz bo’lsa, ongosti bu otdir. Agar ong kema bo’lsa, ongosti bu shamoldir. Ilmiy izoh bilan boshimizni qotirish shart emas. Odatda ongosti insonning asl “men”i hisoblanib, o’zi bilgan va bilmagan barcha qarash va xohishlari shu ongosti qismda to’planadi. Ongosti aslida nima xohlashingizdir. Ong esa aql bilan yo’naltirib, dasturlab, o’zgartirib turiladigan qism. Unga buyruq berish mumkin, lekin har qanday buyruqni har doim ”ongosti” bajaradi.

Agar ongosti, ya’ni sizning ich-ichingizdagi xohishingiz bilan “aql”ga buyurilayotgan nimadir mos kelmasa, bu shunchaki oti yurmagach manzilga yetolmayotgan chavandoz yoki g’arbga suzishga urinsa ham shamol sharqqa qarab uchirib ketayotgan kemaning o’zi. Insonning “xohlayman”i bilan “kerak”i o’rtasidagi bu aloqani yaxshi tushunib olgan odamga hayotdagi barcha hodisalarning nega aynan shunday ekanini tushunish ancha osonlashadi. Shuning uchun ham uxlagisi kelayotgan vaqtda (uyquni “xohlayotgan” o’quvchi”) o’qigan matn ko’p hollarda yetarli darajada eslab qolinmaydi. Shuning uchun ham o’zingiz qilgingiz kelmagan ishni qilishga majbur bo’lsangiz unchalik yaxshi bajarolmaysiz. Albatta insonning irodasi degan tushuncha ham mavjud, shuning uchun chavandoz va kema ot va shamolga biroz qarshilik o’tkazib, xohlagan natijasiga ko’pincha erisha oladi. Lekin baribir natija buziladi: ko’p mehnat, kuch va vaqt ketganidan tashqari, jarayon o’ta yoqimsiz kechadi.

Ong va ongostining jangini tasavvur qiling: o’qishni xohlamayotganingizda aql o’qishga harakat qilavergach, ikkalasining aytgani ham bo’ladi: o’qiysiz, taxminan 40-60% qismi esdan chiqadi yoki bo’lishi mumkin eng mukammal natijadan bir necha barobar past natija olinadi. Shunchaki, “kerak” qism sodir bo’lsa ham, “bormayman” o’z ta’sirini ko’rsatadi: borasiz, lekin kech borasiz. Ish qilasiz, lekin sifatsiz qilasiz. O’qiysiz, lekin yaxshi o’qimaysiz. Va asosiy mavzu: dars qilasiz, lekin to’liq o’rganmaysiz. Iroda kuchi bilan o’zingizni azoblayverishdan olinadigan foyda shunchaki o’sha ot yoki shamol bilan kelishib olishdan keladigan foydaga hech qanaqasiga tenglasha olmaydi. O’z aqli va xohishi o’rtasida uyg’unlikka erishgan insonlar dunyoda kam, borlari esa eng baxtli insonlardir. Chunki hissiyotlar inson nima xohlashi va shunga erishishdan kelib chiqadi, baxt esa eng aziz hissiyotdir – demak shunchaki ich-ichidan xohlayotgan narsasini qilayotgan inson shuning uchun ham baxtlidir. Xohlagan ishingizni bajarish uchun bahona ham kerak emas: soatlab televizor ko’rsangiz ham uyqu kelmaydi, soatlab musiqa eshitsangiz charchamaysiz, hobbingiz bilan shug’ullanganda ham deyarli hech qachon zerikmaysiz. Agar inson o’z mashg’ulotlarini yetarli darajada kuzatsa bir narsaga amin bo’ladi: o’zi xohlagan narsalarni qilishga doim ko’proq vaqt sarflanadi (ayniqsa yoshlar misolida) va ish bajaruvchi buni deyarli sezmaydi. Bizga yoqqan ishlarni qilish malol kelmaydi, shu sabab majburlash, erinish, orqaga surish, kayfiyat buzilishi, norozilik va natijani kutib shoshilaverish kabi yoqimsiz hissiyotlarga sabab bo’luvchi holatlar ham bo’lmaydi. Har kuni baribir uxlaymiz, televizor ko’ramiz, ovqat pishiramiz, agar bularni bajarishda muammolar paydo bo’lsa, og’rinmay ularni bartaraf etaveramiz. “Kerak” va “xohlayman” birga ishlagan vaqt siz buni sezmaysiz ham, shunchaki nimanidir qilasiz – tamom. Bajarish jarayoni esa maroqli bo’ladi.

“Kerak” va “Xohlayman”ning til o’rganishga ta’siri va ulardan qanday foydalanish kerak

Til o’rganish aslida nisbatan oson jarayon, chunki til o’z-o’zidan mavjud bo’la olmaydi. Til doim nimalar uchundir vositachilik qiladi. Shuning uchun ham til o’rganish jarayonini turli mashg’ulotlar bilan uyg’unlashtirish mumkin. Inson chindan xohlab o’rganayotgan bo’lsa, nutq ancha tez rivojlanadi. Ingliz tili grammatikasi va so’zlarni talaffuz qilishni o’rganish ko’pchilik uchun maroqli yoki qiziq mashg’ulot emas, gaplarni qayta-qayta tuzaverish ham ancha zerikarli. Lekin agar til o’rganishni biror qiziqarli mashg’ulot asnosida qilsangiz, bu butun til o’rganish jarayonini o’zgartirib yuborishi mumkin. Til o’rganish “vaqtbay” emas, “ishbay” jarayondir. Tilni o’zlashtirish va qo’llay bilish darajasigacha yetish darsga qatnalgan umumiy yillar yoki oylar soni bilan erishilmaydi.

Til o’rganish jarayonida bilimni ko’nikma darajasigacha chuqur o’zlashtirish va “miyada ko’p o’ylamay” gap tuzaverish tezligiga yetishni tepalikka qaratib purkalayotgan suvga o’xshatish kerak. Har kuni 3 soat davomida suv sepilib, keyin bosim o’chirilsa, suv orqaga qaytib tushaveradi. Gap shu suvning qaytib tushishiga yo’l qo’ymaslikda. Har hafta yoki kun ma’lum vaqt davomida ingliz tilida gap tuzishni mashq qilish shu suvni purkash bo’lsa, “dars o’tilmayotgan” vaqtda baribir ona tilida gapirish, yozish va o’ylashda davom etish bosimni o’chirib qo’yishga tengdir. Shuning uchun ham “dars” tushunchasidan kamroq foydalanish, o’rganish jarayoniga nisbatan esa ancha ijobiy va sog’lom tasavvur hosil qilish kerak. Qisqa qilib aytganda, butun hayotingizdagi barcha mashg’ulotlar tilini ingliz tiliga o’girib qo’ymaguningizcha o’rganishning haqiqiy tezligini ko’rolmaysiz.

Keyingi maqolada dars jarayonini aynan qanday qilib qiziqarli mashg’ulotga aylantirish mumkin ekanligi haqida so’z boradi. Biz bilan bo’ling!

1-dars. Ingliz alifbosi Ingliz tili grammatikasi biznikidan anchagina farq qiladi. Bu esa til o’rganishni biroz

Ingliz tilida harflar ikki turga: vowels (unli) va consonants (undosh)ga bo’linadi.

Unli harflar (vowels) 5ta: a, e, i, o, u

Undosh harflar (consonants) esa 21ta: b, c, d, f, g, h, j, k, l, m, n, p, q, r, s, t, v, w, x, y, z

Bundan tashqari, ingliz tilida harf birikmalar ya’ni ikki harf qo’shilgan holda bir tovushni

beradigan harflar mavjud. Bular:

c va h qo’shilib ch (child [chayld]-bola)

s va h qo’shilib sh (sheep [shi:p]- qo’y)

ph=f (photo [foto] – foto)

th=z yoki s (z o’qilishi: they [zey]-ular, s o’qilishi:thank you [senk yu]-rahmat) Qachon z

yoki s o’qilishi bo’yicha aniq qoida yo’q. Shuning uchun so’z yodlayotganda uning

o’qilishiga e’tibor berib yodlashingiz kerak.

oo=u (book [buk]-kitob)

Eslatma: Har bir uchragan yangi so’zni lug’at daftariga yozib yodlab borsangiz so’z

boyligingiz yana ham ko’payadi.

2-dars. A/an artikli

Ingliz tilida a/an noaniq artikli otlar oldidan ishlatiladi. A/an ma’nosi bitta, bir degan

ma’noda keladi. A book – kitob yoki bitta kitob. A pen – ruchka yoki bitta ruchka. An

elephant – fil yoki bitta fil.

A/an artikli faqatgina bitta narsalarga ishlatiladi. Agar biron nimani ko’plikda aytmoqchi

bo’lsak a/an ishlatilmaydi.

Misol: a book – two books (kitob – 2ta kitoblar)

An elephant – three elephants (fil-3ta fillar)

A dog – dogs (it-itlar)

A va an asosiy farqi a artiklini consonants(undosh harflar) oldidan an artiklini esa vowels

(unli harflar) oldidan ishlatamiz.

Misol: a ball (koptok), a pen (ruchka), a box (quti)

an ant (chumoli), an owl (ukki), an ostrich (tuyaqush)

Yodlash uchun so’zlar:

Vazifa: Ushbu yangi so’zlarni a va an bilan yozib chiqing.

3-dars. Fonetik qoidalar

Oldingi darslarda siz ingliz alifbosi va a/an artikli haqida o’rgandingiz. Bu galgi darsimiz esa

ingliz tilida ba’zi harflarnig o’qilishi va oldingi mavzularni mustahkamlashga bag’ishlanadi.

Ingliz tilida harflar qanday yozilsa shunday o’qilmaydi. Har bir harf turlicha tallafuz

qilinishi mumkin. Shu jihatlaridan ham ingliz tili bizning tildan farq qiladi. Masalan bizning

tilda a harfi faqatgina [a] tovushini bersa ingliz tilida a harfi [ei], [a], [e] va hattoki [o’] deb

talaffuz qilinishi mumkin. Ushbu qoidalarni sizlar bilan bosqichma-bosqich o’rganib

borishga harakat qilamiz. Shunday qilib,

1. a harfidan so’ng ikkita l kelsa ya’ni a+ll bo’lsa a harfimiz o’ deb o’qiladi.

Masalan: ball [bo’:l], call [ko’:l, small [smo’:l], all[o’:l]

2. e harfi so’z oxirida kelsa o’qilmaydi. Masalan:make [meyk], cake [keyk], snake[sneyk],

3. ikkita e harfi yonma-yon kelsa, cho’ziq [i:] deb o’qiladi. Masalan: bee [bi:], sheep

4. Ikkita o harfi yonma-yon kelsa, [u] yoki [o’] deb o’qiladi. Masalan: book [buk], cook

[kuk], good[gud] LEKIN, door [do’:], floor [flo’:]

5. c harfi esa ba’zan [s] ba’zan esa [k] o’qiladi. Agar c harfidan keyin unlilardan e,i,y kelsa

u holda s o’qiymiz. Masalan: cinema [sinema] city [siti]

Agar c harfidan keyin undoshlar va a,o,u unlilari kelsa [k] deb o’qiladi. Masalan: cat [ket],

cup [kap],coffee [koffi]

6. q harfidan so’ng u harfi kelsa ikkisi birga [kv]degan tovushni beradi. Masalan: queen

[kvi:n], quit[kvit], question [kvestshn]

make – tayyorlamoq, yasamoq

city – shahar

cup – finjon, piyola

Eslatma: qavs ichidagi [ ] tallafuzni bildiradigan tovushlar o’zbek tilidagi o’qilishini

Ingliz tilida ko’plik (plural) shakli yasash uchun ko’pgina otlarga -s qo’shimchasini

qo’shamiz. Masalan: birlikda book bo’lsa undan ko’plik yasash uchun -s qo’shimchasini

qo’shsak kifoya: books – kitoblar. O’zbek tiliga -s qo’shimchasi

-lar deb tarjima qilinadi.

one flower – two flowers

one zebra – four zebras

one lion – three lions

Lekin hamma otlarga ham -s qo’shimcha qo’shilmaydi. -s, -ss, -sh, -ch, -x, yoki -o harflari

bilan tugagan otlarga ko’plik yasash uchun -esqo’shimchasi qo’shiladi.

one bus – two buses

Quyidagi mashqda ko’plik shaklini yasang.

6. dish – ____

So’z oxirida undosh harf va y harfi kelgan otlarga y harfini tushirib qoldirib, -ies

qo’shimchasini qo’shamiz. Masalan: one baby – two babies

So’z oxirida unli harf va y kelsa, u holda -sqo’shimchasini o’zi qo’shiladi. Masalan: toy –

Ko’pgina otlarning ko’plik shakli shu qoidalar asosida yasaladi.

Ammo, ba’zi otlar borki ular bu qoidalarga bo’ysunmaydi. Ularni biz irregular plurals

deymiz. Ularning o’zini ko’plik shakli bor bo’lib, -s, -es, yoki -ies emas aynan o’sha shaklini

ishlatishimiz kerak bo’ladi. Masalan one man – two men. Ushbu ro’yxatdagi so’zlarga -s

qo’shimcha qo’shsak xato bo’ladi. Bu so’zlar ro’yxatini yaxshisi yodlab olganingiz ma’qul.

Ular unchalik ham ko’p emas. Ularning ba’zilarini keltirib o’taman:

New words (Yangi so’zlar):

watch – qo’l soat

6-dars. To be fe’li

To be fe’li bo’lmoq, hisoblanmoq degan ma’noni bildiradi yoki o’zbek tilidagi -man, -san, –

dir qo’shimchalariga to’g’ri keladi. To be fe’lini asosan ot, sifat, son bilan ishlatiladi.

To be fe’lining 3 ta shakli mavjud. Ular shaxslarga qarab tuslanadi. Bular: am, is, are

Biz doimo “I” – shaxs ya’ni “I” bilan to be ni “am” shaklini ishlatamiz.

II-shaxs “you” bilan esa “are” ni

III-shaxs ya’ni “he”, “she”, “it” bilan esa “is” ni qo”laymiz.

Ko’plikda barcha shaxslar ya’ni we, you, they ga “are” ishlatamiz.

Men o’quvchiman. (ot bilan)

He is 18 years old.

U 18 yoshda(dir). (son bilan)

This flower is beautiful.

Bu gul chiroyli(dir). (sifat bilan)

SHERZOD, [11.12.20 15:09]

[Forwarded from Ingliz tilini 0 dan oʻrganamiz !]

5-dars. Personal pronouns

Ingliz tilida personal pronouns deganda kishi (shaxs)ni o’rniga ishlatiladigan olmoshlar

John is my brother. He is my brother. (John mening akam. U mening akam)

Bu yerda John ot bo’lsa, he uning o’rnida ishlatilyapti. Ya’ni shaxs o’rniga qo’llanilmoqda.

Children are playing in the garden. They are playing in the garden.

(Bolalar bog’da o’ynashyapti. Ular bog’da o’ynashyapti).

Ingliz tilida 3ta shaxs mavjud.

I-shaxs so’zlovchi,

III-shaxs boshqa, suhbatga aloqasi bo’lmagan odam

II-shaxs you – sen, siz

III-shaxs he, she, it – u

II-shaxs you – sizlar

III-shaxs they – ular

Biz he deb faqat erkak kishi yoki o’g’il bolaga, she deb faqat qiz yoki ayolga, it deb esa

narsa buyum va jonivorga nisbatan ishlatamiz. O’zbek tiliga u deb tarjima qilinadi. Ko’plik

shaklida esa hammasiga faqatgina they (ular) qo’llaniladi.

SHERZOD, [11.12.20 15:09]

[Forwarded from Ingliz tilini 0 dan oʻrganamiz !]

7 dars. “To be” fe’li

To be ning qisqartma shakli.

Ingliz tilida to be ni qisqartma shakli ko’p uchraydi. Bular:

He is – He’s

They are – They’re

To be ning inkor shakli.

To be ni inkor shaklini yasash uchun to be dan keyin not yuklamasi qo’yiladi.

I am not a pupil. Men o’quvchi emasman.

He is not 18 years old. U 18 yoshda emas.

They are not beautiful. Ular chiroyli emas.

To be ning savol shakli.

To be ning savol shakli yasash uchun To be fe’lini egadan oldinga qo’yiladi.

You are a pupil.

Are you a pupil?

Javob berish: Yes, I am/No, I am not

SHERZOD, [11.12.20 15:09]

[Forwarded from Ingliz tilini 0 dan oʻrganamiz !]

8-dars. Demonstrative pronouns

Demonstrative pronouns ko’rsatish olmoshlari bo’lib, biror shaxs, narsa yoki predmet

Ko’rsatish olmoshlari 4ta bo’lib, ular: this, that, these va those.

This – bu (yaqindagi 1ta narsa uchun) This is a pen.

These – bular (yaqindagi 1dan ortiq narsalar uchun) Those are pens.

That – u, anavi (uzoqdagi 1ta narsa uchun) That is a kite.

Those – anavilar, ular (uzoqdagi 1dan ortiq narsalar uchun) Those are kites

Ko’rsatish olmoshlaridan inkor yasalganda to be fe’lidan so’ng not yuklamasi qo’yiladi.

Masalan: This is a flower.

This is not a flower.

Those are elephants.

Those are not elephants.

Ko’rsatish olmoshlari bilan savol tuzish to be fe’li egadan oldinga qo’yish orqali yasaladi.

This is a flower.

Is this a flower?

Those are children.

Are those children?

SHERZOD, [11.12.20 15:09]

[Forwarded from Ingliz tilini 0 dan oʻrganamiz !]

8-dars. Have / Have got

Have yoki have got bor bo’lmoq, ega bo’lmoq degan ma’nolarni anglatadi.

Masalan: I have a book. Yoki I have got a book.

Biz III shaxs birlik uchun (he, she, it) has ishlatamiz, qolgan barcha shaxslarga have

She has got a pen.

Have gotdan inkor yasalganda, have va got orasiga not yuklamasi qo’yiladi.

Masalan: I have not got a pen. Menda ruchka yo’q

They have not got a dog in their house. Ularning uyida it yo’q.

Have got = ‘ve got

Have not got = haven’t got

Has not got = hasn’t got

Savol shaklini yasash uchun esa have yoki has egadan oldinga qo’yiladi.

Masalan: Have you got a pen? Ruchkangiz bormi?

Has Lily got a brother? Lilyning akasi bormi?

Savollarga qiyidagicha qisqa javob berish mumkin:

Have you got a pen?

Yes, I have/ No, I haven’t

Has she got two pens?

