Eduportal 9 sinf
Endilikda Sizda Adliya vazirligi tomonidan aholining huquqiy savodxonligini oshirishga qaratilgan kurslar.huquqiyportal .
Xalq ta’limi vazirligi – Министерство народного образования есть на Facebook. Чтобы связаться с Xalq ta’limi vazirligi – Министерство народного образования, войдите в существующий аккаунт или создайте новый.
Xalq ta’limi vazirligi – Министерство народного образования есть на Facebook. Чтобы связаться с Xalq ta’limi vazirligi – Министерство народного образования, войдите в существующий аккаунт или создайте новый.
Xalq ta’limi vazirligi – Министерство народного образования
Правительственная организаци.
Информация
улица Навои, 2A, 100011 Ташкент, Узбекистан
Как добраться
2 человека отметили здесь посещение
://t/uzedu
Правительственная организация
c 09:00 до 18:00
c 09:00 до 18:00
Понедельник
Воскресенье
c 09:00 до 18:00
c 09:00 до 18:00
c 09:00 до 18:00
c 09:00 до 18:00
c 09:00 до 18:00
Смотреть все
Прозрачность Страницы
Facebook показывает информацию, которая поможет вам лучше понять цель Страницы. Просматривайте действия людей, которые управляют контентом и публикуют его.
Iqtisodiy bilim asoslari
ISBN 978-9943-5874-1-0
© «Huquq va Jamiyat» MCHJ shaklidagi
nashriyot, 2019
UO‘K 37.015.6(075)
BBK 65.01ya7
S-32
Respublika maqsadli kitob jamg‘armasi mablag‘lari hisobidan
ijara uchun chop etildi.
Taqrizchilar:
A.N.Sattarov – Respublika ta’lim markazi «Iqtisodiy bilim asoslari» fani
metodisti;
X.T.Jumanov – Nizomiy nomidagi TDPU «Iqtisodiy bilim asoslari fanini
o‘qitish metodikasi» kafedrasi dotsenti.
http:eduportal
3
M U N D A R I J A
Darslikdan foydalanish bo‘yicha umumiy ko‘rsatmalar . 5
I bob. Tadbirkorlik va ishlab chiqarish
1- mavzu.
Tadbirkorlik. . 8
2- mavzu.
Firma va uning turlari . 12
3- mavzu.
Aksiyadorlar jamiyati . 16
4- mavzu.
Firma tashkil qilish. 21
5- mavzu.
Firma mablag‘lari va xarajatlari . 25
6- mavzu.
Yalpi daromad, foyda va zarar . 29
7- mavzu.
Iqtisodiy faoliyat tahlili . 33
8- mavzu.
Firmani boshqarish — menejment . 37
9- mavzu.
Marketing . 41
10- mavzu.
Ishlab chiqarish va ekologiya . 45
I bobni takrorlash uchun savol va topshiriqlar . 49
II bob. Davlat va iqtisodiyot
11- mavzu.
Davlatning iqtisodiy vazifalari . 56
12- mavzu.
Davlat budjeti . 60
13- mavzu.
Bank tizimi . 64
14- mavzu.
Davlatning iqtisodiyotdagi roli . 68
II bobni takrorlash uchun savol va topshiriqlar . 72
III bob. Soliq turlari
15- mavzu.
Daromad solig‘i . 78
16- mavzu.
Mol-mulk solig‘i . 82
17- mavzu.
Yer solig‘i . 86
18- mavzu.
Aksiz va qo‘shilgan qiymat solig‘i . . .90
III bobni takrorlash uchun savol va topshiriqlar . 94
4
IV bob. Iqtisodiy o‘sish
19- mavzu.
Asosiy makroiqtisodiy ko‘rsatkichlar . 98
20- mavzu.
Iqtisodiy o‘sish
va rivojlanish . 102
21- mavzu.
O‘zbekiston Respublikasining iqtisodiy salohiyati . 106
IV bobni takrorlash uchun savol va topshiriqlar . 110
V bob. Inflatsiya va ishsizlik
22- mavzu.
Inflatsiya va uning turlari . 114
23- mavzu.
Inflatsiya oqibatlari . 118
24- mavzu.
Ishchi kuchi bozori va ishsizlik . 122
25- mavzu.
Ijtimoiy himoya vositalari . 126
V bobni takrorlash uchun savol va topshiriqlar . 130
VI bob. Jahon iqtisodiyoti
26- mavzu.
Xalqaro savdo . 134
27- mavzu.
Xalqaro iqtisodiy munosabatlar . 138
28- mavzu.
Valuta kursi . 142
29- mavzu.
Jahon iqtisodiyoti muammolari . 146
30- mavzu.
Jahon moliyaviy iqtisodiy inqirozi. 150
VI bobni takrorlash uchun savol va topshiriqlar . 154
9-sinfda o‘tilganlarni takrorlash uchun test topshiriqlari . 156
http:eduportal
5
DARSLIKDAN FOYDALANISH BO‘YICHA UMUMIY KO‘RSATMALAR
Har bir mavzuga oid materiallar quyidagi bandlarga bo‘lingan va
ma’lum tartib asosida darslik sahifalarida joylashtirilgan, ba’zi bandlar
esa muayyan belgi ostida ajratib ko‘rsatilgan:
1. Darsning tartib raqami va mavzu nomi.
2. Dars mavzusini yoritishga yordam beruvchi muammoli vaziyatga oid
ko‘rgazmali ma’lumot, rasm, jadval, diagramma va boshqa materiallar.
