Frantsuz tili – French language
Some proposals exist to simplify the existing writing system, but they still fail to gather interest. [97] [98] [99] [100]
Fransuz tili grammatikasi
Soʻzlovchiga oldindan malum boʻlgan va dunyoda yagona hisoblangan (quyosh , osmon ,togʻ ,daryo kabilar oldidan ishlatiladi bu kabi otlar hammaga birdek malum boʻlib aniq hisoblanadi ) otlar oldidan ishlatiladi, uning rodi va sonida moslashadi
Le (masculin (m/r otlar uchun)) par exemple : le père le stylo
La( féminin (j/r otlar uchun)) par exemple : la République
NOANIQ ARTIKL
Soʻzlovchiga oldindan malum bolmagan birinchi marta tilga olinayotgan sizlar oldidan ishlatiladi , uning rodi va sonida moslashadi
Masalan gapda biron soʻz birinchi marta ishlatilsa
Un (m/n)
Une(f/n)
QISQARTMA ARTIKL
Le , la aniq artikllaridan keyin unli yoki oʻqilmaydigan (h) harfi bilan boshlanuvchi soʻzlar kelsa le ,la aniq artikllaridagi (e,a) unlilari tushib qoladi va (l) apastrof (‘)belgisini qabul qiladi
Par exemple :
L’équipe
L’entreprise
L’ arbre
L’heure
L’herbe
PARTITIF ARTIKL
Sanab boʻlmaydigan va mavhum otlar oldidan ishlatiladi va uning faqat rodida moslashadi
Du (m/n)
De la (f/n)
TUTASH ARTIKL
à +le =au
à+les= aux
de+le=du
de+les=des
| Au | Au Japon |
| Aux | Aux États-Unis |
| Du | Du mondes |
| Des | Des langues |
Fransuz tilida koʻrsatish olmoshlari otdan oldin qoʻyilib otning rodi va sonida moslashadi , predmetni koʻrsatib keladi
Ce , cet (m/n)
Cette (f/n)
Cet koʻrsatish olmoshi unli yoki oʻqilmaydigan h harfi bilan boshlanuvchi (m/n) soʻzlar oldidan ishlatiladi
| Ce | Ce cahier |
| Cet | Cet homme |
| Cette | Cette fille |
Olmoshli egalik sifatlari
Bu yerda shaxs ega predmet esa shaxs ga tegishli O.E.S koʻrsatib kelayotgan ot
Shaxs birlik predmet koʻplik da shaxs bir kishi predmet koʻp masalan mening ruchkalarim shaxs men predmet esa ruchkalar
Shaxs koʻplik predmet birlik da esa shaxs koʻp predmet bitta. Masalan bizning ruchkamiz
Shaxs koʻplik predmet ham koʻplik bunda
Bizning ruchkalarimiz shaxs biz predmet ruchkalar
Mustaqil boʻlmagan kishilik olmoshlari
Mustaqil boʻlmagan kishilik olmoshlari doimo feʼldan oldin ishlatiladi ular 3 turga bólinadi
1) ega vazifasida
2) vositali toʻldiruvchi vazifasida
3) vositasiz toʻldiruvchi vazifasida
1) ega vazifasida
Je -men. Nous-biz
Tu-sen. Vous-siz
Il(elle)- u. Ils(elles)-ular
2) vositali toʻldiruvchi vazifasida
me -menga. Nous-bizga
te-senga. Vous-sizga
lui-unga leur-ularga
3) vositasiz toʻldiruvchi vazifasida
me-meni. Nous-bizni
te-seni. Vous-sizni
le(la) -uni. Les-ularni
F’el
Fransuz tilida feʼllar tuslanish xususiyatiga koʻra 3 guruhga bolinadi
Birinchi guruh fellari (-er _ moq qoʻshimchasi bilan tugovchi fellar)
Par exemple : Monter -chiqmoq appeler-chaqirmoq
Ikkinchi guruh fellari (-ir_moq qoʻshimchasi bilan tugovchi)
Uchinchi guruh fellari (-oir , -ir, -re moq qoʻshimchasi bilan tugovchi)
Uchinchi guruh fellari shakli oʻzgaruvchan , notoʻgʻri tuslanuvchi fellar sirasiga kiradi
Zamon
Fransuz tilida 8 ta asosiy zamon mavjud
Hozirgi zamon
Ish harakatning ayni paytda boʻlayotganligini va davomiyligini bildirgan zamonga hozirgi zamon deyiladi
Fransuz tilida hozirgi zamonni yasash uchun tuslanuvchi feʼlning noaniq formasi olinib undagi -moq qoʻshimchasi tushirib qoldiriladi va hozirgi zamon shaxs-son qoʻshimchasi qoʻshiladi
Hozirgi zamon shaxs-son qoʻshimchasi:
Birinchi guruh fellari uchun (-er)
| |. -e. -yapman | -ons -yapmiz |
| ||. -es. -yapsan | -ez. -yapsiz |
| |||. -e. -yapti | -ent. -yaptilar |
Ikkinchi guruh fellari uchun (-ir)
| -is | -issons |
| -is | -issez |
| -it | -issent |
Uchinchi guruh fellari uchun (-oir,-ir,-re)
| -s | -ons |
| -s | -ez |
| -t(yoki -d) | -ent |
Ish harakatning kelajakda boʻlmoqchi login bildirgan zamonga kelasi zamon deyiladi
Fransuz tilida kelasi zamonni yasash uchun tuslanuvchi feʼlning noaniq formasiga kelasi zamon shaxs-son qoʻshimchasi qoʻshiladi
| -ai -chiman | -ons -chimiz |
| -as -chisan | -ez -chisiz |
| -a. -chi | -ont -chilar |
Uchinchi guruh fellari kelasi zamonda shakli oʻzgarib ketadi
Oʻtgan zamon
Ish harakatning boʻlib oʻtganligi va tugallanganligini bildirgan zamonga oʻtgan zamon deyiladi
Fransuz tilida oʻtgan zamonni yasash uchun (avoir va être)yordamchi fellarining hozirgi zamon tuslanishi olinib asosiy tuslanuvchi feʼlning oʻtgan zamon sifatdoshi qoʻyiladi
avoir -ega boʻlmoq hozirgi zamon
| J’ai | Nous avons |
| Tu as | Vous avez |
| Il a | Ils ont |
Être-bolmoq hozirgi zamon
| Je suis | Nous sommes |
| Tu es | Vous êtes |
| Il est | Ils sont |
Birinchi guruh fellari uchun oʻtgan zamon sifatdoshi:
F’el oxiridagi (r)tushib qoldiriladi va (e) unlisi aksantegu belgisini oladi
Ikkinchi guruh fellari uchun oʻtgan zamon sifatdoshi:
Fellar oxiridagi (r)tushib qoldiriladi
Uchinchi guruh fellari uchun oʻtgan zamon sifatdoshi:
OʻTGAN ZAMON DAVOM FELI
Ish harakatning oʻtgan zamonda davom etayotganligini bildirgan zamonga oʻtgan zamon davom feʼli deyiladi
Masalan: men qishloqqa qaytganimda qor yogʻar edi
Fransuz tilida oʻtgan zamon davom feʼlini yasash uchun tuslanuvchi feʼlning nozirgi zamonda birinchi shaxs formada tuslangan shakli olinib undagi -ons qoʻshimchasi tushirib qoldiriladi va oʻtgan zamon davom feʼlining shaxs-son qoʻshimchasi qoʻshiladi
Bular;
| -ais | -ions |
| -ais | -iez |
| -ait | -aient |
Oʻtgan zamondagi kelasi zamon
Ish harakatning oʻtgan zamonda boʻlmoqchiligini bildirgan zamonga oʻtgan zamondagi kelasi zamon deyiladi
Masalan : Karim menga teatrga bormoqchiligini aytdi
Fransuz tilida oʻtgan zamondagi kelasi zamonni yasash uchun tuslanuvchi feʼlning noaniq formasiga oʻtgan zamon davom feʼlining shaxs-son qoʻshimchasi qoʻshiladi
-ais
-ions
-ais
-iez
-ait
-aient
Uzoq oʻtgan zamon
Ish harakatning otgan zamondan oldin boʻlib oʻtganligi bildirgan zamonga uzoq oʻtgan zamon deyiladi
Masalan: Men maktabga borganimda dars boshlangan edi
Fransuz tilida uzoq oʻtgan zamonni yasash uchun (avoir va être) yordamchi fellarining oʻtgan zamon davom feʼlida tuslangan shakli olinib asosiy tuslanuvchi feʼlning oʻtgan zamon sifatdoshi qoʻyiladi
Avoir-ega boʻlmoq ó/z d/f
| J’avais | Nous avions |
| Tu avais | Vous aviez |
| Il avait | Ils avaient |
Être-bolmoq. Ó/z d/f
| Je étais | Nous étions |
| Tu étais | Vous étiez |
| Il était | Ils étaient |
Yaqin oʻtgan zamon
Ish harakatning yaqinda boʻlib oʻtganligini bildirgan zamonga yaqin oʻtgan zamon deyiladi
Masalan: men hozir maktabdan keldim
Fransuz tilida yaqin oʻtgan zamonni yasash uchun venir-kelmoq felining hozirgi zamon tuslanishi olinib asosiy tuslanuvchi feʼlning noaniq formasi qoʻyiladi undan oldin de predlogi qoʻyiladi
| Je viens de..(noaniq forma) | Nous venons de. (rire) |
| Tu viens de. (manger) | Vous venez de. |
| Il vient de. (aller) | Ils viennent de. |
Yaqin kelasi zamon
Ish harakatning yaqinda boʻlmoqchiligini bildirgan zamonga yaqin oʻtgan zamon deyiladi
Masalan :. Men hozir maktabga boraman
Fransuz tilida yaqin kelasi zamonni yasash uchun aller-bormoq felining hozirgi zamon tuslanishi olinib asosiy tuslanuvchi feʼlning noaniq formasi qoʻyiladi
Aller-bormoq
| J’irai | Nous irons |
| Tu iras | Vous irez |
| Il ira | Ils iront |
Asosiy Zamonlarning fransuzcha nomlanishi:
1) le présent de l’indicatif hozirgi zamon
2) futur simple. Kelasi zamon
3) passé composé. Oʻtgan zamon
4) Imparfait. Davom feʼli
5) le plus que parfait. Uzoq oʻtgan zamon
6) le futur dans le passé. Oʻtgan zamondagi kelasi zamon
7) Passé récent. Yaqin oʻtgan zamon
8) futur proche. Yaqin kelasi zamon
Frantsuz tili – French language
Frantsuzcha (Frantsiya [fʁɑ̃sɛ] yoki langue française [lɑ̃ɡ fʁɑ̃sɛːz] ) a Romantik til ning Hind-evropa oilasi. U pastga tushdi Vulgar lotin ning Rim imperiyasi, barcha romantik tillar singari. Frantsuz taraqqiy etgan Gallo-romantik, Lotin tilida so’zlashiladigan Galliya va aniqrog’i Shimoliy Galliyada. Uning eng yaqin qarindoshlari boshqalari langues d’oïl – tarixiy ravishda shimoliy tillarda tillar Frantsiya va janubda Belgiya, qaysi frantsuzcha (Frantsen ) asosan siqib chiqarilgan. Frantsuz ham edi ta’sirlangan mahalliy tomonidan Kelt tillari Shimoliy Rim Galliyasiga o’xshash Galliya Belgika va (vaGerman ) Frank tili Rimdan keyingi davr Frank bosqinchilar. Bugungi kunda, Frantsiya tufayli o’tgan chet elda kengayish, juda ko’p Frantsuz tilidagi kreol tillari, eng muhimi Gaiti kreoli. Frantsuz tilida so’zlashadigan odam yoki millat deb atash mumkin Frankofon ingliz va frantsuz tillarida.