Yes, she has / No, She hasn’t

9-dars. There is/There are

There is , there are u yerda bor degan ma’noni bildirib, biror joyda biror nima borligini

There is an apple in the fridge.

Xolodilnikda olma bor.

There is/are ni have/has dan farqi, have/has biror shaxsda yoki predmetda biror nima

borligini bildirsa, there is/are esa biror yerda biror nima borligini bildiradi.

U yerda qayiq bor

There are three fish.

U yerda uchta baliqlar bor.

Avvalgi darslarimizda, biz sizga “is” ni birlik “are”ni esa ko’plik uchun ishlatilishini aytib

o’tgandik, xuddi shunday ‘ there is – birlikdagi otni, there are esa ko’plikdagi otlarni

borligini ko’rsatish uchun qo’llaniladi.

There is a pen on the table. (stol ustida ruchka bor)

There are two pens on the the table. (stol ustida ikkita ruchkalar bor)

Biz there is/are dan inkor gap yasaganimizda to be fe’li (is/are) dan keyin not yuklamasi

qo’yiladi va u yerda yo’q deb tarjima qilinadi.

Masalan: There is not a pen in my bag. Mening sumkamda ruchka yo’q.

There are not five flowers in the classroom. Sinfxonada beshta gullar yo’q.

Biz there is/are dan so’roq shaklini yasaganimizda esa to be fe’li (is/are) egadan oldinga

qo’yiladi va u yerda bormi deb tarjima qilinadi.

Is there a cat in your home?

Sizning uyingizda mushuk bormi?

Are there two copybooks in your bag?

Sumkangizda ikkita daftaringiz bormi?

Ingliz tilida ko’pincha to be fe’lini qisqartmalaridan foydalaniladi.

There is/are ni quyidagicha qisqartirib foydalanish mumkin.

there is = there’s

there is not = there isn’t

there are not = there aren’t

10-dars. Present simple – oddiy hozirgi zamon.

Ingliz tilida oddiy hozirgi zamon juda ko’p ishlatiladi. 1-, 2-shaxsda va 3-shaxsning

ko’pligida oddiy hozirgi zamon hech qanday qo’shimcha talab qilmaydi. Masalan:

1. I like a school – men maktabni yoqtiraman.

2. We usually drink tea – biz doim choy ichamiz.

3. You work in the shop – siz do’konda ishlaysiz.

4. They children play in the home – u bolalar uyda o’ynashadi.

E’tibor beramiz, oddiy hozirgi zamon ayni paytda sodir bo’layotgan holatni bildirmayapdi.

Odatdagi holatni ifoda qilyapdi. Ya’ni, hozirda shunday bo’lyapdi emas, odatda shunday

bo’ladi deb tushunamiz. Hozirda bo’layotgan hodisani o’tkan darsimizda aytganimizdek

“ing” qo’shimchasi bilan ifodalaymiz va u davomli hozirgi zamon deyiladi. Hozirgi darsimiz

esa oddiy yoki odatiy hozirgi zamon desak ham bo’ladi.

Odatiy hozirgi zamon 3-shaxs birlikda (he/she/it) kelsa harakatni bildiruvchi so’zning

oxirgi harflariga qarab ies, es yoki s qo’shiladi. Oxiri s, ch, sh harflari bilan tugagan

so’zlarga “es” qo’shiladi. Shuningdek “go” va “do” kabi so’zlarga ham “es” qo’shiladi.

Study, carry kabi so’zlarda “y” tushib qolib, “ies” qo’shiladi: studies, carries. Boshqa

so’zlarda “s” harfi qo’shiladi: plays, works, reads.

Have so’zi 3-shaxs birlikda “has” so’ziga aylanadi.

11-dars. Present simple negative – oddiy hozirgi zamonning inkor shakli.

Agar siz oddiy hozirgi zamonda inkorni ifoda qilmoqchi bo’lsangiz ish-harakat so’zidan

oldin 1-, 2-shaxsda va barcha shaxsning ko’pligida “do not” (qisqartmasi: don’t)ni

1. I do not smoke – men odatda sigaret chekmayman.

2. You do not work – siz odatda ishlamaysiz.

3. We do not play – biz odatda o’ynamaymiz.

4. They do not speak English – ular odatda inglizcha gapirishmaydi.

Odatiy hozirgi zamonda inkor ifoda qilinayotganda 3-shaxs birlikda (he/she/it) bo’lsa does

not (qisqartmasi: doesn’t) ishlatiladi. Masalan: He is doesn’t like boxing – u odatda boksni

yoqtirmaydi. Agar ushbu gapda doesn’t bo’lmaganda “yoqtiradi” bo’lardi.

E’tibor beramiz, do not yoki does not qo’yilganda harakatni anglatadigan so’zga ies/es/s

harflari qo’yilmasdan shundoqligicha yoziladi.

Past simple negative: Not

Biz bilan ingliz tilini tez va oson oʻrganing��

https://t.me/joinchat/AAAAAEagiJ5BBgmXU5SkYA

SHERZOD, [11.12.20 15:09]

[Forwarded from Ingliz tilini 0 dan oʻrganamiz !]

12-dars. Present simple questions – hozirgi oddiy zamonning so’roq shakli

Oddiy hozirgi zamondagi gapni savolga aylantirish uchun gapning boshiga “Do” so’zini

I do work – men odatda ishlayman.

Do I work? – men odatda ishlaymanmi?

What, where, how kabi so’roq so’zlari gapning avvalida keladi, keyin “do”, keyin qolgan

so’zlar keladi. Ba’zan often (tez-tez), never (hech qachon), sometimes (ba’zida), usually

(odatda), always (doim) kabi so’zlar ham “do”dan oldin kelishi mumkin.

What do you do? – Nima ish qilasiz?

Bundagi birinchi “do” oddiy hozirgi zamonni bildiruvchi so’z, ikkinchi “do” – qilmoq

ma’nosidagi mustaqil so’z bo’lib kelyapdi.

Savol berayotganda 3-shaxs birlikda (he/she/it) “does” ishlatiladi.

Does he live in Uzbekistan? – U O’zbekistonda yashaydimi?

Savollarga qisqa javoblar berish mumkin:

O’zingiz haqingizda – Yes, I do yoki No, I don’t.

2-shaxsda – Yes, you do yoki No, you don’t.

3-shaxs birlikda erkak bo’lsa – Yes, he does yoki No, he doesn’t.

3-shaxs birlikda ayol bo’lsa – Yes, she does yoki No, she doesn’t.

3-shaxs birlikda jinsi noma’lum yoki odam bo’lmasa – Yes, it does yoki No, it doesn’t.

3-shaxs ko’plikda – Yes, they do yoki No, they don’t.

Hammasi “ha” yoki “yo’q” degan ma’noda ishlatiladi.

Biz bilan ingliz tilini tez va oson oʻrganing��

SHERZOD, [11.12.20 15:09]

[Forwarded from Ingliz tilini 0 dan oʻrganamiz !]

15-dars. Present continuous – Davomiy hozirgi zamon.

Avvalo, bizga “verb” (fe’l) – harakatni ifodalovchi so’z kerak bo’ladi. Masalan: eat – yemoq.

Fe’llarni har xil zamonlarga mos ko’rinishlari bo’ladi: yedi, yeyayotgan edi, yeyabdi, yeydi

va hokazo. Bugungi darsimizda “yeyabdi” deyishni, ya’ni davom etayotgan hozirgi

zamonni o’rganamiz. Buning uchun fe’lga “ing” qo’shimchasini qo’shish kerak bo’ladi:

He is eating – U ovqatlanyabdi.

Davomiy hozirgi zamonda am/is/are qo’shimchalari ishlatilishi shart!

Quyidagi kabi so’zlarda “ing” qo’shilishi bilan e harfi tushib qoladi:

come (kelmoq) – coming

smoke (chekmoq) – smoking

write (yozmoq) – writing.

Quyidagi kabi so’zlarda oxirgi harf ikkita bo’lib qoladi:

run (yugurmoq) – running

sit (o’tirmoq) – sitting

swim (suzmoq) – swimming

Quyidagi kabi so’zlarda ie o’rniga y qo’yiladi:

lie (yotmoq) – lying

die (o’lmoq) – dying

Boshqa ko’p so’zlarda hech qanday o’zgarishsiz “ing” qo’shilaveradi:

read – reading (o’qiyabdi)

learn – learning (o’rganyabdi)

watch – watching (tomosha qilyabdi).

SHERZOD, [11.12.20 15:09]

[Forwarded from Ingliz tilini 0 dan oʻrganamiz !]

16-dars. Present continuous questions – Hozirgi davomli zamonning so’roq shakli

Question – savol. Ya’ni, davomiy hozirgi zamon fe’lida savol berishni o’rganamiz.

Esimizda bo’lsa, 2-darsda darak gapni so’roq gapga o’zgartirish uchun “To be” (am/is/are)

fe’lini otdan oldinga o’tkazishni o’rgangan edik. Bu ham xuddi shunday bo’ladi. “He is

walking” (U yuryapdi) bo’lsa, “Is he walking?” (U yuryapdimi?) bo’ladi.

Har bir gapda what, who, where, how kabi so’roq so’zlar ko’pincha gapning avvalida

keladi. Keyin “To be” fe’li, keyin subject (ot) keyin verb (harakat so’zi) yoziladi.

What are the children doing? – Bolalar nima qilishyapdi?

Why is she crying? – U (ayol) nimaga yig’layapdi?.

Mavzularni yaxshi o’zlashtirish uchun biz o’rganayotgan qo’llanmadagi mashqlarni

bajarish tavsiya qilinadi. Mavzuyimiz cho’zilib ketmasligi uchun har bitta qoidaga

ko’pincha bitta misol keltiramiz, xolos.

Ingliz tilini yaxshi o’rganishda so’zlarni yodlash ham katta o’rin tutadi. Lug’atlardan kerakli

so’zlarni topib, yodlab borish tavsiya qilinadi. Biz imkonimiz boricha grammatik qoidalarni

ko’rsatib ketamiz, xolos.

SHERZOD, [11.12.20 15:09]

[Forwarded from Ingliz tilini 0 dan oʻrganamiz !]

17-dars. Davomiy va oddiy hozirgi zamon.

He is watching television – U televizor ko’ryapdi (davomiy hozirgi zamon).

He do wants television – U odatda televizor ko’radi (oddiy hozirgi zamon).

Davom etayotgan hozirgi zamon am/are/is fe’llaridan birini olishi shart:

I am working – Men ish qilyapman.

Oddiy hozirgi zamon esa am/are/is fe’llarini ham “ing” qo’shimchasini ham olmay, “do”

I do work – men odatda ishlayman.

Quyidagi so’zlar davomiy hozirgi zamonda kelsa ham “ing” qo’shilmaydi:

hate – yomon ko’rmoq

prefer – afzal ko’rmoq

SHERZOD, [11.12.20 15:09]

[Forwarded from Ingliz tilini 0 dan oʻrganamiz !]

13-dars. Past simple – oddiy o’tgan zamon.

Ish-harakatni o’tgan zamonga aylantirish uchun work, play, clean kabi fe’llarga “ed”

qo’shiladi: worked (ishladi), played (o’ynadi), cleaned (tozaladi).

Live, dance kabi so’zlarga “d” qo’shiladi: lived danced.

Marry, study kabi so’zlarda “y” tushib qolib, “ied” qo’shiladi: married, studied.

I am watching television – Men televizor ko’ryapman.

I watched television – Men televizor ko’rdim.

Ingliz tilida fe’llar ikki xil bo’ladi: regular (to’g’ri) va irregular (noto’g’ri) fe’llar. To’g’ri fe’llar

past simpleda kelganda oxiriga “ed” qo’shiladi. Noto’g’ri fe’llarga esa “ed” qo’shilmasdan

so’zning o’zi ikkinchi va uchinchi ko’rinishlarga o’zgaradi. Past simpleda noto’g’ri

fe’llarning ikkinchi ko’rinishi ishlatiladi.

Irregular fe’llar deyarli barcha ingliz tili qo’llanmalarida mavjud, biz ikkita misol bilan

Begin – began – begun

Bobur went to the cinema last week – Bobur o’tgan hafta kinoga ketgan edi.

SHERZOD, [11.12.20 15:09]

[Forwarded from Ingliz tilini 0 dan oʻrganamiz !]

14-dars. Past simple negative and questions – oddiy o’tgan zamonning so’roq va inkor

Past simpleda inkorni ifodalash uchun “did not” (qisqartmasi: didn’t)dan foydalanamiz.

“Did” so’zi “do” fe’lining o’tgan zamon ko’rinishi.

Odatiy hozirgi zamon:

I do not watch television very often – Men odatda tez-tez televizor ko’rib turmayman.

Oddiy o’tgan zamon:

I did not watch television yesterday – Men kecha televizor ko’rmadim.

Savol berish uchun esa “did”dan foydalanamiz. So’roq gap tuzilishida so’zlarning tartibi

1. Agar bor bo’lsa What/Where/How kabi so’roqlar.

2. Did yoki didn’t.

3. Gapning egasi.

Keyin qolgan so’zlar yoziladi.

Masol: What did you do yesterday evening? – Kecha kechqurun nima qildingiz?

Did va did not 3-shaxs birlik (he/she/it)da ham shunday yoziladi. Hozirgi zamon fe’liga

o’xshab does yoki does not deb “s” qo’shilmaydi.

O’tgan zamon fe’lida noto’g’ri fe’llar ikkinchi ko’rinishda ishlatilishini avvalgi darsimizda

aytgan edik. Shu yoddan chiqmasinki, did va did not ishlatilgan gapda harakatni

bildiruvchi so’zlarga “ed” qo’shilmaydi, irregular fe’llar ham birinchi ko’rinishda bo’ladi.

Did va did not bilan qisqa javoblar berish mumkin:

1. Yes + I did, we did, you did, he did, she did, it did, they did.

2. No + I didn’t, he didn’t va hokazo.

Ya’ni, “Yes” yoki “No” so’zidan keyin vergul, undan keyin kishilik olmoshi, keyin did yoki

SHERZOD, [11.12.20 15:09]

[Forwarded from Ingliz tilini 0 dan oʻrganamiz !]

17-dars. Was/were – “To be” fe’lining o’tgan zamon shakli

I am working – Men ishlayapman.

I was working – men ishlayotgan edim

We were working – biz ishlayotgan edik.

O’tgan zamon 1- va 3-shaxs birlikda am/is/are o’rniga “was” qo’yiladi. Barcha ko’plikda va

2-shaxs birlikda “were” qo’yiladi.

O’tgan zamonda darag gap tuzish uchun ham avval ega, keyin was/were qo’yiladi: You

were late yesterday – Siz kecha kech qoldingiz.

Darag gapni so’roq gapga aylantirish uchun avvalgidek was/were fe’lini egadan oldinga

Was he afraid of dogs? – U itlardan qo’rqarmidi?

Were they at work? – Ular ishda edimi?

Qisqa javob berish mumkin.

Ha demoqchi bo’lsangiz:

Yes, I was. Yes, he was. Yes, she was. Yes, it was. Yes, we were. Yes, you were. Yes, they

Yo’q demoqchi bo’lsangiz:

No, I wasn’t (was not). No, he wasn’t. No, she wasn’t. No, it wasn’t. No, we weren’t (were

not). No, you weren’t. No, they weren’t.

SHERZOD, [11.12.20 15:09]

[Forwarded from Ingliz tilini 0 dan oʻrganamiz !]

18-dars. Past continuous – Davomiy o’tgan zamon

O’tgan zamonda davom etayotgan ish harakatini bildirish uchun 17-darsdagi was/were

fe’llaridan foydalanib, ish-harakatni bildiruvchi so’zga davomiy hozirgi zamon

qo’shimchasi “ing” qo’yamiz. Davomiy hozirgi zamonda “I am sitting” (men o’tiribman)

bo’lsa, davomiy o’tgan zamonda “I was sitting” (men o’tirgan edim) bo’ladi. Ya’ni, hodisa

o’tgan zamonda davom etayotganini tushunamiz.

I am watching TV – Men televizor ko’ryapman.

I watches TV – Men odatda televizor ko’raman.

I watched TV – Men televizor ko’rdim

I was watching TV – Men televizor ko’rayotgan edim.

Savol berish uchun avvalgi darsdagi kabi, was/were egadan oldinga o’tadi:

Was he playing? – U o’ynayotgan edimi?

Javob berish uchun ham avvalgi darsdagidek “Yes, I was” yoki “No, I wasn’t” kabi qisqa

javob berish mumkin.

SHERZOD, [11.12.20 15:09]

[Forwarded from Ingliz tilini 0 dan oʻrganamiz !]

19-dars. Past continuous and past simple

Bu darsda oldingi o’tgan ikkita darsimiz takror qilinmoqda. Demak, ingliz tilida o’tgan

zamon fe’lining bir necha turlari bo’lib, biz hozirgacha ulardan ikkitasini o’rgandik:

1. Past continuous – davom etayotgan o‘tgan zamon. Ya’ni, o‘tgan zanonning falon

vaqtida falon voqea sodir bo’ldi emas, sodir bo’layotgan edi, demoqchi bo’lganimizda

past continuousni ishlatamiz. Davom etayotgan fe’llarda u hozirgi zamonda yoki o’tgan

zamonda bo’lsa ham “To be” fe’li ishlatiladi. Davom etayotgan hozirgi zamonda

am/is/are, o’tgan zamonda was/were ishlatiladi.

2. Past simple – oddiy o’tgan zamon. Ya’ni, biror ish harakat o’tgan zamonda davom

etmayotgan, tugatilgan holatni ifodalashda biz past simpledan foydalanamiz. Oddiy

o’tgan zamonda ish-harakatni bildiruvchi so’zga so’zning shakliga qarab ied/ed/d

qo’shimcha harflari qo’shiladi, irregular fe’llar esa qo’shimchasiz to’liq boshqa so’zga

o’zgaradi. Oddiy o’tgan zamon fe’lida “To be” fe’li ishlatilmaydi.

SHERZOD, [11.12.20 15:09]

[Forwarded from Ingliz tilini 0 dan oʻrganamiz !]

Past simple and Past continuous

Biz bilan ingliz tilini tez va oson oʻrganing��

SHERZOD, [11.12.20 15:09]

[Forwarded from Ingliz tilini 0 dan oʻrganamiz !]

20-dars. Present perfect – Hozirgi tugatilgan zamon

Ingliz tilidagi zamonlarning turlaridan yana biri present perfect deyiladi. Biror voqea

o’tmishda boshlanib, hozir tugagan holat. Yoki oldinroq sodir bo’lgan, hozir ma’lum

bo’lgan. Bu fe’lni ifodalash uchun egadan so’ng have/has so’zlarini ishlatib, harakat

so’zlariga ied/ed/d o’tgan zamon qo’shimchalaridan birini qo’shamiz.

