Matematika Axborotnoma, Oq to‘plam, tematika (1996-2007) yechimlari|Odilov
Болалар ҳаракатли-кўрсатмали шаклда берилган ўқув материалларини яхши ўзлаштиради. 5 ѐшга қадам қўйган болаларни ўқитишда дидактик ўйинлардан кенг фойдаланиш керак.
Топшириқларнииг бажарилиш жараѐнида ўқитувчи болаларни ўз ҳаракатларини (нима қилганларини ва қандай қилганларини, натижада нима ҳосил бўлганини) тушунтириб беришга ундайди.
МАКТАБГАЧА ЁШДАГИ БОЛАЛАРДА МАТЕМАТИК ТАСАВВУРЛАРИНИ ШАКЛЛАНТИРИШ МЕТОДИКАСИ
Мактабгача таълим муассасасининг ҳар хил ѐш гуруҳларида элементар математик тасаввурларни ривожлантиришга оид ишларни ташкил қили, математика машғулотларининг дидактик талаблари, болаларда математик билимларни мустаҳкамлаш ва уларни амалда қўллаш буйича маълумотлар берилган
МАКТАБГАЧА ЁШДАГИ БОЛАЛАРДА МАТЕМАТИК ТАСАВВУРЛАРИНИ ШАКЛЛАНТИРИШ МЕТОДИКАСИ.pptx
МАКТАБГАЧА ЁШДАГИ БОЛАЛАРДА МАТЕМАТИК
МАКТАБГАЧА ЁШДАГИ БОЛАЛАРДА МАТЕМАТИК ТАСАВВУРЛАРИНИ ШАКЛЛАНТИРИШ МЕТОДИКАСИ
РЕЖА 2.1. Мактабгача таълим муассасасининг ҳар хил ѐш гуруҳларида элементар математик тасаввурларни ривожлантиришга оид ишларни ташкил қилиш 2
РЕЖА
2.1. Мактабгача таълим муассасасининг ҳар хил ѐш гуруҳларида элементар математик тасаввурларни ривожлантиришга оид ишларни ташкил қилиш
2.2.Математика машғулотларининг дидактик талаблари
2.3. Болаларда математик билимларни мустаҳкамлаш ва уларни амалда қўллаш
Мактабгача таълим муассасасининг ҳар хил ѐш гуруҳларида элементар математик тасаввурларни ривожлантиришга оид ишларни ташкил қилиш
2.1. Мактабгача таълим муассасасининг ҳар хил ѐш гуруҳларида элементар математик тасаввурларни ривожлантиришга оид ишларни ташкил қилиш
Кичик гуруҳ (3 – 4 ёш) Болаларни тўплам билан ишлашга ўргатиш керак:
Кичик гуруҳ (3–4 ёш)
Болаларни тўплам билан ишлашга ўргатиш керак:
Буюмларни белги-аломатларига кўра бирлаштириш, тенглик ва тенгсизликни таққослаш натижаларини кўп, кам, тенг сўзлари билан белгилаш;
буюмларнинг узунликлари, кенгликлари, баландликларини таққослаш;
геометрик шакллар: доира, квадрат билан таништириш;
фазовий йўналишлар билан таништирилади: «ўзидан» олдинга, орқага (орқасидан), ўнгга (ўнгдан), чапга (чапдан) сўзларини тўғри қўллашга ўргатиш.
Кичик гуруҳда ўтказиладиган машғулотлар
Кичик гуруҳда ўтказиладиган машғулотлар
Ўқув йили давомида
Илк математик тасаввурларни шакллантириш
Болалар ҳаракатли-кўрсатмали шаклда берилган ўқув материалларини яхши ўзлаштиради
Ўрта гуруҳ (4-5 ёш)
Болалар ҳаракатли-кўрсатмали шаклда берилган ўқув материалларини яхши ўзлаштиради. 5 ѐшга қадам қўйган болаларни ўқитишда дидактик ўйинлардан кенг фойдаланиш керак.
