Bir soatlik ochiq dars ishlanmasi
2. O‘yinlar o‘tilayotgan mavzu mazmun-mohiyatiga mutanosib bo‘lishi lozim;
O‘zbek tili, 11 sinf, Muxitdinova X., 2020
Учебник по узбекскому языку для 11 класса на узбекском языке.
Фрагмент из книги:
O‘zbekiston 130 dan ortiq millat va elat yashaydigan ko‘p millatli davlat hisoblanadi. Yurtimiz mustaqillik davrida ko‘plab sohalarda yutuqlarga erishib kelmoqda. O‘zbekiston bu vaqt davomida mustaqil davlat sifatida Birlashgan Millatlar Tashkiloti, Mustaqil Davlatlar Hamdo‘stligi, Shanxay hamkorlik tashkiloti kabi ko‘plab xalqaro tashkilotlarga a’zo bo‘ldi. Hozirgacha 140 qa yaqin davlat bilan diplomatik aloqalar o‘rnatib, jahonda o‘zining ochiq siyosati bilan e’tibor qozonib kelmoqda.
ILM VA HUNAR O‘RGANISH.
Ajdodlarimizdan bir ulamo aytgan ekan: “Ilm yoki hunar o‘rgan, u sening yoshlik paytlaringda to‘g‘ri yurishingni ta’minlaydi. Katta bo‘lganingda buyuk shaxsga aylanishingda asosiy sabablardan biri bo‘ladi. Ilm va hunar doim sening hamrohing bo‘lib, adashishingdan va qoqilishingdan saqlaydi”. Darhaqiqat, yoshlikda ilm yoki hunar o‘rganish payida bo‘lish kerak.
Ilm yoki hunar o‘rganishning shartlari ham bor: avvalo, ilm va hunarni ziyraklik va rag‘bat bilan egallash lozim. Qolaversa, ilm va hunarni yaxshi niyatlarni ko‘zlab, turmushga tatbiq etish uchun o‘rganish zarur. Shunda u insonlarning og‘irini yengil, hayotini farovon qiladi. Ilmli va hunarmand kishi esa bundan huzurlanadi, zavqlanadi.
MUNDARIJA.
1-mavzu. O‘zbekiston – kelajakda. (Uyushiq bo‘laklar).
2-mavzu. Ziyraklik. (Ajratilgan bo‘laklar).
3-mavzu. Buyuk ajdodlarimiz. (Kiritma bo‘laklar).
4-mavzu. O‘lkamizning asl farzandlari. (Undalma).
5-mavzu. Orzumdagi kasb. (Monologik matn).
6-mavzu. Hunarning sharofati. (Dialogik matn).
7-mavzu. Kino tadbirkorligi. (Matn bilan ishlash).
8-mavzu. Qardosh xalqlar do‘stligi. (Iboralar).
9-mavzu. Dunyo tan olgan adiblar. (Ko‘chma ma’noli so‘zlar).
10-mavzu. Vaqt qadri. (Sinonim va antonim so‘zlar).
11-mavzu. Iste’mol madaniyati. (Omonim so‘zlar).
12-mavzu. Xatoni tan olish. (Tasviriy ifodalar).
13-mavzu. Sayohatning foydasi. (Nutq uslublari.So‘zlashuv va badiiy uslub).
14-mavzu. Savdoning xosiyati. (Rasmiy va ilmiy uslub).
15-mavzu. Odamiylik bahosi. (Publitsistik uslub).
16-mavzu. Ota ibrati. (O‘tilganlarni takrorlash).
Бесплатно скачать электронную книгу в удобном формате, смотреть и читать:
Скачать книгу O‘zbek tili, 11 sinf, Muxitdinova X., 2020 – fileskachat, быстрое и бесплатное скачивание.
Скачать pdf
Ниже можно купить эту книгу по лучшей цене со скидкой с доставкой по всей России. Купить эту книгу
Bir soatlik ochiq dars ishlanmasi
Jihoz: mavzuga oid rasmlar,videofilmlar, multimediyalar, tarqatmalar asosida.
Nazorat: o`quvchilarni darsda faolligi kuzatilib, husnixatlari nazoratga olinadi.