3. Mavzuga oid, asosan uyda mutolaa qilishga mo‘ljallangan asosiy
matn.
4. O‘quvchilarni faollashtiruvchi hamda muzokaraga chorlovchi savol
va topshiriqlar.
5. Dars davomida qo‘llaniladigan tayanch atamalarning ta’rifi.
6. O‘zlashtirilgan bilimlarni chuqurlashtirish, takrorlash va o‘z-o‘zini
tekshirish uchun savol va topshiriqlar.
7. Hisob-kitob ishlarini va iqtisodiy tafakkurni talab qiladigan, amali-
yot bilan bog‘liq topshiriq va mashqlar.
8. Izlanish va kichik tadqiqot olib borish uchun o‘quvchilarga alohida-
alohida beriladigan mustaqil ish topshiriqlari.
9. O‘zlashtirilgan bilimlarga tayangan holda mantiqiy fikrlash yoki
guruhda ishlash uchun berilgan topshiriqlar.
10. Mavzudagi yodda saqlash lozim bo‘lgan o‘zak g‘oya va fikrlar.
11. Yurtimizga xos sharqona qadriyatlar, fan tarixiga oid asarlardan
iqtiboslar, ularga oid savol va topshiriqlar.
12. Iqtisodiy tafakkurni o‘stirishga, iqtisodiy madaniyatni shakllan-
tirishga va dunyoqarashni kengaytirishga mo‘ljallangan qo‘shimcha
ma’lumotlar.
13. Iqtiboslar.
14. Iqtisodiy tushunchalarni o‘zaro bog‘laydigan formulalar.
15. “Mustaqil faoliyat” rukni ostidagi qo‘shimcha materiallar.
http:eduportal
6
Darslikda Iqtisodiy bilim asoslari fanining 9- sinf kursi 30 ta mavzuga bo‘lib
berilgan. Har bir mavzuga oid materiallarni bitta dars davomida va uyda o‘rganish
lozim.
Yangi mavzuni yoritishda asosan yuqorida tushuntirilangan 2 – 5- band ma-
teriallari bilan ishlash kerak.
3- bandda berilgan materiallardan asosan uyda o‘qish va o‘rganish uchun
foydalanish lozim.
Dars mavzusini mustahkamlashni 6- banddagi savol va topshiriqlar hamda
7- banddagi topshiriqlar va mashqlar yordamida amalga oshirgan ma’qul.
8- banddagi topshiriqlar kichik izlanish va tadqiqot sifatida o‘quvchilarga
mustaqil ish qilib berishga mo‘ljallangan. Bunda, zarur hollarda o‘quvchi kattalar
bilan hamkorlik qilishi ham lozim bo‘ladi.
9 – 12- banddagi savollar, o‘zak jumlalar va qadriyatlar mustaqil mushohada
yuritish, bilimlarni boyitish, amaliyotda qo‘llab ko‘rish va o‘z-o‘zini tekshirish
maqsadida ishlatilgani ma’qul.
O‘quvchilar diqqati 4- banddagi kalit atamalar va 10- banddagi mavzuning
o‘zak jumlalariga qaratilishi lozim.
Uyga vazifalar dars davomida foydalanilmagan 9 – 10- band savol va top-
shiriqlari asosida berilsa, maqsadga muvofiq bo‘ladi.
Har bir bob oxirida berilgan takrorlash uchun savol va topshiriqlardan
o‘tilganlarni mustaqil ravishda takrorlab borish hamda oraliq nazorat ishlariga tay-
yorlanish maqsadida foydalanish tavsiya etiladi. Berilgan testlar esa oraliq nazoratni
amalga oshirishga uchun testlar tayyorlashda namuna bo‘lib xizmat qiladi.
Darslikdan, shuningdek, “Mustaqil faoliyat” rukni ostidagi materiallar ham
o‘rin olgan. Bu materiallarni o‘quvchilar darsdan tashqari vaqtlarida o‘rganishlari
maqsadga muvofiq. Ular o‘quvchilarni mustaqil fikrlash, izlanish, tadqiqotga
undaydi, mamlakatimizda amalga oshirilayotgan iqtisodiy islohotlar haqida ma’lu-
mot beradi. Ular bilan ishlashda, albatta, ustozlarning hamda ota-onalarning
yordami va maslahatlaridan foydalanish lozim.
http:eduportal
7
I bob. Tadbirkorlik va
ishlab chiqarish
1
3
5
8
9
10
6
7
4
2
Tadbirkorlik faoliyatini qo‘llab-quvvatlash bo‘yicha ishlar
jadal davom ettiriladi.
Shavkat Mirziyoyev
http:eduportal
8
Tadbirkorlik deganda kishilarning foyda olish maqsadida, tavakkalchilik
asosida o‘z mablag‘lari, mulki, bilimi va imkoniyatlarini ishga solib, tovar
ishlab chiqarish va xizmat ko‘rsatish faoliyati tushuniladi. Tadbirkorlik,
boshqacha qilib aytganda, ishbilarmonlik yoki biznes deb ham yuritiladi.
Bunday faoliyat bilan muvaffaqiyatli shug‘ullana oladigan insonlarni
tadbirkorlik layoqati bor kishilar yoki tadbirkor, ishbilarmon yoki
biznesmenlar deb atashadi.
TADBIRKORLIK
1- MAVZU
1. Rasmlardagi odamlar tadbirkorlikning qanday turlari bilan shug‘ulla-
nadilar? Bu odamlarning qanday umumiy va o‘ziga xos fazilatlari bor
deb o‘ylaysiz?
