Chet tillarni o‘qitishda ilg‘or pedagogik texnologiya va “Сlil” metodi
Chet tillari bo‘yicha BITIRUVCHI O‘QUVCHILARining
til bilish darajasini Yevropa Kengashining CEFR
xalqaro me’yor talablarining B1 darajasini 2030 yilga
qadar 100 foiz egallashlariga erishish uchun
Dars davomida Umumiy o‘rta ta’limning
davlat ta’lim standartida belgilangan
talablar doirasida o‘quvchilarda
4 NUTQ KO‘NIKMASINI BIR XILDA
rivojlantirish lozim
Chet tillardan tashkil etilgan fan to‘garaklari
faoliyatlarini jadallashtirish kerak.
AYNIQSA 8-9 SINFLARDA
Texnologiya fani o‘quv dasturi (1-sinf) uqtirish xati
Metallar (yun. metalleuo – qaziyman, yerdan qazib olaman) – oddiy sharoitda yuqori elektr oʻtkazuvchanligi, issiq oʻtkazuvchanligi, elektr oʻtkazuvchanligi, elektr magnit toʻlqinlarini yaxshi qaytarishi, plastikligi kabi oʻziga xos xususiyatlarga ega boʻlgan oddiy moddalar. M.
Umumiy o‘rta ta’lim muassasalarida texnologiya o‘quv fanini o‘qitishning asosiy maqsadi – o‘quvchilarda texnik-texnologik hamda texnologik jarayon davomida bajariladigan operatsiyalar yuzasidan olgan bilim, ko‘nikma va malakalarini mustaqil amaliy faoliyatida qo‘llash, kasb-hunar tanlash, milliy va umuminsoniy qadriyatlar asosida ijtimoiy munosabatlarga kirisha olish kompetensiyalarini shakllantirishdan iborat.
Mustaqillik – davlatning ichki va tashqi ishlarda boshqa davlatlarga qaram boʻlmay faoliyat koʻrsatishi. M. tamoyillariga rioya etish davlatlararo oʻzaro munosabatlarda yetakchi, hukmron qoidadir. Har bir davlatning mustaqilligini tan olish oʻzaro tinchtotuv yashashning prinsiplaridan biridir.
Umumiy o‘rta ta’lim muassasalarida texnologiya o‘quv fanini o‘qitishning asosiy vazifalari: materiallar va ularning xossalari, xususiyatlari hamda texnik obyekt va texnologik jarayonlarga oid ma’lumotlarni o‘rganish; texnik obyekt hamda texnologik jarayonlarda maxsus va umummehnat operatsiyalarini bilish; texnologik jarayonlarni boshqarish, maxsus va umummehnat operatsiyalarini amaliyotda qo‘llay olish; texnik va kreaktiv fikrlashni, intellektual qobiliyatlarini shakllantirish; texnologik jarayon va tayyorlangan mahsulotlarni bajarish ketma-ketligi hamda mahsulot sifatini tahlil qila olish;
Mahsulot – iqtisodiy faoliyatning ashyolar va xizmatlarda mujassam etilgan natijasi. Uning moddiy-buyum shakli moddiy M. koʻrinishiga ega. Maʼnaviyat sohasida gʻoya, ixtiro va kashfiyotlar, yangi texnologiyalar, i.t.
buyum va jarayonlarni bajarishga oid xulosalar chiqarish hamda mehnat operatsiyalarini, mahsulot sifatini baholay olish; ongli ravishda kasb tanlashga tayyorlash ishlarini amalga oshirishda tayanch va texnologiya faniga oid kompetensiyalarni shakllantirish hamda rivojlantirishdan iborat. Umumiy o‘rta ta’lim maktablarida texnologiya fani boshlang‘ich ta’lim yo‘nalishida umumlashgan holda, 5-9-sinflarda “Texnologiya va dizayn”, “Servis xizmati” yo‘nalishlarida o‘qitiladi. Texnologiya fani quyidagi bo‘limlar asosida o‘qitiladi. 1-4-sinflar uchun 1. Qog‘oz va karton bilan ishlash. 2. Tabiiy va turli materiallar bilan ishlash. 3. Gazlama va tolali materiallar bilan ishlash. 4. Badiiy qurish-yasash va texnik modellashtirish. 5-7-sinflar uchun: Texnologiya va dizayn yo‘nalishi: 1. Yog‘ochga ishlov berish texnologiyasi. 2. Polimer materiallarga ishlov berish texnologiyasi. 3. Metallga ishlov berish texnologiyasi. 4. Elektrotexnika ishlari. 5. Ro‘zg‘orshunoslik asoslari. Servis xizmati yo‘nalishi: 1. Pazandachilik asoslari. 2. Gazlamaga ishlov berish texnologiyasi. 3. Ro‘zg‘orshunoslik asoslari. 8-9 sinflar uchun Texnologiya va dizayn yo‘nalishi: 1. Xalq hunarmandchiligi texnologiyasi. 2. Elektronika asoslari. 3. Kasb tanlashga yo‘naltirish. Servis xizmati yo‘nalishi: 1. Xalq hunarmandchiligi texnologiyasi. 2. Ro‘zg‘orshunoslik asoslari. 