Tarbiyaviy: o`quvchilarda do`stlik, hamjihatlik, kasblarga nisbatan mehr, sinf jihozlarini avaylab asrash kabi ijobiy sifatlarni tarbiyalash;
O`tilgan mavzuni so`rash va mustahkamlash
O`tilgan darsni ,,Tezkor savol- javob” metodi orqali so`rab baholash;
Yangi mavzu bayoni
2. O`qituvchi ot so`z turkumi,haqida tushuncha beradi va birlikdagi hamda ko`plikdagi otlarni farqlashni ko`rgazmalar orqali tushuntiradi
3.“Tarmoqli klaster” usuli orqali o`quvchilar bilimi tekshiriladi;
4. Mashqlar bajariladi;
Yangi mavzuni mustahkamlash
- Tashkiliy qism.
O`qituvchi: Aziz oquvchilar, bugun kim navbatchi?
O`quvchi: Bugun men navbatchi.
O`qituvchi: Yilda nechta fasl bor?
O`qituvchi: Hozir qaysi fasl?
O`quvchi: Qish fasli.
O`qituvchi: Qish faslida qaysi buyuk allomalarni tavallud topgan kunlarini nishonlaymiz?
O`quvchi: G`azal mulkining sultoni Alisher Navoiy va Mirzo Boburning tavallud topgan kunlarini nishonlaymiz?
O`qituvchi: Hozir qaysi oy?
O`quvchi: Fevral oyi.
O`qituvchi bolalarning darsga tayyorgarligini tekshiradi.
O`qituvchi: Aziz bolajonlar, darsga hamma tayyormi?
Hamma o`quvchilar o`quv qurollari borligini ya’ni: daftar, darslik, kundalik, ruchka, qora qalamlarini tekshirib chiqadi.
O`qituvchi: Demak, hamma darsga tayyor. Bolajon, bizlar dars davomida nimalarga, qaysi qoidalarga rioya qilishimiz kerak?
O`quvchilar: Biz ona tili darsida asosan husnixat bilan yozish va mashqlarni bajarishga faol qatnashishimiz kerak.
O`qituvchi: Ona tili darsining shiorini aytamiz.
O`quvchilar: Ona tili darsimiz,
Onam tili darsimiz.
O`zbek tilini chuqurroq
II. O`tilgan mavzuni so`rash va mustahkamlash.
O`qituvchi: Balli, dono bolalarim. Hozir biz siz bilan,, Tezkor savol- javob” so`rov metodi asosida o`tilgan mavzuni mustahkamlaymiz.
DONOLAR ZUKKOLAR ZIYRAKLAR
Soylar to`lib oqadi,
Qizlar chechak taqadi,
Xushbo`y hidlar sochadi.
Bu qaysi fasl?
Ishlaringiz ,,besh” bo`lsin!
Quvonch sizga yor bo`lsin
Hoy, bolalar ,bolalar,
Chamandagi lolalar
Turnalar hoy turnalar
Pastlab uchingiz
Bizning ko`l va daryolar
Bag`rin quchingiz
III-Yangi mavzuning bayoni. Otlarda birlik va ko`plik”.
Shaxs va narsani bildirib kim? yoki nima?so`rog`iga javob bo`lgan so`zlar
ot deyiladi.
Otlar birlik shaklida (o’quvchi, bulbul) va ko’p shaklida (o’quvchilar, bulbullar) qo’llanadi.
Birlikdagi otlar kim? yoki nima? so’rog’iga javob bo`ladi.
Ko’plikdagi otlar kimlar? yoki nimalar? so‘rog’iga javob bo’ladi.
-lar qo’shimchasi birlikdagi otdan ko’plikdagi ot hosil qiladi.
Qoida! Otlar birlik shaklida (o’quvchi, bulbul)
va ko’plik shaklida (o’quvchilar, bulbullar) qo’llanadi.
Birlikdagi otlar kirn? yoki n i m a ? so’rog’iga, ko’plikdagi otlar kimlar? yoki ni malar? so’rog’iga javob bo’ladi.
-lar qo’shimchasi birlikdagi otdan ko’plikdagi otni hosil qiladi. Bir shaxs va narsani bildirgan ot birlikdagi ot, birdan ortiq shaxs va narsani bildirgan ot ko’plikdagi ot ekanini esda tuting!
