Eski ingliz tili grammatikasi – Old English grammar
Subordinatorlar ishlatishga moyil korrelyatsion bog‘lovchilar, masalan.
Ingliz tili grammatikasi rustamov
Мир за неделю: Как турецкое землетрясение может аукнуться в Таджикистане?
Замир Кабулов: “Афганцы могут сместить талибов”
В Турции арестовали почти 100 подозреваемых в мародерстве
Минтруда Таджикистана в РФ: “Заключенные-таджикистанцы в России идут на войну в Украину по собственному желанию”
Лукашенко призвал страны ОДКБ решить проблемы на границах
Число погибших в Турции превысило 31 тысячу
Как прошла церемония “Лучший спортсмен 2022 года”
Все новости
Мир за неделю: Как турецкое землетрясение может аукнуться в Таджикистане?
19:00, сегодня
События в мире, которые касаются всей Центральной Азии и Таджикистана, в частности.
Новости дня
Мир за неделю: Как турецкое землетрясение может аукнуться в Таджикистане?
Замир Кабулов: “Афганцы могут сместить талибов”
В Турции арестовали почти 100 подозреваемых в мародерстве
Минтруда Таджикистана в РФ: “Заключенные-таджикистанцы в России идут на войну в Украину по собственному желанию”
Лукашенко призвал страны ОДКБ решить проблемы на границах
Число погибших в Турции превысило 31 тысячу
Как прошла церемония “Лучший спортсмен 2022 года”
Все новости
Новости компаний
Как прошла церемония “Лучший спортсмен 2022 года”
Оплачивайте покупки с помощью Dushanbe City в “Ашан” и “Би1”
Темур Рахимов – лучший спортсмен 2022 года по версии «Formula55»
Самое масштабное спортивное событие Таджикистана
В чем преимущества QR-эквайринга для торговых точек?
Все новости компаний
17:05, сегодня
Минтруда Таджикистана в РФ: “Заключенные-таджикистанцы в России идут на войну в Украину по собственному желанию”
Граждане Таджикистана, которые отбывают наказание в российских тюрьмах, сами подписывают соглашения
15:05, сегодня
Новый “продавец света” в Таджикистане за 2 года своей работы недополучил $52 млн
Все старые долги остаются на балансе “Барки точик”.
12:40, сегодня
Стоимость электричества для «Таджикской алюминиевой компании» повысили почти на 64%
Тарифы для этой компании оставались неизменными в течение последнего десятилетия, хотя для других
Новости компаний
Как прошла церемония “Лучший спортсмен 2022 года”
Оплачивайте покупки с помощью Dushanbe City в “Ашан” и “Би1”
Темур Рахимов – лучший спортсмен 2022 года по версии «Formula55»
Самое масштабное спортивное событие Таджикистана
В чем преимущества QR-эквайринга для торговых точек?
Все новости компаний
Курсы валют НБТ
USD 10.3943 0.0000
RUB 0.142 0.0000
EUR 11.1157 0.0000
18:26, сегодня
Замир Кабулов: “Афганцы могут сместить талибов”
Движение “Талибан” может быть смещено жителями Афганистана, которым будет трудно
17:46, сегодня
В Турции арестовали почти 100 подозреваемых в мародерстве
В одном из случаев мародеры хотели украсть шесть грузовиков с едой для пострадавших от
16:30, сегодня
Лукашенко призвал страны ОДКБ решить проблемы на границах
Он также заявил, что странам Организации придется четко определить свою политику и позиции в
15:54, сегодня
Число погибших в Турции превысило 31 тысячу
Поиск людей под завалами продолжается.
14:01, сегодня
Известный дизайнер из Узбекистана обвиняется в России в мошенничестве
Дизайнера обвинили в махинациях с поставкой медтехники военному ведомству РФ
13:35, сегодня
За три месяца в миграционный центр Москвы в Душанбе обратились 1,5 тысячи граждан
В Представительство Многофункционального миграционного центра Москвы в Душанбе за три месяца
10:00, 12 февраля
Кровавый февраль 1990 года в Таджикистане
Ровно 33 года назад в Душанбе у здания Центрального Комитета Компартии Таджикистана снайперы
10:25, 11 февраля
В Туркменистане начал извергаться один из крупнейших грязевых вулканов в мире
На юго-западе Туркменистана начал извергаться Акпатлавук (с туркменского «Белый
10:13, 8 февраля
От 17 тысяч до 27 тысяч сомони. Кто в Таджикистане получает такую пенсию?
При этом средний размер социальной пенсии в стране составляет всего 213 сомони.
19:39, 8 февраля
Холера, разруха, голод, и теперь землетрясение. Почему Сирия пострадала сильнее, чем Турция
Последствия землетрясения окажутся для сирийцев еще более печальными.
08:00, 8 февраля
Гидрометцентр: В Таджикистане резко похолодает на 8-10 градусов
Будут дожди, местами с переходом в снег.
16:45, 11 февраля
Перерегистрация сим-карт в Таджикистане: кого и как могут лишить связи
В Таджикистане от мобильной связи могут отключить более 800 тысяч абонентов
10:00, 12 февраля
Кровавый февраль 1990 года в Таджикистане
Ровно 33 года назад в Душанбе у здания Центрального Комитета Компартии Таджикистана снайперы
10:13, 8 февраля
От 17 тысяч до 27 тысяч сомони. Кто в Таджикистане получает такую пенсию?
При этом средний размер социальной пенсии в стране составляет всего 213 сомони.
15:15, 11 февраля
Планета имени Бабаджанова. Памяти таджикского астрофизика
Открытия мирового масштаба, которые сделаны ученым-астрофизиком Пулатом Бабаджановым, который 10
12:23, 8 февраля
Байден назвал конфликт на Украине “испытанием на века”
Для Америки и для всего мира.
11:27, 8 февраля
Комитет архитектуры и строительства: “Здания в Душанбе выдержат землетрясение силой 8,5 и 9 баллов”
Душанбе устойчив к землетрясениям силой 8,5 и 9 баллов, заявил сегодня на пресс-конференции Низом
20:08, 7 февраля
Посол Турции в Таджикистане: “Мы запомним и запишем в наших сердцах эту помощь”
Посол поблагодарил таджикистанцев за помощь.
19:00, сегодня
Мир за неделю: Как турецкое землетрясение может аукнуться в Таджикистане?
События в мире, которые касаются всей Центральной Азии и Таджикистана, в частности.
18:26, сегодня
Замир Кабулов: “Афганцы могут сместить талибов”
Движение “Талибан” может быть смещено жителями Афганистана, которым будет трудно
17:46, сегодня
В Турции арестовали почти 100 подозреваемых в мародерстве
В одном из случаев мародеры хотели украсть шесть грузовиков с едой для пострадавших от
17:05, сегодня
Минтруда Таджикистана в РФ: “Заключенные-таджикистанцы в России идут на войну в Украину по собственному желанию”
Граждане Таджикистана, которые отбывают наказание в российских тюрьмах, сами подписывают соглашения
16:30, сегодня
Лукашенко призвал страны ОДКБ решить проблемы на границах
Он также заявил, что странам Организации придется четко определить свою политику и позиции в
15:54, сегодня
Число погибших в Турции превысило 31 тысячу
Поиск людей под завалами продолжается.
Актуальное
18:26, сегодня
Замир Кабулов: “Афганцы могут сместить талибов”
Движение “Талибан” может быть смещено жителями Афганистана, которым будет трудно
17:46, сегодня
В Турции арестовали почти 100 подозреваемых в мародерстве
В одном из случаев мародеры хотели украсть шесть грузовиков с едой для пострадавших от
16:30, сегодня
Лукашенко призвал страны ОДКБ решить проблемы на границах
Он также заявил, что странам Организации придется четко определить свою политику и позиции в
15:54, сегодня
Число погибших в Турции превысило 31 тысячу
Поиск людей под завалами продолжается.
14:01, сегодня
Известный дизайнер из Узбекистана обвиняется в России в мошенничестве
Дизайнера обвинили в махинациях с поставкой медтехники военному ведомству РФ
13:35, сегодня
За три месяца в миграционный центр Москвы в Душанбе обратились 1,5 тысячи граждан
В Представительство Многофункционального миграционного центра Москвы в Душанбе за три месяца
Читаемое
10:00, 12 февраля
Кровавый февраль 1990 года в Таджикистане
Ровно 33 года назад в Душанбе у здания Центрального Комитета Компартии Таджикистана снайперы
10:25, 11 февраля
В Туркменистане начал извергаться один из крупнейших грязевых вулканов в мире
На юго-западе Туркменистана начал извергаться Акпатлавук (с туркменского «Белый
10:13, 8 февраля
От 17 тысяч до 27 тысяч сомони. Кто в Таджикистане получает такую пенсию?
При этом средний размер социальной пенсии в стране составляет всего 213 сомони.
Обсуждаемое
10:00, 12 февраля
Кровавый февраль 1990 года в Таджикистане
Ровно 33 года назад в Душанбе у здания Центрального Комитета Компартии Таджикистана снайперы
10:13, 8 февраля
От 17 тысяч до 27 тысяч сомони. Кто в Таджикистане получает такую пенсию?
При этом средний размер социальной пенсии в стране составляет всего 213 сомони.
15:15, 11 февраля
Планета имени Бабаджанова. Памяти таджикского астрофизика
Открытия мирового масштаба, которые сделаны ученым-астрофизиком Пулатом Бабаджановым, который 10
В соцсетях
19:00, сегодня
Мир за неделю: Как турецкое землетрясение может аукнуться в Таджикистане?
События в мире, которые касаются всей Центральной Азии и Таджикистана, в частности.
18:26, сегодня
Замир Кабулов: “Афганцы могут сместить талибов”
Движение “Талибан” может быть смещено жителями Афганистана, которым будет трудно
17:46, сегодня
В Турции арестовали почти 100 подозреваемых в мародерстве
В одном из случаев мародеры хотели украсть шесть грузовиков с едой для пострадавших от
Видео
Таджикские спасатели спасли в Турции еще двух детей
Кровавый февраль 1990 года в Таджикистане
Спасатели из Таджикистана вызволили в Турции из-под руин двоих живых
В Турции задержали архитектора разрушенного при землетрясении жилого комплекса
“Это моё собачье дело”: как собаки в Таджикистане учатся находить наркокурьеров
«Условия будут сложные»: 50 таджикских спасателей ночью вылетают в Турцию
Таджикистанцы собирают помощь для пострадавших при землетрясении в Турции
Посол Турции в Таджикистане: “Мы запомним и запишем в наших сердцах эту помощь”
Как в Душанбе проходил Форум дизайна и архитектуры
В Таджикистане назвали лучшего спортсмена 2022 года
Как в Душанбе начали обратный отсчет до Навруза
Juventus Dushanbe – Juventus Tashkent: кто стал победителем и как?
Гончарных дел мастер
PROбизнес: Частная школа в Таджикистане – образование или бизнес?
60 подарков, 7 автомобилей – кто выиграл призы от Tcell
Шашмакомист с итальянским бельканто. Памяти Ахмада Бобокулова
Житель Душанбе выиграл автомобиль от Торгового дома «Авранг»
ТОП-15 самых просматриваемых видео «Азия-Плюс» в 2022 году на разных платформах
Смотрите первыми Tarona Music Award-2022
Как прошла Tarona Music Award-2022? Смотри полную версию 31 декабря!
Какие желания загадывают таджикистанцы на 2023 год?
16 звезд, видео 360 и спецприз: как прошла Tarona Music Award
«Глобальная Британия» запускает самую щедрую торговую схему с развивающимися странами
Чакан – узор древности. Каково это вышивать платье с рисунками?
Eski ingliz tili grammatikasi – Old English grammar
Bu maqola uchun qo’shimcha iqtiboslar kerak tekshirish. Iltimos yordam bering ushbu maqolani yaxshilang tomonidan ishonchli manbalarga iqtiboslarni qo’shish. Resurs manbasi bo’lmagan material shubha ostiga olinishi va olib tashlanishi mumkin.
Manbalarni toping: “Eski ingliz tili grammatikasi” – Yangiliklar · gazetalar · kitoblar · olim · JSTOR ( 2011 yil oktyabr ) (Ushbu shablon xabarini qanday va qachon olib tashlashni bilib oling)
Foydalanish
- Beowulf
- Angliya-sakson xronikasi
- Tsidmonning madhiyasi
- O’rta ingliz
- Zamonaviy ingliz tili
- Zamonaviy ingliz tili
- Shotlandiya
The qadimgi ingliz tili grammatikasi nikidan ancha farq qiladi Zamonaviy ingliz tili, asosan, ko’proq bo’lish orqali egilgan. Qadimgi german tili sifatida, Qadimgi ingliz bor morfologik gipotetikaga o’xshash tizim Proto-german umumiy deb o’ylangan ko’pgina burilishlarni saqlab qolish bilan qayta qurish Proto-hind-evropa kabi nemis qiz tillariga xos bo’lgan qurilishlarni o’z ichiga oladi umlaut. [1]
Tirik tillar orasida qadimgi ingliz morfologiyasi zamonaviy tilga juda o’xshaydi Islandcha, bu eng konservativlar qatoriga kiradi German tillari. Biroz darajada u zamonaviyga o’xshaydi Nemis.
Otlar, olmoshlar, sifatlar va aniqlovchilar to’liq edi egilgan, to’rttasi bilan grammatik holatlar (nominativ, ayblov, genetik, tarixiy ) va vestigial instrumental, [2] ikkitasi grammatik sonlar (yakka va ko’plik ) va uchta grammatik jinslar (erkak, ayol va neytral). Birinchi va ikkinchi shaxs shaxs olmoshlari ham bor edi ikkilamchi shakllar odatiy birlik va ko’plik shakllaridan tashqari, ikki kishilik guruhlarga murojaat qilish uchun. [3] Instrumental ish biroz kam uchragan va faqat erkaklar va neytral singularda bo’lgan. Uni tez-tez dative bilan almashtirgan. Sifatlar, olmoshlar va (ba’zan) kesimlar, ularning soni, jinsi va jinsi jihatidan mos keladigan ismlari bilan kelishilgan. Cheklangan fe’llar shaxsan va raqam bilan o’zlarining sub’ektlari bilan kelishilgan.
Ismlar juda ko’p edi pasayish (ko’p o’xshashliklar bilan Lotin, Qadimgi yunoncha va Sanskritcha ). Fe’llar to’qqizta asosiy tarkibda kelgan kelishiklar (Yetti kuchli va uchta zaif), [ raqamlar rozi emas ] barchasi ko’plab subtiplarga ega, shuningdek, bir nechta qo’shimcha kichik konjugatsiyalar va bir nechta tartibsiz fe’llar. Lotin singari qadimgi hind-evropa tillaridan asosiy farq shundaki, fe’llar atigi ikki zamonda birlashtirilishi mumkin (oltita “zamon” bilan solishtirganda, aslida lotin tilidagi zamon / aspekt birikmalari bilan) va ular sintetik passivga ega emaslar. hali ham mavjud bo’lsa-da, ovoz Gotik.
Mundarija
- 1 Otlar
- 1.1 Jins
- 1.1.1 Jinslarni belgilash
- 1.1.2 Ayollashtiruvchi qo’shimchalar
- 1.3.1 jarohatlaydi
- 1.3.2 ō-jarohatlaydi
- 1.3.3 n-jarohatlaydi
- 1.3.4 i-jarohatlaydi
- 1.3.5 u-jarohatlaydi
- 1.3.6 Ildiz otlari
- 1.3.7 nd-stems
- 1.3.8 r-jarohatlaydi
- 1.3.9 z-jarohatlaydi
- 1.3.10 Noqonuniyliklar
- 2.1 Kuchli va kuchsiz pasayish
- 2.2 Noqonuniyliklar
- 2.3 Darajasi
- 5.1 So‘roq olmoshlari
- 5.2 Shaxsiy olmoshlar
- 6.1 Kuchli fe’llar
- 6.2 Zaif fe’llar
- 6.2.1 I sinf
- 6.2.2 II sinf
- 6.2.3 III sinf
- 8.1 So’z tartibi
- 8.1.1 Savollar
Otlar
Qadimgi inglizcha ismlar guruhlarga bo‘linadi grammatik jins va egmoq asoslangan ish va raqam.
