Aхборот технологиялари
– Chat, O’ros (So’rov), Forum, Glossariy, Rabochaya tetrad (Ish daftari), Urok
Elektron darslik strukturasi
Barcha fanlardan o’zbek tilida referatlar mega to’plami, arxiv mutlaqo bepul.
Elektron darsliklarni yaratish texnologiyalari kursining predmeti
Подробности Автор: AIM EDITOR Родительская категория: Рефераты Категория: Информатика (Рефераты) Опубликовано: 10 Июль 2017 Просмотров: 4137
3.75 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Rating 3.75 (4 Votes)
Elektron darsliklarni yaratish texnologiyalari kursining predmeti
Reja:
1. Elektron darsliklarni yaratish texnologiyalari kursining mazmuni, maqsadi, vazifalari va asosiy tushunchalari.
2. Elektron darslik va undan foydalanish jarayonidagi asosiy tushunchalar va terminlar.
Mavzuga oid tayanch tushuncha va iboralar: O‘quv adabiyotlari, o‘quv adabiyotlari shakllari, o‘quv adabiyotlari turlari, an’anaviy (bosma) o‘quv adabiyotlari, elektron o‘quv adabiyotlari, axborot texnologiyasi, kompyuter, elektron darslik, multimedia.
Mavzuga oid asosiy muammolar:
1. O‘quv jarayonida an’anaviy (bosma) o‘quv adabiyotlari va elektron o‘quv adabiyotlaridan foydalaniladi. Bu o‘quv adabiyotlarning bir-biridan farqi bormi? Agar mavjud bo‘lsa, javobingizni izohlang.
2. Elektron darslik – ta’lim oluvchilarga turli fan sohalari bo‘yicha ma’lumotlar yetkazib beruvchi o‘qitish vositasi hisoblanadi. Siz ushbu ta’rifga qo‘shilasizmi yoki qo‘shilmaysizmi? Sizningcha qanday ta’rifni elektron darslik uchun eng ma’qul deb o‘ylaysiz? O‘zingizga ma’qul bo‘lgan ta’rifni izohlab bering?
Скачать Файл:
Ushbu ma’lumotni yuklab olish uchun ro’yxatdan o’ting. Ma’lumotlar mutlaqo bepul. Чтобы скачать этот файл зарегистрируйтесь или войдите на сайт.
Please register or login to download this file.
Aхборот технологиялари
ikki xil ko’rinishda amalga oshiriladi. Birinchi sharti bu texnik jihozlar bo’lsa, ikkinchi sharti esa maxsus dasturiy ta’minotlar bilan ta’minlanganligidir.
Texnik jihozlar bilan ta’minlanganlik : kompyuterlar, tarmoq qurilmalar i,
yuqori tezlikdagi Internet tarmoqlari, videokonferentsiya jihozlari va hokazo.
Dasturiy ta’minotga: mavjud qurilmalarni ishlatadigan dasturiy ta’minotlardan tortib, shu soha uchun mo’ljallangan dasturlar to’pami kiradi.
So’nggi yillarda G’arbda ta’lim tizimini boshqarishda qo’llanilib kelinayotgan Internet yoki Intranet tarmog’i orqali elektron shakldagi ta’lim turi e-learning
(elektron ta’lim) atamasi bilan kirib keldi. Elektron ta’lim – axborot kommunikatsiya texnologiyalari asosidagi ta’limning turli ko’rinishlarini angl atuvchi keng
tushunchadir. Elektron ta’limni tashkillashtirishning ko’pgina manbalari orasidan quyidagilarni k o’ rsatish mumkin:
• Mualliflik dasturiy mahsulotlari (Authoring tools);
• Virtual ta’lim jarayonini bosh qaruvchi tizimlar LMS (Learning
• Ichki kontentni boshqaruvchi tizimlar CMS (Content Management
MOODLE tizimining asosiy xususiyatlari
MOODLE tizimi masofadan turib o’qitish kurslari va web -saytlarni yaratishni dasturiy ta’minlash paketidan iboratdir. Tizimning asosiy xususiyatlari
– Tizim hozirgi zamon pedagogika yutuqlari va o’quvchilar orasidagi hamkorlikka bo’lgan ehtibor, muhokamani hisobga olingan holda loyihalashtirilgan.
– Masofadan turib o’qitish uchun ham, kunduzgi o’qitish uchun ham
– Oddiy va samarali web-interfeysga ega.
– Dizayn modul strukturasiga ega va osongina modifikatsiya qilinadi.
– Ulanadigan til paketlari to’liq mahalliylashtirish imkoniyatini beradi. Ayni ‘aytda 43 ta til qo’llab -quvvatlanoqda.
– Talabalar o’zlari hisob yozuvlarini tahrir etishlari, fotosuratlar qo’shishlari va ko’plab o’z shaxsiy ma’lumotlar va rekvizitlarini o’zgartirishlari mumkin.
