Kitob — ong va qalb ehtiyoji

V.Gyugo

Buxoro viloyati axborot – kutubxona marakazi blogi

Odamning ulug’vorligi uning bo’yi bilan o’lchanmaganidek, xalqning ulug’ligi ham, uning soni bilan o’lchanmaydi, yagona o’lchovi-uning aqliy kamoloti va axloqiy barkamolligidir.

V.Gyugo

Yomon o’qituvchi haqiqatni aytib berib qo’yaqoladi, yaxshi o’qituvchi esa, haqiqatni topishga o’rgatadi.

A.Disterveg

Tafakkur va xotira o’zaro bog’liq, chunki tafakkur o’tmishdagi hayotiy tajribaga asoslanadi.

Norman

Biz oldin miyani to’ydiraylik, so’ngra u qorinni to’yg’azadi.

Yapon maqoli.

Mushohada yuritmay turib, qancha ko’p o’qisangiz, shuncha ko’p bilayotganga o’xshayverasiz, agar o’qiyotganda qanchalik ko’p mushohada yuritsangiz, shu qadar oz narsa bilishingizni aniqroq his etasiz.

F. Volter

Kitob odamni – bilag’on, suhbat – topqir qiladi, yozib olish odati esa uni aniqlikka o’rgatadi.

F. Bekon

Ilmu ustod kitob hurmati – hammasidan zarur bu bob hurmati.

Kim esdan chiqarsa bu uch hurmatin,

Chekar hayotida kamlik zillatin.

Kamoliddin Binoiy

Agar yolg’iz esang, hamdam kitobdur,

Bilim subhidagi nur ham kitobdir.

Abduraxmon Jomiy

Kitobni e’zozlash kerak, tafakkurning bu qasriga ehtirom bilan kirmoq lozim.

A. Gertsen

Kitobning mohiyati mangudir… Bu mohiyat – tafakkurni abadiylashtiradi.

L.N Tolstoy

O’zimdagi barcha yaxshi fazilatlar uchun kitobdan minnatdorman.

Maksim Gorkiy

Qanday kitob o’qiyotganingni aytsang, sening kimligingni aytib beraman.

A.V. Lunacharskiy .

Kitob o’qishni odat qilmagan oila – ma’naviy qashshoq oiladir.

P.A. Pavlenko

Kitoblar insoniyat fikri durdonalarini to’plab avlodlarga etkazadi.

Oybek

Kitob bu inson orqali ko’riladigan dunyodir.

I.E. Bobel

Kitob insonga qanot bag’ishlaydi.

F. V. Gladkov

Kitob seni hali sen ko’rmagan dunyoga olib boradi, sen eshitmagan so’zlar aytadi.

Gertsen

Kitoblar ehtirossiz, biroq sadoqatli do’stdir.

Gyugo

Kitob butun hayotni qamrab oladi.

Balzak

Kitob bu hayotdir, undagi jarayonlar – tarix jarayonlaridir.

M.N. Kuraev

Mening aqlim kitoblardan g’oyalar manbaini topdi.

Tsialkovskiy

Kitobim, barchadan boyim o’zingsan,

Tunimni yoritar Oyim o’zingsan.

Badanim ilmga tashnalab tursa,

Sug’orib turuvchi soyim o’zingsan.

Muxibbiy

Men olimlarga, ilohiyotchilarga, faylasuflarga va tarixchilarga hurmat – ehtirom ko’rsatdim. Men ularni hurmat qildim va e’zozladim.

Amir Temur

Dunyoda turmoq uchun dunyoviy fan va ilm lozimdur, zamona ilmi va fanidan bebahra millat boshqalarga poymol bo’lur.

Maxmudxuja Bexbudiy

Moziyga qaytib ish ko’rish xayrlikdir.

Abdulla Kodiriy

Ishga yarab qolsa ishing bir muddat, yana oshirmoqqa aylagil shiddat.

Mirzo Ulugbek

Dunyoda ilmdan boshqa najot yo’q va bo’lmagay.

Imom al-Buxoriy

O’quv qayda bo’lsa, ulug’lik bo’lar bilim qayda bo’lsa, buyuklik bo’lar.

Yusuf Xos Xojib

Faqat bir ezgulik bor – bilim va faqat bir yomonlik bor – jaholat.

Suqrot

Ilmga nisbatan go’yo cho’pon kabi posbon bo’linglar, lekin ilmni faqat rivoyat qiluvchi bo’lmanglar.