I have cleaned my shoes – Men poyafzalimni tozaladim. Ya’ni, hozirgina tozalab bo’ldim,

kecha yoki undan oldin emas, yaqin vaqt oralig’ida tozaladim.

Present perfectda irregular fe’llarning uchinchi ko’rinishi ishlatiladi.

Noto’g’ri fe’llar uch xil ko’rinishda bo’lishini aytib o’tdik:

3. Past participle

Masalan, past participleda “go” – gone bo’ladi. Ba’zi noto’g’ri fe’llarning 2- va 3-

ko’rinishlari bir xil bo’lsa, ba’zilari uchchala formati uch xil bo’ladi.

Quyida o’sha noto’g’ri fe’llarning ba’zilarini keltiramiz:

be (am/is/are) – was/were – been

read – read – read

make – made – made

break – broke – broken

build – built – built

buy – bought – bought

drive – drove – driven.

SHERZOD, [11.12.20 15:09]

[Forwarded from Ingliz tilini 0 dan oʻrganamiz !]

21-dars. Present perfect

How long have you.

Present perfectning davomi.

How long have you been in London? – Qachondan beri siz Londondasiz?

“How long” – qancha uzoq, qancha vaqt kabi tarjima qilinadi. Undan keyingi “have you”

present perfectning “question” (savol) shaklida ishlatiladi. Undan so’ng “To be” fe’li

keladi. “To be” hozirgi zamonda am/is/are, oddiy o’tgan zamonda was/were, present

perfectda esa 3-ko’rinish “been” shaklida keladi. Demak, “How long have you been in

London?” so’roq gapi shu tariqa hosil bo’ldi. Javob berishda:

I have been in Londan since Monday

– Men dushanbadan beri Londondaman, deyish mumkin. Savolda “have you” deyilsa,

javobda “I have” deyiladi. I va you o’rnida we, they, he, it kabi ko’rsatish so’zlari bo’lishi

mumkin, javob berishda ham shunga qaraladi.

Biz bilan ingliz tilini tez va oson oʻrganing��

SHERZOD, [11.12.20 15:09]

[Forwarded from Ingliz tilini 0 dan oʻrganamiz !]

22-dars. Present perfect

Hozirgi tugallangan zamonda savol berish:

Have you ever been to Rome – Siz hech Rimda bo’lganmisiz?

Yes, I have. Many times – Ha bo’lganman, ko’p marta.

Savol o’tgan zamondan to hozirga qadar bo’lgan muddat haqida so’ralyapdi. Voqea o’tgan

zamonda bo’lgan, ammo ma’lumot hozirgi vaqtgacha bo’lgan zamonni ifodalaydi.

“Ever” (hech) bilan savol berilganda agar inkor qilmoqchi bo’lsak, “No, never” (yo’q, hech

qachon) deyish kifoya qiladi.

I was looking for. Where have you been? – Men sizni qidirayotgan edim. Qayerda edingiz

Ushbu gap ham “present perfect” (hozirgi tugallangan zamon) hisoblanadi.

Biz bilan ingliz tilini tez va oson oʻrganing��

SHERZOD, [11.12.20 15:09]

[Forwarded from Ingliz tilini 0 dan oʻrganamiz !]

23-dars. Present Perfect

How long have you.

Present perfectning davomi.

How long have you been in London? – Qachondan beri siz Londondasiz?

“How long” – qancha uzoq, qancha vaqt kabi tarjima qilinadi. Undan keyingi “have you”

present perfectning “question” (savol) shaklida ishlatiladi. Undan so’ng “To be” fe’li

keladi. “To be” hozirgi zamonda am/is/are, oddiy o’tgan zamonda was/were, present

perfectda esa 3-ko’rinish “been” shaklida keladi. Demak, “How long have you been in

London?” so’roq gapi shu tariqa hosil bo’ldi. Javob berishda: I have been in Londan since

Monday – Men dushanbadan beri Londondaman, deyish mumkin. Savolda “have you”

deyilsa, javobda “I have” deyiladi. I va you o’rnida we, they, he, it kabi ko’rsatish so’zlari

bo’lishi mumkin, javob berishda ham shunga qaraladi.

Biz bilan ingliz tilini tez va oson oʻrganing��

SHERZOD, [11.12.20 15:09]

[Forwarded from Ingliz tilini 0 dan oʻrganamiz !]

24-dars. For, since, ago

Present perfectda vaqtni ifodalash.

Biror hodisa yoki holat qachondan beri, qancha vaqt avval yohud qaysi voqeadan oldin

sodir bo’lganini ifodalash uchun for/since/ago so’zlaridan biri ishlatiladi.

O’tgan zamondan to hozirgacha bo’lgan vaqt oralig’ida ma’lum vaqt o’lchovi bilan

belgilangan hodisani ifodalash uchun “for” qo’yiladi. 4 yildan beri, 2 kundan beri, 6

soatdan beri, 3 haftadan beri, 1 oydan beri, 10 daqiqadan beri kabilar shular

Bobur has been in London for six days – Bobur olti kundan beri Londonda. Present perfect

qoidasiga ko’ra “I have” formulasidan foydalanamiz. “I” o’rnida Bobur, have esa 3-shaxsda

“has”ga aylanadi. Keyin “To be” fe’lining 3-formati “been” qo’yilyapdi. Keyin qayerdaligi

yozilib, qachondan beriligi oxirida yozilyapdi.

Aniq bir vaqt ma’lum qilinib, o’shandan hozirga qadar, degan ma’no ifodalansa “for”

o’rniga “since” qo’yiladi. Dushanbadan beri, apreldan beri, 9-oktabrdan beri, 2010-yildan

beri, soat 12:00 dan beri kabilar shular jumlasidan. Ya’ni, boshlangan vaqti ma’lum

qilingan, lekin hozirgacha qancha vaqt o’tgani ma’lum qilinmagan holatda “since”

Alisher has been in Canada since January – Alisher yanvardan beri Kanadada.

Hodisa hozirgi vaqtdan qancha oldin sodir bo’lgani ma’lum qilinayotganda “ago” (oldin)

so’zi ishlatiladi. 1 yil oldin, 3 oy oldin, 5 minut oldin va hokazo:

He arrived in London 4 days ago – U Londonga 4 kun oldin keldi.

SHERZOD, [11.12.20 15:09]

[Forwarded from Ingliz tilini 0 dan oʻrganamiz !]

25-dars. Present perfect and past simple

Ikkala zamonning farqi nimada?

Past simple – oddiy o’tgan zamon. Kecha yoki shunga o’xshash o’tgan zamonga oid vaqtda

bajarilgan oddiy harakat bo’lib, u hozir davom etmayapdi. Hodisa o’tgan zamonning

o’zida qolib ketgan. O’tgan zamonda davom etayotgani ham yo’q. We arrived yesterday –

biz kecha yetib keldik.

Yetib kelayotgan edik yoki hozir yetib keldik emas. Savol berishda “did you” (nima

qilyapsiz) shaklidan foydalanib, javob berishda “I did” (men qilyapman) ko’rinishida javob

beriladi. Noto’g’ri fe’llar ikkinchi ko’rinishda yoziladi. Masalan: go – went, do – did, write –

wrote va hokazo. To’g’ri fe’llarga “ed” qo’shiladi. “Did” so’zidan keyingi so’zlarga “ed

qo’shilmaydi, 2-formatga ham o’zgarmaydi.

Present perfect – tugallangan hozirgi zamon. Hodisa o’tgan zamonda sodir bo’lib,

hozirgacha davom etgan holat. Masalan: I have lost my key – Men kalitimni yo’qotib

qo’ydim. Ya’ni, haliyam topganim yo’q. Present perfect have/has bilan ifodalanadi. Agar

ularsiz yozilsa, past simple bo’ladi. I lost my key yesterday – Men kecha kalitimni yo’qotib

Faqat 3-shaxs birlik (he/she/it)da “has”, boshqa holatlarda have ishlatiladi. To’g’ri fe’llarga

“ed” qo’shiladi. Noto’g’ri fe’llar 3-formatda yoziladi. Masalan: go – gone, do – done, write –

written va hokazo.

Present perfect: Have you ever been to Spain? (Siz hech Ispaniyada bo’lganmisiz?)

Past simple: Did you go to Spain last year? (Siz o’tgan yili Ispaniyaga bordingizmi?)

Birinchi gapda hozirgacha bo’lgan vaqt oralig’ida savol beryapdi. Demak, bu tugallangan

Ikkinchi gapda o’tgan yili haqida so’rayapdi. Undan keyin hozirgacha hech qanday

ma’lumot yo’q. Demak, bu oddiy o’tgan zamon.

Ingliz tili: grammatikani oson o’rganish

Ingliz tili grammatikasi bir qarashda o’rganish uchun eng qiyin bo’lgan qoidalar jamlanmasiga o’xshab ko’rinishi mumkin. Ammo, ishoning, asl haqiqat bunday emas! Ingliz tili grammatikasi har qancha qiyin, chalkash va zerikarli ko’rinmasin, u bir necha soniyalar ichida Sizning o’rganishingiz uchun dunyodagi eng oddiy va oson narsalardan biriga aylanishi mumkin. Bu uchun faqatgina Sizdagi xohishning o’zi yetarli!

Ingliz tili grammatikasini oson o’rganishni xohlaysizmi? Ingliz tilida gapirish jarayonida kamroq grammatik xatolarga yo’l qo’yish istagidamisiz? Kirish imtihonlaridagi ingliz tili grammatikasiga oid testlarni bajarish uchun xorijiy til grammatikasini puxta egallamoqchimisiz? Unda o’qishda davom eting.

Yaqinda o’z qiziqishlarimdan kelib chiqqan holda Google qidiruvi orqali O’zbekiston yoshlarining ingliz tilini o’rganish maqsadida Internetda amalga oshirgan qidiruvlari tarixi statistikasini ko’rib chiqdim. Rosti, bu ishni amalga oshirishda avval O’zbekistonda ingliz tili grammatikasini o’rganishga bunchalik katta qiziqish mavjudligini, to’g’rirog’i Internetda ingliz tili grammatikasiga oid mavzularni o’zbek tilida bunchalik ko’p foydalanuvchilar izlashini bilmagan edim. Natijalar ingliz tilini o’rganishga bo’lgan qiziqishning o’zbek tilida so’zlashuvchi foydalanuvchilar orasida qanchalik yuqori ekanligini yana bir bor tasdiqlaydi.

Yaqin o’tgan vaqt oralig’idagi Google orqali qidirilgan so’rovlar kalit so’zlari quyidagilarni o’z ichiga olgan edi: ingliz tili grammatikasi, ingliz tili grammatikasini o’rganish, grammatika qoidalari, ingliz tili grammar, english grammatikasi, english grammar, grammatika darslar, ingliz tilida gapirishni o’rganish, ingliz tilida gaplashishni o’rganish, ingliz tili video darslar, ingliz tili online, ingliz tili darslari o’zbek tilida, ingliz tili kurslari, ingliz tili repetitorlari, ingliz tili IELTS, ingliz tili testlar, ingliz tili dars ishlanmalari, ingliz tilini oson o’rganish, ingliz tili o’rganish… Ehhe, qidirilgan bu kalit so’zlar hilma-hilligini davom ettiraversak maqolamiz o’n ming so’zdan ham oshib ketadi. Ammo muhimi kuzatish shuni tasdiqlaydiki, ingliz tilini yoki ingliz tili grammatikasini o’rganishga bo’lgan talab so’nggi bir necha oy ichida bir necha o’n baravarga oshib ketdi. Bu ko’rsatkich saytimizda yangi grammatik manbaalarning ko’paytirilishiga turtki bo’lishi bilan bir qatorda ingliz tili grammatikasini osonroq o’rgatish usullari haqida bosh qotirishga ham undaydi. Yuqoridagi talabdan kelib chiqqan holda ingliz tili grammatikasini oson o’rganish yuzasidan o’z bilim va tajribamga tayangan holda quyidagi tavsiyalarni berishga qaror qildim. Ular ingliz tili grammatikasini o’rganishni endi boshlagan, grammatikani o’rganishni davom ettirayotgan yoki ingliz tili grammatikasini kimgadir o’rgatishga harakat qilayotgan vatandoshlarimizga kerakli bo’ladi degan umiddaman.

Ingliz tili grammatikasini bir necha oylar davomida to’liq va eng muhimi oson o’rganish uchun quyidagi sinovdan o’tgan, ishonchli hamda to’liq yaxshi natija beradigan oddiy ko’rsatmalarga amal qilgan holda o’rganishga kirishign:

1. Ingliz tili grammatikasini o’rganishdan avval o’zbek tili grammatikasini yaxshi tushunib oling.

O’z ona tilini bilmagan kishi xorijiy tilni mukammal darajada o’rgana olmaydi. Ingliz tili grammatikasini o’rganishga kirishganingiz juda yaxshi, ammo bundan oldin o’zbek tili grammatikasini o’rgansangiz yoki mavjud bilimlaringizni takrorlasangiz, xorijiy til grammatikasini o’rganishingiz oson kechadi. O’zbek tili va ingliz tili grammatikalari tuzilish, kelib chiqish va o’rganilish jihatidan ancha farqli bo’lishiga qaramasdan tilni o’rganishda ishlatiladigan asosiy grammatika tushunchalar bu ikki tilda bir xildir. Shu sababli ularni qiyoshlash, taqqoslash hamda umumiy tushunchalarni birlashtirish orqali ingliz tili grammatikasini yaxshiroq tushunish mumkin. O’z ona tilingizni qancha yaxshi bilsangiz, uning grammatika qoidalarini qancha yaxshi tushunsangiz, ingliz tili grammatikasini ham shunchalik oson o’rganasiz.

2. Ingliz tilini o’rganmang. Ingliz tilini yashang!

Tilni shunchaki o’rganish orqali uning grammatikasini yaxshi tushunib olish juda qiyin. Ingliz tili grammatikasini oson o’rganish uchun grammatik qoidalarni yodlash, grammatikaga oid kitoblar o’qish yoki zerikarli grammatika darslariga qayta-qayta qatnashaverishning o’zi yetarli emas. Grammatikani o’rganishni osonlashtirishdagi birinchi qadam – bu til grammatikasi qurilishini butun vujudingiz bilan his qilgan holda uning har bir qoidasi mazmunini tushunib olishingiz hisoblanadi. Bir so’z bilan aytganda, grammatikani o’rganish uchun Siz uni butun vujudingiz bilan his qila olish darajasida tushunishingiz, shu tushunchani aqliy hayotingizga kirita olishingiz kerak. Buni qanday amalga oshirsa bo’ladi? Tasavvur qiling, Siz ingliz tili grammatikasida son (the numeral) mavzusini o’rganmoqchisiz. Buning uchun Siz faqatgina son haqidagi qoidalarni o’qish bilan cheklanib qolmang. Qo’lingizga ruchka va yangi varaq oling-da, mavzu haqidagi Siz tasavvur qilgan eng sodda, eng tushunarli, eng qiziqarli bo’lgan qoidani o’zingiz uchun yarating. Agar zarur bo’lsa qo’shimcha tushunchalarni yozing. Mayli, bu yozganlaringiz kitoblardagidek murakkab bo’lmasin, muhimi u Sizning qarashlaringizga uyg’un holda tabiiy bo’lsin! Qarabsizki, son mavzusining Sizga mos, tushunarli va muhimi o’rganishingiz uchun qulay bo’lgan tushunchalari paydo bo’la boshlaydi. Shu tariqa har bir mavzuni o’zingizga moslagan holda ingliz tili grammatikasini o’z xohishlaringiz, uslubingiz, qarashlaringizdan kelib chiqqan holda oson o’rganishni boshlaysiz. Muhimi tashqi muhit emas. Eng muhimi – bajarayotgan ishingizga nisbatan munosabatingiz!

3. O’rganishingizni o’rganing.

Siz qaysi usulda dars qilsangiz yaxshiroq o’rganasiz? Mana shu narsani yaxshi tushunib oling. Kimlardir eshitish orqali, kimlardir ko’rish yoki bajarish orqali yaxshi o’rganadi. Agar Sizda eshitish orqali o’rganish oson bo’lsa grammatik qoidalarni o’zingiz telefoningiz diktofoniga o’qishingiz ovozini yozib olib, keyin uni kun bo’yi tinglab yurishingiz mumkin. Ko’rish orqali yaxshi o’rgansangiz ingliz tili grammatikasiga oid slaydlar va video darslar yordamida bilim oling. Bajarish orqali o’rganishingiz osonroq kechsa mavzuga doir mashqlarni odatdagidan ko’proq bajarishga va o’rganilgan grammatik qoidani ko’proq amalda qo’llashga harakat qiling.

4. Mavjud bilimlaringizdan unumli foydalaning.

Rus tilini yaxshi bilasizmi? Agar bilsangiz, ingliz tilini o’rganish jarayonida bu bilimingizdan unumli foydalanishingiz mumkin! Rus tili grammatikasi ingliz tili grammatikasiga qanchalar yaqin ekanligini juda yaxshi bilasiz. Bu mutanosiblikdan ikki tilni solishtirgan holda yangi bilimlarni egallashda foydalanishingiz mumkin. Ingliz tili va rus tili grammatikasi o’rtasidagi o’xshashlik yoki farqli jihatlarni sinchiklab o’rganib chiqish jarayonining o’zida ham qanchadan-qancha yangi tushunchalarni o’zlashtirib olish mumkin!

5. Do’stingiz bilan birga o’rganing.

Yolg’iz o’rganishga nisbatan kim bilandir raqobatlashib, yoki fikrni o’rtoqlashga yolda o’rganish ancha samaralidir. Imkon qadar ingliz tili grammatikasini o’rganayotgan do’stingiz bilan ko’proq aloqada bo’lib turing. U bilan grammatik mavzu yuzasidan tez-tez savol-javoblar o’tkazib turing. Agar ingliz tili grammatikasini birga o’rganish uchun yaqin tanishingiz yoki do’stingiz bo’lmasa, bunday sherikni mahalliy til markazlarida o’qiyotgan tengdoshlaringiz, Siz o’qiyotgan ilm dargohidagi talabalar, eng qiyin hollarda esa internet orqali ingliz tilini o’rganish saytlari foydlanuvchilari, masalan odnoklassniki saytidagi ingliz tilini o’rganish guruhlari a’zolari orasidan tilni birga o’rganish uchun sherik topishingiz mumkin. Izlangan har doim imkon topadi!

