Frantsuz orfografiyasi – French orthography

Samarqand davlat universiteti o‘zbek tili va adabiyoti kafedrasi mudiri, professor Ibodulla Mirzayev atoqli tilshunos olim, professor V.G.Gakning filologiya fakulteti talabalariga mo‘ljallangan “Fransuz tili nazariy grammatikasi” darsligini (1-qism. Morfologiya) o‘zbek tiliga mahorat bilan tarjima qildi.

Tarjima darslik: “Fransuz tili nazariy grammatikasi”

Samarqand davlat universiteti o‘zbek tili va adabiyoti kafedrasi mudiri, professor Ibodulla Mirzayev atoqli tilshunos olim, professor V.G.Gakning filologiya fakulteti talabalariga mo‘ljallangan “Fransuz tili nazariy grammatikasi” darsligini (1-qism. Morfologiya) o‘zbek tiliga mahorat bilan tarjima qildi.

Ushbu darslikda fransuz nazariy grammatikasining asosiy muammolari yoritilgan bo’lib, munozarali masalalar atrofida kechgan ilmiy bahslarning mohiyati batafsil ochib berilgan. Bunda nafaqat fransuz filologiyasiga doir mumtoz asarlar, shuningdek, bu sohadagi eng yangi tadqiqotlar ham e’tiborga olingan. Grammatik hodisalar tahlili asosida vazifaviy-mazmuniy yondashuv yotadi. Leksika va grammatikaning o’zaro munosabatiga, so’z turkumlari, transpozitsiyasiga, morfologik shakl va sintaktik qurilmalarining birlamchi va ikkilamchi vazifalarini aniqlashga, fikr nazariyasiga, gapning kommunikativ va pragmatik jihatlariga, matn nazariyasi unsurlariga katta e’tibor qaratiladi. Boblar bo’yicha fransuz tilida berilgan qisqacha xulosalar va fransuz terminologik muqobillar bilan keltirilgan mufasal ko’rsatkich talablarga seminar darslariga tayyorgarlik ko’rishda hamda malakaviy-bitiruv ishlari yozishda asqotishi mumkin.

Darslik bakalavriat, magistrant, doktorant-filologlarga, professor-o’qituvchilarga hamda tilshunoslikning funksional-semantik masalalari bilan qiziqqan barcha tadqiqotchilarga mo’ljallangan.

Samarqand davlat universiteti

Axborot xizmati

Frantsuz orfografiyasi – French orthography

Frantsuz imlo o’z ichiga oladi imlo va tinish belgilari ning Frantsuz tili. Bu kombinatsiyaga asoslangan fonematik va tarixiy tamoyillar. So’zlarning imlosi asosan talaffuzga asoslangan Qadimgi frantsuzcha v. Miloddan avvalgi 1100–1200 yillar va tilning talaffuzida o’tgan yillardagi ulkan o’zgarishlarga qaramay, o’sha paytdan beri ozmi-ko’pmi bir xil bo’lib qoldi. Buning natijasida imlo va tovush o’rtasida, ayniqsa unli tovushlar uchun murakkab munosabatlar yuzaga keldi; ko’pchilik jim harflar; va ko’p gomofonlar (masalan, avliyo /sein /aziz /seing /tugaydi /to’xtatish (barchasi aniq [sɛ̃] ), qo’shiq aytdi /sans /sent (barchasi aniq [sɑ̃] )). Keyinchalik ba’zi so’zlarni o’z so’zlariga mos ravishda qaytarishga urinishlar Lotin etimologiyalar jim harflar sonini yanada ko’paytirdi (masalan, templar katta va boshqalar o’nlab – asl imlosini aks ettiruvchi inglizcha “zamon” ni solishtiring – va vingt katta va boshqalar vint). Shunga qaramay, frantsuzcha orfografiyani tartibga soluvchi qoidalar mavjud bo’lib, ular frantsuzcha so’zlarni yozma shakllaridan talaffuz qilishda oqilona darajadagi aniqlikka imkon beradi. Talaffuzdan yozma shakllarni hosil qiluvchi teskari operatsiya ancha noaniq.

Mundarija

1 Alifbo
2 Diakritiklar

3 Ligaturalar

3.1 Œ
3.2 Æ

5.1 Undosh harflar va undosh harflar birikmasi
5.2 Unli harflar va unli harflarning birikmalari
5.3 Unli va undosh harflarning birikmalari

7.1 Rim
7.2 Qadimgi frantsuzcha
7.3 O’rta frantsuz
7.4 Klassik frantsuz tili
7.5 Zamonaviy frantsuzcha

8.1 Tire

Alifbo

Standart frantsuz tilida so’zlashadigan frantsuz alifbosidagi harflar

Frantsuz alifbosi 26 harfiga asoslangan Lotin alifbosi, katta va kichik harflar bilan, beshta diakritiklar va ikkita orfografik ligaturalar.

Xat	Ism	Ism (IPA )	Diakritiklar va ligaturalar
A	a	/ a /	À, ââ, Ææ
B	bé	/ bo’lishi /
C	cé	/ se /	Çç
D.	dé	/ de /
E	e	/ ə /	Éé, Èè, Êê, .ë
F	effe	/ ɛf /
G	gé	/ ʒe /
H	og’riq	/ aʃ /
Men	men	/ men /	Îî, .ï
J	ji	/ ʒi /
K	ka	/ ka /
L	elle	/ ul /
M	emme	/ ɛm /
N	enne	/ ɛn /
O	o	/ u /	Ôô, Œœ
P	pé	/ pe /
Q	qu	/ ky /
R	noto’g’ri	/ ɛʁ /
S	esse	/ s /
T	té	/ te /
U	siz	/ y /	Ùù, Ûû, Üü
V	vé	/ va /
V	double vé	/ dubleve /
X	ixe	/ iks /
Y	men grec	/ iɡʁɛk /	Ÿÿ
Z	zède	/ zɛd /

⟨W⟩ va ⟨k⟩ harflari kamdan-kam hollarda ishlatiladi qarz so’zlari va mintaqaviy so’zlar. Fonema / w / tovush odatda ⟨ou⟩ yoziladi; The / k / tovush odatda har qanday joyda ⟨c⟩ deb yoziladi, lekin ⟨e, i, y⟩, ⟨qu before dan oldin ⟨e, i, y⟩, ba’zan esa so’zlarning oxirida ⟩que⟩ dan oldin yoziladi. Ammo ⟨k⟩ metrik prefiksida keng tarqalgan kilo- (dastlab yunon tilidan olingan) χίλia khilia “ming”): kilogramm, kilometr, kilovatt, kilohertz, va boshqalar.

Diakritiklar

Odatdagidek diakritiklar ular o’tkir (⟨´⟩, urg’u aigu), the qabr (⟨`⟩, urg’u qabri), the sirkumfleks (⟨ˆ⟩, aksentli sirkonfleks), the dierez (⟨¨⟩, trema), va sidil (⟨¸ ⟩, cédille). Diakritiklar asosiy alfavit tartibiga ta’sir qilmaydi.