– Har bir foydalanuvchi o’z mahalliy vaqtini ko’rsatishi mumkin. Bunda tizimdagi barcha sanalar uni ng uchun mahalliy vaqtga o’tkaziladi (forumlarda xabar
berish vaqtlari, topshiriqlarni
bajarish vaqtlari va boshqalar).
“kalendarniy” (taqvimiy), “forum”, “tematik”.
– Har bir kurs qo’shimcha ravishda kod so’zi bilan himoyalanishi mumkin.
– Chat, O’ros (So’rov), Forum, Glossariy, Rabochaya tetrad (Ish daftari), Urok
(Dars), Test, Anketa, Scorm, Survey, Wiki, Seminar, Resurs (matn yoki web sahifa yoki katalog ko’rinishida) kurslari uchun modul tuzuvchilar boy to’pami mavjud.
– Foydalanuvchi oxirgi marta kirganidan keyingi kursda ro’y bergan o’zgarishlar, kurs birinchi varag’ida aks ettirilishi mumkin.
– Deyarli barcha teriladigan matnlar (resurslar, forumga xabarlar, daftarlarga yozuvlar) ichiga joy lashtirib qo’yilgan WYSIWYG Rich Text – muharrir tomonidan
tahrir etilishi mumkin.
– Barcha baholar (Forumlardan, Ish daftarlaridan, Testlar va Topshiriqlardan) bitta sahifada to’’lanishi mumkin (yoki fayl ko’rinishida).
– Foydalanuvchining tizimga kirishi va ishi bo’yicha, jadvallar va turli
modullar detallari (jihatlari) ustida olib borgan ishlari to’g’risidagi to’liq hisobot (oxirgi kirish, o’qish sonlari, xabarlar, daftarlardagi yozuvlar) ni olish mumkin.
– E- mail ni yo’naltirish mumkin – xabarlar, forumlar va o’qituvchilar baho va sharhlarini jo’natish mumkin.
LMS MOODLE tizimining strukturasi
Tizim imkoniyatlaridan foydalanish uchun Internet tarmog ’ iga ulangan kom з yuterga ega bo ’ lish lozim, Ishni boshlash uchun qatorda web – brauzer URL server adresini terish lozim. Unda CDO – http:// localhost o ’ rnatilgan bo ’ lishi kerak.
So ’ rovga ishlov berilgandan keyin brauzer tizim start sahifa sini ko ’ rsatadi.
Hozirgi kunda o’quv jarayonini tashkil etishda masofaviy ta’lim
texnologiyalaridan keng foydalanilmoqda. Masofaviy texnologiyalarni tizimli tarzda tadbiq etish ta’lim samaradorligini yanada oshirishda muhim ahamiyatga ega. O’quv
jarayoniga masofaviy texnologiyalarni tizimli tarzda joriy etish uchun eng avvalo, maqsad va vazifalarni aniqlash, kerakli usul va v ositalarni tanlash, qo’yilgan
vazifalarni amalga oshirish hamda erishilgan natijalarni tahlil qilish va kamchiliklarni bartaraf etish bosqichlari amalga oshiriladi.
MOODLE platformasining masofaviy ta’limni boshqarish imkoniyatlari
MOODLE platformasining masofaviy ta’limni boshqarishdagi
MOODLE tizimi. MOODLE (http://www.moodle.org) – web- saytda o’qitish va online rejimidagi darslarni tashkil qiluvchi ilova. Bu proekt ta’limga sottsio –
konstruktiv qarashni tarqatish uchun ishlab chiqarilgan.
Qisqacha qilib quyidagilarni aytish mumkin:
• Yangi bilimlar oldingi olingan bilim va individual tajribalar asosida
• O’quv jarayonida o’quvchi olgan bilimini boshqalarga tushuntirib
berishida ko’proq samaraga ega. Bu qarashni qo’llaganda siz o’quvchining tajribasiga suyanasiz, bu kerakli o’quv materialini o’zlas htirishdagi eng samarali usul. Bu usul
o’quv jarayonidagi o’quvchini ham o’quvchi ham o’qituvchi sifatida qatnashishini ta’minlaydi.
• O’qituvchining funktsiyasi o’zgarishi mumkin: bilim manbai o’rniga, “ta’sir markaziga” va sinf madaniyatining modeliga aylanadi. O’qituvchi har bir
o’quvchining bilim talabiga qarab individual munosabatda bo’lishi kerak.