Jins
Qadimgi ingliz tilida hali ham uchta jins mavjud edi Proto-hind-evropa: erkak, ayol va neytral.
Har bir ism uchta jinsdan biriga tegishli, while sifatlar va aniqlovchilar ular ta’riflagan ismning jinsiga qarab turli xil shakllarga ega. “The” yoki “that” so’zi sē erkak ism bilan, sēo ayol ism bilan va šæt neytral ism bilan. Sifatlar qo’shimchalarni o’zgartiradi: masalan, beri hring (“ring”) erkak va kupa (“chashka”) – ayol, oltin uzuk gylden hring, oltin kubok esa gyldensiz kupa.
Ehtimol, zamonaviy ma’ruzachilar uchun eng g’alati jihati shundaki, “u” so’zlari (hē) va “u” (hēo) “bu” degan ma’noni anglatadi. Hē erkak ismlariga murojaat qiladi, hēo neytral olmoshni saqlab, ayol ismlariga urish grammatik jihatdan betaraf bo’lgan otlar uchun. Bu shuni anglatadiki, hatto jonsiz narsalar ham ko’pincha “u” yoki “u” deb nomlanadi. [4] Erkak ism bilan quyidagi jumlaga qarang snaw:
Qadimgi ingliz Mē līkásh sē snāw for hon dēš shā burg stille. To’g’ridan-to’g’ri nashrida Menga qor yoqadi, chunki u shaharni tinch qiladi. Tarjima Menga qor yoqadi, chunki u shaharni tinchlantiradi. Bu parallel gapni, neytral otni solishtiring fȳr bilan ataladi urish:
Qadimgi ingliz Mē līkäş fær forþonðe hit dēş shā burg hlūde. Tarjima Menga olov yoqadi, chunki u shaharni baland qiladi. Odamlarga ishora qiluvchi bir nechta ismlar, neytral so’zda bo’lgani kabi, ularning tabiiy jinsiga mos kelmaydigan grammatik jinsga ega. mæġden (“qiz”). Bunday hollarda, sifatlar va aniqlovchilar grammatik jinsga rioya qiling, ammo olmoshlar tabiiy jinsga rioya qiling: Æġt mæġden sēo šr stent, mumkin šst hīe? (“Qiz JSSV [ayol] u erda turibdi, bilasizmi uni?”). [5]
Ikki ismning jinsi turlicha bo’lganda, sifatlar va aniqlovchilar Ularni nazarda tutadigan neytral: Hlīsa va spēd bēoš twieċġu (“Shuhrat [erkakcha] va muvaffaqiyat [ayollik] ikki qirrali [neytral ko’plik”)). [6]
Jinslarni belgilash
Masalan, birinchi navbatda bitta jinsga tegishli bo’lgan ismlar fæder (“ota”) va mōdor (“ona”), odatda ular tavsiflaydigan jinsga ega. Shuning uchun cyning (“qirol”) erkak va cwēn (“malika”) ayol, munuc (“rohib”) erkak va rahmatli (“nun”) ayollarga xosdir va hokazo. Uch asosiy istisno wīf (“ayol”) va mæġden (“qiz”), ular neytral va wīfmann (“ayol”), bu erkaklar.
Agar ism ikkala erkakka ham tegishli bo’lsa va urg’ochilar, odatda erkaklar edi. Shuning uchun fron (“do’st”) va fēond (“dushman”) kabi ko’plab boshqa misollar bilan birga erkaklar edi lufiend (“sevgilisi”), bæcere (“novvoy”), halga (“avliyo”), sċop (“shoir”), juma (“mehmon”), mǣġ (“nisbiy”), buzmoq (“Nasroniy”), hǣðen (“butparast”), āngenġa (“yolg’iz”), dūnsittend (“alpinist”), o’z-o’zini (“odamxo’r”), hlēapere (“raqqosa”) va sangere (“ashulachi”). Asosiy istisnolar – “bola” uchun ikkita so’z, ċyol va tug’moqikkalasi ham neytral.
Biroq, ishora qiluvchi ismlar narsalar u qadar bashorat qilinmagan edi. Ular deyarli har qanday ma’noga ega bo’lishidan qat’i nazar, har qanday jins bo’lishi mumkin. Masalan, seaks (“pichoq”) zararsiz, gafol (“vilka”) ayollarga xosdir va bodring (“qoshiq”) erkakka xosdir. [7] Hatto bir xil ma’noni anglatadigan ismlar ham ko’pincha turli xil jinslarga ega: beorg (“tog ‘”) esa erkakcha dūn ayol, steorra (“yulduz”) esa erkakcha tungol neytral, ēagȳrrel (“oyna”) esa neytral duragduru ayol, trēo (“daraxt”) esa neytral hisoblanadi bēam erkak, sallweall (“qalqon devori”) erkaklarcha sċieldburg ayollarga xosdir va hokazo va hokazo va boshqalar.
Aytgancha, narsalarga ishora qiluvchi ismlarning jinsini taxmin qilish usullari hali ham mavjud:
- Tugashi bilan tugaydigan otlar -a deyarli hammasi erkaklar. Istisnolar, masalan, lotin tilidan o’rganilgan qarzlarning oz miqdori Italiya (“Italiya”) va shogird (“[ayol] shogird”).
- Murakkab so’zlar har doim birikmaning oxirgi qismining jinsini oladi. Shunung uchun wīfmann (“ayol”) erkaklar, garchi “ayol” degan ma’noni anglatadi: bu birikma wīf (“ayol”) ortiqcha erkakcha ism man (“shaxs”).
- Xuddi shunday, agar ism qo’shimchada tugasa, qo’shimchaning o’zi jinsini belgilaydi. Qo’shimchalar bilan tugaydigan otlar -o’sh, -dōm, -oxiri, -els, -uc, -to’lash, – shunday, -hadva -sipe barchasi erkaklar, tugaydigan ismlar -ung, -shu, -nes, -estr, -rǣdenva -wist hammasi ayol, va tugaydigan ismlar -lac, – va, -ernva -en barchasi betarafdir. Mden (“qiz”) neytral, chunki u neytral bilan tugaydi kichraytiruvchi qo’shimchalar– az.
- Alifbo harflari hammasi erkaklarnikidir. Metalllarning barchasi zararsizdir.
- Faqat erkaklarga tegishli bo’lgan hayvon nomlari erkaklardir (masalan.) hana “xo’roz” eng yaxshi “ayg‘ir” eofor “to’ng’iz,” qo’rqish “buqa,” qo’chqor “qo’chqor” va buk “buck”) va faqat urg’ochilarga tegishli bo’lgan hayvon nomlari ayollarga xosdir (masalan. tovuq “tovuq” mīere “toychoq” sugu “ekish” cū “sigir” eowu “qo’y” va dā “doe”). Faqatgina istisno dran (“uchuvchisiz samolyot”), bu ayollarga xosdir, chunki ko’pchilik odamlar dronlar erkak ekanligini bilishmagan. Biroq, umumiy hayvonlar uchun nomlar har qanday jinsda bo’lishi mumkin: masalan, .r (“aurochs”) erkak, beshinchi (“butterfly”) ayollarga xos va swīn (“cho’chqa”) zararsizdir.
- Ism sifatida ishlatiladigan sifatlar, masalan, ranglar, odamlarga ishora qilmasa, betaraf bo’ladi. Qachon ular qil odamlarga murojaat qiling, agar ular ayol ekanligi ma’lum bo’lmasa, ular sukut bo’yicha erkaklardir, bu holda ular ayollarning burilishlariga to’g’ri keladi: fremede (“begona”), fremedu (“[begona ayol]”); dēadlīċ (“o’lik”), dēadlīcu (“[ayol] o’lik”).
- Xuddi shunday, fe’llar ham ot sifatida ishlatilganda betaraf bo’ladi.
Ayollashtiruvchi qo’shimchalar
Qadimgi ingliz tilida ko’plab turdagi odamlar uchun ikkita ism mavjud: zamonaviy atama “ofitsiant” singari erkak va ayolga tegishli bo’lishi mumkin bo’lgan umumiy atama va zamonaviy inglizcha “ofitsiant” singari faqat ayollarga tegishli alohida atama. Ayollarni ko’rsatish uchun bir nechta turli xil qo’shimchalar ishlatiladi:
- – az kabi turli xil so’zlarga qo’shiladi xudo (“xudo”) → gyden (“ma’buda”), o’zim (“elf”) → ielfen (“ayol elf”), shþn (“xizmatkor”) → shiġnen (“ayol xizmatkor”), šēow (“qul”) → šīwen (“ayol qul”) va nēahġebūr (“qo’shni”) → nēahġebȳren (“ayol qo’shni”).
- -estr ning ayol ekvivalenti – shunday va -oxiri, ikkalasi ham “-er” ma’nosini anglatadi. Kabi ko’plab ismlarda ishlatiladi sangere (“qo’shiqchi”) → sangestre (“ayol xonanda”), lufiend (“sevgilisi”) → lufestre (“ayol sevgilisi”), bæcere (“novvoy”) → bæcestre, tæppere (“bufetchi”) → tæppestreva forspennend (“pimp”) → forspennestre.
- -e ning ayol ekvivalenti -a, ba’zida ma’nosiz tugaydigan oddiy ism va ba’zida “-er” ma’nosini anglatuvchi boshqa qo’shimchadir. Bunga misollar kiradi wyrhta (“ishchi”) → wyrhte va foregenġa (“salafiy”) → oldindan.
Ba’zida ayol ekvivalenti, xuddi bo’lgani kabi, umuman alohida so’zdir lārēow (“o’qituvchi”) ~ lǣrestre (“ayol o’qituvchi”, xuddi umumiy atama kabi * lǣrere), l .e (“shifokor”) ~ lacnestre (“ayol shifokor”, xuddi umumiy atama kabi * lacnere) va hlford (“xo’jayin”, so’zma-so’z “non qo’riqchisi”) ~ hlǣfdiġe (“bekasi”, so’zma-so’z “non yoğurucu”).
Ish
Boshqa bir qancha eski kabi German tillari, Qadimgi ingliz deklentsiyalariga beshta kiradi holatlar: nominativ, ayblov, tarixiy, genetik va instrumental.
- Nominativ: harakatni amalga oshiradigan gapning predmeti. Hē lufode hīe (“u uni sevgan “), šæt mæġden Rann (“qiz “to be” ning boshqa tomonidagi so’zlar ham ushbu holatni oladi: iborada wyrd eall (“taqdir hamma”), ikkala “taqdir” va “hamma” nominativdir.
- Ayg’oqchi: the to’g’ridan-to’g’ri ob’ekt, harakat qilinadigan narsa. Hē lufode hīe (“u sevardi uni“), sē ridda ācwealde bitta dracan (“ritsar o’ldirildi ajdaho“).
- Genitiv: biror narsaning egasi. Āesāwe şū hundes bān? (“Ko’rdingizmi? itniki suyakmi? “). Bu holat juda tez-tez sodir bo’lgan egalik zamonaviy ingliz tilida, chunki qadimgi ingliz tilida “of” so’zi yo’q edi. Shuning uchun “Rimning qulashi” bo’ldi Rim hryre, so’zma-so’z “Rimniki yiqilish “va” momaqaldiroq xudosi “edi shunres xudo, so’zma-so’z “momaqaldiroq xudo. “Hatto ishlatilgan qisman, biron bir narsaning boshqa bir narsadan iboratligini anglatishi uchun: “bir guruh odamlar” edi manna hēap (so’zma-so’z “odamlarniki guruh “),” biz uchtamiz “edi ūre hrī (“bizning uchta “) va” bir chashka suv “edi wætres kupa (“suv chashka “).
- Mahalliy: the bilvosita ob’ekt. Men muhrlayman salom bitta beall (“Men berdim uni koptok”).
- Instrumental: ishlatilayotgan narsa. Hērētt ēone fanan mid b midtan āne fingre (“U faqat bayroq bilan salom beradi bitta barmoq“). Ushbu holat ma’no aniq bo’lganda predloglarsiz ishlatilishi mumkin nðre naman, “boshqa nom bilan” degan ma’noni anglatadi: Ūhtred sē Godlēasa va Bebban byrġ, nðre naman sē Deneslaga (“Bebbanburg xudosiz Uhtred, shuningdek, nomi bilan tanilgan Qadimgi ingliz davrida cholg ‘u ishlatilmay qolib, asosan dativ bilan birlashib ketgan. Dativdan faqat kuchli sifatlarning erkak va betakror birliklarida ajralib turardi. namoyishchilar, va hattoki, uning o’rniga ko’pincha dative ishlatilgan.
Ism sinflari
Hamma ismlar bir xil sonlarni qabul qilmaydi egmoq uchun raqam va ish. Buning o’rniga, har bir ism sakkiz xil sinfdan biriga tegishlidir va har bir sinf turli xil tugatishlar to’plamiga ega (ba’zan pastki turiga qarab bir nechta).
Yilda Proto-german, ismning qaysi sinf ekanligini nominativ birlikda tugashi bilan bilish mumkin edi. Ammo qadimgi ingliz davriga kelib, ushbu tugatishlarning aksariyati yo’qolib qolgan yoki boshqa qo’shimchalar bilan birlashtirilgan, shuning uchun bu endi mumkin emas edi.
jarohatlaydi
A-ildiz otlari hozirgacha eng katta sinf bo’lib, barcha ismlarning 60 foizini tashkil qiladi. [8] Ba’zilari erkaklar, ba’zilari neytral. Ular protemerman davrida ular tugaganligi sababli a-stems deb nomlangan -az (agar erkak bo’lsa) yoki -ą (agar neytral bo’lsa). Biroq, qadimgi ingliz tilida ikkala tugatish ham yo’qolib ketgan va erkaklar faqat neytronlardan nominativ / akkusativ ko’plikda farq qiladi.
Erkak a-novdalari deyarli barchasi bir xil, xuddi xuddi singari hund (“it”) quyida. Biroq, neytral a-poyalar ikkiga bo’lingan: ba’zilari tugaydi -u nominativ / ayblovchi ko’plikda, boshqalari esa umuman tugamaydi. Bunga chaqirilgan tovush o’zgarishi sabab bo’ldi baland unli apokop Qadimgi ingliz tilining tarixida sodir bo’lgan. Qisqa -i va -u so’zlarning oxirida g’oyib bo’ldi a keyin og’ir hece – ya’ni a ni o’z ichiga olgan hece cho‘ziq unli yoki uzoq diftong yoki ikki yoki undan ortiq undoshlar bilan tugaydi – va ikkita engil hecadan keyin. [9] -I / -u qisqa tutgan ismlar engil, ularni yo’qotgan ismlar og’ir deb nomlanadi.
Shunday qilib, a-stems aslida uchta alohida pasayishga ega: biri erkaklar uchun ismlar, biri “og’ir” neytral ismlar uchun, ikkinchisi “engil” neytral ismlar uchun. Ular tomonidan misol keltirilgan hund (“it”), sċip (“qayiq”) va hs (“uy”):
ildiz pasayishi
Ish Erkak
hund «It»Neytral Engil
sċip ” qayiq “Og’ir
hs «Uy»Yagona Ko’plik Yagona Ko’plik Yagona Ko’plik Nominativ hund hundkabi sċip sċipsiz hs hs Ayg’oqchi hund hundkabi sċip sċipsiz hs hs Genitiv hundes hunda sċipes sċipa hses hsa Mahalliy hunde hundxm sċipe sċipxm hse hsxm ō-jarohatlaydi
Ō-stemalar a-stemlardan keyingi eng katta sinfdir. Ular tarkibiga ayol ismlarning katta qismi va boshqa jinsdagi nolinchi ismlar kiradi.