6. Xato qilishdan qo’rqmang!

Grammatikani o’rganish doimiy xatolar qilib, ularni tuzatish orqali tushuncha olishdan iborat ekanligini bilasizmi? Agar bilmasangiz, grammatikani o’rganish davrida u yoki bu mavzu yuzasidan mashq bajarganda xatolarga yo’l qo’yishingiz natijasida o’zingizni yomon his qilishingiz, o’rganishga bo’lgan shijoatingiz tushib ketishi va natijada ko’proq kuchingizni o’rganishga emas, xatolaringizdan hafa bo’lishga sarflab qo’yishingiz mumkin. Xatolar qilish orqali o’rganish qiziq, foydali va esda qolarli ekanligini bilganingizda esa yuqoridagi yomon hissiyotlar Sizni hech qachon to’xtatib qola olmaydi! Hech qachon ingliz tili grammatikasini o’rganishda xato qilishdan qo’rqmang. Xato bo’lishi mumkin bo’lsa ham mavzuga oid fikringizni aytishga harakat qiling.

7. O’rganganlaringizni tez-tez takrorlab turing.

Bir marta o’rgangan grammatik qoidangizni bir haftada bir marta 3 soat vaqt sarflab takrorlashga nisbatan har kuni 3 minutdan vaqt sarflab takrorlab turishingiz yaxshiroq samara beradi. Takrorlash jarayonini qanchalik uzoq vaqt davom etishiga emas, balki takrorlashingizning qanchalik tez-tez amalga oshirilib turishiga asosiy e’tiboringizni qarating! O’rgangan bilimingizni takrorlamay qo’ysangiz tez fursat ichida bu bilimingizdan ajralib qolishingiz mumkinligini unutmang! Faqat takrorlab tursangizgina bilimingiz mustahkamlanadi. Sizda mavjud bilimlarni takrorlab turishni ingliz tili grammatikasida oid mashqlar to’plamidagi grammatik mashqlarni bajarish, grammatika qoidalarni o’qish yoki do’stingiz bilan grammatikaga oid savol-javoblar o’tkazib turish orqali amalga oshirishingiz mumkin.

8. O’rgatish orqali o’rganing.

Balki Siz hali ingliz tili grammatikasini to’liq o’zlashtirmagandirsiz, ammo undagi eng kichik, sodda tushunchalarni yaxshi yodlab olgan bo’lishingiz mumkin. Bu holda ingliz tilini o’rganishga qiziqayotgan Sizdan kichik ukangiz, tanishingiz yoki butunlab begona biror kishiga Siz yaxshi bilgan grammatik qoidani yaxshilab tushuntirib berishingiz, boshqa kishiga o’rgatishingiz o’zingizning o’rganishingizda juda katta ahamiyatga ega. Kimgadir biror narsani o’rgatish uchun mazkur bilimni qayta-qayta takrorlash, izlanish va yaxshiroq tushuntirishning osonroq yo’llarini izlashga to’g’ri keladi. Bu esa o’z-o’zidan mavzuni takrolashingiz hamda mustahkam o’rganishingizni anglatadi. Kimgadir ingliz tilini o’rgatish uchun katta o’qituvchi bo’lishingiz, ingliz tilini professional darajada bilishingiz umuman shart emas. Sizda bor bilimlarni bugundan boshlab yana kimgadir o’rgatishga kirishing!

Ingliz tilini o’rganishga doir yuqoridagi tavsiyalar o’rganishning minglab usullaridan ba’zilari xolos. Bulardan tashqari ingliz tilini oson o’rganishning juda ko’p usullari mavjud. Ularni topish Sizdan izlanish, sabr va harakat talab etadi.

Ingliz tilini o’rganish juda oson. Siz o’ylaganingizdan ham osonroq! Sizga aytishganidan ham osonroq! Muhimi bunga Siz ishoning. Siz ingliz tilini to’liq o’rganishni uddalaysiz. Azamat.uz sayti Sizga ishonadi!

Ingliz tili grammatikasi – English grammar

Ingliz tili grammatikasi tarkibidagi ma’nolarni kod tarkibiga kiritish usuli Ingliz tili. Bunga tuzilishi kiradi so’zlar, iboralar, bandlar, jumlalar va butun matnlarning tuzilishi.

Ingliz tilining tarixiy, ijtimoiy, madaniy va mintaqaviy turlari mavjud. Dan farqlar grammatika Bu erda tasvirlangan ba’zi birida uchraydi lahjalar. Ushbu maqolada umumlashtirilgan, bugungi kun tasvirlangan Standart ingliz tili – ommaviy nutqda ishlatiladigan nutq va yozuv shakli, shu jumladan translyatsiya, ta’lim, ko’ngil ochish, hukumat va yangiliklar, shu jumladan registrlar rasmiydan norasmiygacha. O’rtasida grammatikada farqlar mavjud standart shakllar ning Inglizlar, Amerika va Avstraliya ingliz tili, ammo ular farqlardan ko’ra kichikroq lug’at va talaffuz.

Zamonaviy ingliz tili asosan tark etdi egiluvchan ish tizimi foydasiga hind-evropa analitik inshootlar. The shaxs olmoshlari morfologik ishni boshqa har qanday so’z turkumiga qaraganda kuchliroq saqlang (qadimgi ingliz tilining yanada kengroq germaniyalik tizim tizimining qoldig’i). Boshqa olmoshlar va barcha ismlar, sifatlar va maqolalar uchun grammatik funktsiya faqat ko’rsatiladi so’zlar tartibi, tomonidan predloglar va “tomonidanSakson genitiv yoki Ingliz tili ” (-lar). [1]

Sakkiz “so’z sinflari” yoki “nutq qismlari” odatda ingliz tilida farqlanadi: otlar, aniqlovchilar, olmoshlar, fe’llar, sifatlar, zarflar, predloglar va bog`lovchilar. Ismlar eng katta so’z turkumini, ikkinchi o’rinda fe’llar hosil qiladi. Boshqa deyarli barcha ismlardan farqli o’laroq Hind-evropa tillari, Inglizcha ismlarda yo’q grammatik jins.

Mundarija

1 So’z sinflari va iboralar

1.1 Otlar

1.1.1 Iboralar
1.1.2 Jins

1.3.1 Shaxsiy
1.3.2 Namoyish qiluvchi va so’roq qiluvchi
1.3.3 Nisbiy
1.3.4 “U yerda”
1.3.5 Boshqalar

1.4.1 Iboralar

1.5.1 Taqqoslash
1.5.2 Iboralar

1.6.1 Iboralar

3.1 So’z tartibi
3.2 Savollar
3.3 Bog’liq gaplar
3.4 Inversiyani boshqa usullari
3.5 Imperativlar
3.6 Elliptik konstruksiyalar

7.1 Grammatika kitoblari
7.2 Monografiyalar

So’z sinflari va iboralar

Ismlar, fe’llar, sifatlar va qo’shimchalar shakllanadi ochiq darslar – ot kabi yangi a’zolarni osonlikcha qabul qiladigan so’z sinflari celebutante (moda doiralarida tez-tez uchraydigan taniqli shaxs) va shunga o’xshash boshqa yangi so’zlar. [2] Qolganlari deb hisoblanadi yopiq darslar. Masalan, tilga yangi olmosh kirib kelishi kamdan-kam uchraydi. An’anaviy ravishda sifatdoshlar bilan bir qatorda aniqlovchilar har doim ham nutqning alohida qismi sifatida qaralmagan. Kesishmalar so’zning boshqa bir klassi, ammo ular bu erda ta’riflanmagan, chunki ular tarkibiga kirmaydi band va hukm tilning tuzilishi. [2]

Tilshunoslar odatda to’qqizta inglizcha so’z sinflarini qabul qiladilar: ismlar, fe’llar, sifatlar, qo’shimchalar, olmoshlar, predloglar, bog’lovchilar, aniqlovchilar va undovlar. Ingliz tilidagi so’zlar odatda so’z sinfi uchun belgilanmaydi. So’z shaklidan, qaysi sinfga mansubligini aniqlashning iloji yo’q, faqat ma’lum darajada, egiluvchan sonli yoki hosila qo’shimchali so’zlardan tashqari. Boshqa tomondan, aksariyat so’zlar bir nechta so’zlar sinfiga tegishli. Masalan, yugurish fe’l yoki ism vazifasini bajarishi mumkin (ular ikki xil deb qaraladi) leksemalar ). [3] Leksemalar bo’lishi mumkin egilgan turli grammatik kategoriyalarni ifoda etish. Leksema yugurish shakllariga ega ishlaydi, yugurdi, oqma, yuguruvchiva yugurish. [3] Bitta sinfdagi so’zlar ba’zan bo’lishi mumkin olingan boshqasida bo’lganlardan. Bu yangi so’zlarni keltirib chiqarish imkoniyatiga ega. Ism aerobika yaqinda sifatni keltirib chiqardi aerobik. [3]

So’zlar birlashib, shakllanadi iboralar. Fraza odatda ma’lum bir so’z turkumidagi so’z bilan bir xil vazifani bajaradi. [3] Masalan, mening juda yaxshi do’stim Piter gapda xuddi ot singari ishlatilishi mumkin bo’lgan ibora bo’lib, shuning uchun a ot iborasi. Xuddi shunday, sifatdosh iboralari va ergash gaplar go’yo ular sifatlar yoki qo’shimchalar kabi ishlaydi, ammo boshqa turdagi iboralar bilan terminologiya turli xil ta’sirga ega. Masalan, a fe’l iborasi har qanday ob’ektlar va boshqa qaramog’idagi kishilar bilan birgalikda fe’ldan iborat; a predlogli ibora bosh gapdan va uning tarkibidan iborat to’ldiruvchi (va shuning uchun odatda ergash gapning bir turi); va a aniqlovchi ibora aniqlovchini o’z ichiga olgan ism iborasining bir turi.

Otlar

Ko’pchilik keng tarqalgan qo’shimchalar kabi boshqa ismlardan yoki boshqa turdagi so’zlardan otlarni hosil qiling – yosh (kabi) siqilish), -damlik (kabi) opa-singillik), va hokazo, [3] garchi ko’plab ismlar bunday qo’shimchani o’z ichiga olmaydigan asosiy shakllar bo’lsa (masalan mushuk, o’t, Frantsiya). Ismlar ham ko’pincha tomonidan yaratilgan konversiya so’zlar singari fe’llar yoki sifatlar gapirish va o’qish (zerikarli suhbat, tayinlangan o’qish).

Ismlar ba’zan semantik jihatdan (ma’nolariga qarab) quyidagicha tasniflanadi xususiy ismlar va umumiy ismlar (Kir, Xitoy va boshqalar qurbaqa, sut) yoki kabi aniq ismlar va mavhum otlar (kitob, noutbuk va boshqalar xijolat, xurofot). [4] Grammatik farq ko’pincha o’rtasida o’rnatiladi sonlar (hisoblanadigan) otlar kabi soat va shaharva sanoqsiz (hisoblanmaydigan) otlar kabi sut va dekor. [5] Ba’zi ismlar “sharob” so’zi kabi hisoblanadigan va hisoblanmaydigan darajada ishlashi mumkin (Bu yaxshi sharob, Men qizil sharobni afzal ko’raman).

Hisoblanadigan ismlar odatda mavjud yakka va ko’plik shakllari. [4] Aksariyat hollarda birlik sondan birlik qo‘shish orqali hosil bo‘ladi – [e] s (kabi) itlar, butalar) mavjud bo’lsa-da tartibsiz shakllari (ayol / ayollar, oyoq / oyoqva boshqalar), shu jumladan ikkala shakl bir xil bo’lgan holatlar (qo’ylar, seriyali). Qo’shimcha ma’lumot uchun qarang Inglizcha ko’plik. Ma’lum ismlar, singari shakldagi birlik bo’lsa ham, ko’plik fe’llari bilan ishlatilishi mumkin Hukumat . (qayerda hukumat hukumatni tashkil etuvchi odamlarni nazarda tutadi). Bu shakl synesis; bu amerikalik ingliz tiliga qaraganda inglizlarda keng tarqalgan. Qarang Inglizcha ko’plik § ko’plik sifatida qabul qilingan jamoaviy ma’noga ega birliklar.

Inglizcha ismlar uchun belgilanmagan ish ba’zi tillarda bo’lgani kabi, lekin ular mavjud egalik shakllari, qo’shilishi orqali -lar (kabi) Jonning, bolalar) yoki shunchaki apostrof holatida (talaffuzi o’zgarmasdan) – [e] s ko’plik va ba’zan boshqa so’zlar bilan tugaydi -s (itlarning egalari, Isoning sevgisi). Umuman olganda, tugatish ismli iboralarga nisbatan qo’llanilishi mumkin (kabi kechagi opani ko’rgan odam); pastga qarang. Egalik shakli aniqlovchi sifatida ishlatilishi mumkin (Jon mushuk) yoki ism iborasi sifatida (John’s – Jeynning yonidagi).

The egalik holati affiks yoki klitik sifatida munozara mavzusi. [6] [7] Bu nemis kabi tillarning ot egilishidan farq qiladi genetik oxiri iboraning oxirgi so’ziga qo’shilishi mumkin. Buni hisobga olish uchun egalikni, masalan, klitik qurilish (“” deb tahlil qilish mumkinenklitik keyinga qoldirish ” [8] ) yoki burilish sifatida [9] [10] iboraning oxirgi so’zi (“chekka burilish”).

Iboralar

Ism jumlalari jumlalar ichida ism sifatida grammatik jihatdan ishlaydigan iboralar, masalan Mavzu yoki ob’ekt fe’lning. Aksariyat ot so`z birikmalari o`ziga xos ismga ega bosh. [5]

Ingliz tilidagi so’z birikmasi odatda quyidagi shaklga ega (barcha elementlar mavjud bo’lishi shart emas):

Aniqlovchi	+	Old modifikatorlar	+	YOQ	+	Postmodifikatorlar / komplement

The aniqlovchi maqola bo’lishi mumkin (The, a [n]) yoki keyingi qismda tasvirlangan boshqa teng so’z. Ko’pgina kontekstlarda ot iborasi uchun qandaydir aniqlovchini kiritish talab qilinadi.
oldingi modifikatorlar sifat va ba’zi bir sifat iboralarini o’z ichiga oladi (masalan qizil, juda yoqimli) va ot qoshimchalari (kabi kollej iborada kollej talabasi). Sifatdosh yasovchilar odatda ot birikmalaridan oldin keladi.
a to’ldiruvchi yoki postmodifier[5] predlogli ibora bo’lishi mumkin (. London), a nisbiy band (kabi) . biz buni kecha ko’rdik), ma’lum bir sifat yoki ishtirok etish iboralar (. sohilda o’tirib), yoki a qaram gap yoki infinitiv ibora ismga mos (o’xshash) . dunyo dumaloq ekanligi kabi ismdan keyin haqiqat yoki bayonot, yoki . keng sayohat qilish kabi ismdan keyin istak).

Yuqorida aytib o’tilgan barcha elementlarni o’z ichiga olgan ismli iboraga misol Siz suhbatlashayotgan juda jozibali yosh kollej talabasi. Bu yerda bu aniqlovchi, juda jozibali va yosh sifatlar old modifikatorlari, kollej ism qo’shimchasi, talaba iboraning boshlig’i bo’lib xizmat qiluvchi ot va kim bilan gaplashayotgan edingiz post-modifikator (bu holda nisbiy gap). Old modifikatorlarning tartibiga e’tibor bering; aniqlovchi bu birinchi va ot qoshimchasi kelishi kerak kollej sifat sozlovchilaridan keyin kelishi kerak.

Kabi muvofiqlashtiruvchi birikmalar va, yokiva lekin kabi turli xil darajadagi ism iboralarida ishlatilishi mumkin Yuhanno, Pol va Meri; mos keladigan yashil palto va shlyapa; xavfli, ammo hayajonli sayohat; o’tirgan yoki tik turgan odam. Qarang § qo’shma gaplar ko’proq tushuntirish uchun quyida.

Ism jumlalari ham joylashtirilishi mumkin qo’shilish (bu erda ketma-ket ikkita ibora bir narsani anglatadi), kabi o’sha prezident Avraam Linkoln, . (qayerda o’sha prezident va Avraam Linkoln appozitsiyada). Ba’zi kontekstlarda xuddi shu kabi predlogli ibora bilan ifodalanishi mumkin ochlik va yuqumli kasallikning egizak la’nati (“ochlik va vabo” bo’lgan “egizak qarg’ish” ma’nosini anglatadi).

Ism jumlalarining alohida shakllariga quyidagilar kiradi:

aniqlovchi tomonidan yasalgan iboralar The kabi sifatdosh bilan uysizlar, inglizlar (bular ko’plik uysizlarga yoki umuman inglizlarga tegishli iboralar);
bosh sifatida ism o’rniga ismi bilan gaplar (pastga qarang);
a dan iborat iboralar egalik;
infinitiv va gerund iboralar, ma’lum pozitsiyalarda;
kabi ba’zi bandlar bu moddalari va nisbiy bandlar kabi u nima dedi, ma’lum lavozimlarda.

Jins

Asosiy maqola: Ingliz tilidagi jins

Grammatik jinslar tizimi, bunda har biri ism mavjud bo’lgan erkaklar, ayol yoki neytral kabi muomala qilingan Qadimgi ingliz, lekin davomida foydalanishdan tushib ketdi O’rta ingliz davr. Zamonaviy ingliz tili bilan bog’liq xususiyatlarni saqlab qoladi tabiiy jins, ya’ni ma’lum ismlarning ishlatilishi va olmoshlar (kabi u va u) bir yoki boshqa jinsdagi shaxslarga yoki hayvonlarga va boshqalarga (masalan, masalan) murojaat qilish u) jinssiz narsalar uchun – garchi ayollarga oid olmoshlar ba’zan kemalar (va undan kamdan-kam hollarda ba’zi samolyotlar va shunga o’xshash mashinalar) va milliy davlatlarga nisbatan ishlatilsa.

Ingliz tilida jinsdan foydalanishning ba’zi jihatlariga ustunlik tomon harakat ta’sir ko’rsatdi jinsga xolis til. Hayvonlar erkak, ayol va neytral olmoshlarni qabul qilishga qodir bo’lgan uch jinsli otlardir. [11] Odatda inglizcha ismlarda erkak va ayol o’rtasida farq yo’q. Biroq, jinsi odamlar yoki hayvonlarga murojaat qilishda vaqti-vaqti bilan turli xil shakllar yoki o’xshash bo’lmagan so’zlar bilan ta’sirlanadi. [12]

Erkak	Ayol	Gender neytral
kishi	ayol	kattalar
bola	qiz	bola
er	xotin	turmush o’rtog’i
aktyor	aktrisa	ijrochi
xo’roz	tovuq	tovuq

Odamlarning vazifalari va ishlarini eslatib o’tadigan ko’plab ismlar erkak yoki ayol mavzusiga murojaat qilishi mumkin, masalan “amakivachcha”, “o’spirin”, “o’qituvchi”, “shifokor”, “talaba”, “do’st” va “hamkasb”. [12]

Jeyn mening do’stim. U tish shifokori.
Pol mening amakivachcham. U tish shifokori.

