11 Ta lim jarayonida AKTdan foydalanishning namunalari

ИКТ В ПРЕПОДАВАНИИ МАТЕМАТИКИ.”

Matematika fanlarini oqitishda innovatsion va axborot texnologiyalaridan foydalanish

Шарипова, С. (2022). Matematika fanlarini oqitishda innovatsion va axborot texnologiyalaridan foydalanish. Современные инновационные исследования актуальные проблемы и развитие тенденции: решения и перспективы, 1(1), 352–355. извлечено от https://inlibrary.uz/index.php/zitdmrt/article/view/5090

Садокат Шарипова, Oʻzbekiston Milliy universitetining Jizzax filiali

Amaliy matematika kafedrasi katta oqituvchisi

Ключевые слова:

Аннотация

Matematika oʻqitish vositalari orasida axborot texnologiyalari azaldan muhim oʻrinni egallab kelmoqda. Multimediali taqdimotlar, test snaryadlari, elektron darsliklar, funksiya grafiklari yoki geometrik jismlarni chizish uchun maxsus dasturlardan foydalanish matematika oqitish jarayonining ajralmas qismiga aylandi. Axborot texnologiyalarining doimiy rivojlanishi ushbu maqolada muhokama qilingan o’quv jarayonida ulardan foydalanishning boshqa variantlarini taklif qiladi. Interfaol mashqlar, mobil qurilmalar, interaktiv onlayn doskalar, aqliy xaritalar yaratish xizmatlari, mikrobloglar, toʻldirilgan reallikka asoslangan ilovalardan foydalanish matematika oʻqitish jarayoniga innovatsion yondashuvlarni amalga oshirish imkonini beradi. Ushbu maqolada ushbu imkoniyatlarni amalga oshirish imkonini beruvchi ilovalar tahlili berilgan, ularni oquv jarayonida qollash yonalishlari korib chiqilib, matematika oqitish jarayonida bilim faolligi va qiziqishini oshirish maqsadida ulardanfoydalanish boyicha uslubiy korsatmalar berilgan

Похожие статьи

Ishda noanqlik sharoitidagi chiziqli tizim uchun maximin tipdagi terminal

funksionalni optimallashtirish masalasi qaraldi. (6) Koshi formulasi asosida har bir

fazoning qavariq va kompakt

to‗plamidan iboratligi aniqlandi. Shundan foydalanib, masaladagi silliqmas funsional xossalari
o‗rganildi. Bunda yordamchi (7) va minimaksli tipdagi

funksional uchun (11) formulalar

olindi. Bu tasvirlar yordamida

funksionalning botiqligi ko‗rsatildi. Olingan (11) formula

funksionalning usluksisligini ko‗rsatish va uning yo‗nalishlar bo‗yicha

differensiallanuvchanlik shartlarini ham o‗rganish mumkin bo‗ladi.

Foydalanilgan adabiyotlar roʻyxati:

1. Куржанский А.Б. Управление и наблюдение в условях неопределенности .-М.:

Черноусько Ф.Л., Меликян А.А. Игровые задачи управления и поиска .-

Кларк Ф. Оптимизация и негладгий анализ.-М.:Наука, 1988.

Кейн В.М. Оптимизация систем управления по минимаксному критерию. –

Otakulov S., Rahimov B. Sh., Haydarov T.T. The nonsmoth optimal control problem

for ensamble of trajectories of dynamic system under conditions of indeterminacy. Middle
European Scientific Bulletin, vol. 5, October 2020 . pp. 38-42.

квазидифференциальное исчисление. – М.: Наука, 1990.

Otakulov S., Haydarov T.T.,

The minimax optimal control problem for

dynamic system with parameter and under conditions of indeterminacy. International Conference
on Digital Society, Innovations &Integrations of Life in New Centuru, Januar 2021.
International Enjineering Journal for Research & Development(IEJRD), ICDSIIL-21 Issue. pp.
279-282. DOI: 10.17605/OSF.10/HCNB3

Пшеничний Б.Н. Выпуклый анализ и экстремальные задачи -М.:Наука,1980.

MATEMATIKA FANLARINI O‗QITISHDA INNOVATSION VA AXBOROT

TEXNOLOGIYALARIDAN FOYDALANISH

Sharipova Sadoqat Fazlitdinovna

O‗zbekiston Milliy universitetining Jizzax filiali

―Amaliy matematika‖ kafedrasi katta oʻqituvchisi

Annotasiya:

Matematika oʻqitish vositalari orasida axborot texnologiyalari azaldan

muhim oʻrinni egallab kelmoqda. Multimediali taqdimotlar, test snaryadlari, elektron darsliklar,
funksiya grafiklari yoki geometrik jismlarni chizish uchun maxsus dasturlardan foydalanish
matematika o‗qitish jarayonining ajralmas qismiga aylandi. Axborot texnologiyalarining doimiy
rivojlanishi ushbu maqolada muhokama qilingan o’quv jarayonida ulardan foydalanishning
boshqa variantlarini taklif qiladi. Interfaol mashqlar, mobil qurilmalar, interaktiv onlayn
doskalar, aqliy xaritalar yaratish xizmatlari, mikrobloglar, toʻldirilgan reallikka asoslangan
ilovalardan foydalanish matematika oʻqitish jarayoniga innovatsion yondashuvlarni amalga
oshirish imkonini beradi. Ushbu maqolada ushbu imkoniyatlarni amalga oshirish imkonini
beruvchi ilovalar tahlili berilgan, ularni o‗quv jarayonida qo‗llash yo‗nalishlari ko‗rib chiqilib,
matematika o‗qitish jarayonida bilim faolligi va qiziqishini oshirish maqsadida ulardan
foydalanish bo‗yicha uslubiy ko‗rsatmalar berilgan.

Kalit soʻzlar:

matematikani o‗qitish, o’qitishda innovatsion texnologiyalar, o‗qitishda

axborot texnologiyalari, o‗qitishda onlayn xizmatlar, onlayn doskalar.