Ular ō-stems deb nomlangan, chunki ular tugagan -ō proto-german tilida, ammo qadimgi ingliz tilida bu oxirigacha o’zgargan -u yoki g’oyib bo’ldi. Nominativ birlikda “yengil” g-poyalar tugaydi -u “og’ir” ō-jaranglilarning oxiri yo’q, xuddi nominativ / akkusativ ko’plikdagi neytral a-poyalar singari.
b-ildiz pasayishi
Ish Engil
jiyu «Sovg’a»Og’ir
rad «Minish»Yagona Ko’plik Yagona Ko’plik Nominativ jinoyatchisiz jinoyatchia rad rada Ayg’oqchi jinoyatchie jinoyatchia, –e rade rada, –e Genitiv jinoyatchie jinoyatchia rade rada Mahalliy jinoyatchie jinoyatchixm rade radxm n-jarohatlaydi
N-novdalar har qanday jinsga ega bo’lishi mumkin, ammo faqat bir nechta neuter mavjud: yosh (“ko’z”), ē (“quloq”), wange (“yonoq”) va ular bilan tugaydigan birikmalar, masalan shunwange (“ma’bad [boshning boshi”). N-jaranglilar “kuchsiz ismlar” deb ham nomlanadi, chunki ular “kuchsiz” biriktirilgan; ya’ni ularning aksariyat qismlarining oxiri bir xil, – bir. Boshqa barcha ismlar “kuchli ismlar” deb nomlanadi.
Erkak va ayol n-poyalari xuddi erkaklar tugaydigan nominativ singulardan tashqari bir xil shaklda egilgan. -a, ayollari -e:
n-pastki pasayish
Ish Erkak
mōna «Oy»Ayol
quyoshli «Quyosh»Yagona Ko’plik Yagona Ko’plik Nominativ mōna mōnan sunne sunnan Ayg’oqchi mōnan mōnan sunnan sunnan Genitiv mōnan mōnena sunnan sunnena Mahalliy mōnan mōnxm sunnan sunnxm Bir nechta neytral n-urg’ochi ayol ayollarga o’xshab kamayadi, faqat ular yo’q -e kelishik birlikda:
n-pastki pasayish
Neytral
yosh «Ko’z»Ish Yagona Ko’plik Nominativ ēage ēagan Ayg’oqchi ēage ēagan Genitiv ēagan ēagena Mahalliy ēagan ēagxm i-jarohatlaydi
I-stemalar shunday deb nomlangan, chunki ular tugagan -iz proto-german tilida, ammo qadimiy ingliz tilida bu oxirigacha bo’ldi -e (yengil i-poyalarda) yoki g’oyib bo’lgan (og’ir i-poyalarda). Ushbu ismlar har bir jinsda uchraydi, ammo neytral i-stemlar kamdan-kam uchraydi.
Qadimgi ingliz nasrining dastlabki davrlariga kelib, bu sinf asosan boshqa sinflar bilan birlashib ketgan: erkaklar va neytral i-stemalar a-stemlar bilan bir xil pasayish olgan va ayollarga xos i-stemlar deyarli g-poyalar bilan bir xil pasayish. Shunday qilib, ular haqiqatan ham faqat i-stemalar deb ataladi, chunki ular qanday qilib egilib qolishgani uchun emas.
Ularning yagona o’ziga xos egilishi, ayolning og’ir i-jarohatining akkusativ singularida saqlanib qoladi va ular o’rtasida o’zgarib turadi. -e (b-sonli tugatish) va tugamaslik (merosxo’rlik bilan tugash):
tīd «Vaqt» Ish Yagona Ko’plik Nominativ tīd tīda Ayg’oqchi tīd, tīde tīda, –e Genitiv tīde tīda Mahalliy tīde tīdxm Istisnolar bir nechta ismlar faqat ko‘plik shaklida keladi, ya’ni lēode (“odamlar”) va turli millat nomlari, masalan Engle (“inglizcha”) va Dene (“Daniyaliklar”). Ushbu ismlar nominativ / accusative ko’pligini saqlab qoldi -e ular muntazam ravishda tovush o’zgarishi orqali meros qilib olgan.
Ish Engle «Inglizcha» Nominativ Ingle Ayg’oqchi Ingle Genitiv Ingla Mahalliy Inglxm u-jarohatlaydi
The u-jarohatlaydi hammasi erkak yoki ayol. Ularning barchasi, jinsidan qat’i nazar, xuddi shunday rad etilgan:
u-pastki pasayish
Ish Engil
sunu «O’g’il»Og’ir
qo’l «Qo’l»Yagona Ko’plik Yagona Ko’plik Nominativ quyoshsiz quyosha qo’l qo’la Ayg’oqchi quyoshsiz quyosha qo’l qo’la Genitiv quyosha quyosha qo’la qo’la Mahalliy quyosha quyoshxm qo’la qo’lxm U-stem sof ismlar juda ko’p emas, ammo ba’zilari juda keng tarqalgan: duru (“eshik”), medu (“mead”), tahorat (“yog’och”). Ko’pgina tarixiy u-stlar a-stemlarga ko’chirilgan. Ba’zi ismlar a-stem fleksiyasiga umuman ergashadi, lekin fleksiyasida ozgina u-stem shakllari mavjud. Ushbu shakllar odatiy shakl shakllari bilan bir qatorda mavjud bo’lishi mumkin:
- maydon: yakka birlik Felda
- ford: yakka birlik forda
- qish: yakka birlik wintra
- elpel: nominativ / to‘ldiruvchi ko‘plik æppla
Ildiz otlari
Ildiz otlari – ismlarning kichik sinfidir, ular ichida Proto-german, hech qanday shovqinsiz undosh bilan tugagan edi.
Ushbu ismlar i-umlaut dative singular va nominativ / accusative ko’plikda. Bu zamonaviy ingliz tilidagi ismlarning manbai bo’lib, ular odam, erkaklar, oyoq ~ oyoqlar, tish ~ tish, sichqoncha sichqonlari, g’ozlar ~ g’ozlar va bitlar bitlarida bo’lgani kabi unlini o’zgartirib, ularning ko’pligini hosil qiladi. Qadimgi ingliz tilida bunday so’zlar juda ko’p edi, shu jumladan bōc (“kitob”), cū (“sigir”), gat (“echki”), ác (“eman”), hnutu (“yong’oq”), burg (“shahar”) va sulh (“shudgor”).
Barcha tub ismlar erkak yoki ayolga xosdir. Erkakcha ismlarning hammasi og’ir, ammo ayollarda engil ismlar va og’ir ismlar o’rtasida ziddiyat mavjud: engil ismlar tugaydi -e qaerda ularda tovush unli umlaut bor, og’ir ismlarda esa oxiri yo’q. Oddiy pasayish bu:
tub ismning pasayishi
Ish Erkak
man «Odam»Ayol Engil
hnutu «Yong’oq»Og’ir
gōs ” g’oz “Yagona Ko’plik Yagona Ko’plik Yagona Ko’plik Nominativ man menn hnutsiz hnyte gōs gēs Ayg’oqchi man menn hnutsiz hnyte gōs gēs Genitiv manes mana hnute hnuta gōse gōsa Mahalliy menn manxm hnyte hnutxm gēs gōsxm nd-stems
Nd-stemalar – bu qo`shimcha bilan yasalgan otlar -oxiri, bu yaratadi agent ismlari fe’llardan: agan (“egalik qilish”) → agend (“egasi”). Hammasi erkak.
Bir bo’g’inli nd-bo’g’inlar, faqat tovush unli bilan tugaganida, kamdan-kam hollarda bo’ladi; shuning uchun faqat uchtasi tasdiqlangan: fron (“do’st”) ← frēoġan (“sevmoq”), fēond (“dushman”) ← fēoġan (“nafratlanmoq”) va tēond (“ayblovchi”) ← tēon (“ayblash”). Ular erkaklar singari ismlar singari rad etilgan:
nd-pastki pasayish (bir heceli)
fron «Do’st» Ish Yagona Ko’plik Nominativ fron fr.end Ayg’oqchi fron fr.end Genitiv frones frona Mahalliy fr.end fronxm Ko’p bo’g’inli nd-stemalar juda boshqacha tarzda rad etilgan. Ularning asosiy unlisi hech qachon tushmaydi i-umlaut va, aslida, ular singulardagi a-stemlar singari qo’shilgan. Bundan tashqari, ularning ko’plik shakllari haqiqatan ham noyobdir: genital ko’plik har doim tugaydi -ra, odatda sifatlar uchun ishlatiladi va nominativ / accusative ko’plik no end, sifat son bilan farq qiladi -eva a-stem oxiri – kabi. Sifat sonlari nd-stems kelib chiqishining qoldig’i hozirgi zamon kesimlari.
ikkinchi darajali pasayish (ko’p bo’g’inli)
ymbstandend «Kuzatuvchi» Ish Yagona Ko’plik Nominativ ymbstandend ymbstandend, –e, –kabi Ayg’oqchi ymbstandend ymbstandend, –e, –kabi Genitiv ymbstandendes ymbstandendra Mahalliy ymbstandende ymbstandendxm r-jarohatlaydi
The r-jarohatlaydi jami beshta ism: fæder, mōdor, brōðor, sviterva dohtor.
Brōðor, mōdorva dohtor hammasi bir xil shaklda, i-umlaut bilan birlik sonida. Sweostor i-umlaut-dan tashqari, xuddi shunday qo’shiladi. Fæder singari singari undeclinable sviter, lekin nominativ / kelishik ko‘pligini a-jaranglardan oldi. Bunga qo’chimcha, brōðor va sviter ko’pincha prefiksni oling ġe- ko’plikda, qolganlari esa hech qachon qilmaydi.
r-ildiz pasayishi
Ish fæder mōdor brōðor sviter dohtor Yagona Ko’plik Yagona Ko’plik Yagona Ko’plik Yagona Ko’plik Yagona Ko’plik Nominativ fæder fæderkabi mōdor mōdrsiz, –a brōðor (ġe) brōðor, -rsiz, -ra sviter (ee) supurgi, -rsiz, -ra dohtor dohtor, -rsiz, -ra Ayg’oqchi fæder fæderkabi mōdor mōdrsiz, –a brōðor (ġe) brōðor, -rsiz, -ra sviter ()e) supurgi, -rsiz, -ra dohtor dohtor, -rsiz, -ra Genitiv fæder fædera mōdor mōdra brōðor (ġe) brōðra sviter (ġe) sweostra dohtor dohtra Mahalliy fæder fæderxm mēder mōdrxm brēð (ġe) brōðrxm sviter (ġe) sweostrxm dehter dohtrxm z-jarohatlaydi
Z-stemlar – bu to’rtburchak otlarga berilgan bo’lib, ular engil a-pog’onalar singari siljiydi, ko’plik sonlari bilan boshlanadi -r-. Bu ismlar ċyol (“bola”), ǣġ (“tuxum”), qo’zichoq (“qo’zichoq”) va ċyol (“buzoq”).
z-poyasining pasayishi
qo’zichoq Ish Yagona Ko’plik Nominativ qo’zichoq qo’zichoqru Ayg’oqchi qo’zichoq qo’zichoqru Genitiv qo’zichoqes qo’zichoqra Mahalliy qo’zichoqe qo’zichoqROM Noqonuniyliklar
Yuqorida faqat har bir ism sinfiga qo’shilishning eng keng tarqalgan usullari keltirilgan. Sinflar ichida ham turli xil farqlar mavjud, ulardan ba’zilari quyidagilarni o’z ichiga oladi:
- Yuqori unliapokop (yo’qotish qisqa-i va -u so’z oxirida) to’liq izchil emas. Dastlab, bu tovushlar og’ir hece yoki ikkita engil hecadan keyin yo’qolgan. Ammo keyinchalik, yozma davrdan bir oz oldin, ma’ruzachilar qayta qo’shila boshladilar -u u dastlab g’oyib bo’lgan ba’zi bir neytral ismlarning ko’pligiga. Ushbu ismlarda ikkita raqobatdosh ko’plik mavjud, biri bilan -u va bittasi. Demak, “orzular” ham swefn yoki swefnu, “suzib yurish” ham seġl yoki seġluva “suvlar” ham wæter yoki wætru, boshqa ko’plab misollar qatorida. Shunisi e’tiborga loyiqki, bu asosan juda aniq ismlar to’plamiga to’g’ri keldi: egiluvchan oxiri oldida undosh / plus / n /, / l /, yoki / r / bo’lgan tovushlar.
- Ba’zi ismlarda bor -u og’ir bo’g’indan keyin, chunki baland unli apokop paydo bo’lganida, ular oraliq engil hecaga ega bo’lib, keyinchalik yo’qolgan. Masalan, qo`shimchasi bilan ismlar kiradi -shu kabi mustahkamlik (“kuch”) va iermðu (“qashshoqlik”), z-stem ko’pligi .ru (“tuxum”) va éealfru (“buzoqlar”) va a-stem ko’plik hēafdu (“boshlar”) va dēflu (“jinlar”). Shuningdek tugaydigan barcha neytral a-jarohatlarning ko’pligi -e: wīte (“jazo”), pl. wītu; enderende (“xabar”), pl. endrendu.
- Ba’zi ō-stems kutilmaganda tugaydi -u singari birlikda, masalan šīestru (“zulmat”), htu (“issiqlik”), meniġu (“olomon”), ieldu (“yosh”) va bieldu (“jasorat”). Ushbu ismlar bir paytlar barchasi tugagan $ Delta-stem deb nomlangan alohida sinfga tegishli edi -ī. So’ngra ular ushbu tugmachaga almashtirilganda ō-stemalar bilan birlashdilar -u– baland unli apokop tugagandan so’ng, shunday qilib -u qoldi.
- Urg’usiz unli va bitta undosh bilan tugaydigan ko’plab ismlar urg’usiz unlini yo’qotish fleksiyali tugashlarni olganlarida: gristel (“xaftaga”), hushtak (“xaftaga”). Biroq, so’zning tarixini bilmasdan, bu qaysi ismlar bilan sodir bo’lishini taxmin qilish mumkin emas. Masalan, Drixten (“Rabbiy”) stresssizligini yo’qotadi -e- qo’shilganda, lekin nīeten (“hayvon”) qilmaydi; .ðel (“vatan”) qiladi, lekin kripel (“nogiron”) yo’q. [10]
- Agar a-son bitta undosh bilan tugasa va uning unli unlisi qisqa / æ / bo’lsa, u ko’plikda / ɑ / bo’ladi. “Kun” bu dæġ ammo “kunlar” dagalar, “hammom” bu bæş ammo “vannalar” mavjud baxu. Boshqa misollarga quyidagilar kiradi fæt (“idish”), sċræf (“g’or”), stæf (“xodimlar”), pæş (“yo’l”), hwæl (“kit”) va blæd (“pichoq”).
- Bilan tugaydigan A-jarohatlaydi ġ, ċ, yoki sċ unlidan keyin qiyin g, v, yoki sc ko’plikda: fisċ / fiʃ / (“baliq”), pl. fiskalar / Fiskɑs /. Boshqa misollarga quyidagilar kiradi dæġ (“kun”), bizġ (“yo’l”), disċ (“plastinka”), dīċ (“xandaq”), līċ (“murda”) va wīċ (“qishloq”).
- Agar ism tugaydi h, h fleksiyali tugashdan oldin yo’qoladi. Bu uzaytiradi oldingi unli yoki diftong (agar qisqa bo’lsa). Agar h undoshdan keyin keladi, u ham o’chiradi quyidagi unli, genetik ko’plik bundan mustasno, bu erda an -n- bunga yo’l qo’ymaslik uchun kiritilgan. Bularning barchasiga ikkita erkaklar a-poyalari misol bo’la oladi, sċōh va qo’rqaman:
- Agar a-stem tugaydi -u, siz bilan almashtiriladi w burilish tugashidan oldin: searu (“mashina”), ma’lumotlar. sg. searwe.