3. Kasb tanlashga yo‘naltirish. Malakali o‘qituvchilar yetarli bo‘lgan V-IX sinflarda “Texnologiya” o‘quv fanidan o‘quvchilar soni 25 nafar va undan ziyod bo‘lgan umumiy o‘rta ta’lim muassasalarida ikki guruhga bo‘lib o‘qitishga ruxsat etiladi. Texnologiya fanini o‘qitishda boshlang‘ich sinflarda “Iqtisod alifbosi”, yuqori sinflarda “Sog‘lom avlod asoslari”, “Hayot xavfsizligi asoslari” hamda “Iqtisod saboqlari” o‘quv kurslari singdirilib o‘qitiladi. Har bir dars xavfsizlik texnikasi qoidalari va sanitariya-gigiyena talablariga rioya qilgan holda tashkil etiladi. Shuningdek, o‘quvchilarga texnologiya fanini yo‘nalishlari bo‘yicha kasb turlari haqida axborotlar beriladi. O‘zbekiston Respublikasida ta’limning uzluksizligi, uzviyligi, o‘quvchi shaxsi va qiziqishlari ustuvorligidan kelib chiqib, ularning yosh xususiyatlariga mos ravishda tayanch kompetensiyalar shakllantiriladi. Kommunikativ kompetensiya: A1 texnologiya faniga oid atamalarni muloqot jarayonida qo‘llay olish; tayyorlanadigan buyum ko‘rinishini sodda bayon qilish; mavzu bo‘yicha savollar berish hamda savollarga javob berish; muloqotda muomala odobiga rioya qilish, suhbatdoshining fikrini tinglay olish, o‘z fikrini tushuntira bilish. A1 maktabda, ko‘chada, uydagi turli vaziyatlarda o‘zini tuta olish muloqotga kirishishda muomala madaniyatiga rioya qilish; olgan bilimlari asosida mustaqil fikr yuritish; yasalgan buyumlarga mustaqil ravishda munosabat bildirish. A2 texnologiya faniga oid atamalarni xorijiy tillardan ifodalay olish, o‘z do‘stlari bilan texnika tilida muloqotga kirisha olish;
Texnika (techne – mahorat, sanʼat) – moddiy boylik olish hamda odamlar va jamiyatning extiyojlarini qondirish maqsadida inson atrofdagi tabiatga taʼsir qilishiga imkon beradigan vositalar va koʻnikmalar majmui.
Til deb murakkab muloqot tizimiga yoki shu tizimni oʻrganish va ishlatish qobiliyatiga aytiladi. Tilni oʻrganuvchi sohaga tilshunoslik deyiladi. Jahon tillari miqdorini aniqlash uchun til va sheva orasida farq oʻrnatish zarur.
mavzudan kelib chiqib savollarni mantiqan to‘g‘ri qo‘ya olish va javob berish; o‘zaro muloqotda muomala madaniyatiga amal qilish, jamoaviy hamkorlikda ishlay olish. A2 texnologiya faniga oid suhbat jarayonida suhbatdosh fikrini tahlil qilgan holda o‘z pozitsiyasini himoya qilish va unga ishontirish; turli ziddiyatli vaziyatlarda o‘z ehtiroslarini boshqarish, kelishmovchiliklar odilona, haqqoniy va ijobiy yondashgan holda munosabat bildiirish va zarur bo‘lgan qarorlarni qabul qilish. Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi: A1 texnologiya faniga oid televizor, radioda berilgan eshittirishlarni ko‘rish, o‘rganilgan ish usullarini bajarish, jurnal va gazetalarda berilgan ma’lumotlarni o‘rganib borish. A1 texnologiya faniga oid atamalarni topishda media vositalardan foydalanib, didaktik topshiriqlarni bajarish axborot manbalaridan (televizor, radio, audio-video yozuv, telefon) foydalana olish; fayllarni ochishda media-madaniyatga rioya qilish. A2 mavjud axborot manbalaridan (internet, televizor, radio (audio-video yozuv), telefon, kompyuter, elektron pochta orqali xabar jo‘natish) foydalana olish;
Kompyuter (ing . computer – hisoblayman), EHM (Elektron Hisoblash Mashinasi) – oldindan berilgan dastur (programma) boʻyicha ishlaydigan avtomatik qurilma. Elektron hisoblash mashinasi (EHM) bilan bir xildagi atama.
media vositalardan texnologiya fanini o‘rganishga oid zarur bo‘lgan axborotlarni izlab topish, saralash, qayta ishlash, uzatish, saqlashda xavfsizligini ta’minlash va foydalanishda media-madaniyatga rioya qilish. A2 kundalik faoliyatda uchraydigan hujjatlar bilan ishlay olish, texnologik xarita va sxemalarga oid manbalarni qidirib topish, o‘rganish, tahlil qilish, tatbiq qilish.