Hadis

Moziy istiqbolning tarozusidur, har kim o’lchasun-da bilsun.

Maxmudxo’ja Behbudiy

Vaqt pillapoyasi cheksizdir, bir-birining o’rnini egallab boradigan avlodlar zinadan zinagagina ko’tariladilar, xolos. Jamlangan tajribani har bir avlod o’zidan keyin kelayotgan, o’zidan keyin uni taraqqiy ettiradigan va boyitadigan navbatdagi avlodga etkazib beradi.

Abu Rayxon Beruniy

Tsivilizatsiya nima degani? Bu olg’a ketayotgan inson har qadamda yuzaga keltirayotgan doimiy kashfiyotlardir:taraqqiyot so’zining o’zi ham shundan kelib chiqqan.

Viktor Gyugo

Bir kunlik adolat – yuz kunlik toat – ibodatdan afzal.

Amir Temur

Qobiliyatli odamni tarbiya qilmaslik – zulmkorlik va noqobil odamga tarbiya hayfdir. Tarbiyangni ayab unisini nobud qilma, tarbiyangni bunisiga zoe ketkazma.

Alisher Navoiy

Ilmdan bir shu’la dilga tushgan on, shundan bilursankim ilm bepoyon.

Firdavsiy

Tarbiya uch narsaga ehtiyoj sezadi: iste’dodga, ilmga, mashqqa.

Arastu

Kamolotga erishish uchun, avvalo qalb pokizaligi haqida o’ylash kerak. Qalb pokizaligiga esa yurak haqiqatni izlaganda va Ruh oriflikka intilgan taqdirdagina erishiladi. Bularning barchasi haqiqiy bilimga bog’liqdir.

Konfutsiy

Harakat zaif bo’lgan joyda, kuchli bilim foydasizdir. Harakatsiz bilim – ipsiz kamon o’qidir.

Az-Zamaxshariy

Bilim, ma’rifat yaxshi axloq bilan bezanmog’i lozim.

Abu Nasr Forobiy

Eskini o’zlashtirgan va yangini tushunishga qodir insongina tarbiyachi bo’la oladi.

Konfutsiy

Avvaliga biz bolalarimizga o’rgatamiz. So’ngra o’zimiz ulardan o’rganamiz. Kimki buni xohlamas ekan, o’z davridan orqada qoladi.

Ya.Raynis

Maktab voyaga etayotgan avlod tafakkurini shakllantirish ustaxonasidir, agar kelajakni qo’ldan chiqarishni istamasang, maktabni qo’lda mustahkam tutmog’ing lozim.

A.Barbyus

Maktab – dunyo imoratlarining eng muqaddasi va qadrlisidir. Maktabning chin va haqiqiy ma’nosini bilgan millatlar jonlari, mollari bilan himmat va g’ayratlarini sarf etib, millatning taraqqiyi rivojiga ijtixod qilurlar.

Maxmudxuja Bexbudiy

Chinakam oqilona ta’lim ongimizni ham, xulqimizni ham o’zgartiradi.

Mishel Monten

Bilim va qudrat – ikkovi egizak.

F.Bekon

Ilm bir chiroqdurkim, seni rohat va farog’atga hech bir zaxmatsiz etkazadi.

Abu Lays As-Samarqandiy

Insonni inson qilib etishtiruvchi narsa – tarbiyadir.

Demokrit

Kitob har qanday bilimning joni va yuragi, har qanday fanning ibtidosidir.

Stefan Tsveyg

Bolalikka buyuk hurmat, ehtirom bilan qarash lozim.

Yuvenal

Fikr tarbiyasi eng kerakli, ko’p zamonlardan beri taqdir qilinub kelgan, muallimlarning diqqatlariga suyalgan muqaddas bir vazifadur.

Abdulla Avloniy

Taraqqiyotning umumiy ko’lamida har bir xalqning o’rni o’sha xalq o’qiyotgan kitoblarning soni bilan belgilanadi.

E.Labule

Agar maqsadsiz bo’lsang hech narsa qilolmaysan, maqsading katta bo’lmasa buyuk ish qilolmaysan.

Deni Didro

Ulug’ aql egalari o’z oldilariga maqsad qo’yadilar, qolgan odamlar o’z istaklari ortidan ergashadilar.

Voshington Irving

Hayot yo’lida birinchi masala – maktab masalasidir.