MOODLE tizimining umumiy interfeysi
LMS MOODLE tizimlari masofaviy ta’lim jarayonini tashkil etishda quyidagi funktsiyalarni o’z ichiga oladi:
• o’quvchilarni (o’qituvchilarni, kurs yaratuvchi pedagoglarni va boshqalarni) ro’yxatga olishi;
• foydalanuvchilarni o’quv kurslardan chetlashtirish, o’quvchilarning mustaqil
ta’lim olish muhitini yaratish;
• o’quvchi va o’qituvchilarning o’zaro individual yoki guruh bo’lib, hamkorlikda ishlashini (Web elementlarini ishlatish orqali) tashkil etish;
• guruhlar yaratish va ularni boshqarish;
• oraliq, joriy va yakuniy nazoratlarni tashkillashtirish va elektron nazorat turlarini yaratish (elektron nazorat turlariga yopiq turdagi test, ochiq turdagi nazorat,
moslikni to’ishga oid, ketma – ketlikni to’g’ri joylashtirish, bo’sh qoldirilgan joyni to’ldirish va boshqa turlari k iradi);
• har xil turdagi ijtimoiy so’rovlar tashkillashtirish , o’quvchilarning bilim darajasini monitoring qilish;
• sertifikatlar (diplomlar) berish imkoniyati;
• elektron axborot resurslarini ( elektron kutubxonalar ) tashkillashtirish;
• elektron o’quv resurslarini eksport/import qilish imkoniyatlari;
• tizim foydalanuvchilarining (o’quvchilar, o’qituvchilar -tyutorlar, kurs yaratuvchi pedagoglarning) tizimga qachon, qancha vaqt davomida o’quv kontentlar
bilan tanishganligi, qaysi IP-manzil orqali kirganligini (bu esa qaysi davlatdan tizimga kirganligini aniqlashga yordam beradi), brauzer va qaysi operatsion tizim orqali kirganligi, tizimda mavjud foydalanuvchilarning faolligini maxsus grafiklar orqali monitoring qilish imkoniyati;
• o’qituvchi (tyutor yoki elektron kurs yaratuvchi pedagoglar) tomonidan elektron o’quv resurslarni yarat ishi ;
• Authoring tools larda SCORM , TinCan yoki boshqa standartlar asosida yaratilgan elektron o’quv resurslarini yuklashi;
• o’quvchilarning boshqa o’quvchilar/o’qituvchilar bilan ( Chat, Forum,
videokonferentsiya, umumiy elektron doskalar yoki tizimning ichki/tashqi xabarlar almashish moduli orqali ) muloqotini tashkillashtirish;
• o’quv jarayonida bo’ladigan yangiliklarni barcha foydalanuvchilarga ommaviy xabar yuborib turuvchi modullarning mavjudligi;
• iqtisodiy va marketingga oid operatsiyalarni boshqarish va boshqa imkoniyatlarni sanab o’tish mumkin.
MOODLE tizimidagi o’qitish modullari
MOODLE masofaviy o’qitish jarayonini to’la qo’llab -quvvatlash uchun keng
doiradagi imkoniyatlarni beradi – o’quv materiallarini turli usullarda berish, bilimlarni tekshirish va o’zlashtirish nazorati alohida tahkidlab o’tish maqsadga
MOODLE da 15 turdagi interaktiv o’quv modullari mavjud bo’lib, ularning
soni oshib bormoqda. Kurs yaratuvchisi tizimning bunday imkoniyatidan foydalangan holda o’qitiladigan fanni talabalarga (bilim oluvchilarga) interaktiv ko’rinishda
taqdim etish imkoniyatini yaratadi.
Tizimda mavjud o’qitish modullari:
Student tracking va ancha ko’p bo’lgan boshqa modullari mavjud. Boshqa LMS lar singari IMS, SCORM va boshqa standartlarni qo’llab
quvvatlaydi. Tahlillar shuni ko’rsatadiki, boshqa LMS tizimlarga qaraganda eng ko’p
qo’shimcha plagin va modullari mavjud bo’lgan dasturiy majmua aynan, MOODLE dasturiy majmuasi hisoblanadi.
SCORM yoki AICC standart paketlari
Bu o’quv materiallari orqali bilim oluvchining o’rganilayotgan o’quv kontent
ustida bajaradigan xarakatlarini tizimga hisobot ko’rinishda yuborib turadi.
Masalan bilim oluvchi kontentda mavjud bo’lgan slayd(bet)larning hammasi
bilan tanishgan yoki tanishmaganligi, har bir slayd(bet)ni talaba qancha vaqt davomida o’rganganligini, bu standartda (ya’niy SCORM yoki AICC) yaratilgan
o’quv kontentni boshqa LMS tizimiga eksport qilish imkoniyati ham mavjud.
Hozirgi vaqtda mavjud
bo’lgan taniqli muallif lik uskunalarining (authoring
tools) ko’pchiligi yaratiladigan
o’quv kontentni aynan SCORM yoki AICC standarti
ko’rinishda eksport qilish imkoniyati mavjud. LMS tizimlari uchun elektron ta’lim resurslarini aynan SCORM yoki AICC standart paketlari asosida yaratish tavsiya etiladi.