Ko’pincha ushbu neytral ismlarning jinsi farqi “erkak” yoki “ayol” so’zlarini kiritish orqali aniqlanadi. [12]

Sem ayol shifokor.
Yo’q, u mening sevgilim emas; u shunchaki erkak do’st.
Mening uchta ayol amakivachcham va ikkita erkak amakivachcham bor.

Kamdan kam hollarda, jinsi bo’lmagan narsalarni tasvirlaydigan ismlar tanishishni etkazish uchun jinsi olmoshi bilan ataladi. Shuningdek, jinsga nisbatan neytral olmoshni ishlatish ham odatiy holdir (u). [12]

Men mashinamni yaxshi ko’raman. U (mashina) mening eng katta ehtirosim.
Ayni paytda Frantsiya uning (Frantsiyaning) qo’shnilari bilan mashhur.
Men Angliyadan Nyu-Yorkka sayohat qildim Qirolicha Yelizaveta; u (qirolicha Yelizaveta) – bu ajoyib kema.

Determinatorlar

Asosiy maqolalar: Ingliz determinatorlari va Inglizcha maqolalar

Ingliz tili aniqlovchilar so’zlarning nisbatan kichik sinfini tashkil qiladi. Ular tarkibiga quyidagilar kiradi maqolalar The va a [n]; aniq namoyishkorona va so’roq qiluvchi kabi so’zlar bu, buva qaysi; egalik kabi mening va kimning (aniqlovchi rolini ham o’ynashi mumkin ot egalik kabi shakllar Jonning va qizlar); turli xil so’zlarni miqdoriy aniqlash kabi barchasi, biroz, ko’p, turli xil; va raqamlar (bitta, ikkitasi, va boshqalar.). Shuningdek, ko’plab iboralar mavjud (masalan bir juft) aniqlovchilar rolini o’ynashi mumkin.

Aniqlovchilar ot so`z turkumlarini shakllantirishda qo`llaniladi (yuqoriga qarang). Aniqlovchi vazifasini bajaradigan ko’plab so’zlar olmosh sifatida ham ishlatilishi mumkin (bu, bu, ko’p, va boshqalar.).

Determinatorlar kabi kombinatsiyalarda ishlatilishi mumkin, masalan hammasi suv va ko’p muammolar.

Ko’pgina kontekstlarda ism iborasini maqola yoki boshqa bir aniqlovchi bilan to’ldirish talab etiladi. Faqatgina gapirish grammatik emas mushuk stolga o’tirdi; aytish kerak mening mushukim stolga o’tirdi. To’liq ismli iborani aniqlovchisiz shakllantirish mumkin bo’lgan eng keng tarqalgan holatlar, bu umuman butun sinf yoki kontseptsiyani anglatadi ( itlar xavfli va go’zallik sub’ektivdir) va qachon u ism (Jeyn, Ispaniya, va boshqalar.). Bu batafsilroq muhokama qilinadi Inglizcha maqolalar va Ingliz tilidagi nol maqola.

Olmoshlar

Olmoshlar ismlar yoki ot iboralari o’rnida ishlaydigan nisbatan kichik, yopiq so’zlar sinfidir. Ular o’z ichiga oladi shaxs olmoshlari, namoyish olmoshlari, nisbiy olmoshlar, so‘roq olmoshlari va boshqalar, asosan noaniq olmoshlar.

Shaxsiy

Asosiy maqola: Inglizcha olmoshlar

Zamonaviy standart ingliz tilidagi shaxs olmoshlari va shunga mos keladi egalik shakllari quyidagicha:

Nominativ	Qiyshiq	Refleksiv	Egalik aniqlovchisi	Egalik olmoshi
1-chi qo’shiq ayt.	Men	men	o’zim	mening	meniki
2-qism. ashula. / pl.	siz	siz	o’zingiz / o’zingiz	sizning	seniki
3-qism. qo’shiq ayt.	u, u, ular, u	uni, uni, ularni, u	o’zi, o’zi, o’zlari, o’zi	uni, uning, ularning, uning	uning, uning, ularning, uning
1-chi pl.	biz	Biz	o’zimiz	bizning	bizniki
3-qism. pl.	ular	ularni	o’zlari	ularning	ularning

Kabi ikkinchi shaxs shakllari siz ham birlik, ham ko‘plik havolasi bilan ishlatiladi. AQShning janubiy qismida, hammasi (siz hammangiz) ko’plik shakli va boshqa turli xil iboralar sifatida ishlatiladi bolalar boshqa joylarda ishlatiladi. Yagona ma’lumot uchun ishlatiladigan ikkinchi shaxs olmoshlarining arxaik to’plami sen, sen, o’zing, sening, seniki, hanuzgacha diniy marosimlarda ishlatilib kelinayotgan va Shekspir kabi eski asarlarda ko’rish mumkin – bunday matnlarda siz olmoshlar to’plami ko’plik uchun, yoki rasmiy sifatida singular mos yozuvlar bilan ishlatiladi V-shakl. Siz sifatida ishlatilishi mumkin noaniq olmosh, umuman odamga murojaat qilish (qarang umumiy siz ) ko’proq rasmiy alternativ bilan taqqoslaganda, bitta (refleksiv o’zi, egalik bitta).

Uchinchi shaxs birlik shakllari referentning jinsiga qarab farqlanadi. Masalan, u ayol kishiga, goh urg’ochi hayvonga, goh kema yoki mamlakat kabi ayol xususiyatlariga taalluqli ob’ektga murojaat qilish uchun ishlatiladi. Erkak kishi, ba’zan esa erkak hayvon foydalanishga murojaat qiladi u. Boshqa hollarda u foydalanish mumkin. (Qarang Ingliz tilidagi jins.) So’z u a sifatida ham ishlatilishi mumkin qo’g’irchoq mavzu kabi jumlalarda Bugun tushdan keyin quyoshli bo’ladi.

Kabi uchinchi shaxs ko`plik shakllari ular ba’zan singular mos yozuvlar bilan ishlatiladi jins-neytral olmosh, kabi har bir xodim o’z stolini ozoda saqlashini ta’minlashi kerak. Uzoq tarixga ega bo’lishiga qaramay, ushbu foydalanish ba’zida dasturga mos kelmaydi. (Qarang yakka ular.)

Kabi egalik aniqlovchilari mening kabi ismlar bilan birga aniqlovchilar sifatida ishlatiladi mening keksa odamim, uning ba’zi do’stlari. Kabi ikkinchi egalik shakllari meniki ular otga mos kelmasa ishlatiladi: olmosh sifatida, kabi meniki siznikidan kattaroqva predikatlar sifatida, xuddi bu meniki. Qurilishga ham e’tibor bering mening do’stim (“do’stim bo’lgan kishi” ma’nosini anglatadi). Qarang Ingliz tili batafsil ma’lumot uchun.

Namoyish qiluvchi va so’roq qiluvchi

The namoyish olmoshlari ingliz tili bu (ko‘plik) bular) va bu (ko‘plik) o’sha) kabi bular yaxshi, menga yoqadi. Shunisi e’tiborga loyiqki, to’rt so’z ham aniqlovchilar sifatida ishlatilishi mumkin (keyin ism), xuddi o’sha mashinalar. Ular muqobil pronominal iboralarni ham shakllantirishlari mumkin bu / u, bu / o’sha.

The so‘roq olmoshlari bor JSSV, nimava qaysi (ularning barchasi qo’shimchani olishi mumkin – har doim ta’kidlash uchun). Olmosh JSSV shaxsga yoki odamlarga ishora qiladi; u qiyshiq shaklga ega kim (garchi norasmiy sharoitlarda bu odatda almashtiriladi JSSV) va egalik shakli (olmosh yoki aniqlovchi) kimning. Olmosh nima narsalarga yoki tezislarga ishora qiladi. So’z qaysi yopiq to’plam sifatida qaraladigan alternativalar haqida so’rash uchun ishlatiladi: qaysi birini (kitoblardan) sizga ko’proq yoqtirasiz? (Shuningdek, bu so’roq qiluvchi aniqlovchi bo’lishi mumkin: qaysi kitob?; bu muqobil pronominal iboralarni hosil qilishi mumkin qaysi biri va qaysilari.) Qaysi, JSSVva nima birlik yoki ko’plik shaklida bo’lishi mumkin, garchi JSSV va nima har qanday taxminiy sondan qat’iy nazar ko’pincha birlik fe’lini oladi. Qo’shimcha ma’lumot uchun qarang JSSV.

Barcha so‘roq olmoshlari nisbiy olmosh sifatida ham ishlatilishi mumkin; batafsil ma’lumot uchun quyida ko’ring.

Nisbiy

Asosiy maqola: Ingliz tilidagi nisbiy gaplar
“Kim / kim” va tegishli shakllar uchun qarang Kim (olmosh).

Asosiy nisbiy olmoshlar ingliz tilida JSSV (uning shakllari bilan) kim va kimning), qaysiva bu. [13]

Nisbiy olmosh qaysi kabi emas, balki shaxslarga nisbatan narsalarga ishora qiladi ilgari qizil rangda bo’lgan ko’ylak xira bo’lib qoldi. Shaxslar uchun, JSSV ishlatilgan (meni ko’rgan odam uzun bo’yli edi). The oblik ishi shakli JSSV bu kim, kabi men ko’rgan odam baland bo’yli edinorasmiy bo’lsa ham registrlar JSSV o‘rnida odatda ishlatiladi kim.

Ning egalik shakli JSSV bu kimning (mashinasi yo’qolgan odam . ); ammo foydalanish kimning shaxslar bilan cheklanmaydi (aytish mumkin vaqti kelgan fikr).

So’z bu nisbiy olmosh sifatida odatda faqat ichida uchraydi cheklovchi nisbiy gaplar (farqli o’laroq qaysi va JSSV, ham cheklovchi, ham cheklovsiz gaplarda ishlatilishi mumkin). Bu shaxslarga yoki narsalarga tegishli bo’lishi mumkin va predlogga ergashishi mumkin emas. Masalan, kimdir aytish mumkin bu qo’shiq [yoki qaysi] Men kecha tingladim, lekin qaysi qo’shiq [emas bunga] Kecha tingladim. Nisbiy olmosh bu odatda qisqartirilgan unli bilan talaffuz qilinadi (schwa ), va shuning uchun namoyishdan farq qiladi bu (qarang Ingliz tilidagi zaif va kuchli shakllar ). Agar bu nisbiy bandning predmeti emas, uni tashlab yuborish mumkin (kecha tinglagan qo’shiq).

So’z nima shakllanishi uchun ishlatilishi mumkin erkin nisbiy gap – ilgari bo’lmagan va o’zi kabi to’liq ism iborasi sifatida xizmat qiladigan narsa Menga yoqadigan narsa yoqadi. Sozlar nima bo’lsa ham va qaysi biri xuddi shunday, ikkala olmosh rolida ishlatilishi mumkin (u nimani yoqtirsa) yoki aniqlovchilar (unga yoqadigan har qanday kitob). Shaxslarga murojaat qilganda, kim (hech qachon) (va kim (hech qachon)) shunga o’xshash tarzda ishlatilishi mumkin (lekin aniqlovchi sifatida emas).

“U yerda”

So’z U yerda a rolini o’ynab, ba’zi gaplarda olmosh sifatida ishlatiladi qo’g’irchoq mavzu, odatda an o’timli bo’lmagan fe’l. Keyin fe’lning “mantiqiy sub’ekti” a shaklida ko’rinadi to’ldiruvchi fe’ldan keyin.

Ushbu foydalanish U yerda fe’l shakllari bilan eng ko’p uchraydi bo’lishi yilda ekzistensial gaplar, biror narsaning borligi yoki mavjudligiga ishora qilish. Masalan: Osmon bor; Stolda ikkita stakan bor; So’nggi paytlarda juda ko’p muammolar bo’ldi. Boshqa fe’llar bilan ham ishlatilishi mumkin: Ikkita asosiy variant mavjud; Juda g’alati voqea yuz berdi.

Dummy sub’ekt oladi raqam mantiqiy sub’ektning (birlik yoki ko’plik) ma’nosi (to’ldiruvchi), shuning uchun agar qo’shimcha ko’plik bo’lsa, u ko’plik fe’lini oladi. Norasmiy ingliz tilida esa qisqarish bor ko’pincha ham birlik, ham ko’plik uchun ishlatiladi. [14]

Dummy mavzusi o’tishi mumkin inversiya, Bugun sinov bormi? va Hech qachon bunday odam bo’lmagan. Shuningdek, u tegishli mantiqiy mavzusiz, qisqa jumlalarda va savol teglari: Munozara bo’lmadi, shunday emasmi? Bor edi.

So’z U yerda bunday jumlalarda ba’zan an sifatida tahlil qilingan zarf yoki qo’g’irchoq sifatida predikat, olmosh sifatida emas. [15] Biroq, uni olmosh sifatida identifikatsiyalash, yuqorida aytib o’tilganidek, teskari jumlalar va savol belgilaridagi xatti-harakatlariga eng mos keladi.

Chunki so’z U yerda bo’lishi mumkin detiktik ergash gap (“u erga / joyga” ma’nosini anglatadi), shunga o’xshash jumla Daryo bor ikki ma’noga ega bo’lishi mumkin: “daryo mavjud” (bilan.) U yerda olmosh sifatida) va “daryo o’sha joyda” (bilan U yerda ergash gap sifatida). Nutqda ergash gap U yerda berilishi kerak edi stress, olmosh istamasa ham – aslida olmosh ko’pincha a shaklida o’qiladi zaif shakl, / ðə (r) / .

Boshqalar

Ingliz tilidagi boshqa olmoshlar ko’pincha to shakliga o’xshashdir aniqlovchilar (ayniqsa miqdoriy ko’rsatkichlar ), kabi ko’p, ozginava hokazo. Ba’zida, olmosh shakli bilan bo’lgani kabi, har xil bo’ladi yo’q (aniqlovchiga mos keladi yo’q), hech narsa, hamma, kimdirva hokazo ko’plab misollar keltirilgan noaniq olmoshlar. Yana bir noaniq (yoki shaxssiz) olmoshdir bitta (uning refleksiv shakli bilan) o’zi va egalik bitta), bu ko’proq rasmiy alternativ umumiy siz. [16]

Fe’llar

Asosiy maqola: Inglizcha fe’llar

Inglizcha fe’lning asosiy shakli odatda biron bir tugatish bilan belgilanmaydi, ammo fe’llarni shakllantirish uchun tez-tez ishlatiladigan ba’zi qo’shimchalar mavjud, masalan. -yosh (shakllantirish), -fy (elektrlashtirish) va -ise / ize (anglamoq / anglamoq). [17] Ko’p fe’llarda ham mavjud prefikslar, shunday yo’q (niqob), tashqarida (uzoqroq), ustida- (o’zib ketish) va kam (kam baholangan). [17] Fe’llar shuningdek, ism va sifatlardan yasalishi mumkin nol hosilasi fe’llarda bo’lgani kabi tuzoq, burun, quruqva sokin.

Ko’pgina fe’llarning asosiy shakliga qo’shimcha ravishda uchta yoki to’rtta egilgan shakli mavjud: uchinchi shaxsning hozirgi zamon shakli – (e) s (yozadi, botlar), a hozirgi zamon kesimi va gerund shakl -ing (yozish), o’tgan zamon (yozgan), va – ko’pincha o’tgan zamon shakli bilan bir xil bo’lsa ham – a O’tgan sifatdosh (yozilgan). Muntazam fe’llar bir xil o’tgan zamon va o’tgan zamon shakllariga ega -ed, lekin 100 yoki shunga o’xshash narsalar mavjud tartibsiz inglizcha fe’llar turli shakllar bilan (qarang ro’yxat ). Fe’llar bor, qil va demoq shuningdek, tartibsiz uchinchi shaxs hozirgi zamon shakllariga ega (bor, qiladi / dʌz / , deydi / sɛz / ). Fe’l bo’lishi eng ko’p tartibsiz shakllarga ega (am, is, are hozirgi zamonda, edi, edi o’tgan zamonda, bo’ldi o’tmishdosh uchun).

Ko’pincha fe’l deb ataladigan narsalarning aksariyati zamonlar (yoki ba’zan jihatlari ) yordamida ingliz tilida shakllanadi yordamchi fe’llar. Bundan tashqari, nima deyiladi Oddiy sovg’a (yozmoq, yozadi) va Oddiy o’tgan (yozgan), bor davomiy (progressiv) shakllar (yozyapman / yozmoqdalar / yozmoqdalar), mukammal shakllari (bor / yozgan / yozganva mukammal doimiy have / has / had being writing), kelajak shakllari (yozadi, yozish bo’ladi, yozgan bo’ladi, yozgan bo’lar edi) va shartli (“kelajakda o’tmishda” deb ham nomlanadi) bilan bo’lardi o’rniga iroda. Yordamchilar kerak va kerak ba’zan almashtiring iroda va bo’lardi birinchi shaxsda. Ushbu turli xil fe’l shakllaridan foydalanish uchun qarang Inglizcha fe’llar va Ingliz tili so’z birikmasi.

Fe’lning asosiy shakli (bo’lish, yozish, o’ynash) kabi ishlatiladi infinitiv, ammo “to infinitiv” ham mavjud (bolmoq, yozmoq, o’ynash) ko’plab sintaktik konstruktsiyalarda ishlatiladi. Boshqa jihatlarga mos keladigan infinitivlar ham mavjud: (to) yozgan, (to) yozmoq, (to) yozgan. Ikkinchi shaxs majburiy (asosiy) infinitiv bilan bir xil; boshqa majburiy shakllar bilan tuzilishi mumkin ruxsat bering (bizni qo’yib yuboring, yoki Qani ketdik; ularga pirojniy yeyishlariga ruxsat bering).

Infinitivga o’xshash shakl sovg’a sifatida ishlatilishi mumkin subjunktiv ba’zi kontekstlarda: Bu u muhim amal qiling ularni yoki . u bo’lishi ishiga sodiq. Bundan tashqari, o’tgan subjunktiv mavjud (oddiy o’tmishdan faqatgina mumkin bo’lgan ishlatilishida farqlanadi) edi o’rniga edi), ba’zi bir shartli gaplarda ishlatiladi va shunga o’xshash: agar men bo’lsam (yoki edi) boy . ; u hozir kelishi kerak edi . ; Men u bo’lishini istardim (yoki edi) Bu yerga. Tafsilotlar uchun qarang Inglizcha subjunktiv.