Katta dunyo tili, Frantsuzcha – bu rasmiy til yilda 29 mamlakat ko’p qit’alar bo’ylab, [5] ularning aksariyati Internationale de la Francophonie tashkiloti (OIF), frantsuz tilidan rasmiy foydalanish yoki o’qitishni birgalikda foydalanadigan 84 mamlakat hamjamiyati. Frantsuz tili ham Birlashgan Millatlar Tashkilotida ishlatiladigan oltita rasmiy tillardan biridir. [6] Bu birinchi til sifatida (ma’ruzachilar sonining kamayish tartibida) tilida gapiriladi Frantsiya; Kanada (viloyatlar ning Kvebek, Ontario va Nyu-Brunsvik va boshqalar Frankofoniya mintaqalari ); Belgiya (Valoniya va Bryussel – poytaxt viloyati); g’arbiy Shveytsariya (Romandiya – ning kantonlarining hammasi yoki bir qismi Bern, Fribourg, Jeneva, Yura, Noyxatel, Vaud, Valais ); Monako; ning qismlari Lyuksemburg; Qo’shma Shtatlarning qismlari (shtatlari Luiziana, Meyn, Nyu-Xempshir va Vermont ); shimoli-g’arbiy Italiya (avtonom viloyati Aosta vodiysi ); va boshqa joylardagi turli jamoalar. [7]
2015 yilda frankofon aholisining taxminan 40% (shu jumladan) L2 va qisman ma’ruzachilar) Evropada, 35% Sahroi Afrikada, 15% Shimoliy Afrika va Yaqin Sharqda, 8% Amerikada va 1% Osiyo va Okeaniyada yashagan. [8] Frantsuz tili eng keng tarqalgan ona tilidir Yevropa Ittifoqi. [9] Boshqa tillarda ona tilida gaplashadigan evropaliklarning taxminan beshdan biri frantsuz tilini ikkinchi til sifatida gaplasha oladi. [10] Frantsuz tili Evropa Ittifoqida chet tillari bo’yicha ikkinchi o’ringa ega. Evropa Ittifoqining barcha institutlari ingliz va nemis tillari bilan bir qatorda frantsuz tilini ish tili sifatida ishlatishadi; ba’zi muassasalarda frantsuz tili yagona ishlaydigan tildir (masalan Evropa Ittifoqining Adliya sudi ). [11] Frantsiya ham 18-o’rinni egallaydi eng mahalliy tilda dunyoda, 6-chi ma’ruzachilarning umumiy soni bo’yicha eng ko’p gapiradigan til va dunyo bo’ylab eng ko’p o’rganilgan ikkinchi yoki uchinchi til (120 millionga yaqin hozirgi o’quvchilar bilan). [12] Natijada frantsuz va belgiyaliklar mustamlakachilik XVI asrdan boshlab frantsuz tili Amerika, Afrika va Osiyodagi yangi hududlar bilan tanishdi. Ikkinchi tilda so’zlashuvchilarning aksariyati yashaydi Frankofoniya Afrika, jumladan Gabon, Jazoir, Marokash, Tunis, Mavrikiy, Senegal va Fil suyagi qirg’og’i. [13]
Frantsuz tilida 76 millionga yaqin ona tili borligi taxmin qilinmoqda; taxminan 235 million kunlik, ravon ma’ruzachilar; [14] [1] [15] va bu kabi gapiradigan boshqa 77-110 million ikkinchi darajali ma’ruzachilar ikkinchi til asosan Afrikada turli darajadagi malaka darajalariga. [16] OIF ma’lumotlariga ko’ra, dunyo bo’ylab taxminan 300 million kishi “tilda gaplasha oladi”, [17] ushbu baho mezonlarini yoki u kimni qamrab olishini ko’rsatmasdan. [2] Boshchiligidagi demografik proektsiyaga ko’ra Université Laval va Réseau Démographie de l’Agence universitaire de la Francophonie, frantsuz tilida so’zlashuvchilarning umumiy soni 2025 yilda taxminan 500 millionga, 2050 yilda esa 650 millionga etadi. [18] OIF 2050 yilga kelib 700 millionni taxmin qilmoqda, ularning 80% Afrikada bo’ladi. [8]
Frantsuz tili xalqaro adabiyot tili va ilmiy standartlar sifatida uzoq tarixga ega va ko’plab xalqaro tashkilotlarning, shu jumladan Birlashgan Millatlar Tashkilotining asosiy yoki ikkinchi tili hisoblanadi. Yevropa Ittifoqi, Shimoliy Atlantika Shartnomasi Tashkiloti, Jahon savdo tashkiloti, Xalqaro Olimpiya qo’mitasi, va Xalqaro Qizil Xoch qo’mitasi. 2011 yilda, Bloomberg Businessweek fransuz tili biznes uchun eng foydali til sifatida ingliz va Xitoycha standart Mandarin. [19]
Mundarija
- 1 Tarix
- 1.1 Galliyadagi vulgar lotin
- 1.2 Qadimgi frantsuzcha
- 1.3 O’rta frantsuz
- 1.4 Zamonaviy frantsuzcha
- 2.1 Evropa
- 2.2 Afrika
- 2.3 Amerika
- 2.4 Osiyo
- 2.4.1 Janubiy Osiyo
- 2.4.2 Janubi-sharqiy Osiyo
- 2.4.3 G’arbiy Osiyo
- 2.4.3.1 Livan
- 2.4.3.2 Isroil
- 2.4.3.3 Birlashgan Arab Amirliklari va Qatar
- 6.1 Alifbo
- 6.2 Imlo
- 7.1 Otlar
- 7.2 Fe’llar
- 7.2.1 Kayfiyat va zamon shakllari
- 7.2.1.1 Cheklangan kayfiyat
- 7.2.1.1.1 Indikativ (Indikativ)
- 7.2.1.1.2 Subjunktiv (Subjonctif)
- 7.2.1.1.3 Imperativ (Imperatif)
- 7.2.1.1.4 Shartli (Conditionnel)
- 7.2.3.1 So’z tartibi
- 8.1 Raqamlar
- 12.1 Tashkilotlar
- 12.2 Kurslar va o’quv qo’llanmalari
- 12.3 Onlayn lug’atlar
- 12.4 Grammatika
- 12.4.1 Fe’llar
- 12.5.1 Raqamlar
- 12.5.2 Kitoblar
- 12.5.3 Maqolalar
Tarix
Asosiy maqola: Frantsuz tili tarixi
Frantsuzcha – a Romantik til (bu asosan kelib chiqishi degan ma’noni anglatadi Vulgar lotin ) shimoliy Frantsiyada gaplashadigan Gallo-Romantika shevalarida paydo bo’lgan. Tilning dastlabki shakllariga qadimgi frantsuz va o’rta frantsuz tillari kiradi.
Galliyadagi vulgar lotin
Shuningdek qarang: Gallo-romantik
Rim hukmronligi tufayli lotin tili Galliyadagi aholi tomonidan asta-sekin qabul qilindi va bu til oddiy odamlar tomonidan o’rganilganligi sababli u o’ziga xos mahalliy xarakterga ega bo’ldi, boshqa joylarda aytilgan lotin tilidan grammatik farqlar mavjud bo’lib, ularning ba’zilari grafitlar bilan tasdiqlangan. [20] Ushbu mahalliy xilma-xillik frantsuz va uning eng yaqin qarindoshlarini o’z ichiga olgan Gallo-Romantika tillariga aylandi Arpitan.