Gaplarni o’qing. Ajratib ko’rsatilgan otlarga savol bering.
1. O’quvchi topshiriqni to’g’ri bajardi. 2. O’quvchilar sayohatga tayyorgarlik ko’rdilar. 3. Bulbullar gulzorda sayraydi. 4. Bulbul qafasda yashay olmaydi. 5. Qal-dirg ‘ ochlar ilk bahorda uchib keladi. 6. Ayvonga qaldirg‘och uya qurdi. 7. Men o’qigan kitob juda qiziq ekan. 8. Kutubxonada kitoblar saqlanadi.
Bir narsa va shaxsni bildirgan otlar bilan birdan ortiq narsa va shaxsni bildirgan otlarni aniqlang, namunada ko’rsatilganidek ikki ustunga ajratib yozing.
N a m u n a:
Birlikdagi otlar: Ko’plikdagi otlar:
о ‘quvchi о ‘quvchilar
| N | Birlikdagi otlar | Ko`plikdagi otlar |
| 1 | O’quvchi | . O’quvchilar |
| 2 | . Bulbul | Bulbullar |
| 3 | qaldirg ‘ och | Qaldirg‘ochlar |
| 4 | kitob | kitoblar |
Dam olish daqiqasi
Husnixat derlar meni,
Kimki chiroyli yozsa,
Biling shuni do`stlarim,
Maqtayman uni rosa.
Maqollar bahsi
Ilmsiz – bir yashar, Ilmli – ming yashar.
Ona yurting – oltin beshiging.
Izzat tilasang, ko’p dema, . Sihat tilasang, ko’p yema.
Do’st bo’lsang, do’stingning aybini tuzat.
Duo bilan el ko’karar, Yomg’ir bilan yer ko’karar.
El qo’risang, o’zarsan, Qo’rimasang, to’zarsan.
Vaqting ketdi – naqding ketdi.
222- mashq. O’qing.
Qo’shiq kuylar qizaloq,
Tinglar bog’lar, dalalar,
Ovozi sho’x qo’ng’iroq,
Qo’shiq nurday taralar (Rauf Tolib)
Ko`plikdagi otlarni birlikdagi otlarga aylantirib yozing.
Kuylar – kuy
Dalalar- dala
IV-Yangi mavzuni mustahkamlash:
,,Charxpalak” metodi asosida
| N | Birlikdagi otlar | Ko`plikdagi otlar |
| 1 | kitob | ? |
| 2 | qalam | ? |
| 3 | ruchka | ? |
| 4 | qog`oz | ? |
| N | Birlikdagi otlar | Ko`plikdagi otlar |
| 1 | ? | olmalar |
| 2 | ? | noklar |
| 3 | ? | uzumlar |
| 4 | ? | qovunlar |
| N | Birlikdagi otlar | Ko`plikdagi otlar |
| 1 | terak | ? |
| 2 | chinor | ? |
| 3 | archa | ? |
| 4 | qayin | ? |
Rag`bat kartochkalari orqali o`quvchilar bilimlarini baholash. Baholash marosimida har bir o`quvchining bahosini izohlab berish. Baholash vaqtida o`quvchilarni shaxsiy munosabatlarini emas, balki bilimlarini, sayu-harakatlarini hisobga olish.
VI-Uyga vazifa.
223-mashq. Berilgan qoidani yodda tuting!
11 sinf o’zbek tili dars ishlanma
Ta’lim o‘qituvchi va o‘quvchilarning hamkorlikdagi faoliyati bo‘lib, shu jarayonda shaxsning taraqqiyoti, uning ma’lumoti va tarbiyasi ham amalga oshadi. Darslarda o‘qituvchi o‘z bilimi, ko‘nikma va malakalarini mashg‘ulotlar vositasida o‘quvchilarga yetkazadi, o‘quvchilar esa uni o‘zlashtirib borishi natijasida undan foydalanish qobiliyatiga ega bo‘ladi. O‘rganish jarayonida o‘quvchilar o‘zlashtirishning turli ko‘rinishlaridan foydalanishadi, ya’ni o‘zlashtirilayotgan ma’lumotlarni qabul qilish, qayta ishlash hamda amaliyotga tatbiq etishda o‘ziga xos tafovutlarga tayanadi. Ta’lim jarayonida o‘qituvchi va o‘quvchilarlarning dars paytidagi hamkorligi, o‘quvchilarning mustaqil ishlashi, sinfdan tashqari ishlar shaklida ta’lim va tarbiya masalalari hal etiladi.