Abdurauf Fitrat

Ilm ko’pga etkazar, hunar esa ko’kka.

O’zbek xalq maqoli

Yomonlik – butun nuqsonlar majmuidir. Dunyoning ishlari siyosatsiz tartibga tushmaydi. Agar ta’lim tarbiya va jazo to’g’risida qonun-qoida bo’lmasa, mamlakat ishlari buziladi.

Xusayn Voiz Koshifiy.

Hamma qobiliyatlarning sarvari fikrdir.

Uilyam Metiyuz

Ilm namoyondalariga baxillik qilma, zero ilm xazinadirki, undan qancha foydalansang ham boylikdan farkli o’laroq, baribir ko’payib boraveradi.

Majid Xavofiy

Bilimga eltuvchi yagona yo’l, bu faoliyatdir.

Bernard Shou

Madaniy jamiyat shunday bo’ladiki, shu mamlakatning aholisidan bo’lgan har bir odam kasb-hunarda ozod, hamma bab-barobar bo’ladi, har Kim o’zi istagan yoki tanlagan kasb-hunar bilan shug’ullanadi. Odamlar chin ma’nosi bilan ozod bo’ladilar.

Abu Nasr Forobiy

Aflotundan so’radilar: o’qish-o’rganish tokaygacha izzat va hurmatda bo’lg’usi? U javob qiladi: johillik nuqson deb hisoblangunga qadar.

Jaloliddin Davoniy

Odamlar o’qishdan to’xtashlari bilan fikrlashdan ham to’xtaydilar.

Deni Didro

O’rtamiyona odam vaqtni tez o’tkazish payida bo’ladi, iste’dod egasi esa undan foydalanib qolishga o’rinadi.

A.Shopengauer

Har qanday mushkul ish aql egalari tufayli isloh qilinur.

Az-Zamaxshariy

Insonning qimmati emas siymu zar. Insonning qimmati ilm ham hunar.

Bedil

Odam bolalikdan yaxshilik va go’zallik kurtaklarisiz hayotga qadam qo’ymasligi kerak, avlodlarni ham yaxshilik va go’zallik kurtaklarisiz hayotga yo’llab bo’lmaydi.

Fyodor Dostoevskiy

Xalq uchun nondan so’ng muhimi maktabdir.

Jorj Danton

Kimki o’rganishni uyat, or dema, Suvdan dur topadi, toshdan la’l, olmos.

Nizomiy Ganjaviy

Tarbiya ishida o’z-o’zini takomillashtirish jarayoniga katta o’rin berilmog’i lozim. Insoniyat faqat mustaqil o’rganish tufayligina taraqqiy etgan.

G.Spenser

Kim hunarni desa, u dono bo’lur, nodonlar qudrat deb boylikni bilur.

Abduraxmon Jomiy

Oltin va kumushi bo’lmagan odam kambag’al emas, balki es-xushi va kasb-hunari bo’lmagan kishi kambag’aldir.

Majid Xavofiy

Hunar – hunardan unar.

O’zbek xalq maqoli

O’quvchini mehnat qilishga o’rgat, uni nafaqat mehnatni sevishga, u bilan shunday uyg’unlashishga ko’niktirginki, toki mehnat uning vujudiga singib ketsin, uni shunga o’rgatki, uning uchun o’z kuchi bilan biron bir narsani bilib ololmaslik aqlga sig’maydigan holat hisoblansin.

Disterverg.

Taraqqiyot tasodif emas, balki zaruriyatdir.

Viktor Gyuko

Har qanday odamga uning qilgan ishlariga qarab baho berish kerak.

Servantes

Dars ila tarbiya orasida bir oz farq bor bo’lsa ham, ikkisi bir-biridan ayrilmaydigan, birining vujudi biriga boylangan jon ila tan kabidir.