Hozirgi vaqtda jamiyat axborot texnologiyalari kundalik hayot va kasbiy faoliyatning

ajralmas qismiga aylanib borayotgan bosqichda. Shu bilan birga, ta‘lim tizimi ham chetda
qolmayapti, chunki bu fuqarolarimizning raqamli iqtisodiyotga o‗tishga qanchalik tayyor
bo‗lishiga bog‗liq.

Ta‘lim muassasalarini raqamlashtirish doirasida zamonaviy texnologiyalarni individual

fanlarni o’qitish jarayoniga, shu jumladan virtual va to’ldirilgan reallik asosida ishlaydiganlarga
integratsiya qilish lozim, bu esa tegishli vakolatlarga ega yuqori malakali kadrlarni tayyorlash
imkonini beradi. Bundan tashqari, axborot texnologiyalari sohasidagi zamonaviy ishlanmalardan
foydalanish uzluksiz ta’lim tizimida alohida fanlarni o’qitish jarayonini faollashtirish, maktabdan
universitetgacha va undan keyingi ta’lim darajalarini har tomonlama qurish imkonini beradi[1].

―Matematika‖ fan yo‗nalishi o‗quv jarayonida axborot texnologiyalaridan foydalanish

uchun katta imkoniyatlar yaratadi. Ular o’quv jarayonining turli bosqichlarida (yangi materialni
o’rganishda, ilgari o’rganilgan materialni mustahkamlash va tizimlashtirishda, bilimlarni va
o’rganilgan faoliyat usullarini nazorat qilishda, materialni umumlashtirish va takrorlashda) va
darslarning turli bosqichlarida (bilimni yangilashda, yangi materialni taqdim etish va hokazo) va
albatta, o’quv jarayonining ajralmas qismi bo’lgan sinfdan tashqari mashg’ulotlarda qo‗llanilishi
mumkin.

Matematika o’qituvchilarining ish tajribasini tahlil qilish matematika o‘qitish jarayonida

an‘anaviy tarzda qo‘llaniladigan axborot texnologiyalarining asosiy vositalarini aniqlashga
imkon beradi..Bularga quyidagilar kiradi[2]:
– ko’pincha nazariy materialni o’rganish uchun foydalaniladigan multimedia taqdimotlari;
– o’rnatilgan videokliplar, test savollari va o’z-o’zini nazorat qilish uchun savollarga ega elektron
darsliklar; – algebrani o‗qitish jarayonida qo‗llaniladigan chizmachilik dasturlari (Exsel,
AdvancedGrapher, MathCad va boshqalar);
– geometriyani o’qitishda qo’llaniladigan virtual konstruktorlar (“Live Geometry”, WinGeom,
“Stereoconstructor” va boshqalar).

Hozirgi kunda axborot texnologiyalarining o’quv jarayonida muvaffaqiyatli qo’llanilishi

mumkin bo’lgan zamonaviy jadal rivojlanishi ushbu ro’yxatni sezilarli darajada yangilaydi.
Zamonaviy axborot texnologiyalari vositalari nafaqat turli manbalardan tayyor ma’lumotlarni
olish, balki mustaqil ravishda xulosalar chiqarish va natijalarni olish uchun ma’lumotlarni
to’plash va tahlil qilish imkonini beradi, bu esa o’qituvchilar oldida turgan vazifalarga mos
keladi. Matematika o‗qituvchilari bilan suhbatlar shuni ko‗rsatadiki, ularning aksariyati o‗quv
jarayoniga zamonaviy axborot texnologiyalarini joriy etishga tayyor, ammo quyidagi
qiyinchiliklar bu jarayonga to‗sqinlik qilmoqda:
-zarur moddiy-texnik ta’minotning etishmasligi: maktablarda
-zarur jihozlar majmuasi har doim ham mavjud emas (asosan informatika kabinetlari
jihozlangan) yoki o‗quv jarayonida foydalaniladigan jihozlar axborot texnologiyalarining
mavjud imkoniyatlarini ro‗yobga chiqarishga imkon bermaydi;
– zamonaviy axborot texnologiyalarini qo’llash sohasida o’qituvchilarning (ayniqsa, o’rta va katta
yoshdagi) zaruriy tayyorgarligi yo’qligi;
– axborot texnologiyalaridan foydalanishga innovatsion yondashuvlarning uslubiy jihatdan
yetarli darajada ishlab chiqilmaganligi, o‗quv materiallarini mustaqil tayyorlash va ishlab chiqish
juda katta vaqtni talab qiladi, o‗qituvchida esa ko‗pincha yetarli vaqtbo‗lmaydi.

Shu munosabat bilan axborot texnologiyalarining zamonaviy imkoniyatlarini o‗rganish

va ularni maktabda, keyin esa o‗rta maxsus va oliy o‗quv yurtlarida matematika fanini o‗qitish
jarayonida qo‗llash bo‗yicha uslubiy ko‗rsatmalar ishlab chiqish zaruratidan iborat muammo
yuzaga keladi.

Ushbu muammoni hal qilish bizga innovatsion texnologiyalarni o’quv jarayoniga tatbiq

etish haqida gapirishga imkon beradi, bunda biz o’qituvchilar va talabalar o’rtasidagi o’zaro

munosabatlarning yangi usullaridan foydalanishni nazarda tutamiz, bu natijaga samarali
erishishni ta’minlaydi[3].

Shunday qilib, matematikani o‗qitishda axborot texnologiyalaridan foydalanishga

innovatsion yondashuvlar deganda biz o‗quv jarayonining barcha ishtirokchilarining
interaktivligini, masofaviyligini va harakatchanligini ta‘minlovchi kompyuter dasturlari, maxsus
ilovalar va internet resurslaridan foydalanishni tushunamiz.

Shu bilan birga, shuni ta‘kidlash joizki, zamonaviy axborot texnologiyalaridan

foydalanish o‗quvchilarda nafaqat ma‘lum bilim va fan ko‗nikmalarini, balki o‗rta maxsus va
oliy ta‘lim muassasalarida o‗qishni davom ettirishda foydalanishi mumkin bo‗lgan zarur AKT
kompetensiyalarini ham shakllantirish imkonini beradi[4].

Matematika oʻqitish jarayoniga axborot texnologiyalarini joriy etishning innovatsion

yoʻnalishlaridan biri onlayn xizmatlardan foydalangan holda yaratilgan interaktiv mashqlarni
ko‗rib o‗tamiz.

Interfaol o’qitish usullari o’quv jarayonida o’quvchilarning nafaqat o’qituvchi bilan, balki

bir-biri bilan kengroq muloqot qilishiga, shuningdek, o’quv jarayonida o’quvchilar faoliyatining
ustunligiga qaratilgan o’zaro ta’sir shaklini anglatadi.

Bugungi kunda pedagogik tadqiqotlar interfaol mashqlar va vazifalarning juda ko’p turli

shakllarini taklif etadi: ijodiy va munozarali vazifalar, kichik guruhlarda ishlash, o’quv o’yinlari,
POPS formulasi, loyiha usullari, aqliy hujum, oltita shlyapa, intervyu, keys usuli, trening va
SMART interaktiv texnologiyalari.

Interfaol usullarni amalga oshirishda axborot texnologiyalaridan foydalanish darsning

turli bosqichlarida yoki darsdan tashqari mashg‗ulotlarda qo‗llanilishi mumkin bo‗lgan maxsus
interfaol mashqlarni yaratishni nazarda tutadi. Siz bunday mashqlarni maxsus kompyuter
dasturlari (masalan, HotPotatoes va boshqalar) yordamida yoki Internetdagi onlayn xizmatlardan
(LearningApps, Kahoot, Quizizz, Flippity va boshqalar) foydalanishingiz mumkin. Keling,
ushbu xizmatlarning o’ziga xos xususiyatlarini va ularning matematikani o’qitishdagi
imkoniyatlarini batafsil ko’rib chiqaylik.
Ko’pgina interaktiv mashqlarni yaratuvchilar Web 2.0 xizmatlaridir va ularning funksionalligi va
interfeysi vaqti-vaqti bilan yangilanadi. Ular yangi ma’lumotlarni taqdim etish yoki allaqachon
olingan bilim va ko’nikmalarni sinab ko’rish uchun matn, formulalar, rasm va videolarni kiritish
qobiliyatiga ega tayyor shablonlarga ega xizmatlar; krossvordlar, rebuslar va boshqotirmalarni
yaratish xizmatlari; didaktik o’yinlarni yaratish xizmatlari va boshqalar.

Ko’p sonli onlayn xizmatlar yordamida biz quyidagi xarakterdagi interaktiv vazifalarning

butun to’plamini yaratishimiz mumkin: interaktiv ma’ruzani o’rganish va berilgan savollarga
javob berish; test savollariga, viktorinalarga javob berish (bir yoki bir nechta to’g’ri javoblar
bilan); vaqt jadvalini tuzish va boshqalar.

Hozirda eng mashhurlaridan biri LearningApps xizmatidir (http://learningapps.org/). U

nafaqat turli fanlar bo’yicha tayyor mashqlarning boy kutubxonasiga ega, balki tayyor
shablonlardan foydalangan holda o’z vazifalaringizni yaratishga imkon beradi.

Ushbu interaktiv mashq konstruktori yordamida o’rnatilgan savollarga ega video ma’ruza

shablonidan foydalangan holda yangi materialni o’rganishni tashkil qilish mumkin (1-rasm)

1-rasm. LearningApps xizmatida tayyorlangan videoma‘ruzaga misol

Materialni taqdim etishning bunday formati talabalar tomonidan uni qanchalik yaxshi

o’rganganligini darhol kuzatish va uni mustahkamlash uchun keyingi ishlarni sozlash imkonini
beradi.

Shu bilan birga, shuni ta’kidlash kerakki, talabalarga videoma’ruza tomosha qilish

jarayonida taqdim etiladigan topshiriqlar ham turli formatga ega bo’lishi mumkin: oddiy test
topshiriqlari, boshqotirmalar ko’rinishidagi nostandart elementlar va hokazo (2-rasm).

2-rasm. Videoma‘ruzaga topshiriq

Dars davomida, shuningdek, darsdan tashqari mashg‗ulotlarda o‗quvchilar bilimini

yangilash va nazorat qilish bosqichlarini tashkil etish bo‗yicha ushbu onlayn xizmatning
imkoniyatlari yanada qiziqroq. Buning sababi shundaki, unda nostandart (o’yin) shaklida
javoblar tanlovi bilan vazifalarni yaratishga imkon beruvchi juda ko’p turli xil andozalar mavjud.

Shunday qilib, o’quv jarayonida interaktiv mashqlarni yaratish bo’yicha onlayn

xizmatlardan foydalanish quyidagilarga imkon beradi: o’quv jarayonini o’quvchilarning shaxsiy
xususiyatlari va ehtiyojlariga mos ravishda individuallashtirish; o’quv materialini o’quv
faoliyatining turli usullarini hisobga olgan holda tashkil etish; vizual idrokni kuchaytirish va
o’quv materialini o’zlashtirishni osonlashtirish; talabalarning kognitiv faolligini faollashtirish.

Foydalanilgan adabiyotlar ro‗yxati:

Ibragimova G.N. Interfaol o‗qitish metodlari va texnologiyalari talabalarning kreativlik

qobiliyatlarini rivojlantirish. I Monografiya.-T. ―Fan va texnologiyalar‖, 2016-y, 76-bet.

Благовещенский, И. А. Технологии и алгоритмы для создания дополненной

реальности / И. А. Благовещенский, Н. А. Демьянков // Моделирование и анализ
информационных систем. – 2013. – Т. 20. – № 2. – C. 129–138.

Sharipova Sadoqat, Ravshan Do’stov and Bahtiyor Po’latov. “ИСПОЛЬЗОВАНИЕ

ИКТ В ПРЕПОДАВАНИИ МАТЕМАТИКИ.”

Журнал математики и информатики

Baxtiyor Sobirovich Po’latov, Bekzod Alimov, Abduraxim Nurulla o’g’li Fayzullayev

Mamirboy Norbek o’g’li Qo’ng’irov ― Matematikada uchinchi shaxs yumori‖ Academic research
in educational sciences, 2021, (1).

SINGULYAR INTEGRAL UCHUN LOKAL BAHOLASH

Musayev Abdumannon Ochilovich

Oʻzbekiston Milliy universitetining Jizzax filiali

―Amaliy matematika‖ kafedrasi dotsenti

Hasanov Jabbor Fevziy oʻgʻli

Библиографические ссылки

Ibragimova G.N. Interfaol o’qitish metodlari va texnologiyalari talabalarning kreativlik qobiliyatlarini rivojlantirish. I Monografiya.-T. “Fan va texnologiyalar”, 2016-y, 76-bet.

Благовещенский, И. А. Технологии и алгоритмы для создания дополненной реальности / И. А. Благовещенский, Н. А. Демьянков // Моделирование и анализ информационных систем. – 2013. – Т. 20. – № 2. – С. 129-138.

Sharipova Sadoqat, Ravshan Do’stov and Bahtiyor Po’latov. “ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ИКТ В ПРЕПОДАВАНИИ МАТЕМАТИКИ.” Журнал математики и информатики 2.1 (2022).

Baxtiyor Sobirovich Po’latov, Bekzod Alimov, Abduraxim Nurulla o’g’li Fayzullayev Mamirboy Norbek o’g’li Qo’ng’irov “ Matematikada uchinchi shaxs yumori” Academic research in educational sciences, 2021, (1).

11 Ta’lim jarayonida AKTdan foydalanishning namunalari

Ba’zilari AKTdan foydalanish misollari ta’limda ular raqamli doska, planshetlar, interaktiv jadvallar, raqamli kitoblar, o’quv dasturlari va raqamli o’qitish platformalari.

Bizning hayotimizga yangi texnologiyalarni kiritish biz yashayotgan dunyoni butunlay o’zgartirdi. Ushbu modifikatsiyalar orasida biz ta’lim sohasida sodir bo’lganlarni topamiz, ularda hozirgi paytda dars berish jarayoni takomillashtirish uchun foydalanilmaydigan sinfni ko’rish g’alati.

Sinfda o’quvchilarni rag’batlantirish va ularning bilimlarini yaxshilash uchun ishlatilishi mumkin bo’lgan ko’plab AKT vositalari mavjud. Ammo, ularning barchasidan foydalanganimiz uchun emas, balki biz yaxshi mutaxassis bo’lamiz va bolalar ko’proq tarkibni o’rganadilar.

Qaysi vositalarni, nima uchun va nima uchun ishlatishni tanlashimiz kerak, chunki ularning barchasi o’quvchilarimiz uchun ma’lum bir tarkibni anglashi uchun bir xil darajada samarali va samarali bo’lmaydi.

Ta’lim jarayonida AKTdan foydalanish misollari

1- Interaktiv doska

Interfaol doska – bu kompyuter, proektor va ekrandan tashkil topgan, uni ko’rsatgich yordamida boshqarish mumkin. Taxtaning har xil turlari mavjud, garchi biz bu erda taqdim etayotganimiz eng keng qo’llanilgan bo’lsa-da, boshqasi paydo bo’ladi, interaktiv sensorli ekran. U oldingisidan ekranni barmoqlarimiz bilan boshqarishimizga imkon beradiganligi bilan farq qiladi.

Raqamli taxta bizga sinfda ko’plab tadbirlarni amalga oshirishga imkon beradi. Quyida biz eng tez-tez uchraydiganlarini qisqacha tushuntirib beramiz:

Biz noutbukdan keladigan har qanday ma’lumotni loyihalashtirishimiz mumkin, chunki taxta biz uning tarkibini kengaytirilgan tarzda eshitishimiz va ko’rishimiz mumkin bo’lgan katta monitorga aylanadi. Ushbu tarkib orasida odatda eng keng tarqalgan: umumiy va o’quv dasturlari, videolar, musiqa, veb-sahifalar, taqdimotlar, hujjatlar va boshqalar. Bundan tashqari, siz ular bilan raqamli doskasiz kompyuterda bo’lgani kabi muomala qilishingiz mumkin.
Bundan tashqari, keyinroq taqdim etadigan multimedia vositalaridagi tarkibni, agar uni kabel orqali to’g’ri ulasak, loyihalashimiz mumkin: CD, DVD, kamera .
Kengashlarda har qanday yosh va hudud uchun mo’ljallangan o’zlarining o’qitish vositalari va manbalari mavjud. Boshqa tomondan, biz tasvirlar, tovushlar va musiqa banklaridan ham foydalanishimiz mumkin yoki agar maqsadlarimizga erishish uchun mavjud portallar va veb-saytlardan foydalanishni ma’qul ko’rsak.

2. Interfaol jadvallar

Interfaol jadvallar – bu kamroq tarqalganiga qaramay, bolalar guruhidagi bolalar guruhida ishlatilishi mumkin bo’lgan yana bir vosita. Uning afzalliklaridan biri shundaki, uning 27 dyuymli diametrini hisobga olgan holda, u oltita bolani ishlatishi mumkin, ular xuddi raqamli taxtadek raqamli tarkib bilan ishlaydi.

Bu o’quvchilar ishlayotgan raqamli tarkib tufayli o’zaro fikrlashish va bahslashish onlariga ega bo’lishlari uchun yaratilgan. Ular ekranga teginish imkoniyatiga ega bo’lgani uchun juda yoqadi va u tarkibiga kiritilgan barcha o’yinlar interaktivdir.

Uning vazifalari boshqa raqamli vositalar bilan bir xil. Farqi shundaki, uning ishlatilishini engillashtirish uchun uning balandligi eng kichigiga moslashtiriladi.

Boshqa tomondan, u bolalar intuitiv ravishda zavqlanish paytida va barmoqlarini ishlatganda o’rganishi mumkin bo’lgan ta’lim o’yinlarini ham o’z ichiga oladi. Biroq, uning yuqori narxi va faqat olti kishiga mo’ljallangan imkoniyatlari tufayli u juda keng tarqalmagan.

3. Tabletka

Tabletkalar – bu noutbuk va mobil telefon o’rtasida oraliq o’lchamga ega bo’lgan kichik qurilmalar. Ba’zi markazlar ularni dizayni bilan, ba’zi bir mavzularda ishlashga, noutbuklarga qaraganda engilroq va intuitivroq bo’lishiga qo’shib qo’yishgan.

Boshqa tomondan, ularga aksessuarlar yoki aksessuarlar kerak emas, bu esa noutbukdan farqli o’laroq, markazlarning pulini tejaydi.

Ushbu vositaning vazifalari har qanday qurilmaning vazifalari bilan bir xil. Farqi elektromagnit qalam yordamida boshqariladigan ekran orqali interaktivlikda.

Vizual nuqsoni bo’lgan talabalar uchun bu juda foydali vosita bo’lishi mumkin, chunki ular ular ustida ishlashlari mumkin, shu bilan harflar va qurilmaning muhitini o’z ehtiyojlariga moslashtira oladilar va hatto ular talab qilsalar ham, ushbu turdagi dasturlardan foydalanadilar. nogironlik

Maktabgacha ta’limning so’nggi yillari va boshlang’ich ta’limning birinchi yillari o’quvchilari uchun ekranda yozish funktsiyasi juda foydalidir, chunki bu raqamli dunyo kabi motivatsion vositada yozishni o’rganishga imkon beradi.

4. Raqamli kitoblar

Ular raqamli matnli tarkibga ega vositalar bo’lib, ular uchun ekran ishlatilishi kerak. Odatda uni sinfda ishlatish audiovizual yoki hatto onlayn kabi boshqa turdagi tarkib bilan birga keladi.

Uning sinfga qo’shilishi ta’lim muhitida juda ko’p tortishuvlarni keltirib chiqardi, chunki ba’zi odamlar uning sinfda ishlatilishi qog’ozni har tomonlama almashtiradi va shuning uchun bolalarga o’rganishga zarar etkazadi deb o’ylashgan. o’qish va yozish.

Biroq, boshqa vositalar singari, ular ham o’qitish-o’rganish jarayonida katta foyda keltiradi.

5. Noutbuklar / noutbuklar

Biz allaqachon bilganimizdek, ular zambarak, televizor, videodan keyin sinfga kelgan birinchi vositalar deb aytish mumkin edi . Boshqa vositalar singari u ham individual, ham guruhda ishlashga imkon beradi va talabalarni ajoyib tarzda rag’batlantiradi. unda ular amalga oshiradigan tadbirlar.

Boshqa tomondan, bolalar uchun biron bir aniq mavzu bo’yicha o’rgangan narsalarini o’zlashtirishi yoki agar xohlasa, uni kengaytirishi yaxshi o’quv vositasi hisoblanadi.

Bu o’ynoqi asbob bo’lgani uchun, bolalar o’ynash yoki kompyuterda ishlashni qanday ajratishni bilishmaydi, lekin o’ynash yoki ishlash, aniq narsa shundaki, ular undan foydalanishni o’rganishadi va yangi bilimlarni egallaydilar, shuning uchun maktablarda u har safar mavjud yanada sifatli pedagogik dasturlar va dasturlarni taklif qilish.

6. Onlayn dasturlar yoki onlayn faoliyat uchun maxsus dasturiy ta’minot

Yangi texnologiyalar paydo bo’lishi bilan biz turli xil bilimlar sohalarida ishlash uchun foydalanishimiz mumkin bo’lgan turli xil dasturlardan, o’quv platformalaridan yoki onlayn faoliyatlari mavjud bo’lgan sahifalardan foydalanishimiz ham mumkin bo’ldi.

Shu tarzda biz yanada zerikarli yoki tushunishi qiyin bo’lgan mavzularni o’rganishni juda qiziqarli qilishimiz mumkin.

Ushbu turdagi mashg’ulotlardan asosiy mazmuni tushuntirilgandan so’ng foydalanish tavsiya etilsa ham, ba’zi o’qituvchilar talabalar e’tiborini jalb qilish uchun tushuntirish vaqtida ularni allaqachon kiritmoqdalar.

Boshqa tomondan, ular bolalarga qog’ozda yuboriladigan uy vazifalarini qo’llab-quvvatlash uchun ham ishlatilishi mumkin.

Ko’p hollarda bizning o’quvchilarimiz ushbu turdagi faoliyatni amalga oshirish uchun qurilmadan foydalansalar yaxshi o’rganishadi, chunki protsedura yanada interaktiv va dinamikdir.

7. Multimedia resurslari

Multimedia resurslari bu darslarni har doim kam monoton qilish uchun sinfda ishlatilib kelinadigan vositalar. Boshqacha qilib aytganda, biz yuqorida aytib o’tganimizdek zamonaviyroqlardan oldin biz abadiy ishlatib kelgan narsalar keldi.

Ba’zi misollar quyidagilardir: televizor, video, DVD, to’p . Hozirda ular boshqa zamonaviy vositalarni to’ldiruvchi vosita sifatida foydalanilmoqda, ammo men ularni eslatib o’tishni qulay deb topdim, chunki ular boshqalarning rivojlanishi uchun asos bo’lgan.

8. Virtual o’qitish platformalari

Talabalarga beriladigan imtiyozlar miqdori bo’yicha ta’lim sohasidagi yana bir taniqli vosita – bu o’quv markaziga sayohat qilishni talab qilmasdan talabalarga mavzuni masofadan o’rganishga imkon beruvchi vosita sifatida tushunilgan virtual o’qitish platformalari.

Bu elektron o’qitish yoki ispan tilida elektron ta’lim yoki b-learning yoki aralash ta’lim kabi turli xil o’qish usullariga imkon berdi.

9. O’yin pristavkalari

O’yin va o’qitish vositasi sifatida video o’yinlar juda foydali bo’lishi mumkin. Ulardan foydalanish ko’rish, vosita harakatlari va fikrlash bilan bog’liq bo’lgan ko’nikmalarni takomillashtirish, mustahkamlash yoki rivojlantirishga yordam beradi.

Ularning mavzulari har xil, aksariyati fanga oid tarkibni o’qitishga qaratilgan. Biroq, boshqalari harakat va ko’rishga yo’naltirilgan, masalan, sport o’yinlari.

Bundan tashqari, video o’yinlar shaxsga jamoaviy ishlarni rivojlantirishga, impulsiv xatti-harakatlarni boshqarishga va xavotirni kamaytirishga yordam beradi.

10. Ta’lim robototexnika

Ta’lim robototexnika – bu robototexnika sohasi, ayniqsa o’qitish va ta’limga qaratilgan. Maqsad elektronika, hisoblash, mexanika va boshqa sohalar bilan bog’liq tushunchalarni o’rgatish bo’lsa juda foydali.

Uning o’qitilishi cheklanmagan, uni boshlang’ich bosqichdan keyingi bosqichga qadar har qanday ta’lim darajasida tayyorlash mumkin. Bolalar uchun bu ularni zamonaviy mavzular bilan tanishtirishning ajoyib usuli, shuningdek ularga robototexnika yoki shunga o’xshash narsalarga qiziqishi yoki yo’qligini aniqlashga imkon beradi.

11. Virtual haqiqat

Virtual haqiqat bu texnologiya yordamida virtual sahnani yaratadigan interfeys deb tushuniladi. U haqiqatga asoslangan ovozli, vizual va taktil effektlarni simulyatsiya qilib, foydalanuvchiga ularning haqiqiy muhitda ekanligiga ishonishiga imkon beradi.

Virtual haqiqat sohasi yangi bo’lsa-da, u o’qitish uchun ko’plab imkoniyatlarga ega vosita hisoblanadi. Siz bolalarda turli ko’nikmalarni rivojlantirishga imkon beradigan aniq vaziyatlarni qayta yaratishingiz mumkin.

Boshqa tomondan, qurilmalar haqiqat tuyg’ularini uzishga va odamlarning harakatlarini ushlab olishga imkon beradi, bu esa odamni real hayotda deyarli sezilmasligi mumkin bo’lgan stsenariyga botiradi.

Ta’limda uni ishlatishning misollari: uzoq mamlakatga sayohat qilish, inson tanasini o’rganish yoki insoniyat tarixi bilan sayohat qilish.

Afzalliklari va kamchiliklari

Biz ilgari taqdim etgan barcha vositalar, ularni ta’lim sohasida foydalanishda o’zlarining kamchiliklari va afzalliklari bilan ajralib turadi. Biroq, umuman olganda, ularning ko’pchiligiga to’g’ri keladi, shuning uchun quyida biz eng muhimlarini taqdim etamiz.

Afzalligi

Darsda undan foydalanish talabalarning motivatsiyasini oshiradi. Haqiqat shundaki, ular sinflarda qo’llanila boshlanganidan beri o’quvchilar o’qigan turli sohalarida ko’proq g’ayratli bo’lishadi.
Ta’lim usullari va jarayonlarini yangilang. Bugungi kunda barcha ta’lim sohasi mutaxassislari ushbu vositalarni sinfda qo’llash va o’qitish uslubini o’zgartirish uchun qayta o’qitishga majbur bo’lishdi.
Bu yangi ta’lim manbalaridan foydalanishga imkon beradi. Yangi texnologiyalarning uzluksiz evolyutsiyasi tufayli asta-sekin yangi qurilmalar o’qitish sifatini oshiradigan sinflarga kiritilmoqda.
Sinfdagi vaqt ko’proq ishlatiladi. U erda onlayn rejimdagi ko’plab tadbirlar natijasida talabalar qisqa vaqt ichida ko’proq tarkibni o’rganishlari mumkin.
Talabani vazifalarga jalb qilish. Talabalar o’ynash jarayonida va sinfda ishlangan tarkibni anglamasdan o’rganadilar.
Ular talabalar o’rtasida hamkorlik qilishni rag’batlantiradilar. Sensorli jadvallar kabi ba’zi vositalar o’quvchilarga muammolarni hal qilishda hamkorlik qilishga imkon beradi.
Raqamli va audiovizual savodxonlik. Ular talabalarga kelajagi uchun zarur bo’lgan raqamli va audiovizual ko’nikmalarni egallashga imkon beradi.
Yana bir afzallik: Bu ijodkorlikni rag’batlantiradi, o’quvchilarning o’rganish ritmini hurmat qiladi, qiziqish va tadqiqot ruhini yaratadi, ular tajriba o’tkazishi va boshqarishi mumkin.

Kamchiliklari

The narx ushbu vositalardan ba’zilari juda yuqori va uni umumlashtirishga to’sqinlik qiladi.
Ba’zilarini faqat raqamli doskada bo’lgani kabi ma’lum bir tarzda sinf ichida joylashtirish mumkin.
By sinf xususiyatlari Agar sinfda yorug’lik bo’lsa yoki projektor etarlicha kuchga ega bo’lmasa, yorug’lik etishmasligi bo’lishi mumkin.
Siz shuningdek loyihani amalga oshirishingiz mumkin soyalar talabalar va o’qituvchilar tomonidan doskada.
Mavjud bo’lishi mumkin texnik muammolar masalan, Internetga kirish, kompyuterlar yoki raqamli doska dasturlari bilan.
A deb taxmin qiladi vaqt sarmoyasi O’qituvchilarda faoliyatni tayyorlashda yuqori boshlang’ich.
Bu to’g’ri bilim darajasi o’z faoliyatini rivojlantirish uchun, shuning uchun o’qituvchilar qayta ishlanmasa va ularga qanday qilib to’g’ri munosabatda bo’lishni bilmasa, bu katta muammo bo’lishi mumkin.
Bo’lishi mumkin ortiqcha ma’lumot talabalar uchun ushbu qurilmalardan foydalanish.
Ba’zan mumkin o’quvchilarni chalg’itishi agar siz ushbu turdagi texnologiyadan foydalanishda qanday qilib dars o’tishni bilmasangiz.

Va siz yana qanday tics misollarini bilasiz?

Adabiyotlar

Markes, P. (2008). Raqamli taxta. Peremarklardan tiklandi. to’r
Tapscott, D. (1997): Raqamli muhitda o’sish. Bogota Mc Graw-Hill.
de Caso, A. M., Blanco, J., & Navas, G. AKT BOLALIK TA’LIMINING IKKINCHI DAVLATIDA.
Maydon, M. (muvofiqlashtiruvchi) (2001): Axborot jamiyatida ta’lim bering. Bilbao. Desclée.

Dasturlash tillari, ularning turlari va asoslari

Kompyuterda dasturlash bu – kompyuter mikroprotsessori uchun turli buyruqlar berish, qachon, qayerda nimani o’zgartirish va nimalarni kiritish yoki chiqarish haqida buyruqlar berishdir. Ushbu maqolada, qanday dasturlash tillari borligi, eng keng tarqalgan dasturlash tillari va ularning farqi. Hamda, Dasturlashni o’rganish yo’llari haqida suhbatlashamiz Kompyuter dunyosida ko’plab dasturlash tillari mavjud bo’lib, dasturlash va unga qiziquvchilar soni ortib bormoqda. Bir xil turdagi ishni bajaradigan dasturlarni Basic, Pascal, Ci va boshqa tillarda yozish mumkin. Pascal, Fortran va Kobol tillari universal tillar hisoblanadi, Ci va Assembler tillari mashi tiliga ancha yaqin tillar bo’lib, quyi yoki o’rta darajali tillardir. Algoritmik til inson tillariga qanchalik yaqin bo’lsa, u tilga yuqori darajali til deyiladi. Mashina tili esa eng pastki darajali tildir. Mashina tili bu sonlardan iboratdir, Masalan: 010110100010101 Dasturlash tillari 2 ta katta guruhlarga bo’linadi, Quyi va Yuqori darajali dasturlash tili. Quyi darajali dasturlash tili ancha murakkab bo’lib ular juda maxsus sohalarda ishlatiladi va ularning mutaxassislari ham juda kam. Chunki quyi dasturlash tillari (masalan: assembler) ko’pincha miktoprotsessorlar bilan ishlashda kerak bo’lishi mumkin. Odatda turli dasturlash ishlari uchun yuqori darajali dasturlash tilidan keng foydalaniladi. EHM (Elektron Hisoblash Mashinasi) endi yuzaga kelgan paytda programma tuzishda, faqat mashina tillarida, ya’ni sonlar yordamida EHM bajarishi kerak bo’lgan amallarning kodlarida kiritilgan. Bu holda mashina uchun tushinarli sanoq, sistemasi sifatida 2 lik, 6 lik, 8 lik sanoq sistemalari bo’lgan. Programma mazkur sanoq sistemasidagi sonlar vositasida kiritilgan. Yuqori darajali dasturlashda, mashina tillariga qaraganda mashinaga moslashgan (yo’naltirilgan) belgili kodlardagi tillar hisoblanadi. Belgilar kodlashtirilgan tillarning asosiy tamoyillari shundaki, unda mashina kodlari ularga mos belgilar bilan belgilanadi, hamda xotirani avtomatik taqsimlash va xatolarni tashhis qilish kiritilgan. Bunday mashina moslashgan til – ASSEMBLER tili nomini oldi. Odatda dasturlash yuqori saviyali dasturlash tillari (Delphi, Java, C++, Python) vositasida amalga oshiriladi. Bu dasturlash tillarining semantikasi odam tiliga yaqinligi tufayli dastur tuzish jarayoni ancha oson kechadi. Ko’p ishlatiladigan dasturlash tillari. Biz hozir biladigan va ishlatadigan tillarning barchasi shu guruhga mansub. Ular insonga “tushunarli” tilda yoziladi. Ingliz tilini yaxshi biluvchilar programma kodini qiynalmasdan tushunishlari mumkin. Bu guruhga Fortran, Algol, C, Pascal, Cobol va h.k. tillar kiradi(ko`pchiligi hozirda deyarli qo`llanilmaydi). Eng birinchi paydo bo`lgan tillardan to hozirgi zamonaviy tillargacha ishlatish mumkin. Lekin, hozirgi web texnologiya orqali ishlaydigan tillarda(PHP, ASP.NET, JSP) bunday dasturlar tuzilmaydi. Chunki bunday dasturlarning ishlashi uchun yana bir amaliy dastur ishlab turishi kerak. Hozirda, amaliy dasturlar, asosan, Visual C++, C#, Borland Delphi, Borland C++, Java, Phyhon kabi tillarda tuziladi. O`zbekistonda ko`pchilik Delphi dan foydalanadi. Buning asosiy sababi: soddaligi, komponentlarning ko`pligi, interfeysining tushunarliligi va h.k. Delphida birinchi ishlagan odam ham qanaqadir dastur tuzishi oson kechadi. Lekin, Windows da dasturning asosiy ishlash mohiyatini ancha keyin biladi(komponentlarning ko`pligi va API funksiyalari dasturda ko`rsatilmasligi uchun). Yana bir tarafi, Delphi(Pascal) operativ xotirani tejashga kelganda ancha oqsaydi. Unda o`zgaruvchilarni oldindan e’lon qilib qo`yish evaziga ishlatilmaydigan o`zgaruvchilar va massivlar ham joy olib turadi. Eng keng tarqalgan dasturlash tili(Windows OS ida) Microsoft Visual C++ tilidir. Ko`pchilik dasturlar hozirda shu tilda tuziladi. Umuman olganda, C ga o`xshash(C-подобный) tillar hozirda dasturlashda yetakchi. Deyarli hamma zamonaviy tillarning asosida C yotadi. Bundan tashqari, Turli komputer o’yinlari tuzishda yoki kichik hajmdagi dasturlar tayyorlashda LUA script yoki JavaScript tillari ham keng ishlatilmoqda. Biz sizga xozirgi kunda keng tarqalgan desktop dasturlashda ishlatiladigan dasturlash tillaridan bazilari haqida aytib o’tamiz: Delphi (talaff. délfi) — dasturlash tillaridan biri. Borland firmasi tomonidan ishlab chiqarilgan. Delphi dasturlash tili ishlatiladi va avvaldan Borland Delphi paketi tarkibiga kiritilgan. Shu bilan bir qatorda 2003-yildan hozirgacha qoʻllanilayotgan shu nomga ega bulgan. Object Pascal — Pascal tilidan bir qancha kengaytirishlar va toʻldirishlar orqali kelib chiqqan boʻlib, u ob’yektga yoʻnaltirilgan dasturlash tili hisoblanadi. Avvaldan ushbu dasturlash muhiti faqatgina Microsoft Windows amaliyot tizimi uchun dasturlar yaratishga mo’ljallangan, keyinchalik esa GNU/Linux hamda Kylix tizimlari uchun moslashtirildi, lekin 2002-yilgi Kylix 3 sonidan so’ng ishlab chiqarish to’xtatildi, ko’p o’tmay esa Microsoft.NET tizimini qo’llab quvvatlashi to’g’risida e’lon qilindi. Lazarus proekti amaliyotidagi (Free Pascal) dasturlash tili Delphi dasturlash muhitida GNU/Linux, Mac OS X va Windows CE platformalari uchun dasturlar yaratishga imkoniyat beradi. Visual Basic (talaffuzi: “Vijual Beysik”) – Microsoft korporatsiydan dasturlash tili va uning uchun dasturlash muhitdir. U BASICdan ko`p tushunchalar oldi va tez rasmli interfeys bilan dasturlar taraqqiyot ta`minlaydi. Oxirgi versiya 6.0 1998 yilda reliz kelishdi. Microsoftdan voris Visual Basic .NET 2002 yilda paydo bo`ldi. Java dasturlash tili – eng yaxshi dasturlash tillaridan biri bo’lib unda korporativ darajadagi mahsulotlarni(dasturlarni) yaratish mumkin.Bu dasturlash tili Oak dasturlash tili asosida paydo bo’ldi. Oak dasturlash tili 90-yillarning boshida Sun Microsystems tomonidan platformaga(Operatsion tizimga) bog’liq bo’lmagan holda ishlovchi yangi avlod aqlli qurilmalarini yaratishni maqsad qilib harakat boshlagan edi. Bunga erishish uchun Sun hodimlari C++ ni ishlatishni rejalashtirdilar, lekin ba’zi sabablarga ko’ra bu fikridan voz kechishdi.Oak muvofaqiyatsiz chiqdi va 1995-yilda Sun uning nomini Java ga almashtirdi, va uni WWW rivojlanishiga hizmat qilishi uchun ma’lum o’zgarishlar qilishdi. Java Obyektga Yo’naltirilgan Dasturlash(OOP-object oriented programming) tili va u C++ ga ancha o’xshash.Eng ko’p yo’l qo’yildigan xatolarga sabab bo’luvchi qismalari olib tashlanib, Java dasturlash tili ancha soddalashtirildi. Java kod yozilgan fayllar(*.java bilan nihoyalanuvchi) kompilatsiyadan keyin bayt kod(bytecode) ga o’tadi va bu bayt kod interpretator tomonidan o’qib yurgizdiriladi. C++ (talaffuzi: si plyus plyus) — turli maqsadlar uchun moʻljallangan dasturlash tili. 1979-yili Bell Labsda Biyarne Stroustrup tomonidan C dasturlash tilining imkoniyatlarini kengaytirish va OOP(object Oriented Programming) xususiyatini kiritish maqsadida ishlab chiqarilgan. Boshida „C with Classes” deb atalgan, 1983-yili hozirgi nom bilan yaʼni C++ deb oʻzgartirilgan. C++ C da yozilgan dasturlarni kompilyatsiya qila oladi, ammo C kompilyatori bu xususiyatga ega emas. C++ tili operatsiyon tizimlarga aloqador qisimlarni, klient-server dasturlarni, EHM oʻyinlarini, kundalik ehtiyojda qoʻllaniladigan dasturlarni va shu kabi turli maqsadlarda ishlatiladigan dasturlarni ishlab chiqarishda qoʻllaniladi. Quyidagi jadvalda programmalash tillari haqida ma’lumotlar keltirilgan.

Internet. Web Server. Web dasturlash vositalari (tillari) Ma`lumki, yuqori darajadagi dasturlash tillarida yozilgan dasturlarni kompyuterga tushuntirish uchun kompilyator degan qo’shimcha dastur kerak bo’ladi. Web dasturlashda ham huddi shunday jarayon sodir bo’ladi. Siz internetdagi saytlarni ko’rishlik uchun ishlatadiganingiz Brauzerlar – web dasturlash tillarining bazilarini kompilyatori hisoblanadi. Web dasturlashda yana shunday tillar ham borki ularni brouzer kompyuterga tarjima qilib tushuntirib bera olmaydi, lekin bunday tillar web saytni asosini tashkil etadi. Ana shunday tillarni brouzer tushunadigan qilib berish uchun ham Web server ga o’xshagan dasturlar (kompilyator yoki interpretatorlar) to’plami kerak bo’ladi. Bunday dasturlar esa sayt joylashgan serverlarda turadi, qachonki unga so’rov yuborganingizda (istalgan biror ssilkani bosganingizda, birinchi marta saytni ochganingizda va hokazo. ) shu sayt joylashgan serverdagi Web server dasturlari sizning brauzeringizga saytni brauzer tushunmaydigan tillarda yozilgan joylarini tarjima qilib jo’natadi. Shunday qilib klient – yani siz tomondagi web saytni kodlarini kompyuteringizga tushuntirib beradigan tarjimon bu – Brauzer, server tomonidagi web saytni sizning brauzeringiz tushunmaydigan joylarini unga tarjima qilib jo’natadigan tarjimon bu Web Server hisoblanadi. Quyida web serverni