Ta’limning maqsadi jamiyat ehtiyojiga mos ravishda shakllanadi. Shunday ekan, ta’lim-tarbiya maqsadi mos va mutanosib bo‘lishi kerak. Ilmiy adabiyotlarda ta’limning maqsadi imkoniyatlaridan to‘g‘ri, aniq, o‘rinli foydalanish ko‘nikma va malakalarini hosil qilish, mantiqiy-ijodiy tafakkurni rivojlantirish, kommunikativ savodxonlikni oshirish, milliy g‘oyani singdirish, sharqona tarbiyani shakllantirish, shaxsni ma’naviy boyitishdan iboratligi ta’kidlangan. Ta’limiy maqsad asosida o‘quvchilarda mustaqil fikrlash, og‘zaki va yozma savodxonlikni oshirish, mantiqiy tafakkurni rivojlantirish orqali ularning muloqot madaniyati takomillashtiriladi. Tarbiyaviy maqsad asosida esa ma’naviy, g‘oyaviy, nafosat tarbiyasi beriladi. Til o‘rganish jarayonida xalqning madaniy-axloqiy qadriyatlariga yaqinlashtirish imkoni paydo bo‘ladi.
Ulug‘ donishmandlardan biri «. kelajak tashvishi bilan yashasang, farzandlaringga yaxshi bilim ber, o‘qit», degan ekan. Yurtimizda ta’lim-tarbiya tizimida amalga oshirilayotgan islohotlar haqiqiy ma’noda bir-ikki yillik yoki qisqa davrda samaraga erishishga qaratilgan ish emas, balki chin ma’noda bir necha yuz yillarga tatiydigan o‘zgarish bo‘ldi, desak xato bo‘lmaydi. Bu prezidentimizning kelajagimiz, kelajak avlodimiz haqida qayg‘urib, yurtimizning barcha farzandlari – mening farzandlarim, ular bizlardan ko‘ra kuchli, bilimli va albatta baxtli bo‘lishlari kerak, degan g‘oyasi zamirida donishmandlarcha siyosat yotganini ko‘rsatadi.
Ma’lumki, ta’limda ilg‘or pedagogik va yangi axborotlar texnologiyalarini tatbiq etish o‘quv mashg‘ulotlarining samaradorligini oshiribgina qolmay, ilm-fan yutuqlarini amaliyotda qo‘llash orqali mustaqil va mantiqiy fikrlaydigan, har tomonlama barkamol yuksak ma’naviyatli shaxsni tarbiyalashda muhim ahamiyat kasb etadi.
Hozirgi kunda ta’lim jarayonida interfaol metodlar va axborot texnologiyalarini o‘quv jarayonida qo‘llashga bo‘lgan qiziqish kundan-kunga ortib bormoqda. Bunday bo‘lishining sabablaridan biri, shu vaqtgacha an’anaviy ta’limda o‘quvchilar faqat tayyor bilimlarni egallashga o‘rgatilgan bo‘lsa, zamonaviy texnologiyalardan foydalanish esa ularni egallayotgan bilimlarini o‘zlari qidirib topish, mustaqil o‘rganish va fikrlash, tahlil qilish, hatto yakuniy xulosalarni ham o‘zlari keltirib chiqarishga o‘rgatadi. O‘qituvchi bu jarayonda shaxs rivojlanishi, shakllanishi, bilim olishi va tarbiyalanishiga sharoit yaratadi va shu bilan bir qatorda boshqaruvchilik, yo‘naltiruvchilik funksiyasini bajaradi. Bugungi kunda ta’limda «Aqliy hujum», «Fikrlar hujumi», «Tarmoqlar» metodi, «Sinkveyn», «BBB», «Beshinchisi ortiqcha», «6x6x6», «Bahs-munozara», «Rolli o‘yin», FSMU, «Kichik guruhlarda ishlash», «Yumaloqlangan qor», «Zigzag», «Oxirgi so‘zni men aytay» kabi zamonaviy texnologiyalar qo‘llanmoqda.
Dars mashg‘ulotlarida o‘yin-topshiriqlarni takrorlash yoki mustahkamlash darslarida foydalanilsa ijobiy natija beradi. O‘yin-topshiriqning qaysi bir turini tanlash darsning turiga, sinf o‘quvchilarining o‘yin-topshiriqlarni bajarishga o‘rgatilganlik darajasi, ularning bilim saviyasi, mustaqil ijodiy ishlash imkoniyatlari, o‘rganilganlarni xotirada tez tiklay olishi, ijodkorlikning qay darajada shakllanganiga ham bog‘liq bo‘lishi kerak.
Ta’limda o‘quvchi shaxsini fikrlashga, o‘zgalar fikrini anglash va shu fikrni og‘zaki hamda yozma shaklda savodli bayon eta olishga o‘rgatish masalasiga e’tibor qaratilgan bo‘lib, mustaqil fikrlaydigan, nutq madaniyati rivojlangan savodxon shaxsni kamol toptirish asosiy o‘rin egallaydi. Millatning turmush tarzi, madaniy yaratuvchanligi uning boy tarixiy merosi asosida o‘rganiladi.
Bugungi kun o‘qituvchidan ilg‘or pedagogik va yangi axborotlar texnologiyalaridan o‘quv jarayonida foydalanishni talab etmoqda. Yuqoridagilardan kelib chiqib, tajribalarimiz asosida dars mashg‘ulotlarida interfaol metodlarni qo‘llash orqali ta’lim-tarbiya berish yo‘llariga doir fikrlarimizni bayon etamiz. O‘ylaymizki, u o‘quv mashg‘ulotlari samaradorligini oshirishda hamkasblarimizga amaliy yordam beradi. Shuningdek, o‘quvchilarni o‘z yo‘nalishini tanlash va mustaqil hayotga tayyorgarlik ko‘nikmalarini shakllantirishdek mas’uliyatli vazifani bajarishda ularning yaqin ko‘makchilardan biriga aylanadi. Quyida sinflar kesimida ayrim mavzular asosida o‘qitishning zamonaviy usullarini tatbiq etish bo‘yicha tavsiyalar beramiz. Siz undan ijodiy yondashgan holda foydalanasiz va birinchi prezidentimizning: «Har qarichi muqaddas bo‘lgan ona yerimizga nisbatan farzandlarimizda g‘urur va iftixor, sadoqat tuyg‘ularini uyg‘otish uchun biz bugun nima qilyapmiz, degan savolga javob izlab ko‘raylik»[1], – degan fikrlariga javoban ta’lim va tarbiya berishning zamonaviy usullarini tatbiq etish orqali ko‘zlangan maqsadga erishishga o‘z hissangizni qo‘shasiz degan umiddamiz.
«Beshinchisi (oltinchisi, yettinchisi . ) ortiqcha» metodi
O‘quvchilar mantiqiy tafakkur yuritish ko‘nikmalariga ega bo‘lishlarida ushbu metod alohida ahamiyatga ega. Uni qo‘llashda quyidagi harakatlar amalga oshiriladi:
- O‘rganilayotgan mavzu mohiyatini ochib berishga xizmat qiluvchi tushunchalar tizimini shakllantirish;
- hosil bo‘lgan tizimdan mavzuga taalluqli bo‘lgan to‘rtta (beshta, oltita, . ) va taalluqli bo‘lmagan bitta tushunchaning o‘rin olishiga erishish;
- o‘quvchilarga mavzuga taalluqli bo‘lmagan tushunchani aniqlash va uni tizimdan chiqarish vazifasini topshirish;
- o‘quvchilarni o‘z harakatlari mohiyatini sharhlashga undash (mavzuni mustahkamlash maqsadida o‘quvchilardan tizimda saqlanib qolgan tushunchalarga ham izoh berib o‘tishlari hamda ular o‘rtasidagi mantiqiy bog‘liqlikni asoslashlarini talab etish lozim).
Mazkur metod o‘quvchilardan o‘rganilayotgan mavzu (yoki bo‘lim, bob) yuzasidan tahliliy mulohaza yuritish, shuningdek, eng muhim tayanch tushunchalarni ifodalay olishni talab etadi.
Metodni qo‘llashda quyidagi harakatlar tashkil etiladi:
- o‘qituvchi o‘zaro teng nisbatda mavzuga (bo‘lim, bob) oid va oid bo‘lmagan asosiy tushunchalar tizimini yaratadi;
- o‘quvchilar mavzuga (bo‘lim, bob) oid va oid bo‘lmagan asosiy tushunchalarn aniqlaydilar va daxldor bo‘lmagan asosiy tushunchalarni tizimdan chiqaradilar;
- o‘quvchilar o‘z harakatlarining mohiyatini izohlaydilar.
Metoddan individual, guruhli va ommaviy shaklda o‘quvchilar tomonidan mavzuning puxta o‘zlashtirilishini ta’minlash hamda ularning bilimlarini aniqlash maqsadida foydalanish mumkin.
1-sinf darsligidagi «Oshxona jihozlari», «Qushlar», «Uy hayvonlari va parrandalar» kabi mavzularini o‘rganishda yangi mavzuni mustahkamlash uchun mazkur metodni qo‘llash ijobiy natija beradi. Bunda mavzuga oid to‘rtta va taalluqli bo‘lmagan (ortiqcha) bitta so‘z (tushuncha, fikr) beriladi.
O‘quvchilar ana shu so‘zni (tushuncha, fikr) aniqlaydilar.
Masalan, 1-sinf darsligidagi 1-mashqda berilgan topshiriqni bajarishda quyidagicha qo‘llash mumkin. Yozuv ekranda ko‘rsatiladi. O‘quvchilar ortiqcha so‘zni aniqlashadi.
Uy hayvonlari: sigir, qo‘y, toshbaqa, ot, it.
So‘ng bu so‘zlar ishtirokida gap tuzish topshirig‘i beriladi va tuzilgan gaplar asosida axloqiy tarbiya beriladi.
Namuna: Ot – insonning eng ishonchli do‘sti.
O‘quvchilar tomonidan tuzilgan gaplar asosida o‘quvchilar qalbida ona tabiatga muhabbat uyg‘otiladi, uy hayvonlariga nisbatan ijobiy munosabatda bo‘lishga o‘rgatiladi.
«Videotopishmoq» metodi
Hozirgi kunda pedagogik faoliyatda turli axborot vositalari (kompyuter, televideniye, radio, nusxa ko‘chiruvchi qurilma, slayd, video va audio magnitofonlar) yordamida ta’lim jarayoni tashkil etilishiga alohida e’tibor qaratilmoqda. O‘qituvchilar oldida ta’lim jarayonida turli axborot vositalaridan o‘rinli va maqsadga muvofiq foydalanish vazifasi turibdi.
Videotopishmoq metodidan foydalanishda quyidagi harakatlar amalga oshiriladi:
- o‘quvchilar e’tiboriga o‘rganilayotgan mavzu mohiyatini tasviriy yoritishga yordam beruvchi izohlarsiz bir nechta videolavha namoyish etiladi;
- o‘quvchilar har bir lavhada qanday jarayon aks ettirilganini izohlashadi;
- jarayonlarning mohiyatini daftarlariga qayd etishadi;
- o‘qituvchi tomonidan berilgan savollarga javob qaytarishadi.
Mazkur metod asosida mavzuga doir kompyuter orqali videolavha namoyish etiladi. O‘quvchilar videolavha mavzusi, unda ifodalangan mavzu haqida o‘z fikr-mulohazalarini bildirishadi.
Masalan, «Elektr jihozlari» (1-sinf), «Yil fasllari» (2-sinf) kabilar asosida o‘quvchilarga milliy an’analarimiz, urf-odatlarimiz, iqtisodiy munosabatlar haqida tushunchalar beriladi.
Navro‘z udumlari (foydalanish uchun matnlar)
Navro‘z kuni odam ota-onasi, yaqin kishilari bilan diydorlashadi. Ginali odamlar Navro‘z kuni yarashadi.
Navro‘z arafasida keksalar maxsus idishlarga yetti xil don ekib, ularning unib chiqishiga qarab, kuzda olinadigan hosil cho‘g‘ini chamalashgan.
Ba’zi joylarda esa Navro‘z kunlarida paydo bo‘lgan kamalakka qarab yerga suv sepiladi. Shunday qilinsa, go‘yo yil seryog‘in va barakali bo‘lar ekan.
