Diktantlar kitobi
SAVOn rVUriATI^imA HlklA \I\I\YI AIIAMIYATI VA MlklA VI
SAVOD O‘RGATISHDA DIKTANTNING AHAMIYATI VA DIKTANT TURLARI Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»
Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Xudaynazarova Gulshoda Sadullayevna, Nurullayeva Manzura Komilovna
Mazkur maqolada boshlang‘ich sinflarni savodga o‘rgatishda eng samarali mashqlardan biri hisoblangan diktant va uning turlari haqida so‘z yuritiladi.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Похожие темы научных работ по наукам об образовании , автор научной работы — Xudaynazarova Gulshoda Sadullayevna, Nurullayeva Manzura Komilovna
2-sinfda yozuv daftari asosida olib boriladigan mashg`ulotlar
O’QUVCHILARNING YOZMA NUTQINI O’STIRISHDA YOZMA ISHLARNING AHAMIYATI
ONA TILI DARSLARIDA TALABALARNING INSHOLARINI TAHLIL QILISH USULLARI
BOSHLANG’ICH SINF O’QUVCHILARINING IMLOVIY BILIMLARINI TAKOMILLASHTIRISHNING AN’ANAVIY USLUBLARI.
Umumta’lim maktablari boshlang’ich sinflarda ona tili darslariga qo’yilgan zamonaviy talablarning xususiyati.
i Не можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Текст научной работы на тему «SAVOD O‘RGATISHDA DIKTANTNING AHAMIYATI VA DIKTANT TURLARI»
\-/TADQIQOTLAR No2 2022
SAVOn rVUriATI^imA HlklA \I\I\YI AIIAMIYATI VA MlklA VI
SAVOD O’RGATISHDA DIKTANTNING AHAMIYATI VA DIKTANT
Xudaynazarova Gulshoda Sadullayevna Nurullayeva Manzura Komilovna
Xorazm viloyati Xiva tumanidagi 10-son maktabning boshlang’ich sinf o’qituvchilari https://doi.org/10.5281/zenodo.7239393
Annotatsiya: Mazkur maqolada boshlang’ich sinflarni savodga o’rgatishda eng samarali mashqlardan biri hisoblangan diktant va uning turlari haqida so’z yuritiladi.
Kalit so’zlar: savod o’rgatish, diktant, ta’limiy diktant, ta’kidiy diktant, tekshiruv diktanti, lug’at diktant, erkin diktant, rasm diktant.
Boshlang’ich sinf o’quvchilarining savodxonligini oshirishda foydali
mashqlardan biri diktantdir. Diktant o’tkazishda o’quvchilarning imkoniyatlarini hisobga olish, ishda aniqlikka e’tibor berish, soddadan murakkabga borish muhim ahamiyatga egadir. Shuningdek, o’quvchilarni o’z-o’zini tekshirishga odatlantirish
zarur. O’quvchi diktant yozishda so’zning harfiy ifodasini ko’rmay, eshitish sezgisi orqali tovushlar majmuasini tasavvur etadi, tovushlarni harflar bilan almashlab yozadi. Bunda psixologik jarayon bilan fiziologik jarayonning birgalikda harakatlanishi so’zlar shaklining bolada mustahkamlanib borishiga imkon beradi. Shuning uchun ham diktant imlo o’rgatishda o’z tabiatiga ko’ra to’la ta’limiy yozma ish hisoblanadi. Diktantlar maqsadiga ko’ra ikki turli bo’ladi:
I. Talimiy diktant. Diktantning bu turi o’rganilgan mavzularni mustahkamlash maqsadida yozuv darsining biror qismida o’tkazilib, unga alohida soat ajratilmaydi. Ta’limiy diktantlar tashkil etish va bajarilish usuliga ta’kidiy diktant, o’z diktant yoki yoddan yozuv diktanti, izohli diktant, saylanma diktant, erkin diktant, rasm diktant, lug’at diktant, ijodiy diktant kabi turlarga bo’linadi. Bulardan saylanma, erkin va ijodiy diktantlarda matn ma’lum o’zgarishlar bilan yoziladi.
II. Tekshiruv diktanti. Diktantning bu turida yaqinda yoki ilgari o’rganilib,
mashqlar bilan mustahkamlangan qoidalarni o’quvchilar qay darajada
o’zlashtirganliklari aniqlanadi. Tekshiruv diktanti biror bo’lim o’rganilgandan so’ng yoki chorak oxirida o’tkaziladi. Tekshiruv diktanti o’quv yili davomida 5-6 marta
o’tkaziladi. Diktantning bu turida yo’l qo’yilgan xatolar chuqur tahlil qilinadi, ularni
bartaraf qilish usullari belgilanadi. Shu jihatdan tekshiruv diktantining ta’limiy ahamiyati katta.
Imloviy mashq sifatida diktantning xilma-xil turlaridan foydalaniladi. Ta’kidiy
,.„„.4_____-j • _____,• .„.u- u „ H „ • _______
diktantdan qoidani amaliyotga tatbiq etish usullarini yaxshi bilib olish maqsadida * : j*
\-/TADQIQOTLAR No2 2022
¡ImlyuHuOiy jumali W
foydalaniladi. Matnni yozishdan oldin, uni yozish jarayonida, izohli yozuvdagi kabi,
o’quvchilar so’zni qanday yozishni va nima uchun shunday yozilishini tushuntiradilar. O’z diktant yoki yoddan yozuvda o’rganilgan imloviy qoida asosida yoziladigan so’zlar bo’lgan matnni o’quvchilar o’zlari o’qib yodlaydilar (ko’rib idrok qiladilar) yoki o’qituvchi rahbarligida eshitib yodlaydilar (idrok qiladilar), keyin o’zlari mustaqil yozadilar. Izohli diktant o’quvchilarning qobiliyatiga qarab ikki xil o’tkaziladi. O’quvchi, odatda, o’qituvchining ko’rsatmasi bilan ma’lum so’zning yozilishini diktant yozishdan oldin yoki keyin izohlaydi. So’zning yozilishini bo’g’in-tovush, tovush-harf
tomondan tahlil qiladi, unga qoidani tatbiq etadi. Masalan, ,,Kitob — bilim manbai”
— Kitob: Ki-tob. Ikki bo’g’in. Birinchi bo’g’inida k, i; ikkinchi bo’g’inida t, o, b
tovushlari bor. Oxirgi b tovushi p tovushi tarzida talaffuz qilinadi. Unda b yoki p
tovushini ifodalovchi harfning yozilishini tekshirib aniqlaymiz. Buning uchun so’z
oxiriga i tovushini qo’shamiz va aytamiz: kitobi. B tovushi yozilar ekan” kabi
izohlanadi. Bu diktantda o’quvchilar qoidalarga oid so’zlarning tagiga chizadilar.
Cmrlnnttin iUlr^-nM + rin a’/IIIT 7r>nil or r) 1 l/f n/ n ml inrrnn rrni-»1 r»t* T ml/1 m nlnmn rr nnmmnpim
Saylanma diktantda o’quvchilar diktovka qilingan gaplar yoki matnning hammasini
yozmaydilar. Uning o’qituvchining topshirig’iga mos qisminigina (o’rganilgan qoida asosida yoziladigan so’zlarni, so’z birikmalarini) yozadilar. Masalan, bosh harf bilan yoziladigan so’zlarnigina yozish (1 -sinf), qaratqich kelishigidagi so’zni u bog’langan
ot bilan yoki tushum kelishigidagi so’zni u bog’langan fe’l bilan birga yozish (4-sinf) kabi. Saylanma diktant o’quvchilarda imloviy ziyraklikni o’stiradi. Erkin diktantda o’quvchilarga mazmunni buzmay, gap tuzilishini o’zgartirish, bir so’zni unga yaqin ma’noli so’z bilan almashtirish erkinligi beriladi. Diktant uchun 3-5 qismli matn tanlanadi. O’qituvchi avval matnni bir marta ifodali o’qib beradi, so’ngra matn mazmuni yuzasidan suhbat o’tkazadi. Ayrim qoidalarni eslatadi. Keyin matnning bir qismi qayta o’qib beriladi, o’quvchilar uning mazmunini yozadilar. Erkin diktant imlo qoidalarini mustahkamlashga xizmat qilishi bilan birga, o’quvchilar nutqini o’stiradi, fikrlash qobiliyatini rivojlantiradi. Rasm diktant predmet rasmini yoki o’zini ko’rsatib o’tkaziladi: predmet rasmi ko’rsatiladi, o’quvchilar uning nomini aytadilar va yozib vergul qo’yadilar, ish shunday davom etadi (Birinchi so’z bosh harf bilan, qolganlari qoidaga ko’ra yozilishi eslatiladi). Rasm diktantda o’rganilgan qoidani, ayniqsa, o’quv yili davomida o’rganiladigan imlosi qiyin so’zlarni to’g’ri yozishni J-jt
“T r» 1 r ni rv’/ïnT7Al’\l1 nv n 11 nt 7 r» ‘ r~wl n n 11 + 1 11 I 1 1 7~l n 11 1 niunnli
puxtalash, shuningdek, ularni o’quvchilar qanday o’zlashtirganliklarini sinash
maqsadi ko’zda tutiladi. O’qituvchi mazkur maqsaddan kelib chiqib, imloviy
malakani shakllantirish ustida ishlash bosqichini hisobga olgan holda, diktantning
barcha turlaridan izchillik bilan foydalanadi.
