Ichki kiyim – Undergarment
Taxminan bu vaqtda korsetlar kiyila boshlandi. Avvaliga ular tanani juft deb atashgan, bu esa qattiqlashtirilgan dekorativlikni anglatadi ko’krak qotib qolgan boshqa korpus ustiga kiyiladi karam, qamish, qamish, kit suyagi yoki boshqa materiallar. Ular mayda-chuyda, egri chiziqli korsetlar emas edi Viktoriya davri, lekin büstü tekislangan tekis chiziqli turar joylar.
Ayollar ichki kiyim kiyish
Xitoy madaniyati 4000 yil ilgari vujudga kelgandi. Uning madaniyati Misr madaniyati bilan raqiblik qilishi mumkin. Agar Misr madaniyatidan faqat yodgorliklar qolgan bo’lsa (ehromlar, ibodatxonalar va san’at asarlari), Xitoy madaniyatini vasiyatlari esa xozirgi zamongacha o’zgarmasdan qoldi (til, yozuv, musiqa va boshqalar.).
Xitoyda feodal tuzumi miloddan avvalgi V-III (ayrim ma lumotlar bo’yicha XI – VIII) asrlarda tashqil etilgandan beri bu milodni XIX asrni yarmigacha o’zgarmasdan qolgandi. Xitoy madaniyati rivojlanishida qo’shni mamlakatlar tsivilizatsiyasining ta siri deyarli bo’lmagan edi. Xitoyning mayda viloyatlari Bogdo’xanning xukumdorligiga sig’inishardi. U o’zini Osmon o’g’li, mamlakatni esa – Dunyoviy (Djo’ngo) deb xisoblardi.
Xitoyda davlat xizmati, saroy qoidalari, hayot, kiyinish odati davlat tomonidan qat’iy qonunlashtirilgandi. Xitoyliklarning dunyoqarashiga va tafakkuriga bir necha falsafiy oqimlar va dinlar ta ‘ sir etgan. Miloddan avvalgi birinchi ming yillikda mavjud bo’lgan falsafiy oqimlardan biri “Daosizm” (dao tszya) edi. Uning asoschisi Lao-TSzi bo’lgandi. Uning asosiy fikri – dao (yo’l) ta’limoti edi – Kionotning o’z-o’zidan vujudga kelishi, rivojlanishi va barbod bo’lishining azaliy, tabiiy va umumiy qonuni.
Konfutsianlik (jutszya) – etnik – siyosiy talimot. Uning asosida ajdodlarni xurmat qilish turardi. Bu falsafiy oqim keyin dinga aylandi.
Keyin O’rta Osiyo orqali Xitoyga asosiy din bo’lib buddizm kirib keldi.
Qadimiy Xitoy falsafalari tabiatning qarama – qarshiligini (Yan – yorug’lik, In – qorong’ulik) tan olgandi, ammo kurashda emas, balki muvozanatda, osiyishtalikda, qo’shilishdi. Ularning tasavvurida dunyo tuzulishining asosida erkak – yan va ayol – in omillarning ijodiy o’zaro aloqasi bo’lgan.
“Itszin” (o’zgarishlar kitobi) qadimiy Xitoyliklarning dunyo tushunishida ma’no so’z bilan emas, ramziy ishoralar bilan ifodalanardi.
1. Dunyo tuzulish dialektikasining grafik ramzlari:
Uzluksiz erkaklar kuchi – Yanni aks etadi;
Uzlukli chiziq ayol kuchi – In ni aks etadi.
Yan o’z moxiyatini birlikda, In – ko’pligiga ko’rsatadi. Barcha dunyo voqealari erkak va ayollar kuchlarining o’zaro aloqasi natijasida bo’lgani uchun, ularning hammasi oddiy belgili chiziqlarning birikmalari bilan ifodalanishi mumkin:
erkak kuchini mutlaqo xukumdorligini barbod bo’lish chegarasida, ulug’ Yan, Yoz; ayollar kuchini mutlaqo xukumdorligini barbod bo’lish chegarasida, ulug’ In , qish; erkaklar kuchining o’sish ramzi, yoz Yan, Bahor; ayollar kuchining o’sish ramzi, yoz In , kuz.
Qorong’ulik va yorug’lik – bu bir-biriga intilayotgan kuchlar, ular bir-birining o’rniga keladi. yer bilan Osmon ijodiy harakatda qo’shilganda, shu tsikl avjiga yetgan deb xisoblanadi. Ayni shu voqea qadimiy Xitoyning belgi ramzlari va naqshlarning asosi bo’lgan. Shu sababdan bulut tasmalar, to’lqinli jingalaklar, momaqaldiroq s’ilapalar, bulut va chaqmoqni tug’diradigan ajdaholar xitoy kostyumining bezagining doimiy elementlari bo’lgan. Ular qadim -qadim o’tmishdan o’rta asrlarga kelgan va xozirgi zamongacha saqlanib qolgan.
Geometrik shakllar ramzi
Qadimiy xitoyliklar tasavvurida Osmon doira shaklda, chunki, u bir chiziq chegarasida berk, boshi va oxiri yo’q va Osmonning cheksizligini ifodalaydi.
Yer – kvadrat (4 tomon va 4 burchak), yerning chegarasi bor, shuning uchun kvadratni har tomoni burchak bilan yakunlanadi.
Ushbu shakllar yer va Osmonning fizik holatini tasviri emas, aks holda, ularning faqat geometrik ishoralari va kosmik omillarining mohiyati. Shu ikkita shakllar qo’shimchasi san’atda va kostyumda ko’p uchraydi.
Son ramzlari.
“I tszin” da Osmon va yer son ramzlari quyidagicha bo’lgan: Osmon – 1, 3, 5, 7, 9; yer – 2, 4, 6, 8, 10. Demak, unni mobaynida toq sonlar – Yanni, juft sonlar – In ni ramzi bo’lgan. Osmon sonlari beshta, yer sonlari ham beshta edi. Bu sonlar qo’shilib Metall – “TSzin “, Daraxt – “Mu”, Suv – “Shuy”, Olov – “Xo” va yer – “Tu” ni yaratadi. Demak, 5 tabiiy kuchning aylanishiga ikkita asosiy sabab bo’lgandi.
9 – Yan chiziqning nomi, 3 – Yan sonning ramzi, 6 – In chiziqning nomi, 1 – Osmon ramzi, chunki u bitta chiziq bilan ifodalanadi, 4 – yer ramzi, chunki u 4 chiziq bilan (kvadrat) ifodalanadi. Kostyumda shakl son va ramz ishoralari keng qo’llangandi.
Qo’shilgan doira va kvadrat shaklli (er va osmon qo’shilganligini ifodalaydi) imperator bosh kiyimida 5 nefrit har xil rangli osilchoqlar qilingandi, ular 5 tabiiy kuchlarning ramzi edi. Erkaklarning kiyimida tugmalar soni toq, ayollarnikida juft qilinardi; erkaklar holatining oldida 8 ajdahoning tasviri bo’lsa, 9 – si esa orqasida qilinardi.
Rang ramzlari.
Geometrik shakl va sonlar “tiliga” nisbatan rang ishoralari odamning tuyg’usiga zo’r ta sir etar edi. Ammo ular qarama – qarshi va murakkab bo’lgan. Misol uchun, agar Osmon – Yan – Koinotning yorqin omili, yer – IN o’nga qarma – qarshi deb xisoblansa, u holda nima sababdan Osmon qora – binafsha yoki qora, yer – sariq rang ramzi bilan ifodalanganligini tushunish qiyin.
Ikkita omilning o’zaro aloqasi bilan tug’ilgan 5 tabiiy kuch ramzlari; yashil rang – Baxor rangi, yosh o’simlik va yaproqlar rangi; tabiiy kuch daraxt – Muni mohiyatini aks etuvchi rang; Bahor – yilning boshi; Sharq – kun chiqadigan joy, shuning uchun yashil, tug’ilish va yoshlikning ramzi; Yupiter sayyoraning – ko’kimtir – yashil rangi; qizil rang – Yoz, Olov – Xo, Janub va Mars sayyorasining ramzlari; oq rang – Kuz ramzi, u paytda omborlar oq guruch bilan to’ladi; kuzga tabiiy kuch metall – TSzin mos keladi (kayralgan bolta tig’ining rangi); bu g’arb – uchgan, quyosh botadigan tomoni va o’lgan odamlarning ketadigan joyi (motam kiyimlari oq rangli qilinardi); Oy va Zuxra – Veneraning (“Taybo” – “buyuk oq” – metall yo’lduzi) nurlari; qora rang – Qish rangi, eng qorangi davrni, zimiston saltanat – Shimol rangi, yorqin emas Merkuriy rangi, tabiiy kuch suv – Shuyni rangi. sariq rang – Yoz faslining oxiri rangi, don ekinlarning yetilishi, xosil tug’diradigan tuproq rangi, tabiiy kuch yer – Tuning ramzi, bu markaz ramzi, ya ni yerni; Saturn sayyorasining ramzi (dexkonchilik xudosi).
O’simliklar va tirik jonlarning ramzlari.
Xitoyda Osmon va yerning antro’omorfik tasvirlari yo’q. Odamlarni Osmon va yer shunchalik qiziqtirmasdan, balki ularning qo’shilishi – nikohi qiziqtirardi. Shundan xitoyliklarning tasavvuri kelib chiqqan: ajdaho – yomg’ir xukumdori, erkak mohiyati edi. Ajdaxoni bulutlar orasida ‘arvoz qilib yurgani yoki to’lqinlararo suzgani va shu vaqtda yelkasidan va bo’ksasidan alanga chiqib turgani tasvir etilardi. Suv – uning tashqi, Olov – ichki muxitining ramzi deb xisoblanardi. Shunday qilib, ajdaxo ikki qarama-qarshi kuchlarni: yer – Osmon va Olov – Suvni birligini ko’rsatardi. Alangali dur – sharsimon chaqmoqni eslatadigan moma – qaldiroq simosi bo’lgan.
Ajdaho – kuyov ramzi bo’lgan, baqa va quyon – abadiy eleksir bilan bog’liq; ko’rsha’alak – baxt, sog’lik, saxovat; xo’roz – quyoshga sog’inish bilan bog’liq; bug’u – martabani oshirish ramzi; zog’orabaliq – muvaffaqiyat tilash ramzi; anor – ko’p bola tilash ramzi; shaftoli – ko’p yil yashash istaklarining ramzi va boshqalar.
Qadimiy Xitoy kostyumining oddiy shaklining paydo bo’lishiga odamlarning xo’jalik ishlari, xom – ashyo imkoniyatlari va inson iqlim sharoitlari sabab bo’lgandi. Tantanali va rasmiy kiyimlarning shakllari oddiy kiyimlardan o’zlashtirilgandi. Ular, bichimi bir xil bo’lgani holda, matosi, bezaklari va arzimas konstruktiv farqlari bilan ajralib turardi.
Xitoyliklarning kostyum tavsifi.
Xitoyliklar kiyimlari ichki va ustki, yelka va bel kiyimlaridan iborat edi.
Yelka kiyimi. Odatda xitoyliklar yelka kiyimlarining oldi ochiq bo’lgan. Ichki va ustki kiyimlarning bichim asosi bir xil bo’lgan. Konstruktiv xususiyatlari bo’yicha barcha kiyimlari ikki turga bo’linadi:
– birinchi turi – sharqiy-osiyo turi – tunikasimon bichilgan, old va orqa bo’laklarining uzunligi teng, yelkasida ikkiga buklangan ikki yon matodan tikilgan kiyim edi; matoning eniga qarab yengi ham bichilardi, yetmagan uzunligiga qo’shimcha mato bo’lagi tikilardi; Rim tunikasidan va yapon kimonosidan bu bichim stanni qo’ltig’i yumaloqlanganligi bilan farqlanardi; O’rta Osiyo kiyimlaridan orqasida o’rta choki borligi bilan farqlanardi;
– odatdagi xitoy kiyimining ikkinchi turi ham oldi ochiq va orqa o’rta chokli bo’lgan, lekin ularda qiyalangan yelka choki qilinardi; shu sababdan ularning old va orqa bo’laklari alohida bichilardi.
Ushbu ikki tur kiyimlarning simmetrik va assimetrik bichimlari bo’lardi. Simmetrik bichimda old bo’laklari uchma – uch bo’lgan, assimetrik bichimda esa, chap old qismiga qo’shimcha bo’lak ulanardi, o’ng bo’lagi ko’rinmasligi uchun kaltaroq qilinardi.
Sharqi – osiyo bichim turidagi simmetrik kiyimlarga erkak va ayollarning ichki va ustki ko’ylaklari kiradi, assimetrik kiyimlariga esa erkak va ayollar xalatlari va ichki ikki bortli koftalar kiradi.
Yelka chokli kiyimlarga nimchaning barcha turlari, yoni tikilmagan simmetrik bichimli erkaklar ichki kiyimi va ayollar ko’kragini siqib turadigan ichki ko’ylagi kiradi.
Birinchi tur kiyim bichilganda, yonini pasti sal kengaytiriladi, tor matolardan tikilgan xalat va koftalarni yoniga qo’shimcha qiyiqlar tikilardi. Stan bilan yaxlit bichilgan yengning asosiy bo’laklariga qo’shimcha bo’laklar tirkiladi. yengning pastki tomoni (chok bo’ladigan joyi) to’g’ri yenglarda gorizontal va uchiga qarab torayadiganlari qiya bichilardi (40 – rasm).
40 – rasm. Har xil tarixiy davlarda imperatorlar kostyumi.
Yelka kiyimning barcha turlarida yoqa o’mizi aylana qirqilgan; oldi qirqilgan ikki qavatli tik yoqasi bo’lgan. Etagi esa dumaloqlangandi.
Barcha turli xitoy kiyimlarda farqlovchi hususiyatlaridan biri – ma’lum uzunlikda etagini yonlarida, oldida va orqasida yoki hamma tomonlarida kesimlari bo’lishi shart edi. Kesimlar bo’limlarning pastki tomonlarini tikilmaganligidan xosil bo’lardi (41 – rasm).
41 – rasm. Min davridagi kiyimlar.
Xitoy yelka kiyimining yana bir qiziqarli hususiyati – o’ziga xos tugmalash usuli. Odatda, asosiy gazmoldan eshib shnur qilinardi va undan sharsimon tugmacha tikilardi. Ba’zan, sharsimon metall yoki shisha tugmalar ham qo’llanardi. Shnurdan qilingan ilgaklar o’ng tomoniga qilinardi. Assimetrik kiyimlarda tugmalar yoqasidan yon kesimgacha qilinardi. Odatda erkaklar kiyimida tugmalar soni toq, ayollarniki – juft bo’lardi.
Bashang kiyimlarning bichimi kundaliklardan farqlanmasdi, lekin ularga qo’llangan matolarning sifati ancha yuqori edi. Ayollar kiyimi, ayniqsa yoshlarniki, ranglar yorqinligi, naqsh, rang – barang kashtalari va bezaklari bilan ajralib turardi. Boy ayollar koftalarning yoqa va chap old bo’lagi aylana kashtalangan xoshiya bilan, kambag’allarniki – bir xil rangli tasma bilan bezatilardi.
Har xil yelka kiyimlar, bel kiyimi – ishton ayollar va erkaklar kiyimining asosi bo’lgan. Shunga e’tibor berish kerak: yelka kiyimi hech qachon ishtonga tikib kiyilmas edi. Eng keng tarqalgan erkaklar ichki kiyimi sharqinson osiyo bichimidagi simmetrik “duy tszin ” yoki asimmetrik “se tszin ” ko’ylak “xan shan tsza” bo’lgan. Issiq ob-xavoda ko’ylakning o’zi ustki kiyim bo’lishi mumkin edi. Boshqa vaqtda uni ustidan to’q rangli astarli ‘atadan qavilgan, yana bitta yoki bir nechtasini yaratishar edi.
Keng tarqalgan erkaklarning ustki kiyimi sharqiy osiyo bichimidagi uzun xalat “chan pao” edi. Xashamatli bezatilgan xalatlar aslzodalar va amaldorlar uchun rasmiy kostyumning majburiy elementi edi.
Ko’chada va xizmatga oid joylarda xalat ustidan old bo’laklalarining uzunligi teng kalta yoki uzun kofta kiyishardi.
O’rta tabaqali aholi shunga o’xshagan lekin bezatilmagan xalat va ustidan kofta yoki nimcha kiyishardi. Ko’pchilik oldida xalatsiz yurish beadablik va kambag’allik xisoblanardi. Kambag’al shaharliklar va dexqonlar xalatsiz yurishardi.
Ayollar ichki kiyimining erkaklarnikiga nisbatan farqi bor edi. Qadimiy Xitoy odatlari bo’yicha ayollar go’zalligining asosiy belgisi – yassi ko’krak xisoblanardi. Unga erishish uchun qizlar va ayollar ko’kragini uzun i’ gazlamali tasma “bao syun tyao” bilan tarang siqib bog’lab qo’yishardi. Shu maqsadda ham tanani siqib turadigan ichki nimcha “kan tszyan , kan tszyar” ni kiyishardi. Faqat xomilador va bola emizadigan ayollar ko’kraklarini bog’lamas edilar.
Qadimiy Xitoyda ayollar ustki kiyimi sharqi-osiyo usulida turli assimetrik bichilgan kofta “‘pao” bo’lgan. Uni uzun ishton va yubka-kofta ustidan kiyishardi. Kofta ustidan nimcha “bey sin ” va tantanali marosimlarda etagi shokila bilan bezatilgan uzunroq nimcha “sya ‘ey” kiyishardi. Boy ayollar koftalarining yoqasi va chap old bo’lagining etagini kashta va xoshiya bilan bezatishardi. Kambag’al ayollar koftasi bezaksiz edi yoki bir rangli tasma bilan bezatilardi. Koftani ishton ustidan kiyishardi.
Ayollar xalati “tsi pao” sharqi – osiyolini assimetrik bichimli ko’rsatar edi. Xalatning shakli to’g’ri yoki sal tanaga yopishib gavda shaklini ko’rsatar edi. Modaga asoslanib ularni yengi to’g’ri, keng yoki tor, qiyalangan, uzun yoki kalta bo’lardi. Yozlik xalatlar yengsiz bo’lishi mumkin edi. Xalatlarning uzunligi tizzadan yoki tupig’igacha bo’lib, yon kesimli yoki kesimsiz bo’lishi mumkin edi. Chap old bo’lagini borti qiyalangan, dumaloqlangan va boshqa shakllarda bo’lishi mumkin edi. Xalatni ikki qavatli tik yoqasining eni urfga oid o’zgarardi (42 – rasm). Xalat “tsi pao” ni koftadan asosiy farqi – uni uzun ishtonsiz kiyishardi.
Erkaklar yelka kiyimining ranglari ko’k, qora, oq, kul rang va jigar rang bo’lgan, ayollar kiyimlarining ranglari yorqinroq bo’lgan.
Erkaklar va ayollar bel kiyimlari ishton “kutsza” va yubka-plaxta “tsyun za” va peshband bo’lgan.
42 – rasm. Yuqori tabaqa ayollarining kiyimlari.
Ustki va ichki ishtonlarning bichimi farqlanmasdi. Ishtonlar ikki yoki bir necha mato bo’laklaridan bichilardi. Ikki poycha bo’laklariga keng og’ va tepasiga oq to’g’ri to’rtburchak shaklli mato tikilardi. Tepasi juda keng ishtonlar bo’ksada to’q rangli ip matodan qilingan tasma yordamida mahkamlanardi. Ortiqcha kengligidan oldida tahlam qilinardi. Ayollar ishtoni og’ida o’rta chok qilinmas edi (yovuz rux kirmasin deb), erkaklarnikida esa o’rta chok qilinardi. Ishtonlar cho’ntaksiz bo’lardi.
Sovuq paytda va ba zan bayram va tantana munosabati bilan ishton pochasi paypoq ustidan chiqarilib, mahsus qora tasma bilan bog’lab qo’yilardi.
Uch faslga mos ishtonlar bo’lgan: yozlik-astarsiz, oq, qora, ko’k, kul rang matodan; bahor, kuzlik astarli to’q rangli matodan; qishlik, paxtali, qavilgan qilinar edi.
Ishton -paypoq “toqau” Xitoyda paydo bo’lgan. Bu alohida, og’i biriktirilmagan, paypoqsimon poychalar edi. Ular bog’ich yordamida belboqqa mahkamlanardi. Xozirgi davrda “toqau” ni ishton ustidan kiyishadi.
Odatda ishtonni kanop tola “bu, mabu” yoki shoyi va ip matodan tikishadi.
Sovuq faslda ishton ustidan paxta bilan qavilgan ishton toqau ham kiyiladi.
Ko’pincha xitoyliklar ishton poychasini tizza pastidan bog’lar edi. Ba zan uni gamash “bi” bilan tortib qo’yishardi yoki ustidan etiksimon paypoq “va” ga kirgizardi.
Yubkap plaxta “shan” ni o’rta va yuqori tabaqaning erkak va ayollari kiyishardi. Uning bichimi bir xil bo’lgan: ikki to’g’ri to’rtburchakli matoga belbog’ tikilar edi (peshbandga o’xshash) va ular yordamida belga mahkamlanardi. Shanni yon tomoni plissirovka, o’rtasi orqa va old bo’laklarida kashta qilinardi.
Ayollar yonlari tikilgan, yonining tepasida uchburchak kesiklari qilingan yubka kiyishardi. Kesiklar orasidan ichiga kirgizilgan kofta ko’rinardi.
Ko’pincha kofta va plaxta kiyishganda old belboqqa peshbandni qistirib qo’yishardi. Uni qurbonlik marosimlarda kiyish shart edi. Peshband odatda qizil rangli bo’lib, shaxsning ijtimoiy sharoitiga mos qilib bezaklanardi.
Kostyumning eng muhim bo’limlaridan biri belbog’ “day” h isoblanardi. Aslzodalar va amaldorlarning boylik belgisi bo’lib, ular xilma-xil bo’lardi. Ularning ikki turi uchrardi:
1) matodan qilingan ikkita ilgak va uzun osilinib turgan uchi bilan belbog’;
2) charmdan qilingan va nefrit, metall yoki shox plastinalar bilan bezatilgan belbog’ kamar.
Nefrit xalqalar va boshqa bezaklar bilan to’qilgan rangli shnurlar “shou” lar shaxsning ijtimoiy holini ko’rsatardi. Shouni beliga bog’lashardi, uchlari esa yonida yoki orqasida osilinib turardi. Unga ba’zan kerakli foydali buyumlarni (pichoq, chaqmoqtosh, uzuk va boshqalar) osib qo’yishardi.
Nefritdan yasalgan osilchoqlar “peyyuy” ham kiyimning bezagi bo’lgan, ular ham odamning ijtimoiy ahvolini ko’rsatardi.
Bosh kiyim va pricheskalar. Qadim zamonlarda xitoyliklar sochlarini qirqmaganlar. Ular sochlarini tugunga yig’ib, shpil ka yordamida mustahkamlab qo’yilar edilar. Bosh kiyimlarning shakllari har xil bo’lgan. Ularning kiyish odatlari Ovrupoliklarnikiga qarama-qarshi bo’lgan. Agar Ovrupoliklar hurmat bilan bosh kiyimni yechsa, xitoyliklar esa qaytaga uni kiyar edilar.
Ochiq havoda yoki binoda o’tkaziladigan marosimlarda (uchrashuvlar, banketlar va boshqalar) bosh kiyimni kiyish shart edi.
Qadimiy Xitoyda bosh kiyimni yechish lavozimdan ozod qilishni yoki aybiga iqror bo’lib kelishini bildirardi. 1644 yilda manjurlar bosib olgandan so’ng xitoyliklarning tashqi ko’rinishi o’zgardi, chunki manjurlar erkaklarning peshona sochini qirqishga, orqasida qolgan sochini esa uzun qilib o’rishga majbur qildilar.
Bosh kiyim voyaga yetganda kiyilardi. Bosh kiyimda mahalliy va ijtimoiy belgilar bo’lardi. Nefritdan osilchoqlar qilingan bosh kiyim faqat tantanali marosimda kiyilardi. Xitoy ayollari odatda bosh kiyimni deyarli kiyishmasdi, faqat tantanali marosimda, ayniqsa, to’yda, murakkab bosh kiyim kiyilardi. Bosh kiyimlarni shakli 6-qirrali, 3-qirrali, dumaloq, soyabonli yoki soyabonsiz, konussimon va boshqalar bo’lgandi.
Bosh kiyimlarni shakli 6-qirrali, 3-qirrali, dumaloq, soyabonli yoki soyabonsiz, konussimon va boshqalar bo’lgandi.
Oyoq kiyimlar. Matodan, kanop tolasidan yoki poholdan to’qilgan yengil tufli “tszuy” keyinroq “li” deb atalgan oyoq kiyim keng tarqalgan edi. Matodan qilingan tuflining boshlig’i “semyan ” ko’pincha naqshli qilinardi. Qalin tagligi bir necha qavat yelimlangan va tikilgan qog’ozdan qilinardi. Charmdan qilingan tuflilar ham uchrab turardi (43 – rasm).
43 – rasm. Oyoq kiyimlari.
Tantanali tufli “si” ikki qavat hoshiya bilan bezatilardi. Tovonning yon tomonlari yanchilgan chig’anoq toshdan qilingan bo’yoq bilan bezatilardi. Uchi esa, qo’shimcha yelkasimon qo’shimcha bilan bezatilardi.
Yog’ingarchilikda yog’ochdan qilingan skameykasimon, tepasi yo’q shippak “tszi” kiyishardi. Matodan qilingan tasma yordamida tszi oyoqqa bog’lanib qo’yilardi.
Ko’chmanchilar tasirida Xitoyga charm etik “syue” kirib keldi, shular qatorida matodan qilingan etik ham bo’lgan.
TSin davrida saroyda uchi sal ko’tarilgan ipak yoki charm etik kiyishgan. Fuqaro amaldorlar kvadrat tumshuqli etik kiyishardi. Bu Osmon va yerning jismoniy va intellektual kuchlarini qarama-qarshiligini kor’satardi.
Etik qunji – “syuetun” dan cho’tak sifatida foydalanar edilar.
Ichki kiyim – Undergarment
Ichki kiyimlar yoki ichki kiyim narsalari kiyim-kechak tashqi kiyimlar ostida kiyiladi, odatda teriga bevosita tegishlidir, garchi ular bitta qatlamdan ko’proq bo’lishi mumkin. Ular tashqi kiyimlarning ifloslanishiga yoki shikastlanishiga yo’l qo’ymaslik uchun xizmat qiladi tanadan ajralish, kamaytirish uchun ishqalanish tashqi kiyim teriga qarshi, tanani shakllantirish va uning qismlarini yashirish yoki qo’llab-quvvatlash uchun. Sovuq havoda, uzun ichki kiyim ba’zan qo’shimcha issiqlik berish uchun kiyiladi. Ichki kiyimlarning maxsus turlari diniy ahamiyatga ega. Ba’zi kiyimlar ichki kiyim sifatida, boshqalari, masalan Futbolkalar va ayrim turdagi shortilar ham ichki kiyimga, ham tashqi kiyimga mos keladi. Agar mos materialdan tayyorlangan bo’lsa yoki to’qimachilik, ba’zi ichki kiyimlar xizmat qilishi mumkin tungi kiyim yoki mayo va ba’zilari uchun mo’ljallangan jinsiy tortishish yoki ingl.
Ichki kiyimlar, odatda, ikki xil bo’ladi: tanani yopish uchun va bel va oyoqlarni yopish uchun kiyinish, ammo ikkalasini ham yopadigan kiyimlar mavjud. Ichki kiyimlarning turli xil uslublarini odatda ayollar va erkaklar kiyishadi. Bugungi kunda urg’ochilar odatda kiyadigan ichki kiyimlarga quyidagilar kiradi bralar va külot (qistirgichlar Britaniya ingliz tili ), erkaklar ko’pincha kiyishadi klassik qisqartmalar, bokschi uchun qisqacha ma’lumotlar, yoki bokschi shorti. Ikkala jins vakillari kiyadigan narsalarga futbolkalar, yengsiz ko’ylaklar (singletlar yoki tanklar deb ham ataladi), bikini ichki shimlari, tanga, G-torlari va T-jabhalar.
Mundarija
- 1 Terminologiya
- 2 Funktsiya
- 2.1 Diniy funktsiyalar
- 3.1 Qadimgi tarix
- 3.2 O’rta asrlar va Uyg’onish davri
- 3.3 Ma’rifat va sanoat davri
- 3.4 1900 dan 1920 yilgacha
- 3.5 1930 va 1940 yillar
- 3.6 1950 va 60-yillar
- 3.7 1970-yillardan hozirgi kungacha
- 4.1 Ishlatilgan ichki kiyim
- 6.1 Bozor
- 6.2 Dizaynerlar va chakana sotuvchilar
Terminologiya
Ichki kiyimlar bir qator atamalar bilan ma’lum. Ichki kiyim, ichki kiyim va ichki kiyim rasmiy atamalardir, ichki kiyimlar esa bemalol Avstraliyada, Reg Grundis (qofiya jargoni uchun undies) va Reginaldsva, Buyuk Britaniyada, kichik (avvalgisidan kichkina kiyim) va (tarixiy jihatdan) eskirmaydigan. Qo’shma Shtatlarda ayollar ichki kiyimlari nomi bilan tanilgan bo’lishi mumkin nozik taomlar tavsiya etilgan kir yuvish mashinasining tsikli tufayli yoki ular sodda qilib aytganda, nozik. [ iqtibos kerak ]
Ayollarning ichki kiyimlari jamoaviy ravishda ham deyiladi ichki kiyim. Ular ham chaqiriladi yaqin kiyim va yaqinlar.
An pastki ko’ylak (yelek Buyuk Britaniyada) bu ichki kiyimning bir qismi tanasi, esa ichki kiyim (shim Buyuk Britaniyada), tortmachalar va pastki qisma qopqog’ini yoping jinsiy a’zolar va dumba. Maxsus ichki kiyimlar uchun shartlar jadvalda keltirilgan quyida.
Tashqi kiyim ostida ichki kiyim kiymaslik Amerika jargonida ma’lum ketayotgan komando, [1] erkin to’p erkaklar uchun yoki bepul parlatish ayollar uchun. Sutyen kiymagan ayolning xatti-harakatlari ba’zida deyiladi freeboobing. [2]
Funktsiya
Ichki kiyim turli sabablarga ko’ra kiyiladi. Ular tashqi kiyimlarni ifloslanishdan saqlaydi terlash, siydik, [3] sperma, seminalgacha suyuqlik, najas, qindan bo’shatish va hayz qoni. [4] Ayollar brassieres uchun qo’llab-quvvatlash ko’krak va erkaklar qisqacha ma’lumotlar uchun xuddi shu funktsiyani bajaradi erkak jinsiy a’zolar. A korset sifatida kiyinishi mumkin poydevor uchun kiyim ayolni o’zgartirish tana shakli. Sport bilan shug’ullanayotganda qo’shimcha qo’llab-quvvatlash va himoya qilish uchun erkaklar ko’pincha qattiq ichki kiyim kiyishadi, shu jumladan jockstraps va stakan cho’ntagi bilan jockstraps va himoya kosasi. Ayollar kiyishlari mumkin sport bralar ular ko’proq qo’llab-quvvatlashni ta’minlaydi, shuning uchun qulaylikni oshiradi va zarar etkazish ehtimolini kamaytiradi ligamentlar Yugurish kabi yuqori ta’sirli mashqlar paytida ko’krak qafasining. [ iqtibos kerak ]
Sovuq iqlim sharoitida ichki kiyim egasining issiq bo’lishiga yordam beradigan qo’shimcha kiyim qatlamini tashkil qilishi mumkin. Ichki kiyim ham egasini saqlab qolish uchun ishlatilishi mumkin kamtarlik – masalan, ba’zi ayollar kiyishadi kamzullar va sirpanishlar (mayda paltolar ) kiyim ostida shaffof. Aksincha, ba’zi turdagi ichki kiyimlarni jinsiy titrilatsiya uchun kiyish mumkin, masalan yeyiladigan ichki kiyim yoki krujkalarsiz külot. [ iqtibos kerak ]
Ichki kiyimlar ostida izolyatsiya uchun kiyiladi kosmik kostyumlar va quruq kostyumlar. Quruq kostyumlar holatida, ichki kiyimlarning izolyatsiya qiymati kutilgan suv harorati va rejalashtirilgan sho’ng’in yoki suv faoliyati uchun faoliyat darajasiga mos ravishda tanlanadi. [5]
Ba’zi kiyimlar faqat ichki kiyim sifatida ishlab chiqilgan, boshqalari esa Futbolkalar va ba’zi bir qisqa shimlar ham ichki, ham tashqi kiyim sifatida mos keladi. Ichki kiyimning tashqi kiyim sifatida yaroqliligi, ichki va tashqi iqlimdan tashqari, asosan ijtimoiy me’yorlarga, modaga va qonun talablariga bog’liq. Agar mos materialdan tayyorlangan bo’lsa, ba’zi ichki kiyimlar xizmat qilishi mumkin tungi kiyim yoki mayo. [ iqtibos kerak ]
Diniy funktsiyalar
Ichki kiyimlar diniy ahamiyatga ham ega bo’lishi mumkin:
- Yahudiylik. Ijtimoiy kiyinish qoidalariga mos kelish uchun tallit katan ko’pincha ko’ylak ostida kiyiladi. [iqtibos kerak ]
- Mormonizm. Ularning ortidan vaqf a ma’bad, Mormonlar maxsus kiyish ma’bad kiyimlari bu ularga ma’badning ta’limotlarini eslashga yordam beradi. [6]
- Sihizm. Imonning beshta maqolasidan biri (panj kakaar ) tomonidan kiyilgan Sikh erkaklar va ayollar – bu o’xshash ichki kiyimlarning ma’lum bir uslubi bokschi shorti va sifatida tanilgan kacchera. [iqtibos kerak ]
- Zardushtiylik. Zardushtiylar a deb nomlangan pastki ko’ylak kiyadilar Sedreh a deb nomlanuvchi bel atrofidagi muqaddas kamar bilan bog’langan Kushti. [iqtibos kerak ]
Tarix
Qadimgi tarix
A mozaika dan Piazza Armerina Sitsiliyada a kiygan ayolni ko’rsatmoqda strofiy (ko’krak bezi) va a subligakulum
1412 yilda belkurak Très Riches Heures du Duc de Berry
The belkurak ichki kiyimning eng oddiy shakli; ehtimol bu odamlar kiygan birinchi ichki kiyim edi. Issiq iqlim sharoitida, kiyim-kechak, odatda, kelib chiqishi shubhasiz bo’lgani kabi, faqat bitta kiyim edi (uni ichki kiyimga emas, balki tashqi kiyimga aylantiradi), ammo sovuq mintaqalarda kiyim ko’pincha odamning kiyimiga asos bo’lib xizmat qiladi va boshqa kiyimlar bilan qoplanadi. . Ko’pgina qadimiy tsivilizatsiyalarda bu mavjud bo’lgan yagona ichki kiyim edi.
Choyshab uchta asosiy shaklga ega bo’lishi mumkin. Birinchisi va eng sodda, shunchaki uzun bo’yli material bo’lib, u oyoqlar orasiga, so’ngra bel atrofiga uzatiladi. Arxeologlar 7000 yillik tarixga ega charmdan tikilgan bunday matolarning qoldiqlarini topdilar. [7] Qadimgi Gavayi malo Yaponlarning bir nechta uslublari singari ushbu shaklda edi fundoshi. Boshqa shakl odatda a deb nomlanadi kesh-jins: mato uchburchagi iplar yoki ilmoqlar bilan ta’minlangan bo’lib, ular oyoqlar orasidagi va jinsiy a’zolar ustidagi uchburchakni mahkamlash uchun ishlatiladi. Misrlik shoh Tutanxamon (Miloddan avvalgi 1341 – miloddan avvalgi 1323) ko’pchilik bilan ko’milgan holda topilgan zig’ir ushbu uslubning matolari. [7] Muqobil shakl ko’proq yubka -ga o’xshash: mato bir necha marta songa o’raladi va keyin a bilan mahkamlanadi kamar.
Aytishlaricha, erkaklar kiyimlarini kiyib olganlar qadimgi Yunoniston va Rim, garchi yunon ayollari ichki kiyim kiyib olganlari aniq emas. Faqat qullar kiyimlarini kiyib yurgan va fuqarolar ularning ostidan ichki kiyim kiymagan degan taxminlar bor. xitonlar. Mozaika Rim davri ayollarning (birinchi navbatda sport sharoitida, boshqa hech narsa kiymagan holda) ba’zan kiyib yurishlarini ko’rsatmoqda strofiya (ko’krak bezi) yoki yumshoq teridan yasalgan brassieres subligakula ular shortik yoki belkurak shaklida bo’lgan. Subligakula erkaklar ham kiyishgan. [7]
Bezaklar uchun ishlatiladigan mato bo’lishi mumkin jun, zig’ir yoki a linsey-vulsi aralashtiramiz. Import qilingan ipakni faqat yuqori sinflar sotib olishi mumkin edi.
Choyshabni butun dunyo bo’ylab odamlar kiyishni davom ettirmoqdalar – bu, masalan, ko’plab Osiyo jamiyatlarida an’anaviy ichki kiyim shakli. Turli xil, asosan tropik madaniyatlarda, an’anaviy erkaklar kiyimi hali ham belning ostidagi bitta kiyimdan iborat bo’lishi mumkin yoki hatto umuman yo’q, ixtiyoriy ravishda ichki kiyim, shu jumladan hindistonlik dhoti va qo’ziqorinlar yoki Shotlandiya kilt.
O’rta asrlar braies
O’rta asrlar va Uyg’onish davri
In O’rta yosh, g’arbiy erkaklar ichki kiyimlari erkinroq bo’lib qoldi. Choyshabning o’rniga bo’shashgan, shim o’xshash kiyim-kechak braies, egniga kirgan va keyin dantelli yoki belning va oyoqlarning o’rtasiga buzoqning o’rtalarida bog’langan. Boy odamlar tez-tez kiyib yurishardi chausses shuningdek, faqat oyoqlarini qoplagan. [7] Braies (yoki aksincha brakka ) antik davrda kelt va german qabilalari va keyinchalik O’rta asrlarda evropaliklar kiygan shimlarning bir turi edi. Keyingi o’rta asrlarda ular faqat ichki kiyim sifatida ishlatilgan. [ iqtibos kerak ]
1532–1533 yillardagi portret Titian ning Muqaddas Rim imperatori, Charlz V, kodda
Vaqtiga kelib Uyg’onish davri, uzunroq xaus uslublarini joylashtirish uchun braies qisqartirildi. Chausses, shuningdek, formaga mos keladigan narsalarga yo’l qo’yar edi shlang, [7] oyoqlari va oyoqlarini qoplagan. O’n beshinchi asrning shlangi ko’pincha rang-barang bo’lib, har bir oyog’i turli xil rangdagi matoga yoki hatto oyoqqa bir nechta rangga ega bo’lgan. Biroq, ko’plab turdagi braies, xauss va shlanglarni boshqa kiyimlar bilan qoplash mo’ljallanmagan, shuning uchun ular aslida qat’iy ma’noda ichki kiyim emas edi.
Braies-ga, odatda, tugma yoki yopiq bog’langan old qopqoq o’rnatilgan edi. Bu kodi erkaklar ruxsat berdi siydik chiqarish bralarni butunlay olib tashlashga hojat qoldirmasdan. [7] Codpieces shlang bilan juda qisqa bo’lganida ham taqilgan dubletlar – yelek- (Buyuk Britaniya: waistcoat-) o’xshash kiyimlar, old tomondan bir-biriga bog’langan va boshqa kiyimlar ostida kiyilgan – modaga mos edi, chunki shlangning dastlabki turlari ochiq edi qisqich. Angliyalik Genrix VIII kodini to’ldirishni boshladi, bu katta va kattaroq kodpiklarning spiral tendentsiyasini keltirib chiqardi, bu faqat XVI asrning oxirlarida tugadi. Taxminlarga ko’ra, Qirolda bo’lishi mumkin jinsiy yo’l bilan yuqadigan kasallik sifiliz, va uning katta kodi uning alomatlarini yengillashtirish uchun dori-darmonlarga botgan bintni o’z ichiga olgan bo’lishi mumkin. [7] Genri VIII ham sog’lom o’g’lini xohlagan va o’zini shu tarzda loyihalashtirish tug’ilishni tasvirlaydi deb o’ylagan bo’lishi mumkin. Codpieces ba’zan kichik narsalarni ushlab turish uchun cho’ntak sifatida ishlatilgan. [7]
Xususiy xonim budoir; pushti pushti ustiga norasmiy kashta tikilgan ko’ylagi kiyib olgan korset yoki oddiy ko’krak va bezatilgan kamzul, v. 1600
O’rta asr erkaklari ham, ayollari ham tanasining yuqori qismida, odatda, yaqin ko’ylakka o’xshash kiyim kiyib, ” kimyo Frantsiyada yoki Angliyada smock yoki shift. Zamonaviy ko’ylakning kashfiyotchisi chemise erkakning miyasiga, uning tashqi kiyimlari ostiga tiqilib qolgan. Ayollar ostiga kimyo kiyib yurishgan xalatlar yoki xalatlar, ba’zan bilan mayda paltolar chemise ustidan. Ishlab chiqilgan ko‘rpacha petticoats kesilgan ko’ylak bilan namoyish etilishi mumkin edi, bu holda ular ichki kiyimga emas, balki yubka bilan xizmat qilishgan. XVI asr davomida farthingal mashhur edi. Bu qotib qolgan kamzul edi qamish yoki majnuntol u ayolning tanasidan beliga cho’zilgan konus singari ajralib turadigan tayoqchalar.
Taxminan bu vaqtda korsetlar kiyila boshlandi. Avvaliga ular tanani juft deb atashgan, bu esa qattiqlashtirilgan dekorativlikni anglatadi ko’krak qotib qolgan boshqa korpus ustiga kiyiladi karam, qamish, qamish, kit suyagi yoki boshqa materiallar. Ular mayda-chuyda, egri chiziqli korsetlar emas edi Viktoriya davri, lekin büstü tekislangan tekis chiziqli turar joylar.
Oxir-oqibat erkaklar brai va shlangi o’rniga oddiy paxta, ipak yoki zig’ir old tomonida tugma qopqog’i bo’lgan odatda tizzadan uzun shimlar bo’lgan tortmalar. [7]
O’rta asr odamlarini faqat shim kiyib, ichki kiyimsiz, shunga o’xshash asarlarda ko’rish mumkin Maktabdagi eshak tomonidan Pieter Bruegel oqsoqol, ichidaTrès Riches Heures du duc de Berry tomonidan Birodarlar Limburg yoki Grimani Breviary: Fevral oyi tomonidan Jerar Horenbout.
2012 yilda topilmalar Lengberg qal’asi, yilda Avstriya, buni ko’rsatdi dantel va zig’ir brassierga o’xshash kiyimlar, ulardan biri zamonaviy sutyenga juda o’xshash bo’lib, u mavjud deb o’ylashidan yuzlab yillar oldin paydo bo’lgan. [8] [9]
Ma’rifat va sanoat davri
Qattiq dantelli yoki osonlikcha moda, 1770-yillarning boshlari satirik Jon Kollet tomonidan chizilgan
Ixtirosi yigiruvchi jeni mashinalar va paxta tozalash zavodi 18-asrning ikkinchi yarmida paxta matolari keng tarqaldi. Bu fabrikalarga ruxsat berdi ommaviy ishlab chiqarish ichki kiyim va birinchi marta odamlar ichki kiyimlarni uyda emas, balki do’konlarda sotib olishni boshladilar.
Ayollar qoladi 18-asrning orqasida bog’langan va elkalarini orqaga tortib, baland, dumaloq ko’krak va tik holatni hosil qilgan. Rangli turar joylar mashhur edi. Asr oxiridagi mamlakatning qulay uslublari bilan qolish qisqartirildi va qisqartirildi gazsiz yoki faqat engil suyak va endi korset deb nomlangan. 1820-yillarda qattiq bellar modaga aylanganligi sababli, korset yana suyak va dantelli bo’lib, shaklni yaratdi. 1860 yillarga kelib, kichik (“”ari “) bel go’zallikning ramzi sifatida ko’rila boshlandi va bunga erishish uchun korsetlar kit suyagi yoki po’lat bilan qattiqlashtirildi. Korsetlarni” mahkam bog’lab qo’yish “odatiy odat emas edi, aksariyat ayollar orasida, ba’zida bu ayol nafaqaga chiqishga muhtoj hushidan ketish xonasi, Korsetning asosiy ishlatilishi kichkina bel ko’rinishiga erishish uchun korset va kiyimlar birgalikda yaratgan optik illyuziyadan foydalangan holda, kunning moda shaklini yaratish uchun kiyimlar uchun silliq chiziqni yaratish edi. [10] 1880-yillarga kelib kiyim-kechak islohoti bu harakat og’riq va ichki organlar va suyaklarning zararlanishiga qarshi tashviqot olib borgan mahkam bog’ich. Inez Gaches-Sarraute egasining mushaklarini qo’llab-quvvatlashga yordam beradigan tekis old büstü bilan “sog’liq korseti” ni ixtiro qildi.
Korset odatda yupqa ko’ylakka o’xshash zig’ir yoki paxtadan yasalgan smenada kiyib yurilgan yoki muslin. [11] Yubka uslublar qisqaroq va uzunroq tortmachalar deb nomlandi pantalettes yoki pantalonlar oyoqlarini yopiq holda ushlab turdi. Pantalettes 19-asrning boshlarida Frantsiyada paydo bo’lgan va tezda Angliya va Amerikaga tarqaldi. Pantalettes bir shakli edi taytlar yoki uzun tortmachalar. Ular bel qismiga tugmachalar yoki dantellar bilan bog’langan bitta yoki ikkita alohida kiyim, har bir oyoq uchun bittadan bo’lishi mumkin. Gigiena sabablari tufayli krovat ochiq qoldirildi.
“Salomatlik korsetlari” 1883 yilda
18-asrning 30-yillaridan etaklar to’la bo’lganligi sababli, ayollar zamonaviy qo’ng’iroq shakliga erishish uchun ko’plab petticoats kiyishdi. 1850 yillarga kelib, qattiqlashdi krinolinlar va keyinroq halqa yubkalar har doim kengroq etaklarni kiyishga imkon berdi. The shovqin-suron, shakllarini yaxshilash uchun dumg’aza ustiga taqilgan ramka yoki yostiq, ikki asr davomida ayollar tomonidan ishlatilib kelingan, ammo 1880-yillarning oxirlarida mashhurlikka erishgan va 1890 yillarda modadan butunlay chiqib ketgan. krinolinlar kiyib, kamtarlik va iliqlik uchun ko’pincha ostidan tortma taqib yurishgan.
XIX asr oxiridagi erkaklar, ayollar va bolalar uchun yana bir keng tarqalgan ichki kiyim bu edi kasaba uyushma kostyumi. Ixtiro qilingan Utica, Nyu-York va 1868 yilda patentlangan, bu bitta tugmachali old tugmachali kiyim, odatda trikotaj materialdan yasalgan, yengi bilagi va oyoqlari to’piqgacha tushgan. Uning hojatxonaga borishini engillashtirish uchun orqasida tugmachali qopqoq bor edi (og’zaki ravishda “kirish lyuki”, “tushadigan o’rindiq” yoki “o’t o’chiruvchining qopqog’i” deb nomlanadi). Kasaba uyushma kostyumi kashshof edi uzoq Jon, ehtimol amerikalik bokschi nomi bilan atalgan uzun qisma yuqori va uzun shimlardan tashkil topgan ikki qismli kiyim Jon L. Sallivan ringda xuddi shunday kiyim kiygan. [7]
The jockstrap 1874 yilda ixtiro qilingan, C.F. Chikagodagi sport mollari ishlab chiqaruvchi “Sharp & Smith” kompaniyasining Bennetti velosipedda qatnashadigan velosipedchilarga qulaylik va yordam beradi. tosh ko’chalari Boston, Massachusets. [7] 1897 yilda Bennettning yangi tashkil etilgan velosiped veb-kompaniyasi patentlangan va velosiped jokey tasmasini ommaviy ishlab chiqarishni boshladi. [12]
1900 yildan 1920 yilgacha
Ushbu bo’lim uchun qo’shimcha iqtiboslar kerak tekshirish. Iltimos yordam bering ushbu maqolani yaxshilang tomonidan ishonchli manbalarga iqtiboslarni qo’shish. Resurs manbasi bo’lmagan material shubha ostiga olinishi va olib tashlanishi mumkin. ( 2012 yil yanvar ) (Ushbu shablon xabarini qanday va qachon olib tashlashni bilib oling)
Ayollar ichki kiyimlari reklamasi, 1913 yil
Yangi Britaniyaning standart gigienik ichki kiyimini qanday yuvish mumkin, v. 191520-asrning boshlariga kelib, ommaviy kiyim-kechak sanoati jadal rivojlanib bordi va raqobat ishlab chiqaruvchilarni raqobatlashish uchun har xil innovatsion va hiyla-nayrang dizaynlarini taklif qilishga majbur qildi. The Xanlar kompaniya ushbu portlashdan kelib chiqib, tezda 1930 yillarga qadar keng tarqalgan kasaba uyushma kostyumlarining eng yaxshi ishlab chiqaruvchisi sifatida o’zini namoyon qildi. [7] To’qimachilik texnologiyasi takomillashishda davom etdi va bitta kasaba uyushma kostyumini ishlab chiqarish vaqti kundan-daqiqaga kamaydi.
Ayni paytda ayollar ichki kiyimlari dizaynerlari korsetni bo’shashtirdilar. Yangi, egiluvchan, ammo qo’llab-quvvatlovchi materiallar ixtirosi kit va po’lat suyaklarini olib tashlashga imkon berdi. Emansipatsiya yoki ozodlik pardasi toraytiradigan korsetlarga alternativa taklif qildi va Avstraliya va Buyuk Britaniyada erkinlik ko’ylagi qizlar bilan bir qatorda ayollar uchun standart narsaga aylandi.
Erkaklar ichki kiyimlari ham ko’paymoqda. Benjamin Jozef Klark, migrant Luiziana dan Nyu-Jersi, ochildi venchur kapitalist Bossier ismli firma Bossier Parish. Uning firmasi tomonidan ishlab chiqarilgan mahsulotlardan biri zamonaviy ichki kiyimga o’xshash mahkam o’rnashgan bokschilar edi. Kompaniya 20-asrning boshlarida bankrot bo’lgan bo’lsa-da, erkaklar ichki kiyimlari dizayniga biroz ta’sir ko’rsatdi.
Ichki kiyim reklama birinchi marta 1910 yillarda paydo bo’lgan. AQShda birinchi ichki kiyimlarni bosma reklama paydo bo’ldi Shanba kuni kechki xabar tomonidan 1911 yilda va tomonidan tasvirlangan moyli rasmlar J. C. Leyendecker “Kenosha Klosed Krotch”. Dastlabki ichki kiyim reklamalarida chidamlilik va qulaylik ta’kidlangan, moda esa savdo nuqtasi sifatida qaralmagan.
1910-yillarning oxiriga kelib, Chalmers Knitting Company birlashma kostyumini yuqori va pastki qismlarga ajratib, zamonaviy pastki ko’ylak va tortmalarni ixtiro qildi. Ayollar ushbu asosiy duetning lacier versiyasini kiyib yurishgan kamzul va shimlarga teging.
“Step ins” va kamzul ustida korset, 1922 yil
1912 yilda AQShda birinchi professional ichki dizayner paydo bo’ldi. Frantsuz immigranti Lindsi “Layneau” Budreaux qisqa muddatli Layneau külot firmasini tashkil etdi. Garchi uning kompaniyasi bir yil ichida yopilgan bo’lsa-da, bu ko’plab darajalarga sezilarli ta’sir ko’rsatdi. Budrea dunyoga amerikalik ayol kompaniyani tashkil qilishi va boshqarishi mumkinligini ko’rsatdi va u ichki kiyim sanoatida ham inqilob qildi.
1913 yilda Nyu-York sotsialistikasi Meri Felps Jeykob lenta bilan ikkita ro’molchani bog’lab, birinchi zamonaviy brassierni yaratdi. Yoqubning asl niyati uning korsetidan chiqayotgan kit suyagini qoplash edi, bu uning shaffof kiyimi orqali ko’rinib turardi. Yoqub o’z oilasi va do’stlari uchun brassierlar tayyorlashni boshladi va kiyim haqidagi yangiliklar tez orada og’zaki nutqqa tarqaldi. 1914 yilga kelib, Jeykob o’zining dizayni uchun patentga ega edi va uni AQSh bo’ylab sotdi. O’tgan yillarda ayollar brassierga o’xshash kiyim kiygan bo’lishiga qaramay, Jeykob birinchi bo’lib muvaffaqiyatli bozorga chiqarildi va keng qabul qilindi.
O’n yillikning oxiriga kelib, shimga o’xshash “gullaydiganlar tomonidan ommalashtirilgan ” Amelia Jenks Bloomer (1818-1894), ammo ixtiro qilgan Elizabeth Smit Miller, deb atalmish bilan mashhurlikka erishdi Gibson qizlari velosiped va tennis kabi mashg’ulotlardan zavqlanadiganlar. Ushbu yangi ayol atletizm korsetni modadan tashqariga chiqarishga yordam berdi. Korsetning nobud bo’lishining yana bir muhim omili bu Birinchi Jahon urushi davrida metallning dunyo miqyosida etishmasligi edi. Brassier foydasiga po’lat dantelli korsetlar tushirildi.
Cho’milish kostyumi tanlovi, 1920 yil
Shu bilan birga, Birinchi Jahon urushi askarlariga tugmachali shortilar ichki kiyim sifatida berildi. Kiyimning old qismiga tikilgan alohida mato yoki “bo’yinturuq” ga biriktirilgan tugmalar va mahkamlanganligi yon tomonidagi bog’ichlar yordamida o’rnatildi. Ushbu dizayn shunchalik mashhur bo’lib, urush oxiriga kelib ittifoq kostyumini mashhurlik bilan to’ldirishni boshladi. Rayon Urushdan keyingi davrda kiyimlar ham keng tarqaldi.
20-asrning 20-yillarida ishlab chiqaruvchilar ta’kidlashni chidamlilikdan qulaylikka o’tkazdilar. Uyushma kostyumlarining reklamalarida tugmachalar sonini kamaytiradigan va kirish imkoniyatini oshiradigan patentlangan yangi dizaynlar haqida so’z yuritildi. Ushbu eksperimental konstruktsiyalarning aksariyati birlashma kostyumlari va tortmasida keng tarqalgan krovat qopqog’ini yopishning yangi usullari bilan bog’liq edi. Yangi to’qilgan paxta matoni nainsook chidamliligi bilan 1920-yillarda mashhurlikka erishdi. Chakana savdogarlar, shuningdek, oldindan tikilgan ichki kiyimlarni sotishni boshladi.
Shuningdek, 1920-yillarda qirralarning ayollar ko’ylaklari ko’tarildi, ayollar ochiq oyoqlarini yopish uchun paypoq kiyishni boshladilar. Ayollarning gullab-yashnashi ham ancha qisqaroq bo’ldi. Qisqa gullar yumshoqroq bo’lib, bolalar kabi kamroq qo’llab-quvvatlandi qopqoq qarash modaga kirdi. O’n yillikning oxiriga kelib, ular zamonaviy pantiesga o’xshash, ammo oyoqlari kengroq bo’lgan “qadamlar” deb nomlanishdi. Ular egiluvchanligi oshgani uchun kiyib yurishgan.
The garter kamar paypoqlar tushmasligi uchun ixtiro qilingan.
1928 yilda, Qizcha tomonidan boshqariladigan kompaniya Ida Rozental, Rossiyadan kelgan yahudiy immigrant brassier ishlab chiqardi va bralar uchun zamonaviy stakan o’lchamlarini taqdim etdi.
1930 va 1940 yillar
Zamonaviy erkaklar ichki kiyimlari asosan 30-yillarning ixtirosi edi. 1935 yil 19-yanvarda Coopers Inc. Chikagodagi dunyodagi birinchi brifinglarni sotdi. Artur Kneyler ismli “kiyim muhandisi” tomonidan ishlab chiqilgan, oyoq qismlari kesilgan qisqartmalar va Y shaklidagi ustma-ust uchib yurishgan. [7] Kompaniya dizaynni “Jokey” deb nomladi, chunki u ilgari faqat jockstrap-da mavjud bo’lgan darajada qo’llab-quvvatladi. Jokey tayoqchalari shunchalik ommabop bo’ldiki, ular kiritilganidan keyin uch oy ichida 30000 juft sotildi. Kuperlar, o’zlarining kompaniyalarining nomlarini o’zgartiradilar Jokey o’n yillar o’tib, o’zining “Mascul-line” samolyotini AQSh bo’ylab chakana savdo do’konlariga “erkaklar ko’magi” qisqacha ma’lumotlarini etkazib berish uchun yubordi. 1938 yilda Buyuk Britaniyada Jokeylar paydo bo’lganida, ular haftasiga 3000 narxda sotishgan. [7]
Ushbu o’n yillikda kompaniyalar, shuningdek, elastik kamar bilan jihozlangan tugmachasiz tortmalarni sotishni boshladilar. Bu birinchi haqiqiy bokschi shortilar edi, ular kiyilgan kalta shimlarga o’xshashligi bilan nomlandi professional jangchilar. Scovil ishlab chiqarish mahkamlagich bu vaqtda, bu har xil turdagi ichki kiyimlarga mashhur qo’shimchaga aylandi.
O’tgan asrning 30-yillari ayollari “endi” deb nomlangan korsetni olib kelishdi.kamar “. Kiyimda kit suyagi va metall tayanchlar yo’q edi va odatda brassier (hozirda” sutyen “deb nomlanadi) va biriktirilgan garterlar bilan birga kelgan.
Ikkinchi Jahon urushi davrida elastik belbog’lar va metall qisqichlar yana rezina va metall tanqisligi sababli tugmalarni mahkamlagichlarga yo’l berdi. Ichki kiyimlarni topish ham qiyinroq edi, chunki chet eldagi askarlar ularni olishga birinchi o’ringa ega edilar. Urushning oxiriga kelib Joki va Xeynlar AQShda sanoatning etakchilari bo’lib qolishdi, ammo Klyutt, Pibodi va Kompaniya “” deb nomlangan oldindan o’ylash jarayonini boshlaganda o’zini tanitdi.Sanforizatsiya “, 1933 yilda Sanford Klyutet tomonidan ixtiro qilingan, aksariyat yirik ishlab chiqaruvchilar tomonidan litsenziyalanadigan bo’ldi.
Ayni paytda, ba’zi ayollar korsetni yana bir bor qabul qilishdi, endi “arpa ” uchun ari – shakl bel chizig’i bu egasiga berdi. Ko’p ayollar strapless sutyen kiyishni boshladilar, bu esa ko’krakni yuqoriga ko’tarish qobiliyati bilan mashhur bo’ldi dekolmani kuchaytirish.
1950 va 60-yillar
1950-yillarga qadar ichki kiyim oddiy, oq kiyimlardan iborat bo’lib, ular omma oldida namoyish etilmasligi kerak edi. 1950-yillarda ichki kiyimlar o’z-o’zidan moda buyumlari sifatida targ’ib qilinib, izlar va ranglarda tikila boshlandi. Ishlab chiqaruvchilar, shuningdek, rayon va undan yangi matolar bilan tajriba o’tkazdilar Dakron, neylon va Spandex. [7] 1960 yilga kelib, erkaklar ichki kiyimlari muntazam ravishda baland naqshlarda yoki multfilm qahramonlari kabi xabarlar yoki tasvirlar bilan bosilib chiqardi. 1960-yillarga kelib, do’konlarda erkaklar uchun mo’ljallangan ikki kishilik qisqartmalar taqdim etila boshlandi, bu ixtiyoriy xususiyat bo’lib, bu kiyinishni ikki baravar oshirib, katta qulaylik yaratadi. Ikkita qalinlikdagi o’rindiqni, shuningdek, ishlab chiqarish brendlarini reklama qiluvchi do’konlar Xanlar va BVD ushbu vaqt oralig’ida ko’rish mumkin [13] foydalanish Gazetalar.com.
Ayollarning ichki kiyimlari belning o’rniga ko’krakni ta’kidlay boshladilar. O’n yil ichida ilhomlanib o’q sutyenining uchli büstü kiritildi Christian Dior “Yangi ko’rinish asl nusxasi Ajoyiblik va push-up sutyen tomonidan Frederik Gollivud nihoyat uni katta urdi. Ayollarning külotlari rang-barang va bezakliroq bo’lib, 1960-yillarning o’rtalariga kelib ikkala qisqartirilgan uslubda hip-hugger va bikini (Tinch okeanining nomi bilan atalgan orol tez-tez shaffof neylon matolarda.
Külotlu çorap deb nomlangan tayt külot va shlangni bitta kiyimga birlashtirgan ingliz ingliz tilida 1959 yilda birinchi marta paydo bo’ldi, [14] ning Glen Raven Mills tomonidan ixtiro qilingan Shimoliy Karolina. Keyinchalik kompaniya 1965 yilda mashhurligi tufayli tikuvsiz külotlu çorapni taqdim etdi kalta yubka. O’n yillikning oxiriga kelib, belbog ‘yoqimsiz bo’lib qoldi, chunki ayollar jinsiy, engilroq va qulayroq alternativalarni tanladilar. [15]
Qo’shma Shtatlarda ayol harakati paydo bo’lishi bilan 1960 yillarning oxirlarida külotlu çoraplar savdosi pasayib ketdi. [14]
O‘zbek do‘ppisi sirlari
12019 “Do‘ppi tikdim. ipaklari tillodan”, – deb kuylanadi mashhur o‘zbek qo‘shig‘ida. Tajribali usta kashtachilarning qo‘llari bilan haqiqiy san’at asarlari yaratiladi. Bilasizmi, o‘zbek do‘ppisi qanday sirlarni o‘zida saqlaydi? O‘zbekistonda do‘ppi nafaqat kiyimning bir jihati, balki xalq madaniyatining tarkibiy qismidir. Bugungi kunda shaharliklarning boshida do‘ppini faqat ayrim holatlarda: oilaviy tantanalar, dafn marosimlari yoki bayramlarda ko‘rish mumkin. Ammo bundan bir necha o‘n yillar oldin do‘ppi O‘rta Osiyoda asosiy bosh kiyim turi bo‘lgan. Uni erkaklar va ayollar, bolalar va qariyalar kiyardi. Va har bir mintaqada do‘ppilar o‘ziga xos farqli jihatlarga ega bo‘lgan. Shartli ravishda do‘ppilar bir nechta guruhlarga bo‘linadi. Bular: Toshkent, Buxoro, Samarqand, Farg‘ona, Xorazm-Qoraqalpoq va Qashqadaryo-Surxondaryo do‘ppilaridir. Shuningdek, do‘ppilar bayrambop, diniy va kundalik bo‘ladi. Ushbu milliy bosh kiyimi yumshoq yoki qattiq matodan tikilib, kashta yoki munchoqlar bilan bezatiladi, unga yumaloq yoki kvadrat shakl beriladi. Biroq, bugungi kunda har kim ham do‘ppi naqshida yashiringan ma’nolar haqida o‘ylamaydi. Axir har bitta bukilish, rasm, chiziq o‘zining chuqur ma’nosi va siriga ega. Hozirgacha xalq orasida do‘ppilar haqidagi afsonalar va rivoyatlar saqlab kelinadi. Rivoyatlarga ko‘ra, erkaklar do‘ppisining yuqori qismidagi to‘rtta gul odamning sog‘lig‘ini to’rt tomondan himoya qiladi, do‘ppi chetidagi o‘n oltita gul esa katta va ahil oila bo‘lish (o‘n oltita farzand ko‘rish) tilagini bildiradi. Ushbu do‘ppilar odmi, kamtar va shu bilan birga juda bezakli ko‘rinishga ega. Ular to‘rtta qalampir boshchalari ko‘rinishidagi oq naqshning qora fon bilan keskin birikuvi bilan ajralib turadi. Qorong‘i fonga oq ipak bilan tikilgan gullar inson qalbi va yuragi pokligining ifodasi bo‘lib xizmat qiladi. Ayollar do‘ppilarini bezashda asosan gullar, mevalar va qushlardan foydalaniladi. Gul naqshlari orasida keng tarqalgani atirgul, gulsapsar, chinnigul, lola, gultojixo‘roz, olma gullari va boshqalar, mevalar orasida esa anor, olcha va gilos, bodom va qalampir tasvirlari va boshqalar hisoblanadi. Gullar ko‘pincha yuqorida va yon tomonda tasvirlanadi. Gullar ichidagi jihatlar, ayniqsa, ehtiyotkorlik bilan ishlanadi. Qushlar ham bezakning asosiy naqshini tashkil qilishi mumkin. Asosan, bu tustovuq, xo‘roz, bulbulning tasvirlaridir. Hunarmand ayollarning go‘zallikka, mukammallikka intilishi ularning mehnatini hunarmandchilikdan eng yuqori san’at darajasigacha ko‘taradi. Shunday qilib, o‘zbek do‘ppisi bezagining barcha elementlari — rangi, chiziqlari, rasmlari muhim ma’no yuklamasiga ega bo‘lib, ko‘pincha hayot va o‘lim, yorug‘lik va qorong‘ulik, yer va osmon, yaxshilik va yomonlik kabi umumiy tushunchalar bilan bog‘liq bo‘ladi. O‘zbek do‘ppilari haqli ravishda butun dunyoda talabga ega. Chet ellik sayyohlar bunday bosh kiyimlarini g‘ayrioddiy yodgorlik sifatida sotib olishadi, aksariyat insonlar hatto ular bilan o‘z uylarini bezashadi. Shaxsiy foydalanish uchun esa do‘ppini istalgan bozorda va sayyohlik markazlaridagi maxsus sovg‘alar do‘konlarida xarid qilish mumkin.