O’tkir aksent yoki urg’u aigu (é): ustida e, noyob ovozni bildiradi / e / . An é zamonaviy frantsuz tilida ko’pincha qaerda birikmasi ishlatiladi e va undosh, odatda s, ilgari ishlatilgan bo’lar edi: ekater< qochib ketgan.
Qabr urg’usi yoki urg’u qabri (à, è, ù): ustida a yoki siz, birinchi navbatda gomofonlarni ajratish uchun ishlatiladi: à (“to”) va boshqalar. a (“bor”), ou (“yoki”) va boshqalar. où (“qaerda”; xat ù faqat shu so’zda ishlatiladi). Ustidan e, tovushni bildiradi / ɛ / .
Circumflex yoki aksentli sirkonfleks (â, ê, î, ô, û): ustida a, e va o, tovushni bildiradi / ɑ / , / ɛ / va / u / navbati bilan, lekin farq a / a / va boshqalar â / ɑ / Parij frantsuz tilida yo’qolib ketishga intiladi, shuning uchun ularning ikkalasi ham [a] talaffuz qilinadi. Belgiyalik frantsuz tilida, ê talaffuz qilinadi [ɛː] . Ko’pincha, bu qo’shni harfning tarixiy o’chirilishini ko’rsatadi (odatda an s yoki unli): chateau< kastel, fete< feste, sûr< dengiz, dîner< disner (O’rta asr qo’lyozmalarida ko’p harflar ko’pincha diakritik belgilar sifatida yozilgan: “s” uchun sirkumfleks va “n” uchun tilde misollar). Bundan tashqari, gomofonlarni ajratish uchun foydalanila boshlandi: du (“of”) va boshqalar. dû (o’tgan zamon kesimi devoir “biror narsa qilish kerak (qilmishga tegishli)”); ammo dû aslida tushganligi sababli shunday yozilgan e: deu (qarang Circumflex frantsuz tilida ). 1990 yilgi orfografik o’zgarishlardan beri, asosan, sirkumfleks menva sizGomofonlarni ajratish uchun xizmat qilmasa, uni tashlash mumkin: chayn bo’ladi zanjir lekin sûr (aniq) tufayli o’zgarmaydi sur (yoqilgan).

Diyerezis yoki trema (ë, ï, ü, ÿ): ustida e, men, siz yoki y, unli oldingisidan alohida talaffuz qilinishini bildiradi: sodda [naiv] , Noël [nɔɛl] .

Ning birikmasi e Diyerezis bilan o (kabi) Noël) ta’qib qilinsa, muntazam ravishda nazalizatsiya qilinadi n (Samoenlar [samwɛ̃] , lekin e’tibor bering Citroen [sitʁoɛn] , Gollandiyalik talaffuzning taxminiy qiymati)
Ning birikmasi e Diyerezis bilan a yoki talaffuz qilinadi [ɛ] (Rapaël, Israël [aɛ] ) yoki talaffuz qilinmasdan, faqat the qoldirib a (St.aël [a] ) va a muntazam ravishda nazalizatsiya qilinadi, agar aë ortidan n (Sent-Saëns [sɛ̃sɑ̃ (s)] )
Diyerezis y faqat ba’zi bir to’g’ri ismlarda va eski frantsuzcha matnlarning zamonaviy nashrlarida uchraydi. Ba’zi bir to’g’ri ismlar ÿ paydo bo’ladi Ay [a (j) i] (kommuna.) Marne, hozir Aÿ-shampan ), Rue des Cloÿs [?] (xiyobon Parijning 18-okrugi ), Croÿ [kʁwi] (Raspail bulvaridagi familiya va mehmonxona, Parij), Château du Feÿ [dyfei] ? (yaqin Joigny ), Ghÿs [ɡi] ? (Flaman kelib chiqishi nomi yozilgan Ghĳs qayerda ĳ qo’l yozuvi o’xshash edi ÿ frantsuz xizmatchilariga), L’Haÿ-les-Roses [laj lɛ ʁoz] (Parij va Orli aeroport), Pyer Lou [luis] (muallif), Moÿ-de-l’Aisne [mɔidəlɛn] (kommuna.) Aisne va familiya), va Le Blan de Nikola [nikɔlai] (Frantsiyaning sharqidagi sug’urta kompaniyasi).
Diyerezis siz Muqaddas Kitobning tegishli ismlarida uchraydi Archélaus [aʁʃelay] ?, Capharnaum [kafaʁnaɔm] (bilan xm talaffuz qilingan [ɔm] kabi lotin kelib chiqishi so’zlarida bo’lgani kabi albom, maksimal, yoki kabi kimyoviy element nomlari natriy, alyuminiy), Emmaus [aysmays] , Esa [ezay] va Saul [sayl] , shuningdek, kabi frantsuzcha ismlar Hauy [aɥi] . [WP-fr 3 hecadan iborat, [ayi] ] Shunga qaramay, 1990 yilgi orfografik o’zgarishlardan beri tarkibidagi so’zlardagi dierez gue (kabi ayva [eɡy] yoki ciguë [siɡy] ) ga ko’chirilishi mumkin siz: aigüe, cigüe, va o’xshashlik bilan kabi fe’llarda ishlatilishi mumkin j’argüe.
Bundan tashqari, nemis tilidan kelgan so’zlar umlautni saqlaydi (ä, ö va ü) agar kerak bo’lsa, lekin ko’pincha frantsuzcha talaffuzni ishlatadi, masalan Kärcher ( [kεʁʃe] yoki [kaʁʃe] , bosimli yuvish vositasining savdo belgisi).

The tilda n yuqoridagi diakritik belgi (˜) vaqti-vaqti bilan frantsuz tilida so’zlar va ismlar uchun ishlatiladi Ispaniya tilga kiritilgan kelib chiqishi (masalan, El-Nino ). Boshqa diakritiklar singari, tilde ham asosiy alfavit tartibiga ta’sir qilmaydi.

Diakritiklar ko’pincha katta sabablarga ko’ra asosan texnik sabablarga ko’ra olib tashlanadi. Ular talab qilinmaydi degan fikr keng tarqalgan; ammo ikkalasi ham Académie française va Office québécois de la langue française ushbu foydalanishni rad etish va “frantsuz tilida aksent to’liq orfografik ahamiyatga ega” ekanligini tasdiqlash, [1] qisqartmalardan tashqari, qisqartmalar uchun emas (masalan, Idoralar, ALENA, lekin EI.). [2] Shunga qaramay, so’z o’yinlarida diakritiklar ko’pincha e’tiborga olinmaydi, shu jumladan krossvordlar, Scrabble va Des chiffres va des lettres.

Ligaturalar

Ikki ligaturalar œ va æ orfografik ahamiyatga ega. Alifbo tartibini aniqlash uchun ushbu ligaturalar ketma-ketliklar kabi ko’rib chiqiladi oe va ae.

Œ

(Frantsuz: o, e dans l’o yoki o, e collés / liés) Ushbu ligature ba’zi so’zlarda ⟨oe⟩ ning majburiy qisqarishi hisoblanadi. Ularning ba’zilari talaffuzi bilan mahalliy frantsuzcha so’zlardir / œ / yoki / ø / masalan, chœur “xor” / kœʁ / , cœur “yurak” / kœʁ / , mœurs “kayfiyat (axloq bilan bog’liq)” / mœʁ, mœʁs / , nœud “tugun” / nø / , sœur “opa” / sœʁ / , yaxshi “tuxum” / œf / , uvr “ish (san’at)” / œvʁ / , vœu “qasam” / vø / . Odatda kombinatsiyada paydo bo’ladi yu; .il / œj / “ko’z” bu istisno. Ushbu so’zlarning aksariyati dastlab bilan yozilgan digraf EI; The o ligaturada ba’zan lotin imlosiga taqlid qilishga sun’iy urinish ifodalaydi: Lotin bovem > Qadimgi frantsuzcha buef/beuf > Zamonaviy frantsuz tili bœuf.