Abdulla Avloniy

• Получить ссылку
• Facebook
• Twitter
• Pinterest
• Электронная почта
• Другие приложения

Комментарии

Отправить комментарий

Eng ko’p o’qilganlar

Kutubxonalar haqida eng qiziq faktlar

1. Dunyodagi eng qadimgi kutubxona Misrning Sinay shahridagi Sulton Ketrin monastirida joylashgan bo’lib , u 6-asr o’rtalarida qurilgan va dunyodagi Vatikandan keyin ikkinchi eng yirik dinga oid qo’llanma va kitoblar jamlanmasiga ega bo’lgan kutubxonadir. Bu kutubxonadan faqatgina rohiblar hamda olimlargagina foydalanishga ruhsat berilgan. 2. Dunyodagi eng katta kutubxona – Kongress kutubxonasi bo’lib, taxminan 1348342 kilometr uzunlikdagi kitob javonida 158 milliondan ziyod fond bor: 36 milliondan ortiq kitoblar va boshqa bosma materiallar, 3,5 million plastinkalar, 13,7 million fotosuratlar, 5,5 million xaritalar hamda 69 million qo’lyozmalardan iborat 3. Dunyodagi eng kichik kutubxona Nyu-York shahrining ko’chalarida qurilgan bo’lib, bu kutubxonada faqatgina bitta kitobxon foydalanishi uchungina yetarli bo’lgan joy ajratilgan. Yorqin sariq rangda plassmasadan ishlangan bu kichik kutubxonaga 40 tagacha bo’lgan kitoblarni joylashtirish imkoniyati b

Uyg‘onish davrida Angliya kutubxonalari

Oldingi maqolalarimizdan farqli ravishda bu safargi maqolamizda yaqin oʻtmishga sayohat qilib «Uygʻonish davri»da tashkil etilgan kutubxonalarga toʻxtalmoqchimiz va uygʻonish davrida ilm-fan va madaniyat oʻchogʻlaridan biri boʻlgan Angliya kutubxonalariga toʻxtalmoqchimiz. Angliya oʻsha davrda yevropaga ancha mashxur boʻlgan universitet va kollejlarga ega edi va oʻsha davrda esa kutubxonalarsiz bu muassasalarni tasavvur qilib boʻlmas edi. Parker kutubxonasi Parker kutubxonasi Kembridjdagi Korpus Kristi kolledji hududida joylashgan. Bu kutubxonada bizning davrgacha saqlanib qolingan o’rta asrlar qo’lyozmalari, eski davrda chop etilgan kitoblar va renessans davridagi kashfiyotlar xazinaxonasi desak mubolag’a bo’lmaydi. Kutubxona joylashgan KORPUS KRISTI kolleji 1352-yilda tashkil etilgan. Kutubxonaning nomi mashxur arxiyepiskop, o’z davrining o’ta saxovatli kishisi METTYU PARKER sharafiga qo’yilgan. METTYU PARKER 1574-yilda kutubxonaga 400 dan ortiq nodir qo’lyozma taqdim etg

Kitob — ong va qalb ehtiyoji

Kitob — fikrlash quroli, xazinalar kaliti, tafakkur manbayi bo‘lgani uchun ham xalqimiz uni nonday aziz, mo‘tabar va muqaddas hisoblaydi. Kitobni chin dildan qadrlagan Abu Ali ibn Sino og‘ir betob bo‘lgan Buxoro hukmdori Nuh ibn Mansurni davolagach, evaziga oltin-u kumushlar to‘la sandiqni emas, balki saroy kutubxonasidan foydalanish imkoniyatini qo‘lga kiritishni afzal ko‘rgan edi.

Buyuk rus shoiri A.S.Pushkin duelda yaralanib, vafot etar chog‘ida unga “do‘stlaringiz bilan vidolashing”, deyishadi. Pushkin xonaning bir burchagidagi kitob javoniga termulib, “xayr, mening do‘stlarim”, deya jon bergan ekan.

Kitobni mutolaa qilish jarayonining o‘zidayoq insonning ongi va dunyoqarashi shaklla­nib boradi. Uni takror va takror o‘qish davomida esa yangidan yangi ufqlar kashf etiladi, har gal uni qayta mutolaa qilgan inson undan o‘zgacha taassu­rotlar oladi. Ma’lumotlarga qaraganda, Forobiy Arastuning “Jon haqida”, deb nomlangan asariga o‘z qo‘li bilan “Men bu kitobni 200 marta o‘qidim”, deb yozib qo‘ygan ekan. Kitob ong va qalb ehtiyojini qondiruvchi omil sifatida inson ruhini tarbiyalaydi, shaxsni shakllantiradi. Kitob odamdan mutolaada nafaqat ko‘z va aql, shuningdek, ko‘ngil ham birdek ishtirok etishini talab qiladi. Kitob o‘qishdan maqsad aql-tafakkur bilan uni mantiqiy muhokama etishgina emas, balki chin yurakdan zavqlanish, ta’sirlanish, o‘zlikni, haqiqatni izlab topish hamdir. Faylasuf Yan Mindan do‘sti so‘rabdi: “Kitob o‘qigandan so‘ng hech narsa yodda qolmasa nima qilmoq kerak?”. U “Uni tushunmoq kerak, yodlash shart emas. Tu­shunmoq zaruriyati ham ikkinchi darajali narsa. Eng avvalo, kitobning asosiy mohiyatini ang­lamoq joiz” deb javob beribdi.