Galliyadagi lotincha evolyutsiyasi uning mahalliy aholisidan tashqari yarim ming yillik davomida birga yashashi bilan shakllandi Seltik Gaul tili, uzoq vaqtdan keyin 6-asrning oxirigacha yo’q bo’lib ketmagan G’arbiy Rim imperiyasining qulashi. [21] Aholi kelib chiqishi 90% mahalliy bo’lib qoldi; [22] [23] Rimlashtiruvchi sinf mahalliy bolalarni (Rim ko’chmanchilari emas) tashkil qilgan, ularning bolalari Rim maktablarida lotin tilini o’rganishgan. Imperiya qulagan paytda, ushbu mahalliy elita Gaulishdan asta-sekinlik bilan voz kechgan edi, ammo qishloq va quyi sinf aholisi ba’zan lotin yoki yunon tillarida gaplasha oladigan Gaulish ma’ruzachilari bo’lib qolishdi. [24] Qishloq va quyi sinf aholisi orasida Gaulish tilidan Vulgar lotin tiliga yakuniy til o’zgarishi keyinchalik, ular ham, kirib kelayotgan frankiyalik hukmdor / harbiy sinf ham shahar intellektual elitasining Gallo-Rim vulgar lotin nutqini qabul qilganlarida sodir bo’ldi. [24]
Gaulish tili, ehtimol katta romanizatsiyaga qaramay, Frantsiyada VI asrgacha saqlanib qolgan. [21] Lotin tili bilan bir vaqtda yashagan Gaulish shakllanishiga yordam berdi Vulgar lotin frantsuz tiliga aylangan shevalar, [24] [21] effektlari bilan, shu jumladan kredit so’zlari va kaloriyalar (shu jumladan oui, [25] “ha” so’zi), [26] [25] Gaulish ta’sirida shakllangan tovush o’zgarishlari, [27] [28] va konjugatsiya va so’zlar tartibidagi ta’sirlar. [26] [25] [20] Yaqinda o’tkazilgan kompyuter tadqiqotlari shuni ko’rsatadiki, erta jinslar siljishi Gaulishdagi tegishli so’zning jinsi bilan bog’liq bo’lishi mumkin. [29]
Qadimgi frantsuzcha
Asosiy maqola: Qadimgi frantsuzcha
Galliyadagi frantsuz tilining boshlanishiga mamlakatga nemis bosqinlari katta ta’sir ko’rsatdi. Ushbu bosqinlar mamlakatning shimoliy qismiga va u erdagi tilga eng katta ta’sir ko’rsatdi. [30] Mamlakat bo’ylab tillarga bo’linish avj ola boshladi. Shimolda aholi gaplashdi langue d’oïl janubdagi aholi esa gaplashar edi langue d’oc. [30] Langue d’oíl qadimgi frantsuzcha deb nomlanadigan narsaga aylandi. Qadimgi frantsuzlar davri VIII-XIV asrlarga to’g’ri keldi. Qadimgi frantsuzcha lotin tilida ko’plab xususiyatlarga ega edi. Masalan, qadimgi frantsuz tili lotin tilidagi kabi turli xil so’z birikmalaridan foydalangan unda nominativ sub’ektlar va egri bo’lmagan sub’ektlar o’rtasidagi farqni saqlab qolgan sud tizimi mavjud edi. [31] Davr og’ir bilan belgilanadi superstrat germaniyaliklarning ta’siri Frank tili, bu yuqori sinf nutqida va undan yuqori registrlarda foydalanishni to’liq o’z ichiga olmaydi V2 so’zlar tartibi, [32] so’z boyligining katta qismi (hozirgi zamon frantsuzcha so’z boyligining 15% atrofida) [33] ) shu jumladan shaxssiz birlik kuni (nemis kalkasi) kishi) va tilning o’zi nomi.
O’rta frantsuz
Asosiy maqola: O’rta frantsuz
Qadimgi frantsuz tilida ko’plab lahjalar paydo bo’lgan, ammo Frantsen lahjasi – O’rta frantsuzlar davrida (14-17 asrlar) nafaqat davom etgan, balki rivojlangan. [30] Ushbu frantsuz lahjasidan zamonaviy frantsuzlar o’sib chiqqan. [30] Grammatik ma’noda, O’rta frantsuzlar davrida ismlarning kamayishi yo’qoldi va standartlashtirilgan qoidalar mavjud edi. Robert Estienne fonetikasi, etimologiyasi va grammatikasi haqidagi ma’lumotlarni o’z ichiga olgan birinchi lotin-frantsuz lug’atini nashr etdi. [34] Siyosiy jihatdan Villers-Cotterêtsning farmoyishi (1539) frantsuz tilini qonun tili deb nomlagan.
Zamonaviy frantsuzcha
17-asr davomida frantsuzlar o’rnini egalladilar Lotin diplomatiya va xalqaro munosabatlarning eng muhim tili sifatida (lingua franca ). Taxminan 20-asrning o’rtalariga qadar ushbu rolni saqlab qoldi o’rniga inglizcha chunki Qo’shma Shtatlar quyidagi davlatlardan keyin hukmron global kuchga aylandi Ikkinchi jahon urushi. [35] [36] Stenli Mayzler Los Anjeles Tayms haqiqat ekanligini aytdi Versal shartnomasi ingliz tilida yozilgan, shuningdek frantsuz tiliga qarshi “birinchi diplomatik zarba” bo’lgan. [37]
Davomida Grand Sècle (17-asr), Frantsiya, kabi qudratli rahbarlar hukmronligi ostida Kardinal Richelieu va Lui XIV, Evropa xalqlari orasida farovonlik va mashhurlik davrini boshdan kechirdi. Richelieu tashkil etdi Académie française frantsuz tilini himoya qilish. 1800 yillarning boshlariga kelib, Parij fransuz tili Frantsiyada zodagonlarning asosiy tiliga aylandi.
19-asr boshlariga yaqin Frantsiya hukumati ko’p sonli ozchiliklarni va mintaqaviy tillarni yo’q qilish maqsadidagi siyosatni olib borishni boshladi (patois ) Frantsiyada gaplashgan. Bu 1794 yilda boshlangan Anri Gregoire “Patoilarni yo’q qilish va frantsuz tilidan foydalanishni universallashtirish zaruriyati va vositalari to’g’risida hisobot”. Xalq ta’limi amalga oshirilganda majburiy, faqat frantsuz tili o’rgatilgan va boshqa (patois) tillardan foydalanish jazolangan. Ning maqsadlari Davlat maktablari tizimi kabi mintaqalarda o’quvchilarga dars berish uchun yuborilgan frantsuz tilida so’zlashadigan o’qituvchilarga ayniqsa aniq bo’ldi Oksitaniya va Bretan. Frantsuz rasmiylari tomonidan o’qituvchilarga berilgan ko’rsatmalar Bo’lim ning Finister, g’arbda Bretan, quyidagilarni o’z ichiga olgan: “Gents, esda tuting: sizga Breton tilini o’ldirish uchun sizning mavqeingiz berilgan edi”. [38] Prefekt Bass-Pirene frantsuz tilida Basklar mamlakati 1846 yilda yozgan edi: “Basklar mamlakatidagi maktablarimiz, ayniqsa, ularning o’rnini bosishi kerak Bask tili frantsuz bilan . ” [38] Talabalarga ota-bobolarining tillari pastligi va ular uchun uyalishlari kerakligi to’g’risida tushuntirishlar berildi; bu jarayon oksit tilida so’zlashuvchi mintaqada ma’lum bo’lgan Vergonha.
Kabi frantsuz orfografiyasining tarixiy islohotchilari orasida Lui Mayret, Marle M., Marcellin Berthelot, Filibert Monet, Jak Peletier du Mans va Somaize, bugungi kunda eng yorqin islohot tomonidan taklif qilingan Mikel Korvin, venger kelib chiqishi frantsuz-amerikalik tilshunos, u aksanlar, tovushsiz harflar, qo’shaloq harflar va boshqalarni yo’q qilishni xohlaydi. [39]
Geografik taqsimot
Asosiy maqola: Frantsuz tilida so’zlashuvchilarning geografik tarqalishi
Evropa
Frantsuz tilini bilish Yevropa Ittifoqi va nomzod davlatlar [40]
Evropa Ittifoqi aholisining 19,71 foizi gaplashadigan frantsuz tili Evropa Ittifoqida ingliz va nemis tillaridan keyin eng ko’p tarqalgan til bo’lib, ingliz tilidan keyin ikkinchi o’ringa ega. [9] [41]
Ostida Frantsiya Konstitutsiyasi, 1992 yildan beri frantsuz tili Respublikaning rasmiy tili bo’lib kelgan, [42] bo’lsa-da Villers-Cotterêts farmoni 1539 yilda bu qonuniy hujjatlar uchun majburiy holga keltirildi. Frantsiya frantsuz tilidan rasmiy hukumat nashrlarida, xalq ta’limi va boshqa holatlardan tashqari foydalanish majburiyatini yukladi; reklamalarda xorijiy so’zlarning tarjimasi bo’lishi kerak.
Belgiyada frantsuz tili nemis tili bilan birga federal darajada rasmiy tildir. Mintaqaviy darajada frantsuz tili yagona rasmiy tildir Valoniya (qismining bir qismi bundan mustasno) Sharqiy kantonlar, qaysiki Nemis tilida so’zlashuvchi ) va ikkita rasmiy tildan biri – bilan birga Golland -ning Bryussel-Poytaxt viloyati, bu erda aholining aksariyati (taxminan 80%), ko’pincha ularning asosiy tili sifatida gaplashadi. [43]
Frantsuz tili to’rtta rasmiy tillardan biridir Shveytsariya, bilan birga nemis, italyan va Romansh, va Shveytsariyaning g’arbiy qismida gapirishadi, deyiladi Romandiya, ulardan Jeneva eng katta shahar. Shveytsariyadagi tillar bo’yicha bo’linishlar siyosiy bo’linmalarga to’g’ri kelmaydi va ba’zilari kantonlar ikki tilli maqomga ega: masalan, kabi shaharlar Biel / Bien kabi kantonlar Valais, Fribourg va Bern. Frantsuz tili Shveytsariya aholisining qariyb 23 foizining ona tili bo’lib, u bilan 50 foiz so’zlashadi. [44] aholining.