Œ yunoncha diftongning lotincha tarjimasi sifatida kelib chiqishi yunoncha so’zlarda ham qo’llaniladi oymasalan, cœlanthe “coelacanth”. Bu so’zlar ilgari unli bilan talaffuz qilingan / e / , lekin so’nggi yillarda imlo talaffuzi bilan / ø / ushlanib qoldi, masalan, ophsofaj / ezɔfaʒ / yoki / øzɔfaʒ / , Ipeqitmoq / qilingan / yoki / ødip / va boshqalar bilan talaffuz / e / ko’pincha to’g’riroq ko’rinadi.

Qachon œ xatidan keyin topilgan v, v talaffuz qilinishi mumkin / k / ba’zi hollarda (cœur), yoki / s / boshqalarda (cœlanthe).

Ature ligature har ikkala harf ham turli xil tovushlarni qo’shganda ishlatilmaydi. Masalan, ⟨o⟩ prefiksning bir qismi bo’lganda (birgalikda yashash), yoki ⟨e⟩ qo’shimchaning bir qismi bo’lganda (minoen) yoki so’z bilan moelle va uning hosilalari. [3]

Æ

(Frantsuz: a, e dans l’a yoki a, e collés / liés) Bu ligature kamdan-kam uchraydi, faqat lotin va yunon tillaridan kelib chiqqan ba’zi so’zlarda uchraydi tniya, sobiq, jum, useboshqa (nomi bilan itning maydanozi). [4] Odatda unlini ifodalaydi / e / , ⟨é⟩ kabi.

⟨Ae⟩ ketma-ketligi har ikkala tovush ham eshitiladigan qarz so’zlarida paydo bo’ladi maestro va paella. [5]

Digraflar va trigraflar

Ushbu bo’lim kengayishga muhtoj. Siz yordam berishingiz mumkin ( 2008 yil avgust )

Frantsuz digraflari va trigraflari ham tarixiy, ham fonologik kelib chiqishga ega. Birinchi holda, bu so’zning asl tilida (odatda lotin yoki yunon tilida) yozilishining zamonaviy frantsuz tilida saqlanib qolganligi, masalan, kabi so’zlarda php ning ishlatilishi. telefon, ⟨Th⟩ kabi so’zlarda théorème, yoki ⟨ch⟩ in xaotik. Ikkinchi holda, digraf arxeologik talaffuz tufayli kelib chiqadi, masalan, ⟨eu⟩, ⟨au⟩, ⟨oi⟩, ⟨ai⟩ va ⟨œu⟩, yoki shunchaki yigirma oltitani kengaytirishning qulay usuli hisoblanadi. alphabetch⟩, ⟨on⟩, ⟨an⟩, ⟨ou⟩, ⟨un⟩ va ⟨in⟩ kabi barcha tegishli fonemalarni qamrab oladigan harf alifbosi. Ba’zi holatlar bularning aralashmasi yoki faqat pragmatik sabablarga ko’ra ishlatiladi, masalan, ⟨ge⟩ uchun / ʒ / yilda il mangeait (“u yedi”), bu erda ⟨e⟩ fe’lning ildiziga xos bo’lgan “yumshoq” ⟨g⟩ ni ko’rsatishga xizmat qiladi.

Imlo yozishmalariga tovush

Izoh: So’zga yakuniy undoshlarning talaffuzini tartibga soluvchi qoidalarga ba’zi istisnolar qo’llaniladi. Qarang Aloqa (frantsuz) tafsilotlar uchun.

Ushbu bo’lim ehtimol o’z ichiga oladi original tadqiqotlar. Iltimos uni yaxshilang tomonidan tasdiqlash qilingan va qo’shilgan da’volar satrda keltirilgan. Faqat asl tadqiqotlardan iborat bayonotlar olib tashlanishi kerak. ( 2012 yil aprel ) (Ushbu shablon xabarini qanday va qachon olib tashlashni bilib oling)

Undosh harflar va undosh harflar birikmasi

Imlo		Asosiy qiymat (IPA)	Asosiy qiymatga misollar	Kichik qiymatlar (IPA)	Kichik qiymatga misollar	Istisnolar
-bs, -cs (tugaydigan so’zlarning ko’pligida jim b yoki c), -ds, -fs (œuf va bœuflarda, va birlikda jim -f bilan tugaydigan so’zlar), ‑gs, -ps, -ts		Ø	olxo’ribs , blanCS , prends , yufs , kerfs , longs , draps , achats
b, bb	boshqa joyda	/b /	ballon , abbé
	ovozsiz undoshdan oldin	/p /	absolu , observer, subkafel
	nihoyat	Ø	olxo’rib, Colomb	/b /	Jakob
ç		/s /	ça , garçkuni, qaytaçsiz
v	oldin e, i, y	/s /	vyklon , loquave, douve, viel, veux
	dastlab / medially boshqa joyda	/k /	vabas , vrasse, vœur, savré	/s /	vœ tinchlaning	/ɡ / sevond
	nihoyat	/k /	lav , donv, abzv	Ø	tabav , blanv, kautchouv	/ɡ / zinv
cc	oldin e, i, y	/ k s /	accès , accent
cc	boshqa joyda	/k /	accord
ch		/ʃ /	chda , douche	/k / (ko’pincha yunoncha kelib chiqishi so’zlarida [6] )	chaotika, chilm, varech	Ø yacht, almanach /tʃ / chips, check-list, strech, koach
-ct		/ k t /	dahshatlict , to’g’rict	Ø	nafas olishct, suspect, instinct, süksinct
d, dd	boshqa joyda	/d /	doux , adresse, addition
d, dd	nihoyat	Ø	pirogd , accord	/d /	Devid, sud
f, ff		/f /	fayt , affoler, soif	Uf, kerf, nerf
g	oldin e, i, y	/ʒ /	gens , kishiger	/dʒ / gyilda, management, adagio
	dastlab / medially boshqa joyda	/ɡ /	gayin , glacier
	nihoyat	Ø	joug , long, sang	/ɡ /	erg, zigzag
gg	oldin e, i, y	/ ɡ ʒ /	suggerer
gg	boshqa joyda	/ɡ /	aggraver
gn		/ɲ /	montagne , agneau, gntirnoq	/ ɡ n / cognitif, gnose, gnou
h		Ø	hibodat qiling , hiver	/x / Haynan /h / ahaner (shuningdek, Ø)
j		/ʒ /	joue , jeter	/dʒ /	jean, jazz	/j / fjord /x / jota
k		/k /	alkyler , kilomètre, bifteck	Ø skunklar, ko’chirish, knikerbokerlar, knikerlar
l, ll		/l /	layt , allier, menl, royal, matériel	Ø (vaqti-vaqti bilan nihoyat)	kubl, fusil, saoul	Ø fils, aulne, aulx (Shuningdek qarang -il )
m, mm		/m /	mou , pomme	Ø avtomatikmne, condamner
n, nn		/n /	nouvel , panne
ng (qarz so’zlarida)		/ŋ /	parking , kamping
p, pp	boshqa joyda	/p /	payin , appel
p, pp	nihoyat	Ø	coup, trop	/p /	taxminanp , cep
ph		/f /	téléphbitta , photo
pt	dastlab	/ p t /	pterodaktil , ptboshqa joyda
	o’rta darajada	/ p t /	adapter , excepter	/t /	baptême, compter
	nihoyat	/ p t /	kutmoqpt	Ø	Bitiruv kechasipt (shuningdek / p t /)	/t / sept
q (qarang qu )		/k /	koq , cinq, piqûre, Qatar
r, rr		/ʁ /	rda , barre	Ø monseur, gars (Shuningdek qarang -er )
s	dastlab undoshning yonida yoki burun unlisidan keyin	/s /	sakr , esvaqt, qalamser, yildastituer	/z /	AlsAce, transat, transiter	/ʃ / esque
	boshqa joyda ikki unli orasida	/z /	rose , to’lashsyoshi	/s /	qarshisèche, paragrafsol, vraisyaroqli
	nihoyat	Ø	dans , repas	/s /	fils, sens (ism), os (birlik), biznings
sc	oldin e, i, y	/s /	scshu sababli	/ʃ / fascist (shuningdek /s / )
sc	boshqa joyda	/ s k /	script
sch		/ʃ /	scho’lja , haschmensch, esche	/ s k /	schizoïde, menschion, æschne
ss		/s /	baisser , passer
-st		/ s t /	est (yo’nalish), ouest, podcast	Ø	est (fe’l), Jezus-Christ (shuningdek / s t /)
t, tt	boshqa joyda	/t /	tchiqib , attuzte	/s /	nation (qarang ti + unli )
t, tt	nihoyat	Ø	sarg’isht , rafut	/t /	qilt, brut, sizt
tch		/t͡ʃ /	tchda , match, Tchreklama
th		/t /	thème , thermique, aneth	Ø kabithmen, bizuth /s / tho’qing
v		/v /	ville , vilova	/f / leytmotiv
w		/w /	kiwmen , week-end, whissiy	/v /	wagon, schwa, intervalwer	(Shuningdek qarang aw, qo’y, qarz )
x	dastlab ovozsiz undoshning yonida nihoyat fonologik jihatdan	/ k s /	xilofon , expansionat, konnexe	/ ɡ z /	xenofobiya, Xavier	/k / xhosa, xeres (shuningdek / k s /)
	boshqa joylarda	/ ɡ z /	exmohiyat , exyara	/s / /z / / k s /	shunday qilib menxante, Bruxellar deuxmen galaxya’ni, maximom
	nihoyat	Ø	paix , deux	/ k s /	index, tomoqx	/s / six, dix, kokkix
xc	oldin e, i, y	/ k s /	exciter
xc	boshqa joyda	/ k s k /	excavatsiya
z	boshqa joyda	/z /	zayin , gazette
z	nihoyat	Ø	chez	/z / gaz /s / kvartz