Топшириқларнииг бажарилиш жараѐнида ўқитувчи болаларни ўз ҳаракатларини (нима қилганларини ва қандай қилганларини, натижада нима ҳосил бўлганини) тушунтириб беришга ундайди.
Биринчи машғулотлардан бошлабоқ болаларга мос муаммо характеридаги масалаларни бериш керак
Биринчи машғулотлардан бошлабоқ болаларга мос муаммо характеридаги масалаларни бериш керак.
Масалан,
машина қайси дарвозадан ўтди (ўтмади)? Нега? Кимнинг уйи (столи, каравоти) баланд (паст)? Нега? Айиқларга курсилар, олмахонларга ѐнғоқлар, болаларга байроқчалар етадими? Каби.
Машғулотларда рангли кўргазмали қўлланмалардан, турли дидактик материаллардан фойдаланиш керак.
Т.р. Машғулот номи Ўқув йили давомида 1-маш
Ўрта гуруҳда ўтказиладиган машғулотлар
Ўқув йили давомида
Илк математик тасаввурларни шакллантириш
Катта гуруҳ (5 -6 ёш) Болалар биринчи ўнлик сонларини яхши ўзлаштиришлари керак
Катта гуруҳ (5-6 ёш)
Болалар биринчи ўнлик сонларини яхши ўзлаштиришлари керак. Ҳар хил буюмлар тўпламини санаш, уларнинг қаторда келиш тартибларини аниқлаш жараѐнида сонлар моҳияти ўзлаштирилади.
Болалар билан бажариладиган ҳамма ишлар улар олдинги босқичларда олган билимлар ва уларни ҳисобга олиш асосида ташкил қилинади. Ўрганишни ўтилганларни такрорлашдан бошлаш керак. Ҳар қайси янги билим олдин ўзлаштирилган билимлар тизимига киритилиши зарур.
Машқлар миқдори етарли бўлгандагина тарбияланувчиларда пухта малака ва кўникмалар шаклланиши мумкин
Машқлар миқдори етарли бўлгандагина тарбияланувчиларда пухта малака ва кўникмалар шаклланиши мумкин.
Болаларни буюмлар, ўйинчоқлар, геометрик шакллар, карточкалар ва расмлардаги тасвирларни санаш (қайта санаш, қўшиб санаш, ажратиб санаш) га, объектлар миқдорларини сезиш билан аниқлашга машқ қилдириш керак.
Катта гуруҳда ўтказиладиган машғулотлар
Катта гуруҳда ўтказиладиган машғулотлар
Ўқув йили давомида
Илк математик тасаввурларни шакллантириш
Мактабга тайѐрлов гуруҳи(6 -7 ёш)
Мактабга тайѐрлов гуруҳи(6-7 ёш)
Бола сон, буюмларнинг шакли ва катталиги ҳақида нисбатан кўпроқ билимларни ўзлаштирган бўлиши, фазода (2 ва 3ўлчовли) ва вақт бўйича мўлжал ола билиши керак.
Тарбиячи болаларда математик билимларга устивор (турғун) қизиқиш, улардан фойдаланиш малакаси ва уларни мустақил эгаллашга интилишни тарбиялашга ҳаракат қилиши керак. Шу ѐшда болаларда мустақил фикрлашни, фазовий тасаввурни ривожлантириш, айниқса, муҳим.
Мактабгача тайѐрлов гуруҳи учун элементар математик тасаввурларни ривожлантириш дастури» болаларнинг олдинги босқичларда олган билимларини системалаштириш, кенгайтириш ва чуқурлаштиришни назарда тутади
«Мактабгача тайѐрлов гуруҳи учун элементар математик тасаввурларни ривожлантириш дастури» болаларнинг олдинги босқичларда олган билимларини системалаштириш, кенгайтириш ва чуқурлаштиришни назарда тутади.
Математикадан ҳар қандай машғулотни тузишда болалар тарбиячининг столи ѐнида ишлашлари билан бир қаторда ўз ўринларида тарқатма материаллар билан мустақил ишлашлари ҳам назарда тутилиши зарур.
Мактабга тайѐрлов гуруҳида ўтказиладиган машғулотлар
Мактабга тайѐрлов гуруҳида ўтказиладиган машғулотлар
Ўқув йили давомида
Илк математик тасаввурларни шакллантириш
Математика машғулотларининг дидактик талаблари
2.2. Математика машғулотларининг дидактик талаблари
Тарбиячи машғулотга тайѐрланар экан, дастур мазмунини синчиклаб ўрганади
Тарбиячи машғулотга тайѐрланар экан, дастур мазмунини синчиклаб ўрганади. Математик билимлар болаларга қатъий аниқланган система ва изчилликда берилади, бунда янги материаллар болалар ўзлаштира оладиган даражада бўлиши керак. Ҳар бир вазифа бир қатор кичик топшириқларга бўлинади. Бу кичик топшириқлар кетма-кет ўрганилади.
Масалан Тайѐрлов гуруҳи болаларини буюмларни бўлакларга бўлиш билан таништириш бундай кетма-кетликда амалга оширилади:
Масалан
Тайѐрлов гуруҳи болаларини буюмларни бўлакларга бўлиш билан таништириш бундай кетма-кетликда амалга оширилади:
Болалар биринчи машғулотда буюмларни иккита тенг қисмга бўлишни машқ қиладилар ва ярим нима эканини ўзлаштирадилар;
иккинчи машғулотда болаларнинг тенг иккига бўлинадиган буюмлар ҳақидаги тушунчалари кенгайтирилади ва шунга мос луғати активлаштирилади; тарбиячи учинчи машғулотда болаларга буюмларни тенг тўрт қисмга бўлиш усулларини таништиради, шунингдек бутуннинг қисмга муносабатини кўрсатади;
кейинроқ болаларга геометрик шаклларни икки ва тўрт қисмга бўлишнинг ҳар хил усулларини кўрсатади, болалар бутун билан қисм орасидаги муносабатларни ўрнатишади.
Дастурнинг ҳар бир бўлими кетма-кет ўтказиладиган бир неча (уч-олти) машғулотда амалга оширилади
Дастурнинг ҳар бир бўлими кетма-кет ўтказиладиган бир неча (уч-олти) машғулотда амалга оширилади. Болаларнинг билимлари машғулотдан машғулотга кенгаяди, аниқлаштирилади ва мустаҳкамланади.
Дастурнинг бир бўлимидан иккинчи бўлимига ўтишда ўтилганларни такрорлаш, янги билимларни ўзлаштирилган билимлар билан боғлашни таъминлаш катта аҳамиятга эга.
Янги материални ўрганиш жараѐнида ўтган материални такрорлаш болаларнинг билимларини чуқурлаштирибгина қолмай, балки улар эътиборини янги материалга қаратиш, унинг пухта ўзлаштирилишига имкон беради.
Янги материални ўрганиш жараѐнида ўтган материални такрорлаш болаларнинг билимларини чуқурлаштирибгина қолмай, балки улар эътиборини янги материалга қаратиш, унинг пухта ўзлаштирилишига имкон беради
Янги материални ўрганиш жараѐнида ўтган материални такрорлаш болаларнинг билимларини чуқурлаштирибгина қолмай, балки улар эътиборини янги материалга қаратиш, унинг пухта ўзлаштирилишига имкон беради.
Одатда янги мавзуни уч—беш машғулот давомида, олдин унииг биринчи қисмида, кейинроқ иккинчи қисмида ўрганилади. Мавзуни икки ҳафта, баъзан уч ҳафта ўтганидан кейин такрорлаш керак. Эски материалга қайтиш даври борган сари дастурнинг ҳар бир ўрганилган бўлими ўқув йили охирига қадар тарбиячининг фикр доирасида бўлиб туриши керак.
Математика ўқитишда машғулотнинг ҳар хил туридан фойдаланилади
Математика ўқитишда машғулотнинг ҳар хил туридан фойдаланилади. Машғулот тури унинг мазмуни билан аниқланади. У янги материални ўрганишга ѐки ўтилганларни такрорлашга, бир қатор машғулотларнинг материалларини умумлаштиришга ѐки болаларнинг билимларини текширишга
бағишланади.
Ўқитиш тажрибасида машғулотлар энг кўп ўринни олади, уларнинг
биринчи қисмида 8—10 дақиқа давомида янги материал ўрганилади,
иккинчи қисмида (9—12 дақиқа давомида) олдинги машғулотларда олинган билим ва кўникмалар мустаҳкамланади,
охирида эса болаларга илгари ўзлаштирилган билимлар 3—4 дақиқа такрорлатилади
Математика ўқитишда машғулотнинг ҳар хил туридан фойдаланилади
Математика ўқитишда машғулотнинг ҳар хил туридан фойдаланилади. Машғулот тури унинг мазмуни билан аниқланади. У янги материални ўрганишга ѐки ўтилганларни такрорлашга, бир қатор машғулотларнинг материалларини умумлаштиришга ѐки болаларнинг билимларини текширишга
бағишланади.
Ўқитиш тажрибасида машғулотлар энг кўп ўринни олади, уларнинг
биринчи қисмида 8—10 дақиқа давомида янги материал ўрганилади,
иккинчи қисмида (9—12 дақиқа давомида) олдинги машғулотларда олинган билим ва кўникмалар мустаҳкамланади,
охирида эса болаларга илгари ўзлаштирилган билимлар 3—4 дақиқа такрорлатилади
Болаларда математик билимларни мустаҳкамлаш ва уларни амалда қўллаш
2.3. Болаларда математик билимларни мустаҳкамлаш ва уларни амалда қўллаш
Болалар олган билимлари кундалик ҳаѐтда, ўйинда, меҳнатда, турмушда, шунингдек бошқа машғулотларда доим мустаҳкамланиши жуда муҳим
Болалар олган билимлари
кундалик ҳаѐтда,
ўйинда, меҳнатда,
турмушда,
шунингдек бошқа машғулотларда доим мустаҳкамланиши жуда муҳим.
Билимларни мустаҳкамлашда дидактик ўйинлар:
халқ дидактик ўйинлари,
пирамидачалар
бошқа ўйинчоқлар билан ўйналадиган ўйинлар
муҳим роль ўйнайди.
Фазода мўлжал (ориентация) олиш машқларини таъминловчи ўйинларга катта аҳамият берилади.
Жисмоний тарбия ва мусиқа машғулотларида болаларнинг тартиб саноқ билан шуғулланишларига, ҳаракат йўналишларини аниқлашлари ва ҳоказоларга тўғри келади
Жисмоний тарбия ва мусиқа машғулотларида болаларнинг тартиб саноқ билан шуғулланишларига, ҳаракат йўналишларини аниқлашлари ва ҳоказоларга тўғри келади.
Геометрик шаклларни билиш, катталик белгиларини ажрата олиш ва улар орасида ўлчов муносабатларини ўрната олиш малакаси, буюмлар орасида фазовий муносабатлар ўрната олишдан ташқари болалар ҳар доим расм солиш, лой ва пластилиндан нарсалар ясаш, конструкциялаш ва бошқа машғулотларида фойдаланишлари лозим.
Болаларнинг санашнинг, ўлчай олишнинг муҳим эканига ишонч ҳосил қилишларида уларга ѐрдам бериш зарур
Болаларнинг санашнинг, ўлчай олишнинг муҳим эканига ишонч ҳосил қилишларида уларга ѐрдам бериш зарур. Катталар ўзларининг математик билимларидан қандай фойдаланишлари (масофани ўлчашларини, ўлчовни қандай олишлари буюмларни санашларини ва ҳ. к.)ни кузатиш ташкил қилинади.
Тарбиячи болаларга нима учун одамларга ўлчай олиш, санаш ва ҳоказолар кераклигини тушунтиради. Мактабгача таълим ѐшдаги болаларда математик
билимларга ва уларни эгаллашга қизиқиш уйғотиш зарур.
Бу мактабда математикани муваффақиятли ўргатишнинг гарови бўлади.
МАКТАБГАЧА ЁШДАГИ БОЛАЛАРДА МАТЕМАТИК ТАСАВВУРЛАРИНИ ШАКЛЛАНТИРИШ МЕТОДИКАСИ
Предметларнинг кам гуруҳига етишмаган предметни қўшишни ѐки кўп гуруҳдан битта ортиқча предметни олишни ва гуруҳлар ўртасида бир хил миқдордаги ҳар хил предметлардан иборат тенглик ҳосил…
Предметларнинг кам гуруҳига етишмаган предметни қўшишни ѐки кўп гуруҳдан битта ортиқча предметни олишни ва гуруҳлар ўртасида бир хил миқдордаги ҳар хил предметлардан иборат тенглик ҳосил қилишни ўргатиш.
Масалан:
«Карточканинг юқори қаторида олтита олма, пастки қаторида еттита нок, ноклар олмалардан битта кам. Агар яна битта нок қўйсак олмалар ва ноклар сони тенг бўлади».
Сон предметнинг жойланишига боғлиқ эмаслиги ҳақида тасаввурни шакллантириш.
Масалан, «5 дан олдин 4, 5 дан кейин 6 сони келади
10 гача бўлган сонларни бирликлардан иборат таркиби билан таништириш, масалан: (4-бу 1, 1, 1 ва яна 1, 9-бу 1, 1, 1, 1, 1, 1, 1, 1 ва яна 1).
10 гача бўлган сонларни ўзидан кичик бўлган 2 та сондан ҳосил қилишни ўргатиш (масалан: 4-бу 3 ва 1; 1 ва 3; 2 ва 2 каби)
10 дан 1 гача тескари санашни ўргатиш.
10 сони ичида сонларнинг қўшниларини – олдинги ва кейингисини топишни машқ қилиш.
Масалан, «5 дан олдин 4, 5 дан кейин 6 сони келади. 4 ва 6 сонлари 5 сонининг қўшнилари».
Ёнма – ѐн турган 10 гача бўлган сонларни қиѐслашга ўргатиш.
Тенгсизликдан тенгликни (ѐки тенгликдан тенгсизликни), кам сонга битта предметни қўшиб ѐки кўп сондан битта предметни олиб, тенг йиғиндилардан бирига бир предметни қўшиб ѐки йиғиндилардан биридан…
Тенгсизликдан тенгликни (ѐки тенгликдан тенгсизликни), кам сонга битта предметни қўшиб ѐки кўп сондан битта предметни олиб, тенг йиғиндилардан бирига бир предметни қўшиб ѐки йиғиндилардан биридан бир предметни олиб
тенгликка ва тенгсизликка қандай эришишга ўргатиш
Масалан:
«Саккиз –саккизга тенг, саккизта предметга битта предмет қўшилса, тўққизта бўлади, бир предметга кўп бўлади.», «Ўн ўнга тенг: агар ўнта предметдан битта предмет олинса, тўққиз бўлади, бир предметга кам бўлади».
Берилган сон бўйича гуруҳлар тузишга ўргатиш, масалан: (8 тадан, 9 тадан, 10 тадан ва ҳакозо)
Берилган сон бўйича гуруҳлар тузишга ўргатиш, масалан: (8 тадан, 9 тадан, 10 тадан ва ҳакозо).
Арифметик масала ечишнинг (санашга асосланган) тузилиши билан таништириш. Қўшиш ва айиришга доир масалаларни ечишда битталаб қўшиб ва битталаб айириб ҳисоблаш усули билан таништириш.
10 ичида бармоқ, саноқ чўпи ва буюмлар ѐрдамида қўшиш ва айиришни ўргатиш.
Болаларга уйининг номерини айтишни ўргатиш.
Катта гуруҳда болаларни саноққа ўргатиш давом эттирилади
Катта гуруҳда болаларни саноққа ўргатиш давом эттирилади. 10 ичида миқдор сонларни ҳам, тартиб сонларни ҳам ишлатиш малакаси мустаҳкамланади.
Масалан:
Болани «Қандай?» (буюмнинг сифати, аломати ҳақида — яшил, катта, думалоқ);
«Қанча?» (буюмнинг миқдори ҳақида); «Нечанчи?» (буюмнинг бошқа буюмлар орасидаги ўрни тартиб сон билан аниқланади, масалан, бешинчи)
каби саволларни фарқ қилган (дифференциал) ҳолда тушунишга ўргатиш
Болаларда сонлар орасидаги боғланишларни шакллантириш давом эттирилади: ҳар бир кейинги сон олдингисидан катта, олдингиси кейингисидан кичик
Болаларда сонлар орасидаги боғланишларни шакллантириш давом эттирилади: ҳар бир кейинги сон олдингисидан катта, олдингиси кейингисидан кичик.
Масалан:
ѐнма-ѐн турган сонлар орасидаги муносабатлар ҳақидаги тасаввурлар ўзлаштирилади: ҳар бир кейинги сон олдингисидан битта ортиқ,
ҳар бир олдинги сон эса кейингисидан 1 та кичик. (5 6 дан 1 та кичик, 6 5 дан 1 та катта, 6 7 дан 1 та кичик). Болалар бир сон иккинчисидан 1 та кичик (ѐ катта) эканини ўзлаштирганларидан кейин, уларга агар кичик сонга 1 ни қўшилса, кейинги катта сон ҳосил бўлишини, агар катта сонни 1 та камайтирилса, кичик, яъни олдинги сон ҳосил бўлиши тушунтириб берилади.
Сонлар орасидаги боғланиш ва муносабатларнинг ҳаммаси буюмлар гуруҳларини таққослаш асосида тушунтирилади. Бундай машқлар жараѐнида тарбиячи «қанча эди?», «қанча қўшишди (айиришди)?», «қанча бўлди (қанча)?» каби саволлардан фойдаланади.
��Matematika Axborotnoma, Oq to‘plam, tematika (1996-2007) yechimlari|Odilov
��Xush kelibsiz.
��Ushbu kanalda Axborotnoma 1996-2007 yechimlari berib boriladi.
❗BILIMINGIZNI RIVOJLANTIRISHDA BIZNING KANAL ASTQOTADI DEGAN UMIDDAMIZ.
FARRUX ODILOV
��Jizzaxlik Repetitor
��Aloqa : @FarruxOdilovbot
��Reklama: @DTMREK
Ratings & Reviews
Reviews can be left only by registered users. All reviews are moderated by admins.
Oxirgi xabar
2022-09-01 14:23:54 Abituriyent 1-10+11 yechimlari mundarijasi.
1. Sonlar ustida amallarning xossalari (1-41-misol)
2. Sonlar ustida amallarning xossalari (43-82-misol)
3. Tub va Murakkab sonlar. Oʻzaro tub sonlar.
4. Sonlarning boʻlinish belgilari
5. Sonlarning umumiy boʻluvchisi
6. Qoldiqli boʻlish
9. Sonning oxirgi raqami
10. Butun sonlar koʻpaytmasida nollar sonini topish
11. Butun sonlar ustida amallar
12. Oddiy kasrlar ustida amallar (1-50-misolgacha)
YouTube sahifamizda ushbu video ostida Like va izohlarda faol bo’lish orqali loyihamizning ko’pchilikka yetib borishida o’z hissangizni qo’shishing.
Obuna bo’lish yodingizdan chiqmasin