Mahmud Koshg‘ariyning “Devonu lug‘at-it turk”, Yusuf Xos Hojibning “Qutadg‘u bilig”, Nosiruddin Rabg‘uziy­ning “Qissasi Rabg‘uziy”, Alisher Navoiy, Zahiriddin Muhammad Bobur­ning qator asarlarida kitob­xonlikka oid qimmatli ma’lumotlar berilgan. Kitobxonlik adabiyotshunoslik va ta’lim-tarbiyaning mushtarak hamda muhim sohasi sifatida, shubhasiz, chuqur izlanishlarni taqozo etadi. Uning rivojini adabiyotning taraqqiyoti bilan bog‘lab o‘rganish maqsadga muvofiqdir. Shu ma’noda bugungi ilm-fan misli ko‘rilmagan darajada rivoj topgan davrda kitob o‘qish va unga munosabat bir qadar susaygandek. Chunki yoshlar ko‘proq kino, video, televi­deniye, kompyuterga berilib ketgan. Cheksiz bilimlar mohiyati, asriy sir-sinoatlar tilsimi hozirgi davrga kelib bashariyatga oshkor bo‘lmoqda. Qadimda kitoblarni xattotlar ming bir mashaqqat bilan ko‘chirishgan bo‘lsa, bugungi kunda texnika yutuqlari tufayli ular millionlab nusxalarda chop etilib, butun dunyo bo‘ylab tarqatilmoqda. Achinarlisi shundaki, bugun kitob o‘qish uchun vaqt sarf­lashga hojat yo‘qdek. Biroq tezkor zamonda hayot kechirayotgan odamzod shunchalik betoqat bo‘lib qolganki, uning bir muddat xotirjam tin olishga imkoniyati, eng yomoni, bunga xohishi yo‘qdek ko‘rinadi. Insonning ongi fikrlar, ma’lumot­larga to‘la, ammo u fikrlashga layoqatsiz bo‘lib bormoqda. Uning diqqati bir joyda jam emas, shoshganidan shoshadiki, kitoblar turfa xil va son jihatdan ko‘p bo‘lgani bilan uni mutolaa qilish, teran fikrlashga fursati yo‘q. Kitobning o‘zini emas, uning sujeti, mohiyati to‘g‘risidagi qisqagina ma’lumotlarni o‘qish, aniqrog‘i, ko‘z yuritish afzal bo‘lib qoldi.

Kitobning hayotdagi o‘rnini axborot, turli sohalarga oid kerak va nokerak ma’lumotlar egallab oldi, natijada insonlar tinimsiz axborot qabul qilishga moslashib qolmoqda. Axborot oqimi shu qadar shiddatliki, uni qayta ishlashga, fikr yuritishga deyarli ulgurib bo‘lmaydi. Bu borada ma’rifat fidoyilaridan birining kuyunchaklik bilan aytgan gapini eslaylik: “Bilim deb hikmatdan, axborot deb ma’rifatdan ayrildik!”.

Aslida har bir axborot manbayi, kino yoki videofilmni olamizmi, badiiy asar o‘rnini bosolmaydi. Masalan, “O‘tkan kunlar” romani asosida ishlangan film qanchalik mahorat bilan suratga olingan bo‘lmasin, kitobning ta’sirini, jozibasini berolmaydi.

Biz ruhiyatimiz, o‘z ola­mimiz, qalbimiz bilan qayta til topishmoqchi ekanmiz, kitob mutolaasiga qaytishimiz lozim. Bugungi kunda ham yosh avlodni milliy qadriyatlar ruhida tarbiyalashda kitobdan-da qudratliroq vosita yo‘q. Zero, kitob bizning ma’naviy qu­yoshimiz va tafakkurimizning yuksak xazinasidir.

Yusuf MUHAMMADIYEV, Samarqand viloyati xalq ta’limi boshqarmasi tasarrufidagi bolalar kutubxonasi direktori