Unli harflar va unli harflarning birikmalari

Imlo		Asosiy qiymat (IPA)	Asosiy qiymatga misollar	Kichik qiymatlar (IPA)	Kichik qiymatga misollar	Istisnolar
a, à		/a /	patte, araoq, là, déjà	/ɑ /	araser, baikkinchiamner	/ɔ / yacht /o / oyoqall /e / lady
â		/ɑ /	châchoy, pâté	/a /	dégât (shuningdek /ɑ / ), parlâmes, liâtes, erkaklarât (tugagan oddiy o’tmish va nomukammal subjunktiv fe’l shakllari -âmes, -aytlarva -da)
aa		/a /	graafuntaal, maastrichtois	/ a . a /	aa
æ		/e /	sobiqæquo, væjum
ae		/e /	reggae	/ a /	groenendael, maelstrom, Portaels	/ a . ɛ / maestro / a . e / paella
aë		/ a . ɛ /	Rapaël, Israël	/ a / St.aël
ai		/ɛ / ( /e / )	vrai, faite ai, aigilya, baisser, gai, quai	/e /	lanchai, oxurai (bilan tugaydigan kelajak va sodda o’tmishdagi fe’l shakllari -ai yoki -rai)	/ə / faisan, faio’g’illar, [7] (va boshqa barcha konjuge shakllari peri yozilgan xayoliy va keyin aniq bir unli)
a		/ɛ /	matre, chane
aï		/ a . men /	naïf, haïr	/ a j /	aïe, aïeul, haïe, païuz
aie		/ɛ /	baie, monnaie	/ ɛ j /	paie
ao, aô	boshqa joyda	/ a . ɔ /	aorte, extraordinaire (shuningdek /ɔ / )	/ a . o /	baobolam	/a / faonne, paonneau /o / Saône
ao, aô	nihoyat fonologik jihatdan	/ a . o /	cacao, chaos	/o / curaçao
aou, aoû		/ a . siz /	vsentchouc, aoûtien, ysenrt	/siz /	ssenl, août
au	boshqa joyda	/o /	haut, augure
au	r dan oldin	/ɔ /	dinosauqayta, AuRélie, Lauijara (shuningdek /o / )
ay	boshqa joyda	/ ɛ j /	ayons, inshoayer (shuningdek / e j /)	/ a j /	mayonnaise, papaaye, ayoye	/ e men / pays (shuningdek / ɛ men /)
ay	nihoyat	/ɛ /	Gamay, margay, temir yo’lay	/e / okay
-ay		/ ɛ . men /	abbha	/ ɛ j /	pha	/ɛ / La Hha / a j / bha
e	boshqa joyda	/ə /	repeser, genoux	/e / revolver
	ikki yoki undan ortiq undoshlardan oldin (qo‘sh undoshlarni qo‘shganda), x (barcha holatlarda), yoki yakuniy undosh (jim yoki talaffuz qilingan)	/ɛ /	est, estival, voyelle, examiner, exécuter, quel, chalet	/e / /ə /	essence, effet, henné recherche, sekret, repli (ch + unli tovushdan oldin yoki ikkinchisi l yoki r bo’lganda 2 xil undosh)	/e / mangez, (va ikkinchi shaxsda ko’plik bilan tugaydigan fe’lning har qanday shakli -ez). /a / femme, chapennel, fréquemment, (va boshqa qo’shimchalar bilan tugaydigan –emment) [8] /œ / Gennevilliers (Shuningdek qarang -er, -es )
	jim undosh oldidan bir boginli sozlarda	/e /	et, les, nez, clef	/ɛ / es
	nihoyat qaerda bo’lgan holatda uni osongina olish mumkin	∅	kesse, noyobe, acheter (shuningdek /ə / ), franchement	/ə / (nihoyat monosyllabic so’zlar bilan)	que, de, je
é, ée		/e /	clé, échapper, idha	/ɛ / (yopiq hecalarda)	événement, véderai, véchiroyli
è		/ɛ /	relève, zèle
ê		/ɛ /	tête, krêpe, uchunêt, prêt	/e /	bêtise
ea (g dan tashqari)		/men /	dealer, leader, speaker
ee		/men /	week-uchi, spleen	/e / ota-boboee
eau		/o /	eau, oiseaux
ei		/ɛ /	neige, reine, geisha (shuningdek / ɛ j /)	/ a j / leitmotiv (shuningdek / ɛ /)
eî		/ɛ /	reître
eoi		/ w a /	eshakeoir
EI	dastlab nihoyat fonologik jihatdan oldin /z /	/ø /	EIarqon, merosxo’rEIx, pEI, ashulaEIse	/y / EI, EIssions, (va har qanday konjuge shakli avoir bilan yozilgan EI-), gagEIqayta (yangi imloda, gageüre)
EI	boshqa joyda	/œ /	bEIrre, jEIne	/ø /	fEItre, nEItre, plEIvoir
EI		/ø /	jEIne	/y / EImes, EIt, (va har qanday konjuge shakllari avoir bilan yozilgan EI-)
ey	unlidan oldin	/ ɛ j /	gouleychumoli, volleyer
ey	nihoyat	/ɛ /	xokey, troley
men	boshqa joyda	/men /	menvmen, proscrmenqayta	Ø avtobusmenness
men	unlidan oldin	/j /	fmenef, menonique, rmenuz	/men / (qo’shma so’zlarda)	chumolimenoksidant
î		/men /	gîte, épître
ï (dastlab yoki unli tovushlar orasida)		/j /	ïambe, aïev, païuz	/men / ouïe
-ie		/men /	regya’ni, vya’ni
o	nihoyat fonologik jihatdan oldin /z /	/o /	pro, mot, chose, déposes	/ɔ / sosie
o	boshqa joyda	/ɔ /	mashinaotte, offre	/o /	tsiklone, fosse, tomen
ô		/o /	tôt, vône	/ɔ / hôpital (shuningdek /o / )
œ		/œ /	œil	/e / /ɛ /	œsofage, fœtus œstrogène	/ø / lœss
oe		/ ɔ . e /	voemohir	/ w a / moelle, moellon / w ɛ / moelleux (shuningdek / w a /) /ø / foehn
oê		/ w a /	poêle
oë		/ ɔ . ɛ /	Noël	/ ɔ . e / mumkinoë, goëdushanba / w ɛ / foëne, Plankoët / w a / V.oëvre
yu	nihoyat fonologik jihatdan	/ø /	nyud, yufs, byufs, vyu
yu	boshqa joyda	/œ /	syur, vyur, yuf, byuf
oi, oie		/ w a /	roi, oidengiz, foie, quoi	/ w ɑ /	bois, noix, poids, trois	/ɔ / oignon / ɔ j / sekoia / o . men / autoimmuniser
oî		/ w a /	kroîs, Benoît
oï		/ ɔ . men /	voït, astéroïde	/ ɔ j /	troïka
oo		/ ɔ . ɔ /	voopération, ootsit, zoologie	/siz /	bazooka, vool, footbol	/ɔ / boshqool, Boskoop, rooibos /o / spéculoos, mooré, zoo /w / shampunooing
ou, où	boshqa joyda	/siz /	ouvrir, soular, où	/ o . y / pseudouridimitsin / a w / out, taqillatish-out
ou, où	unlidan oldin yoki h + unlisidan oldin	/w /	ouest, vouichki, oumen, souxayit (shuningdek / siz /)
oû		/siz /	voût, goût
-oue		/siz /	roue
oy		/ w a j /	moyuz, royAume	/ w a /	Fourcroy	/ ɔ j / oyez (va ouirning oy- bilan yozilgan har qanday konjuge shakli), goyave, sigir-boy, ayoy / ɔ . men / Moyse
siz	boshqa joyda	/y /	tsiz, jsizge	/siz / tofsiz, psizdding /œ / clsizb, psizzzle /men / bsiznafislik /ɔ / rhsizichki ishlar vazirligi (Shuningdek qarang xm )
siz	unlidan oldin	/ɥ /	hsizu, tsizer	/y /	so’rovnomasizYevro	/w / cacahsizete (shuningdek /ɥ / )
û		/y /	sûr, flûte
ue, ha	boshqa joyda	/ ɥ ɛ /	harakat qilishuel, ruelle	/œ / (qarang quyida )	orgueil, vueillir
ue, ha	nihoyat	/y /	aigha, rue	Ø	clique
uy		/ ɥ men j /	bruychumoli, ennuyé, fuyons, Guyenne	/ y . j /	gruyère, thuya	/ ɥ men / puy
y	boshqa joyda	/men /	vyklon, style
y	unlidan oldin	/j /	yeux, yole	/men /	polyEster, Libye
ÿ	(faqat xususiy ismlarda ishlatiladi)	/men /	L’Haÿ-les-Roses, Freÿr