2. Siz tadbirkor kishilardan kimlarni bilasiz? Ular qanday faoliyat bilan
shug‘ullanadilar? Ular qanday kishilar?
FAOLLASHTIRUVCHI SAVOL VA TOPSHIRIQLAR
Tadbirkorlik
— kishilarning foyda olish maqsadida, tavakkalchilik
asosida, o‘z mablag‘i, mulki, bilimi va imkoniyatlarini ishga solib,
tovar ishlab chiqarish va xizmat ko‘rsatish faoliyati.
Tadbirkorlar
– foyda olish maqsadida tovar va xizmatlar yaratish
uchun tavakkalchilikni zimmasiga oladigan kishilar.
Tadbirkorlik layoqati bor kishi:
– boshlang‘ich mulk va mablag‘ topib, uni ishga sola olishi;
– erkin iqtisodiy faoliyat yurita olishi;
– foyda olishga intilishi va tavakkal qila olishi;
– mehnatsevar, g‘ayratli va tashabbuskor bo‘lishi;
– mas’uliyatdan qochmasligi;
– qonunlarga rioya qilgan holda ish yuritishi;
– halol raqobat tarafdori bo‘lishi lozim.
Tadbirkorlikni rivojlantirishning eng muhim shartlaridan biri xususiy
mulkchilikka asoslangan erkin raqobat muhiti yaratilishidir.
1
2
3
http:eduportal
9
Tadbirkorlik bozor iqtisodiyotiga xos bo‘lgan faoliyatdir. Bozor
iqtisodiyoti sharoitida odamlarning tadbirkorlik layoqati – tabiiy, kapital
va mehnat omillari bilan bir qatorda ishlab chiqarishning asosiy omiliga
aylanadi. Chunki ishlab chiqarishning xuddi shu omili qolgan uch
omilni birlashtirish imkonini beradi. Tadbirkorlik jamiyat uchun kerak,
chunki bu faoliyat natijasida yangi, qo‘shimcha ish joylari yaratiladi.
Tadbirkorlik nafaqat iste’molchilar uchun, balki davlat uchun ham zarur
va foydali faoliyatdir. Davlat tadbirkorlikka keng yo‘l ochib berishi
bilan aholini ishga joylash, keng iste’mol tovarlari va xizmatlar bilan
ta’minlash vazifasini, ma’lum ma’noda, o‘zidan soqit qiladi. Shu bilan
birga, tadbirkorlardan olinadigan soliqlar hisobiga davlat xazinasi boyiydi.
Shu bois, davlat tadbirkorlikni har tomonlama qo‘llab-quvvatlaydi.
Sohibqiron Amir Temurning “Ishbilarmon, mardlik va shijoat
sohibi, azmi qat’iy, tadbirkor va hushyor bir kishi ming-minglab
tadbirsiz, loqayd kishilardan yaxshidir” degan o‘gitini sharhlang.
Qadriyatlar
Tadbirkorlik biznes-g‘oyadan boshlanadi. Biznes g‘oyaning qanchalik
to‘g‘ri tanlangani — biznes muvaffaqiyatining eng asosiy va boshlang‘ich
omillaridan biri hisoblanadi. Lekin biznes-g‘oyaning o‘zi muvaffaqiyatli
biznes uchun yetarli emas. Uning uchun aniq hisob-kitoblarga asoslangan
reja tuzish kerak bo‘ladi. Biznes-reja — biznes-g‘oyani amalga oshirish
maqsadida bajarish zarur bo‘lgan, o‘zaro muvofiqlashtirilgan xatti-
harakatlar dasturidan iborat hujjat. Aytaylik, xayolingizga juda zo‘r
biznes-g‘oya kelib qoldi. Uni amalga oshirish uchun sizga mablag‘
kerak. Mablag‘ni bankdan yoki tanishlaringizni sherik qilib topishingiz
mumkin. Ular mablag‘larini “quruq” so‘zga berishmaydi. Siz o‘z
g‘oyangizni qog‘ozga tushirib, hisob-kitob qilib, haqiqatan foydali
ekanligini isbotlashingiz kerak bo‘ladi. Bir so‘z bilan aytganda, biznes
reja tuzishingiz, uning muvaffaqiyatli bo‘lishiga, avvalo, o‘zingiz ishonch
hosil qilishingiz va sheriklaringizni ham ishontirishingiz lozim. Biznes-
reja, birinchi navbatda, tadbirkorning o‘zi uchun muhim.
Odatda, biznes reja:
– korxonaning qisqacha tavsifi;
– ishlab chiqariladigan tovar yoki xizmatning tavsifi;
– ishlab chiqarishni tashkil qilish va boshqarish tamoyillari;
– ishlab chiqarish xarajatlari, tushum, rejalashtirilgan foyda va uning
taqsimoti;
– ishlab chiqariladigan tovar yoki xizmat bozorining tahlili;
http:eduportal
10
Biznes reja
– biznes-g‘oyani amalga oshirish maqsadida qilinishi
zarur bo‘lgan, o‘zaro muvofiqlashtirilgan xatti-harakatlar dasturi.
I
I
IS
IS
I
I
I
I
I
I
IS
IS
IS
IS
IS
IS
T
1.1- chizma
1.2- chizma
– yakuniy xulosalar kabi ma’lumotlardan tashkil topadi.