The majhul nisbat fe’l yordamida yasalgan bo’lishi (tegishli zamonda yoki shaklda) so’roq qilingan fe’lning o’tgan qismi bilan: mashinalar haydaladi, uni o’ldirishdi, meni qitiqlamoqdalar, erkalash yaxshiva hokazo. Amalni bajaruvchisi bilan predlogli gapda kiritilishi mumkin tomonidan (kabi) ular bosqinchilar tomonidan o’ldirilgan).

The Inglizcha modal fe’llar asosiy modallardan iborat mumkin, mumkin edi, mumkin, mumkin, kerak, kerak, kerak, iroda, bo’lardi, shu qatorda; shu bilan birga lozim), yaxshiroq ediva ba’zi foydalanishlarda jur’at va kerak. [18] Ular shaxs yoki raqam uchun belgilanmaydi, [18] yakka holda yuz bermang va infinitiv yoki kesim shakllariga ega emassiz (singari sinonimlardan tashqari) be / being / been able (to)) modallar uchun mumkin / mumkin). Modallar fe’lning asosiy infinitiv shakli bilan ishlatiladi (Men suzishim mumkin, u o’ldirilishi mumkin, biz harakat qilolmaymiz, ularga borish kerakmi?), dan tashqari kerak, oladi ga (siz borishingiz kerak). Modallar so’zlovchi yoki yozuvchining munosabati yoki ifodasi ta’sirida bo’lgan holat, ehtimollik, imkoniyat, zaruriyat, majburiyat va qobiliyatni ko’rsatishi mumkin. [19]

The kopula bo’lishi, modal fe’llar bilan birga va boshqalari yordamchilar, ba’zan “deb nomlangan alohida sinfni tashkil etingmaxsus fe’llar “yoki oddiygina” yordamchilar “. [20] Ular odatdagidan farqli sintaksisga ega leksik fe’llar, ayniqsa, ular buni qilishadi so’roq qiluvchi oddiy shakllar inversiya mavzu bilan va ularning salbiy qo’shish orqali shakllar emas fe’ldan keyin (men . mumkinmi? Bajarolmadim . ). Yuqorida aytib o’tilganlardan tashqari, ushbu sinf o’z ichiga olishi mumkin odatlangan (shakllari bo’lsa ham u foydalanganmi? va u foydalanmadi ham topiladi), ba’zan esa bor yordamchi bo’lmagan taqdirda ham (o’xshash shakllar opangiz bormi? va uning maslahati yo’q edi mumkin bo’lsa ham, kamroq tarqalgan). Bu shuningdek yordamchini ham o’z ichiga oladi qil (qiladi, qildi); bu boshqa fe’llarning asosiy infinitivi bilan (“maxsus fe’llar” sinfiga kirmaydiganlar) o’zlarining savol va inkor shakllarini, shuningdek, empatik shakllarini yaratish uchun ishlatiladi (menga yoqasanmi?; u ingliz tilida gaplashmaydi; biz muzlatgichni yopdik). Bu haqda ko’proq ma’lumot olish uchun qarang qil– qo’llab-quvvatlash.

Kopula va yordamchilarning ba’zi shakllari ko’pincha quyidagicha ko’rinadi kasılmalar, kabi Men uchun Men, qilardingiz uchun qilardingiz yoki senda bor ediva Jonning uchun Jon shunday. Quyidagilar bilan ularning inkor qilingan shakllari emas ko’pincha kontraktatsiya qilinadi (qarang) § inkor quyida). Batafsil ma’lumot uchun qarang Ingliz tilidagi yordamchi va qisqarish.

Iboralar

Qarama-qarshi shaxslar bilan birgalikda fe’l Mavzu, deb aniqlanishi mumkin fe’l iborasi (garchi bu tushuncha grammatikaning barcha nazariyalarida tan olinmagan bo’lsa ham [21] ). Boshchiligidagi fe’l iborasi cheklangan fe’l deb ham atash mumkin predikat. Qarovchilar bo’lishi mumkin ob’ektlar, to‘ldiruvchi va o‘zgartiruvchilar (qo‘shimchalar yoki ergash gaplar ). Ingliz tilida ob’ektlar va to’ldiruvchilar deyarli har doim fe’ldan keyin keladi; a to’g’ridan-to’g’ri ob’ekt predlogli iboralar kabi boshqa to‘ldiruvchilardan oldin keladi, ammo an mavjud bo‘lsa bilvosita ob’ekt shuningdek, predlogsiz ifodalangan, keyin to’g’ridan-to’g’ri ob’ektdan oldin: menga kitobni bering, lekin menga kitobni bering. Adverbial modifikatorlar odatda ob’ektlarni ta’qib qiladilar, ammo boshqa pozitsiyalar ham mumkin (ostiga qarang § qo’shimchalar quyida). Ma’lum fe’l-o’zgartiruvchi birikmalar, xususan, ular mustaqil ma’noga ega bo’lganda (masalan qabul qilmoq va o’rindan turish), “nomi bilan tanilganso’z birikmalari “.

Mumkin naqshlarning tafsilotlari uchun qarang Ingliz tili so’z birikmasi. Ga qarang Cheklanmagan gaplar infinitives va kesim kabi cheklanmagan fe’l shakllari boshchiligidagi fe’l iboralari uchun ushbu maqolaning bo’limi.

Sifatlar

Ingliz tili sifatlar, boshqa so’z turkumlari singari, umuman ularning shakllari bilan aniqlanishi mumkin emas, [22] garchi ularning aksariyati ismlar yoki boshqa so’zlardan qo’shimchani qo’shish orqali, masalan -al (odatiy), -ful (baxtli), -tushunarli (atom), -ish (impish, yosh), -bosh (xavfli), va boshqalar.; yoki prefiks yordamida boshqa sifatlardan: bevafo, tuzatib bo’lmaydigan, kutilmagan, haddan tashqari charchagan.

Sifatlar ishlatilishi mumkin atribut jihatdan, ism jumlasining bir qismi sifatida (deyarli har doim ismdan oldin ular o’zgartiradilar; istisnolar uchun qarang postpozitiv sifat ) kabi katta uy, yoki predikativ ravishda, kabi uy katta. Ba’zi bir sifatlar bir yoki boshqa foydalanish bilan cheklangan; masalan, mast atributli (mast dengizchi), esa mast odatda predikativ (dengizchi mast edi).

Taqqoslash

Ko’pgina sifatlar mavjud qiyosiy va ajoyib shakllari -er va -est, [23] kabi Tezroq va eng tezkor (ijobiy shakldan tez). Talaffuzni ta’minlaydigan imlo qoidalari qo’shimchali sifatlarga nisbatan xuddi shunday muomala qilishda bo’lgani kabi qo’llaniladi muntazam o’tgan zamon shakllanishi; bular undoshlarning ikki baravar ko’payishini qamrab oladi (kabi kattaroq va eng katta, dan katta) va o’zgarishi y ga men undoshlardan keyin (kabi) baxtliroq va eng baxtli, dan baxtli).

Sifatlar yaxshi va yomon tartibsiz shakllarga ega yaxshiroq, eng yaxshi va yomonroq, eng yomon; shuningdek uzoq bo’ladi uzoqroq, uzoqroq yoki yanada uzoqroq. Sifat eski (buning uchun odatiy katta va eng qadimgi odatiy) ham tartibsiz shakllarga ega oqsoqol va katta, odatda taqqoslashda ulardan foydalanish cheklangan birodarlar va ma’lum mustaqil foydalanishlarda. Qo’shimchalarni taqqoslash uchun qarang Qo’shimchalar quyida.

Ko’pgina sifatlar, xususan, uzoqroq va kamroq tarqalgan so’zlar, qiyosiy va ustun shakllarga ega emas. Buning o’rniga ular malakali bo’lishi mumkin Ko’proq va eng, kabi chiroyli, yanada chiroyli, eng chiroyli (bu konstruktsiya, ba’zida hatto shakllar mavjud bo’lgan sifatlar uchun ham ishlatiladi).

Muayyan sifatlar sifatida tasniflanadi o’zgarib bo’lmaydigan. [23] Bu shkala bo’yicha taqqoslab bo’lmaydigan xususiyatlarni anglatadi; ular oddiygina murojaat qilishadi yoki amal qilmaydilar homilador, o’lik, noyob. Binobarin, bunday sifatlarning qiyosiy va ustun shakllari odatda ishlatilmaydi, faqat obrazli, kulgili yoki noaniq kontekstdan tashqari. Xuddi shunday, bunday sifatlar odatda kabi daraja o’zgartiruvchilari bilan malakaga ega emas juda va odilonakabi bo’lsa ham, ularning ba’zilari bilan qo’shimchalarni ishlatish idiomatikdir to’liq. Ba’zan sifatsiz deb hisoblanadigan sifatlarning yana bir turi, masalan, ba’zi bir xususiyatlarning haddan tashqari darajasini ifodalaydi mazali va qo’rqib ketdi.

Iboralar

An sifat iborasi gapda sifat vazifasini bajaruvchi so’zlar guruhi. Odatda, u singari bitta sifatga ega bosh, bunga modifikatorlar va qo’shimchalar qo’shilishi mumkin. [24]

Sifatlar oldingi kabi ergash gap yoki ergash gapshakl bilan ozgartirilishi mumkin, kabi juda iliq, haqiqatan ham ta’sirchan, biroz hayajonlanganidan ko’proq. Ba’zilaridan oldin bo’lgani kabi ism yoki miqdoriy ibora ham bo’lishi mumkin yog’siz, ikki metr uzunlikda.

Sifatdoshga ergashgan qo’shimchalar quyidagilarni o’z ichiga olishi mumkin.

predlogli iboralar: u bilan faxrlanamiz, ekranga g’azablangan, qurbaqalarni ko’paytirishni xohlaydi;
infinitiv iboralar: muammoni hal qilishdan tashvishda, olish oson;
mazmun bandlari, ya’ni bu bandlar va boshqalar: uning haq ekanligiga ishonch hosil qiling, qaerdaligiga amin emasmiz;
bilan taqqoslashlar, iboralar yoki gaplardan keyin dan: sizdan yaxshiroq, tasavvur qilganimdan kichikroq.

Sifat iborasi sifatdoshdan oldin ikkala ravishdoshni ham, undan keyin ham to’ldiruvchini o’z ichiga olishi mumkin qo’yish juda qiyin.

Sifatdoshdan keyin to‘ldiruvchini o‘z ichiga olgan sifat iboralari odatda atributlovchi sifat sifatida ishlatilishi mumkin emas oldin ism. Ba’zan ular ishlatiladi otdan keyin, kabi doya ekanligidan faxrlanadigan ayol (bu erda ular nisbiy bandlarga aylantirilishi mumkin: doya ekanligidan faxrlanadigan ayol), lekin * deyish noto’g’ridoya ayol ekanligidan faxrlanish. Istisnolar kabi juda qisqa va tez-tez aniqlangan iboralarni o’z ichiga oladi ishlatish uchun qulay. (Ma’lum bir to’ldiruvchilar ismdan keyin ko’chirilishi mumkin, xuddi sifatdoshni ismdan oldin qoldirib, kabi) sizdan ko’ra yaxshiroq odam, yorilib ketadigan qattiq yong‘oq.)

Muayyan atributli sifat iboralari boshqa nutq qismlaridan yasalgan bo’lib, ularning boshi kabi biron bir sifatsiz, xuddi ikki xonali uy, jinsi shim kiymaslik siyosati.

Qo’shimchalar

Qo’shimchalar keng funktsiyalarni bajarish. Ular odatda fe’llarni (yoki fe’l iboralarini), sifatlarni (yoki sifatdoshli iboralarni) yoki boshqa qo’shimchalarni (yoki ergash gaplarni) o’zgartiradilar. [25] Shu bilan birga, ergash gaplar ham ba’zan so’z birikmalariga mos keladi (faqat boshliq; juda yoqimli joy), olmoshlar va aniqlovchilar (deyarli barchasi), predlogli iboralar (yarim yo’l film orqali) yoki butun jumlalar, kontekstli sharh berish yoki munosabatni ko’rsatish uchun (Ochig’ini aytganda, Men sizga ishonmayman). [26] Ular shuningdek, gaplar yoki jumlalar o’rtasidagi munosabatni ko’rsatishi mumkin (U vafot etdi va natijada Men mulkni meros qilib oldim). [26]

Ko’p sonli inglizcha qo’shimchalar qo’shimchalar yordamida qo’shimchalardan yasaladi -ly, kabi umid qilamanki, keng, nazariy jihatdan (imlo va etimologiya tafsilotlari uchun qarang -ly ). Kabi ba’zi so’zlar ham sifat, ham ergash gap sifatida ishlatilishi mumkin, masalan tez, To’g’rigava qiyin; bular yassi qo‘shimchalar. Ilgari ishlatishda ko’proq tekis qo’shimchalar rasmiy foydalanishda qabul qilingan; ularning ko’plari iboralarda va og’zaki nutqda omon qoladi. (Bu shunchaki tekis xunuk.) Ba’zi sifatlar, aslida mavzuni tasvirlab berganda, tekis ergash gap sifatida ham ishlatilishi mumkin. (Streaker yugurdi yalang’och, emas **Streaker yalang’och holda yugurdi.) Sifatga mos keladigan ergash gap yaxshi bu yaxshi (yozib oling yomon muntazam shakllantiradi yomon, garchi kasal ba’zi iboralarda vaqti-vaqti bilan ishlatiladi).

Sifatdoshlardan yasalmagan ergash gaplar ham talaygina, [25] vaqt, chastota, joy, daraja va boshqa ma’nolarga ega qo’shimchalar kiradi. Odatda otlardan ergash gap yasashda ishlatiladigan ba’zi qo’shimchalar – mukofot [lar] (kabi) uy egasi [lar]) va – oqilona (kabi) uzunlamasına).

Aksariyat qo’shimchalar qiyoslash va qo’shimchalar bilan o’zgartirish orqali hosil qiladi Ko’proq va eng: ko’pincha, odatdagidan kura ko’proq, ko’pincha; silliq, yanada silliqroq, eng muammosiz (Shuningdek qarang sifatlarni taqqoslash, yuqorida). Biroq, bir nechta qo’shimchalar uchun notekis egiluvchanlik saqlanib qoladi qiyosiy va ajoyib shakllari: [25] ko’p, Ko’proq, eng; ozgina, Kamroq, kamida; yaxshi, yaxshiroq, eng yaxshi; yomon, yomonroq, eng yomon; uzoq, yanada (uzoqroq), eng uzoq (eng uzoq); yoki muntazam sifatdoshning egilishiga rioya qiling: tez, Tezroq, eng tezkor; tez orada, tezroq, tez orada; va boshqalar.

Harakat uslubini bildiruvchi ergash gaplar odatda fe’l va uning predmetlaridan keyin joylashtiriladi (Biz taklifni ko’rib chiqdik ehtiyotkorlik bilan), ammo boshqa pozitsiyalar ko’pincha mumkin (Biz ehtiyotkorlik bilan taklifni ko’rib chiqdi). Chastotani, darajani, aniqlikni va hokazo ko’plab qo’shimchalar (masalan ko’pincha, har doim, deyarli, ehtimolva boshqalar kabi turli xil narsalar faqat) fe’lidan oldin joylashishga moyil (ular odatda chiplari bor), garchi yordamchi yoki boshqa “maxsus fe’l” bo’lsa (qarang) § fe’llar yuqorida), unda bunday qo’shimchalar uchun normal holat shu maxsus fe’ldan keyin (yoki birinchisi bo’lsa, ularning birinchisidan keyin): menda bor faqat krossvordni tugatdi; U qila oladi odatda pintni boshqarish; Biz hech qachon kech; Siz mumkin ehtimol hushidan ketgan. Oldingi ma’lumotlar bilan aloqani ta’minlovchi qo’shimchalar (masalan Keyingisi, keyin, ammo) va jumla uchun kontekstni (masalan, vaqt yoki joyni) ta’minlaydiganlar odatda gapning boshida joylashtiriladi: Kecha biz xarid qilish ekspeditsiyasiga bordik. [27] Agar fe’lda predmet bo’lsa, ergash gap predmetdan keyin keladi (U sinovni tugatdi tez). Qo’shimchalarning bir nechta turlari bo’lsa, ular odatda tartibda paydo bo’ladi: uslub, joy, vaqt (Uning qo’li shikastlandi kecha qattiq uyda). [28]

Qo’shimchaning maxsus turi – shakllantirish uchun ishlatiladigan qo’shimchali zarralar so’z birikmalari (kabi yuqoriga yilda olib ketish; ko’tarish, kuni yilda chiqishmoq; o’tirmoqva hokazo.) Agar bunday fe’lda ham predmet bo’lsa, u holda zarracha predmetdan oldin yoki orqasidan ergashishi mumkin, garchi odatda predmet ergash gap bo’lsa, ob’ektga ergashadi (qalamni ko’taring yoki qalamni oling, lekin tanlab oling).

Iboralar

An ergash gap jumla ichida ergash gap vazifasini bajaruvchi ibora. [29] Ergash gapli gapda ergash gap ham bolishi mumkin bosh, o’xshash bo’lgan har qanday modifikatorlar (boshqa qo’shimchalar yoki ergash gaplar) va qo’shimchalar bilan birgalikda sifat iboralari yuqorida tavsiflangan. Masalan: juda uyqusirab; juda to’satdan; g’alati; ehtimol biz uchun dahshatli.

Ergash gaplarning yana bir keng tarqalgan turi – bu predlogli ibora, predlog va uning predmetidan iborat: hovuzda; ikki yildan keyin; uyg’unlik uchun.

Prepozitsiyalar

Prepozitsiyalar yopiq so’zlar sinfini shakllantirish, [26] kabi predloglar vazifasini bajaradigan ba’zi iboralar mavjud bo’lsa-da ni oldida. Bitta predlog turli xil ma’nolarga ega bo’lishi mumkin, ko’pincha vaqtinchalik, mekansal va mavhum. Ko`p so`z birikmasi bo`lgan so`zlar qo`shimchalar vazifasini ham bajarishi mumkin. Umumiy inglizcha prepodiyalarga misollar (shu jumladan frazema misollari) ning, yilda, kuni, ustida, ostida, ga, dan, bilan, ni oldida, orqada, qarama-qarshi, tomonidan, oldin, keyin, davomida, orqali, ga qaramasdan yoki qaramay, o’rtasida, orasida, va boshqalar.