MOODLE tizimi masofaviy o’quv kursiga qo’yiladigan resurs va elementlar
Wiki (Viki) – bir nechta foydalanuvchi tomonidan elektron materiallar ni qo’shishi, kengaytirishi va o’zgartirish imkoniyatini beruvchi, Web 2. Kontseptsiyasi
asosida yaratilayotgan hujjat ustida bir vaqtda hamkorlikda ishlash imkoniyatini
So’rovlar – tizimdagi foydalanuvchilar orasida o’quv maqsadidan kelib chiqqan holda har xil ko’rinishdagi so’rovlarni tashkillashtirish imkoniyatini beradi.
Ma’lumotlar bazasi – o’rganilayotgan fan bo’yicha ma’lumotlar bazasini
xamkorlikda yoki yakka tartibda shakllantirish imkoniyatini beruvchi modul.
Glossariy – kursning barcha hujjatlari bo’yicha havolalarni avtomatik tashkil qiladigan tahriflar ro’ yxati. Agar tahrif glossariyga kiritilgan bo’lsa, u holda agar u
kurs matnlarida uchrasa, havola glossariyning yordamchi elementiga avtomatikta’minlanadi. Yaratilgan glossariy orqali elektron nazorat turlarini
tashkillashtirish imkoniyatini beradi.
Topshiriq – o’qituvchi javobni elektron ko’rinishda olish uchun ishlatish
mumkin (ixtiyoiy formatda).
Ma’ruza – har bir sahifasi talaba javob berishi lozim bo’lgan savol bilan tugaydigan sahifalar to’plami. Javobning to’g’riligiga bog’liq holda, talaba keyingi sahifaga o’tadi yoki oldingi sahifaga qaytadi.
Bu Ta’lim yo’nalishini aniqlashni va o’qitiladigan fan tushunarsiz bo’lib qolmasligini ta’minlaydi. Shu bilan bir qatorda ta’limni individulalashtirish
imkoniyatini beradi. Bu turdagi o’quv element orqali bilim oluvchining shaxsiy tayyorgarligidan kelib chiqqan holda o’rganilayotgan o’quv kursi tizim orqali tanl ab
Sharh – kurs sahifasidagi ixtiyoriy matn va grafika.
Ish daftari – berilgan mavzu bo’yicha talaba fikrini bildiradigan joy.
Resurs – avtomatik tasvirlanadigan turli fayllarni yuklash va tasvirlash vositasi. Masalan, Ma’ruza audioyozuvini yukla shda u mediapleyr sifatida
Seminar – qatnashchilar bir-birining ishini baholaydigan topshiriq.
Testlar – turli variantli testlar to’plami. Savollar bir nechta variantli
javoblardan, to’g’ri/noto’g’ri tanlovdan, qisqa matnli javobdan va boshqa lardan iborat bo’lishi mumkin.
Forum – forumning 3 ko’rinishi mavjud (savol – javob, hammaning o’z mavzusi, standart muzokara).
Chat – real vaqtdagi muzokara olib borish imkoniyatini beradi.
MOODLE ning asosiy yutuqlari:
Keng tarqalgan: 160 mamlakatda 72 xil tilda(o’zbek tilini ham qo’shgan holda) 37.000 versiyasi joriy qilingan
Yuqori hajimda (masshtabda): Oksford universiteti (OUUK), Kaliforniya universiteti (HSU California ) va Yangi Zelandiya ochiq politexnik (Open polytechnic
NZ) markazlari tomonidan 100,000 dan ortiq foydalanuvchilar qayd etilgan Bepul
imkoniyat: GpL Code(kod) Ta’lim maskanlariga litsenziya uchun hech qanday haq to’lamasdan, uzoq muddatli egalik qilish, hatto kelgusida yangilab turish imkonini
beruvchi qurilmani o’rnatishga ruxsat beradi.
1. Internetga asoslangan o’quv muhiti: tartiblashtirilgan o’quv mashqlari va o’quv mazmuni bilan ta’minlash.
2. O’qishni Boshqaruv Tizimi (OpBT): Kursning dizayni va o’tkazilishini qo’llab quvvatlash( tyutorlik, monitoring va sertifikatsiya).
Boshqa LMS lar singari IMS, SCORM va boshqa standartlarni qo’llab quvvatlaydi. Tahlillar shuni ko’rsatadiki, boshqa LMS tizimlarga qaraganda eng ko’p
qo’shimcha plagin va modullari mavjud bo’lgan dasturiy majmua aynan, MOODLE
dasturiy majmuasi hisoblanadi.
Hozirgi vaqtda dunyoning aksariyat ta’lim muassasalari o`z masofaviy ta’lim
tizimilarini tashkil etishda MOODLE dasturiy majmuasini joriy etmoqdalar.
Ochiq kodli MOODLE dasturiy majmuasi o’quv jarayonini boshqaruvchi Web ga yo’naltirilgan maxsus tizim bo’lib, Internet (interanet) tarmog’ida foydalanishga
Tizimni yaratishda ochiq kodli dasturiy ta’minotlardan
foydalanilgan. Uni ishlatish uchun ma’lumotlar omborini boshqarish dasturi (MySQL yoki postgreSQL), pHp protsessori, Web xizmati dastur (Apache yoki IIS) lari sozlangan server zarur. Opertsion tizim sifatida ixtiyoriy keng tarqalgan tizimlardan biridan foydalanish mumkin (Windows, Linux, Mac OSX, Novwll Netware).
1. Wiki (Viki) – bir nechta foydalanuvchi tomonidan elektron materiallar ni qo’shishi, kengaytirishi va o’zgartirish imkoniyatini beradi.
2. So’rovlar – tizimdagi foydalanuvchilar orasida so’rovlarni
tashkillashtirish imkoniyatini beradi.
3. Glossariy – kursning barcha hujjatlari bo’yicha havolalarni avtomatik tashkil qiladigan tahriflar ro’yxati.
4. Topshiriq – o’qituvchi javobni elektron ko’rinishda olish uchun
5. Ma’ruza – har bir sahifasi talaba javob berishi lozim bo’lgan savol bilan tugaydigan sahifalar to’plami.
6. Sharh – kurs sahifasidagi ixtiyoriy matn va grafika.
7. Ish daftari – berilgan mavzu bo’yicha talaba fikrini bildiradigan joy.
8. Resurs – avtomatik tasvirlanadigan turli fayllarni yuklash va tasvirlash
9. Seminar – qatnashchilar bir-birining ishini baholaydigan topshiriq.
10. Testlar – turli variantli testlar to’plami.
11. Forum – forumning 3 ko’rinishi mavjud (savol – javob, hammaning o’z
mavzusi, standart muzokara).
12. Chat – real vaqtdagi muzokara olib borish imkoniyatini beradi.
1. MOODLE qanday dasturiy majmua hisoblanadi?
2. MOODLE –abbrеviaturasi nima?
3. Tizim qanday munosabatini tashkillashtirishga yo’natirilgan ?
4. MOODLE avtori kim?
5. Qanday operatsion tizimlarda ishlay oladi?
6. SCO, SCORM nima?
7. MOODLE qanday obhektlari va standartlar bilan ishlay oladi?
9. Virtual ta’limni boshqaruvchi tizimla rning qanday funktsiyalari mavjud?
10. MOODLE tizimi qanday xususiyatlardan tashkil topgan?
11. LMS MOODLE tizimi qanday strukturadan iborat?
12. MOODLE platformasining masofaviy ta’limni boshqarish ning qanday
13. LMS MOODLE tizimlari masofaviy ta’lim jarayonini tashkil etishda qanday funktsiyalarni o’z ichiga oladi?
14. MOODLE tizimida qanday o’qitish modullari mavjud?
15. SCORM yoki AICC standart paketlari deb nimaga aytiladi?
16. LMS MOODLE tizimlari masofaviy ta’lim jarayonini tashkil etishda qanday funk tsiyalarni o’z ichiga oladi?
17. MOODLE tizimi masofaviy o’quv kursiga qanday resurs va elementlar
18. So’rovlar deb nimaga aytiladi?
19. Wiki deb nimaga aytiladi?
20. Ma’lumotlar bazasi deb nimaga aytiladi?
21. Glossariy deb nimaga aytiladi?
22. Topshiriq deb nimaga aytiladi?
23. Ma’ruza deb nimaga aytiladi?
24. Sharh deb nimaga aytiladi?
25. Ish daftari deb nimaga aytiladi?
26. Resurs deb nimaga aytiladi?
27. Seminar deb nimaga aytiladi?
28. Testlar deb nimaga aytiladi?
29. Forum deb nimaga aytiladi?
30. Chat deb nimaga aytiladi?
31. MOODLE ning asosiy yutug’i nimadan iborat?
Foydalaniladigan adabiyotlar ro’yxati
1. Agaponov S. V. i dr.Sr е dstva distantsionnogo obuch е niya. M е todika, t ех nologiya, instrum е ntariy. / Avtor ы : Agaponov S. V., Djaliashvili 3. O., Kr е chman D. L., Nikiforov I. S, CH е nosova Е . S, Yurkov A. V. / Pod r е d. Z.O. Djaliashvili. — SPb.: B Х V-P е t е rburg, 2003. — 336 s: il.
2. B е gimqulov U.Sh. Zamonaviy a х borot t ех nologiyalari muhitida p е dagogik ta’limni tashkil etish.// “Pеdagogik ta’lim” jur, № 1, 2004.– 25-25 b е tlar.
3. Nishonov A. Х. va boshqalar. Ta’lima erkin va ochiq kodli dasturiy ta’minotlar, Aх borot t ех nologiyalari va t е l е kommunikatsiya muammolari, r е spublika
ilmiy-t ех nik konf е r е ntsiyasi, Toshk е nt 2012.121-123 b.
4. Х amidov V.S. Erkin va ochiq kodli LMS tizimlar tahlili, infocom.uz jurnali №7,8. 14 bе t, 2013 y.
5. Hamdamov R.H., Masofadan o’qitish tizimlarini yaratishdagi yuzaga
k еladigan muammolar haqida. «Fan va ta’limda aх borot-kommunikatsiya t ехnologiyalari» Rе spublika ilmiy-t ех nik konf е r е ntsiyasining mat е riallari. Toshk е nt.
6-7 apr е l 2006 y.
VI. Intеrnеt saytlari
6-MODUL. SMART-O’QITISHNI RIVOJLANISH TENDENTSIYALARI
1. Elektron o’qitish haqida:
a. Elektron o’qitish muhiti, elektron o’quv hamjamiyati,
b. elektron o’quv muhitining boshqa elektron muhitlar bilan bog’lanishi,
c. Smart-kitob, elektron darslik,
d. Smart-o’quv jarayoni, Onlayn Smart o’qitish muhiti,
e. Smart texnologiyalari,
f. elektron o’qitish muhitini yaratish va foydalanish tartibi.
2. Turli Smart texnologiyalari tasnifi va ulardan foydalanish usul va
3. Smart-o’quv muhiti uchun elektron kontent yaratish usullari.
Smart ta’lim texnologiyasi
Axborot asrining kirib kelish davri haqida so‘z borganda, axborot – kommunikatsiya texnologiyalari (AKT), ularni real o‘quv jarayoniga qo‘llash,
zamonaviy axborot infrastrukturasini yaratish, mutlaq y angi multimedia o‘quv dasturlarini yaratish va ta’limga tatbiq etish bosqichlari asta -sekin nihoyasiga yetib
Shu o‘rinda, tabiiy bir savol paydo bo‘ladi: ortirilgan bilim va tajribalarni qanday
baholash mumkin, keyingi qo‘yiladigan qa dam qanday bo‘lmog‘i kerak?! Masalan, an’anaviy o‘quv jarayonlarining AKT qo‘llash bilan bog‘liq muammolari, jumladan:
dunyo internet tarmoqlarida tobora taraqqiy etib borayotgan turli ko‘ri nishdagi noformal ta’lim birlashmalari, «real» ta’lim maskanlarini «virtual» lari bilan
masofaviy ta’lim va boshqalar.
nafaqat klassik ta’lim
texnologiyalari, balki elektron
ta’lim (e -learning) ham
ehtiyojlar kuzatiladi. Ayni vaqtda e-learning tizimidan Smart (engl. — aqilli, mushohadali, harakatchan) e-learning hamda Smart Education (aqilli ta’lim) ga
o‘tish jarayoni bormoqda. Bu konsepsiya ta’lim sohasining barcha jarayonlarini, shuningdek, bu jarayonda qo‘llaniluvchi barcha usul va texnolo giyalarni kompleks
Smart konsepsiyasi ta’lim kesimida o‘zi bilan birga, «aqilli taxta», «aqilli ekran», ixtiyoriy nuqtadan Internetga chiqish kabi texnologiyalarni
shakllantiradi. Ushbu texnologiyalarning har biri kontentni ishlab chiqish jarayonini yangidan qurish, yetkazib berish va aktuallashtirish imkonini beradi. Natijada ta’lim
olishni nafaqat sinfda, balki uyda, ish joyida, jamoat joylarida, dam olish joylarida ham amalga oshirish mumkin bo‘ladi. Bunda ta’lim ja rayonini baholovchi asosiy element
sifatida faol ta’lim beruvchi kontent maydonga chiqadi. Uning asosida vaqt va fazo tushunchalari to‘sig‘idan holi qiluvchi yagona repozitor yaratiladi.
Smart ta’lim konsepsiyasi — mavjud manbalarga tez moslashuvchanlik, multimedianing maksimal xilma-xilligi, tinglovchining saviyasi va talabi
darajasiga tezkorlikda moslashuvchanlikdan iborat. Kompetentlikning uzluksiz rivojlanishi, bilimlarni doimiy o‘sishi va yangilanib borishi zamonaviy ta’lim
tizimidagi dolzarb muammolardan hisoblanadi . Sababi bilimni rivojlantirish uchun endi inson kapitalining ta’siri kamlik qila boshlaydi.
