Fond birjasida pul ishlash

Fond birjasi bu yerli va xorijiy investorlarning kapitalini investitsiya qilib qiymatli qog’ozlar – aktsiyalar, obligatsiyalar, tulovlarni qabul qiluvchi organ. Bunday birja investorlar uchun eng muhim maxsulot bo’lib, ular pul investmentlarini nafaqat oshirmasdan, balki ko’proq daromad olishlari mumkin.

Fond birjasida pul ishlashda bir qancha muximotlar mavjud, ular orqali investorlar o’zlariga mos mondaga ega bo’lishlari mumkin. Bu muximotlarning tushunchalari va usullari bilan kelishgan holda, xavfsiz va keng tarkalgan birja maxsulotlarida pul ishlash mumkin. Keyinchalik, uyingizda hisob ochmaganingizdan keyin biz sizga bu yulduzli fond birjasi bilan ishlashda eng keng tarqalgan muximotlar haqida tafsilotlar beramiz.

Nima uchun fond birjasi kerak

1. Fakticki pul

Pul, jismoniy shaxslarning to’plab turgan mablag’larini va korxonalarning kapitalini ifodalaydi. Fond birjasi orqali kapitalni to’plashingiz mumkin, chunki birjalar moliyalashtirishning bosh metodidirlar. Bular banklar va pul borsalaridan farq qiladi, chunki birjalar mahsulotlar, aktsiyalar va obligatsiyalar, moliyaviy turli tovarlar, valyutani va boshqa bir qancha finansiy vositalarni sotadi va sotib olishga imkoniyat beradi.

2. Moliyalashtirish va investitsiya

Fond birjasida sotiladigan aktsiyalar, obligatsiyalar va investorlarga moliyalashtirish va investitsiya imkoniyati beradi. Shu bilan birga, kapital daromadlari investorlar uchun daromadga aylanib boradi. Almashtirishlar birjasi birinchi qator bo’lib, ularga aktsiyalar, obligatsiyalar, fondlar, tijoratli arizalar va boshqa bir qator moliyalashtirish vositalari kiradi.

• Aktsiyalar – kapitalning bir qismini ifodalaydigan, sotib olish imkonini beruvchi turli korxonalarning hisoblari;
• Obligatsiyalar – kapital kapjalari uchun o’zgartirilmaydigan qarzdorlik emas, lekin daromad qoshish imkonini ta’minlovchi kupyura ko’rinishidagi sertifikatlar;
• Fondlar – qo’shma kapitalni birlashtiradigan onlayn tijorat, kapital kollektivi sifatida ishlaydilar;
• Tijoratli arizalar – qimmatbaho moddalar, boshqa bir qancha moliyalashtirish vositalari.

Bu moliyalashtirish va investitsiya o’rtasi fond birjasi loyihalarini muvaffaqiyatli amalga oshirish orqali moliyaviy xizmatlar sifatida xizmat qilish imkonini ajratadi. Vujud ostidagi investitsiya fondlari orqali fondlar poytaxti yoki jismoniy shaxslarning moliyaviy majburiyatlarini jalb etish mumkin.

Fond birjasi tushunchasi

Boshlang’ich ta’rif

Fond birjasi – bu moliyaviy qog’ozlar, aktsiyalar, obligatsiyalar, valyutalar va boshqa moliyaviy instrumentlar bilan xarakteralangan savdo platformasi. Ushbu birjada foydalanuvchilar istalgan vaqtda va istalgan joyda, eng yaxshi narxlarda moliyaviy instrumentlar bilan savdo qilish imkoniyatiga ega.

Joriy fond birjasining hodisalari

O’zbekistonda joriy fond birjasi 2019-yil 12-iyunda tashkil etilgan. Ushbu birjada olti moliyaviy instrument turi sotiladi: jaxongirlik aktsiyalar, korporativ obligatsiyalar, moliyaviy sertifikatlar, valyutalar, muddatli depozitlarda ijtimoiiy to’lashlar va fond kuponlari. Birja savdo tizimida yirik xususiy aktsiyalar va obligatsiyalar sotish va sotib olish mumkin.

• Fond birjasi savdo tizimi orqali kelajakda uzluksiz rivojlanishning yuqori darajada ko’rsatkichlarini oshirishga qaratilgan.
• Ushbu birja moliyaviy institutsiyalar va jismoniy shaxslarning kapitalining kengayishiga qiynaladi.
• Joriy fond birjasi tijorat markazining xarakteristikasiga muvofiq, ushbu birjada sotilayotgan interessantlar kuzatuvchilar uchun investorlar va shaxsiy hisobvarag’lar jimmati qo’shimcha kushimcha natijalarga yo’l ochishi mumkin.

Qulayliklari va xizmatlari

Joriy fond birjasi xaridorgon va investorlar uchun ko’p taqdirda xizmatlar ko’rsatadi. Birja savdo tizimi juda qulaydagi bilan investorni rivojlantirish va kapitalini oshirishga maslahat berishi mumkin. Bundan tashqari, ushbu birjada investorga doimiy qiziquvchilik mavjud bo’lib, birjaga kirish vaqti kam bo’lgan uchun o’sha foydalanuvchi uchun qulaylik yaratiladi.

Boshqa birjalar bilan solishtirilganda, joriy fond birjasi bir nechta xizmatlar ko’rsatmoqda. Ushbu xizmatlar orasida reklam hizmatlaridan xarakteralangan tasdiqlash imkoniyatlari, fondlar muvaffaqiyatini oshirish uchun taklif va maslahatlar faroqligi, fondlarning qarshisida chiqadigan muhim xatoliklarga jiddiy e’tibor ko’rsatilish va h.kaning kabi.

Fond birjasida qanday pul ishlash mumkin?

Mintaqa fondi va fond mijozlari

Fond birjasi – bu foydali hujjatlarni sotib olish va sotish uchun xizmat ko’rsatuvchi tijorat boshqaruv markazi hisoblanadi. Mintaqa fondi – bu mamlakatning har bir mintaqasi uchun yaratilgan fond. Fond mijozlari (investorlar) bu fond tashqi ishlab chiqarish korxonalari, banklar va boshqa tadbirkorlardan tashqi yoki ichki xonadonlarga investitsiyalar kiritish orqali kuchli kapital qoldirishlari va shaxsiy daromadlarini oshirishga harakat qilishlari mumkin.

Pul ishlashning turlari

• Aktsiyalar bilan ishlash: Fond mijozlari aktsiyalar va obligatsiyalar sotib olish va sotish orqali kapital qoldirishlari mumkin;
• Tashqi ishlab chiqarish shirkatlari: Fond mijozlari tashqi ishlab chiqarish shirkatlarining aktsiyalarini sotib olish mumkin;
• Mexanizmlar: Fond mijozlari mexanizm sotish orqali daromadlari uchun yuqori qimmatli hujjatlarni qo’shishlari mumkin;
• Sarmoyadorlik fondlari: Fond mijozlari sarmoyadorlik fondlariga mevasi bo’lmagan mavjud yoki yangi tashkilotlarini investitsiyalar kiritish orqali kapital qoldirishlari mumkin.

Fond birjasida pul ishlashning qadam-qadam usullari

1. Investor O’zbekiston Respublikasi mintaqa fondi yoki mahalliy fondda hissa sotib olishga qaror qiladi;
2. Bank hisobvarag’i ochish orqali mablag’ni mintaqa/mahalliy fond hisobvarag’iga o’tkazish;
3. Fond mijozining xohishiga ko’ra hujjatlarni sotish va ko’rish uchun takliflar topish;
4. Xarid qilinadigan hujjatlarning nomi, miqdori va narxini qo’lda berish;
5. Fond mijozining navbatdagi ko’rsatkichlari bilan tanishib chiqish va imzolash;
6. Xarid qilingan hujjatlar fond mijozining hisobvarag’iga ko’chiriladi;
7. Fond mijozlari hujjatlarni rivojlantirish uchun xizmatlarni kuzatib borish.

Bular paytida mijozlar fond birjasida pul ishlashning asosiy shakllaridan birini tanlashinglar va shaxsiy daromadlarini yuqoriga ko’tarishlari mumkin.

Fond birjasida muximot turlari

1. Qo’shimcha imtiyozlar:

Fond birjasida qo’shimcha imtiyozlar sotuvchi va xaridorga qo’yiladi. Bu, xaridorga narxlarni arzonlashtirishga imkon beradi, shuningdek, sotuvchiga kengaytirilgan sotishlar yaratishga imkon beradi. Xususan, qo’shimcha imtiyozlar, fond birjasida yuqori yolga qanchalik narx yetkazib berilganligini oshiradi.

2. Ijtimoiy tijorat:

Ijtimoiy tijorat, fond birjasida kelgan yagona xorijiy va mahalliy mijozlar tomonidan sotilgan bir nechta turdagi muximotni aks ettiradi. Bu, sotuv va xaridlar uchun bir qulay o’rtaga aylanadi va fond birjasida muximotlarning o’zaro almashtirilishi hisoblanadi.

1. Ijtimoiy obligatsiyalar
2. Ijtimoiy investitsiya fondlari
3. Ijtimoiy xaridlar

3. Mahalliy valyuta muximotlari:

Mahalliy valyuta muximotlari, fond birjasida davlatning mahalliy va tarixiy valyutasi bilan bir qatorda o’zgaruvchanliktan foydalanuvchi mijozlar tomonidan muximotalar sotilishi hisoblanadi. Bu, xaridorga turli usullarda moliyaviy foyda keltirish imkonini beradi.

Fond birjasida muximotlar bo’yicha strategiyalar

1. Keltiruvchi strategiyalar

Keltiruvchi fondlar, boshqa fondlarga nisbatan yuqori darajada risk tashlaydilar, lekin bundan kelib chiqadiki undagi qoplangan miqdor ham ko’p bo’ladi. Ular, xususiy fond yoki birday Algoritmik fondlari xarakteriga ega bo’lishlari mumkin bo’lgan biznesni olib tashlaydilar.

Keltiruvchi strategiyalar odatda so’ng iaqimlikda ishlatiladi va barcha turdagi savdo maslahatlari uchun mos kelishi mumkin. Bunday strategiyalar orqali mamlakatlar qarzlariga qarshi maxsus kreditlar qilinadi va kushimcha mijozlar uchun mos xizmatlar uchun fond yaratilyapti.

2. Kamaytiruvchi strategiyalar

Deyilki, kamaytiruvchi fondlar, keng ko’lamli taklif qilinuvchi fondlar bilan bir qator kamayishlarini tiklash uchun muhimdir. Ular, ortga qaytib qayta yorug’likni kamaytirish va kushimcha daromad olish uchun bir qancha bevosita harakatlar amalga oshiradilar.

Bunday strategiyalar, fond xizmatlariga qarshi kushimcha miqdor bo’yicha qarzlar qilinishidan tashqarisi, savdo yoki investitsion maxsulotlar sotiladi. Bu strategiyalar, muassasalar va shaxsiy mijozlarning moliyaviy maqsadlariga rioya qilish juda muhimdir.

Fond birjasida muximotlarin shakllanishi va mavjudligini aniqlash

Muximotlar turi

Fond birjasida foydalaniladigan muximotlar bir nechta turdagi bo’lishi mumkin. Odatda fond birjasida ko’riladigan turli turlar:

• Hisob-kitob muximotlari
• Depozit muximotlari
• Hisobvaraq muximotlari
• Valyuta muximotlari
• Markaziy bank muximotlari
• Aktsiyalar
• Obligatsiyalar

Muximotlar mavjudligi

Muximotlar fond birjasida sotilishi va xaridlari orqali mavjudligi aniqlanadi. Shu bilan birga, har bir fond birjasi o’z xususiyatlariga muvofiq sotiluvchi-faqat muximotni sotib olish uchun karz beruvchi bo’lishi mumkin. Bundan tashqari, fond birjasida muximot sotish va xaridlari har doim omonat kiritish yoki olib tashlash orqali amalga oshiriladi.