Navro‘z kunlari bog‘dagi o‘rik daraxtlariga arqon solib arg‘imchoq yasaladi. Qiz-juvonlar yig‘ilishib, navbatma-navbat arg‘imchoq uchadilar. Navro‘zda arg‘imchoq uchsa bir yillik gunohi to‘kiladi deyilgan.
Bu metodni 2-sinfda o‘quvchilarning unli va undosh tovushlar haqidagi bilimlarini sinash, uni mustahkamlash maqsadida ham qo‘llash mumkin. Masalan, ekran orqali unli tovushlar ko‘rsatiladi. Galma-galdan shu tovush bilan boshlanadigan so‘zlarni ifodalaydigan rasmlar ko‘rsatiladi. O‘quvchilar rasmlardagi narsa, buyum nomlarini daftarlariga yozadilar. Bunda o‘quvchilarning xotiralari mustahkamlanadi, so‘z boyligi oshadi.
Unlilar
Boshlang‘ich sinflarda interfaol metodlar va ta’limiy o‘yinlardan, zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalanish o‘quvchilarni mustaqil fikrlashga, ijodiy izlanish va mantiqiy fikrlash doiralarini kengaytirish bilan birga ularni darslarda o‘rganganlarini hayot bilan bog‘lashga, qiziqishlarini oshirishga yordam beradi. O‘qituvchilarning bunday zamonaviy talablar asosida yaratilgan sharoitlardan samarali foydalanib, darslarni ilg‘or pedagogik hamda axborot kommunikatsiya texnologiyalari asosida tashkil etilishi ta’lim-tarbiya jarayonini sifatini kafolatlaydi.
Bizningcha, ta’limiy o‘yinlarga qo‘yiladigan asosiy talablar quyidagilardan iborat:
1. Ta’limiy o‘yinlar o‘quvchilar yoshiga mos bo‘lishi kerak;
2. O‘yinlar o‘tilayotgan mavzu mazmun-mohiyatiga mutanosib bo‘lishi lozim;
3. Ta’limiy o‘yinlarni o‘tkazish vaqti aniq belgilanishi shart;
4. Ta’limiy o‘yinlar ham ta’limiy, ham tarbiyaviy ahamiyatga ega bo‘lishi kerak;
5. Ta’limiy o‘yinlarning o‘tkazilish maqsadi, ahamiyati belgilanishi lozim.
Yuqoridagi talablarga amal qilingandagina dars samaradorligi ortadi va zamonaviy texnologiyalar ta’lim samaradorligiga xizmat qiladi.
Umida Mamadjonova,
Namangan shahar 48-umumiy o‘rta ta’lim maktabi boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi.
[1] Karimov I. Eng asosiy mezon – hayot haqiqatini aks ettirish. – T: «O‘zbekiston», 2009, 15-bet.
9- va 11-sinf bitiruvchilari uchun yakuniy imtihon fanlari tasdiqlandi
Xalq ta’limi vazirligining 2022 yil 28 fevraldagi 70-sonli buyrug‘iga asosan 2021-2022 o‘quv yilida umumta’lim maktablarining 9- va 11-sinf bitiruvchilari uchun ayrim fanlar bo‘yicha attestatsiya o‘tkaziladi. Bu haqda vazirlik matbuot xizmati xabar berdi.
Ma’lum qilinishicha, 9-sinf bitiruvchilari uchun: ona tili va adabiyot, o‘zbek tili/rus tili, matematika, tarix, jismoniy tarbiya va qo‘shimcha ravishda o‘quvchilarning tanlovi asosida belgilangan fan bo‘yicha;
11-sinf bitiruvchilari uchun: ona tili va adabiyot, matematika, chet tili, tarix va va qo‘shimcha ravishda o‘quvchilarning tanlovi asosida belgilangan fan bo‘yicha yakuniy davlat attestatsiyasi o‘tkazilishi belgilandi.
Qayd etilishicha, umumta’lim maktablarida ta’lim beriladigan barcha tillarda yakuniy davlat attestatsiyalari o‘tkaziladigan fanlar bo‘yicha namunaviy nazorat materiallari Respublika ta’lim markazi tomonidan tayyorlanib, ta’lim markazining rasmiy saytida e’lon qilinadi.