Tadbirkorlikning tijorat turi iqtisodiyotda muhim o‘rin tutadi. Tijorat-
chilar ishlab chiqaruvchilar va iste’molchilar o‘rtasidagi bog‘lanishlarni
o s o n l a s h t i r a d i , o l d i – s o t d i m u n o s a b a t l a r i n i t e z l a s h t i r a d i . I s h l a b
chiqaruvchilar va iste’molchilar o‘rtasidagi, 1.1- chizmada tijoratchisiz,
1.2- chizmada esa tijoratchi yordamidagi bog‘lanishlar sxemasi buni
yaqqol ko‘rsatib turibdi. Chizmalarda ishlab chiqaruvchi va iste’molchilar
soni to‘rttagina bo‘lgan hol tasvirlangan. Endi ularning soni o‘nta, yuzta
yoki undan ham ko‘p bo‘lgan hollarni tasavvur qilib ko‘ring-chi!
Moliyaviy tadbirkorlik tijoratga o‘xshab ketadi. Faqat moliyaviy
tadbirkorlikda tovar oldi-sotdisi o‘rniga pul va qimmatli qog‘ozlar
oldi-sotdisi amalga oshiriladi. Pul mablag‘lari qarzga beriladi. Chet el
Tijorat
— tovarni muayyan narxda sotib olib, so‘ng boshqaga o‘z
foydasini ko‘zlab qimmatroq narxda sotishdan iborat tadbirkorlik
faoliyati.
Ulardan ba’zilari bilan tanishib chiqamiz.
Ishlab chiqarish faoliyatiga asoslangan tadbirkorlikda ishlab chiqarish-
ning tabiiy, kapital va mehnat omillari birlashib harakatga keladi. Tadbirkor
ishlab chiqarish vositalari — yer, bino, inshoot, asbob-uskunalar, xom
ashyoni sotib oladi, ishchi xodimlarni yollaydi. Turli xildagi tovarlar
ishlab chiqaradi va iste’molchilarga sotadi. Odatda, tadbirkorlikning
bunday turi bilan salohiyatli, biznesda yaxshigina mavqega ega bo‘lgan,
uzoqni o‘ylab ish yuritadigan tadbirkorlar shug‘ullanishadi.
Tadbirkorlikning tijorat turi bilan shug‘ullanuvchilar tovarlarni sotib
olishadi, so‘ng esa boshqalarga sotishadi. Albatta, bu holda tovarning
sotilish narxi, uning xarid narxidan yuqori bo‘ladi. Narxlar o‘rtasidagi
farq tadbirkorlik foydasi sifatida tadbirkor tomonidan o‘zlashtiriladi.
http:eduportal
11
valutalari, aksiya va boshqa qimmatli qog‘ozlar sotib olinadi va sotiladi.
Moliyaviy tadbirkorlikda qarz berilganda foiz (protsent) ko‘rinishida,
qimmatbaho qog‘ozlar oldi-sotdi jarayonida esa ularning xarid va sotish
narxlari orasidagi farq ko‘rinishidagi foyda o‘zlashtiriladi.
Tadbirkorlikning sug‘urta turi hozirda keng tarqalgan. Bunday faoliyat
bilan yuqori mavqega ega bo‘lgan tadbirkorlar shug‘ullanishadi. Chunki u
katta boshlang‘ich mablag‘ni talab qiladi. Tadbirkor turli xil kutilmagan
holatlarda ko‘riladigan zararni qoplashga ma’lum haq evaziga kafolat
beradigan shaxs sifatida faoliyat ko‘rsatadi. Hozirda qarz sug‘urtasi, mulk
sug‘urtasi, hayot sug‘urtasi, tibbiyot sug‘urtasi kabi sug‘urta shakllari bor.
Bunday sug‘urta turlarida muttasil to‘lab boriladigan sug‘urta badallari
evaziga, biror falokat yuz berganda yetkazilgan zarar yoki yo‘qotishning
o‘rni qoplanadi.
1. Tadbirkorlik deganda nimani tushunasiz?
2. Tadbirkorlik layoqati bor insonni tavsiflab bering.
3. Tadbirkorlar soni ko‘payib borayotganining sababi nimada deb
o‘ylaysiz?
4. Tadbirkorlik hamma vaqt ham foyda olib keladimi?
5. Tadbirkorlik faoliyati turlarini sanab bering.
6. Tijorat va moliyaviy tadbirkorlikning qanday o‘xshash va farqli
tomonlari bor?
7. Sug‘urta nima va uning hayotimizdagi o‘rni qanday?
8. Tadbirkorlik faoliyatining qaysi turini jamiyatimiz uchun muhim deb
hisoblaysiz?
9. Tadbirkorlik faoliyatidan davlat, tadbirkorning o‘zi va iste’molchilar
qanday manfaat ko‘rishini sanab o‘ting.
BILIMINGIZNI SINAB KO‘RING!
Moliyaviy tadbirkorlik
— pul va qimmatli qog‘ozlar oldi-sotdisi
bilan bog‘liq tadbirkorlik faoliyati.
Sug‘urta
— turli xil kutilmagan holatlar natijasida yuzaga
keladigan moliyaviy muammolardan muhofaza qilish faoliyati.
Buni yodda tuting!
•
Tadbirkorlik faoliyati foyda olishga qaratilgan bo‘lib, u
tavakkalchilikni taqozo qiladi.
http:eduportal
12
2- MAVZU
FIRMA VA UNING TURLARI
FAOLLASHTIRUVCHI SAVOL VA TOPSHIRIQLAR
1. Rasmlarda tasvirlangan tadbirkorlik faoliyatlaridan qaysilarini tashkil
qilish qiyinroq? Nima sababdan?