Xarita (yun. chartes – varaq yoki xat yoziladigan papirus), karta – Yer yuzasi, boshqa osmon jismlari yoki kosmik fazoning matematik aniq belgilangan, kichraytirilgan, umumlashtirilgan tasviri. Qabul qilingan shartli belgilar sistemasida ularda joylashgan obʼyektlar koʻrsatiladi (q. Geografik xaritalar, Xaritagrafiya)
O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi: A1 texnologiya fanini o‘rganish; amaliy ishni bajarishda tozalikka rioya qilish, kattalarni gapiga quloq tutish, “Mohir qo‘llar” to‘garagida fanlarni o‘qib-o‘rganish, mehnatsevarlik, to‘g‘rilik, hurmat qilish kabi sifatlarga ega bo‘lish; to‘g‘ri so‘z bo‘lish, o‘rtoqlarining xatosini tushuntirish, kattalarga, kichiklarga, o‘rtoqlariga yordam berish, o‘qib-o‘rganish orqali bilimini oshirib borish. A1 texnologiya faniga oid turli yo‘nalishdagi kitoblarni muntazam o‘qish va o‘rganish; o‘zini xato va kamchiligini to‘g‘ri tushunish, xatolarini tuzatishga harakat qilish, o‘zini nazorat qilish.
Harakat – borliqnint ajralmas xususiyati boʻlgan oʻzgaruvchanlikni (q. Barqarorlik va oʻzgaruvchanlik) ifodalovchi falsafiy kategoriya. H. tushunchasi imkoniyatlarning voqelikka aylanishini, roʻy berayotgan hodisalarni, olamning betoʻxtov yangilanib borishini aks ettiradi.
A2 texnologiya fanini yo‘nalishlar bo‘yicha chuqurroq o‘rganish, yo‘nalishlarni bugungi kun talabi bo‘yicha o‘z ixtirolarini olib kirish, har bir buyumni tayyolashda dizayner-modelerlik kasbi bo‘yicha yondasha olish, shaxs sifatida doimiy ravishda o‘z-o‘zini rivojlantirish; guruhlarda ishlashda ma’suliyatni o‘ziga olish, lider bo‘la olish, turli muammoli vaziyatlarda to‘g‘ri qaror qabul qila olish; konstitutsion huquq va burchlaridan to‘g‘ri foydalana olish; jismoniy, ma’naviy, ruhiy va intellektual kamolotga intilish. A2 shaxs sifatida o‘z qiziqishlariga qarab, qobiliyatlarini namoyon qila olish, ongli kasb tanlash, halollik, to‘g‘rilik kabi insoniy fazilatlarga ega bo‘lish. Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi: A1 o‘zining o‘quvchilik burchi va vazifalarini bilish, unga rioya qilish, sinfda va oilada o‘z o‘rniga ega bo‘lish; o‘zidan kattalarga, o‘rtoqlari va o‘zidan kichiklarga yordam berish, maktabdagi va maktabdan tashqari tadbirlarda ishtirok etish va muomala madaniyatga amal qilish; kattaga hurmat, kichikka izzatda bo‘lish kabi sifatlarga ega bo‘lish, oiladagi o‘z o‘rnini hamda vazifalarini anglay olish; maktab binosi, sinfdagi jihozlar. A1 mebellarni asrab-avaylash farzandlik va o‘quvchilik burchini bilish, unga amal qilish; o‘zining yoshiga nisbatan qanday huquqlari borligini bilish, sinfdagi jihozlar, o‘quv qurollarini asrab-avaylash; maktabda, oilada, turar joyida bo‘layotgan jarayonlarda (turli tadbirlar, shanbalik va h.k.) ishtirok etish. A2 sog‘lom e’tiqod va dunyoqarash tushunchalarini bilish; jamiyatda bo‘layotgan voqea-hodisalarga befarq bo‘lmaslik, o‘z munosabatini bildirish; kasblarning mohiyatini tushunish va ongli ravishda tanlash. A2 Inson va fuqarolarning huquqlari, erkinliklari va burchlarini bilish va unga amal qilish. Milliy va umummadaniy kompetensiya: A1 orasta kiyinish va doimo shunga amal qilish, do‘stlariga, yaqinlari va atrofdagilarga mehribon bo‘lish, orasta kiyinish, yurish-turishda kattalardan o‘rnak olish, o‘z uyi, maktabi, turar mahallasini qadrlash; ozodalikka rioya qilish, milliy bayramlarini bilish, o‘quvchining odob-axloq qoidalari tushunchaga ega bo‘lish, o‘zi yashab turgan diyordagi tarixiy obidalarni bilish. A1 san’at turlarini bilish va ularni bir-biridan farqlay olish, san’at asarlarini tahlil qilish, maktabning ichki tartib-qoidalariga rioya qilish;
Asar (arab. – iz, qodsiq) – 1) bi-ror narsadan qolgan yoki undan darak beruvchi belgi; nishon, iz; 2) Muhammad (sav) dan qolgan barcha sunnatlar; 3) olim, yozuvchi, rassom, bastakor va boshqa ijodining mahsuli.