Bosh gap odatda ism so`z birikmasi bilan ishlatiladi to’ldiruvchi. Bosh gap va uning to`ldiruvchisi bilan birgalikda a predlogli ibora. [30] Misollar Angliyada, stol ostida, oltita yoqimli haftadan so’ng, quruqlik va dengiz o’rtasida. Prepozitsiya frazemasi, xuddi shu kabi ot turkumidagi otning to`ldiruvchisi yoki post-modifikatori sifatida ishlatilishi mumkin. mashinadagi odam, kurash boshlanishi; kabi fe’l yoki sifatdoshning to’ldiruvchisi sifatida muammo bilan shug’ullanish, o’zi bilan faxrlanmoq; yoki odatda ergash gap sifatida (yuqoriga qarang).

Ingliz tili foydalanish imkoniyatini beradi “torli” predloglar. Bu so’roq va sodir bo’lishi mumkin nisbiy bandlar, bu erda bosh gapning to’ldiruvchisi bo’lgan so’roq yoki nisbiy olmosh boshiga ko’chiriladi (old tomondan ), bosh gapni joyida qoldirish. Ba’zi bir rasmiy ingliz tillarida bunday tuzilishga yo’l qo’yilmaydi. Masalan:

Nima haqida gapiryapsiz? (Mumkin bo’lgan muqobil versiya: Siz nima haqida gaplashyapsiz?)
Siz tinglayotgan qo’shiq . (rasmiyroq: Siz tinglayotgan qo’shiq . )

E’tibor bering, ikkinchi misolda nisbiy olmosh bu chiqarib tashlanishi mumkin.

Qator predloglar ham paydo bo’lishi mumkin majhul nisbat passivning konstruktsiyalari va boshqa maqsadlari o’tmishda qatnashgan so’z birikmalari, bu erda prepozitsiya tarkibidagi to’ldiruvchi bo’lishi mumkin nol fe’lning to’g’ridan-to’g’ri ob’ekti xuddi shunday: unga qaradi; Menga operatsiya qilinadi; tishlarini ko’ring. Xuddi shu narsa ba’zi foydalanishlarda yuz berishi mumkin infinitiv iboralar: u bilan suhbatlashish juda yoqimli; bu nusxa ko’chiriladigan sahifa.

Bog`lovchilar

Bog`lovchilar predmetlar, iboralar, gaplar va jumlalar orasidagi turli xil mantiqiy munosabatlarni ifodalash. [31] Asosiy bog`lovchilarni muvofiqlashtirish ingliz tilida: va, yoki, lekin, na, shunday, haliva uchun. Ular grammatik jihatdan bir xil bo’lgan ikki yoki undan ortiq narsani bog’lash uchun ko’plab grammatik sharoitlarda ishlatilishi mumkin, [31] masalan:

Kabi uzunroq ism so`z birikmasiga birlashtirilgan ism so`z birikmalari Jon, Erik va Jill, qizil palto yoki ko’k. Qachon va ishlatiladi, hosil bo’lgan ot iborasi ko’plik. Aniqlovchini alohida elementlar bilan takrorlash shart emas: mushuk, it va sichqon va mushuk, it va sichqon ikkalasi ham to’g’ri. Xuddi shu narsa boshqa modifikatorlarga ham tegishli. (So’z lekin bu erda “tashqari” ma’nosida ishlatilishi mumkin: sendan boshqa hech kim yo’q.)
Sifatdosh yoki ergash gapli iboralar uzunroq sifat yoki ergash gapga qo’shilib: charchagan, lekin baxtli, dalalar ustida va uzoqroqda.
Kabi birlashtirilgan fe’llar yoki fe’l iboralari u sholg’omni yuvdi, tozaladi va maydaladi (fe’llar birlashtirilgan, ob’ekt birgalikda); u sholg’omni yuvdi, tozaladi va ularni tug’raldi (to’liq fe’l iboralari, shu jumladan ob’ektlar, birlashtirilgan).
Bog’langan boshqa teng narsalar, masalan, bog’langan prefikslar testdan oldin va keyin maslahat, [32] kabi raqamlar ikki yoki uchta bino, va boshqalar.
Bog’langan jumlalar yoki jumlalar, kabi Biz keldik, lekin ular bizni ichkariga kiritishmadi. bizni kiritishmadi, na nima qilganimizni tushuntirib berisharmidi.

Shuningdek, bor korrelyatsion bog‘lovchilar, bu erda asosiy bog’lanish bilan bir qatorda, bog’langan elementlarning birinchisidan oldin qo’shimcha element paydo bo’ladi. [31] Ingliz tilidagi umumiy korrelyativlar:

yoxud (yoki erkak yoki ayol);
u ham bu ham emas (na aqlli, na kulgili);
ham . va ham (ikkalasi ham ularni jazoladilar va mukofotladilar);
emas . lekin, xususan nafaqat . balki (charchamagan, lekin quvnoq, nafaqat futbol, balki boshqa ko’plab sport turlari).

Bog`lovchili bog`lovchilar gaplar orasidagi munosabatlarni tuzing, ular tarkibidagi a bandini yasang tobe gap. [33] Ingliz tilidagi ba’zi umumiy bo’ysunuvchi qo’shimchalar:

zamon bog‘lovchilari, shu jumladan keyin, oldin, beri, qadar, qachon, esa;
sabab-oqibat bog‘lovchilari, shu jumladan chunki, beri, endi bu, kabi, buning uchun, shunday;
kabi qarama-qarshilik yoki kontsessiya birikmalari bo’lsa-da, Garchi, Garchi; .. bo’lsa ham, Holbuki, esa;
shartning bog`lovchilari: kabi agar, agar bo’lmasa, faqat agar, shunaqami yoki yo’qmi, xatto .. bo’lganda ham, holda (bu);
biriktiruvchi buishlab chiqaradi mazmun bandlari, shuningdek, so’roq mazmunli bandlarni hosil qiladigan so’zlar: yo’qmi, qayerda, qachon, Qanaqasiga, va boshqalar.

Subordinatsiya boglovchisi odatda uning boshida keladi, garchi ularning ko’pchiligida oldinda sifatlovchi ergash gaplar kelishi mumkin. ehtimol, chunki . , ayniqsa, agar . . Birlashma bu kabi ba’zi fe’llardan keyin chiqarib yuborilishi mumkin u bizga (bu) tayyorligini aytdi. (Foydalanish uchun bu nisbiy bandlarda, qarang § nisbiy olmoshlar yuqorida.)

Ish

Garchi ingliz tili sud ishlarini yo’qotgan bo’lsa-da, shaxs olmoshlari hali ham soddalashtirilgan shakllari bo’lgan uchta morfologik holat mavjud nominativ, ob’ektiv va genetik holatlar: [34]

The nominativ ish (sub’ektiv olmoshlar kabi Men, u, u, biz, ular, JSSV, kim bo’lsa ham), a mavzusi uchun ishlatiladi cheklangan fe’l and sometimes for the to’ldiruvchi a kopula.
The oblik ishi (object pronouns kabi men, uni, uni, Biz, u, Biz, ularni, kim, whomever), used for the direct or indirect ob’ekt of a verb, for the object of a preposition, for an absolute disjunct, and sometimes for the complement of a copula.
The genetik holat (egalik olmoshlari kabi my/mine, uning, her(s), our(s), uning, our(s), ularning, ularning, kimning), used for a grammatical possessor. This is not always considered to be a case; qarang English possessive § Status of the possessive as a grammatical case.

Most English personal pronouns have five forms: the nominative and oblique case forms, the egalik holati, which has both a aniqlovchi form (such as mening, bizning) and a distinct mustaqil form (such as meniki, bizniki) (with two exceptions: the uchinchi shaxs singular masculine and the third person singular neuter u, which use the same form for both determiner and independent [his car, bu uning]), and a distinct reflektiv yoki intensiv form (such as o’zim, o’zimiz). The so’roq qiluvchi shaxs olmoshi JSSV exhibits the greatest diversity of forms within the modern English pronoun system, having definite nominative, oblique, and genitive forms (JSSV, kim, kimning) and equivalently coordinating indefinite forms (whoever, whomeverva whosever).

Forms such as Men, uva biz uchun ishlatiladi Mavzu (“Men kicked the ball”), whereas forms such as men, uni va Biz uchun ishlatiladi ob’ekt (“John kicked men“). [35]

Kamayish

Qo’shimcha ma’lumotlar: Kamayish

Nouns have distinct singular and plural forms; that is, they pasayish to reflect their grammatik son; consider the difference between kitob va kitoblar. In addition, a few English pronouns have distinct nominativ (shuningdek, deyiladi sub’ektiv ) va qiyshiq (or objective) forms; that is, they decline to reflect their relationship to a fe’l yoki predlog, yoki ish. Consider the difference between u (sub’ektiv) va uni (objective), as in “He saw it” and “It saw him”; similarly, consider JSSV, which is subjective, and the objective kim.

Further, these pronouns and a few others have distinct egalik kabi shakllar uning va kimning. By contrast, nouns have no distinct nominative and objective forms, the two being merged into a single plain case. Masalan, kafedra does not change form between “the chair is here” (subject) and “I saw the chair” (direct object). Possession is shown by the klitik -lar attached to a possessive ot iborasi, rather than by declension of the noun itself. [36]

Salbiy

As noted above under § Verbs, a finite indicative verb (or its clause) is bekor qilindi by placing the word emas after an auxiliary, modal or other “maxsus ” verb such as qil, mumkin yoki bo’lishi. For example, the clause I go is negated with the appearance of the auxiliary qil, kabi I do not go (qarang qil– qo’llab-quvvatlash ). Qachon ijobiy already uses auxiliary verbs (I am going), no other auxiliary fe’llar are added to negate the clause (Men bormayman). (Until the period of early Modern English, negation was effected without additional auxiliary verbs: I go not.)

Most combinations of auxiliary verbs etc. with emas bor contracted forms: qilmang, qila olmaydi, emas, etc. (Also the uncontracted negated form of mumkin is written as a single word qila olmaydi.) On the inversion of subject and verb (such as in questions; see below), the subject may be placed after a contracted negated form: Should he not pay? yoki Shouldn’t he pay?

Other elements, such as noun phrases, adjectives, adverbs, infinitive and participial phrases, etc., can be negated by placing the word emas before them: not the right answer, not interesting, kirmaslik, not noticing the train, va boshqalar.

When other negating words such as hech qachon, hech kim, etc. appear in a sentence, the negating emas is omitted (unlike its equivalents in many languages): I saw nothing yoki I didn’t see anything, but not (except in non-standard speech) *I didn’t see nothing (qarang Ikki marta salbiy ). Such negating words generally have corresponding qutblanishning salbiy elementlari (har doim uchun hech qachon, hech kim uchun hech kim, etc.) which can appear in a negative context but are not negative themselves (and can thus be used after a negation without giving rise to double negatives).

Clause and sentence structure

Asosiy maqola: Ingliz tili so’z birikmasi

Odatda hukm bittasini o’z ichiga oladi mustaqil band and possibly one or more qaram gaplar, although it is also possible to link together sentences of this form into longer sentences, using coordinating conjunctions (see above). A clause typically contains a Mavzu (a noun phrase) and a predikat (a verb phrase in the terminology used above; that is, a verb together with its objects and complements). A dependent clause also normally contains a subordinating conjunction (or in the case of relative clauses, a relative pronoun, or phrase containing one).

So’z tartibi

English word order has moved from the Germanic verb-second (V2) word order to being almost exclusively mavzu-fe’l-ob’ekt (SVO). The combination of SVO order and use of yordamchi fe’llar often creates clusters of two or more verbs at the center of the sentence, such as he had hoped to try to open it. In most sentences, English marks grammatical relations only through word order. The subject constituent precedes the verb and the object constituent follows it. The Ob’ekt – mavzu – fe’l (OSV) may on occasion be seen in English, usually in the kelasi zamon or used as a contrast with the conjunction “but”, such as in the following examples: “Rome I shall see!”, “I hate oranges, but apples I’ll eat!”. [37]

Savollar

Like many other Western European languages, English historically allowed savollar to be formed by teskari the positions of the verb and Mavzu. Modern English permits this only in the case of a small class of verbs (“maxsus fe’llar “), consisting of auxiliaries as well as forms of the kopula bo’lishi (qarang mavzu-yordamchi inversiya ). To form a question from a sentence which does not have such an auxiliary or copula present, the auxiliary verb qil (qiladi, qildi) needs to be inserted, along with inversion of the word order, to form a question (see qil– qo’llab-quvvatlash ). Masalan:

She can dance. → Can she dance? (inversion of subject u va yordamchi mumkin)
I am sitting here. → Am I sitting here? (inversion of subject Men and copula am)
The milk goes in the fridge. → Does the milk go in the fridge? (no special verb present; qil-support required)

The above concerns ha-yo’q savollar, but inversion also takes place in the same way after other questions, formed with so’roq qiluvchi so’zlar kabi qayerda, nima, Qanaqasiga, etc. An exception applies when the interrogative word is the subject or part of the subject, in which case there is no inversion. Masalan:

I go. → Where do I go? (wh-question formed using inversion, with qil-support required in this case)
He goes. → Who goes? (no inversion, because the question word JSSV is the subject)

Note that inversion does not apply in bilvosita savollar: I wonder where he is (emas *. where is he). Indirect yes-no questions can be expressed using agar yoki yo’qmi as the interrogative word: Ask them whether/if they saw him.

Salbiy questions are formed similarly; however, if the verb undergoing inversion has a qisqarish bilan emas, then it is possible to invert the subject with this contraction as a whole. Masalan:

John is going. (affirmative)
John is not going. / John isn’t going. (negative, with and without contraction)
Isn’t John going? / Is John not going? (negative question, with and without contraction respectively)

Dependent clauses

The syntax of a dependent clause is generally the same as that of an independent clause, except that the dependent clause usually begins with a subordinating conjunction or relative pronoun (or phrase containing such). In some situations (as already described) the conjunction or relative pronoun bu can be omitted. Another type of dependent clause with no subordinating conjunction is the conditional clause formed by inversion (see below).

Other uses of inversion

The clause structure with an inverted subject and verb, used to form questions as described above, is also used in certain types of declarative sentences. This occurs mainly when the sentence begins with adverbial or other phrases that are essentially negative or contain words such as faqat, hardly, va boshqalar.: Never have I known someone so stupid; Only in France can such food be tasted.

In elliptical sentences (see below), inversion takes place after shunday (meaning “also”) as well as after the negative na: so do I, neither does she.

Inversion can also be used to form conditional clauses, beginning with kerak, edi (subjunctive), or bor edi, in the following ways:

should I win the race (ga teng if I win the race);
were he a soldier (ga teng if he were a soldier);
were he to win the race (ga teng if he were to win the race, ya’ni if he won the race);
had he won the race (ga teng if he had won the race).

Other similar forms sometimes appear but are less common. There is also a construction with subjunctive bo’lishi, kabi be he alive or dead (meaning “no matter whether he is alive or dead”).

Use of inversion to express a third-person imperative is now mostly confined to the expression long live X, meaning “let X live long”.

Imperatives

In majburiy sentence (one giving an order), there is usually no subject in the independent clause: Go away until I call you. It is possible, however, to include siz as the subject for emphasis: You stay away from me.

Elliptical constructions

Many types of elliptical construction are possible in English, resulting in sentences that omit certain redundant elements. Various examples are given in the article on Ellipsis.

Some notable elliptical forms found in English include:

Short statements of the form qo’limdan keladi, he isn’t, we mustn’t. Here the verb phrase (understood from the context) is reduced to a single auxiliary or other “special” verb, negated if appropriate. If there is no special verb in the original verb phrase, it is replaced by do/does/did: u qiladi, ular qilmadi.
Clauses that omit the verb, in particular those like me too, nor me, me neither. The latter forms are used after negative statements. (Equivalents including the verb: Men ham qilaman yoki so do I; I don’t either yoki neither do I.)
Savollarni belgilash, formed with a special verb and pronoun subject: shunday emasmi?; were there?; men emasmanmi?

Ingliz tili grammatikalari tarixi

Asosiy maqola: Ingliz tili grammatikalari tarixi

The first published English grammar was a Pamphlet for Grammar of 1586, written by Uilyam Bullokar with the stated goal of demonstrating that English was just as rule-based as Latin. Bullokar’s grammar was faithfully modeled on William Lily’s Latin grammar, Rudimenta Grammatices (1534), used in English schools at that time, having been “prescribed” for them in 1542 by Genri VIII. Bullokar wrote his grammar in English and used a “reformed spelling system” of his own invention; but much English grammar, for much of the century after Bullokar’s effort, was written in Latin, especially by authors who were aiming to be scholarly. Jon Uollis “s Grammatica Linguae Anglicanae (1685) was the last English grammar written in Latin.

Even as late as the early 19th century, Lindli Myurrey, the author of one of the most widely used grammars of the day, was having to cite “grammatical authorities” to bolster the claim that grammatical cases in English are different from those in Ancient Greek or Latin.