2. Ularning qaysilarini bitta odam o‘zi tashkil qilishi va yuritishi unchalik
qiyin emas?
3. Qaysilarini sherik bilan hamkorlikda tashkil qilgan ma’qul?
4. Rasmlardagi korxonalarni yuritish uchun qanday tashkiliy ishlarni
amalga oshirish zarur, deb o‘ylaysiz?
Ma’lumki, tovar ishlab chiqarish va xizmat ko‘rsatish jarayoni korxonalarda
amalga oshiriladi. Davlat mulki asosida tashkil qilingan korxonalar — davlat
korxonalari, xususiy mulk asosida tashkil qilingan korxonalar esa xususiy
korxonalar deb yuritiladi. Shuningdek, davlat va xususiy mulkka asoslangan
aralash turdagi korxonalar ham bo‘lishi mumkin.
3
2
1
5
4
6
http:eduportal
13
Tadbirkorlik faoliyati amalga oshiriladigan korxona firma deb ata-
ladi. Firma turli xil tovar va xizmatlarni foyda olish uchun ishlab
chiqaradi. Firmalar, ko‘pincha, xususiy mulk asosida tashkil qilinadi.
Firmalar qanday mulk asosida tashkil qilinishi, kim tomonidan qanday
boshqarilishi, firma foydasi qanday taqsimlanishi va firma faoliyatining
natijasiga kim va qanday javob berishiga qarab turli shakllarda bo‘ladi.
Xususiy firmaning mulkdori yakka shaxs bo‘lib, firma uning mulki
va mablag‘i asosida tashkil qilinadi va bevosita shu mulkdor tomonidan
boshqariladi. Firma faoliyatidan olingan foyda ham, zarar ham faqat
firma egasiga taalluqli. Firma egasi firma faoliyatining natijasiga to‘la
javobgar bo‘ladi.
Ikki va undan ortiq kishilar mulki asosida, birgalikda faoliyat ko‘rsatish
maqsadida tashkil qilingan firma — shirkat deb ataladi. Shirkat uning
a’zolari manfaatlariga xizmat qiladi. Shirkatda uni ta’sis etgan a’zolarning
ishlashlari shart bo‘lib, umumiy faoliyat natijasi — foyda ular orasida
o‘zaro kelishuvga ko‘ra taqsimlanadi. Shu bilan birga, shirkat a’zolari
shirkat majburiyatlariga to‘liq javobgar bo‘ladilar. Bu, agar shirkat ishi
yurishmay, qarzga botib sinsa, qarzni shirkat a’zolari uni tashkil qilish
Korxona
– tovar ishlab chiqarish va xizmat ko‘rsatish amalga
oshiriladigan xo‘jalik tashkiloti.
Firma
– tadbirkorlik faoliyati amalga oshiriladigan korxona.
Xususiy firma
– yakka shaxs mulki asosida tashkil etiladigan va
boshqariladigan firma.
Buyuk olim va mutafakkir Abu Rayhon
Beruniyning ko‘p sonli asarlarida uning iqtisodiy
qarashlari o‘z aksini topgan. U iqtisodiy faoliyat
— mehnat, bunyodkorlik, yaratuvchanlik asosida
odamning ehtiyojini qondirishga bo‘lgan intilishi
yotadi, deb hisoblagan. U o‘zining asarlarida
jismoniy mehnat bilan bir paytda aqliy mehnat
ham muhim ekanligini ta’kidlaydi. Uning fikricha
ish haqi mehnatning og‘irligiga va unumdorligiga
bog‘liq bo‘lishi kerak. Olimning asarlaridan mehnat
taqsimotiga oid fikrlar ham joy olgan. Olim o‘sha
davrdayoq iqtisodiyot sohasidagi inson omilining
ahamiyati haqida qimmatli fikrlarni bildirgan.
Abu Rayhon
Muhammad ibn
Ahmad
al-Beruniy
(973 – 1048)
http:eduportal
14
uchun qo‘shgan mol-mulki va mablag‘i evaziga, u ham yetmasa, o‘z
shaxsiy mulki evaziga qoplashga majbur deganidir. Shirkatga qishloq
xo‘jaligidagi fermer xo‘jaliklarini misol qilib keltirish mumkin.
Sherikchilik firmasi
– ikki va undan ortiq shaxslarning (odam
yoki korxonalarning) mablag‘lari asosida tashkil qilingan va ma’lum
kelishuv shartlari asosida egalik qilinadigan, boshqariladigan va
faoliyat natijasiga javob beriladigan firma.
Firmaning nizom jamg‘armasi
— firma faoliyatini yuritish uchun
uning tashkilotchilari tomonidan qo‘shiladigan hissa — mol-mulk
va mablag‘.
Shirkat
– birgalikda faoliyat ko‘rsatish maqsadida ikki va undan
ortiq kishilarning mulki asosida tashkil qilingan va faoliyat natijasiga
birgalikda to‘la javob beriladigan firma.