yaxshi va yomon odatlarni bir-biridan farqlay olish, ziyorat qilish odobiga amal qilish, milliy qadriyatlarni (milliy-madaniy an’analar, bayramlar, sayillar) bilish. A2 xalq hunarmandchiligi yo‘nalishlarida ularning tarixiy, ma’naviy va madaniy merosini o‘rganish, avaylab asrash, an’ana va marosimlarini hurmat qilish. A2 xalq hunarmandchiligi yo‘nalishlarida ularning tarixiy, ma’naviy va madaniy merosini o‘rganish, avaylab asrash, an’ana va marosimlarini hurmat qilish; umumbashariy ahamiyatga ega bo‘lgan qadriyatlarni bilish va unga hurmat bilan munosabatda bo‘lish. Matematik savodxonlik, fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo‘lish hamda foydalanish kompetensiyasi: A1 oilasida nechta odam borligi, kim katta, kim kichikligini bilish, maktabga kelib ketadigan vaqtni bilish; kundalik rejalarini tuza olish; kundalik faoliyatda turli chizmalarni chiza olish, mamlakatimizdagi bayram kunlarini bilish; isrof va tejamkorlikning ma’nosini tushunish va kundalik hayotda unga amal qilish. A1 dars jarayonida zarur bo‘ladigan o‘quv qurollari, xomashyolardan tejamkorlikka rioya qilgan holda foydalanish, bir kunlik xarajatlarini hisoblashni bilish; texnika turlari va ularni qachon paydo bo‘lganligini bilish. A2 inson mehnatini yengillashtiradigan, mehnat unumdorligini oshiradigan va qulay shart-sharoitga olib keladigan fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo‘lish hamda foydalana olish. A2 mamlakatimizning dunyo hamjamiyatiga tutgan o‘rni va tarixiy shakllanish davri haqida aytib bera olish, mustaqillik yillarida mamlakatimizdagi barcha sohalarda o‘sish sur’atlarini bilish; kundalik faoliyatda turli formula, model, chizmalarni o‘qiy olish va foydalana olish. Shuningdek, me’yoriy hujjatlarni yuritishda tayanch va fanga oid kompetensiyalar quyidagicha yozilishi tavsiya qilinadi. I. TK-tayanch kompetensiya 1. TK1-kommunikativ kompetensiya 2. TK2-axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi 3. TK3-o‘zini-o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi 4. TK4-ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi 5. TK5-milliy va umuminsoniy kompetensiya 6. TK6-matematik savodxonlik, fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo‘lish hamda foydalanish kompetensiyasi II. FK-fanga oid kompetensiyalar 1. FK1-Buyum va mahsulot turlarini, ularni tayyorlash va ishlov berish usullarini bilish, texnologik loyihalash hamda amalga oshirish kompetensiyasi: 2. FK2-Psixomotor, funksional hamda amaliy faoliyat turlarini bajarishdagi operatsion kompetensiya: 3. FK3-To‘g‘ri va ongli kasb tanlash, ijtimoiy munosabatlarga kirisha olish kompetensiyasi 1-SINF (haftasiga 1 soatdan, 33 soat) O‘quvchilarda shakllantiriladigan tayanch kompetensiyalar elementlari: Kommunikativ kompetensiya: texnologiya faniga oid atamalarni to‘g‘ri talafuz qila olish. Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi: turli manbalardan axborotlarni eshitish, ko‘rish va tushunish. O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi: texnologiya faniga oid bilimlarini boyitish, tirishqoqlikni, qo‘l harakati motorikasini rivojlantirish. Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi: o‘zining o‘quvchilik burchini bilish, jamoada ishlay olish. Milliy va umummadaniy kompetensiya: xalq hunarmandchilik sohalariga oid ma’lumotlar va kasb-hunarlarni haqida tushunchaga ega bo‘lish.
