Ba zi eng yaxshi falsafiy kitoblar
Tanlovda O‘zbekiston Respublikasi hududida faoliyat ko‘rsatayotgan, belgilangan tartibda davlat ro‘yxatidan o‘tgan noshirlik faoliyati bilan shug‘ullanuvchi yuridik shaxslar hamda O‘zbekiston Respublikasida rasman nashr etilgan kitob mualliflari ishtirok etishlari mumkin.
Ijodkorlar uchun “Bolalar va yoshlar uchun eng yaxshi kitob” tanlovi
“Bolalar va yoshlar uchun eng yaxshi kitob” tanlovi yil davomida fan, adabiyot va noshirlik sohasida samarali faoliyat ko‘rsatib, yoshlar va bolalarning kitob mahsulotlariga bo‘lgan talab-istaklari, qiziqishlarini qo‘llab-quvvatlashga, bilimi va ma’naviyatini boyitishga munosib hissa qo‘shgan, jamoatchilik e’tirofiga sazovor bo‘lgan ijodkorlar hamda nashriyot xodimlarini rag‘batlantirib borishga qaratilgan loyiha hisoblanadi.
Tanlov O‘zbekiston Respublikasi Yoshlar ishlari agentligi, O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi, Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi, O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi tomonidan tashkil etiladi.
Tanlovda O‘zbekiston Respublikasi hududida faoliyat ko‘rsatayotgan, belgilangan tartibda davlat ro‘yxatidan o‘tgan noshirlik faoliyati bilan shug‘ullanuvchi yuridik shaxslar hamda O‘zbekiston Respublikasida rasman nashr etilgan kitob mualliflari ishtirok etishlari mumkin.
Tanlov 3 ta yosh toifasi doirasida (6 yoshgacha, 7-11 yosh, 12-18 yosh)
quyidagi asosiy nominatsiyalar bo‘yicha o‘tkaziladi:
- “Eng yaxshi adabiy-badiiy kitob”;
- “Eng yaxshi ilmiy-ommabop kitob”.
Tanlov doirasida quyidagi qo‘shimcha nominatsiyalar ham joriy etiladi:
- “Bolalar va yoshlar uchun eng yaxshi tarjima asar” (o‘zbek tiliga tarjima
qilingan); - “Eng yaxshi kitob dizayni”;
- “Eng yaxshi muharrirlik ishi”;
- “Eng katta adadga ega kitob”.
Tanlovda asosiy nominatsiyalar bo‘yicha g‘olib deb topilgan kitob mualliflariga (vafot etgan bo‘lsa qonuniy vorisiga) statuetka va maxsus diplom, shuningdek:
- birinchi o‘rin uchun – 100 million so‘m;
- ikkinchi o‘rin uchun – 75 million so‘m;
- uchinchi o‘rin uchun – 50 million so‘m mukofot mablag‘lari topshiriladi.
Tanlov nizomi bilan batafsil shu yerda ma’lumotga ega bo‘lishingiz mumkin.
Arizalar 2022-yil 1-yanvarga qadar @engyaxshikitob_bot (telegram) orqali qabul qilinadi.
Ba’zi eng yaxshi falsafiy kitoblar
Inson hayot va o’lim masalalari haqida birinchi marta o’ylay boshlagan paytdan boshlab falsafa odamlarni qiziqtirgan. Ming yillar davomida insoniyat olam muammolarini tobora ko’proq bilib, dunyoga ko’plab adabiy ijodlarni taqdim etdi.
O’qish uchun juda yaxshi falsafiy kitoblar mavjud. Ular o’quvchiga turli davrlarning falsafasini tushunishga yordam beradi va shuning uchun umuman bilimlarni chuqurlashtiradi. Ijodlarning bir qismi ushbu fanni badiiy syujet orqali, boshqalari esa muallifning fikrlari orqali ifoda etadi.
Bhagavad Gita
Bu Vedik falsafasiga asoslangan qadimiy hind ijodi. Bhagavad Gita (Rabbiyning qo’shig’i) hind dinining shakllanishiga katta ta’sir ko’rsatdi. Dastlab sanskrit tilida yozilgan, yaratilishning aniq sanasi hali ham noma’lum. Taxminlarga ko’ra, bu miloddan avvalgi birinchi ming yillikda bo’lgan. e.
Ushbu Upanishad (qadimiy hind traktatlari) mavjudlik, hayot va tabiat qonunlariga oid 18 bob va 700 ga yaqin oyatlarni o’z ichiga oladi, unda Xudo haqida, inson ma’naviyati va boshqa ko’p narsalar haqida hikoya qilinadi. Bu erda har kungi maishiy donolikdan tortib hayot mazmuni haqidagi falsafaga qadar hamma narsa bor.
Aristotel “Nikomaxiya axloqi”
Aristotel qadimgi Yunonistonning qadimgi olimi bo’lib, u ham axloqshunoslikni fan sifatida rivojlantirish va o’rganishga katta hissa qo’shgan. U turli xil falsafiy toifalarni ajratib ko’rsatdi, qalb g’oyasini va boshqalarni chiqarib tashladi. Nicomachean axloqi – uning eng mashhur asarlaridan biri, miloddan avvalgi 300 yilda yozilgan. e.
Lao Tsu “Tao de Jing”
Va bu erda biz Qadimgi Xitoy falsafasi haqida gaplashamiz. Lao Tsu – daosizm asoschisi hisoblangan qadimgi Xitoy faylasufi. U VI va V asrlarda Chjou davrida yashagan. miloddan avvalgi asr e. Aynan u “Tao de Ching” ning muallifligiga ishonadi, unda muallif Tao yo’li haqida gapiradi. Ushbu kitob xitoyliklarning keyingi avlodlari va umumiy dunyoqarashiga ta’sir ko’rsatdi. Tao – din emas, balki hayot falsafasidir.
Jon Milton “Yo’qotilgan jannat”
Ushbu she’r 1667 yilda nashr etilgan. Unda muallif Odam Ato (birinchi odam) haqida, do’zax, jannat, Xudo, yovuzlik va yaxshilik haqida hikoya qiladi. Ushbu kitob bugungi kungacha kult hisoblanadi.
Benedikt Spinoza “Etika”
Ushbu insho 1677 yilda vafotidan keyin nashr etilgan. Benedikt Spinoza o’z asarida panteizmga rioya qilgan. Ya’ni, u butun dunyoni Xudo bilan birlashtirdi va har bir inson – ham ko’proq narsaning bir qismi, deb ta’kidladi.
Immanuil Kant “Sof aql tanqidi”
Muallif 1781 yilda nashr etilgan hayotidagi eng muhim asarlardan birini yaratmasdan oldin falsafani juda uzoq vaqt o’rgangan. Sof aqlni tanqid qilish aniq aqlga qaratilgan.Kant miyaning bilish qobiliyatini o’rganadi, makon va vaqt masalalariga to’xtaladi, Xudo haqida va boshqa ko’p narsalarni aks ettiradi.
Artur Shopenxauer “Dunyo iroda va vakolat sifatida”
Muallif buyuk nemis faylasufi va eng yaxshi falsafiy kitoblarning muallifi bo’lib, ular bugungi kungacha tortishuvlarga sabab bo’lmoqda. Artur SHopenhauer hayotidagi asosiy kitobga aylangan kitobning nomi o’z-o’zidan gapiradi.
U palingenez deb nomlangan nazariyasini ilgari surdi, inson irodasini tahlil qildi, shuningdek, reenkarnatsiyani inkor qildi va nafaqat keyingi faylasuflarga katta ta’sir ko’rsatdi. Arturning o’zi o’zining falsafasi bilan “pessimizm faylasufi” deb nomlangan.
Fridrix Nitsshe “Zaratustrani shunday gapirdi”
Nitsshe romanini haqli ravishda o’sha davrning eng yaxshi falsafiy kitoblaridan biri deb hisoblash mumkin. Syujetda beparvo faylasuf haqida hikoya qilinadi. Muallif o’zining asosiy g’oyasini ko’rsatmoqchi edi: inson – bu superman va hayvon o’rtasidagi oraliq bosqich.
Nitsshening yana ko’plab falsafiy asarlari bor edi. Masalan, “Yaxshilik va yomonlikdan tashqari”.
Roman Chernyshevskiy “Nima qilish kerak?”
Muallif ushbu romanini 1862-1863 yillarda qamoqda bo’lgan paytida yozgan. Kitob sevgi hikoyasiga asoslangan, ammo falsafaga oid savollar juda yaxshi yoritilgan va juda yaxshi ochib berilgan.
Xulosa o’rniga
Biz eng yaxshi falsafiy kitoblarning bir nechtasini sanab o’tdik, ammo ularning soni juda ko’p. Aynan ular tomonidan hamma zamon va xalqlarning butun falsafasini o’rganish mumkin, badiiy va badiiy bo’lmagan asarlar, risolalar va romanlar tufayli bu fan har doim qanday rivojlanib, to’ldirilib va rivojlanib kelganligini anglash mumkin; insoniyatning o’zi qanday o’zgarganligi va Xudo bilan aloqasi va boshqa ko’plab falsafiy mavzular.