Ma’lumki, kattaroq miqyosdagi tadbirkorlikni tashkil qilish katta
boshlang‘ich mablag‘ni talab qiladi. Buning uchun bir necha shaxslar
yoki korxonalarning sherikchilikda ish ko‘rib, mol-mulklarini birlash-
tirishlariga to‘g‘ri keladi. Shu maqsadda sherikchilik firmalari tashkil
qilinadi. Sherikchilik asosida tuzilgan firmaning tashkilotchilari uning
ta’sischilari deb ataladi. Ta’sischilar firmaning boshlang‘ich kapitaliga
— nizom jamg‘armasiga o‘z pul mablag‘i va mol-mulki bilan hissa
qo‘shadilar. Ta’sischilar firmaning egalari hisoblanib, firmaning kundalik
faoliyatida va uni boshqarishda bevosita qatnashmasliklari ham mumkin.
Bunday faoliyat natijasidan olinadigan foyda ham, ko‘riladigan zarar
ham ta’sischilar o‘rtasida ta’sis shartnomasida ko‘zda tutilgan, ma’lum
kelishilgan qoidaga ko‘ra taqsimlanadi.
Sherikchilik asosida tuzilgan firmalar faoliyatidan ko‘rilgan zarar
ta’sischilar tomonidan qanday qoplanishiga qarab turli xil nomlar bilan
yuritiladi. Bunday firmalarning eng ko‘p tarqalgan turi – bu mas’uliyati
cheklangan jamiyat ko‘rinishidagi sherikchilik firmasidir. Agar ta’sischi-
lar ko‘rilgan zararni faqat firmani tashkil qilishda qo‘shgan hissalari
hajmidagina qoplasalar, bunday firma – mas’uliyati cheklangan jamiyat
deb ataladi. “Ltd” qo‘shimchasi, inglizcha “limited” (cheklangan)
so‘zining qisqartmasi bo‘lib, odatda, mas’uliyati cheklangan jamiyat
nomiga qo‘shib yuritiladi. Mas’uliyati cheklanmagan jamiyatning ta’sischi-
lari esa ko‘rilgan zararni to‘la hajmda birgalashib qoplashadi. Hatto
zarurat tug‘ilganida, o‘z shaxsiy mulklarini sotib bo‘lsa-da, firma zararini
qoplaydilar.
http:eduportal
eduportal : примерная стоимость $ 59,400.00
По данным alexa занимает 185,815 место в мире. Домен принадлежит доменной зоне . Оценивается в сумму $ 59,400.00 и получает ежедневный доход в размере около $ 99.00. Поскольку никаких активных угроз не обнаружено, eduportal является безопасным для просмотра.
Обновлен 3 г. 7 м. назад
Информер для eduportal
Предпросмотр
Код
Предпросмотр
Код
IP сайта: 87.237.233.147 Страна: Uzbekistan
Посещаемость
| Посетителей в день: | 7,946 |
| Просмотров в день: | 39,730 |
Расчетная оценка
| Доходы за день: | $ 99.00 |
| Оценочная стоимость: | $ 59,400.00 |
Индекс поисковых систем
| Страниц в Google: | Нет данных |
| Страниц в Yandex: | Нет данных |
| Страниц в Bing: | Нет данных |
Обратные ссылки
| Google: | Нет данных |
| Bing: | Нет данных |
| Alexa: | Нет данных |
Безопасность
| Google: | OK |
| Siteadvisor: | Нет данных |
| WOT Надежность: | Хорошо |
| WOT Приватность: | Хорошо |
| WOT Материалы 18+: | Отлично |
Анализ главной страницы
| Фреймов на странице: | Нет данных |
| Изображений: | 58 |
| Google Adsense ID: | Нет данных |
| Google Analytics ID: | Нет данных |
Рейтинги и баллы
| Alexa Rank: | 185,815 |
| Скорость загрузки: | 26 из 100 |
| Авторитет домена: | Нет данных |
Информация о сервере
HTTP ответ сервера
Http-Version: 1.1
Status-Code: 200
Status: 200 OK
Cache-Control: private
Content-Type: text/html; charset=utf-8
Content-Encoding: gzip
Vary: Accept-Encoding
Server: Microsoft-IIS/7.5
X-AspNetMvc-Version: 4.0
X-AspNet-Version: 4.0.30319
X-Powered-By: ASP
Access-Control-Allow-Origin: *
X-Content-Type-Options: nosniff
Date: Tue, 18 Jun 2019 22:30:02 GMT
Content-Length: 14775
Информация о сервере доменных имен
| Host | IP Address | Country | |
|---|---|---|---|
| ns1.multimedia | 87.237.233.131 | Uzbekistan | |
| ns2.multimedia | 87.237.233.133 | Uzbekistan | |
Alexa Traffic Rank
% трафика с поисковых систем
История обратных ссылок
Количестве ссылающихся доменов
DNS-запись
| Type | TTL | Extra |
|---|---|---|
| A | 3584 | IP: 87.237.233.147 |
| NS | 3599 | Target: ns1.multimedia |
| NS | 3599 | Target: ns2.multimedia |
| SOA | 3600 | MNAME: ns1.multimedia RNAME: hostmaster.multimedia Serial: 180 Refresh: 900 Retry: 600 Expire: 86400 |
| MX | 3600 | Priority: 10 Target: mx.xtv |
| TXT | 3600 | TXT: v=spf1 ip4:87.237.233.128/27 +mx -all |
Данные WHOIS
% Uzbekistan Whois Server Version 1.0
% Domain names in the domain can now be registered
% with many different competing registrars. Go to http://www.cctld/
% for detailed information.
Domain Name: EDUPORTAL
Registrar: TOMAS
Whois Server: www.whois
Referral URL: http://www.cctld/
Name Server: ns1.multimedia. 87.237.233.131
Name Server: ns2.multimedia. 87.237.233.133
Name Server: not.defined. not.defined.