Lug’at diktant o’rganilgan imlo qoidalarini mustahkamlash, o’quvchilarning
so’z boyligingi oshirish maqsadida o’tkaziladi. Bundan tashqari, o’rgailgan imlo
qoidalarini o’quvchilar tomonidan qanchalik o’zlashtirilganini sinash, hisobga olish
maqsadida ham o’tkazilishi mumkin. Lug’at diktant uchun o’rganilgan imlo qoidasi
Diktantlar kitobi
Powered by Phoca Download
Saytimiz rivojiga hissa
Uzcard: 8600 5504 8563 9786
© 2004-2020 – Ziyo istagan qalblar uchun! Saytda taqdim etilgan elektron manbalardan faqatgina shaxsiy mutolaa maqsadida foydalanish mumkin. Tijoriy maqsadlarda foydalanish (sotish, chop etish, ko‘paytirish, tarqatish) qonunan taqiqlanadi. Saytdan materiallar olib chop etilganda manzilimiz koʻrsatilishi shart.
- Bosh sahifa
- Portal haqida
- Portal tarixi
- Sayt xaritasi
- Muallif haqida
- Tafakkur gulshani
- Mumtoz faylasuflar hikmati
- Ibratli hikoyatlar
- Jahon xalqlari maqollari
- Jadid matbuoti
- Sovet davri matbuoti
- Qayta qurish davri matbuoti
- Mustaqillik matbuoti
- Hozirgi davr matbuoti
- Tarix
- O‘zbekiston hukmdorlari
- Temuriy malikalar
- Yurt bo‘ynidagi qilich.
- Qomusiy olimlar, sarkardalar
- Reytinglar
- O‘zbek xalq og‘zaki ijodi
- O‘zbek xalq maqollari
- O‘zbek xalq ertaklari
- O‘zbek xalq topishmoqlari
- O‘zbek mumtoz adabiyoti
- Zamonaviy o‘zbek she’riyati
- Muxlislar ijodidan
- Barcha kitoblar
- Ziyouz jurnalxonasi
- Ziyouz audiokutubxonasi
- Mobil kutubxona
- Maktab darsliklari
- Oliy va OMTM darsliklari
- Durdona to‘plamlar
- Android uchun kitoblar
- Videogalereya
- Узбекская библиотека
- Islomiy sahifamiz
- Forum
- Kross-shou
- Foydali sahifalar
- Saytdan qidirsh
- Ziyouz viktorinasi arxivi
1-4 sinflar Diktantlar to’plami kitobchasi
Mazkur sahifada 1-4 sinflar Diktantlar to’plami kitobchasi faylni pastroqda “Yuklab olish” tugmasi orqali ko’chirib olish imkoniyatiga egasiz. Ushbu material PDF formatda bo’lib, 3.44 MB hajmga ega. Materiallar doimiy tarzda yangilanib boriladi. Fayl yangilanganda, bu haqida fayl versiyasi o’zgarganidan bilib olishingiz mumkin.
Bo’lim: Pedagoglarga kitoblar Versiya: 2 Hajmi: 3.44 MB Fayl turi: application/pdf Ko’rishlar: 2782 marotaba Ko’chirishlar: 626 marotaba Yuklovchi: Ustoz Yaratilgan: 20-09-2022 Yangilangan: 20-09-2022 Yuklab olish
Fayl hajmi: 3.44 MBSifat bizning ustunligimiz! 1-4 sinflar diktantlar to’plami kitobchasi faylni onlayn, mutlaqo bepul, ro’yxatdan o’tmasdan, reklama kutmasdan va to’g’ridan-to’g’ri havola orqali yuklab oling. Shuningdek pedagoglarga kitoblar bo’limida joylashgan boshqa materiallarni ham kuzatishingiz mumkin. Buning uchun bo’lim ismi ustiga bosing.
Dunyoda ikkita cheksiz narsa bor: Birinchisi koinot bo’lsa, ikkinchisi insonlarning ahmoqligi. Biroq, koinot haqida mening ishonchim komil emas. Istalgan inson bilishi mumkin, lekin bilish bilan tushunish o’rtasida ancha farq bor. Albert Einstein