Lyuksemburg va nemis tillari bilan bir qatorda frantsuz tili ham uchta rasmiy tildan biridir Lyuksemburg, bu erda odatda biznesning va turli xil davlat ma’muriyatlarining afzal tilidir. Bu shuningdek rasmiy tilidir Monako.
Mintaqaviy darajada frantsuz tili rasmiy til sifatida tan olingan Aosta vodiysi Italiyaning mintaqasi, bu erda u aholining taxminan 30 foizining birinchi tili hisoblanadi, frantsuz lahjalari esa ozchiliklar tomonidan gaplashishda davom etmoqda Kanal orollari. Shuningdek, u tilda gaplashadi Andorra va undan keyin asosiy til hisoblanadi Kataloniya yilda El Pas de la Casa. Til nemis tilida asosiy ikkinchi til sifatida o’rgatiladi er ning Saarland, frantsuz tili maktabgacha yoshdan boshlab o’qitiladi va 43 foizdan ortiq fuqarolar frantsuz tilida gaplasha oladilar. [45] [46]
Afrika
Asosiy maqola: Afrikalik fransuzlar
Odatda mamlakatlar Afrikaning Frankofoniyasining bir qismi hisoblangan.
Ularning aholisi 2019 yilda 430,5 million kishini tashkil etdi, [47] prognozlarga ko’ra 845 millionga etadi [48] va 866 mln [47] 2050 yilda.Mamlakatlar ba’zida Afrikaning frankofoniyasi deb hisoblangan
Frankofon emas, balki uning a’zolari yoki kuzatuvchilari bo’lgan mamlakatlar OIFFrantsuz tilida so’zlashadigan aholining aksariyati Afrikada yashaydi. Internationale de la Francophonie tashkilotining 2007 yilgi hisobotiga ko’ra, frankofoniyaning 31 mamlakatiga tarqalgan taxminan 115 million afrikalik frantsuz tilida frantsuz tilida gaplashishi mumkin. birinchi yoki a ikkinchi til. [13] Ushbu raqam frankofon bo’lmagan Afrika mamlakatlarida yashovchi, frantsuz tilini chet tili sifatida o’rganganlarni o’z ichiga olmaydi. [13] Afrikada frantsuz tilining ko’payishi tufayli dunyo bo’ylab frantsuz tilida so’zlashadigan aholining umumiy soni 2050 yilda 700 million kishiga etishi kutilmoqda. [49] Frantsuz tili qit’ada eng tez rivojlanayotgan tildir (rasmiy yoki chet tillari bo’yicha). [50] [51] Frantsuz tili asosan Afrikada ikkinchi til hisoblanadi, ammo ba’zi shahar joylarda, masalan, mintaqada birinchi tilga aylandi Obidjon, Fil suyagi qirg’og’i [52] va Librevil, Gabon. [53] Bitta ham yo’q Afrikalik fransuzlar, ammo turli xil mahalliy aholi bilan aloqa qilish orqali ajralib turadigan bir nechta shakllar Afrika tillari. [54] Afrikaning Sahroi osti qismi Ta’limning kengayishi va aholi sonining tez o’sishi sababli frantsuz tili kengayishi mumkin bo’lgan mintaqadir. [55] So’nggi yillarda bu til eng ko’p rivojlangan joy. [56] [57] Afrikadagi frantsuz tilining ba’zi bir mahalliy shakllarini boshqa mamlakatlardan kelgan frantsuzlar uchun tushunish qiyin bo’lishi mumkin, [58] ammo tilning yozma shakllari frantsuz tilida so’zlashadigan boshqa mamlakatlar bilan juda chambarchas bog’liqdir.
Amerika
Kanadada frantsuz tilining tarqalishi
Frantsuz tili asosiy til bo’lgan mintaqalar
Frantsuz tili rasmiy tildir, ammo ko’pchilik ona tili bo’lmagan mintaqalarThe “arrêt” belgilari (Frantsuzcha “to’xtash” ma’nosi) Kanadada inglizcha ishlatiladi To’xta, Frantsiyada va boshqa frantsuz tilida so’zlashadigan mamlakatlarda va mintaqalarda ishlatilgan.
Frantsuz tili Kanadada ingliz tilidan keyin ikkinchi o’rinda turadi va ikkalasi ham federal darajada rasmiy tillardir. Bu 9,5 million kishining yoki 29 foizining birinchi tili, 2,07 millionining yoki Kanadaning barcha aholisining 6 foizining ikkinchi tilidir. [15] Fransuz tili viloyatidagi yagona rasmiy tildir Kvebek 7 millionga yaqin kishi yoki viloyatning deyarli 80% (2006 yilgi aholini ro’yxatga olish) uchun ona tili. Kvebek aholisining 95 foizga yaqini frantsuzchani o’zlarining birinchi yoki ikkinchi, ba’zilari esa uchinchi tillari sifatida bilishadi. Kvebek, shuningdek, shaharning uyidir Monreal Birinchi tilda so’zlashuvchilar soni bo’yicha dunyodagi eng yirik frantsuz tilida so’zlashadigan shahar. [59] Nyu-Brunsvik va Manitoba yagona ikki tilli provinsiyalar, ammo to’liq ikki tilli bilish faqat Nyu-Brunsvikda amalga oshiriladi, bu erda aholining uchdan bir qismi frankofondan iborat. Frantsuz tili ham barcha hududlarning rasmiy tili hisoblanadi (Shimoli-g’arbiy hududlar, Nunavut va Yukon ). Uchlikdan Yukon frantsuz tilida so’zlashadiganlarning ko’pchiligiga ega, bu aholining 4 foizidan kamrog’ini tashkil qiladi. [60] Bundan tashqari, frantsuz tili rasmiy til emas Ontario, Frantsuz tili xizmatlari to’g’risidagi qonun viloyat xizmatlari tilda mavjud bo’lishini ta’minlaydi. Ushbu qonun viloyatning frankofoniya jamoalari mavjud bo’lgan hududlariga, xususan Sharqiy Ontario va Shimoliy Ontario. Boshqa joylarda frantsuz tilida so’zlashadigan ozchiliklar janubiy Manitobada, Yangi Shotlandiya, Shahzoda Eduard oroli va Port-au-Port yarimoroli noyob bo’lgan Nyufaundlend va Labradorda Nyufaundlend frantsuzcha lahjasi tarixiy ravishda gapirilgan. Frantsuz tilida so’zlashadiganlarning kichik cho’ntaklari boshqa barcha viloyatlarda mavjud. Ontarian shahri Ottava Kanada poytaxti, shuningdek, ikki tilli, chunki u frantsuz va ingliz tillarida xizmat ko’rsatishni talab qiladigan federal hukumat ishchilarining ko’p sonli aholisiga ega va Kvebekdan daryoning narigi tomonida, yirik shaharning qarshisida Gatino u bilan bitta metropoliteni tashkil qiladi. [ iqtibos kerak ]
Frantsuz tili Qo’shma Shtatlarda tarqaldi. Ochroq pushti rang bilan belgilangan mamlakatlar – bu aholining 6-12% uyda frantsuzcha gaplashadigan joylar; o’rta pushti, 12-18%; to’q pushti, 18% dan yuqori. Frantsuz tilidagi kreol tillari kiritilmagan.
Amerika Qo’shma Shtatlarining aholini ro’yxatga olish byurosi (2011) ma’lumotlariga ko’ra frantsuz tili to’rtinchi o’rinni egallaydi [61] ingliz, ispan va xitoy tillaridan keyin Qo’shma Shtatlarda frantsuz tilining barcha shakllari birgalikda ko’rib chiqilganda va xitoy tilining barcha shevalari bir xil tarzda birlashtirilganda eng ko’p gapiradigan til. Frantsuz tili shtatlarda eng ko’p gapiradigan ikkinchi til bo’lib qolmoqda Luiziana, Meyn, Vermont va Nyu-Xempshir. Luiziana ko’plab o’ziga xos lahjalarning uyi bo’lib, umumiy nomi bilan tanilgan Luiziana frantsuzcha. Amerika Qo’shma Shtatlarining 2000 yilgi aholini ro’yxatga olish ma’lumotlariga ko’ra, Luiziana shtatida 194000 dan ortiq kishi uyda frantsuz tilida gaplashadigan bo’lsa, har qanday shtat Kreol frantsuzcha chiqarib tashlandi. [62] Yangi Angliya frantsuz, aslida bir variant Kanadalik frantsuz, qismlarida aytiladi Yangi Angliya. Missuri frantsuz tarixiy ravishda tilga olingan Missuri va Illinoys (ilgari nomi bilan tanilgan Yuqori Luiziana ), ammo bugungi kunda deyarli yo’q bo’lib ketgan. [63] Frantsuzlar, shuningdek, ajratilgan cho’ntaklarda omon qolishdi Ko’rfaz sohillari ilgari frantsuz bo’lgan narsalardan Quyi Luiziana, kabi Mon-Luis oroli, Alabama va DeLisl, Missisipi (ikkinchisi faqat 1990-yillarda tilshunoslar tomonidan kashf etilgan), ammo bu navlar jiddiy xavf ostida yoki yo’q bo’lib ketgan deb taxmin qilinadi. Frantsuz tili Gaitining ikkita rasmiy tilidan biridir. Bu yozuv, maktabda o’qitish va ma’muriy foydalanishning asosiy tili. Bu tilni barcha ma’lumotli gaitiliklar gapirishadi va biznes sohasida qo’llaniladi. Shuningdek, u to’y, bitiruv va cherkov massasi kabi tantanali tadbirlarda ham qo’llaniladi. Mamlakat aholisining taxminan 70-80% o’zlarining birinchi tili sifatida Gaiti kreoliga ega; qolganlari frantsuz tilini birinchi til sifatida bilishadi. Ikkinchi rasmiy til – bu yaqinda standartlashtirilgan Gaiti kreoli, deyarli butun Gaiti aholisi gapiradi. Gaiti Kreol biri hisoblanadi Frantsuz tilidagi kreol tillari, so’zlarning katta qismini frantsuz tilidan, G’arbiy Afrika tillari va bir qator Evropa tillari ta’siridan olgan. Gaiti kreoli Luiziana kreoli va kreol bilan chambarchas bog’liq Kichik Antil orollari. [64] Frantsuz tili ikkalasining ham rasmiy tili hisoblanadi Frantsiya Gvianasi Janubiy Amerika qit’asida, [65] va of Sent-Pyer va Mikelon, [66] Shimoliy Amerikadagi Nyufaundlend sohilidagi arxipelag.
Frantsuz mustamlakasi yo’nalishlari
Osiyo
Janubiy Osiyo
Shuningdek qarang: Hind fransuz
Frantsuz tilida gaplashildi Frantsiya Hindiston va hali ham ulardan biri Puducherryning rasmiy tillari. [67]
Janubi-sharqiy Osiyo
Shuningdek qarang: Vetnamda frantsuz tili, Laosda frantsuz tili va Kambodjada frantsuz tili
Frantsuz tili mustamlakaning rasmiy tili edi Frantsuz Hind-Xitoy, zamonaviylardan iborat Vetnam, Laos va Kambodja. So’nggi yillarda uning ta’siri susaygan bo’lsa-da, Laos va Kambodjada ma’muriy til bo’lib qolmoqda. [68] Mustamlaka Vetnamda elita birinchi navbatda frantsuz tilida gaplashar edi, frantsuz uy xo’jaliklarida ishlagan ko’plab xizmatchilar frantsuz pidjini “nomi bilan tanilgan”Tay Bi “(endi yo’q bo’lib ketgan). Frantsiya hukmronligi tugagandan so’ng, Janubiy Vetnam ma’muriyat, ta’lim va savdoda frantsuz tilidan foydalanishni davom ettirdi. [69] Beri Saygonning qulashi va birlashgan Vetnam iqtisodiyotining ochilishi, frantsuz tili asta-sekin inglizcha tanlagan asosiy chet tili sifatida samarali ravishda ko’chirildi. Shunga qaramay, frantsuzlar o’zlarining mustamlakachilik merosini qariyalar va elita aholisi tomonidan ikkinchi til sifatida gaplashish orqali saqlab kelmoqdalar va hozirgi kunda oliy o’quv yurtlarida qayta tiklanmoqda va Vetnamda diplomatik til bo’lib qolmoqdalar. Uchala davlat ham OIFning rasmiy a’zolari. [70]
G’arbiy Osiyo
Livan
Shuningdek qarang: Livandagi frantsuz tili
Shaharga kirish Standart arabcha va kirish qismida frantsuzcha Rechmaya Livanda.Sobiq frantsuz mandat, Livan belgilaydi Arabcha yagona rasmiy til sifatida, maxsus qonun frantsuz tilidan ommaviy ravishda foydalanish mumkin bo’lgan holatlarni tartibga soladi. Livan Konstitutsiyasining 11-moddasida “Arab tili rasmiy milliy tildir. Qonun frantsuz tilidan foydalanish holatlarini belgilaydi” deb ta’kidlaydi. [71] The Livandagi frantsuz tili orasida keng tarqalgan ikkinchi til hisoblanadi Livan xalqi va ko’plab maktablarda arab va ingliz tillari bilan bir qatorda o’qitiladi. Frantsuz tilida ishlatiladi Livan funti banknotalar, yo’l belgilarida, Livan davlat raqamlari va rasmiy binolarda (arabcha bilan bir qatorda). Bugungi kunda frantsuz va ingliz tillari ikkinchi darajali tillardir Livan, aholining taxminan 40% tashkil etadi Frankofon va 40% anglofon. [72] Biznes va media muhitida ingliz tilidan foydalanish tobora kengayib bormoqda. Taxminan 900 ming o’quvchidan 500 mingga yaqini frantsuz tilidagi maktablarda o’qiydilar, ularda matematika va ilmiy mavzular frantsuz tilida o’qitiladi. [73] Haqiqiy frantsuz tilidan foydalanish mintaqa va ijtimoiy mavqega qarab farq qiladi. Frantsuz tilida ta’lim olgan o’rta maktab o’quvchilarining uchdan bir qismi ingliz tilida so’zlashadigan muassasalarda oliy ma’lumot olish uchun davom etmoqda. Ingliz tili biznes va muloqot tili bo’lib, frantsuzcha ijtimoiy farqlanish elementi bo’lib, uning hissiy qiymati uchun tanlangan. [74]
Isroil
Frantsuz tilida so’zlashadigan muhim jamoat Isroilda, birinchi navbatda, jamoalar orasida mavjud Isroildagi frantsuz yahudiylari, Isroilda Marokash yahudiylari va Livan yahudiylari. Ko’pgina umumta’lim maktablari chet tili sifatida frantsuz tilini taklif qilishadi.
Birlashgan Arab Amirliklari va Qatar
The BAA maqomiga ega Internationale de la Francophonie tashkiloti kuzatuvchi davlat sifatida va Qatar assotsiatsiyalashgan davlat sifatida tashkilotda maqomga ega. Biroq, har ikki mamlakatda ham frantsuz tilida deyarli har qanday aholi yoki mehnat muhojirlari gaplashmaydi, balki frankofoniya mamlakatlariga sarmoya kiritadigan yoki boshqa moliyaviy yoki oilaviy aloqalarga ega bo’lganlarning oz sonli qismi gaplashadi. Ularning tashkilotga mos ravishda kuzatuvchi va assotsiatsiyalashgan davlatlar sifatida kirishlariga tashkilotga va Frantsiyaning o’ziga sarmoyalari yordam berdi. [75] Mamlakatning kuzatuvchi davlat maqomi Internationale de la Francophonie tashkiloti mamlakatga o’z vakillarini tashkilot yig’ilishlariga yuborish va tashkilotga rasmiy so’rovlar yuborish huquqini beradi, ammo ular OIF doirasida ovoz berish huquqiga ega emaslar. [76] Mamlakatning assotsiatsiyalangan davlat maqomi, shuningdek, mamlakatga ovoz berish qobiliyatini bermaydi, lekin assotsiatsiyalashgan davlatlar tashkilot masalalarini muhokama qilishi va ko’rib chiqishi mumkin. [77]
Okeaniya va Avstraliya
Frantsuz tili rasmiy tildir Tinch okeani oroli millati Vanuatu, bu erda aholining 45% gaplashishi mumkin. [78] Frantsuz maxsus kollektivida Yangi Kaledoniya, Aholining 97% frantsuz tilida gaplashishi, o’qishi va yozishi mumkin [79] ichida esa Frantsiya Polineziyasi bu ko’rsatkich 95%, [80] va frantsuz kollektivida Uollis va Futuna, bu 84%. [81] Frantsuz tilini og’zaki va yozma ravishda bilish deyarli universal bo’lib qolgan Frantsiya Polineziyasida va ozroq darajada Wallis va Futunada (mos ravishda 95% va 84%) frantsuzlar tobora mahalliy Polineziya tillarini eng ko’p ishlatiladigan til sifatida almashtirishga intilmoqda. uy. Frantsiya Polineziyasida frantsuz tili uyda eng ko’p foydalanadigan til deb xabar bergan aholining foiz nisbati 2007 yildagi aholi ro’yxatidagi 67 foizdan 2017 yildagi 74 foizga ko’tarildi. [82] [80] Uollis va Futunada frantsuz tili uyda eng ko’p ishlatadigan til deb aytgan aholining foiz nisbati 2008 yildagi aholi ro’yxatidagi 10% dan 2018 yildagi ro’yxatga olishda 13% gacha ko’tarildi. [81] [83]
Kelajak
Frantsuz tilining kelajagi haqida ko’pincha yangiliklar muhokama qilinadi. Masalan, 2014 yilda, The New York Times Nyu-Yorkda frantsuz tilini o’qitishning ko’payganligini, ayniqsa, frantsuz tiliga qaraganda ko’proq mashhur bo’lgan ikkinchi til variantlari bo’lgan ispan va mandarin tillari bo’lgan K-12 dilli dasturlarda. [84] Tomonidan 2014 yil mart oyida nashr etilgan tadqiqotda Forbes, investitsiya banki Natixis 2050 yilga kelib frantsuz tili dunyodagi eng ko’p gapiradigan tilga aylanishi mumkinligini aytdi. Unda frantsuz tili aholisi tez sur’atlarda ko’payib borayotgan joylarda, ayniqsa Afrikaning Sahroi sharqida tarqalayotgani ta’kidlandi. [85] In Yevropa Ittifoqi, 1990-yillarga qadar fransuz tili barcha muassasalarda dominant tildir. Evropa Ittifoqining bir necha marta kengaytirilishidan so’ng (1995, 2004), frantsuzcha Evropa Ittifoqining aksariyat mamlakatlarida keng tarqalgan va o’qitiladigan ingliz tili foydasiga sezilarli darajada yo’qotdi. Hozirda frantsuzcha Evropa Ittifoqining ingliz va nemis tillari bilan bir qatorda uchta ishlaydigan tillaridan biri bo’lib qolmoqda. Bu Evropa Ittifoqi muassasalarida ingliz tilidan keyin eng ko’p qo’llaniladigan ikkinchi til, ammo ba’zi muassasalar yoki ma’muriyatlarning afzal tillari bo’lib qolmoqda Evropa Ittifoqining Adliya sudi, bu yagona ichki ish tili bo’lgan joyda yoki Qishloq xo’jaligi bo’yicha bosh direktsiya. 2016 yildan beri, Brexit frantsuzlar yana Evropa Ittifoqi institutlarida ko’proq rol o’ynashi kerakmi yoki yo’qmi degan munozaralarni qayta tikladi. [86]
Turlar
Asosiy maqola: Frantsuz navlari
- Afrikalik fransuzlar
- Magreb fransuzcha (Shimoliy Afrika frantsuzcha)
- Akad frantsuzcha
- Nyufaundlend frantsuzcha
- Yangi Angliya frantsuz
- Ontario frantsuzcha
- Kvebek frantsuzcha
- Gian fransuz tili
- Meridional frantsuzcha
- Kajun frantsuzcha
Dunyoda frantsuz tilining navlari
Hozirgi holati va ahamiyati
Etakchi dunyo tili, Frantsuz tili dunyodagi universitetlarda o’qitiladi va dunyodagi eng nufuzli tillardan biri hisoblanadi, chunki jurnalistika olamlarida keng qo’llanilishi, huquqshunoslik, ta’lim va diplomatiya. [87] Diplomatiyada frantsuz tili Birlashgan Millatlar Tashkilotining oltita rasmiy tillaridan biri hisoblanadi (va ulardan biri BMT kotibiyati faqat ikkita ishlaydigan til [88] ) ning yigirma rasmiy va uchta ish tillaridan biri Yevropa Ittifoqi, rasmiy tili NATO, Xalqaro Olimpiya qo’mitasi, Evropa Kengashi, Iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkiloti, Amerika davlatlari tashkiloti (ispan, portugal va ingliz tillari bilan bir qatorda), Eurovision qo’shiq tanlovi, o’n sakkizta rasmiy tillardan biri Evropa kosmik agentligi, Jahon savdo tashkiloti va uchta rasmiy tilning eng kam ishlatilishi Shimoliy Amerika erkin savdo shartnomasi mamlakatlar. Kabi nodavlat notijorat tashkilotlarida ham ish tili Qizil Xoch (ingliz, nemis, ispan, portugal, arab va rus tillari bilan bir qatorda), Xalqaro Amnistiya (ingliz tilida eng ko’p ishlatiladigan 32 ta til bilan bir qatorda, undan keyin ispan, portugal, nemis va italyan tillari), Chegaralarni tabiblar sansir (ingliz, ispan, portugal va arab tillari bilan bir qatorda ishlatiladi) va Médecins du Monde (inglizcha bilan bir qatorda ishlatiladi). [89] Afrikaning fransuz tilida so’zlashadigan xalqlarining demografik istiqbollarini hisobga olgan holda tadqiqotchi Paskal-Emmanuil Gobri 2014 yilda frantsuz tili “kelajak tili bo’lishi mumkin” deb yozgan edi. [90]
1997 yilda Jorj Verber nashr etilgan Bugungi til, “Dunyoning eng nufuzli 10 ta tili” nomli keng qamrovli ilmiy tadqiqot. [92] Maqolada Verber frantsuz tilini ingliz tilidan keyin ikkinchi o’ringa qo’ydi ta’sirchan dunyo tili, ispan tilidan oldinroq. [92] Uning mezonlari ona tilida so’zlashuvchilar soni, ikkinchi darajali ma’ruzachilar soni (ayniqsa, boshqa dunyo tillari orasida frantsuz tilida yuqori), bu tildan foydalanadigan mamlakatlar va ularning populyatsiyalari, tildan foydalanadigan mamlakatlarning iqtisodiy qudrati, til ishlatiladigan asosiy sohalar va til nufuzi tilni o’zlashtirish bilan bog’liq (Verber, ayniqsa frantsuz tilining katta lingvistik obro’siga ega ekanligini ta’kidladi). [92] 2008 yilda o’z maqolasini qayta ko’rib chiqishda Verber o’zining topilmalari hali ham to’g’ri degan xulosaga keldi, chunki “birinchi o’ntalikdagi vaziyat o’zgarishsiz qolmoqda”. [92]
Frantsuz tilini bilish ko’pincha Buyuk Britaniyadagi biznes egalari tomonidan foydali ko’nikma deb hisoblanadi; 2014 yildagi bir tadqiqot shuni ko’rsatdiki, ingliz menejerlarining 50 foizi frantsuz tilini o’z bizneslari uchun qimmatli boylik deb hisoblashgan va shu bilan frantsuz tilini nemis (49%) va ispan (44%) dan oldin u erda eng ko’p terilgan chet tili sifatida egallagan. [93] MIT iqtisodchisi Albert Saiz frantsuz tilida ish joyida chet tili bo’lganlar uchun 2,3% mukofot puli hisoblab chiqdi. [94]
Ingliz tilida so’zlashadigan Kanada, Buyuk Britaniya va Irlandiya Respublikalarida frantsuz tili o’qitiladigan birinchi chet tili bo’lib, o’quvchilar soni bo’yicha boshqa tillardan ancha oldinda. Qo’shma Shtatlarda ispan tili eng ko’p maktablarda va universitetlarda chet tili o’qitiladi, ammo frantsuz tili keyingi o’rinda turadi. Mamlakatning frantsuz tilida so’zlashadigan Kvebekka yaqin bo’lgan ba’zi hududlarida bu til ko’proq o’rganiladi.
Fonologiya
Asosiy maqola: Frantsuz fonologiyasi
Ushbu bo’lim o’z ichiga oladi IPA fonetik belgilar. Tegishli bo’lmagan holda qo’llab-quvvatlash, ko’rishingiz mumkin savol belgilari, qutilar yoki boshqa belgilar o’rniga Unicode belgilar. IPA belgilariga oid kirish qo’llanmasi uchun qarang Yordam: IPA. Og’zaki frantsuzcha (Afrika)
Frantsuz tilidagi undosh fonemalar
Labial Tish /
AlveolyarPalatal /
PostveolyarVelar /
UvularBurun m n ɲ ŋ To’xta ovozsiz p t k ovozli b d ɡ Fricative ovozsiz f s ʃ ʁ ovozli v z ʒ Taxminan tekis l j labial ɥ w Frantsuz tilidagi unli fonemalar
Frantsuzcha mintaqaviy aksanlar ko’p bo’lsa-da, chet ellik o’quvchilar odatda tilning faqat bitta turidan foydalanadilar.
- Frantsuz tilida maksimal 17 ta unli bor, ularning hammasi ham har bir lahjada ishlatilmaydi: / a /, / ɑ /, / e /, / ɛ /, / ɛː /, / ə /, / i /, / o /, / ɔ /, / y /, / u /, / œ /, / ø /, plyusda burunlangan unlilar / ɑ̃ /, / ɛ̃ /, / ɔ̃ / va / œ̃ / . Frantsiyada unlilar / ɑ / , / ɛː / va / œ̃ / bilan almashtirishga intilmoqda / a / , / ɛ / va / ɛ̃ / ko’p odamlarning nutqida, ammo farqi / ɛ̃ / va / œ̃ / mavjud Meridional frantsuzcha. Kvebek va belgiyalik frantsuz tilida unlilar / ɑ / , / ə / , / ɛː / va / œ̃ / mavjud.
- Ovozli to’xtashlar (ya’ni, / b, d, ɡ / ) odatda to’liq ovoz bilan ishlab chiqariladi.
- Ovozsiz to’xtash (ya’ni, / p, t, k / ) so’rilmagan.
- Tomir burun / ŋ / oxirgi holatda qarzga olingan (odatda inglizcha) so’zlarda bo’lishi mumkin: to’xtash joyi, lager, belanchak. Palatal burun / ɲ / so’zning boshlang’ich holatida bo’lishi mumkin (masalan, gnon), lekin ko’pincha intervalda, boshlang’ich holatida yoki nihoyat so’zda topiladi (masalan, montagne).
- Frantsuzda uch juft gomorganik frikativ mavjud, ular ovoz chiqarib, ya’ni labiodental bilan ajralib turadi / f / ~ / v / , tish / s / ~ / z / va palato-alveolyar / ʃ / ~ / ʒ / . / s / ~ / z / plosivlar singari stomatologik hisoblanadi / t / ~ / d / va burun / n / .
- Frantsuzda bitta rotik mavjud, uning talaffuzi karnaylar va fonetik kontekstlar orasida sezilarli darajada farq qiladi. Umuman olganda, u a tovushli fruktiv, kabi [yu] roue, “g’ildirak”. Ushbu segment oldidan unlilar ko’pincha cho’zilib ketadi. Uni taxminiy darajaga tushirish mumkin, ayniqsa oxirgi holatida (masalan, qal’a), yoki ba’zi bir so’z-yakuniy holatlarda nolga tushirilgan. Boshqa karnaylar uchun uvular trill ham keng tarqalgan va apikal trill [r] ba’zi lahjalarda uchraydi.
- Yanal va markaziy yaqinlashuvchilar: lateral yaqinlashuvchi / l / ikkala boshida ham e’lon qilinmaydi (lira) va koda pozitsiyasi (il). Boshida markaziy taxminlar [w] , [ɥ] va [j] har biri baland unliga to’g’ri keladi, / u / , / y / va / men / navbati bilan. Bir nechtasi bor minimal juftliklar bu erda yaqin va mos keladigan unlilar farq qiladi, ammo ular erkin o’zgaruvchan holatlar ham ko’p. Qarama-qarshiliklar / j / va / men / kabi oxirgi holatda bo’ladi / pɛj / paye, “to’lash”, va boshqalar. / pɛi / to’laydi, “mamlakat”.