Hunarmandchilik, hunarmandlik – milliy-anʼanaviy mayda tovar ishlab chiqarish, oddiy mehnat qurollari yordamida yakka tartibda va qoʻl mehnatiga asoslangan sanoat turi; shunday mahsulotlar tayyorlanadigan kasblarning umumiy nomi.
Matematik savodxonlik, fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo‘lish hamda foydalanish kompetensiyasi: tabiiy va turli materiallardan foydalanishda tejamkorlikka rioya qilish. Qog‘oz va karton bilan ishlash (4 soat) 1-mavzu. Texnologiya darslarida xavfsiz mehnat usullari va o‘quv qurollari bilan ishlashda xavfsizlik texnikasi qoidalari. (1 soat) Qaychi, yelim, qog‘oz bilan ishlashda xavfsiz mehnat usullar, qalam, qaychi, o‘chirg‘ich, chizg‘ich, sirkul, bigiz va boshqalar rangli va oddiy qog‘ozlar bilan ishlash. 2-mavzu. Qog‘oz va uning turlari. Qog‘ozni buklash usullari. (1 soat) Qog‘ozni buklashning oddiy usullaridan foydalanib, kema, qayiq va h.k.o‘yinchoqlar yasash) 3-mavzu. Kitob uchun xatcho‘p yasash. (1 soat) Kitob uchun xatcho‘p yasash bosqichlari 4-mavzu. Kvadrat shaklidagi qog‘ozni buklash orqali hayvonlar shaklini yasash. (1 soat) Qog‘ozni buklash usulidan foydalanib, kuchuk va mushukchani yasash bosqichlari. Tabiiy va turli materiallar bilan ishlash (5 soat) 5-mavzu. Tabiiy materiallar haqida tushuncha. Tabiiy materiallardan “Oltin kuz” manzarasini tayyorlash. (1 soat) Tabiiy materiallarga nimalar kiradi, uni ishga tayyorlash qoidalari. 6-7-mavzu. Tabiiy materiallardan har xil shakldagi jonivorlar shaklini yasash. (2 soat) Kapalak, ninachi, parranda, hayvonlar va h.k. 8-9-mavzu. Tabiiy va turli materiallardan parrandalar yasash. (2 soat) Tabiiy va turli materiallardan qush, parrandalar yasash texnologik xaritasi yoki yasash bosqichlari.
Qushlar – umurtqali hayvonlar sinfi. Trias davrida yashagan sud-ralib yuruvchilarning psevdozuxlar turkumidan kelib chiqqanligi taxmin qilinadi. Q.ning qazilma qoldiqlari juda kam; dastlabki qazilma qoldiq – arxeopteriksnshk toshdagi izi va suyaklari yura davriga tegishli.
Badiiy qurish-yasash va texnik modellashtirish (2 soat) 10-mavzu. Rangli qog‘ozdan jonivorlar shaklini qurish-yasash. (1 soat) Rangli qog‘ozdan buklash usulida baliq va boshqa jonivorlar shaklini qurish-yasashning texnologik xaritasi yoki yasash bosqichlari. 11-mavzu. Qog‘ozdan mushuk yoki tulki shaklini qurish-yasash. (1 soat) Qog‘ozdan mushuk yoki tulki shaklini qurish-yasash texnologik xaritasi yoki qurish-yasash bosqichlari. Qog‘oz va karton bilan ishlash (1 soat) 12-mavzu. Qog‘ozdan buklash usulida turli o‘yinchoqlar yasash. (1 soat) Qayiqcha, samolyot, paroxod va h. k qog‘ozni oddiy buklash usuli orqali yasash bosqichlari. Badiiy qurish-yasash va texnik modellashtirish (1 soat) 13-mavzu. Uchuvchi planer qurish-yasash. (1 soat) Uchuvchi planer qurish-yasash texnologik xaritasi yoki qurish-yasash bosqichlari. Qog‘oz va karton bilan ishlash (3 soat) 14-mavzu. Maydalangan rangli qog‘ozlardan mozaika usulida mevalar va sabzavotlar shaklini yasash. (1 soat) Meva rasmini shablon asosida qog‘ozga tushirish, maydalangan rangli qog‘ozlardan meva shaklini ranglar bo‘yicha yopishtirish bosqichlari. 15-mavzu. Archa o‘yinchoqlarini yasash. (1 soat) Archaga osiladigan turli o‘yinchoqlarni yasash texnologik xaritasi yoki yasash bosqichlari. 16-mavzu. Turli bayramlar uchun niqoblar tayyorlash. (1 soat) Tulki, ayiq, quyon va h.k niqoblarni karton qog‘ozga chizish, qirqish, qosh, ko‘zi, tumshug‘ini qalamda chizish va bo‘yash yo‘llari. Badiiy qurish-yasash va texnik modellashtirish (1 soat) 17-mavzu. “Qish” manzarasini qurish-yasash. (1 soat) “Qish” manzarasini applikatsiya usulida qurish-yasashning texnologik xaritasi yoki qurish-yasash bosqichlari. Tabiiy va turli materiallar bilan ishlash (3 soat) 18-19-mavzu. Plastilin va loy bilan ishlash qoidalari. Loy yoki plastilindan idishlar, hayvonlarni yasash. (2 soat) Plastilin va loy bilan ishlash qoidalari haqida tushuncha, oshxona jihozlari, hayvonlar shaklini yasash. 20-mavzu. Oshpazlik va qandolatchilik kasblari haqida tushuncha. Plastilindan tort shaklini yasash. Mehnat. Ishlab chiqarish .