Unli va undosh harflarning birikmalari

Imlo	Asosiy qiymat (IPA)	Asosiy qiymatga misollar	Kichik qiymatlar (IPA)	Kichik qiymatga misollar	Istisnolar
am (undoshdan oldin)	/ɑ̃ /	ambiance, lampe	/a / damné
-am (nihoyat)	/ a m /	Vetnam, tam-tam, macadam	/ɑ̃ / E’lonam
(undoshdan oldin yoki nihoyat)	/ɑ̃ /	France, bilan	/ a n /	brahman, chaman, dan, janoban, tennizman
aan	/ɑ̃ /	afrikaans	/ a n /	naan
aen, aën (undoshdan oldin yoki nihoyat)	/ɑ̃ /	Caen, Sent-Saons
maqsad, ain (undoshdan oldin yoki nihoyat)	/ɛ̃ /	fmaqsad, sayint, bayins
aon (undoshdan oldin yoki nihoyat)	/ɑ̃ /	paon, faon	/ a . ɔ̃ /	faraon
aw	/o /	krawl, kvadrataw, yawl	/ ɑ s / Law
kv	/k /	akvu, akvéreur
-cte (jimgina “ct” bilan tugaydigan so’zlar uchun tugaydigan ayol sifati sifatida (qarang yuqorida ))	/t /	süksincte
em, en (undoshdan oldin yoki nihoyat boshqa joyda)	/ɑ̃ /	embaucher, vuzt	/ɛ̃ /	imtihonuz, buz, puzsum, puztagone	/ ɛ n / hafta-uzd, lichuz / ɛ m / indemne, umumanem
em, en (undoshdan oldin [ tushuntirish kerak ] yoki nihoyat é, i yoki y dan keyin)	/ɛ̃ /	evropauz, biuz, doyuz	/ɑ̃ / (t dan oldin yoki yumshoq c)	sabruzt, quotiuzt, ilmiyuzce, audiuzce
eim, ein (undoshdan oldin yoki nihoyat)	/ɛ̃ /	plein, sein, Reims
-ent (3-shaxs ko’plik fe’lining oxiri)	Ø	parlent, finissaient
-er	/e /	barchasier, transporter, premiumer	/ ɛ ʁ /	Hiver, super, eter, fier, mer, enfer	/ œ ʁ / qo’rg’oshiner (shuningdek ɛ ʁ ), gapiringer
-es	Ø	Nantes, haqiqates	/e / , /ɛ /	les, des, ves, es
yun (undoshdan oldin yoki nihoyat)	/œ̃ /	jyun
qo’y	/ j siz /	nqo’ytonna, stqo’yard (shuningdek men w )	/w / chqo’ysaqich
ge (a, o, u oldin)	/ʒ /	geAi, odamgea
gu (e, i, y dan oldin)	/ɡ /	gunoto’g’ri, dingue	/ ɡ y /, / ɡ ɥ /	argue (va tortishuvchining har qanday konjuge shakli), aiguille, linguistique, ambiguíté
-il (unli tovushlardan keyin) 1	/j /	ail, conseil
-il (unlidan keyin emas)	/ men l /	il, fil	/men /	chiqibil, fils, fusil
-ill- (ba’zi unli tovushlardan keyin) 1	/j /	pakasale, yo’qkasale
-ill- (unlidan keyin emas)	/ men j /	grkasalyoshi, bkasale	/ men l /	mkasale, mkasalion, bkasalion, vkasale, vkasala, vkasalyoshi, tinchligikasale [9]
im, in, în (undoshdan oldin yoki nihoyat)	/ɛ̃ /	imyuk tashuvchi, vyilda, vînt	/ men n / spryildat
oin, oën (undoshdan oldin yoki nihoyat)	/ w ɛ̃ /	besoin, point, Semoëns
om, on (undoshdan oldin yoki nihoyat)	/ɔ̃ /	ombre, bkuni	/ ɔ n / canykuni /ə / mkunisieur /ɔ / avtomne
qarz	/o /	vqarz-boy, shqarz	/siz / clqarzn / o . w / Kqarzeyt
qu	/k /	quva, to’kib tashlangquoi, manaquAce	/ k ɥ / / k w /	équilmoqsiz aquarium, manaquAce, quatuor	/ k y / piquqayta, qu
ti + unli (dastlab yoki s yoki x dan keyin)	/ t j /	boshtiGestionnaire, tiens, akva-jinstiuz
ti + unli (boshqa joylarda)	/ s j /, / s men /	fonctionnaire, initiatiKraatie, haïtiuz	/ t j /, / t men /	qo’shimchasi -tié, ning barcha konjuge shakllari radikal bilan tugaydigan fe’llar -t (avgmenlar)tion, partiez va boshqalar) yoki olingan tenir, va barcha otlar va o’tmishdoshlar olingan kabi fe’llardan va bilan tugaydigan -ie (sortie, dayvertie va boshqalar)
um, un (undoshdan oldin yoki nihoyat)	/œ̃ /	parfxm, brun	/ ɔ m /	albxm, maksimalxm	/ɔ̃ / nunkupa, punch, sekunqil
ym, yn (undoshdan oldin yoki nihoyat)	/ɛ̃ /	sympa, syndrome	/ men m /	gymburun, hymne