Bu kabi masalalarni hal qilishda nafaqat ta’lim muhitining o‘zini, balki ta’lim
tizimining tarkibi, instrumentlari, usullari tubdan o‘zgartiril ishi shart. Analitik kompetensiyalar, kompleks muammolarni yechish mahorati, yangi g‘oyalarni
rivojlantiruvchi — innovatsion xususiyatlar, o‘zaro kommunikatsiya madaniyati kabi bilimlarni takomillashtirish zarur. Chunki an’anaviy ta’lim parametrlari asosid a bilim
berish insonlarni Smart — jamiyat uchun tayyorlamaydi (1- rasm). O‘z navbatida,
Smart — texnologiyasisiz, innovatsion faoliyat yuritib bo‘lmaydi. Agar ta’lim shu
yo‘nalishda ortda qolsa, u tormozlanib, qotib qoladi.
Hozirgi kunda, o‘quv darslarida, multimedia vositalaridan foydalangan holda,
Microsoft Power Point yoki Macromedia Flash dasturiy paketlarida tayyorlangan taqdimotlarni qo‘llash oddatiy holga aylanib bormoqda, biroq shu bilan birga, ta’lim
sohasiga shunday interfaol texnologiyalar kirib kelmoqdaki, ular slayd-shou turkumidagi taqdimotlarni siqib chiqarmoqda. Axborotlarni talabalarga yangi
interfaol uskunalar (i nterfaol taxta — Smart Boards, interaktiv displey — Sympodium) yordamida uzatish, ma’ruzachiga dars jarayonining o‘zida taqdimotla r
yaratish imkonini beradi.
Interfaol Smart Boards taxtalariga maxsus markerlar yordamida yozish, o‘quv materiallarini namoyish etish, ekrandagi tasvir ustidan yozma sharhlar
berish mumkin . Shu bilan birga, interfaol Smart Board taxtasiga yozilgan ma’lumotlarni magnit tashuvchilarda saqlanib qolib, ularni bosib chiqarish, darsga
kelmagan talabaning elektron pochtasiga yuborish amalga oshiriladi. Ma’ruza davomida Smart Board taxtasida yarati lgan o‘quv materiallini esa, o‘rnatilgan
videokoderga yozib olib, ko‘p martta qayta qo‘llanishi mumkin.
Albatta bugungi kunda interfaol smart taxtalar imkoniyatlaridan maksimal foydalanish uchun maxsus dasturiy ta’minotlar (Smart Notebook, Bridgit, Synhro n
Elektron Darslar Jadvali
BUGUNGI raqamlashgan dunyoda jamiki ma’lumotlar ekran ortiga ko‘chirilmoqda.
Insonlar oddiy qog‘ozdan ko‘ra shaffof oyna ortidagi ma’lumotlarni afzal
bilishmoqda. Bu esa qimmatli vaqtimizni tejashga xizmat qiluvchi omildir.
Ta’lim dargohlarida Dars Jadvali ayrim sabablar bilan o‘zgarib turishi mumkun. Uni
tuzish, o‘zgartirish va qayta qog‘ozga chiqarish, ortiqcha vaqt talab qiladi.
Oʻquvchilarning esa takroran shu jadvalga yuzlanishiga toʻgʻri keladi.
Xoʻsh, unda ortiqcha harakatlardan QANDAY QUTILISH MUMKIN?
Endi buning javobi ODDIY va OSON!
3.
Timetable
Elektron Darslar Jadvali
4.
Avtomatik qayta ishga tushish
Monitor elektr ta’minotidan uzilib
qayta
yoqilganda,
dastur
avtomatik tarzda qayta ishga
tushadi
Vaqt tejamkorligi
Dasturdan foydalangan holda sezilarli
darajada vaqtingizni tejaysiz. Jadvalni
o‘zgartirish koʻp vaqt va maʼlum joy
talab qilmaydi
5 daqiqada yangilash
Jadvalga kiritilgan o‘zgartirishlar 5
daqiqa ichida avtomatik tarzda
yangilanadi
Yuqori texnologiya
Foydalanishga qulay, zamonaviy va
minimalizm uslubidagi dizayn
5.
Foydalanish:
1. Kirish qismi.
Jadvalni tuzishga mas’ul oʻqituvchi(lar) saytga
birinchi kirganida rasmdagi oyna paydo
boʻladi. Berilgan login va parol ni kiritish
orqali keyingi sahifaga oʻtish mumkin.
6.
2. Birinchi oyna.
Saytga kirganda joriy oyna ochiladi.
Chap tarafdagi menyu orqali
ma’lumot kiritishingiz yoki yangisini
qo‘shish mumkin.
• Edit tables
(Umumiy ma’lumotlarni
o‘zgartirish);
• Add class
(Sinf qo‘shish);
• Timetable for week
(Haftalik jadval).
7.
3. Edit tables
Ushbu menyu orqali quyidagi jadvallarga
kerakli o‘zgartirishlarni kiritish mumkin:
Teachers Table
Rooms Table
Subjects Table
Period Table
Announcement
(Oʻqituvchi jadvali);
(Sinfxonalar jadvali);
(Fanlar jadvali);
(Vaqt jadvali);
(E’lon).
8.
• Teachers Table (Oʻqituvchi jadvali).
Kiritilgan ma’lumotni
o‘zgartirish va o’chirish
Yangi Oʻqituvchi qo’shish
Fan nomi
Oʻqituvchi ismi sharifi
Tugmani bosganda ushbu
oyna hosil boʻladi.
Shu oyna orqali oʻqituvchi
ma’lumotlari kiritiladi:
Umumiy dars soati
Oʻqituvchi ismi sharifini kiriting
Umumiy dars soatini kiriting
Fan nomini tanlang
9.
• Rooms Table (Sinfxonalar jadvali).
Kiritilgan ma’lumotni
o‘zgartirish va o’chirish
Yangi Sinfxona qo’shish
Xona raqami
Sinf nomi
Oʻquvchilar sig’imi
Tugmani bosganda ushbu oyna
hosil boʻladi.
Shu oyna orqali yangi
sinfxonalarini kiritish mumkin:
Xona raqamini kiriting
Oʻquvchilar sig’imini kiriting
Sinf nomini kiriting
10.
• Subjects Table (Fanlar jadvali).
Yangi Fan qo’shish
Kiritilgan ma’lumotni
o‘zgartirish va o’chirish
Fan nomi
Tugmani bosganda ushbu oyna
hosil boʻladi.
Shu oyna orqali yangi fan
kiritish mumkin:
Fan nomini kiriting
11.
• Period Table (Vaqt jadvali).
Yangi dars vaqti qo’shish
Darsning davriy ketmaketlik raqami
Tugmani bosganda ushbu oyna
hosil boʻladi.
Shu oyna orqali yangi dars
vaqtini kiritish mumkin:
Kiritilgan ma’lumotni
o‘zgartirish va o’chirish
Darsning boshlanish Darsning
vaqti
tugallanish vaqti
Darsning davriy ketma-ketlik raqamini kiriting
Darsning boshlanish vaqtini kiriting
Darsning tamomlanish vaqtini kiriting
12.
• Announcement
(E’lon).
Kiritilgan ma’lumotni
o‘zgartirish va o’chirish
Jadvalning quyi qismiga e’lon va/yoki ogohlantirish xabari kiritish mumkin.
13.
4. Add class.
Sinf nomini kiriting (masalan: 10A, 8B)
Sinf oʻquvchilari sonini kiriting
14.
5. Timetable for Week.
Ushbu formani toʻldirish orqali har bir fanning qachon boʻlishi, sinfxonasi, vaqti va qaysi
oʻqituvchilar tomonidan oʻtilishi belgilanadi.
Fanni tanlang (English)
Sinfxonani tanlang (108)
Oʻqituvchini tanlang (birinchi)
Oʻqituvchini tanlang (ikkinchi)
Sinfni tanlang (10A)
Darsning davriy vaqtini tanlang
Dars boʻladigan kunni tanlang (hafta kunlari)
15.
6. Classes.
Yuqorida toʻldirilgan forma natijasida ushbu jadval hosil boʻladi.
Sinflar
16.
7. Sinfxonani belgilash
Monitorga dastur oʻrnatilgandan soʻng shu
koʻrinishda roʻyxat paydo boʻladi. Har bir
sinfxonadagi monitorga oʻz raqami
belgilanadi.
Shu raqamni bir marta tanlash kifoyadir.
Monitor elektr ta’minotidan uzilgan
holatda ham kiritilgan ma’lumot oʻchib
ketmaydi, ya’ni boshida saylangan sinfxona
jadvalini koʻrsatib turadi.
17.
8. Natija
Saytga ma’lumotlarni joylashtirib, saqlash
(save) tugmasini bosgandan soʻng baza 5
daqiqa ichida yangilanib, ma’lumotlar
saqlanadi.
Shu tariqa har bir xonadagi monitorda oʻsha
sinfxonaga tegishli har kunlik darslar jadvali
paydo boʻladi.
Jadvalda: Sinf nomi, Fan nomi
oʻqituvchilar ismi shariflari joy oladi.
va
18.
Maqsadimiz.
Shiddat bilan rivojlanayotgan zamonda biz
ham yuqori texnologiyalar yordamida ta’lim
sohasining yana bir qadam oldinga siljishiga
oʻz hissamizni qoʻshish.
19.
E’tiboringiz
uchun rahmat!
OOO “TexnoPOS IT Mektebi”
Manzil:
R/s:
Bank:
MFO:
INN:
Tel:
G’a’rezsizlik ko’shesi 80/4;
20208000204839164001;
Aloqa Bank Nukus filiali;
00623;
307832859;
+99891 302 12 26.