Frantsuz talaffuzi imloga asoslangan qat’iy qoidalarga amal qiladi, ammo frantsuz imlosi ko’pincha fonologiyadan ko’ra ko’proq tarixga asoslangan. Talaffuz qilish qoidalari lahjalar orasida turlicha, ammo standart qoidalar:
- Oxirgi bitta undoshlar, xususan s, x, z, t, d, n, p va g, odatda jim. (Bir yoki bir nechta undoshlar ergashgan taqdirda ham, biron bir unli ergashmasa, undosh “oxirgi” deb hisoblanadi.) Oxirgi harflar f, k, qva lammo, odatda, talaffuz qilinadi. Final v kabi ba’zan talaffuz qilinadi bac, sumka, roc lekin singari jim ham bo’lishi mumkin bo’sh yoki estomak. Final r quyidagicha bo’lsa, odatda jim turadi e ikki yoki undan ortiq hecadan iborat so’zda, lekin u ba’zi so’zlarda (hiver, super, saraton va boshqalar.).
- Quyidagi so’z unli bilan boshlanganda, ammo jim undosh mumkin ta’minlash uchun yana bir bor talaffuz qilinishi aloqa yoki ikki so’z o’rtasidagi “bog’lanish”. Ba’zi aloqachilar majburiy, masalan s yilda les amants yoki vous avez; ba’zilari ixtiyoriy, bog’liq holda lahjasi va ro’yxatdan o’tish, masalan, birinchi s yilda evro evro yoki evro Irlandiya; ba’zilari esa taqiqlangan, masalan s yilda beaucoup d’hommes aiment. The t ning va boshqalar hech qachon talaffuz qilinmaydi va ismning jimjimador so’nggi undoshi faqat ko’plikda va inda talaffuz qilinadi iboralarni o’rnating kabi al-terre.
- Finalni ikki baravar oshirish n va jimgina qo’shib qo’ydi e so’zning oxirida (masalan, chien → chienne) aniq talaffuz qiladi. Finalni ikki baravar oshirish l va jimgina qo’shib qo’ydi e (masalan, jentil → jentil) agar [j] tovushini qo’shsa l oldida harf keladi men.
Yozish tizimi
Alifbo
Asosiy maqolalar: Frantsuz alifbosi va Frantsiya brayl
Fransuz tili asosiy harflarning 26 ta harfi bilan yozilgan Lotin yozuvi, unlilarda to’rtta diakritik paydo bo’lishi bilan (sirkumfleks urg’u, keskin urg’u, jiddiy urg’u, dierez ) va sidil “ç” da paydo bo’ladi.
Ikki bor ligaturalar, “œ” va “æ”, ammo ular ko’pincha zamonaviy frantsuz tilida “oe” va “ae” bilan almashtiriladi, chunki ligaturalar AZERTY frantsuz tilida so’zlashadigan mamlakatlarda ishlatiladigan klaviatura tartibi. Ammo bu rasmiy va badiiy matnlarda nostandart.
Imlo
Asosiy maqolalar: Frantsuz orfografiyasi va Frantsuz orfografiyasining islohotlari
Frantsuz imlosi, ingliz imlosi singari, eskirgan talaffuz qoidalarini saqlab qolishga intiladi. Bu, asosan, qadimgi frantsuz davridan boshlab, imloda tegishli o’zgarishsiz, haddan tashqari fonetik o’zgarishlar bilan bog’liq. Bundan tashqari, lotin orfografiyasini tiklash uchun ba’zi bir ongli o’zgarishlar qilindi (masalan, “qarz” kabi ba’zi inglizcha so’zlar kabi):
- Qadimgi frantsuzcha qil > Frantsuzcha doigt “barmoq” (lotin raqamli)
- Qadimgi frantsuzcha pirog > Frantsuzcha pied “oyoq” [lotin pes (ildiz: ped-)]
Frantsuzcha – a morfofonemik til. Uning tarkibida 130 ta grafemalar bu faqat 36 ni bildiradi fonemalar, uning ko’plab imlo qoidalari, ehtimol, qo’shimchalar va prefikslarni qo’shish kabi morfemik naqshlarning izchilligi bilan bog’liq. [95] Oddiy morfemalarning ko’plab yozilishi odatda oldindan taxmin qilinadigan tovushga olib keladi. Xususan, berilgan unli birikma yoki diakritik odatda bitta fonemaga olib keladi. Biroq, fonema va bitta tegishli grafemaning bir-biriga aloqasi yo’q, buni qanday ko’rish mumkin tomber va qabr ikkalasi ham / e / fonemasi bilan tugaydi. [96] Bundan tashqari, so’zlarning oxirida undoshlarning talaffuzida ko’plab farqlar mavjud bo’lib, ular x yilda payx oxirida bo’lsa ham talaffuz qilinmaydi Aix bu.
Natijada, tovush asosida so’zlarning yozilishini taxmin qilish qiyin bo’lishi mumkin. Oxirgi undoshlar umuman jim turadi, faqat quyidagi so’z unli bilan boshlangandan tashqari (qarang) Aloqa (frantsuz) ). Masalan, quyidagi so’zlar unli tovush bilan tugaydi: pied, allergiya, les, yakuniy, beaux. Xuddi shu so’zlardan keyin unli qo’shilgan bo’lsa-da, bu misollarda bo’lgani kabi, undoshlar eshitilishi mumkin: Beaux-art, les amis, al-terre.
Frantsuz yozuvlari, har qanday tilda bo’lgani kabi, og’zaki tilga ta’sir qiladi. Qadimgi frantsuz tilida ko’plik hayvon edi hayvonlar. The / als / ketma-ketlik beqaror edi va diftongga aylantirildi / aus / . Ushbu o’zgarish keyinchalik imloda aks etdi: animaus. The Biz Lotin tilida juda keng tarqalgan tugatish, keyinchalik nusxa ko’chiruvchilar (rohiblar) tomonidan harf bilan qisqartirilgan x, natijada yozma shaklda animaks. Frantsuz tili yanada rivojlanib borgan sari, talaffuzi au aylantirildi / u / shunday qilib siz izchilligi uchun orfografiyada qayta tiklandi, natijada zamonaviy frantsuzcha paydo bo’ldi animaux (birinchi bo’lib talaffuz qilinadi) / animos / finalgacha / s / zamonaviy frantsuz tilida tashlangan). Xuddi shu narsa uchun ham amal qiladi cheval sifatida plyuralizatsiya qilingan chevaux va boshqalar. Bunga qo’chimcha, kastel pl. kastellar bo’ldi chateau pl. chateaux.
- Burun: n va m. Qachon n yoki m unli yoki diftonga ergashadi, the n yoki m jim bo’lib qoladi va oldingi unlini burunlashiga olib keladi (ya’ni, yumshoq tanglay pastga qarab cho’zilib, havo qismi burun teshigidan chiqib ketishi uchun). Istisnolar qachon bo’ladi n yoki m ikki baravar ko’paytiriladi yoki darhol unli keladi. Prefikslar en- va em- har doim burunlangan. Qoidalar bundan murakkabroq, lekin lahjalar orasida farq qilishi mumkin.
- Digraflar: Frantsiya nafaqat foydalanadi diakritiklar to specify its large range of vowel sounds and diftonglar, but also specific combinations of vowels, sometimes with following consonants, to show which sound is intended.
- Urug’lanish: Within words, double consonants are generally not pronounced as geminates in modern French (but geminates can be heard in the cinema or TV news from as recently as the 1970s, and in very refined elocution they may still occur). Masalan, xayol talaffuz qilinadi [ilyzjɔ̃] va emas [ilːyzjɔ̃] . However, gemination does occur between words; masalan, une info (“a news item” or “a piece of information”) is pronounced [ynɛ̃fo] , aksincha une nympho (“a nymphomaniac”) is pronounced [ynːɛ̃fo] .
- Accents are used sometimes for pronunciation, sometimes to distinguish similar words, and sometimes based on etymology alone.
- Accents that affect pronunciation
- The keskin urg’u (l’accent aigu) é (masalan, ékole—school) means that the vowel is pronounced / e / instead of the default / ə / .
- The jiddiy urg’u (l’accent grave) è (masalan, elèva—pupil) means that the vowel is pronounced / ɛ / instead of the default / ə / .
- The sirkumfleks (l’accent circonflexe) ê (masalan, uchunêt—forest) shows that an e talaffuz qilinadi / ɛ / and that an ô talaffuz qilinadi / u / . In standard French, it also signifies a pronunciation of / ɑ / xat uchun â, but this differentiation is disappearing. In the mid-18th century, the circumflex was used in place of s after a vowel, where that letter s was not pronounced. Shunday qilib, o’rmon bo’ldi forêt, kasalxona bo’ldi hôpitalva yotoqxona bo’ldi hôtel.
- Diyerezis yoki trema (ë, ï, ü, ÿ): over e, men, siz yoki y, indicates that a vowel is to be pronounced separately from the preceding one: sodda, Noël.
- Ning birikmasi e with diaeresis following o (Noël [ɔɛ] ) is nasalized in the regular way if followed by n (Semoëns [wɛ̃] )
- Ning birikmasi e with diaeresis following a is either pronounced [ɛ] (Rapaël, Israël [aɛ] ) or not pronounced, leaving only the a (St.aël [a] ) va a is nasalized in the regular way if aë ortidan n (Saint-Saëns [ɑ̃] )
- A diaeresis on y only occurs in some proper names and in modern editions of old French texts. Some proper names in which ÿ appears include Ay (a commune in Marne, avval Aÿ-Champagne), Rue des Cloÿs (an alley in Paris), Croÿ (family name and hotel on the Boulevard Raspail, Paris), Château du Feÿ (yaqin Joigny ), Ghÿs (name of Flemish origin spelt Ghijs qayerda ij in handwriting looked like ÿ to French clerks), L’Haÿ-les-Roses (commune near Paris), Pyer Lou (muallif), Moÿ-de-l’Aisne (commune in Aisne and a family name), and Le Blanc de Nicolaÿ (an insurance company in eastern France).
- The diaeresis on siz appears in the Biblical proper names Archélaüs, Capharnaum, Emmaus, Ésaüva Saul, as well as French names such as Hauy. Nevertheless, since the 1990 orthographic changes, the diaeresis in words containing guë (kabi ayva yoki ciguë) may be moved onto the siz: aigüe, cigüe, and by analogy may be used in verbs such as j’argüe.
- In addition, words coming from German retain their umlaut (ä, ö va ü) if applicable but use often French pronunciation, such as Kärcher (trademark of a pressure washer).
- The circumflex does not affect the pronunciation of the letters men yoki siz, nor, in most dialects, a. It usually indicates that an s came after it long ago, as in île (orol, compare with English orol). The explanation is that some words share the same orthography, so the circumflex is put here to mark the difference between the two words. Masalan, dites (you say) / dîtes (you said), or even du (of the) / dû (past participle for the verb devoir = must, have to, owe; in this case, the circumflex disappears in the plural and the feminine).
- All other accents are used only to distinguish similar words, as in the case of distinguishing the adverbs là va où (“there”, “where”) from the article la (“the” feminine singular) and the conjunction ou (“or”), respectively.
Some proposals exist to simplify the existing writing system, but they still fail to gather interest. [97] [98] [99] [100]
1990 yilda, a islohot accepted some changes to French orthography. At the time the proposed changes were considered to be suggestions. In 2016, schoolbooks in France began to use the newer recommended spellings, with instruction to teachers that both old and new spellings be deemed correct. [101]
Grammatika
Asosiy maqola: Frantsuz tili grammatikasi
French is a moderately egilgan til. Otlar va eng ko’p olmoshlar are inflected for raqam (singular or plural, though in most nouns the plural is pronounced the same as the singular even if spelled differently); sifatlar, for number and jins (masculine or feminine) of their nouns; shaxs olmoshlari and a few other pronouns, for shaxs, number, gender, and ish; va fe’llar, uchun vaqt, jihat, kayfiyat, and the person and number of their mavzular. Case is primarily marked using so’zlar tartibi va predloglar, while certain verb features are marked using yordamchi fe’llar. According to the French lexicogrammatical system, French has a rank-scale hierarchy with clause as the top rank, which is followed by group rank, word rank, and morpheme rank. A French clause is made up of groups, groups are made up of words, and lastly, words are made up of morphemes. [102]
French grammar shares several notable features with most other Romance languages, including
- yo’qotish Lotin tushunchalari
- the loss of the neuter gender
- the development of grammatical maqolalar lotin tilidan demonstratives
- the loss of certain Latin zamonlar and the creation of new tenses from auxiliaries.
Otlar
Every French ism is either masculine or feminine. Because French nouns are not inflected for gender, a noun’s form cannot specify its gender. For nouns regarding the living, their grammatical genders often correspond to that which they refer to. For example, a male teacher is a “enseignant” while a female teacher is a “enseignante”. However, plural nouns that refer to a group that includes both masculine and feminine entities are always masculine. So a group of two male teachers would be “enseignants”. A group of two male teachers and two female teachers would still be “enseignants”. In many situations, and in the case of “enseignant”, both the singular and plural form of a noun are pronounced identically. The article used for singular nouns is different from that used for plural nouns and the article provides a distinguishing factor between the two in speech. For example, the singular “le professeur” or “la professeur(e)” (the male or female teacher, professor) can be distinguished from the plural “les professeurs” because “le”, “la”, and “les” are all pronounced differently. There are some situations where both the feminine and masculine form of a noun are the same and the article provides the only difference. For example, “le dentiste” refers to a male dentist while “la dentiste” refers to a female dentist.
Fe’llar
Asosiy maqola: Frantsuzcha fe’llar
Moods and tense-aspect forms
The French language consists of both finite and non-finite moods. The finite moods include the indikativ kayfiyat (indicatif), the subjunctive mood (subjonctif), the imperativ kayfiyat (impératif), and the shartli kayfiyat (conditionnel). The non-finite moods include the infinitiv mood (infinitif), the hozirgi zamon kesimi (participe présent), and the O’tgan sifatdosh (participe passé).
Cheklangan kayfiyat
Indicative (Indicatif)
The indicative mood makes use of eight tense-aspect forms. Ular orasida hozirgi (présent), the simple past (passé composé va passé oddiy ), the past imperfective (befarqlik ), the pluperfect (plus-que-parfait ), the oddiy kelajak (futur oddiy ), the future perfect (futur antérieur ), va past perfect (passé antérieur). Some forms are less commonly used today. In today’s spoken French, the passé composé is used while the passé simple is reserved for formal situations or for literary purposes. Similarly, the plus-que-parfait is used for speaking rather than the older passé antérieur seen in literary works.
Within the indicative mood, the passé composé, plus-que-parfait, futur antérieur, and passé antérieur all use auxiliary verbs in their forms.
Indikativ Pressent Imparfait Passening kompozitsiyasi Passe oddiy Yagona Ko’plik Yagona Ko’plik Yagona Ko’plik Yagona Ko’plik 1-shaxs j’aime nous aimons j’aimais nous aimions j’ai aimé nous avons aimé j’aimai nous aimâmes 2-shaxs tu aimes vous aimez tu aimais vous aimiez tu as aimé vous avez aimé tu aimas vous aimâtes 3-shaxs il/elle aime ils/elles aiment il/elle aimait ils/elles aimaient il/elle a aimé ils/elles ont aimé il/elle aima ils/elles aimèrent Futur simple Futur antérieur Plus-que-parfait Passé antérieur Yagona Ko’plik Yagona Ko’plik Yagona Ko’plik Yagona Ko’plik 1-shaxs j’aimerai nous aimerons j’aurai aimé nous aurons aimé j’avais aimé nous avions aimé j’eus aimé nous eûmes aimé 2-shaxs tu aimeras vous aimerez tu auras aimé vous aurez aimé tu avais aimé vous aviez aimé tu eus aimé vous eûtes aimé 3-shaxs il/elle aimera ils/elles aimeront il/elle aura aimé ils/elles auront aimé il/elle avait aimé ils/elles avaient aimé il/elle eut aimé ils/elles eurent aimé Subjunctive (Subjonctif)
The subjunctive mood only includes four of the tense-aspect forms found in the indicative: present (présent), simple past (passé composé), past imperfective (imparfait), and pluperfect (plus-que-parfait).
Within the subjunctive mood, the passé composé and plus-que-parfait use auxiliary verbs in their forms.
Subjonctif Pressent Imparfait Passening kompozitsiyasi Plus-que-parfait Yagona Ko’plik Yagona Ko’plik Yagona Ko’plik Yagona Ko’plik 1-shaxs j’aime nous aimions j’aimasse nous aimassions j’aie aimé nous ayons aimé j’eusse aimé nous eussions aimé 2-shaxs tu aimes vous aimiez tu aimasses vous aimassiez tu aies aimé vous ayez aimé tu eusses aimé vous eussiez aimé 3-shaxs il/elle aime ils/elles aiment il/elle aimât ils/elles aimassent il/elle ait aimé ils/elles aient aimé il/elle eût aimé ils/elles eussent aimé Imperative (Imperatif)
The imperative is used in the present tense (with the exception of a few instances where it is used in the perfect tense). The imperative is used to give commands to you (tu), we/us (nous), and plural you (vous).
Imperatif Pressent Yagona Ko’plik 1-shaxs nishonlar 2-shaxs aime Aimez Conditional (Conditionnel)
The conditional makes use of the present (présent) and the past (passé).
The passé uses auxiliary verbs in its forms.
Konditsioner Pressent Passe Yagona Ko’plik Yagona Ko’plik 1-shaxs j’aimerais nous aimerions j’aurais aimé nous aurions aimé 2-shaxs tu aimerais vous aimeriez tu aurais aimé vous auriez aimé 3-shaxs il/elle aimerait ils/elles aimeraient il/elle aurait aimé ils/elles auraient aimé Ovoz
French uses both the faol ovoz va majhul nisbat. The active voice is unmarked while the passive voice is formed by using a form of verb être (“to be”) and the past participle.
Example of the active voice:
- “Elle aime le chien.” She loves the dog.
- “Marc a conduit la voiture.” Marc drove the car.
Example of the passive voice:
- “Le chien est aimé par elle.” The dog is loved by her.
- “La voiture était conduite par Marc.” The car was driven by Marc.
Sintaksis
So’z tartibi
French declarative word order is mavzu-fe’l – ob’ekt although a pronoun object precedes the verb. Some types of sentences allow for or require different word orders, in particular inversiya of the subject and verb, as in “Parlez-vous français ?” when asking a question rather than “Vous parlez français ?” Both formulations are used, and carry a rising inflection on the last word. The literal English translations are “Do you speak French?” and “You speak French?”, respectively. To avoid inversion while asking a question, “Est-ce que” (literally “is it that”) may be placed at the beginning of the sentence. “Parlez-vous français ?” may become “Est-ce que vous parlez français ?” French also uses fe’l – ob’ekt-sub’ekt (VOS) and ob’ekt-mavzu-fe’l (OSV) so’zlar tartibi. OSV word order is not used often and VOS is reserved for formal writings. [31]
- Accents that affect pronunciation
- 7.2.1.1 Cheklangan kayfiyat
- 7.2.1 Kayfiyat va zamon shakllari