Ingliz tili nutq qismlari are based on Latin and Greek parts of speech. [38] Some English grammar rules were adopted from Lotin, masalan Jon Drayden is thought to have created the rule no sentences can end in a preposition because Latin cannot end sentences in prepositions. The rule of no split infinitives was adopted from Latin because Latin has no split infinitives. [39] [40] [41]

Shuningdek qarang

Til portali

Disputes in English grammar
Inglizcha prefikslar
Mavzu-ob’ekt-fe’l

Izohlar va ma’lumotnomalar

^ Peyn, Jon; Xaddlston, Rodni (2002). “Nouns and noun phrases”. Yilda Xaddlston, Rodni; Pullum, Jefri (tahr.). Ingliz tilining Kembrij grammatikasi. Kembrij; Nyu-York: Kembrij universiteti matbuoti. 479-481 betlar. ISBN0-521-43146-8 . We conclude that both head and phrasal genitives involve case inflection. With head genitives it is always a noun that inflects, while the phrasal genitive can apply to words of most classes.
^ abCarter & McCarthy 2006, p. 296
^ abvdeCarter & McCarthy 2006, p. 297
^ abCarter & McCarthy 2006, p. 298
^ abvCarter & McCarthy 2006, p. 299
^Hudson, Richard (2013). “A cognitive analysis of John’s hat”. Yilda Börjars, Kersti; Denison, David; Scott, Alan (eds.). Morfosintaktik kategoriyalar va egalik ifodasi. John Benjamins nashriyot kompaniyasi. pp. 123–148. ISBN9789027273000 .
^Börjars, Kersti; Denison, David; Krajewski, Grzegorz; Scott, Alan (2013). “Expression of Possession in English”. Yilda Börjars, Kersti; Denison, David; Scott, Alan (eds.). Morfosintaktik kategoriyalar va egalik ifodasi. John Benjamins nashriyot kompaniyasi. 149–176 betlar. ISBN9789027273000 .
^Quirk, Randolph; Greenbaum, Sidney; Suluk, Jefri; Svartvik, Jan (1985). Ingliz tilining keng qamrovli grammatikasi. Harlow: Longman. p.328. ISBN978-0-582-51734-9 . [the -s ending is] more appropriately described as an enclitic postposition’
^Greenbaum, Sidney (1996). The Oxford English Grammar. Oksford universiteti matbuoti. 109-110 betlar. ISBN0-19-861250-8 . In speech the genitive is signalled in singular nouns by an inflection that has the same pronunciation variants as for plural nouns in the common case
^ Kirk, Rendolf; Grinbaum, Sidney; Leech, Geoffrey; Svartik, Jan (1985). Ingliz tilining keng qamrovli grammatikasi . Longman. p.319. In writing, the inflection of regular nouns is realized in the singular by apostrophe + s (boy’s), and in the regular plural by the apostrophe following the plural s (bolalar ‘ )
^ Siemund, Peter (2008). Ingliz tilidagi Pronominal Gender: Inglizcha navlarni o’rganish krossingvistik istiqbolni shakllantiradi. Nyu-York: Routledge.
^ abvdNOUN GENDEREF Education First
^ Some linguists consider bu in such sentences to be a to’ldiruvchi rather than a relative pronoun. Qarang English relative clauses: Status of bu.
^Fowler 2015, p. 813
^ Davolash uchun U yerda as a dummy predicate, based on the analysis of the kopula, qarang Moro, A., The Raising of Predicates. Predicative Noun Phrases and the Theory of Clause Structure, Cambridge Studies in Linguistics, 80, Cambridge University Press, 1997.
^“Bittasi Definition”. dictionary.com . Olingan 18 iyun 2015 .
^ abCarter & McCarthy 2006, p. 301
^ abCarter & McCarthy 2006, p. 303
^“Modal verbs and modality – English Grammar Today – Cambridge Dictionary”. dictionary.cambridge.org . Olingan 2020-09-24 .
^ D.D. Sidxu, Ingliz tilidagi intensiv kurs, Orient Blackswan, 1976, p. 5.
^Qaramlik grammatikalari reject the concept of finite verb phrases as clause constituents, regarding the subject as a dependent of the verb as well. Ga qarang fe’l iborasi qo’shimcha ma’lumot olish uchun maqola.
^Carter & McCarthy 2006, p. 308
^ abCarter & McCarthy 2006, p. 309
^Carter & McCarthy 2006, p. 310
^ abvCarter & McCarthy 2006, p. 311
^ abvCarter & McCarthy 2006, p. 313
^esl.about.com
^“Adverbs and adverb phrases: position – English Grammar Today – Cambridge Dictionary”. dictionary.cambridge.org . Olingan 2020-09-24 .
^Carter & McCarthy 2006, p. 312
^Carter & McCarthy 2006, 314-315 betlar
^ abvCarter & McCarthy 2006, p. 315
^ British Medical Association, Misuse of Drugs, Chapter 4, “Constraints of current practice.”
^Carter & McCarthy 2006, p. 316
^ The Chambers Dictionary, 11th edition
^ Finkenstaedt, Thomas; Dieter Wolff (1973). Ordered profusion; studies in dictionaries and the English lexicon. C. Qish.
^Jeyms Klakson (2007) Indo-European linguistics: an introduction, 90-bet
^Kristal, Devid (1997). Kembrij Til Ensiklopediyasi (2-nashr). Kembrij: Kembrij universiteti matbuoti. ISBN0-521-55967-7 .
^ Stamper, Kori (2017-01-01). So’zma-so’z: Lug’atlarning yashirin hayoti. Knopf Doubleday nashriyot guruhi. 27-28 betlar. ISBN9781101870945 .
^“From ‘F-Bomb’ To ‘Photobomb,’ How The Dictionary Keeps Up With English”. NPR.org . Olingan 2017-04-21 .
^ Stamper, Kori (2017-01-01). So’zma-so’z: Lug’atlarning yashirin hayoti. Knopf Doubleday nashriyot guruhi. p. 47. ISBN9781101870945 .
^ Stamper, Kori (2017-01-01). So’zma-so’z: Lug’atlarning yashirin hayoti. Knopf Doubleday nashriyot guruhi. p. 44. ISBN9781101870945 .

Qo’shimcha o’qish

Grammar books

Aarts, Bas (2011). Oxford Modern English Grammar. Oksford universiteti matbuoti. p.410. ISBN978-0-19-953319-0 .
Biber, Douglas; Johansson, Stig; Leech, Geoffrey; Conrad, Susan; Finegan, Edward (1999). Longman grammar of spoken and written English. Pearson Education Limited. p. 1203. ISBN0-582-23725-4 .
Biber, Douglas; Leech, Geoffrey; Conrad, Susan (2002). Longman student grammar of spoken and written English. Pearson Education Limited. p. 487. ISBN0-582-23726-2 .
Bryant, Margaret (1945). A functional English grammar. D.C. Heath and company. p. 326.
Bryant, Margaret; Momozawa, Chikara (1976). Modern English Syntax. Seibido. p. 157.
Carter, Ronald; McCarthy, Michael (2006), Cambridge Grammar of English: A Comprehensive Guide, Kembrij universiteti matbuoti, p. 984, ISBN0-521-67439-5
A CD-Rom version is included.
Selce-Mursiya, Marianne; Larsen-Freeman, Diane (1999). The Grammar Book: An ESL/EFL teacher’s course, 2nd ed. Heinle & Heinle. p.854. ISBN0-8384-4725-2 .
Chalker, Sylvia; Vayner, Edmund, nashrlar. (1998). The Oxford Dictionary of English Grammar. Oksford universiteti matbuoti. p. 464. ISBN0-19-280087-6 .
Kobbett, Uilyam (1883). A Grammar of the English Language, In a Series of Letters: Intended for the Use of Schools and of Young Persons in General, but more especially for the use of Soldiers, Sailors, Apprentices, and Plough-Boys. New York and Chicago: A. S. Barnes and Company.
Kobbett, Uilyam (2003, originally 1818). A Grammar of the English Language (Oxford Language Classics). Oksford universiteti matbuoti. p. 256. ISBN0-19-860508-0 . Sana qiymatlarini tekshiring: | sana = (Yordam bering)
Curme, George O., College English Grammar, Richmond, VA, 1925, Johnson Publishing company, 414 pages . Qayta ishlangan nashr Principles and Practice of English Grammar was published by Barnes & Noble, in 1947.
Curme, Jorj O. (1978; original 1931, 1935). A Grammar of the English Language: Volumes I (Parts of Speech) & II (Syntax). Verbatim Books. p. 1045. ISBN0-930454-03-0 . Sana qiymatlarini tekshiring: | sana = (Yordam bering)
Declerck, Renaat (1990). A Comprehensive Descriptive Grammar of English. Kaitakusha,Tokyo. p. 595. ISBN4-7589-0538-X .
Declerck in his introduction (p.vi) states that almost half his grammar is taken up by the topics of tense, aspect and modality. This he contrasts with the 71 pages devoted to these subjects in The Comprehensive Grammar of English. Huddleston and Pullman say they profited from consulting this grammar in their Cambridge Grammar of the English Language. (p. 1765)
Dekeyser, Xavier; Devriendt, Betti; Tops, Guy A. J.; Guekens, Steven (2004). Foundations of English Grammar For University Students and Advanced Learners. Uitgeverij Acco, Leuven, Belgium. p. 449. ISBN978-90-334-5637-4 .
Fowler, X.V. (2015), Butterfield, Jeremy (ed.), Faulerning zamonaviy ingliz tilidan foydalanish lug’ati, Oksford universiteti matbuoti, p. 813, ISBN978-0-19-966135-0
Greenbaum, Sidney (1996). Oksford ingliz tili grammatikasi. Oksford va Nyu-York: Oksford universiteti matbuoti. p. 672. ISBN0-19-861250-8 .
Greenbaum, Sidney (1990). A Student’s Grammar of the English Language. Addison Wesley Publishing Company. p. 496. ISBN0-582-05971-2 .
Halliday, M. A. K.; Matthiessen, Christian M. I. M. (revised by) (2004). An Introduction to Functional Grammar, 3rd. nashr. London: Xoder Arnold. p. 700. ISBN0-340-76167-9 . CS1 maint: bir nechta ism: mualliflar ro’yxati (havola)
Huddleston, Rodney D. (1984) Introduction to the Grammar of English. Kembrij: Kembrij universiteti matbuoti.
Huddleston, Rodney D. (1988) English Grammar: An outline. Kembrij: Kembrij universiteti matbuoti.
Huddleston, Rodney D.; Pullum, Geoffrey K., eds. (2002). Ingliz tilining Kembrij grammatikasi. Kembrij universiteti matbuoti. p. 1860 yil. ISBN0-521-43146-8 .
Huddleston, Rodney D.; Pullum, Geoffrey K. (2005). A student’s introduction to English grammar. Kembrij universiteti matbuoti. p. 320. ISBN0-521-61288-8 .
Jesspersen, Otto. (1937). Analytic Syntax. Copenhagen: Levin & Munksgaard, 1937. 170 p.
Jesspersen, Otto. (1909–1949). A modern English grammar on historical principles (Vols. 1-7). Heidelberg: C. Qish.
Jesspersen, Otto (1933). Essentials of English Grammar: 25th impression, 1987. London: Routledge. p. 400. ISBN0-415-10440-8 .
Jonson, Ben (1756).”Ingliz tili grammatikasi: Ben Jonson barcha notanish odamlar manfaati uchun, hozirda ishlatilayotgan va ishlatilayotgan ingliz tilini kuzatgani uchun”. Ben Jonsonning asarlari: 7-jild. London: D. Midvinter va boshq.
Kolln, Marta J. (2006). Ritorik grammatika: Grammatik tanlov, Ritorik effektlar, 5-nashr. Longman. p. 336. ISBN0-321-39723-1 .
Kolln, Marta J .; Funk, Robert V. (2008). Ingliz tili grammatikasini tushunish (8-nashr). Longman. p. 453. ISBN978-0-205-62690-8 .
Korsakov, A. K. (Andreĭ Konstantinovich). 1969. Ingliz tilida zamonlardan foydalanish. Korsakov, A. K. Zamonaviy ingliz tili tuzilishi pt. 1. oai: gial.edu: 26766 da http://www.language-archives.org/item/oai:gial.edu:26766
Maetzner, Eduard Adolf Ferdinand, 1805–1892. (1873). Ingliz tili grammatikasi; uslubiy, tahliliy va tarixiy. J.Murrey, London. CS1 maint: bir nechta ism: mualliflar ro’yxati (havola)
Uch jild, Kler Jeyms Grece tomonidan nemis nashridan tarjima qilingan Inglizche Grammatik: Die Lehre von der Wort- und Satzfügung. Professor Uitni Ingliz tili grammatikasining asoslari nemischa asl nusxasini “inglizcha versiyasi bor, lekin uni ishlatish qiyin” deb tavsiya qiladi. (VI bet)
Meyer-Myklestad, J. (1967). Talabalar va o’qituvchilar uchun rivojlangan ingliz tili grammatikasi. Universitetsforlaget-Oslo. p. 627.
Morenberg, Maks (2002). Grammatikani bajarish, 3-nashr. Nyu-York: Oksford universiteti matbuoti. p. 352. ISBN0-19-513840-6 .
Poutsma, Xendrik. Kech zamonaviy zamonaviy ingliz tili grammatikasi, Groningen, P. Noordhoff, 1914–29, 2 pt. 5 yilda v Mundarija: pt. I. Gap: 1-yarim. Gapning elementlari, 1928. 2d yarmi. Murakkab jumla, 1929 .– pt. II. Nutq qismlari: I bo’lim, A. Ismlar, sifatlar va maqolalar, 1914. I qism, B. Olmoshlar va raqamlar, 1916. II qism. Fe’l va zarralar, 1926 yil.
Kirk, Rendolf; Grinbaum, Sidney; Suluk, Jefri; & Svartvik, yanvar (1972). Zamonaviy ingliz tili grammatikasi. Harlow: Longman.
Quirk, Randolph (1985). Ingliz tilining keng qamrovli grammatikasi. Harlow: Longman. p.1779. ISBN0-582-51734-6 .
Schibsbye, Knud (1970). Zamonaviy ingliz tili grammatikasi: Ikkinchi nashr. London: Oksford universiteti matbuoti. p. 390. ISBN0-19-431327-1 .
Ushbu kitob Shibsbayning uch jildining tarjimasi Engelsk Grammatik 1957-1961 yillarda nashr etilgan. Shibsbi Jezpersenning shogirdi va oltinchi jildning muallifi – Jesspersenning etti jildining morfologiyasi. Zamonaviy ingliz tili grammatikasi.
Sinclair, John, ed. (1991) Kollinz COBUILD – Ingliz tili grammatikasi London: Kollinz
ISBN 0-00-370257-X ikkinchi nashr, 2005 yil
ISBN 0-00-718387-9. Xaddlston va Pullman bu grammatikani ular uchun “foydali” deb topishgan Kembrij ingliz tili grammatikasi. (1765-bet) 1-nashrning CD-Rom versiyasi Collins COBUILD Resurslar to’plamida mavjud
ISBN 0-00-716921-3
Sledd, Jeyms. (1959) Ingliz tili grammatikasiga qisqacha kirish Chikago: Skott, Foresman.
Strang, Barbara M. H. (1968) Zamonaviy ingliz tuzilishi (2-nashr) London: Arnold.
Tomson, A. J. (Audri Jan); Martinet, A. V. (Agnes V.) (1986). Amaliy ingliz tili grammatikasi: To’rtinchi nashr. Oksford universiteti matbuoti. p.384. ISBN0-19-431342-5 . CS1 maint: bir nechta ism: mualliflar ro’yxati (havola)
Visser, F. Th. (Frederik Teodor) (2003). Ingliz tilining tarixiy sintaksisi. Brill. ISBN90-04-07142-3 .
4 ta taassurot. pts. 1-2. Bitta fe’lli sintaktik birliklar .– pt.3. 1-taym. Ikki fe’lli sintaktik birliklar .– 3-bet. 2d yarmi. Ikki va undan ortiq fe’lli sintaktik birliklar.
Uitni, Uilyam Duayt, (1877) Ingliz tili grammatikasining asoslari, Boston: Ginn va Xit.
Zandvoort, R. W. (1972) Ingliz tili grammatikasi bo’yicha qo’llanma (2-nashr) London: Longmans.
Piter Herring (2016), Farlex grammatikasi kitobihttp://www.thefreedictionary.com/The-Farlex-Grammar-Book.htm

Monografiyalar

Adams, Valeriya. (1973). Zamonaviy inglizcha so’z yasashga kirish. London: Longman.
Bauer, Lori. (1983). Inglizcha so’z yasash. Kembrij: Kembrij universiteti matbuoti.
Friz, Charlz Karpenter. (1952). Ingliz tili; inglizcha jumlalar qurilishiga kirish. Nyu-York: Harkurt, Bras.
Halliday, M. A. K. (1985/94). Og’zaki va yozma til. Deakin universiteti Matbuot.
Xaddlston, Rodni D. (1976). Ingliz tili transformatsion sintaksisiga kirish. Longman.
Xaddlston, Rodni D. (2009). Yozma ingliz tilidagi jumla: Ilmiy matnlar tahlili asosida sintaktik o’rganish. Kembrij universiteti matbuoti. p. 352. ISBN978-0-521-11395-3 .
Jesspersen, Otto (1982). Ingliz tilining o’sishi va tuzilishi. Chikago va London: Chikago universiteti matbuoti. p. 244. ISBN0-226-39877-3 .
Jesspersen, Otto (1992). Grammatika falsafasi. Chikago va London: Chikago universiteti matbuoti. p. 363. ISBN0-226-39881-1 .
Jesspersen, Otto (1962). Tanlangan yozuvlar. London: Allen va Unvin. p. 820.
– Jezpersenning monografiyalari Ingliz va boshqa tillarda inkorva Grammatika tizimi.
Kruisinga, E. (1925). Hozirgi ingliz tilidan qo’llanma. Utrext: Kemink en Zoon.
Suluk, Geoffrey N. (1971). Ma’nosi va inglizcha fe’l. London: Longman.
Marchand, Xans. (1969). Hozirgi inglizcha so’z yasalishining toifalari va turlari (2-nashr). Myunxen: C. H. Bek.
Makkoli, Jeyms D. (1998). Ingliz tilining sintaktik hodisalari (2-nashr). Chikago: Chikago universiteti matbuoti.
Piyoz, C. T. (Charlz Talbut), (1904, 1-nashr) Grammatik jamiyat tamoyillari va talablariga asoslangan rivojlangan ingliz sintaksisidir. London: Kigan Pol, Xandaq, Trubner va boshqalar. Ning yangi nashri Kengaytirilgan ingliz sintaksisi, B. D. H. Miller tomonidan muallifning materiallaridan tayyorlangan, sifatida nashr etilgan Zamonaviy inglizcha sintaksis 1971 yilda.
Palmer, F. R. (1974). Inglizcha fe’l. London: Longman.
Palmer, F. R. (1979). Modallik va inglizcha modallar. London: Longman.
Vabo, Ingo. (2003). Ingliz tilida so’z yaratish. Kembrij: Kembrij universiteti matbuoti.
Scheurweghs, Gustave. (1959). Hozirgi ingliz tilidagi sintaksis: Jumlalar namunalarini o’rganish. London: Longmans.

Tashqi havolalar

Ingliz tilining Internet grammatikasi da UCL
Ingliz tili grammatikasi da Britaniya Kengashi

Ingliz tili grammatikasi 1 dars

Ingliz tilini dars qilmasdan o’rganish usuli – 1-qism

1-dars. Ingliz alifbosi Ingliz tili grammatikasi biznikidan anchagina farq qiladi. Bu esa til o’rganishni biroz

Ingliz tili: grammatikani oson o’rganish

Ingliz tili grammatikasi – English grammar

Mundarija

So’z sinflari va iboralar

Otlar

Iboralar

Jins

Determinatorlar

Olmoshlar

Shaxsiy

Namoyish qiluvchi va so’roq qiluvchi

Nisbiy

“U yerda”

Boshqalar

Fe’llar

Iboralar

Sifatlar

Taqqoslash

Iboralar

Qo’shimchalar

Iboralar

Prepozitsiyalar

Bog`lovchilar

Ish

Kamayish

Salbiy

Clause and sentence structure

So’z tartibi

Savollar

Dependent clauses

Other uses of inversion

Imperatives

Elliptical constructions

Ingliz tili grammatikalari tarixi

Shuningdek qarang

Izohlar va ma’lumotnomalar

Qo’shimcha o’qish

Grammar books

Monografiyalar

Tashqi havolalar

Related posts: