Ayollar nimchasi

Toshkent islom instituti

Ayollar psixologiyasi: 10 ta qiziqarli xususiyat

Video: Nega ayollar buni SIR tutishadi ! Ayollar psixologiyasi nima?

Tarkib

• Ayollar psixologiyasining 10 ta xususiyati
• Ayollar boshqa odamlar haqida ko’proq gapirishadi
• Ayollar ko’proq sezgir
• Ayollar intuitiv ravishda o’ylashadi
• Gormonal o’zgarishlar ruhiy holatga ta’sir qiladi
• Ayollar o’zlarining tajovuzkorligini ifoda etmaslikka intilishadi
• Ayollar ko’proq g’amxo’rlik qilishadi
• Ayol og’zaki bo’lmagan tilni yaxshiroq tushunadi
• Ayollar kamroq xavfli qarorlarni qabul qilishadi
• Ayollar o’zlarining his-tuyg’ulari haqida gapirishadi
• Ayollarning xotirasi yaxshiroq
• Qiziqish mavzulari

Ushbu maqolada men ilmiy jihatdan isbotlangan 10 ta qiziqishni tushuntiraman ayol yoki ayol psixologiyasi, sevgi, ijtimoiy munosabatlar, shahvoniylik, aloqa, tajovuzkorlik va boshqa ko’p narsalar.

Bilasizmi, ayolning miyasi erkaknikiga nisbatan farq qiladi? Gormonal omillarga va boshqa holatlarga qo’shilgan bu farqlar ayol psixologiyasining xulq-atvorini o’ziga xos xususiyatlarga ega qiladi.

Ularni bilsangiz, o’zingizni biroz ko’proq bilib olasiz. Agar siz erkak bo’lsangiz, ushbu satrlarni o’qib chiqib, boshqa jins vakillarini biroz yaxshiroq tushunishingiz mumkin.

Sizga qiziqishi mumkin:

• Inson psixologiyasi.
• Erkaklar va ayollar o’rtasidagi farqlar.

Ayollar psixologiyasining 10 ta xususiyati

Ayollar boshqa odamlar haqida ko’proq gapirishadi

Ehtimol, siz hech qachon ayollar erkaklarnikidan balandroq gapirishlarini eshitgansiz. Va ba’zi hollarda, shunday bo’ladi.

Biroq, yaqinda o’tkazilgan bir nechta tadqiqotlar Garvard universiteti, Texas universiteti Y Arizona universiteti, ayollar har kuni erkaklar bilan bir xil miqdordagi so’zlarni gapirishini ko’rsatdi.

Ammo aslida kuzatilgan narsa shundaki, agar ayollar kichik bo’lsa, jamoada biron bir vazifani bajarishi kerak bo’lgan hollarda ayollar ko’proq gapirishadi.

Va topilgan yana bir muhim farq shundaki, ayollar boshqa odamlar haqida ko’proq gapirishadi, erkaklar odatda sport, siyosat, mashinalar yoki boshqa shaxsiy bo’lmagan mavzular haqida ko’proq gapirishadi.

Bunga salbiy deb qarash kerak emas. Nerv-psixiatr Louann Brizdinning fikriga ko’ra, “kitob muallifi”Ayol miyasi“Boshqa odamlar haqidagi ijtimoiy va hissiy tafsilotlarni sharhlash ayollarga shaxslararo munosabatlarni yaxshiroq tushunishga va ming yillar davomida oilalarni birlashtirishga yordam berdi.

Ayollar ko’proq sezgir

Ushbu xulosaga o’zlarini erkaklar va ayollarning xarakter xususiyatlarini o’rganishga bag’ishlagan psixologlar guruhi maxsus so’rovnoma orqali erishdi.

Olimlari tomonidan olib borilgan tadqiqot natijalari Turin universiteti va Manchester universiteti, erkaklar va ayollar o’rtasidagi asosiy farqlardan biri bu sezgirlik ekanligini ko’rsating.

Ular ko’proq hissiy yoki sentimental, shuningdek, iliqroq, samimiy va qo’rqinchli bo’lishadi. Erkaklar ham sezgir, ular shunchaki o’zlarini ifoda eta olmaydilar, deb o’ylaydiganlar ham bor.

Ayollar intuitiv ravishda o’ylashadi

Ko’p marta ayollar faqat bir qarash bilan o’zlarining farzandlariga yomon ta’sir ko’rsatishi mumkin bo’lgan qiziquvchan ayolni yoki o’yindoshini aniqlashlariga hayron qoldingizmi?

Mashhur ayol sezgi mavjud va olimlar ushbu hodisaning biologik izohini topgandek.

Ayollarga boshqa odamlar nimani o’ylayotganini yoki nimani his qilishini taxmin qilishga imkon beradigan sezgi deb ta’riflangan avtomatik va ongsiz fikrlash qobiliyati, tadqiqot natijalariga ko’ra tug’ilishdan oldin ular ta’sir qiladigan testosteron miqdori bilan bog’liq bo’ladi. Granada shahrida ishlab chiqarilgan.

Xomilaning rivojlanishida erkak bolalar ko’proq testosteron oladi va bu keyinchalik ularning neyronlari ishlashiga ta’sir qilishi mumkin.

Shunday qilib, erkak tafakkuri odatda aks ettiradi va mulohaza yuritadi, ayollarni esa hamma narsadan ko’ra ko’proq o’zlarining instinktlari olib boradi.

Gormonal o’zgarishlar ruhiy holatga ta’sir qiladi

Aksariyat ayollar hayz muddati yaqinlashganda kayfiyati qanday o’zgarishini payqashadi. Agar siz qiz bo’lsangiz, o’sha kunlarda asabiyroq, ruhiy tushkunlik va kayfiyatni kuchaytira olasiz.

Buning o’rniga, tsiklning birinchi kunlarida ovulyatsiyaga qadar bu alomatlar yo’qoladi. Bu gormonal nuqtai nazardan aniq tushuntirishga ega.

Estrogen darajasi ko’tarilganda, tsiklning dastlabki davrida ayollar odatda yaxshi kayfiyatda, noz-karashma va jinsiy aloqaga qiziqishadi. Estrogen darajasi pasayganda va progesteron ko’tarilganda, aynan shu paytda ayollar sezgir va asabiylashadi.

Va agar bu yaqinda tug’ilgan ayol bo’lsa, o’zgarish yanada kattaroqdir. Tanangizdagi gormonal xaos sizning kayfiyatingizga keskin ta’sir qilishi mumkin, bu juda o’zgaruvchan bo’lishi mumkin.

Ayollar o’zlarining tajovuzkorligini ifoda etmaslikka intilishadi

Ham ayollar, ham erkaklar g’azab va g’azabni bir xil darajada, bir xil darajada his qilishadi, lekin ular bu his-tuyg’ularni juda boshqacha yo’naltirishga intilishadi.

Erkak o’zining tajovuzkorligini ifoda etishga, nizolarga kirishishga va jang qilishga moyilroq. Sizning miyangizdagi neyronlarning simlari sizni jismoniy tajovuzga ko’proq moyil qiladi.

Buning o’rniga, ayol to’qnashuvlardan qochadi, ya’ni u bu his-tuyg’ularni his qilmasligini anglatmaydi. Ayollar jismonan kamroq tajovuzkor bo’lishadi, garchi ular o’zlarini og’zaki ifoda etish orqali ushbu hissiyotlarni yo’naltirishlari mumkin.

Ayollar ko’proq g’amxo’rlik qilishadi

Shuningdek, ayollar erkaklarnikiga qaraganda ko’proq g’amxo’rlik qilishlari ko’rsatilgan. Ular ko’proq kuchli tashvishlarga ega, chunki ular muayyan vaziyatlarda ko’proq xavfni sezadilar va erkaklarnikiga qaraganda ko’proq tashvishlanadilar.

Shunday qilib, agar sizning xotiningiz yoki qiz do’stingiz juda ko’p tashvishlanayotganini sezsangiz, buni tabiiy ravishda qabul qiling.

Ayol og’zaki bo’lmagan tilni yaxshiroq tushunadi

Ikki yoki undan ortiq kishi har doim gaplashish orqali muloqot qilganda, ular buni ongsiz ravishda imo-ishoralar, pozalar yoki qo’l harakatlari orqali amalga oshiradilar.

Psixologlarning fikriga ko’ra, ayollar og’zaki bo’lmagan tillar tomonidan berilgan ma’lumotni yaxshiroq talqin qilishadi.

Sezgi, ehtimol, ushbu xabarlarning izohlanishiga tayanadi va ayollarga ko’proq hamdard bo’lishga yordam beradi, ya’ni boshqa odam nimani his qilayotganini yoki boshqa odam nimani o’ylayotganini tushunishga yordam beradi.

Ayollar kamroq xavfli qarorlarni qabul qilishadi

Ayollar psixologiyasining yana bir qiziq tomoni shundaki, ular erkaklar bilan taqqoslaganda shunchalik xavfli qaror qabul qilishmaydi.

Ayollar odatda ehtiyotkor bo’lishadi va avvalgi xatboshilarida o’qiganingizdek, ular muayyan vaziyatlarda ko’proq xavfni sezishadi. Umuman olganda erkaklar – konchilik, qurilish yoki ov qilish, ma’lum bir xavfni o’z ichiga olgan faoliyat kabi vazifalarni bajaradiganlar.

Boshqa tomondan, qadim zamonlardan buyon ayollar o’z uylari va bolalarining xavfsizligini ta’minlashlari kerak edi va shuning uchun ham bugungi kunda ham ular xavfli qaror qabul qilishdan oldin juda yaxshi o’ylashadi.

Ayollar o’zlarining his-tuyg’ulari haqida gapirishadi

Shubhasiz, siz ayol psixologiyasining ushbu xususiyatini allaqachon sezgansiz. Ular, odatda, boshqalar hayoti, shaxsiy ishlari va his-tuyg’ularidan tashqari, suhbatlashish uchun do’stlar bilan uchrashadilar.

Aksincha, erkaklar tengdoshlari bilan suhbatlashganda, ular ko’pincha shaxsiy bo’lmagan mavzular, masalan, sport, yangiliklar yoki siyosat haqida suhbatlashadilar. Bu, masalan, nikohdagi ba’zi munozaralarda aniq sezilishi mumkin.

Nikohdagi tortishuvlarni o’rgangan psixolog Eleyn D. Eakerning so’zlariga ko’ra, u ko’plab erkaklar o’zlarining his-tuyg’ularini o’zlarida saqlab qolishlarini, bir-birlarini sukut saqlashga chaqirishlari va tortishuvlardan voz kechishlarini aniqladilar.

Ayollar o’zlarini his qilayotgan narsalarini ko’proq ifoda etadilar va muhokama qilishni talab qilmoqdalar, ular o’zgartirmoqchi bo’lgan narsalarni eslatib o’tdilar.

Ayollarning xotirasi yaxshiroq

Tomonidan olib borilgan tadqiqotga ko’ra Kembrij universiteti, ayollarning ma’lumotni yodlash qobiliyati erkaklarga qaraganda yaxshiroqdir.

Tadqiqot 49 yoshdan 90 yoshgacha bo’lgan 4500 kishining hamjihatligi bilan amalga oshirildi va shuni ko’rsatdiki, jinsdan tashqari ta’lim ham xotiraga ta’sir qiladi.

16 yoshdan oldin o’qishni to’xtatganlar, 18 yosh va undan katta yoshdagi maktabni tark etganlarga qaraganda testlarda ko’proq xatolarga yo’l qo’ydilar, ikkinchisi esa kuchli xotirani namoyish etdi.

Ayollarning xotirasi samaraliroq ekanligi, nega butun oilaning tug’ilgan kunlarini, yubileylarini va avtomobil kalitlari juda yaxshi bo’lgan joylarini eslashlarini tushuntirishi mumkin.

Ayollar psixologiyasining yana qaysi xususiyatini bilasiz?

Qiziqish mavzulari

Qanday qilib ayolni yo’ldan ozdirish kerak.

Erkak ayolga yoqadigan narsalar.

Qanday qilib sizga ayol yoqishini bilishingiz mumkin.

Ayol bilan gaplashadigan mavzular.

Uning sizga oshiqligini qanday bilish mumkin?

Qanday qilib jozibali shaxsga ega bo’lish kerak.

Ayollar nimchasi

Muqaddas dinimiz Islomda barchaga birdek xitob qilinib, erkak va ayollarga tenglik ila muomala qilingan. Haq-huquqlarda birini boshqasidan ustun qo‘yilmagan. Shuningek, islom shariati umumiy shaklda aniq maqsadga erishishni ko‘zlagan bo‘lib, u “himoya” deb ataladi. Himoya esa turli jabhalarda, turli shakllarda namoyon bo‘ladi. Xususan, ayollarning sha’ni, ularga taalluqli bo‘lgan barcha narsa islom dini asosida himoya etiladi. Shu sababdan ham Qur’oni karim va sunnati nabaviyda ayollarga oid haq-huquqlar, nozik va daqiq ta’riflar alohida e’tibor bilan keltiriladi, adolat, latofat va mehr ila bayon qilinadi. Shularni e’tiborga olgan holda, ayolning qiz, rafiqa va ona sifatida umr kechirishi va uning umr bosqichlarida ehtiromi va himoyasini ko‘zda tutgan oyat va hadislarni etiboringizga havola etamiz.

Islom dini ayollarning sha’nini ko‘tarib, ularning turmush tarzini go‘zallashtirgan. Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam ayollarga o‘z erlariga itoat qilishni, erkaklarga esa jufti halollariga mehribonlik qilishni buyurganlar. Qizlarni majburlab erga berish, ularning mollarini yeyishni man qilganlar. Chunki johiliyat davrida ayollar meros ololmas, agar biror kishiga qiz farzand ko‘rganining xabari berilsa, g‘azablanganidan yuzlari qorayib, bo‘zarib ketar edi. Alloh taolo Qur’oni karimda ularning bu holatini bunday bayon qiladi:

وَإِذَا بُشِّرَ أَحَدُهُمْ بِالْأُنْثَى ظَلَّ وَجْهُهُ مُسْوَدًّا وَهُوَ كَظِيمٌ * يَتَوَارَى مِنَ الْقَوْمِ مِنْ سُوءِ مَا بُشِّرَ بِهِ أَيُمْسِكُهُ عَلَى هُونٍ أَمْ يَدُسُّهُ فِي التُّرَابِ أَلَا سَاءَ مَا يَحْكُمُونَ

“Qaysi birlariga qiz (ko‘rgani haqida) xushxabar berilsa, g‘azabi kelib, yuzlari qorayib ketadi. U (qiz)ni kamsitgan holda, olib qolish yoki (tiriklay) tuproqqa qorish (to‘g‘risida o‘y surib), o‘ziga xushxabar berilgan narsaning «yomon»ligidan (oriyat qilib) odamlardan yashirinib oladi. Ogoh bo‘lingizki, ularning bu hukmlari juda yomondir (“Nahl” surasi, 58-59 oyatlar).

Qur’oni karimda “Niso” (Ayollar) nomi bilan alohida sura nozil qilingan bo‘lib, unda meros va ayollarga muomala qilish hukmlari bayon etilgani dinimizda ularning ehtirom qilinganini ko‘rsatib beradi.

Alloh taolo “Niso” surasida bunday marhamat qiladi:

الرِّجَالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّسَاءِ بِمَا فَضَّلَ اللَّهُ بَعْضَهُمْ عَلَى بَعْضٍ وَبِمَا أَنْفَقُوا مِنْ أَمْوَالِهِمْ فَالصَّالِحَاتُ قَانِتَاتٌ حَافِظَاتٌ لِلْغَيْبِ بِمَا حَفِظَ اللَّهُ وَاللَّاتِي تَخَافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَاهْجُرُوهُنَّ فِي الْمَضَاجِعِ وَاضْرِبُوهُنَّ فَإِنْ أَطَعْنَكُمْ فَلَا تَبْغُوا عَلَيْهِنَّ سَبِيلًا إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيًّا كَبِيرًا

“Erkaklar xotinlar ustidan (oila boshlig‘i sifatida doimiy) qoim turuvchilardir. Sabab – Alloh ularning ayrimlari (erkaklar)ni ayrimlari (ayollar)dan (ba’zi xususiyatlarda) ortiq qilgani va (erkaklar o‘z oilasiga) o‘z mol-mulklaridan sarf qilib turishlaridir. (Ayollar ichida) solihalari – bu (Allohga va eriga) itoatli, g‘oyibga Alloh saqlaganicha himoyatli (ya’ni, erlarining sirlari, mulklari va obro‘larini saqlovchi)lardir. Xotinlarning itoatsizligidan qo‘rqsangiz, avvalo ularga nasihat qilingiz, so‘ngra (bu ta’sir qilmasa,) ularni o‘rinlarda (aloqasiz) tark etingiz, so‘ngra (bu ham kor qilmasa) ularni (majruh bo‘lmagudek darajada) uringiz. Ammo sizlarga itoat qilsalar, ularga qarshi (boshqacha) yo‘l axtarmangiz. Albatta, Alloh oliy va ulug‘ zotdir (“Niso” surasi, 34-oyat).

Alloh taolo ushbu oyati karimada soliha ayolning sifatlarini bayon qilib, ortidan itoatsizlik sodir etgan ayolga rahm-shavqat bilan, bosqichma-bosqich qilinishi kerak bo‘lgan muomala uslubi haqida ta’lim bermoqda. Bu uslub – avval chiroyli pand-nasihat, so‘ngra shunda ham itoat qilmasa, o‘rinlarini alohida qilish, bu ham kor qilmasa, qattiqroq chora – ozor bermaydigan darajada ta’zir berishga izn berilishidir. Ushbu ta’lim mehribon va rahmli bo‘lgan Alloh taolo tomonidan ayollarga bo‘lgan izzat-ikrom namunasi desak, adashmagan bo‘lamiz.

Ayollarga bo‘lgan ikromning namunalaridan yana biri shuki, ushbu surada ayollar va erkaklar lafzlarining teng miqdorda keltirilganidir.

Islom erkaklarga o‘z ayollari bilan go‘zal muomalada bo‘lishni va bunda ular uchun yaxshilik borligi quyidagicha bayon qiladi:

وَعَاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ فَإِنْ كَرِهْتُمُوهُنَّ فَعَسَى أَنْ تَكْرَهُوا شَيْئًا وَيَجْعَلَ اللَّهُ فِيهِ خَيْرًا كَثِيرًا

“Ular bilan totuv turmush kechiringiz. Agar ularni yomon ko‘rsalaringiz, (bilib qo‘yingki,) balkim sizlar yomon ko‘rgan narsada Alloh (sizlar uchun) ko‘pgina yaxshilik paydo qilishi mumkin” (“Niso” surasi, 19­ oyat).

Shuningdek, dinimizda ayollar ona sifatida ulug‘lanadi. Islom farzandlarni onalariga chiroyli muomalada bo‘lishga buyurib, bu orqali ayollarni ona sifatida ulug‘laydi. Alloh taolo Qur’oni karimdagi boshqa o‘rinlarga nisbatan ota-onaga yaxshilik qilish borasida kelgan oyatlarni juda ham chiroyli tarzda bayon qilgan. Jumladan, “Isro” surasining 23-oyatida:

“Rabbingiz, Uning O‘zigagina ibodat qilishingizni hamda ota-onaga yaxshilik qilishni amr etdi. (Ey inson!) Agar ularning biri yoki har ikkisi huzuringda keksalik yoshiga yetsalar, ularga «uff. » dema va ularni jerkima! Ularga (doimo) yoqimli so‘z ayt!” , – deya amr qilingan.

Boshqa surada esa:

“Biz insonga ota-onasini (rozi qilishni) buyurdik. Onasi uni zaiflik ustiga zaiflik bilan (qornida) ko‘tarib yurdi. Uni (ko‘krakdan) ajratish (muddati) ikki yilda (bitar). (Biz insonga buyurdikki) «Sen Menga va ota-onangga shukr qilgin! Qaytishlik Mening huzurimgadir”, – deb buyuriladi (“Luqmon” surasi, 14-oyat).

Qur’oni karimdagi ota-onaga yaxshilik qilish borasida kelgan yana bir oyat quyidagicha marhamat qilinadi:

“Biz insonni ota-onasiga yaxshilik qilishga buyurdik. Onasi uni (qornida) qiynalib ko‘tarib yurgan va uni qiynalib tuqqandir. Unga homiladorlik va uni (sutdan) ajratish (muddati) o‘ttiz oydir. Bas, qachonki, u voyaga yetib, qirq yoshga to‘lganida: «Ey, Rabbim! Menga va ota-onamga in’om etgan ne’matingga shukr qilishga va O‘zing rozi bo‘ladigan solih amalni qilishga meni muvaffaq etgin va men uchun zurriyotimni isloh et! Albatta, men Senga (gunohlarimdan) tavba qildim va, albatta, men musulmonlardandirman», – deydi”(“Ahqof “surasi, 15-oyat).

Ushbu o‘rinda shuni ta’kidlash lozimki, Allohga osiy bo‘luvchi o‘rinlarda ularga itoat qilinmaydi. Bu haqda bunday marhamat qilinadi:

“Biz insonni ota-onasiga yaxshilik qilishga buyurdik. (Ammo) agar ular sen bilmagan narsalarni (soxta ma’budalarni) Menga sherik qilishingga zo‘rlasalar, u holda ularga itoat etmagin! (Barchangiz) Menga qaytursiz, bas, Men (o‘shanda) sizlarga qilib o‘tgan amallaringiz xabarini berurman”, – deb marhamat qilinadi (“Ankabut” surasi, 8-oyat).

Sunnati nabaviyyada ham onalarga yaxshilik qilishga doir ko‘plab buyruqlar kelgan bo‘lib, ba’zilarini e’tiboringizga havola etamiz.

“Bir kishi Rasululloh sollallohu alayhi vasallam huzurlariga kelib: “Yo Rasululloh, eng chiroyli muomalamga kim haqli?” – deb so‘radi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Onang”, – dedilar. U kishi: “So‘ng kim?” – dedi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Onang”, – dedilar. U kishi yana: “So‘ng kim?” – dedi. Rasululloh alayhissalom: “Onang”, – dedilar. U kishi: “So‘ng kim?” – dedi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “So‘ng otang”, – dedilar” (Imom Buxoriy rivoyati).

Rasululloh sollallohu alayhi vasallam uch bora “Onang”, deb aytishlari Islomda onaning sha’ni naqadar ulug‘ va hurmat-ehtiromga loyiq ekaniga dalolat qiladi. Islom shariatidan boshqa hech bir shariatda onaning qadri bunchalik baland qilib belgilanmagan.

Talha ibn Muoviya Sulamiy roziyallohu anhudan rivoyat qilinadi: “Ey Allohning Rasuli! Men Alloh yo‘lida jihod qilishni qasd qildim”, – deb aytdim. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: “Onang tirikmi?” – dedilar. Men: “Ha”, – dedim. U Zot alayhissalom: “Onangning oyoqlarini o‘zingga lozim tut (doim xizmatida bo‘l), chunki jannat o‘sha yerdadir”, – dedilar (Imom Termiziy rivoyati).

Darhaqiqat, islomda ayollar rafiqa sifatida ulug‘lanadi. Bu borada Rasululoh sollallohu alayhi vasallamning “Vidolashuv haji”da sahobiylarga qarata ayollar haqida aytgan vasiyatlarini keltirib o‘tishimiz juda ham o‘rinli bo‘ladi: “Ayollar borasida Allohdan qo‘rqinglar. Chunki sizlar Allohning omonati ila ularni qo‘lga kiritdingiz va Allohning kalimasi bilan ularning farjlarini o‘zlaringizga halol qilib oldingiz” (Buxoriy rivoyati).

Rasululloh alayhissalom boshqa bir hadisda: “Albatta, ayollar erkaklarning yarmi (sherigi, tug‘ishganlari)dir”, – deganlar (Imom Abu Dovud rivoyati).

Ushbu hadisi sharifga binoan, Islom shariati ayollarni har qanday holat va ishlarda erkaklarga sherik qilgan desak, to‘g‘ri bo‘ladi. Zero, ayol farzandlarni tarbiyalash, borasidagi xizmati oilani mustahkamlash yo‘lida ham erkaklarga hamroh ekanidan dalolatdir. Er-xotin o‘zaro inoq bo‘lgan oiladan sunnati nabaviy ko‘rsatib bergan yo‘lga muvofiq go‘zal xonadon paydo bo‘ladi. Bunday xonadonlar esa jamiyat binosini barpo qilishda muhim rol o‘ynaydi. Shu sababli ham ayol jamiyatning yarmi deyiladi. Balki, ayol yarmidan ham ko‘proq ulushga ega. Zero, ayol bu – ona, rafiqa, qiz va opa-singildir.

Qolaversa, islomda ayollar qiz sifatida ulug‘lanadi. Nabiy alayhissalom Islomning mohiyatini bayon etib, qizlarning ulug‘ maqom sohibalari ekanini ta’kidlaganlar. Ularning huquqlarini bayon qilib, zimmalaridagi vojiblarni ko‘rsatib berish ila johiliyat davrida urfga aylanib, tarqalib ketgan qabihlik – qizlarni tiriklayin ko‘mish muammosini bartaraf qildilar.

Oisha roziyallohu anho onamiz aytadi: “Bir ayol o‘zining ikki qizini yetaklab kelib, ular uchun bir narsa so‘radi. Menda bir dona xurmodan boshqa narsa yo‘q edi. So‘ng o‘sha xurmoni ayolga uzatdim. Ayol xurmoni qizlariga bo‘lib berdi, o‘zi esa yemadi. Keyin turib chiqib ketdi. Shundan so‘ng Rasululloh sollallohu alayhi vasallam kelib qoldilar. Men U zotga bo‘lgan voqeani aytib berim. U Zot: “Kim bu qizlar uchun biror narsadan tashvishlanib qayg‘ursa, (shu ishi) jahannamdan to‘siq bo‘ladi”, – dedilar” (Imom Termiziy rivoyati).

Xulosa o‘rnida aytish mumkinki, ayol go‘yo qalb gavhari. Ayol borki, olam munavvar. Ona – mehribonlik timsoli! Unga yaxshilik qilish esa dunyoda baxt, oxiratda saodatga erishish sabablaridandir. Shunday ekan, onamizning nurli yuzlariga tabassum ila boqib, mehribonlik va oilaviy mehr-muhabbat asosida hayot kechirish barchamizga nasib etsin!

Jaloliddin Hamroqulov

Toshkent islom instituti

“Tahfizul Qur’on” kafedrasi mudiri

“Novza” jome masjidi imom-xatibi