Ishlab chiqarish, moddiy ishlab chiqarish – jamiyatning yashashi va taraqqiy etishi uchun zarur boʻlgan moddiy boyliklar (turli iqti-sodiy mahsulotlar)ni yaratish jarayo-ni; ishlab chiqarish omillarini isteʼ-mol va investitsiyalar uchun moʻljallangan tovarlar va xizmatlarga aylantirish. I.ch.
(1 soat) Oshpazlik va qandolatchilik kasblari haqida tushuncha. Plastilindan tort shaklini yasash texnologik xaritasi yoki yasash bosqichlari. Qog‘oz va karton bilan ishlash (5 soat) 21-mavzu. 8-mart bayramiga tabriknoma tayyorlash. (1 soat) Karton, rangli qog‘ozlardan bayram tabriknomasini yasash bosqichlari. 22-mavzu. Geometrik shakldagi qog‘ozlardan har xil hayvonlar shaklini yasash. (1 soat) Qog‘ozlardan geometrik shakllarni qirqish bosqichlarini ko‘rsatish, geometrik shakllar asosida har xil hayvonlar shaklini yasash bosqichlari. 23-mavzu. Navro‘z bayramiga tabriknoma tayyorlash. (1 soat) Applikatsiya usulidan foydalanib, karton, rangli qog‘ozlardan bayram tabriknomasini yasash bosqichlari. 24-mavzu. Simmetrik shaklda qog‘ozni qirqish orqali meva, sabzavot yasash. (1 soat) Simmetrik qirqish usullarini ko‘rsatish, appelikatsiya usulida meva, sabzavot shaklini yasash. Nazorat ishi. (1 soat) 25-mavzu. Quruvchilik kasbi haqida tushuncha. Kim qayerda ishlaydi Qog‘ozdan uycha yasash. (1 soat) Qog‘ozdan buklash usulidan foydalanib, uycha yasash bosqichlari. Tabiiy va turli materiallar bilan ishlash (2 soat) 26-mavzu. Sabzavot va mevalarning urug‘idan applikatsiya usulida naqsh tuzish. (1 soat) Sabzavot yoki mevalarining urug‘laridan applikatsiya usulida naqsh tuzish yo‘llari. 27-mavzu. Tabiiy va turli materiallardan hayvonlar yasash. (1 soat) Tabiiy va turli materiallardan hayvonlar yasash texnologik xaritasi yoki yasash bosqichlari. Qog‘oz va karton bilan ishlash (4 soat) 28-mavzu. Qog‘ozdan savatda gullar yasash. (1 soat) 29-mavzu. Qog‘ozni buklash usulda gul yasash. (1 soat) 30-mavzu. Qog‘ozdan buklash usulida hayvonlar, qushlar, shakllarini yasash. (1 soat) Nazorat ishi. (1 soat) 31-mavzu. Geometrik shakllardagi qog‘ozdan mashina qurish-yasash. Mehnatning mahsuli-mahsulot va uning turlari (1 soat) O‘quvchilarda shakllangan fanga oid kompetensiyalar elementlari: Buyum va mahsulot turlarini, ularni tayyorlash va ishlov berish usullarini bilish, texnologik loyihalash hamda amalga oshirish kompetensiyasi: A1 turli materiallardan yasaladigan buyumlarni o‘lchay oladi, yelimlash ishlarini bajara oladi; tabiiy va turli materiallarni bir-birida farqlay oladi; oddiy modellarni yasay oladi; o‘tkir va tig‘li asboblardan foydalanishda xavfsizlik texnikasi qoidalari va sanitariya-gigiyena talablariga rioya qilgan holda foydalana oladi. Psixomotor, funksional hamda amaliy faoliyat turlarini bajarishdagi operatsion kompetensiya: A1 o‘z mehnat harakatlarini o‘quv topshiriqlari asosida munatazam takrorlay oladi. To‘g‘ri va ongli kasb tanlash, ijtimoiy munosabatlarga kirisha olish kompetensiyasi: A1 kasblar olamini biladi. Mavzularni o‘rganish uchun – 31 soat Nazorat ishlari uchun – 2soat Jami – 33 soat
Chet tillarni o‘qitishda ilg‘or pedagogik texnologiya va “Сlil” metodi
4. UMUMIY O‘RTA TA’LIMDA CHET TILLARNING O‘QITILISHI HAQIDA UMUMIY MA’LUMOT
Chet tillarni o‘rganuvchilar:
Maktablar:
9,691
89.6 %
6.1 %
4.3 %
1-11 sinflar:
5.8 mlndan
ortiq
Chet (ingliz, nemis, fransuz) til fani
Xalq ta’limi vaziri tomonidan tasdiqlangan
o ‘quv reja asosida o‘qitladi
5.