Name Server: not.defined. not.defined.
Status: ACTIVE
Updated Date: 21-apr-2016
Creation Date:
14-May-2007
Expiration Date: 18-may-2020
% >>> Last update of whois database: Wed, 19 Jun 2019 3:30:14 +0500
Близкие по рейтингу
antec
185,816 $ 59,400.00
keihi
185,817 $ 59,400.00
getinge
– getinge
Saving lives is the greatest job in the world. Everything we do aims to secure the safest and most reliable care and cure within healthcare and life science.
185,819 $ 59,400.00
unknownvideo
– unknownvideo
185,822 $ 59,400.00
officegamespot
– officegamespot
Free online games to play in the office: Play the best free online games including action games, fighting games, shooting games and much more at OfficeGameSpot. Updated Daily.
Eduportal — Информационно-образовательный портал eduportal
Образовательный портал Узбекистана, созданный Центром развития мультимедийных общеобразовательных программ Министерства народного образования. Электронная библиотека, мультимедийные материалы, дистанционное обучение, олимпиады, конкурсы, фотогалерея, форум и многое другое.
Полезная информация
Добавлено Вторник, Март 31st, 2015
Категории
- Hi-Tech (266)
- Безопасность (2)
- Интернет (49)
- Компьютеры (7)
- Мобильная связь (9)
- Программы (19)
- Сети и связь (4)
- Торрент (4)
- Универсальные порталы (10)
- Файлообменники (1)
- Деловые услуги (24)
- Медицина (15)
- Недвижимость (6)
- Производство и поставки (28)
- Работа (5)
- Реклама (18)
- Справки (2)
- Строительство (10)
- Финансы (58)
- Фонды (1)
- Банки Узбекистана (852)
- Бассейны Ташкента (51)
- Все Вузы Узбекистана (83)
- Такси Ташкент (40)
- Архитектура (1)
- Все для праздника (2)
- Дети (2)
- Домашние животные (1)
- Женщины (1)
- Квартира и дача (1)
- Кулинария (4)
- Покупки (1)
- Сад и огород (1)
- Семья (1)
- Здоровый образ жизни (0)
- Интернет-аптеки (1)
- Красота (1)
- Лекарства (1)
- Медпомощь (2)
- Изобразительные искусства (12)
- Кинотеатры (49)
- Литература (65)
- Музеи (18)
- События (13)
- Страны (60)
- Танец (0)
- Театры (13)
- Фотография (5)
- E-commerce (5)
- Авто (7)
- Магазины (5)
- Сервисы (6)
- Транспорт (2)
- Блоги (50)
- Газеты (8)
- Журналы (2)
- Информационные агентства (5)
- Погода (2)
- Радио (0)
- Телевидение (1)
- Курсы (36)
- Среднее образование (61)
- Учебные материалы (43)
- Учреждения (235)
- Агентства (2)
- Законы (1)
- Знакомства (1)
- Знаменитости (0)
- Организации (49)
- Органы (8)
- Посольства (1)
- Религия (3)
- Форумы и чаты (5)
- Центры (1)
- Афиша (2)
- Детские лагеря (0)
- Клубы (0)
- Рестораны (3)
- Санатории (0)
- Туризм (9)
- Видео (26)
- Игры (11)
- Музыка (18)
- Непознанное (1)
- Социальные сети, Чаты (6)
- Юмор (2)
- Все виды спорта (9)
- Люди (2)
- Спортивная пресса (14)
- Спортивные товары (0)
- Тренажерные залы (0)
- Гороскопы даты (826)
- Каталог бесплатных программ (274)
- Мир пресс (2)
- Новости – Yangiliklar (1)
- Рецепты (1)
- Спорт пресс (0)
Последние статьи
Каждый человек в мире, кто желает работать в самых замечательных 10 отделов (фото) – Новости
Четверг, Август 20th, 2015
Самые красивые тур в понедельник после нескольких дней ожидания с ужасом. Глава порой суровых, не заботливыми коллегами в офисе и скучно сидеть на игле, и часами ждут конца пятиминутного овертайме. Тем не менее, есть такие агентства, такие чувства совершенно чужды для сотрудников там. Эти учреждения для остальных сотрудников, чтобы работать эффективно и захватывающие дизайнеры создали […]
Последние записи
- Правильный Гороскоп для всех знаков зодиака на 15 декабря 2017 года
- Правильный Гороскоп для всех знаков зодиака на 14 декабря 2017 года
- Правильный Гороскоп для всех знаков зодиака на 13 декабря 2017 года
- Правильный Гороскоп для всех знаков зодиака на 12 декабря 2017 года
- Правильный Гороскоп для всех знаков зодиака на 11 декабря 2017 года
- Правильный Гороскоп для всех знаков зодиака на 10 декабря 2017 года
- Правильный Гороскоп для всех знаков зодиака на 9 декабря 2017 года
- Правильный Гороскоп для всех знаков зодиака на 8 декабря 2017 года
- Правильный Гороскоп для всех знаков зодиака на 7 декабря 2017 года
- Правильный Гороскоп для всех знаков зодиака на 6 декабря 2017 года
Eduportal uz
Ushbu savol-javob sessiyasi (ovozli suhbat) 2023 yilning 8-yanvarida o’tkazilgan. �� Ushbu savol-javob sessiyasi (ovozli suhbat) .