- Shunga o’xshash narsa w-stem deb nomlangan b-yadroli otlarning kichik guruhi bilan sodir bo’ladi. Ushbu ismlar bir marta tugagan -u, sabab bo’lgan tovush o’zgarishi sodir bo’lishidan oldin w nominativ birlikda yo’qolish; keyinchalik ba’zilari yo’qolgan -u baland unli apokop bilan. Yozma davrga kelib, ular nominativ birlikdagi boshqa ō-ildizlardan farq qilmaydi, faqat w burilish tugashidan oldin. Ushbu ismlarga quyidagilar kiradi sċadu (“soya / soya”), sinu (“sinus”), mǣd (“o’tloq”) va l (“yaylov”).
Sifatlar
Sifatlar turli xil oxirlarni oling ga qarab ish, jins va raqam ular tasvirlaydigan ism. Sifat cwic (“tirik”), masalan, o’n bir xil shaklda bo’ladi: cwic, cwicsiz, cwicne, cwice, cwices, cwicqayta, cwicxm, cwica, cwicra, cwicanva cwicena.
Kuchli va kuchsiz pasayish
An’anaviy ravishda “kuchli pasayish” va “zaif pasayish” deb nomlangan ikkita alohida burilishlar to’plami mavjud. Birgalikda ikkala pasayish juda ko’p turli xil burilishlarni o’z ichiga oladi, garchi faqat o’n yoki o’n bitta noyob shakllar ularning barchasini qamrab oladi. Odatiy tugatishlar tomonidan namoyish etiladi cwic (“tirik”) ko’plab boshqa sifatlar qatorida:
Ning kuchli pasayishi cwic
Yagona Erkak Ayol Neytral Nominativ cwic cwicsiz cwic Ayg’oqchi cwicne cwice cwic Genitiv cwices cwicqayta cwices Mahalliy cwicxm cwicqayta cwicxm Instrumental cwice cwicqayta cwice Ko’plik Erkak Ayol Neytral Nominativ cwice cwica cwicsiz Ayg’oqchi cwice cwica, –e cwicsiz Genitiv cwicra cwicra cwicra Mahalliy cwicxm cwicxm cwicxm Instrumental cwicxm cwicxm cwicxm Zaif pasayish cwic
Yagona Erkak Ayol Neytral Nominativ cwica cwice cwice Ayg’oqchi cwican cwican cwice Genitiv cwican cwican cwican Mahalliy cwican cwican cwican Instrumental cwican cwican cwican Ko’plik Erkak Ayol Neytral Nominativ cwican cwican cwican Ayg’oqchi cwican cwican cwican Genitiv cwicena cwicena cwicena Mahalliy cwicxm cwicxm cwicxm Instrumental cwicxm cwicxm cwicxm Umuman olganda, kuchsiz pasayish “” / “va” bu “so’zlaridan keyin ishlatiladi genetik holat va egalik aniqlovchilari “mening”, “sizning” va “uning” kabi, qolgan vaqtlarda kuchli pasayish ishlatiladi. Demak, “tirik chayon” cwic ōrōwend, “tirik chayon” esa sē cwica shrwend. Qo’shimcha ma’lumotlar:
- Zaif pasayish, to’g’ridan-to’g’ri manzilda ham ishlatiladi Āalā þū fæġre mæġden (“Hey chiroyli qiz “) yoki šū stunte hōre (“siz ahmoq fohisha “).
- Oddiy sonlar va qiyosiy sifatlar faqat zaif pasayishni qabul qiling, aks holda kuchli pasayishni talab qiladigan vaziyatlarda ham. Eng muhim istisno .ðer (“other / second”), bu tartib son va qiyosiy bo’lishiga qaramay har doim kuchli bo’ladi. “Birinchi” degan to’rt so’zdan forma va rarra har doim zaif, ammo ǣ dam olish va birinchi boshqa sifatlar singari kuchli yoki kuchsiz bo’lishi mumkin.
- Sifat agen (“o’z”) odatda “o’z” iborasida kuchli: Hēo forlēt ōðre dæġe on hiere agum ot (“Ertasi kuni u o’zi bilan ketdi Shaxsiy ot “).
Noqonuniyliklar
Sifatdoshlar bir vaqtlar turli xil sinflarda xuddi ismlar singari kelgan, ammo qadimgi ingliz davrlarida barcha sifatlar asosan bir xil oxirlarga ega bo’lgan cwic yuqorida. Biroq, hali ham juda ko’p farqlar va qoidabuzarliklar mavjud:
- Ismlarda bo’lgani kabi, egiluvchan qo’shimchani saqlaydigan “engil” sifatlar mavjud -u (bu ayol nominativ singular va neytral nominativ / accusative ko’plikda uchraydi) va uni yo’qotgan “og’ir” sifatlar. Dastlab -u og’ir bo’g’indan yoki ikkita engil hecadan keyin g’oyib bo’ldi, ammo ma’ruzachilar uni yo’qolgan ba’zi bir sifatlarga qayta qo’shdilar. Ya’ni, qo’shimchalari bo’lganlar -iġ yoki -līċ: bisigu qilichi (“band qilichlar” [nom. neyt.]), broðorlīcu lufu (“birodarlik muhabbati” [nom. sg. fem.]). [11][10]
- Ba’zi sifatlar bor -u og’ir bo’g’indan keyin, chunki baland unli apokop paydo bo’lganida, ular oraliq engil hecaga ega bo’lib, keyinchalik yo’qolgan. Bunga misollar kiradi ȳtel (“kichik”), nom. sg. fem./nom-acc. pl. neyt tlu; .ðer (“boshqa”), nom. sg. fem./nom-acc. pl. neyt .ðru; va ē kuch (“sizning”), nom. sg. fem./nom-acc. pl. neyt. ēowru.
- Tugagan sonli sifatlar -e barchasi yo’qotadi -e burilish tugashidan oldin: bl .ðe (“baxtli”), nom. sg. masc. bl .ðne. Ularning hammasi saqlanib qoladi -u: blīðu ċildru (“baxtli bolalar”). [12]
- Agar sifat qisqacha tugasa æ plus bitta undosh, the æ bo’ladi a unli bilan boshlanadigan oxirlardan oldin: glæd (“xursandman”), nom. pl. masc. soya.
- Agar sifat bilan tugasa h, h fleksiyali tugashdan oldin yo’qoladi. Bu uzaytiradi oldingi unli yoki diftong: shweorh (“qiyshiq”), shwēorre gen. sg. fem. Shuningdek, agar h unlidan keyin keladi, darhol quyidagi unli yo’qoladi: hēah (“baland”), aks. sg. masc. hēane, ma’lumotlar. sg. masc. hēam, nom. pl. masc. hēa.
- Agar sifat bilan tugasa -u, u o’zgaradi o undosh bilan boshlanadigan egilish tugashidan oldin: éearu (“tayyor”), akk. sg. masc. ġearone, ma’lumotlar. sg. fem. earore. Unli tovushdan oldin, u o’zgaradi w: nom. pl. masc. ġearwe.
- Tugagan sonli sifatlar ġ, ċ, yoki sċ qiyin g, v, yoki sc bilan boshlanishidan oldin a orqa unli (/ ɑ /, / o /, / u /). Ċesċādlīċ (“oqilona”), nom. pl. fem. esċādldca; mennisċ (“inson”), ma’lumotlar. sg. neyt. meniskus.
- Urg’usiz unli va bitta undosh bilan tugaydigan ko’plab sifatlar urg’usiz unlini yo’qotish unlilar bilan boshlanadigan tugashdan oldin: ȳtel (“kichik”), nom. pl. fem. ltla.
Darajasi
Qadimgi ingliz hech qachon shakllantirish uchun “ko’proq” va “eng” ekvivalentlaridan foydalanadi qiyosiy yoki ajoyib sifatlar. Buning o’rniga “-er” va “-est” ning ekvivalentlari ishlatiladi (-ra va -ost, ba’zi so’zlar uchun -est). “Yana chiroyli” bu fæġerra, so’zma-so’z “chiroyli-er” va “eng chiroyli” fæġrost, so’zma-so’z “chiroyli-est”. Boshqa misollarga quyidagilar kiradi beorht (“yorqin”) → beorhtra (“yorqinroq”), beorhtost (“eng yorqin”); niacniende (“homilador”) → akdiendra (“ko’proq homilador”), ēacniendest (“eng homilador”); va cnihtlīċ (“bolalarcha”) → cnihtlīcra (“ko’proq bolalarcha”), cnihtlīcost (“eng bolalarcha”).
Bir nechta so’zlar bilan solishtirma va ustunlikni hosil qiladi i-umlaut, ya’ni eshitish vositasi (“eski”) → ieldra, ieldest; ongeong (“yosh”) → ġingra, eng yaxshi; g’alati (“kuchli”) → Kuchli, eng qattiq; lang (“uzun”) → lengra, eng yaxshi; saralash (“qisqa”) → sċyrtra, sċyrtest; va hēah (“baland”) → hīera, hīehst.
Yana bir nechta umuman boshqacha so’zlarga aylaning: gōd (“yaxshi”) → betere, betst; yfel (“yomon”) → wyrsa, vyrrest; miċel (“much / a lot / big”) → mara (“ko’proq / kattaroq”), mǣst (“eng / katta”); ȳtel (“kichik”) → lsa (“kamroq / kichik”), eng yaxshi (“eng kichik / eng kichik”).
Maqolalar
Qadimgi ingliz tilida yo’q noaniq maqola. [13] Buning o’rniga, ism ko’pincha o’zi tomonidan ishlatiladi:
Qadimgi ingliz Bu hn hbben healtne cyning honne healt rīċe. To’g’ridan-to’g’ri nashrida Nogiron shohligimiz bizni cho’loq shohlikdan ko’ra azizroq. Tarjima Nogiron shohlikdan ko’ra bizda cho’loq shoh bo’lgan afzal. The aniq artikl bu sē, bu “bu” so’zi bilan ikki baravar ko’payadi. Unga qarab o’n bir xil shaklda bo’ladi ish, jins va raqam: sē, sēo, šæt, bitta, šā, šæs, šǣre, sham, šon, šȳva shara.
Kamayish sē
Yagona Ko’plik Erkak Ayol Neytral Nominativ sē sēo šæt šā Ayg’oqchi bitta šā šæt šā Genitiv šæs šǣre šæs shara Mahalliy sham šǣre sham sham Instrumental yon, shȳ šǣre yon, shȳ sham “The” so’zi zamonaviy ingliz tilidagi kabi juda ko’p ishlatilgan. Asosiy farq shundaki, u odatda unsiz yuradigan ko’plab ismlar guruhlari tufayli u biroz kamroq ishlatilgan. Bunga quyidagilar kiradi [14] [15] [16] :
- Barcha daryo nomlari. Yoqilgan Temese flēat ān sċip (“Bir qayiq suzib yurgan edi Temza“).
- Xalqlarning nomlari. Masalan: Seaxan (“sakslar”), Vinedalar (“slavyanlar”), Sielhearvan (“Efiopiya”), Indēas (“hindular”). Xalqlarning nomlari ham ko’pincha o’zlari kelgan joyni anglatadi: masalan, so’zi Esseks oddiy edi Ēasteaxan (“Sharqiy sakslar”) va “Daniya shahzodasi” edi Dena, so’zma-so’z “Daniya shahzodasi”.
- Joylashuv turlarini bildiruvchi bir nechta ism, ya’ni sǣ (“dengiz”), tahorat (“o’rmon”) va to’g’ri (“zamin”). Fēolle yoniq eorðan va shōn hōafodga o’ting (“Siz yiqildingiz zamin Va boshingizni urib qo’ying “). Shuningdek,” dunyo “, bilan ifodalangan bo’lsin weorold yoki middanġeard. E’tibor bering, “dengiz” hanuzgacha ba’zida zamonaviy ingliz tilida “” “holda,” dengizda “va” dengizga chiqish “kabi toshbo’ronli iboralarda qo’llaniladi.
- Bir nechta mavhum tushunchalar, ya’ni sōþ (“haqiqat”) va ǣ (“Qonun”).
- Vaqtning ko’p bo’linishlari. Ya’ni, ertalab, kechqurun, to’rt fasl, o’tmish, hozirgi va kelajak uchun so’zlar. Iċ arās on lætne morgen va ēode niðer (“Men kech turdim ertalab va pastga tushdi “).
- Drixten (“Xudo”). Dyofol (“Iblis”) ko’pincha “the” bilan sodir bo’ladi va ko’pincha u holda.
- The asosiy yo’nalishlar: norş, sūþ, ēastva g’arb. Shuningdek interkardinal yo’nalishlar: norðēast, sūðēast, g’arbiyva g’arbiy.
- Bir nechta aniq iboralar, shu jumladan ealle hwīle (“butun vaqt”, so’zma-so’z “all / whole while”), biz bo’lamiz (“yo’lda”, “yoritilgan.” yo’l bilan “) va ealne weġ (“oxirigacha” yoki “har doim”, yoritilgan “butun yo’l”). Shuningdek forma sīþ (“birinchi marta”), īðer sīþ (“ikkinchi marta”) va boshqalar.
E’tibor bering, bu so’zlar “men xohlagan kelajak”, “uyim orqasidagi o’rmon” yoki “ular qabul qilgan qonun” kabi ma’lum bir iteratsiyaga ishora qilganda “the” bilan birga keladi.
Namoyishchilar
Qadimgi ingliz tilida ikkita asosiy narsa mavjud namoyishchilar: sē (“bu”) va šēs (“bu”). Sē shuningdek, “the” so’zi; uning pasayishi uchun yuqoriga qarang.
Kamayish šēs
Yagona Ko’plik Erkak Ayol Neytral Nominativ šēs šēos shunday šās Ayg’oqchi shisne šās shunday šās Genitiv nashrlar šisse nashrlar shissa Mahalliy shissum šisse shissum shissum Instrumental šȳs šisse šȳs shissum Shuningdek, mavjud distal namoyish oneon, zamonaviy inglizcha “yon” manbasi. Bu “u erda” degan ma’noni anglatadi va uzoqdagi narsalarni anglatadi. Oneon kabi odatiy sifat kabi rad etilgan, shunga o’xshash cwic yuqorida.
Olmoshlar
So‘roq olmoshlari
Hva (“kim”) va hwæt (“what”) grammatik jinsga emas, tabiiy jinsga amal qiladi: zamonaviy ingliz tilida bo’lgani kabi, hwa odamlar bilan ishlatiladi, hwæt narsalar bilan. Biroq, bu farq faqat nominativ va ayblov ishlari, chunki har qanday holatda ham ular bir xil:
Kamayish hwa va hwæt
“JSSV” “nima” Nominativ hwa hwæt Ayg’oqchi xwone hwæt Genitiv hws hws Mahalliy hwam hwam Instrumental xwon, hwȳ xwon, hwȳ Hwelċ (“qaysi” yoki “qanaqa”) sifat kabi qo’shilgan. Xuddi shu bilan hwæðer, bu “qaysi” degan ma’noni anglatadi, lekin faqat ikkita alternativ orasida ishlatiladi:
Qadimgi ingliz Hwæðer wēnst šū māre, hén shén sweord þē mīnmi? Tarjima Qaysi biri kattaroq deb o’ylaysiz, qilichingizmi yoki menikimi? Shaxsiy olmoshlar
Birinchi va ikkinchi shaxs olmoshlari barcha jinslar uchun bir xildir. Ular shuningdek, maxsus narsalarga ega ikkilamchi shakllar, faqat “ikkalamiz” va “siz ikkalangiz” kabi ikkita narsadan iborat guruhlar uchun ishlatiladi. Ikkilangan shakllar keng tarqalgan, ammo oddiy ko’plik shakllari har doim uning o’rniga ma’no aniq bo’lganda ishlatilishi mumkin.