DTS VA O‘QUV DASTURLAR
8-9 sinflar
1-7 sinflar
2010 yildagi
optimallashgan DTS
2013 yildagi
DTS va o‘quv dasturlar
10-11 sinflar
Umumiy o‘rta va o‘rta maxsus,
kasb-hunar ta’limining umumta’lim
fanlari bo‘yicha malaka talablari
6.
Davlat ta’lim standarti
2010
Tilni o‘qitishning maqsad va
vazifalari
Tarbiyaviy maqsad
Ta’limiy maqsad
Amaliy maqsad
Rivojlantiruvchi maqsad
Til bo‘yicha bilim, malaka va
ko‘nikmaning shakllanishi
Birinchi bosqich 5-6 sinflar
Ikkinchi bosqich 7-9 sinflar
Davlat ta’lim standarti
2013
O‘quv fanining maqsad va vazifalari:
Lingvistik kompetensiya
Sotsiolingvistik kompetensiya
Pragmatik kompetensiya
Chet tilni amaliy o‘rganishga
qo‘yiladigan talablar
Birinchi bosqich (A1, A1+)
Ikkinchi bosqich (A2, A2+) )
7.
2019-2020 o‘quv yili uchun
qayta nashr etilgan
darsliklar
7
8.
2019 YILDA QAYTA NASHR ETILGAN
7-SINF DARSLIKLARIDAGI AYRIM
O‘ZGARISHLAR
9. RESPUBLIKA TA’LIM MARKAZI CHET TILI BO’LIMI
INGLIZ TILI DARSLIGIDAGI O‘ZGARISHLAR
RESPUBLIKA TA’LIM MARKAZI
CHET TILI BO’LIMI
elektron resurs:rtm.uz
10.
DARSLIKKA KIRITILGAN YANGILIKLAR
Darslikning har bir bo‘limida
o‘quvchilar egallashi lozim malakalar
belgilab berilgan
O‘quvchilarda o‘qib tushunish
ko‘nikmasini rivojlantirish maqsadida
“HOME READING”
sahifasida qisqa matnlar berilgan
elektron resurs:rtm.uz
11. 7-SINF FRANSUZ TILI DARSLIGIDAGI O‘ZGARISHLAR
2014 yilda chop etilgan
2013 yilda chop etilgan
darslik
darslik
Unite IV. Les jeunes et la mode
Lecon 9. Je voudrais acheter
Lecon 10. Au carnaval
Bilan IV
2019 yilda qayta nashr
qilingan darslik
Unite IV. A la mode ou pas a
la mode
Lecon 9. Je voudrais acheter
Lecon 10. Au carnaval
S’entrener
Evaluation IV
12. DARSLIKKA KIRITILGAN YANGILIKLAR
Oldingi nashrdagi “Bilan” mavzulari olib tashlanib, har bir bo‘lim
so‘ngiga “S’entrener” va “Evaluation” sahifalari kiritilgan
13.
Qayta nashr etilgan darslikdagi har bir mavzu mazmuniga o‘zgartirishlar
kiritilgan bo’lib, o‘quvchilarda tinglab tushunish, o‘qib tushunish, yozish,
gapirish ko‘nikmalarini rivojlantiruvchi test, mashq, krossvord
boshqotirmalar kiritildi.
14.