Таътил пайтида билим олинг! Электрон таълим манбааларидан фойдаланинг!
Просмотров 3,1 тыс. 2 года назадMustaqilTahsilOl #vahimasizkarantin #kitobuz #edumarketuz #birgamiz #uydaqoling #uzkhanacademy #onlinemaktab #uzedu .
“Atom” innovatsion ta’lim markazida kimyoviy tajriba. “Qo’lda olov yoqish”
Просмотров 266 тыс. 11 месяцев назадIltimos, video yoqqan bo’lsa, like�� bosing va kanalga a’zo bo’ling. ⚛️“Atom” innovatsion ta’lim markazi. Xorazm viloyatidagi .
Bepul onlayn kurslar taqdim qiluvchi 7 xalqaro saytlar | Dasturlash frontend, backend, Til o’rganish
Просмотров 12 тыс. 2 года назадUshbu videoda sizlarga barcha sohalarga oid, bepul darslar taqdim qiluvchi dunyodagi eng yetakchi 7 ta veb sayt haqida .
Dasturlash tili | Dasturlash nima? [Texnoplov]
Просмотров 84 тыс. 5 месяцев назад
~ Instagram – texnoplov Telegram – t/texnoplov Reklama: 998 93 120 22 11 998 90 127 .
O‘z vaqtida qilingan energetika islohoti – Turkiya
Просмотров 55 тыс. 23 часа назадTurkiyada 1980 yillarda energetika, telekommunikatsiya, neft kimyosi, temir va po’lat ishlab chiqarish sanoati ustidan to’liq .
Atrofimizdagi Olam (Reading Uzbek)
Просмотров 74 2 года назадThis is my attempt to read an Uzbek text in order to practice my pronunciation and get feedback. If you can help me, please leave .
Ozbekistonda online dars����
Просмотров 1 млн 2 года назад
Ozbekistonda online dars.
kontrakt.edu Video yo’riqnoma
Просмотров 411 тыс. 4 месяца назадHurmatli talabalar muammoli vaziyatlarda bizga murojaat qilinglar Telegram bot: @kontrakt_edu_yordambot Telefon raqam: 998 .
Istalgan ilovani yuklash yo’li (kompuyterda). 1-qism./Torrent orqali yuklash./ PROGRAMMST
Просмотров 25 14 дней назадUshbu kanalda siz kompyuter va telefonlar uchun kerakli ma’lumotlarni va sirlarini bilib olasiz. Mening bu videoimda qanday qilib .
Таътил пайтида электрон таълим манбаалари имкониятларидан тўлиқ фойдаланинг!
Просмотров 2,4 тыс. 2 года назадMustaqilTahsilOl #vahimasizkarantin #kitobuz #edumarketuz #birgamiz #uydaqoling #uzkhanacademy #onlinemaktab #uzedu .
“PEREVOD”, KORRUPSIYA, MAGISTRATURADAGI “BOMBA” O‘ZGARISH YOXUD REKTORNING ILTIMOSCHILARGA ILTIMOSI
Просмотров 20 тыс. 5 месяцев назад
Qalampirni ijtimoiy tarmoqlarda kuzatib boring: Instagram: qalampir Telegram: .
Huquqiy bilimlaringizni kurslar.huquqiyportal da oshiring.
Просмотров 495 3 месяца назадEndilikda Sizda Adliya vazirligi tomonidan aholining huquqiy savodxonligini oshirishga qaratilgan kurslar.huquqiyportal .
EduOn – o’zbek kontentidagi onlayn ta’lim platformasi
Просмотров 860 Год назад“Kim ta’lim sohasida baraka topmoqchi bo’lsa, EduOn loyihasiga kontentingizni qo’yishingiz mumkin. ” O’z bilimingizni boshqalar .
“Issiq muz” tajribasi.
Просмотров 83 тыс. 2 года назад
Uyda qilish uchun 33 ta oson qiziqarli tajribalar
Просмотров 29 тыс. Год назадqiziqarli fokuslar qiziqarli fokuslar siri fokus sirlari fokus sirlari uzbek tilida dynamo fokus sirlari fokus sirlari o’zbek tilida qiziqarli .
Jonli efir – Imron
Administrator: 998972895555 Obuna bo’ling: bit.ly/ImronMusic Instagram: imronsinger .
Yer sayyorasi haqida
Просмотров 151 тыс. 2 года назадYer sizu biz yashab turgan sayyora, zaminimiz oʻzida hayotning mujassamligi va xilma-xilligi bilan quyosh sistemasidagi boshqa .
KITOB TAYYORLASH SIRLARINI O’RGANING. КИТОБ ТАЙЁРЛАШ СИРЛАРИНИ ЎРГАНИНГ
Просмотров 10 тыс. 2 года назад
BU VIDEOMIZDA KITOB TAYYORLASH SIRLARINI O’RGANING. КИТОБ ТАЙЁРЛАШ СИРЛАРИНИ ЎРГАНИНГ.
Yerning quyosh atrofida aylanishi
Просмотров 24 тыс. 5 лет назадUshbu videodars 5-sinf Geografiya fanidan “Yerning quyosh atrofida aylanishi” mavzusiga bag’ishlangan bo’lib, mavzuga oid .
BOSHLANGICH TUSHUNCHALAR.
Просмотров 104 тыс. 3 года назадQo’shimcha ma’lumotlar uchun PREP saytining adminstratoriga 99899-861-15-21 raqamiga qo’ng’iroq qilishingiz mumkin .