Shaxsiy olmoshlar
Ish 1 kishi 2-shaxs 3-shaxs Yagona Ikki tomonlama Ko’plik Yagona Ikki tomonlama Ko’plik Yagona Ko’plik Erkak Ayol Neytral Nominativ tushunarli aql-idrok wē šū ġ ġē hē hēo urish hīe Ayg’oqchi mē unc Biz šē inc ēow xin hīe urish hīe Genitiv mīn uncer ūre šīn kuydirmoq ē kuch uning salom uning heora Mahalliy mē unc Biz šē inc ēow uni salom uni uni Yuqoridagi shakllarning aksariyati zamonaviy inglizcha so’zlarga oxir-oqibat o’xshash bo’lgan. Masalan, genitiv holatda, ē kuch “sen” ga aylandi ūre “bizning” ga aylandi va mīn “mening” ga aylandi. Shu bilan birga, ko’plik uchinchi shaxs shaxs olmoshlari hammasi bilan almashtirildi Qadimgi Norse davomida shakllari O’rta ingliz davr, “ular”, “ular” va “ularning”.
Fe’llar
Qadimgi inglizcha fe’llar ikki guruhga bo’linadi: kuchli fe’llar va zaif fe’llar. Kuchli fe’llar o’tgan vaqtni a-ni o’zgartirib hosil qiladi unli, zaif fe’llar esa qo’shimchani qo’shadi.
Kuchli fe’llar
Qo’shimcha ma’lumotlar: Germancha kuchli fe’l
Kuchli fe’llar a dan foydalanadi German shakli konjugatsiya sifatida tanilgan ablaut. Ular o‘zak unlilarini o‘zgartirib, o‘tgan zamonni hosil qiladi. Ushbu fe’llar zamonaviy ingliz tilida hanuzgacha mavjud bo’lib, u erda ular ko’pincha “tartibsiz fe’llar” deb nomlanadi: masalan qo’shiq aytdi, qo’shiq aytdi, qo’shiq aytdi kabi kuchli fe’ldir suzmoq, suzmoq, suzmoq va sindirish, buzish, buzish.
Kuchli fe’llar asrlar davomida tobora ko’payib bormoqda, chunki ularning konjugatsiyasi kuchsiz fe’llarga qaraganda murakkabroq va bashorat qilish qiyinroq. Demak, qadimgi ingliz davrida kuchli bo’lgan ko’plab fe’llar hozirda kuchsiz. Bularga yurish, uxlash, yordam berish, kulish, qadam tashlash, aksirish, chaynash, yuvish, porlash, toqqa chiqish, ruxsat berish, pishirish, qulflash, o’qish, sudrab yurish, po’stlash, supurish, suzish, kamon, qator, osurish, sudralish, oqim, ochlik, yig’lamoq, ushlamoq, sakrash, o’rim-yig’im, so’yish, surish, o’ymakorlik, tishlamoq, to’qmoq, qochish, yo’l haqi, taqiqlash, g’ayritabiiy holatga keltirish, to’htash, chuqurlashish, qolish, hosil berish, to’kish, urish, shishish, sut, emish, yorilish, yuklash, eritish, va yutib yuboring. Qadimgi ingliz davrida ulardan ikkitasi zaiflashdi: uyqu (slǣpan) va o’qing (rǣdan).
Bundan tashqari, qadimgi ingliz davrlarida odamlar uzoq vaqtdan beri yangi kuchli fe’llarni qo’shishni to’xtatdilar. Hozirgi kunda ham zamonaviy tilda deyarli har qanday kuchli fe’l qadimgi ingliz tilidan oldin, hatto undan oldin ham paydo bo’lgan Proto-german.
Ko’pgina kuchli fe’llar qadimgi ingliz tilida tartibsiz deb hisoblanmaydi, chunki ularning har biri ettita asosiy sinflardan biriga tegishli bo’lib, ularning har biri o’ziga xos ildiz o’zgarishi naqshiga ega. Ingliz tilida so’zlashuvchilar eski fe’l sinflari va ularning zamonaviy shakllari o’rtasidagi bog’liqlikni ko’rishlari mumkin bo’lsa-da, ularni o’rganish ko’pincha til talabalari uchun qiyin bo’ladi.
Sinflar o’zlarining infinitiv poyalariga quyidagi ajralib turadigan xususiyatlarga ega edilar, ularning har biri kuchli konjuge paradigmalaridagi ma’lum bir ildiz o’zgarishiga mos keladi:
- ī + bitta undosh.
- ēo yoki ū + bitta undosh.
- Dastlab e + ikkita undosh. Qadimgi ingliz tilini yozish davrida ko’pchilik o’zgardi. Agar C har qanday undoshni ifodalash uchun ishlatilsa, bu sinfdagi fe’llar odatda qisqa e + lC; qisqa eo + rC; qisqa i + nC / mC; yoki (g̣ +) qisqa, ya’ni + lC.
- e + bitta undosh (odatda l yoki r, shuningdek, fe’l brecan ‘sindirmoq’).
- e + bitta undosh (odatda to’xtash yoki kelishmovchilik).
- a + bitta undosh.
- Yuqoridagilardan tashqari. Har doim og’ir ildiz hece (yoki uzun unli yoki qisqa + ikkita undosh), deyarli har doim ham unlanmagan unli – masalan, ō, ā, ēa, a (+ nC), ea (+ lC / rC), okk. ǣ (ikkinchisi odatdagi ēo o’rniga in ga o’tgan). Infinitive is distinguishable from class 1 weak verbs by non-umlauted root vowel; from class 2 weak verbs by lack of suffix -ian. First and second preterite have identical stems, usually in ēo (occ. ē), and the infinitive and the past participle also have the same stem.
Stem changes in strong verbs
Fe’l sinfi Stem vowel Sinf Root weight O’tmish First past Second past O’tgan sifatdosh 1 og’ir ī ā men 2 ēo, ū .a siz o 3 e (+CC) æ siz o e (+lC), eo (+rC/ hC) ea i (+nC) a siz 4 yorug’lik e(+r/l) æ ǣ o 5 e(+boshqa) e 6 a ō a 7 og’ir turli xil ē yoki .o same as infinitive Birinchi o’tmish stem is used in the past, for the birinchi- and third-person yakka. The second past stem is used for second-person singular, and all persons in the ko’plik (as well as the preterite subjunktiv ). Strong verbs also exhibit i-mutation of the stem in the second- and third-person singular in the hozirgi zamon.
The third class went through so many sound changes that it was barely recognisable as a single class. The first was a process called ‘breaking’. Before ⟨h⟩, and ⟨r⟩ + another consonant, ⟨æ⟩ turned into ⟨ea⟩, and ⟨e⟩ to ⟨eo⟩. Also, before ⟨l⟩ + another consonant, the same happened to ⟨æ⟩, but ⟨e⟩ remained unchanged (except before combination ⟨lh⟩).
A second sound change turned ⟨e⟩ to ⟨i⟩, ⟨æ⟩ to ⟨a⟩, and ⟨o⟩ to ⟨u⟩ before nasals.
Altogether, this split the third class into four sub-classes:
- e + two consonants (apart from clusters beginning with l).
- eo + r or h + another consonant.
- e + l + another consonant.
- i + nasal + another consonant.
Regular strong verbs were all conjugated roughly the same, with the main differences being in the stem vowel. Shunday qilib stelan “to steal” represents the strong verb conjugation paradigm.
Strong verb conjugation
Strong verb conjugation Stelan “to steal” Infinitives stelan – bir tō stelanne tō -anne Ishtirok etish Hozir stelende -ende O’tgan (ġe)stolen (ġe)- -en Indikativ Hozir Yagona 1 kishi stele -e 2-shaxs stilst -st 3-shaxs stilþ -þ Ko’plik stelaþ -aþ O’tgan Yagona 1 kishi stæl -_ 2-shaxs stǣle -e 3-shaxs stæl -_ Ko’plik stǣlon -on Subjunktiv Hozir Yagona stele -e Ko’plik stelen – az O’tgan Yagona stǣle -e Ko’plik stǣlen – az Imperativ Yagona stel -_ Ko’plik stelaþ -aþ Zaif fe’llar
Qo’shimcha ma’lumotlar: Germancha zaif fe’l
Weak verbs form the past tense by adding endings with -d- in them (sometimes -t-) poyaga. In Modern English, these endings have merged as -ed, forming the past tense for most verbs, such as love, loved va look, looked.
Weak verbs already make up the vast majority of verbs in Old English. There are two major types: class I and class II. A class III also existed, but contained only four verbs.
I sinf
By the Old English period, new class I weak verbs had stopped being produced, but so many had been coined in Proto-german that they were still by far the most common kind of verb in Old English. [17] These verbs are often recognizable because they feature i-umlaut of the word they were derived from, as in dēman (“to judge”) from dōm (“judgment”), blǣċan (“to bleach”) from blāc (“pale”), tellan (“to count”) from tæl (“number”), and rȳman (“to make room”) from ROM (“room”). They are also the source of alterations in Modern English such as ozuqa ~ ovqat, to’ldirish ~ to’liqva zoti ~ zoti.
Class I weak verbs are not all uyg’unlashgan xuddi shu. Their exact endings depend on a complex combination of factors, mostly involving the uzunlik of the stem vowel and which consonants the stem ends in, and sometimes also the history of the word. But the largest number are conjugated the same as dǣlan (“to share”):
Konjugatsiya dǣlan
Infinitiv dǣlan (tō) dǣlenne Indikativ Hozir O’tgan 1 kg. dǣle dǣlde 2 kg. dǣlst dǣldest 3 kg. dǣlš dǣlde pl. dǣlaþ dǣldon Subjunktiv Hozir O’tgan sg. dǣle dǣlde pl. dǣluz dǣlin Imperativ sg. dǣl pl. dǣlaþ Ishtirok etish Hozir O’tgan dǣlharakat qilish (ġe)dǣltahrir Many verbs ending in a qo‘sh undosh are conjugated like temman (“to tame”), with the same endings and the same alternation between single and double consonants:
Konjugatsiya temman
Infinitiv teman (tō) temenne Indikativ Hozir O’tgan 1 kg. temme temede 2 kg. temest temedest 3 kg. temeþ temede pl. temmaþ temedon Subjunktiv Hozir O’tgan sg. temme temede pl. temmen temeden Imperativ sg. teme pl. temmaþ Ishtirok etish Hozir O’tgan temmende (ġe)temed Class I weak verbs that end in -rian are conjugated like styrian (“to move”):
Konjugatsiya styrian
Infinitiv styrian (tō) styrienne Indikativ Hozir O’tgan 1 kg. styrie styrede 2 kg. styrest styredest 3 kg. styreþ styrede pl. styraþ styredon Subjunktiv Hozir O’tgan sg. styrie styrede pl. styrien styreden Imperativ sg. styre pl. styriaþ Ishtirok etish Hozir O’tgan styriende (ġe)styred II sinf
Class II weak verbs are easily recognized by the fact that nearly all of them end in -ian: hopian (“to hope”), wincian (“to wink”), wandrian (“to wander”).
By the Old English period, this was the only samarali verb class left. Newly created verbs were almost automatically weak class II. [18]
Unlike weak class I, they never cause i-umlaut, so their stems are usually identical to the stem of the word they were derived from: lufu (“sevgi”) → lufian (“sevmoq”), mynet (“coin”) → mynetian (“to coin”), hwelp (“puppy”) → hwelpian (“[of animals] to give birth”).
Their conjugation is also much simpler than all other verb classes. Almost all weak class II verbs have precisely the same endings, completely unaffected by the makeup of the stem or the history of the word. Odatiy misol lufian (“to love”):
Konjugatsiya lufian
Infinitiv lufian (tō) lufienne Indikativ Hozir O’tgan 1 kg. lufiġe lufode 2 kg. lufast lufodest 3 kg. lufaþ lufode pl. lufiaþ lufodon Subjunktiv Hozir O’tgan sg. lufiġe lufode pl. lufiġen lufoden Imperativ sg. lufa pl. lufiaþ Ishtirok etish Hozir O’tgan lufiende (ġe)lufod III sinf
Though it was once much larger, containing many verbs which later became class II, only four verbs still belonged to this group by the period of written texts: habban (“bor”), libban (“yashamoq”) seċġan (“to say”), and hyċġan “to think.” Each of these verbs is distinctly irregular, though they share some commonalities.
Class 3 weak verbs
Class 3 weak verbs Qo’shimchalar Habban “to have” Libban “to live” Seċġan “to say” Hyċġan “to think” Infinitives – bir habban libban seċġan hyċġan tō -enne tō hæbbenne tō libbenne tō seċġenne tō hyċġenne Ishtirok etish Hozir -ende hæbbende libbende seċġende hyċġende O’tgan (ġe) -d (ġe)hæfd (ġe)lifd (ġe)sæġd (ġe)hogd Indikativ Hozir Yagona 1 kishi -e hæbbe libbe seċġe hyċġe 2-shaxs -st hæfst leofast sæġst hyġst 3-shaxs -þ hæfþ leofaþ sæġþ hyġþ Ko’plik -aþ habbaþ libbaþ seċġaþ hyċġaþ O’tgan Yagona 1 kishi -de hæfde lifde sæġde hogde 2-shaxs -dest hæfdest lifdest sæġdest hogdest 3-shaxs -de hæfde lifde sæġde hogde Ko’plik -don hæfdon lifdon sæġdon hogdon Subjunktiv Hozir Yagona -e hæbbe libbe seċġe hyċġe Ko’plik -on hæbben libben seċġen hyċġen O’tgan Yagona -de hæfde lifde sæġde hogde Ko’plik -den hæfden lifde sæġden hogden Imperativ Yagona -a hafa leofa sæġe hyġe Ko’plik -aþ habbaþ libbaþ seċġaþ hyċġaþ Preterite-hozirgi fe’llar
The preterite-presents are verbs whose present tenses look like the past tenses of strong verbs. This resemblance isn’t an accident: they descend from old Proto-Indo-European stative verbs, which normally developed into the past tense of the Germanic languages. The preterite-present verbs are an exception to this development, remaining as independent verbs. For example, the first-person present of witan (“to know”) originally meant “I have seen”, referring to the state of having seen, and by implication “I know”. At some point well before Old English, these verbs were given their own past tenses by tacking on weak past endings, but without an intervening vowel. This lack of an intervening vowel then led to alternations in the consonants, and sometimes vowels as well.
There are only a dozen preterite-presents, but most are among the most frequent verbs in the language. Ular magan (“mumkin”), sċulan (“should/must/to owe”), mōtan (“may”), þurfan (“to need”), witan” (“to know”), cunnan” (“to know/know how”), ġemunan (“to remember”), durran (“to dare”), āgan (“to own”), dugan (“to be useful”), ġenugan (“to suffice”), and unnan (“to grant”).
In spite of heavy irregularities, these can be grouped into four groups of similarly conjugated verbs:
Anomalous verbs
Additionally, there is a further group of four verbs which are anomalous: “want”, “do”, “go” and “be”. These four have their own conjugation schemes which differ significantly from all the other classes of verb. This is not especially unusual: “want”, “do”, “go”, and “be” are the most commonly used verbs in the language, and are very important to the meaning of the sentences in which they are used. Idiosyncratic patterns of inflection are much more common with important items of vocabulary than with rarely used ones.
Dōn ‘to do’ and gan ‘to go’ are conjugated alike; willan ‘to want’ is similar outside of the present tense.
The verb ‘to be’ is actually composed of three different stems: one beginning with w-, one beginning with b-, and one beginning with s-. These are traditionally thought of as forming two separate words: Wesan, comprising the forms beginning with w- and s-, and bēon, comprising the forms beginning with b-.
In the present tense, Wesan va bēon carried a difference in meaning. Wesan was used in most circumstances, whereas bēon was used for the future and for certain kinds of general statements.