2019 yilda qayta nashr etilgan 7-sinf nemis tili
darsligiga kiritilgan o’zgarishlar
2013 yilda chop etilgan
darslik
2019 yilda qayta nashr
qilingan darslik
15. 7-sinf nemis tili darsligiga kiritilgan yangi 11-bo‘lim to‘g‘risida
2019 yilda qayta nashr etilgan
nemis tili darsligining 11-bo‘limini
mualliflarimiz 5 ta tashabbusga
bag ‘ishlagan holda turizm, moda,
sevimli mashg‘ulotlar, sport va
san’at sohalariga oid mavzularni
yoritishgan.
16. Darslikka kiritilgan yangi BO’LIM va MAVZUlar
Mode
Klassenfahrt
Deutschlandreise
Lektion 11.
Bunte Ecke
Mein Lieblingsort
Fußball in meinem
Land
Besondere Hobbys
17.
O ‘QITISH METODIKASI
NIMA?
18.
CLIL – mazmunni chet tillar
orqali o’rganish innovatsion
metodi
Har bir sohada STEAM/STEM fanlari
bo‘yicha mutaxassislarga bo‘lgan ehtiyoj
vujudga kelmoqda
mazmunni va chet tilni teng o’rgatish uchun
CLIL innovatsion o’qitish metodidan
foydalanish
STEAM/STEM ta’limi – tabiiy fanlar,
texnologiya, muhandislik, san’at va
matematika fanlari integratsiyasi
19.
CLIL (Content and Language Integrated Learning)
Mazmun va tilni integratsiyalashgan holda o‘rganish
Kimyo
Tasviriy san’at
Biologiya
O‘quvchilar
chet tilda turli
mavzularni
o’rganadilar
Matematika
Fizika
Davlat va
huquq asoslari
Geografiya
Tarix
Informatika va AT
20. RESPUBLIKA TA’LIM MARKAZI CHET TILI BO’LIMI
CHET TIL O‘QITUVCHISINING
KASBIY
RESPUBLIKA TA’LIM MARKAZI
CHET TILI BO’LIMI
SIFATLARI
1
KREATIV
2
VATANPARVAR
3
IZLANUVCHAN
4
INTEGRATOR
5
KITOBXON
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28. RESPUBLIKA TA’LIM MARKAZI CHET TILI BO’LIMI
RESPUBLIKA
TA’LIM MARKAZI konsepsiyasida
Xalq ta’limi tizimini 2030 yilgacha
rivojlantirish
CHET TILI BO’LIMI
belgilangan Chet til fan O‘QITUVCHILARining til bilish darajasini
Yevropa Kengashining CEFR xalqaro me’yor talablarining C1
darajasini egallashlarini 2030 yilga qadar 100 foizga chiqarish
vazifasi ijrosini ta’minlash maqsadida
Tayanch maktablari faoliyatini jonlantirib,
muntazam ravishda mavjud chet til fani
o‘qituvchilari bo‘shliqlarini to‘ldirish
yuzasidan o‘quv-treninglar tashkil qilish
O‘qituvchilar mustaqil ravishda o‘z
ustida ishlashlari lozim
29.
Chet tillari bo‘yicha BITIRUVCHI O‘QUVCHILARining
til bilish darajasini Yevropa Kengashining CEFR
xalqaro me’yor talablarining B1 darajasini 2030 yilga
qadar 100 foiz egallashlariga erishish uchun
Dars davomida Umumiy o‘rta ta’limning
davlat ta’lim standartida belgilangan
talablar doirasida o‘quvchilarda
4 NUTQ KO‘NIKMASINI BIR XILDA
rivojlantirish lozim
Chet tillardan tashkil etilgan fan to‘garaklari
faoliyatlarini jadallashtirish kerak.
AYNIQSA 8-9 SINFLARDA
30.
KELGUSIDAGI VAZIFALAR:
O‘qituvchini mustaqil ravishda o‘z kasbiy kompetentligini
rivojlantirishga yo‘naltirish
CLIL metodidan foydalangan holda STEAM/STEM ta’limi
tarkibiga kiruvchi fanlarni o’qitilishini rivojlantirish
maqsadida mahorat darslarini tashkil qilish
O‘quvchilarning nutqiy, lingvistik va kommunikativ
kompetensiyalarini rivojlantirishga yo‘naltirilgan o‘quv
topshiriqlarni ishlab chiqish va jarayonga tadbiq etish
Ota-onalar bilan hamkorlikda ishlashni davom ettirish
Nazorat ishlarini 4 ta nutq ko‘nikmasi bo‘yicha mavjud
bo‘shliqlarni aniqlashga yo‘naltirilgan holda yaratish,
aniqlangan bo ‘shliqlarni muntazam ravishda to’ldirib
borish
31.
Biz bilan bog‘laning
Web-sayt:
uzedu.uz
rtm.uz
Telegram:
t.me/rtm_fereignlanguage
t.me/rtm_xorijiytillar
Telefon:
71 246-14-62