^1 Ushbu kombinatsiyalar talaffuz qilinadi / j / keyin a, e, EI, œ, ouva ue, oxirgisidan boshqasi odatdagidek talaffuz qilinadi va ta’sirlanmaydi men. Masalan, ichida temir yo’l, a talaffuz qilinadi / a / ; yilda mouiller, ou talaffuz qilinadi / u / . Xaammo, bu faqat keyin bunday kombinatsiyalarda yuzaga keladi v va g, talaffuz qilinadi / œ / farqli o’laroq / ɥ ɛ /: orgueil, vueillir, accueilva hokazo. Bu kombinatsiyalar hech qachon talaffuz qilinmaydi / j / keyin o yoki siz (-uill- dan tashqari, bu / ɥ men j /: aiguille, juillva boshqalar); u holda + unlisi men kombinatsiyasi, shuningdek l odatdagidek bo’lsa ham, odatdagidek talaffuz qilinadi siz keyin g va q biroz oldindan aytib bo’lmaydi: pmoy, huile, ekvuilibre [ekilibʁ] lekin ekvuilatéral [ekilateʁal] , va boshqalar.

Yunon tilidan so’zlar

Yunoncha kelib chiqqan frantsuzcha so’zlarning yozilishi bir qator digraflar bilan murakkablashgan Lotin transkripsiyalar. ⟨Ph⟩, ⟨th⟩ va ⟨ch⟩ digraflari odatda ifodalaydi / f / , / t / va / k / navbati bilan yunoncha qarz so’zlarida; va yunoncha qarz so’zlaridagi ⟨æ⟩ va ⟨œ⟩ ligaturalari ⟨é⟩ ( /e / ). Bundan tashqari, xalqaro ilmiy lug’at yunoncha ildizlardan frantsuz tilida qurilgan va digraflarini saqlagan (masalan, stratosfera, fotografiya).

Tarix

Ushbu bo’lim kengayishga muhtoj. Siz yordam berishingiz mumkin ( 2008 yil iyun )

The Strasburg qasamyodlari 842 yildan boshlab frantsuz tilining dastlabki shaklida Romantika yoki Gallo-Romantika deb yozilgan dastlabki matn.

Rim

The Gaul tili aholisi Galliya sifatida Rim hukmronligi davrida asta-sekin g’oyib bo’ldi Lotin tillar uning o’rnini bosa boshladi: yozma (klassik) lotin va so’zlashuvchi (qo’pol) lotin. Maktablarda o’qitiladigan klassik lotin tili diniy xizmatlar, ilmiy ishlar, qonun hujjatlari va ba’zi adabiy asarlarning tili bo’lib qoldi. Vulgar lotin, Rim askarlari va savdogarlari tomonidan aytilgan va mahalliy aholi tomonidan qabul qilingan, mamlakat mintaqasiga ko’ra turli xil so’zlashuvchi rim tillari shakllarini olgan holda, asta-sekin rivojlanib bordi.

Oxir oqibat, vulgar lotin tilining turli shakllari uchta filialga aylanib boradi Gallo-romantik til osti oilasi, langues d’oïl shimoliy Loire, langues d’oc janubda va Franko-Provans tillari sharqning bir qismida. [10]

Qadimgi frantsuzcha

9-asrda ishqiy tillar lotin tilidan ancha uzoq bo’lgan. Masalan, ni tushunish uchun Injil, yozilgan Lotin, izohlar kerak edi. XIII asrdan boshlab qirol hokimiyatining mustahkamlanishi bilan Frantsen xalq tili, langue d’oil foydalanishning xilma-xilligi, keyin Fransiya, uni asta-sekin boshqa tillarga olib keldi va klassik frantsuz tiliga aylandi.

Da joylashgan tillar qo’lyozmalar 9-asrdan 13-asrgacha bo’lgan davrlar nima deb nomlanadi Qadimgi frantsuzcha yoki ancien français. Ushbu tillar 14 asrdan 16 asrgacha O’rta frantsuzcha (moyen Français) paydo bo’lgan. [10]

O’rta frantsuz

Romant de la Rose, 14-asr

Davomida O’rta frantsuz davri (taxminan 1300-1600), zamonaviy imlo amaliyotlari asosan o’rnatildi. Bu, ayniqsa, XVI asrda, printerlar ta’siri ostida sodir bo’lgan. Umumiy tendentsiya qadimgi frantsuz imlosi bilan uzluksizlikka qaratilgan edi, garchi ba’zi o’zgarishlar o’zgargan talaffuz odatlari ta’sirida amalga oshirildi; masalan, qadimgi frantsuz tilining diftonglar orasidagi farqi EI va ue izchil foydasiga chiqarib tashlandi EI, [a] chunki ikkala diftong ham talaffuz qilinishi kerak edi / ø / yoki / œ / (atrofdagi tovushlarga qarab). Shu bilan birga, bir xil darajada ortiqcha bo’lib qolgan boshqa ko’plab farqlar saqlanib qoldi, masalan. o’rtasida s va yumshoq v yoki o’rtasida ai va ei. Ehtimol, bu erda etimologiya etakchi omil bo’lgan: farqlar s / c va ai / ei lotin tilidagi so’zlarning yozilishida tegishli farqlarni aks ettiradi, ammo bunday farq bu holda mavjud emas eu / ue.

Bu davrda ba’zi bir aniq etimologik imlolar rivojlangan, masalan. templar (“vaqt”), vingt (“yigirma”) va bo’shliqlar (“og’irlik”) (ko’p hollarda etimologizatsiya beparvo yoki vaqti-vaqti bilan butunlay noto’g’ri bo’lganligiga e’tibor bering; vingt lotin tilini aks ettiradi viginti, bilan g noto’g’ri joyda va bo’shliqlar aslida lotin tilini aks ettiradi pensum, yo’q bilan d umuman; imlo bo’shliqlar lotin tilidan noto`g`ri kelib chiqishi bilan bog`liq hovuz). Etimologizatsiya tendentsiyasi ba’zan bema’ni (va umuman rad qilingan) imlolarni keltirib chiqardi svapvoir normal uchun savoir Lotin tilini birlashtirishga harakat qilgan (“bilish”) sapere (“dono bo’lish”, to’g’ri kelib chiqishi savoir) bilan qo’rqitish (“bilmoq”).

Klassik frantsuz tili

Asosiy maqola: Frantsuz orfografiyasining islohotlari

Zamonaviy frantsuz orfografiyasi XVII asr oxirida kodlangan Académie française, asosan ilgari o’rnatilgan imlo konventsiyalariga asoslanadi. O’shandan beri ba’zi islohotlar amalga oshirildi, ammo ularning aksariyati juda kichik edi. Eng muhim o’zgarishlar quyidagilar:

Qabul qilish j va v undoshlarni ifodalash, avvalgi o‘rnida men va siz.
Tarixiylikni aks ettiruvchi sirkumfleks aksenti qo’shilishi unli uzunlik. Davomida O’rta frantsuz davr, uzun va qisqa unlilar o’rtasida farq paydo bo’lib, unli tovushlar asosan yo’qolgan / s / dan oldin undoshdan oldin kelib chiqqan. même (qarang. Ispan noto’g’ri), lekin ba’zan o’xshash unlilarning birlashuvidan, xuddi age avvalgisidan aage, eage (erta Qadimgi frantsuzcha* tahrir< Vulgar lotin* aetaticum, qarang Ispaniya edad< etat (m)). Bungacha bunday so’zlar tarixiy ravishda yozilishini davom ettirgan (masalan. mesme va yoshi). Ajablanarlisi shundaki, ushbu konventsiya 19-asrda qabul qilingan vaqtga kelib, qisqa va uzun unlilar orasidagi farq avvalgi konservativ talaffuzlardan tashqari umuman yo’q bo’lib ketdi, unli tovushlar fonologik kontekstga qarab avtomatik ravishda uzun yoki qisqa talaffuz qilindi (qarang. Frantsuz fonologiyasi ).
Dan foydalanish ai o’rniga oi qaerda talaffuz qilinadi / ɛ / dan ko’ra / wa / . Buning eng muhim ta’siri barcha nomukammal fe’llarning imlosini o’zgartirish edi (ilgari yozilgan) -ois, -oit, -oient dan ko’ra -ais, -ait, -aient), shuningdek tilning nomi, dan fransuz ga Frantsiya.

Zamonaviy frantsuzcha

Asosiy maqola: Frantsuz orfografiyasining islohotlari § 1990 yildagi tuzatishlar

1989 yil oktabrda Frantsiyaning o’sha paytdagi Bosh vaziri Mishel Rokar frantsuz tili oliy kengashini tashkil etdi (Conseil supérieur de la langue française) Parijda. U mutaxassislarni tayinladi – ular orasida tilshunoslar, vakillari Académie française va leksikograflar – bir nechta fikrlarni standartlashtirishni taklif qilishadi, ulardan bir nechtasi:

Barcha qo’shma raqamlarda birlashtiruvchi defis

Ikkinchi element har doim s ko’pligini olgan qo’shma so’zlarning ko’pligi

Circum sirkumfleks aksenti farqlash uchun zarur bo’lgan so’zlardan tashqari barcha u va i larda yo’qoladi

Laisserning o’tmishdosh qismi va keyin infinitiv fe’l o’zgarmasdir (endi fe’l bilan bir xil ishlaydi) peri)

Tezda mutaxassislar ishga kirishdilar. Ularning xulosalari Belgiya va Québécois lingvistik siyosiy tashkilotlariga topshirildi. Ular xuddi shunday “Académie française” ga taqdim etilgandilar, u ularni bir ovozdan ma’qulladi va shunday dedi: “Hozirgi orfografiya ishlatishda qolmoqda va frantsuz tili Oliy Kengashining” tavsiyalari “faqat boshqacha yozilishi mumkin bo’lgan so’zlar bilan o’ynaydi. noto’g’ri yoki xato deb hisoblanmasdan. ” [ iqtibos kerak ]

O’zgarishlar Journal officiel de la Republique française 1990 yil dekabrda. O’sha paytda taklif qilingan o’zgarishlar takliflar sifatida qabul qilingan. 2016 yilda Frantsiyadagi maktab kitoblarida o’qituvchilarga eski va yangi imlolar to’g’ri deb topilgan ko’rsatmalar bilan yangi tavsiya etilgan imlolar qo’llanila boshlandi. [11]

Tinish belgilari

Shuningdek qarang: Tinish belgilari § Boshqa tillar

Frantsiyada undov belgisi, so’roq belgisi, vergul, yo’g’on ichak, foiz belgisi, valyuta belgilari, xash va gillemet barchasi talab qiladi bo’sh joy tinish belgisidan oldin va keyin. Frantsiyadan tashqarida bu qoida ko’pincha e’tiborsiz qoldiriladi. Kompyuter dasturlari darajasiga qarab ushbu qoidaning qo’llanilishiga yordam berishi yoki to’sqinlik qilishi mumkin mahalliylashtirish, chunki u boshqa ko’pgina G’arb tinish belgilaridan farq qiladi.

Tire

Ingliz tilida bo’lmagan geografik nomlarda fransuz tilidagi defis ma’lum bir foydalanishga ega. An’anaga ko’ra plasen nomlari, ko’chalar va tashkilot nomlarining “o’ziga xos” qismi defis bilan belgilanadi (odatda ismdoshlar ). [12] [13] Masalan; misol uchun, la place de la Bataille-de-Stalingrad (Maydon Stalingrad jangi [la bataille de Stalingrad]); va l ‘université Blez-Paskal (nomi bilan Blez Paskal ). Xuddi shunday, Pas-de-Kale aslida quruqlikdagi joy; haqiqiy pas (“Bo’g’oz”) le pas de Kale.

Biroq, ushbu qoida rasmiy nomlarda bir xilda kuzatilmaydi, masalan, ham la Kot-d’Ivuar yoki la Kot-d’Ivuar, lekin odatda la Kot-d’Azur defissiz. Nomlari Monreal metro stantsiyalari mos kelganda doimiy ravishda defislanadi, ammo ular Parij Metro stantsiyalari asosan ushbu qoidaga e’tibor bermang. (Ko’proq misollar uchun qarang Xususiyatlar )

Shuningdek qarang

Elision (frantsuz)
Frantsuz fonologiyasi
Frantsiya brayl
Frantsuzcha qo’llanma alifbosi
Circumflex frantsuz tilida
Frantsuz heteronimlari, so’zlar bir xil yozilgan, ammo boshqacha talaffuz qilingan

Frantsuz raqamlari

Frantsuz raqamlari, kundalik hayotimizning aksariyat qismini egallaydi. Boshqa odamlar bilan suhbatlashganda ham; Biz uni telefon raqamlari, pul miqdori, sanalar va hokazo kabi ko’plab sohalarda ishlatishimiz kerak. Raqamlarni bilish bilan bir qatorda to’g’ri aksentga ega bo’lish muhimdir. Shuning uchun biz raqamlarni to’g’ri urg’u bilan o’rganishimiz kerak.

Fransuz raqamlarini eng tezkor tarzda o’rganish uchun siz taklif qilgan raqamlarni birma-bir o’qish va tinglash bilan mashq qilishingiz kerak. Raqamlarni osongina o’rganishingiz uchun siz biz tayyorlagan videodagi tarkibni kuzatishingiz va tinglashingiz mumkin. Doimiy tinglash natijasida siz Fransuz raqamlarini juda qisqa vaqt ichida o’rganasiz!

Frantsuz raqamlari va ularning talaffuzlari dastlab Fransuz tilini o’rganish uchun o’rganilishi kerak bo’lgan eng muhim masalalardan biri hisoblanadi. Shu sababli, til ta’limini to’g’ri bajarish uchun siz juda yaxshi o’rganishingiz kerak.