Anomalous verbs
Anomalous verbs Bēon, “to be” Wesan, “to be” Dōn, “to do” Gān, “to go” Willan “to want” Infinitiv bēon Wesan dōn gan willan tō bēonne to wesanne tō dōnne tō gānne tō willenne Ishtirok etish Hozir bēonde wesende dōnde gangende willende O’tgan (ġe)bēon (ġe)dōn (ġe)gān *(ġe)willen Indikativ Hozir Yagona 1 kishi bēo eom dō gā wille 2-shaxs bist eart dēst gǣst vilt 3-shaxs bish bu dēþ gǣþ wile Ko’plik bēoþ sind dōþ gāþ willaþ O’tgan Yagona 1 kishi wæs dyde ēode Wolde 2-shaxs wǣre dydest ēodest woldest 3-shaxs wæs dyde ēode Wolde Ko’plik wǣron dydon ēodon woldon Subjunktiv Hozir Yagona bēo s .e dō gā wille Ko’plik bēon sīen dōn gan willen O’tgan Yagona wǣre dyde ēode Wolde Ko’plik wǣren dyde ēode Wolde Imperativ Yagona bēo wes dō gā wille Ko’plik bēoþ wesa dōþ gāþ willaþ Prepozitsiyalar
Prepositions (like Modern English words tomonidan, uchunva bilan) sometimes follow the word which they govern (especially pronouns), in which case they are called postpozitsiyalar.
The following is a list of prepositions in the Qadimgi ingliz tili. Prepozitsiyalar may govern the ayblov, genetik, tarixiy yoki instrumental holatlar.
Prepozitsiyalar
Qadimgi ingliz Ta’rif Izohlar æfter keyin Related to Frisian yumshoqroq, Golland achter (“behind”), Icelandic eftir. Ancestor of modern keyin. ǣr oldin Related to German eher va Islandiyalik áður. Ancestor of modern ere. æt da Related to Icelandic a (“to, towards”). Ancestor of modern da. andlang birga Related to German entlang. Ancestor of modern birga. Governs the genitive. bæftan orqada Ancestor of modern (nautical) yaxshi. be, bī by, about Related to West Frisian tomonidan, Past nemis bi, Golland bij, Nemis bei. Ancestor of modern tomonidan. beforan oldin Related to German bevor. Ancestor of modern oldin. beġeondan tashqarida Ancestor of modern tashqarida behindan orqada Ancestor of modern orqada. Related to German hinter. binnan in, within Related to German and Dutch binnen benēoðan ostida Ancestor of modern ostida. betwēonum o’rtasida Ancestor of modern o’rtasida bufan yuqorida Ancestor of modern yuqorida through compound form onbufan būtan without, except Related to Dutch buiten. Ancestor of modern lekin. ēac shuningdek Related to Frisian ek, Past nemis ook, Golland ookva nemis juda. Ancestor of modern (archaic) eke uchun for, because of, instead of Ancestor of modern uchun, related to modern German fur fram from, by Ancestor of modern dan ġeond orqali Ancestor of modern yonida through comparative form ġeondra. Related to Dutch ginds and (archaic) ginder yilda yilda Ancestor of modern yilda, related to German and Latin yilda innan ichida Related to modern German tug’ma ichiga ichiga Ancestor of modern ichiga o’rtada bilan Related to modern German mit nēah yaqin Ancestor of modern nigh. Nemis nah ning dan, tashqaridan Ancestor of modern ning va yopiq ofer ustida Ancestor of modern ustida kuni on, in Ancestor of modern kuni onbūtan atrofida Ancestor of modern haqida onġēan opposite, against; towards; javoban Ancestor of modern yana. Related to German entgegen oþ qadar samod birgalikda Bog’liq bo’lgan Nemis samt tō ga Ancestor of modern ga, related to German zu tōeācan in addition to, besides tōforan oldin Related to Dutch tevoren, Nemis zuvor tōgeagnes towards, against Related to Dutch tegen tōweard tomonga Ancestor of modern tomonga þurh orqali Ancestor of modern orqali. Related to German durch. ostida ostida Ancestor of modern ostida, related to German unter undernēoðan ostida Ancestor of modern ostida uppon upon, on Not the ancestor of modern ustiga, which came from “up on”. ūtan holda, tashqarida Zamonaviy shved tili bilan bog’liq utan, Nemis aussen. Qo’shimchalar shakli ūt zamonaviyning ajdodidir chiqib. wish qarshi Zamonaviy ajdod bilan wishinnan ichida Zamonaviy ajdod ichida wishūtan tashqarida Zamonaviy ajdod holda ymb atrofida Zamonaviy nemis tili bilan bog’liq xm va lotin ambi Sintaksis
Eski ingliz sintaksisi ko’p jihatdan zamonaviy ingliz tiliga o’xshash edi. Biroq, ba’zi muhim farqlar mavjud edi. Ba’zilari shunchaki nominal va og’zaki burilishning yuqori darajadagi natijalari edi va so’zlarning tartibi odatda erkinroq edi. Odatiy so’zlar tartibi va inkor, savollar, nisbiy gaplar va ergash gaplar qurilishida ham farqlar mavjud.
- Odatiy so’zlar tartibi edi fe’l-soniya va shunga o’xshash narsalar Nemis zamonaviy ingliz tiliga qaraganda.
- Yo’q edi qil– qo’llab-quvvatlash savollarda va salbiy narsalarda.
- Bir nechta negativlar jumlaga birikib, bir-birini kuchaytirishi mumkin (salbiy kelishuv ).
- “Qachon X, Y” turidagi ergash gapli gaplar a ishlatilmadi nimabirikma uchun so’z yozing, lekin ishlatilgan a th-turi korrelyatsion birikma (masalan, sh X, sh Y o’rniga “qachon X, Y”).
So’z tartibi
Qadimgi ingliz tilidagi so’zlar tartibida ba’zi bir moslashuvchanlik mavjud edi, chunki ismlar, sifatlar va fe’llarning tabiati juda ko’p uchraganligi sababli, ko’pincha gap argumentlari o’rtasidagi bog’liqlik ko’rsatildi. Tugatish ning tarkibiy qismlar keng tarqalgan edi. Hatto ba’zida tarkibiy qism ichida janjal sodir bo’lgan Beowulf chiziq 708 wrāþum on andan:
wrāshum kuni andan dushman (Dative Singular) yoqilgan / bilan yovuzlik (Dative singular) “dushmanlik bilan” Shunga o’xshash narsa 713-qatorda uchraydi in sele sham hēan “yuqori zalda” (lit. “yuqori zalda”).
Ekstrapozitsiya Kattaroq tarkibiy qismlardan tashkil topgan qismlar, taniqli ertakdagi kabi, nasrda ham keng tarqalgan Cynewulf va Cyneheard, boshlanadi
Hēr Cynewulf benig Sigebryht un rhtces ond westseaxna wiotan for unryhtum dǣdum, būton Hamtūnscīre; . (So’zma-so’z) “Bu erda Sinevulf Sigebrixni shohligidan mahrum qildi va G’arbiy Saksonlarning maslahatchilari nohaq ishlar uchun, Xempshirdan tashqari ” (tarjima qilingan) “Bu erda Cynewulf va G’arbiy Saksoniya maslahatchilari Sigebrixtni Xempshirdan tashqari shohligidan adolatsiz harakatlari uchun mahrum qilishdi”
Sozlar ond westseaxna wiotan “va G’arbiy Saksoniya maslahatchilari” (so’zma-so’z “va (va) G’arbiy Saksonlarning maslahatchilari”) ekstraposed zamonaviy ingliz tilida imkonsiz bo’lib, ular tegishli bo’lgan qo’shma mavzudan (ko’chib). Qadimgi ingliz tilida case fleksion ma’noni saqlaydi: fe’l beniman “mahrum qilish” (ushbu jumlaga shaklda ko’rinib turibdi) benam, “[he] mahrum qilingan”) genital holatda biron bir kishidan yoki biron narsadan mahrum bo’lganligini ko’rsatadigan so’z kerak, bu gapda rces “qirollik” (nominativ) rīce, “qirollik”), holbuki wiotan “maslahatchilar” nominativ holatda bo’lib, shuning uchun butunlay boshqacha rol o’ynaydi (bu genitiv bo’lar edi) wiotana, “maslahatchilar”); shu sababli, Cynewulf Sigebryhtni G’arbiy Sakson maslahatchilaridan mahrum qildi degan talqin qadimgi ingliz tilida so’zlashuvchilar uchun mumkin emas edi. Qadimgi inglizcha jumla hali ham nazariy jihatdan mutlaqo aniq emas, chunki unda genitida yana bitta so’z bor: nilufar (“G’arbiy Sakslar”, nominativ westseaxan “G’arbiy Saksonlar”) va shakli wiotan “maslahatchilar” nominativdan tashqari ayblov ishini ham ifodalashlari mumkin, masalan, Cynewulf G’arbiy Saksonlarni ham maslahatchilaridan tortib olgan degan talqinning grammatik imkoniyatini yaratadi, ammo buni tasavvur qilish qiyin bo’lar edi.
Qadimgi ingliz tilidagi asosiy bandlarda a fe’l-soniya (V2) buyrug’i, bu erda cheklangan fe’l birinchi navbatda nima bo’lishidan qat’i nazar, jumlaning ikkinchi tarkibiy qismidir. Buning zamonaviy ingliz tilida aks-sadolari bor: “U zo’rg’a yetib kelganda . “, “Hech qachon bunday deyish mumkin emas . “, “Qayiqdan o’tib ketdi”, “Har doim oldinga qarab charchagan askarlarni yurish qildilar . “. , “Keyin osmondan baland ovoz eshitildi”. Qadimgi ingliz tilida esa bu zamonaviy ingliz tilidan tashqari zamonaviy german tillaridagi so’zlar tartibi singari ancha keng edi. Agar mavzu birinchi bo’lib paydo bo’lsa, SVO buyurtmasi mavjud, ammo u OVS va boshqalar kabi buyurtmalarni ham berishi mumkin. VSO savollarida keng tarqalgan bo’lib, quyida ko’rib chiqing.
Yilda ergash gaplar ammo, so’z tartibi sezilarli darajada farq qiladi, fe’l-yakuniy tuzilishlar normasi, yana golland va nemis tillarida bo’lgani kabi. Bundan tashqari, she’riyatda barcha qoidalar tez-tez buzilgan. Masalan, Beovulfda asosiy gaplar tez-tez fe’l-boshlang’ich yoki fe’l-yakuniy tartibda, bo’ysunuvchi gaplarda esa ko’pincha fe’l-ikkinchi tartib mavjud. (Biroq, tomonidan kiritilgan bandlarda šā, bu “qachon” yoki “keyin” degan ma’noni anglatishi mumkin va bu erda so’zlarning tartibi farqni aniqlash uchun juda muhimdir, odatdagi so’zlar tartibi deyarli doimo bajariladi.)
Ichida ishlaydigan o’sha tilshunoslar Xomskiy transformatsion grammatika paradigma ko’pincha qadimgi ingliz tilini (va boshqalarini) ta’riflash to’g’riroq deb hisoblaydi German tillari sub’ekt-ob’ekt-fe’l (SOV) buyrug’iga ega bo’lganidek, zamonaviy nemis kabi bir xil so’z tartiblari naqshlari bilan). Ushbu nazariyaga ko’ra, barcha jumlalar dastlab ushbu tartib yordamida hosil qilinadi, ammo asosiy bandlarda fe’l yana V2 holatiga ko’chiriladi (texnik jihatdan fe’l o’tadi) V-to-ko’tarish). Qadimgi ingliz tilida sub’ekt va fe’lning teskarisini savollarni shakllantirishning umumiy strategiyasi sifatida qabul qilishiga yo’l qo’yilishi, zamonaviy ingliz tilida esa ushbu strategiyani deyarli faqat yordamchi fe’llar va “bo’lish” asosiy fe’lini talab qiladi qil– qo’llab-quvvatlash boshqa hollarda.
Savollar
Ko’pincha eski ingliz tilidagi so’zlar tartibi SVO dan tortib savol berishda o’zgargan VSO. Ko’pchilik qadimgi ingliz tilida so’zlarning erkin tartibi mavjudligini ta’kidlashsa-da, bu unchalik to’g’ri emas, chunki predmetni, predmetni va fe’lni bandda joylashtirish konventsiyalari mavjud edi.
“Men . ” “Men . ” ga aylanadi “Ic eom . “ bo’ladi “Eom ic . “
Nisbiy va tobe gaplar
Qadimgi ingliz tilida “kim, qachon, qayerda” ga teng shakllar nisbiy bandlarda (“Men ko’rgan odam” singari) yoki bo’ysunuvchi gaplarda (“Uyga kelgach, uxlagandim”) ishlatilmadi.
Buning o’rniga, nisbiy bandlar quyidagilardan birini ishlatgan:
- O’zgarmas to’ldiruvchi ha
- The namoyish olmoshise, sēo, ææt
- Ikkalasining kombinatsiyasi, xuddi se s
Subordinatorlar ishlatishga moyil korrelyatsion bog‘lovchilar, masalan.
Yā ic hām ēode, shā slēp ic. (so’zma-so’z) “Keyin men uyga bordim, keyin uxladim”. (tarjima qilingan) “Uyga borganimda uxladim”.
So’z tartibi odatda bo’ysunuvchini (fe’l-yakuniy buyrug’i bilan) bosh gapdan ajratib turardi (bilan fe’l-soniya so’zlar tartibi).
“Kim, qachon, qaerda” ekvivalentlari faqat sifatida ishlatilgan so‘roq olmoshlari va noaniq olmoshlar, kabi Qadimgi yunoncha va Sanskritcha.
Bundan tashqari sh . sh . , boshqa korrelyatsion bog‘lovchilar sodir bo’lgan, ko’pincha bir xil so’zlarning juftlarida, masalan:
- ǣr X, Yr Y: “Qaerda X, Y”
- shanon X, shanon Y: “Qaerdan (qaerdan / qaerdan) X, Y”
- shider X, shider Y: “Qaerga (qaerga / qaerga) X, Y”
- shēah (sh) X, shahah Y: “X, Y bo’lsa ham”
- shenden X, shenden Y: “While X, Y”
- xonne X, yonne Y: “Har doim X, Y”
- Xs X, Ys Y: “X, Y kabi / keyin / keyin”
- šȳ X, ȳȳ Y: “X qancha ko’p bo’lsa, shuncha ko’p Y”
Fonologiya
Asosiy maqola: Qadimgi ingliz fonologiyasi
The fonologiya Qadimgi ingliz tilining spekulyativligi shubhasizdir, chunki u faqat a shaklida saqlanib qolgan yozma til. Shunga qaramay, juda katta narsa bor korpus qadimgi ingliz tiliga oid va yozma til fonologik ko’rinishga ega almashinuvlar juda sodiq, shuning uchun tabiati to’g’risida ma’lum xulosalar chiqarish qiyin emas Qadimgi ingliz fonologiyasi.
Shuningdek qarang
- O’rta ingliz
- Qadimgi ingliz fonologiyasi
Adabiyotlar
- ^ Cercignani, Fausto (1980). “German tillaridagi dastlabki” Umlaut “hodisalari”. Til. 56 (1): 126–136. doi:10.2307/412645. JSTOR412645.
- ^ Kirk, Rendolf; Vrenn, Charlz Lesli (1957). Eski ingliz tili grammatikasi. London: Methuen va Co.
- ^ Piter S. Beyker (2003). “Olmoshlar”. Qadimgi ingliz tiliga elektron kirish. Oksford: Blekvell. Arxivlandi asl nusxasi 2015 yil 11 sentyabrda.
- ^ Curzan, Anne (2003). Ingliz tili tarixidagi gender o’zgarishlari. Kembrij: Kembrij universiteti matbuoti. p. 94.
- ^ Curzan, Anne (2003). Ingliz tili tarixidagi gender o’zgarishlari. Kembrij: Kembrij universiteti matbuoti. p. 62.
- ^ Kirk, Rendolf; Wrenn, C. L. (1994). Eski ingliz tili grammatikasi. De Kalb: Shimoliy Illonois universiteti matbuoti. p. 75.
- ^ Dolberg, Florian (2019). Til bilan aloqa qilish bo’yicha kelishuv: Angliya-Saksoniya xronikasida gender rivojlanishi. Filadelfiya: Jon Benjamins. p. 22.
- ^Xogg 2011 yil, p. 15.
- ^ Shtayns, Karl (1998). “Burilishdagi o’zboshimchalik xususiyatlariga qarshi: qadimgi ingliz deklentsiyasi sinflari”. Kehreynda, Volfgang; Vies, Richard (tahrir). Nemis tillari fonologiyasi va morfologiyasi. Tubingen: Nimeyer. p. 247.
- ^ abRinge va Teylor 2014, p. 264. sfn xatosi: maqsad yo’q: CITEREFRinge _ & _ Taylor2014 (Yordam bering)
- ^Xogg 2011 yil, p. 168.
- ^Xogg 2011 yil, p. 164.
- ^ Sommerer, Lotte (2018). Qadimgi ingliz tilida maqola paydo bo’lishi. Berlin: Mouton de Gruyter. p. 284.
- ^ Flamme, Yuliy (1885). Sintaksis der Blickling-Homilien (Tezis). Bonn universiteti. 5-27 betlar.
- ^ Vyulfing, Yoxann Ernst (1894). Die Werken Alfreds des Grossen-dagi sintaksis. Bonn: Ganshteyn. 278-85 betlar.
- ^Mitchell 1985 yil, p. 134.
- ^Xogg 2011 yil, p. 258.
- ^Xogg 2011 yil, p. 279.
Manbalar
- Xogg, Richard M. (2011). Qadimgi ingliz tili grammatikasi: morfologiya. 2. Oksford: Uili-Blekvell.
- Mitchell, Bryus (1985). Qadimgi ingliz sintaksisi. Oksford: Oksford universiteti matbuoti.
- Mur, Shomuil; Knott, Tomas A. (1958) [1919]. Xulbert, Jeyms R. (tahrir). Qadimgi ingliz tilining elementlari (10-nashr). Ann Arbor, Michigan: George Wahr Publishing Co.
- Ring, Don; Teylor, Ann (2014). Qadimgi ingliz tilining rivojlanishi. Oksford: Oksford universiteti matbuoti.
- Sehrli varaq, bitta sahifa rangi PDF Qadimgi inglizcha pasayishni sarhisob qilib, dan Piter S. Beyker Mur va Markardtning 1951 yillari ilhomlantirgan Inglizcha tovushlar va akslanishlarning tarixiy tasavvurlari
- J. Bosvort va T.N. Toller, Angliya-sakson lug’ati: Germancha leksikon loyihasi
Qo’shimcha o’qish
- Brunner, Karl (1965). Altenglische Grammatik (nach der angelsächsischen Grammatik v Eduard Sievers neubearbeitet) (3-nashr). Tubingen: Maks Nimeyer.
- Kempbell, A. (1959). Eski ingliz tili grammatikasi. Oksford: Clarendon Press.
- Mitchell, Bryus va Robinzon, Fred (2001) Qadimgi ingliz tiliga ko’rsatma; 6-nashr. Oksford: Blackwell Publishing
- ISBN 0-631-22636-2
- Kirk, Rendolf; & Wrenn, C. L. (1957). Eski ingliz tili grammatikasi (2-nashr) London: Metxuen.
Rus Tili Amaliy Grammatikasi Pdf – Скачать mp3 бесплатно
Здесь Вы можете прослушать и скачать песни по запросу Rus Tili Amaliy Grammatikasi Pdf в высоком качестве. Для того чтобы прослушать песню нажмите на кнопку «Слушать», если Вы хотите скачать песню или посмотреть клип нажмите на кнопку «Скачать» и Вы попадете на страницу с возможностью скачать песню, прослушать ее и посмотреть клип. Рекомендуем прослушать первую композицию Rus Tili Grammatikasi 7 Soat Ichida 79201951020 79607177757 длительностью 7 ч, 23 мин и 45 сек, размер файла 584.01 MB.
Сейчас слушают
Rus Tili Amaliy Grammatikasi Pdf
Ship Ahoy The White Shadow
Главные Роли Исполняют Самые Лучшие Актёры На Свете Вупсень И Пупсень
Audio Kitob Jinoyat Va Jazo
От София До Банско
Приколы С Чихом
Злой Дух Ямбуя 1977 Полная Версия
Он Прошол Детдом Жизнь Вся На Излом
Удали Мой Номер И Забудь Мое Имя
Я Тоже Хочу Шоколад Meme
Krypton Thomas Newson
Bass Guitar Instrumental
2Х2 Заставки О Вреде Курения 2020
Дыхание Пустоты Искупление 2014 Official Video
Big Data Dangerous Oliver Remix Slowed Down
Otlar Haqida Kino Uzbek Tilida
Жималлехь Дуьйна Хьоьг Даггара Болу Сай Безам
Altalenanti Feat Fabrizio Mammarella Lauer
Ingliz tili grammatikasi rustamov
RUSTAMOV DILSHODBEK ABDUVAHIDOVICH
Fakulteti dekani. Filologiya fanlari bo’yicha falsafa doktori (PhD), dotsent.
Telefon: 0(374) 223-42-76
E-pochta: xorijiy@adu.uz
Qabul kunlari: Har kuniFakultet dekani biografiyasi:
- 2005-2009 yy. – Andijon davlat tillar pedagogika instituti talabasi.
- 2009-2011 yy. – Toshkent davlat pedagogika universiteti magistranti.
- 2011-2015 yy. – Andijon davlat universiteti ingliz tili va adabiyoti kafedrasi oʻqituvchisi.
- 2015–2016 yy. – Andijon davlat universiteti fakultetlararo chet tillari kafedrasi oʻqituvchisi.
- 2016-2018 yy. – Andijon davlat universiteti tayanch doktoranti.
- 2018-2018 yy. – Andijon davlat universiteti ingliz tili va adabiyoti kafedrasi mudiri v.b.
- 2018 -2019 – Andijon davlat universiteti Ingliz tili va adabiyoti kafedrasi dotsenti.
- 2019- 2020 – Andijon davlat universiteti “Fakultetlararo chet tillar (aniq va tabiiy fanlar)” kafedrasi mudiri
- 2020-yil 2-oktyabrdan Andijon davlat universiteti chet tillar fakulteti dekani
KARIMOV KAMOLIDDIN NASRIDINOVICH
O’quv ishlari bo’yicha dekan o’rinbosari
Telefon: +998742234027
E-pochta: king230680@gmail.comMATQULOV HOSILBEK MAVLONOVICH
Yoshlar bilan ishlash bo’yicha dekan o’rinbosari
Telefon: +998742234027
E-pochta: matqulov78@mail.ruAHUNOV MUQIMJON MUHAMMADAMINOVICH
O’quv ishlari bo’yicha dekan o’rinbosari
Telefon: +998742234027
E-pochta: xorijiy@adu.uzPOZILOV MA’MIRJON SOBIROVICH
O’quv ishlari bo’yicha dekan o’rinbosari
Telefon: +998742234027
E-pochta: 205boss_205@mail.ruATABOYEV AHADJON JUMAQO’ZIYEVCIH
O’quv ishlari bo’yicha dekan o’rinbosari
Telefon: +998742234027
E-pochta: ataboyev.87@bk.ruMATTIYEV ABDULAZIZ OKTYABRJON O’G’LI
Axborot texnologiyalari bo’yicha dekan o’rinbosari
Telefon: +998742234027
E-pochta: adu_02_07@mail.ruAndijon davlat universiteti chet tillar fakulteti uzoq tarixga ega. 1963-yil 1-sentyabrda Andijon pedagogika instituti tarix-filologiya fakulteti tarkibida ingliz va nemis tillaridan pedagog mutaxassislar tayyorlash boʻlimi ochilgan. 1966-yildan boshlab Andijon davlat tillar pedagogika instituti tashkil topdi. Ushbu ilm dargohiga turli yillarda quyidagi professor-oʻqituvchilar rahbarlik qilgan. Xususan, M.E.Habibov (1966-1978), X.Azimov (1978-1983), M.E.Umarxoʻjayev (1983-2000)larning mehnatlari bilan institut mamlakatda yetakchi chet tili mutaxassislarini tayyorlovchi dargohga aylangan.
Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2010-yil 30-avgustdagi “Andijon davlat universitetida kadrlar tayyorlash tuzilmasini takomillashtirish toʻgʻrisida”gi 192-sonli qarori va Oʻzbekiston Respublikasi Oliy va oʻrta maxsus taʼlim vazirligining 2010-yil 3-sentyabrdagi 341-sonli buyrugʻi bilan Andijon davlat tillar pedagogika instituti negizida Andijon davlat universiteti chet tillar fakulteti tashkil etildi.
Yarim asrlik davrda ushbu ilm dargohida ingliz, nemis, fransuz, rus, shuningdek, fors, arab, hind, turk tillari boʻyicha mutaxassislar tayyorlanib, ular umumtaʼlim maktablari, kasb-hunar kollejlari va akademik litseylar, oliy taʼlim muassasalari va taʼlim tizimidagi turli institutlarda oʻqituvchi, ilmiy xodim, tarjimon sifatida faoliyat koʻrsatmoqdalar.
2020-yil oktabr oyidan boshlab fakultet dekani sifatida filologiya fanlari falsafa doktori (PhD), dotsent Rustamov Dilshodbek Abduvoxidovich faoliyat yuritib kelmoqda.Fakultetda 7 ta kafedra ish olib borib, ularda 200 nafardan ortiq professor-oʻqituvchilar ishlab kelmoqda. Ulardan 2 nafari fan doktori, professorlar, 24 nafari fan nomzodi, dotsentlardir.
Chet tillar fakulteti qoshida faoliyat olib borayotgan kafedralar:
• Nemis tili va adabiyoti;
• Fransuz tili va adabiyoti;
• Ingliz tili va adabiyoti;
• Ingliz tili grammatikasi;
• Ingliz tili fonetikasi;
• Fakultetlararo chet tillar (aniq va tabiiy fanlar);
• Fakultetlararo chet tillar (ijtimoiy-gumanitar fanlar).Fakultetda talabalar quyidagi yoʻnalishlarda tahsil oladilar:
5111400 – ingliz tili va adabiyoti yoʻnalishi (kunduzgi)
5111401- nemis tili va adabiyoti yoʻnalishi (kunduzgi)
5111402- fransuz tili va adabiyoti yoʻnalishi (kunduzgi)
5611500 – gid hamroxligi va tarjimonlik faoliyati (tillar boʻyicha)
5A111401- ingliz tili va adabiyoti yoʻnalishi (Magistratura)Fakultetning ingliz tili va adabiyoti yoʻnalishida 2000 nafardan ziyod, nemis tili va adabiyoti yoʻnalishida 150 nafar va fransuz tili va adabiyoti yoʻnalishida 120 nafardan ziyod talabalar tahsil olib kelmoqdalar. Fakultetda xar yili talabalar turli tanlovlarda ishtirok etib koʻp yutuqlarni qoʻlga kiritib kelmoqdalar. Jumladan, har yili talabalarimiz “Navoiy” nomidagi davlat stipendiyasi sohibi hamda turli Respublika va xalqaro fan olimpiadalarining sovrindorlari sifati eʼtirof etilmoqda.
Shuningdek, fakultetda Andijon lugʻatshunoslik va tarjimashunoslik amaliy-ilmiy innovatsion markazi (ALTAIIM) ham faliyat olib bormoqda.
O’zbеkistоndа fаоliyat ko’rsаtаyotgаn xоrij mаmlаkаtlаri elchixоnаlаri bilаn аlоqа o’rnаtilgаn.
O’zbеkistоndаgi Frаnsiya elchixоnаsining Viktоr Gugо nоmli mаdаniyat mаrkаzi, Gеrmаniya elchixоnаsining DAAD tаshkilоti, Gyotе instituti filiаli, Аngliya elchixоnаsining Britаniya Kеngаshi shulаr jumlаsidаndir.
2016 – 2017 yillarda 4 nafar yosh mutahassislik Angliyaning Hopbur til o’rgatish institutida, bir nafar o’qituvch AQSHda, 1 nafari Fransiyada malaka oshirib qaytidillar. Ikki nafar katta ilmiy hodimlar Italiyaning Piza universitetida ilmiy stajirofkada boldilar.FAKULTET KAFEDRALARI
INGLIZ TILI VA ADABIYOTI KAFEDRASI
VOSITOV VALIJON ABDUVAHOBOVICH
Kafedra mudiri. Filologiya fanlari nomzodi, dotsent.
Telefon: 0(374) 223-42-76
E-pochta: xorijiy@adu.uzIngliz tili va adabiyoti kafedrasi ingliz adabiyoti tarixi, tarjima nazariyasi va amaliyoti, sinxron va izchil tarjima, til amaliyoti, chet (ingliz) tili fanlari boʻyicha nazariy va amaliy mashgʻulotlar olib boradi.
Kafedra universitet tarkibida fanlar boʻyicha oʻquv uslubiy va ilmiy-uslubiy ishlarni amalga oshiruvchi, shuningdek, ilmiy va ilmiy pedagogik kadrlar tayyorlovchi, ularning malakasini oshiruvchi asosiy tarmoq hisoblanadi.
Kafedra tashkil etilgandan buyon unga filologiya fanlari nomzodi, dotsent M.A.Abduvaliyev (1996-1998, 2010-2015 yy), filologiya vanlari doktori, professor Gʻ.M.Xoshimov (1998-2005 yy), filologiya fanlari doktori, professor K.J.Joʻrayev (2005-2007yy), filologiya fanlari nomzodi, dotsent T.B.Umirzaqov (2007-2008 yy), katta oʻqituvchi B.T.Jalilov (2008-2009 yy), filologiya fanlari nomzodi, dotsent S.O.Solijonov (2009-2010 yy), lar rahbarlik qildilar.
Hozirda Ingliz tili va adabiyoti kafedrasiga filologiya fanlari nomzodi, dotsent Vositov Valijon Abduvaxobovich rahbarlik qilmoqda.
Kafedrada 34 nafar professor-oʻqituvchilar faoliyat koʻrsatadi. Ulardan 4 nafari daraja va unvonlarga ega. Kafedra professor-oʻqituvchilarining 11 nafari katta oʻqituvchi, 17 ta assistent oʻqituvchi lavozimlarida ishlaydi.
Kafedra ilmiy salohiyati 11.1% ni tashkil etadi. Kafedra professor-oʻqituvchilarining oʻrtacha yoshi 36.5 ni tashkil etadi. Kafedra professor-oʻqituvchilari 14 fandan talabalarga tahsil berib kelmoqda.
Iqtidorli talabalar bilan alohida mashgʻulotlar oʻtish maqsadida “Yosh adabiyotchi” toʻgaragi tashkil etilgan. Toʻgarakda talabalarni inglizzabon mamalakatlar (Angliya va Amerika) adabiyoti tarixiga doir badiiy adabiyotlar bilan tanishtirish va keng ilmiy tadqiqot ishlarini olib borishlari uchun yoʻnaltiriladi.INGLIZ TILI GRAMMATIKASI KAFEDRASI
XOSHIMOV G’ANIJON MIRZAAHMEDOVICH
Kafedra mudiri. Filologiya fanlari doktori.
Telefon: +998 90 528 18 81
E-pochta: xorijiy@adu.uz“Ingliz tili grammatikasi” kafedrasi bakalavr malakaviy darajasi 5111400 – xorijiy tillar va adabiyoti (ingliz tili) bo’yicha malakali mutaxasislar tayyorlash soxasida faoliyat olib bormoqda.
Kafedraning mutaxassislar tarkibi ilmiy salohiyati, kasb mahorati, malakaviy darajasi xalqaro andozalar talablariga shuningdek, O’zbekiston Respublikasining “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi” va “Ta’lim to’g’risidagi Qonun” talablari darajasida mutaxasislar tayyorlashga yo’naltirilgan.
Kafedra 2018-yilda “Ingliz tili grammatikasi” kafedrasi nomi bilan tashkil topgan. Kafedrani filologiya fanlari doktori, professor G.M.Hoshimov boshqaradi. 2020/2021 o’quv yilida kafedra tarkibida 23 nafar professor-o’qituvchilar faoliyat yuritmoqda. Ulardan 1 nafari fan doktori, 6 nafari katta o’qituvchi, 16 nafari o’qituvchilardir
Kafedra Buyuk Britaniyaning O’zbekistondagi elchixonasi hamda O’zbekistonning ko’plab oliy o’quv yurtlari bilan uzviy aloqa o’rnatgan. Kafedra professor-o’qituvchilaridan aksariyati Buyuk Britaniyaning hamda boshqa mamlakatlarning nufuzli oliygohlarida malaka oshirib qaytgan.
Kafedra qоshida “Yosh grammatikachilar”, “Сreative writers”, “Fluent speakers”, “Curious readers” ilmiy-amaliy to’garaklari faoliyat yuritib kelmoqda. To’garaklarda 100 dan ortiq talabalar ilmiy tadqiqot ishlariga yo’naltirilmoqda. Ularga 18 nafar tajribali professor-o’qituvchilar qo’shimcha dars mashg’ulotlarini o’tib, fan olimpiadalariga tayyorlaydilar, ilmiy tadqiqot ishlariga yo’nalitirib boradilar.
INGLIZ TILI FONETIKASI KAFEDRASI
SOLIJONOV SOBIR OTAXONOVICH
Kafedra mudiri. Filologiya fanlari nomzodi, dotsent.
Telefon: 0(374) 223-42-76
E-pochta: xorijiy@adu.uzUshbu kafedra 1991-yilda tashkil topgan boʻlib, dastlab “Ingliz tili leksikasi va stilistikasi” deb nomlangan. Kafedraga 2017-yildan boshlab hozirgi paytgacha kafedraga filologiya fanlari nomzodi, dotsent S.O.Solijonov mudirlik qilib kelmoqda.
Oʻquv-uslubiy ishlar
Kafedrada 28 ta oʻqituvchi asosiy shtatda ishlaydi, shulardan 2 ta fan nomzodi, 2 ta f.f.f.d (PhD), (2 ta dotsent).
Kafedrada “Oʻrganilayotgan til stilistikasi”, “Oʻrganilayotgan til leksikologiyasi”, “Ingliz tili nazariy fonetikasi”, “Amaliy fonetika”, “Oʻqish va yozish amaliyoti”, “Til aspektlari amaliyoti”, “Integrallashgan til koʻnikmalari”, “Kommunikativ leksika”, “Xorijiy OAV tili”, “Oʻlkashunoslik”, “Tili oʻrganilayotgan mamlakat tarixi va madaniyati” va boshqa mutaxassislik fanlaridan maʼruza, amaliy va seminar mashgʻulotlari olib boriladi.
Kafedra aʼzolari kafedra tasarrufidagi 1-4 kurslarda 21 ta fan boʻyicha mashgʻulotlar olib boradilar va ularning amaliyotlariga rahbarlik qiladilar.Ilmiy tadqiqot ishlari
Ingliz tili fonetikasi kafedrasining ilmiy-tadqiqot faoliyatidagi ustuvor yoʻnalishlaridan biri Ingliz tilining stilistikasi, leksikologiyasi, fonetikasi va madaniyatlararo muloqot madaniyatini oʻrganish, tadqiq qilish hamda chogʻishtirishdan iboratdir. Bugungi kunda kafedra ilmiy salohiyati 16 foizni tashkil etmoqda. Kafedra doktoranti M.Qurbonovning f.f.f.d (PhD) boʻyicha doktorlik dissertatsiyasi himoyasi kutilmoqda.
2020-yilda kafedra professor-oʻqituvchilari tomonidan 3 ta oʻquv (uslubiy) qoʻllanma nashrga ruxsat berilgan boʻlsa, 12 ta ilmiy maqolalar va 80 dan ortiq tezislar nashrdan chiqarilgan. Ilmiy maqolalarning 6 tasi impakt faktorga ega ilmiy jurnallarda, 2 tasi xalqaro ilmiy jurnallarda, 2 tasi OAK roʻyxatidagi ilmiy jurnallarda va 2 tasi respublikada roʻyxatdan oʻtgan ilmiy jurnallarda nashr qilingan boʻlsa, tezislarining 55 tasi xalqaro va 25 tasi respublika miqyosida oʻtkazilgan ilmiy-amaliy anjuman materiallar toʻplami hisoblanadi.
Kafedra aʼzolaridan 2 nafari 2020-yilda amalga oshirilgan innovatsion loyixalarda qatnashmoqda. Filologiya fanlari nomzodi, dotsent Solijonov Sobirjon 2020-yilda Innovatsion rivojlanish vazirligi tomonidan eʼlon qilingan tanlovda gʻolib boʻlgan va tasdiqlangan “Sunʼiy ong platformalari uchun elektron lugʻat va matn tarjimoni dasturiy mahsulotini yaratish”. Amaliy loyixa (Ijtimoiy-gumanitar fanlar yoʻnalishi boʻyicha (Filologiya) loyihasida ishtirok etmoqda. Ushbu loyiha 2020-yil boshlanib, 2022-yilda yakunlanadi.
Kafedraning yana bir aʼzosi dotsent Xoʻjayeva Raʼno Mutallibovna 2020-2022-yillarga moʻljallangan “FZ-201912099 Oʻzbek folklorining oʻzbek va ingliz tillaridagi veb-sayti va multimedia mahsulotlarini yaratish” va “Kodeks Kummanikus“ kulyozmasining elektron izoxli matni va lugatini yaratish” loyihalarida ishtirok etmoqda.
Kafedra oʻqituvchisi G.Mamadaliyeva AQSH Davlat Departamenti tomonidan ajratilgan ”Faculty Enrichment Program” dasturi doirasida 26 ming AQSH dollar qiymatida grantni qoʻlga kiritdi. Natijada, grant doirasida 2020-2021-yillar davrida universitet professor-oʻqituvchilarining kasbiy mahoratini oshirish, xorijiy pedagogik talim texnologiyalarini oʻrganish, talimdagi mavjud muammo va vazifalarga yechim topishda xorijiy tajriba almashinuvi kabi ishlar amalga oshiriladi.Kafedraning hamkorlik aloqalari
2020-yilda kafedraning ilmiy yoʻnalishidagi xalqaro aloqalari Italiyaning Piza universiteti, Turkiyaning TDTKB – Türk Dil Tarih Kültür Birliği markazi, Rossiyaning Moskva davlat lingvistik universiteti, Buyuk Britaniyaning Xalqaro Lingvistika Akademiyasi, Angliyaning Kembridj universiteti, Angliyaning Norvich til oʻqitish instituti, Amerika Qoʻshma Shtatlarining “American English E-Teacher” dasturi “TESOL Methodology course” kursi, Xindistoning “Master Mind Publik School” va “SHIVALIK VIDYAVALA” maktablari bilan hamkorlik aloqalari oʻrnatildi va xozirga qadar olib borilmoqda.
Kafedra doktoranti M.Qurbanovga Piza universiteti Lingvistika, filologiya va adabiyot departamenti professori Mirko Tovasanis (Mirko Tavosanis), Turk tili tarixi va madaniyat birligi (TDTKB – Türk Dil Tarih Kültür Birliği) markazi oʻqituvchisi Sefer Eraslan (Sefar Eraslan) va Moskva davlat lingvistika universiteti professori Olga Irisxanova ingliz (italyan), turk va rus tillaridan ilmiy maslahatchilik qilib kelmoqda. Natijada, xammualiflikda olib borayotgan ilmiy izlanishlari natijasida xozirga qadar jami 5 ta ilmiy maqolalar tayyorlanib, ular kelgusida xorijdagi va mahalliy ilmiy jurnallarga chop etish uchun taqdim qilindi.NEMIS TILI VA ADABIYOTI KAFEDRASI
UMARXO’JAEV MUXTOR ESHONXO’JAEVICH
Kafedra mudiri. Filologiya fanlari doktori, professor.
Telefon: 0(374) 223-42-76
E-pochta: xorijiy@adu.uz1966 yili Andijon davlat tillar pedagogika instituti tashkil etilishi bilan chet tillar fakulteti qoshida nemis tili kafedrasi tashkil etildi va kafedraga M.T.To’xtaev mudir etib tayinlandi. Kafedraga 1996 yildan boshlab filologiya fanlari nomzodi, dotsent Q.N. Nazarov va 2010 yildan professor M.E. Umarxo’jaev mudirlik qilib kelmoqda.
O’quv-uslubiy ishlar
Hozirda bu kafedrada 1 nafar fan doktori, professor, 7 nafar katta o’qituvchi va 9 nafar o’qituvchi nazariy va amaliy mashg’ulotlarini olib bormoqda. Kafedra professor-o’qituvchilari Nemis tili va adabiyoti yo‘nalishi talabalariga 14 ta fandan: Til ko‘nikmalari integratsiyasi, O‘qish va yozish amaliyoti, Til aspektlari amaliyoti, Amaliy fonetika, Amaliy grammatika, Tili o‘rganilayotgan mamlakatlar adabiyoti tarixi, Mamlakatshunoslik, Stilistika va matn tahlili, Leksikologiya, Nemis va ona tili qiyosiy tipologiyasi, Nemis tili stilistikasi, Tarjima nazariyasi va amaliyoti, Nemis tili nazariy grammatikasi, Nemis tili nazariy fonetikasi fanlaridan saboq berib kelmoqdalar.
Kafedra ilmiy faoliyati
Kafedrada professor M.E.Umarxo’jaev rahbarligida ilmiy maktab faoliyat olib bormoqda. Filologiya fanlari doktori, professor Muxtor Eshonxo’jaevich Umarxo’jaev 1995 yildan Rossiya ijtimoiy fanlar Akademiyasining a’zosi, 2007 yildan Germaniyaning Leyptsig universiteti translatologiya instituti faxriy professori. M.E.Umarxo’jaev yosh avlodni tarbiyalash, ulardan ilmiy kadrlar yetishtirish ishlariga munosib rahbarlik qilib kelmoqda. Shu bilan bir paytda munosib shogirdlar ham tayyorladi, shogirdlari filologiya fanlari nomzodi, dotsent E.Jo’raev, filologiya fanlari nomzodi, dotsent Q.Nazarov, professor Z.Zokirova, falsafa doktori (PhD) J.Egamberdiyevlardir. Bu ro’yxatni yana davom ettirish mumkin. Jumladan, xozirda kafedra o’qituvchilari N.Qodirova “Xushomad ma’nosini ifodalovchi turg’un so’z birikmalari va ularning lingvistik tahlili” va O.Azamov “Zoonim komponentli frazeologizmlar va ularning tarjima muammolari” mavzulari bo’yicha doktorlik dissertatsiyalari ustida ish olib bormoqdalar.
Prof. M.E. Umarxo’jaevning 2010 yilda “Umumiy tilshunoslik” va “Olmon tili leksikologiyasi va frazeologiyasi” nomli o’quv qo’llanmalari ham nashrdan chiqdi. Professor M.E. Umarxo’jaev tomonidan yaratilgan “Ming bor eshitgandan bir bor ko’rgan afzal” (2014) nomli nemischa-inglizcha-o’zbekcha tasvirli tematik lug’atdan Respublika miqyosida qo’llanib kelinmoqda. Katta o’qituvchi I. Jabborov bilan hammualliflikda tarjima qilingan “Gyote va islom” risolasi “Islom.uz” sayti tomonidan e’lon qilingan tanlovda ishtirok etib, g’oliblikni qo’lga kiritdi va munosib taqdirlandi. “Diniy atamalar izohli lug’ati” o’zbek lug’atshunosligida yangi sahifani ochib berdi.
Kafedrada 2017-2021 yillarga mo’llallangan quyidagi ustuvor ilmiy yo’nalishlar bo’yicha ilmiy va uslubiy ishlar olib boriladi:
- umumiy tilshunoslik
- tarjimashunoslik
- lug’atshunoslik.
Kafedra qoshidagi to’garaklar
Kafedrada “Yosh tarjimon” to’garagi faoliyat olib boradi. To’garakda talabalar og’zaki va yozma tarjima ko’nikmalarini rivojlantiradilar, nemis va o’zbek adiblari qalamiga mansub badiiy asarlardan tarjimalar qiladilar. To’garakka kafedra katta o’qituvchisi O.Azamov rahbarlik qilib kelmoqda.
Nemis tili va adabiyoti ta’lim yo’nalishida jami 148 nafar talabalar tahsil olishadi. Hozirda 1, 2, 3 va 4-bosqich talabalari orasidan 15 nafar iqtidorli talabalar kafedra professor-o’qituvchilariga biriktirilgan. Ular o’zlarining maqola va tezislari bilan Respublika va xalqaro ilmiy anjumanlarida faol ishtirok etib kelmoqdalar.
Grantlar va loyihalar
Professor M.E.Umarxo’jaev tomonidan ishlab chiqilgan “Tarjimashunoslik va lug’atshunoslik innovatsiya markazini tashkil etish asosida lug’at va matn tarjimoni intellektual platformasini yaratish” loyihasiga O’zbekiston Respublikasi Innovatsion rivojlanish vazirligi tomonidan 6 mlrd so’m grant mablag’lari ajratildi. Loyiha 2020-2023 yillar davomida amlaga oshirilib, ushbu loyihadan ko’zlangan asosiy maqsad va vazifalar Respublikamiz oliy o’quv yurtlari, barcha turdagi ta’lim muassasalari va ilmiy-tadqiqot muassasalari uchun: xorijiy o’quv va ilmiy adabiyotlarni xorijiy tillardan o’zbek tiliga tarjima qilish va bu jarayonni avtomatlashtirish uchun elektron matn tarjimoni yaratish; soxa mutaxassislari va talabalar uchun zamonaviy fan-texnika taraqqiyoti aks ettirilgan soxaga ixtisoslashgan ikki va ko’p tillik turli tipdagi terminologik o’quv va tarjima elektron va bosma lug’atlar tuzish, ularni chop etish uchun nashriyot va bosmaxona ishini yo’lga qo’yish; jahondagi nufuzli ilmiy jurnallarda dolzarb mavzular yoritilgan maqolalar hamda rivojlangan xorijiy davlatlar ta’lim tizimiga joriy qilingan o’quv va ilmiy-texnik adabiyotlar axborot-taxlil monitoringi olib borish va “Tezkor ilmiy xabarnoma” byulleteni nashr etish va boshqalardan iborat.
Kafedraning halqaro hamkorlik faoliyati
Kafedraning ilmiy va o’quv sohalarida Respublikamizning yetakchi OTMlari Nizomiy nomidagi Toshkent davlat pedagogika universiteti, O’zbekiston Jahon tillari universiteti, Farg’ona davlat universiteti, Xorijiy ta’lim muassaslari va ilmiy markazlaridan Germaniyaning Gyote Instituti, Germaniya Akademik Almashinuv Xizmati, Leyptsig universiteti, Bonn universiteti, Erfurt universitetlari bilan hamkorlik aloqalarini yo’lga qo’ygan. SHuningdek yaqin vaqt ichida jahondagi yetakchi tarjimashunoslik markazlari «Xalqaro tarjimonlar uyushmasi (FIT)», «Yozma va og’zaki tarjimonlar institutlari doimiy xalqaro koferentsiyasi (CIUTI)», «Yozma va og’zaki tarjimonlar xalqaro assotsiatsiyasi (IAPTI)» va Germaniyaning Friedrich-Alexander- Universität Erlangen-Nürnberg, Universität Hildesheim, Frantsiyaning Universite de Lorraine lug’atshunoslik markazlari hamda lug’atshunoslikka ixtisoslashgan «DUDEN», «F.A.Vgoskhaus», «Oxford University Press», «Cambridge University Press» kabi yetakchi nashriyot uylari bilan maqsadli ilmiy-amaliy hamkorlik yo’lga qo’yish rejalashtirilgan.
FRANSUZ TILI VA ADABIYOTI KAFEDRASI
- 1.1 Jins