Frantsuz raqamlari ostida 1dan 100gacha siz uchun berilgan. Har kuni raqamlarni muntazam ravishda kuzatib borish orqali biz siz uchun tayyorlagan videofilm orqali til bilimingizni osongina mustahkamlashingiz mumkin.

Fransuz ma’rifatparvarlari va ularning ta’limotlari

Yangi davr falsafiy fikrining muhim yo‘nalishlaridan birini ma’rifatchilik falsafasi tashkil etadi. U G‘arbiy yevropaning ilg‘or mamlakatlarida, xususan Fransiya, Angliya, Germaniyada shakllandi va rivojlandi.Fransuz ma’rifatparvarlarining dunyoqarashi asosan XVII asr fransuz materializmiga asoslangan, jamiyatni tubdan qayta qurish uchun bo‘lgan intilishlarni o‘zida mujassamlashtiruvchi ijtimoiy qarashlar majmuasidan iborat bo‘lgan falsafiy ta’limotdir.O‘sha paytda yevropa ijtimoiy muhitida keskin burilishlar davri boshlangan edi. Bu bir tomondan, xristian katolik cherkovining jamiyat ustidan hukmronligini yo‘qotgan; ikkinchi tomondan esa, xristian cherkovi mafkurasining o‘rnini egallashi kerak bo‘lgan, ko‘pchilik tomonidan e’tirof etilgan izchil ta’limotning shakllanib yetilmagan davriga to‘g‘ri keladi.

Jamiyatning ilg‘or ziyolilari oldida jamiyatni qanday qilib aqlga muvofiq tarzda qayta ko‘rsa bo‘ladi?, degan savol ko‘ndalang turgan edi. Bunga ular jamiyatning barcha a’zolarini dunyoviy fanlarni o‘qitish orqali erishish mumkin, degan javob berishdilar. Ma’rifatparvarlar fikricha, qurilishi zarur bo‘lgan jamiyat:

1) dunyoviy taraqqiyot yo‘lidan borishi kerak;

2) davlat ko‘pchilik fuqarolarning xohish-irodasini qonunlashtirib, uni amalga oshiruvchi siyosiy tashkilot bo‘lishi kerak;

3) davlatni dindan, maktabni cherkovdan ajratish prinsiplariga amal qilinishi kerak;

4) jamiyatning bosh tamoyili gumanizm g‘oyalariga mos kelishi kerak edi.

Ularning falsafiy ta’limoti bo‘yicha inson – tabiatning bir bo‘lagi. Tabiat o‘z-holicha yashaydi, ya’ni uni hyech kim yaratmagan va uni hyech qanday qudrat yo‘q qila olmaydi.Materiya – tabiatning qurilish materialidir. Tabiatda uning ichki qonuniyati hukmronlik qiladi. Tabiat mexaniq harakat qonunlariga muvofiq harakat qiladi va rivojlanadi. Inson tabiatning mahsuli bo‘la turib, moddiy bo‘lmagan ruh bilan materiyani o‘zida jo qilishi mumkin emas. U to‘la moddiy va tabiat qonunlariga muvofiq harakat qiladi va faoliyat ko‘rsatadi. Insonda moddiy xususiyatlarga hos his qilish qobiliyati mavjud bo‘lib, u tabiatning qolgan qismi bilan o‘zaro munosabatda bo‘lishini, hayotda o‘z o‘rnini topishini ta’minlaydi. Aql xissiyot bilan aynanlashtiriladi (Gelvetsiy) yoki umumiy his qilish jarayoni (Didro) sifatida namoyon bo‘ladi, deb ta’kidlanadi.Inson o‘zi erishgan yutuqlarni saqlab qolish uchun azob-uqubatdan qochishi, lazzat va roxatga intilishi zarur– bu tabiatning umumiy qonuniyatidir, deyiladi.Xristian mafkurasida ta’lim berilganidek inson tabiatan yomon yoki yaxshi bo‘lib tug‘ilmaydi. Insondagi barcha yaxshi yoki yomon xislatlar ijtimoiy muhit ta’siri ostida va bevosita tarbiyaning natijasi ularoq shakllanadi, deb qayd qilinadi. Ularning mafkurasiga muvofiq to‘g‘pi tarbiya topgan kishi a) ma’rifatli, b) me’yor darajasida xudbin bo‘lishi kerak. Unday kishilarda «Yashashni bil, o‘zgalarga ham yashashga imkon ber» tamoyil amal qiladi.Demak, bu tamoyillarga amal qilgan holda, barcha xalqlar va elatlar, ijtimoiy tabaqalar, qatlamlar, umuman barcha fuqarolarning xuquqiy tengligini ta’minlaydigan tuzum barpo qilishga intilib yashash kerak. Ana shunday jamiyatgina har bir fuqaro uchun kam miqdordagi azob uqubat va kerakli darajadagi poxat-farog‘atda yashashni ta’minlashi mumkin. Kishini yaxshi yoki yomon odam qilib tarbiyalash mumkin, deb hisoblaydi Gelvetsiy.

Yana bir ma’rifatparvar D.Didro (1713-1784) esa kishida tug‘ma ravishda boshqalarga yordamga intilish mavjud bo‘ladi, o‘z navbatida, bu intilish pirovardida o‘ziga foyda olib keladi, deb hisoblaydi. Didro ta’limoti bo‘yicha, inson tabiatan yaxshi bo‘lib tug‘iladi. Tarbiya faqat yaxshi bo‘lishga tabiiy moyillik prinsipini jamiyat uchun yaxshi odam qilib shakllantirishi mumkin.Fransuz ma’rifatparvarlarining ijtimoiy-siyosiy, falsafiy qarashlari XIX, XX asrda dunyoviy taraqqiyot yo‘lini tanlagan qator mamlakatlar uchun dasturilamal bo‘lib xizmat qildi. Fransuz ma’rifatarvarlarining o‘lmas ta’limoti dunyoning gumanizm va dunyoviy taraqqiyot yo‘lidan borib, demokratik tuzumning g‘alaba qilishida g‘oyaviy-nazariy asos bo‘lib xizmat qildi. Bu ma’rifatparvarlarning falsafiy-ijtimoiy qarashlari asosida Butun jahon inson huquqlari deklaratsiyasi BMTda (1948) qabul qilindi. Ezgulikka yo‘g‘pilgan ma’rifat – ijtimoiy taraqqiyotning harakatlantiruvchi kuchi, adolatli, erkin, farovon hayotni ta’minlab beruvchi kuch ekanligi va yer yuzida, Zardusht bashorat qilganidek, ezgulikning qabohat ustidan g‘alaba qozonishini ta’minlab bera oladigan yagona ilinj ekanligini insoniyatga sistemali bayon qilib bergan kishilar fransuz ma’rifatparvarlar edilar.

Frantsuz orfografiyasi – French orthography

Tarjima darslik: “Fransuz tili nazariy grammatikasi”

Frantsuz orfografiyasi – French orthography

Mundarija

Alifbo

Diakritiklar

Ligaturalar

Œ

Æ

Digraflar va trigraflar

Imlo yozishmalariga tovush

Undosh harflar va undosh harflar birikmasi

Unli harflar va unli harflarning birikmalari

Unli va undosh harflarning birikmalari

Yunon tilidan so’zlar

Tarix

Rim

Qadimgi frantsuzcha

O’rta frantsuz

Klassik frantsuz tili

Zamonaviy frantsuzcha

Tinish belgilari

Tire

Shuningdek qarang

Frantsuz raqamlari

Fransuz ma’rifatparvarlari va ularning ta’limotlari

Related posts: