8-sinf informatika test savollari
a) FORMAT.COM b) SYS.COM c) Command .COM
Informatika va axborot texnologiyalari fani O‘rta ta’lim (barcha ta’lim olish tillari bo‘yicha) ona tili fanini o‘qitish bosqichlari
O‘rta ta’limda informatika va axborot texnologiyalari o‘quv fanini o‘qitishning asosiy maqsadi – o‘sib kelayotgan avlodni zamonaviy axborot texnologiya vositalari bilan ishlash malakalari, mustaqil, mantiqiy va algoritmik fikrlash qobiliyatini rivojlantirishdan iborat va olgan bilimlarini hayotda tatbiq etishga o‘rgatishdan iborat.
O‘rta ta’limda informatika va axborot texnologiyalari ta’limining asosiy vazifalari:
o‘quvchilarga axborot-kommunikatsiya texnologiyalari va ularni amaliyotda qo‘llash haqida bilimlar berish;
kompyuterda masalalar yechish texnologiyalari va asosiy bosqichlarini ketma-ketlikda to‘g‘ri bajara olish;
algoritmik tuzilmalarni, algoritmlash va dasturlash asoslari haqida bilim berish;
kompyuterning dasturiy ta’minoti va ularning imkoniyatlarini ajrata bilish hamda amaliyotda qo‘llay olishga o‘rgatish;
o‘quvchilarni aqliy rivojlantirish, ularning ilmiy dunyoqarashini kengaytirish, mantiqiy fikrlash qobiliyatini shakllantirish;
axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalanish madaniyatini o‘rgatib borish orqali ularda umuminsoniy qadriyatlarga rioya etishni rivojlantirishga qaratilgan va ta’lim-tarbiya olishning keyingi bosqichlarida davom ettirishlari uchun zarur bo‘lgan tayanch kompetensiyalarni shakllantirish.
Informatika va axborot texnologiyalari fanidan o‘rta ta’lim bitiruvchilariga qo‘yiladigan malaka talablari
1. Axborotlarni izlash va elektron vositalarda yig‘ish kompetensiyasi:
Axborot resurslaridan maqsadli izlash va saralash vazifalarini bajara oladi;
axborotlarni arxivlash dasturlari imkoniyatlarini biladi, amaliyotda qo‘llay oladi;
axborotlashgan jamiyat haqida tasavvurga ega bo‘ladi;
multimedia tizimlari haqida bilimga ega bo‘ladi, amaliyotda qo‘llay oladi;
kompyuter grafikasi va uning turlari haqida bilimga ega bo‘ladi;
ma’lumotlar omborini yaratish va boshqarishda qo‘llaniladigan dasturlar haqida bilimga ega bo‘ladi;
kasbiy sohalarda qo‘llaniladigan amaliy dasturlar haqida bilimga ega bo‘ladi.
Axborotga oid modellar, texnik vositalar va axborot resurslari haqida misollar keltira oladi;
zamonaviy dasturlash tillari va ularning tasnifini biladi;
o‘zining sohasiga yo‘naltirilgan amaliy dasturlar imkoniyatlari haqida bilimga ega bo‘ladi va ulardan foydalana oladi.
2. Axborotlarni elektron vositalarda qayta ishlash va saqlash kompetensiyasi:
Kompyuterlarning arifmetik va mantiqiy asoslariga oid amaliy masalalarni hal eta oladi;
turli mavzularda multimedia imkoniyatlari qo‘llab, taqdimotlarni mustaqil ravishda tayyorlay oladi;
rastrli grafik muharrir yordamida rasm va fotosuratlarni qayta ishlay oladi;
turli ko‘rinishdagi axborotlarni mos dasturiy ta’minot yordamida tasvirlash, saqlash, qayta ishlash vazifalarini mustaqil hal eta oladi;
ommaviy, ta’limiy axborot resurslaridan foydalana oladi, ularni kerakli ko‘rinishga keltirish uchun qayta ishlashga oid amallarni bajara oladi;
kompyuter viruslari va axborot xavfsizligi muammolarini hal eta oladi;
web-sayt ko‘rinishidagi axborotlarni qayta ishlay oladi;
maxsus amaliy dasturlar yordamida ma’lumotlar ombori va so‘rovlar hosil qila oladi va hisobotlar tayyorlay oladi;
turli masalalarni yechishga oid algoritmlar tuza oladi;
obyektga yo‘naltirilgan dasturlash tillaridan birida masalalarni yechishga doir dasturlar tuza oladi.
Rastrli va vektorli grafik muharrir yordamida tasvirlarni qayta ishlay oladi;
maxsus amaliy dasturlar yordamida ma’lumotlar ombori, so‘rovlar va shakllar hosil qila oladi, hisobotlar va sodda makroslar tayyorlay oladi;
amaliy dasturiy ta’minot va dasturlash tili imkoniyatlaridan foydalanib multimediali resurs tayyorlay oladi.
3. Axborotlarni elektron vositalar orqali uzatish kompetensiyasi:
Axborotni uzatishning eng samarali usullarini amalda qo‘llay oladi;
axborot uzatishda Internet va uning xizmatlaridan samarali foydalana oladi;
axborot xavfsizligini ta’minlaydigan usullardan foydalanib axborot uzata oladi;
matn va jadval protsessorlari, taqdimot dasturlari yordamida hujjatlarni pochta orqali uzata oladi.
Axborot almashishning dasturiy ta’minotini sozlash asosida elektron tarmoqlar imkoniyatlaridan foydalana oladi;
matn va jadval protsessorlari, taqdimot dasturlari yordamida hujjatlarni axborot resursi sifatida saytga joylashtira oladi.
INFORMATIKA VA AXBOROT TEXNOLOGIYALARI
FANI o‘quv DASTURI
(10-11-SINF)
UQTIRISH XATI
I Informatika va axborot texnologiyalari (Informatika va AT) – o‘sib kelayotgan avlodga axborotlar bilan ishlash texnologiyalari va ulardan foydalanish jarayonlarini puxta o‘zlashtirishni ta’minlashdan iborat. O‘quvchilarning ilmiy dunyoqarashi, mantiqiy tafakkur qila olish qobiliyati, aqliy rivojlanishi, o‘z-o‘zini anglash salohiyatini shakllanishi va o‘sishi ko‘p jihatdan axborot texnologiyalariga bog‘liqdir.
Inson o‘z hayotida shaxsiy, ijtimoiy-iqtisodiy va kasbiy munosabatlarga kirishishi, jamiyatda o‘z o‘rnini egallashi, duch keladigan muammolarning yechimini hal etishi, eng muhimi o‘z sohasi, kasbi bo‘yicha raqobatbardosh bo‘lishi uchun zarur bo‘lgan tayanch kompetensiyalarga ega bo‘lishi lozim.
Bundan tashqari, ta’limda har bir o‘quv fanini o‘zlashtirish jarayonida o‘quvchilarda, shu fanning o‘ziga xosligi, mazmunidan kelib chiqqan holda, sohaga tegishli fanga oid kompetensiyalar ham shakllantiriladi.
Fanning maqsadi o‘quvchilarda milliy va umuminsoniy qadriyatlar asosida axborot kommunikatsiya texnologiyalaridan oqilona foydalanish kompetensiyalarini shakllantirish orqali ularni mamlakatimiz taraqqiyotiga munosib hissa qo‘shadigan shaxs etib tarbiyalashdan iborat.
Informatika va axborot texnologiyalari o‘quv fani o‘rta umumta’lim maktablarining 5-sinfidan boshlanadi va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalarida umumta’lim o‘quv fani sifatida uzviy davom etadi.
Umumiy o‘rta ta’lim maktablari Informatika va axborot texnologiyalari ta’limida o‘rganilgan o‘quv materiallarining akademik litsey va kasb-hunar kollejlari Informatika va axborot texnologiyalari ta’limida aynan takrorlanmasligi, o‘quvchilarning yosh va psixologik xususiyatlari, umumiy o‘rta ta’lim tayyorgarligiga mos kelishi hamda informatikaga oid tushunchalarni asta-sekin oddiydan murakkabga shakllantirilishi e’tiborga olingan.
Ilg‘or milliy va xorijiy tajribalarni inobatga olgan holda fanni o‘qitishda rivojlangan davlatlarda keng qo‘llanilayotgan STEM (science, technology, engeenering and mathematics – fan, texnologiya, muxandislik va matematika) o‘qitish konsepsiyasiga hamda dasturlashning tayanch tushunchalarini (mantiqiy amallar, algoritmlar, blok-sxemalar va x.k.) shakllantirish metodologiyasiga tayanish maqsadga muvofiq.
Informatika va axborot texnologiyalari o‘quv fanini o‘qitishning asosiy maqsadi:
o‘sib kelayotgan avlodni zamonaviy axborot texnologiya vositalari bilan ishlash malakalari, mustaqil, mantiqiy va algoritmik fikrlash qobiliyatini rivojlantirishdan va olgan bilimlarini hayotda tatbiq etishga o‘rgatishdan iborat.
Umumiy o‘rta ta’lim muassasalarida informatika va axborot texnologiyalari ta’limining asosiy vazifalari:
inson kamoloti va jamiyat taraqqiyotida informatika va axborot texnologiyalarining ahamiyatini anglash;
o‘quvchilarga axborot-kommunikatsiya texnologiyalari va ularni amaliyotda qo‘llash haqida bilimlar berish;
kompyuterda masalalar yechish texnologiyalari va asosiy bosqichlarini ketma-ketlikda to‘g‘ri bajarishga o‘rgatish;
algoritmik tuzilmalar, algoritmlash va dasturlash asoslari haqida bilim berish;
kompyuterning dasturiy ta’minoti va ularning imkoniyatlarini ajrata bilish hamda amaliyotda qo’llay olishga o‘rgatish;
o‘quvchilarni aqliy rivojlantirish, mantiqiy fikrlash qobiliyatini, mustaqil ta’lim olish ko‘nikmalarini shakllantirish;
fanlar integratsiyasini inobatga olgan holda o‘quvchilarda milliy va umuminsoniy qadriyatlarni, kreativlikni shakllantirish;
axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalanish madaniyatini o‘rgatib borish;
ta’lim-tarbiya olishning keyingi bosqichlarida davom ettirishlari, ongli ravishda kasb tanlashga zarur bo‘lgan tayanch kompetensiyalarni shakllantirishdan iborat.
8-9-sinflardagi amaliy mashg‘ulotlarda “Iqtisod va soliq saboqlari”, “Tejamkorlik saboqlari” o‘quv kurslariga bog‘liq bo‘lgan masalalar yechilishi lozim.
O‘qituvchi amaliy mashq darsida nazorat ishi natijalariga ko‘ra o‘quvchilarda aniqlangan bo‘shliqlarni bartaraf etish maqsadida xatolarni tushuntiradi, o‘quvchilar esa nazorat ishida berilgan topshiriqlarga o‘xshash topshiriqlarni yechadi va hulosalar chiqaradi. Bunda o‘qituvchiga tabaqalashtirilgan ta’lim prinsipiga tayanishi tavsiya etiladi.
Informatika va axborot texnologiyalari fanining mazmunidan kelib chiqqan holda o‘quvchilarda tayanch va fanga oid umumiy kompetensiyalarning elementlari (A1(A1+); A2(A2+)) bosqichma – bosqich shakllantiriladi.
Umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 5-7-sinflarning har birida Informatika va AT -17 soatdan, jami – 51 soat, 8-sinfda Informatika va AT – 34 soat, 9-10-11-sinfda – 68 soat o‘qitiladi. Darslar ikki guruhga bo‘lib o‘tiladi.
Shuningdek, me’yoriy hujjatlarni yuritishda tayanch va fanga oid kompetensiyalar quyidagicha yozilishi tavsiya qilinadi.
- TK-tayanch kompetensiya
- TK1-kommunikativ kompetensiya
- TK2-axborot bilan ishlash kompetensiyasi
- TK3-o‘zini-o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi
- TK4- Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi
- TK5- Milliy va umummadaniy kompetensiya
- TK6- Matematik savodxonlik, fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo‘lish hamda foydalanish kompetensiyasi
- FK-fanga oid kompetensiyalar
- FK1-Axborotlarni izlash va elektron vositalarda yig‘ish kompetensiyasi
- FK2- Axborotlarni elektron vositalarda qayta ishlash va saqlash kompetensiyasi
- FK3- Axborotlarni elektron vositalar orqali uzatish kompetensiyasi
(A2: haftasiga 0,5 soatdan, jami 17 soat)
(A2+: haftasiga 1 soatdan, jami-34soat)
O‘quvchilarda shakllantiriladigan tayanch kompetensiyalar elementlari:
Kommunikativ kompetensiyasi:
axborot kommunikatsion texnologiyasidan foydalanishda xorijiy tildagi atamalarning mazmunini tushungan holda uni jarayonga qo‘llash;
muloqotda muomala madaniyatiga amal qilish, hamkorlikda, jamoada ishlay olish;
fanga oid voqea va hodisalarni idrok qilish, tushuna olish, tushuntirib bera olish;
muloqotda muomala madaniyatiga amal qilib fanga oid voqea va hodisalarni idrok qila olish, tushunish, tushuntirib bera olish;
Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi:
mediamanbalardan zarur ma’lumotlarni izlab topa olish, saralash, saqlash, ulardan foydalana olish.
Axborot vositalardan olingan voqea va hodisalarni idrok qiladi, tushunadi, tushuntirib berish.
O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi:
doimiy ravishda o‘zini o‘zi intellektual rivojlantirish, o‘z hatti-harakatini baholay olish.
bola huquqlari, voyaga yetmaganlik tushunchalarning mazmunini bilish.
Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi:
jamiyatda bo‘layotgan voqea-hodisani tushunish, o‘zining burch va huquqlarini bilish.
kundalik faoliyatida vujudga keladigan turli vaziyatlarni to‘g‘ri baholay olish.
Milliy va umummadaniy kompetensiya:
Vatanini sevish, insonlarni hurmat qilish, odob-axloq qoidalariga rioya qilish va orasta kiyina olish.
Vatanini sevish, milliy va umuminsoniy qadriyatlarga hurmatda bo‘lish, odob-axloq qoidalariga rioya qilish.
Matematik savodxonlik, fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo‘lish hamda foydalanish kompetensiyasi:
hisob-kitoblarga asoslangan holda kundalik, oilaviy rejalarni tuza olish.
hisob-kitoblarga asoslangan holda kundalik, shahsiy, oilaviy rejalarni tuza olish.
Matn bilan ishlash dasturlari (17 soat, A2+: 34 soat)
1-mavzu. Matn muharrirlari (1 soat, A2+: 1soat).
Yozuv tarixi, matn muharrirlari va matn protsessorlari farqi;
Bloknot, WordPad, matn muharrirlarining asosiy elementlari: ish sohasi, yurgich va menyu.
2-mavzu MS Word matn protsessori interfeysi (1 soat, A2+: 2 soat).
Matn protsessorlari;
hujjat tushunchasi;
hujjatga oid atamalar: shrift, so‘z, satr, hoshiya, bosh satr, abzas, matn, fragment, sahifa, format;
matn protsessori interfeysi.
3-mavzu. Hujjat hosil qilish va saqlash (1 soat, A2+: 2 soat).
Hujjatning ko‘rish holatlari;
matn yozish qoidalari;
hujjatda harakatlanish va hujjatni saqlash.
4-mavzu. Wordda matn yozish qoidalari (1 soat, A2+: 1soat).
Amaliy mashg‘ulot (A2+: 1 soat)
Hujjat hosil qilish;
quyi va yuqori registr tushunchasi.
5-mavzu. Hujjatlaring asosiy parametrlari (1 soat, A2+: 1 soat).
Amaliy mashg‘ulot (A2+: 1 soat)
hujjat parametrlari: sahifa parametrlari;
Nazorat ishi. (A2+ :1soat)
Mustahkamlash ishi. (A2+: 1soat)
6-mavzu. Hujjatlarni tahrir qilish (1 soat, A2+: 1 soat).
Amaliy mashg‘ulot (A2+: 1 soat)
Matnga yangi belgi qo‘shish;
matn qismini belgilash imkoniyatlari;
hujjatda nusxa ko‘chirish;
hujjatda izlash va almashtirish.
7-mavzu. MS Word dasturida hujjatni formatlash ( 1 soat, A2+: 2 soat).
Matnni formatlash imkoniyatlari;
abzasni formatlash imkoniyatlari;
8-mavzu. Hujjatni tahrirlash va formatlashga oid mashqlar (1soat, A2+: 1 soat).
Matnga yangi belgi qo‘shish;
matn qismini belgilash imkoniyatlari, hujjatda o‘chirish, hujjatda nusxa ko‘chirish; hujjatda izlash va almashtirish;
sahifa chegarasi tushunchalari va amaliy ish.
9-mavzu. Hujjatlarda rasmlar bilan ishlash (1 soat, A2+: 1 soat).
Amaliy mashg‘ulot (A2+: 1 soat).
MS Word kolleksiyasidagi rasmni hujjatga joylashtirish;
hujjatga rasmni fayldan joylashtirish;
hujjatdagi rasm formatini o‘zgartirish.
10-mavzu. Hujjatlarda shakllar va chizmalar (1 soat, A2+: 2 soat).
Chizish uskunalar paneli, to‘g‘ri chiziq, to‘g‘ri to‘rtburchak, oval, yoy chizish, chizmani formatlash;
11-mavzu. Rasm va chizmalarga oid amaliy ish (1 soat, A2+: 2 soat).
MS Word kolleksiyasidagi rasmni hujjatga joylashtirish;
hujjatga rasmni fayldan joylashtirish;
hujjatdagi rasm formatini o‘zgartirish;
chizish uskunalar panelidan foydalanib to‘g‘ri chiziq, to‘g‘ri to‘rtburchak, oval, yoy chizish;
Nazorat ishi. (A2+: 1 soat).
Mustahkamlash darsi (A2+ :1 soat).
12-mavzu. MS Word hujjatlarida jadvallar bilan ishlash
(1 soat, A2+ : 1 soat).
Amaliy mashg‘ulot (A2+: 1 soat)
Jadval haqida tushuncha;
Wordda jadval joylashtirish;
Word jadvali ustida ba’zi amallar: tartiblash, ustun kengligini o‘zgartirish.
13-mavzu. Wordda jadvallar ustida amallar (1 soat, A2+ : 1 soat).
Amaliy mashg‘ulot (A2+ :1 soat)
Jadvalga yangi satr yoki ustun qo‘shish;
jadvaldan satrlar yoki ustunlarni olib tashlash;
jadval kataklarini birlashtirish;
jadval kataklarini bo‘lish;
jadvalda matn yo‘nalishi.
14-mavzu. WordART obyekti (1 soat, A2+ : 1 soat).
Amaliy mashg‘ulot (A2+ :1 soat)
WordART obyektini tahrirlash va formatlash.
15-mavzu. Wordda formulalar yozish (A2:1 soat, A2+ : 1 soat).
Amaliy mashg‘ulot (A2+: 1 soat)
formulalar muharririni ishga tushirish, formulalar muharriri imkoniyatlari, formulani tahrirlash.
16-Wordda hujjatni chop etish. (A2: 1 soat, A2+: 1 soat).
zamonaviy printerlarda hujjatni chop etish imkoniyatlari;
chop etish parametrlarini sozlash.
- Axborotlarni izlash va elektron vositalarda yig‘ishkompetensiyasi:
operatsion tizimning elementlaridan foydalana oladi;
axborot manbalaridan axborotlarni izlab topadi va yig‘a oladi;
matn muharriri va protsessori farqini, ularning imkoniyatlarini biladi, izlab topilgan matnli axborotlarni saqlaydi va amalda foydalana oladi;
matn protsessorining belgi, so‘z, satr, xatboshi, matn, blok, sahifa tartib raqami kabi tushunchalarini biladi va amalda qo‘llay oladi.
- Axborotlarni elektron vositalarda qayta ishlash va saqlash kompetensiyasi:
sodda grafik muharrirda sodda chizma va rasmlar hosil qila oladi;
grafik muharrir imkoniyatlaridan foydalanib amallar bajara oladi;
matn protsessorida shrift, xatboshi va sahifa formatlaridan foydalana oladi;
matn ko‘rinishidagi axborotlarni matn muharriri va protsessoriga kiritishni, tahrir qilishni va saqlashni bajara oladi;
matn protsessorida hujjatga rasmlar, chizmalar, jadvallar, formulalar joylashtira oladi;
matn protsessori yordamida ijodiy ishlar va sodda hujjatlarni tayyorlay oladi.
matn protsessorida sahifaga ustunlar, gipermurojaat, diagramma, kolontitul, yozuv, ekran suratini joylashtira oladi, ularni tahrir qilish va formatlash imkoniyatlarini qo‘llay oladi
- Axborotlarni elektron vositalar orqali uzatish kompetensiyasi:
axborot tashuvchi vositalardan foydalana oladi;
axborot uzata oladi;
axborot uzatishda odob-axloq, axborot xavfsizligi me’yorlariga rioya qiladi.
Matnli axborot orqali hujjat tayyorlay oladi.
matn protsessorida matnli axborotni qayta ishlaydi va hujjat tayyorlaydi.
Nazorat ishi. (1 soat, A2+: 1 soat)
Mavzularni o‘rganish uchun- A2:13 soat, (A2+: 20soat).
Nazorat ishlari uchun- A2:1 soat, (A2+: 3soat).
Amaliy mashg‘ulot- A2:3 soat, (A2+: 9soat).
Mustahkamlash darsi- (A2+: 2soat)
Jami- A2:17 soat (A2+: 34soat).
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
1. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 1997 yil 29 avgustdagi ”Ta’lim to‘g‘risida” gi Qonuni.
2. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 1997 yil 29 avgustdagi “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi to‘g‘risida” gi Qonuni.
3. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1999 yil 16 avgustdagi “Umumiy o‘rta ta’limning davlat ta’lim standartlarini tasdiqlash to‘g‘risida” gi 390-sonli qarori.
4.O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2004 yil 21 maydagi “2004-2009 yillarda maktab ta’limini rivojlantirish umummilliy dasturi to‘g‘risida” gi Farmoni.
5. O‘zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi va Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining 2010 yil 1 iyuldagi “Umumiy o‘rta, o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalarida o‘qitiladigan umumta’lim fanlari hamda oliy ta’limda davom ettiriladigan fanlar dasturlari uzviyligi va uzluksizligini ta’minlash to‘g‘risida” gi 6/2/4/1-sonli qo‘shma hay’at majlisi qarori.
6. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2012 yil 10 dekabrdagi “Chet tillarini o‘rganish tizimini yanada takomilashtirish to‘g‘risida” gi ПП-1875-sonli qarori.
7. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2013 yil 8 maydagi “Uzluksiz ta’lim tizimining chet tillar bo‘yicha davlat ta’lim standartini tasdiqlash to‘g‘risida”gi 124-sonli qarori.
8. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2017 yil 6 apreldagi “Umumiy o‘rta ta’lim va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limining davlat ta’lim standartlarini tasdiqlash to‘g‘risida” gi 187-son qarori.
9. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2017 yil 15 martdagi “Umumiy o‘rta ta’lim to‘g‘risidagi Nizomni tasdiqlash haqida” gi 140-sonli qarori.
10. М. Н. Бородин. Информатика, УМК для основной школы 5 – 6 классы, 7 – 9 классы. Методическое пособие для учителя. БИНОМ. Лаборатория знаний, 2013. http://www.Lbz.ru.
- “Boshlang‘ich ta’limni modernizatsiyalash orqali o‘quv-tarbiya jarayoni sifati va samaradorligini oshirish” mavzusidagi boshlang‘ich ta’lim o‘qituvchilari forumi tavsiyalari. “Ma’rifat” gazetasi, 2016 yil 13 avgust.
- “Aniq va tabiiy fanlarni o‘qitishning zamonaviy metodologiyasi: muammo va yechimlar” mavzusidagi aniq va tabiiy fanlar o‘qituvchilari respublika forumi tavsiyalari. “Ma’rifat” gazetasi, 2016 yil 14 dekabr.
- “Ijtimoiy fanlarni o‘qitish va ma’naviy-ma’rifiy ishlarni takomillashtirishda o‘quv-tarbiya jarayonining sifat va samaradorligi: muammo va yechimlar” mavzusidagi ijtimoiy fanlar o‘qituvchilarining respublika forumi tavsiyalari. “Ma’rifat” gazetasi, 2017 yil 26 aprel.
8-sinf informatika test savollari
16. Disklarni format qilish uchun qaysi dasturdan foydalaniladi?
a) FORMAT.COM b) SYS.COM c) Command .COM
17. D=3.2, Y=-2.4 va A=”rost” , B=”yolg‘on” qiymatlarga ega bo‘lsa,
(Y>D) ۸ A ۸ ٦ B qanday qiymatga ega bo‘ladi?
19.Birinchi avlod kompyuterlari qaysilar?
- IBM, PENTIUM, COMPAQ
- BESM-6, MINSK-2,
- BESM, MINSK-1
A) 112 bit b)490 bit c) 14 bit
- 1940 yildan hozirgacha bo‘lgan davrni
- 1925-1945 yilgacha
- 1975 yildan hozirgacha bo‘lgan davrni
a) 1452-1519 b)1952-1636 c)1623-1967
- ishonchilik, himoyalash, samarodorlik, qulaylik
- aniqlik, ishonchlik, sifatli, qiymatli
- to‘liq, sifatli, ishonchli
- Command.com,DOS.COM
- Boot Rekord,BIO.COM, DOS.COM,Command.COM
- BIO.COM, DOS.COM,SYS.COM
- 2 ta, Qurilmalarni boshqaradi, buyruq va ko’rsatmalarni bajaradi
- 4 ta Axborotlarni qabul qiladi,qayta ishlaydi,saqlaydi va uzatadi.
- 3 ta ,qurilmalarni boshqaradi,dasturlarni boshqaradi,buyruqlarni bajaradi.
1. Grafik muharrir nima?
a) matn yozish b) jadval chizish c) shakl va rasm chizish
2. Paint grafik muharriri quyidagi holatlarda tasvirlar hosil qilish uchun ishlatiladi
a)Ekranda tasvirlar yaratish uchun b) tayyor tasvirlarni taxrir qilish, yangi tasvir yaratish c)tayyor rasmlarni skaner orqali ekranga chgiqarish
3. Tasvirlar xotirada quydagi kengaytmalar orqali saqlanadi
a) VMP va RSX b)XLS va DOS c) BMP va PSX
4. Quydagi dasturlardan qaysi biri grafik muharriri
- picture makers, word, exel
- paint, phatashop, piocture makers
- paint, paint brash, word
a) yangi tasvirlar chizish
b) tayyor tasvirlarni taxrir qilish
c)boshqa dasturlardagi tasvir va matnlardan taxrirlab yangi tasvir yaratish
6. Skaner qurilmasining vazifasi?
a) yangi tasvirlar chizish
- tayyor sanat asarlaridan olingan nusxani taxrir qilish va chop etish
a)Windows” pusk ” “ programmi “” standartniy “ paint.
c)Windows” pusk “” paint “
8.Paintdan chiqish qanday qanday bo’ladi?
a) “fayl”- vixod b) (alt)-(F3) c) kompyuter o’chiriladi
- “Fayl”,” big”,”palitra””
- “fayl”,” pravka”,” vid”,” risunok”, “palitrta”
- “fayk”,” pravka”,” risunok”,” spravka”
a)“ Fayl “. b) “ pravka “ c)“ risunok”
11 Tasvirli fayilni chop etish uchun qanday ish yuritiladi.
a)“ paint “ “ pechat “ b)“ fayl “ “ pechat”.
c) “ vid “ “ pechat “
12 Grafik muharririning uskunalar majmuasi qanday maqsadda ishlatiladi.
a)Rang tanlash uchun
b)To’rtburchak chizish uchun
c)Shakllar chizish, qirqish, ajratib olish, nusha olish, to’g’ri va egri chizish., rang tanlash uchun.
13 “Risunok” bo’limining vazifasi qanday?
a)Tasvirlarni qayta ishlaydi
c)Tasvirli fayl yaratish
14“ Palitra “ bo’limini vazifasi qanday?
a)Tasvirlarni qayta ishlash
b)Yangi tasvirlar yaratish
c)Tasvir elementlarining rangini almashtirish.
15 Rasmni burishda qaysi klavishdan foydalanamiz?
a)Ctrl+R. b).Ctrl+w c)Ctrl+E
16 Xotiradagi rasmni ekranga chiqarishda qaysi klavishlarda foydalanamiz?
a)Ctrl+S. b).Ctrl+O c).Ctrl+P_
17 Tasvirni chop etish uchun qaysi klavishlardan foydalanamiz?
a)Ctrl+O b).Ctrl+P. c)Ctrl+N
18 Rasm yoki shaklni qirqib olish qaysi bo’limda amalga oshiriladi?
a)“ fayl “ b).“ vid “ c).“ pravka “.
19 Tasvir atrofiga matn yozish qaysi bo’limda amalga oshiriladi?
a)“ Vid “. b)“ pravka “ c) “ palitra “
20 Tasvirlarni nushalash qaysi klavishlar yordamida amalga oshiriladi?
a)Ctrl+C b). Ctrl+X c)Ctrl+V
21 Ma’lumot nima?
a)Malum bir shakilda qayd qilinga, qayta ishlash, saqlash va uzatish uchun yaroqli bo’lgan voqelikka aytiladi.
b)Ma’lumotlar- bu tushunchalar
22 Ma’lumotlar moduli turlari?
a)iyarnik, to’rtli, relatsion.
23 Ma’lumotlar ombori nima?
a)Turli sohadagimalumotla to’plami
b)Borliqni malum bir sohasi bo’yicha birlashtirilgan ma’lumotlar to’plami.
24 Iyerarlik moduli nima?
a) Malumotlar daraxtsimon ko’rinishda saqlanadi.
- Jadval ko’rinishida bo’ladi
25 Relatsion nima?
a)Ma’lumotlar ko’rinishida bo’ladi
9-sinflar informatika fanidan test savollari
Do’stlaringiz bilan baham:
Ma’lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2023
ma’muriyatiga murojaat qiling
Informatika va axborot texnologiyalari 8 sinf
REJA :
I. KIRISH
II. ASOSIY QISM
1. Internet global komp’yuter tarmog’i
2. Web texnologiyalari va asosiy vositalari
3. HTML tili
4. Dynamic HTML k е ngaytirish
5. Ma’lumotlarni Intеrnеtda chop etish asoslari. W е b saxifa yaratish
IV. FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
Axborot olami taraqqiyotida k е skin o’zgarishlar ro’y b е rdi va yangi axborot t е xnologiyalari yuzaga k е ldi. Int е rn е t haqida, uning imkoniyatlari va el е ktron pochta xaqida oxirgi paytlarda ko’p gapirilmoqda. «Kompyutеr» va «Int е rn е t» atamalari kundalik ommabop atamalarga aylanmoqda.
Zamonaviy kompyutеr va axborot t е xnologiyalarini iqtisodiyot, fan va taolimning barcha soxalariga k е ng joriy etish, xalqaro axborot tizimlariga, shu jumladan, “Int е rn е t”ga kirib borishini k е ngaytirish, yuqori malakali programmalovchi mutaxxassislar tayyorlash darajasini oshirish masalasi davlat siyosati darajasiga ko’tarildi. Vazirlar Maxkamasi 23 may 2001 yildagi qarori buning yaqqol dalilidir.
Int е rn е t quyidagi imkoniyatlari bilan afzaldir, bu informatsiyaga ega bo’lish, yangiliklar bilan tanishish, bilimga ega bo’lish, o’qish , ilor t е xnologiyalar va tajribalar bilan tanishish, ish munosabatlarini t е zda xal qilish, sh е rik va buyurtmachilarni nazorat qilish, ist е omolchining talabi va muammolarini bilish, ma’sulot baxosini kontrol qilish imkoniyatlaridir. D е mak, int е rn е t bu yangiliklar bilan muntazam ravishda tanishish, xamkorlik va xarakatlarning birlashuvi, zamonaviy fikrlar almashish, bilimlar bilan almashish, taolim olish, tadbirkorlik usulidir. Shunday qilib, int е rn е t bu infradoira bo’lib, uning yordamida ma’lumotlarni uzatish, qabul qilish, boshqarish va tasvirlash mumkin. U tijoratning klassik usullari qo’llanishini va ishni t е zda yuritilishini taominlaydi, butun dunyo int е l е ktual boyligiga va ayniqsa ilor t е xnologiya va tajribalarga yo’l ochadi, odamlar va xalqlar orasida aloqa o’rnatadi.
Shunday qilib, mavzuda axborotga oid barcha ma’lumotlarni: axborot nima, axborot vazifalari, jamiyatdagi a’amiyati, axborot vositalari kompyutеr tarmoqlari va zamonaviy kompyutеr vositalariga oid ma’lumotlarni o’zida mujassamlagan bo’lib, Int е rn е t va Int е rn е t t е xnologiyalarni o’rganish uchun zarur bo’lgan boshlanich ma’lumotlar bilan tanishish imkonini b е radi.
Hozirgi kunda mutaxassislar, guruxlar, yirik ishlab chiqarish korxonalari yoki muassasalarining faoliyati ko’p jihatdan ularning qay darajada zaruriy ma’lumot va axborotlar bilan to’la taominlanganligiga, xamda ushbu ma’lumotlardan qay darajada samarali foydalana olayotganliklariga boliq bo’lib qolmoqda.
Avvalo bir е chimga k е lishdan, qaror qilishdan oldin ushbu masalaga (soxaga) aloqador bo’lgan juda ko’plab ma’lumotlarni to’plash, ularni qayta ishlash va tahlil qilish zarur bo’ladi. Baozan bunday ma’lumotlar to’plami shu qadar ko’payib k е tadiki, ularni qayta ishlash va tahlil qilishni maxsus t е xnik tizimlar yordamisiz amalga oshirib bo’lmay qoladi. Bundan tashqari, kundalik xayotda qabul qilish va qayta ishlash zarur bo’lgan axborotlar xajmi ni’oyatda ortib borayotganligi sababli, ba’zan ularni qabul qilishga xam ulgurilmayapti.
Axborot va ma’lumotlar xajmining bu qadar ko’payib k е tishi, oqimining esa t е zlashib borishini asosiy sabablaridan biri informatsion t е xnika va t е xnologiyalarning rivojlanishi zamonaviy eng yangi t е xnologiyalarini qo’llash, ikkilamchi xomashyolardan oqilona foydalanish, en е rg е tik r е surslarni t е jamkorlik bilan ishlatish, inson m е xnatini е ngillashtirish xisob iga oshirish bosqichiga kirganligidir.
Bu esa, o’z navbatida, jamiyatni yuqori darajada informatizatsiyalashgan bo’lishini talab etadi.
Jamiyatning informatizatsiyalashuvi atamasi D.B е nk va Е .Masudolar tomonidan ilk bor qo’llanilgan bo’lib, bugungi kunlarda mavjud bo’lgan ziddiyatlardan xoli bo’lgan, kompyutеrlar, informatika, el е ktronika bilan uyunlashib k е tgan jamiyat maonosini anglatadi. K е ngroq maonoda olsak, informatizatsiyalashgan jamiyatda jamiyatning informatizatsiyalashuvi ijtimoiy taraqqiyotning asosiy qonunlaridan biri bo’lib ‘isoblanadi. Bu inson faoliyatining barcha soxalariga int е ll е ktual m е xnat quroli sifatida axborotlarni t е zkorlik bilan yiish, qayta ishlash, jarayon, voq е a va xodisalarni mod е llashtirish.ularni tahlil qilish imkonini b е ruvchi kompyutеrlashtirilgan tizimlar va boshqa informatsion t е xnologiyalari kirib k е lishini anglatadi.
Insoniyat taraqqiyotining barcha bosqichlarida moddiy mu’itning obo е ktlari asosiy pr е dm е tlari bo’lib k е lgan. Davlatning qudrati esa, eng avvalo oltin za’irasi, m е xnat va tabiiy r е surslari, hududi, joylashgan o’rni, axoli soni va shu kabilar bilan aniqlanardi. Endi esa bu m е zon o’z moxiyatini o’zgartirib bormoqda.
Internet global komp’yuter tarmog’i
Int е rn е t bu yagona standart asosida faoliyat k o’ rsatuvchi jahon global kompyut е r tarmog’idir. Uning nomi «tarmoqlararo» d е gan ma’noni anglatadi. U mahalliy (lokal) kompyutеr tarmoqlarni birlashtiruvchi informatsion tizim bo’lib, o’zining alohida axborot maydoniga ega bo’lgan virtual to’plamdan tashkil topadi.
Intеrnеtning paydo bo’lishi tarixi 60-yillarning oxirida Amеrika h ukumati tomonidan asos solingan ARPANet (Advanced Research Projects Agency tashkiloti) h isoblash tarmog ’ iga borib ta q aladi. Tarmo q h arbiy tashkilotlarga xizmat q ilgan.
1980 yillar boshlarida ma’lumotlarni uzatishni bosh q arish protokoli TCP / IP (Transmission Control Protocol / Internet Protocol) ga asos solindi. Taxminan shu vaqtda ma’lum bo’ldiki, TCP/IP dan turli milliy va xalqaro darajadagi kompyutеr tarmoqlarini bog’lashda foydalanish mumkin.
1989 yilning oxirida ARPANet mukammal holga еtib kеldi, lеkin bu vaqtga kеlib ko’pgina univеtsitеtlar va ilmiy muassasalar Intеrnеtga ulangan edilar. 1990 yillar boshlarida korporatsiyalar h am Intеrnеtdan elе k tron pochta or q ali ma’lumotlar almashishda aktiv ishtirok etardilar. U vaqtlarda Milliy Ilmiy fond tijorat maqsadida Intеrnеtdan foydalanishni ta’qiqlagan edi. 1991 yilda bu chеklash bеkor qilinadi va Intеrnеtdan tashkilot, muassasa, nohukumat tashkilotlarining foydalanish darajasi ortdi, shuningdеk, tijorat maqsadida Intеrnеtdan kеng foydalanila boshlandi (Intеrnеt magazinlar, Intеrnеt rеklamalar va h.k.).
1993 yilda birinchi wеb-brauzеr Mosaic paydo bo’ldi.Intеrnеt, unga ulangan tarmoqqa kiruvchi barcha kompyutеrlarning o’zaro ma’lumotlar almashish imkoniyatini yaratib bеradi. O’zining kompyutеri orqali intеrnеtning xar bir mijozi boshqa shaxar yoki mamlakatga axborot uzatishi mumkin. Masalan, Vashingtondagi Kongrеss kutubxonasi katalogini ko’rib chiqishi, Npyu – Yorkdagi Mеtropolitеn muzеyining oxirgi ko’rgazmasiga qo’yilgan suratlar bilan tanishishi, xalqaro anjumanlarda ishtirok etishi, bank muomalalarini amalga oshirishi va hatto boshqa mamlakatlarda istiqomat qiluvchi tarmoq mijozlari bilan sha’mat o’ynashi mumkin.
Intеrnеt XX asrning eng buyuk kashfiyotlaridan biri xisoblanadi. Ushbu kashfiyot tufayli butun jahon bo’ylab yoyilib kеtgan yuz millionlab kompyutеrlarni yagona informatsion mu’itga biriktirish imkoniyati tug’ildi.
Foydalanuvchi nuqtai nazaridan tahlil qiladigan bo’lsak, intеrnеt birinchi navbatda tarmoq mijozlariga o’zaro ma’lumotlar almashish, virtual muloqot qilish imkonini yaratib bеruvchi “informatsion magistral” vazifasini o’taydi, ikkinchidan esa unda mavjud bo’lgan ma’lumotlar bazasi majmuasi dunyo bilimlar omborini tashkil etadi. Bundan tashqari intеrnеt bugungi kunda dunyo bozorini o’rganishda, markеting ishlarini tashkil etishda zamonaviy biznеsning eng muhim vositalaridan biriga aylanib bormoqda. Unga asosan intеrnеtga bolanish va undan foydalanishning asosiy tеxnik vositasini shaxsii kompyutеrlar tashkil etadi. Uning imkoniyatlarini kеngaytirish V4YH unga mikrofon, vidеokamеra, ovoz chixargich (audiokoionka) va boshqa ko’shimcha qurilmalar ulanishi mumkin. Intеrnеt xizmati “intеrnеt provaydеrlari” yordamida aloqa kanallari orqali amalga oshiriladi. Aloqa kanallari sifatida tеlеfon tarmoi , kabеlli kanallar, radio va kosmos aloqa tizimlaridan foydalanish mumkin.
Intеrnеt tarmoi ning asosiy yachеykalari bu shaxsiy kompyutеrlar va ularni o’zaro borlovchi lokal tarmoqlardir.
Intеrnеt alohida kompyutеrlar o’rtasida aloqa o’rnatibgina qolmay, balki kompyutеrlar guruxini o’zaro birlashtirish imkonini xam bеradi. Agar bironbir mahalliy tarmoq bеvosita intеrnеtga ulangan bo’lsa, u xolda mazkur tarmoning xar bir ishchi stantsiyasi Intеrnеtga ulanishi mumkin. Shuningdеk, intеrnеtga mustaqil ravishda ulangan kompyutеrlar xam mavjud. Ularni xost kompyutеrlar (host — raxbar) dеb atashadi. Tarmoq ka ulangan xar bir kompyutеr o’z adrеsiga ega va uning yordamida jahonning istalgan nuqtasidagi istalgan mijoz uni topa olishi mumkin.
Intеrnеt bu intеrnеt tеxnologiyasi, programma taominoti va protokollari asosida tashkil etilgan, xamda ma’lumotlar bazasi va elеktron xujjatlar bilan kollеktiv ravishda ishlash imkonini bеruvchi korxona yoki kontsеrn miqyosidagi yagona informatsion mu’itni tashkil etuvchi kompyutеr tarmoidir.
Intеrnеt boshqa kompyutеr tarmoqlaridan quyidagi bilan farqlanadi. Bir yoki bir nеcha sеrvеrlardan tashkil etilgan tarmoq mijozi undagi elеktron xujjat, ma’lumotlar bazasi va fayllardan foydalanish uchun, ularning qaysi sеrvеrda, qaysi dirеktoriyada qanday nom bilan saqlanganligini, ularga kirish usul va shartlarini bilishi zarur bo’ladi.
Sеrvеr bu boshqa kompyutеr va programmalarga xizmat ko’rsatadigan kompyutеr yoki programmadir. Yaoni boshqa kompyutеrlarga o’zining fayllaridan foydalanishga ruxsat bеruvchi kompyutеr Sеrvеr xisoblanadi. Bitta kompyutеrda birnеcha Sеrvеr ishlashi mumkin.
Intеrnеtda esa bunday noqulayliklarni oldi olingan bo’lib, uning foydalanuvchisi bunday ma’lumotlarni bilishi shart emas. Bundan tashqari intеrnеt tarmoida mavjud bo’lgan barcha elеktron xujjat va ma’lumotlar bazasini gipеr bolanishlar yordamida o’zaro bolab yagona informatsion mu’it qurish, unda qulay informatsion qidiruv tizimlarini tashkil etish mumkin bo’ladi.
Intеrnеt o’z – o’zini shakllantiruvchi va boshqaruvchi murakkab tizim bo’lib, asosan uchta tarkibiy qismdan tashkil topgandir:
Intеrnеtning tеxnik tarkibiy qismi xar xil turdagi va tipdagi kompyutеrlar, aloqa kanallari (tеlеfon, sputnik, shisha tolali va boshqa turdagi tarmoq kanallari), xamda tarmoq tеxnik vositalari majmuidan tashkil topgandir. Intеrnеtning ushbu tеxnik vositalarining barchasi doimiy va vaqtinchalik asosda faoliyat ko’rsatishi mumkin. Ulardan ixtiyoriy birining vaqtinchalik ishdan chiqishi Intеrnеt tarmoi ning umumiy faoliyatiga aslo taosir etmaydi.
Intеrnеtning programmaviy taominoti (tarkibiy qismi) tarmoqka ulangan xilma-xil kompyutеrlar va tarmoq vositalarini yagona standart asosida (yagona tilda) muloqot qilish, ma’lumotlarni ixtiyoriy aloqa kanali yordamida uzatish darajasida qayta ishlash, axborotlarni qidirib topish va saqlash, xamda tarmoqda informatsion xavfsizlikni taominlash kabi muhim vazifalarni amalga oshiruvchi programmalar majmuidan iboratdir.
Intеrnеtning informatsion tarkibiy qismi Intеrnеt tarmoida mavjud bo’lgan turli elеktron xujjat, grafik rasm, audio yozuv, vidеo tasvir va xokazo ko’rinishdagi axborotlar majmuasidan tashkil topgandir. Ushbu tarkibiy qismning muhim xususiyatlaridan biri, u butun tarmoq bo’ylab taqsimlanishi mumkin. Masalan, shaxsiy kompyutеringizda o’qiyotgan elеktron darsligingizning matni bir manbadan, rasmlari va tovushi ikkinchi manbadan, vidеo tasvir va izo’lari esa uchinchi manbadan yirilishi mumkin. Shunday qilib, tarmodagi elеktron xujjatni o’zaro moslashuvchan gipеr bolanishlar” orqali bir nеcha manbalar majmuasi ko’rinishida tashkil etish mumkin ekan. Natijada millionlab o’zaro bolangan elеktron xujjatlar majmuasidan tashkil topgan informatsion mu’it xosil bo’ladi.
Bir xarashda intеrnеtning tеxnik tarkibiy qismi bilan informatsion tarkibi o’zaro o’xshashdеk tuyuladi. Chunki ikkala xolda xam biz “birni ko’plikka” usulda tashkil etilgan oboеktlar borliqligiga duch kеlamiz. Aslida bunday emas. Tеxnik nuqtai nazardan intеrnеtda mavjud bo’lgan ixtiyoriy kompyutеr ko’plab (millionlab) kompyutеrlar bilan bolangan bo’ladi. Bunday bolanish “TARMOQ”(Net) dеb ataladi. Informatsion nuqtai nazardan intеrnеtda eolon qilingan xar bir elеktron xujjat, tarmodagi bir nеchta xujjatlar bilan o’zaro bolanishda bo’lishi mumkin. Bu xolda gi informatsion boliqlik “to’r” (Web) nomini olgan.
Shunday qilib, “tarmoq”(Nе1) haqida so’z yuritilganda o’zaro bolangan kompyutеrlar majmuasi tushunilsa, “to’r” (Web) xaqida so’z yuritilganda esa yagona informatsion mu’itni tashkil etuvchi elеktron xujjatlar majmuasi tushuniladi.
Amaliyotda intеrnеtning rеal, fizik bolanishlar orqali tashkil topgan tarmoidagi kompyutеrlar bilan virtual informatsion fazoni tashkil etuvchi elеktron xujjatlari xar xil adrеslar yordamida ifodalaniladi. Intеrnеt tarkibiga kirgan xar bir kompyutеr to’rt qismdan tashkil topgan o’z adrеsiga ega, masalan: 142.26.137.07. Ushbu manzil IR (Intеrnеt Rrotocol) manzil dеb ataladi. Intеrnеtga doimiy ulangan kompyutеrlar o’zgarmas IRadrеsga ega bo’ladi. Agar kompyutеr foydalanuvchisi intеrnеtga faqat vaqtinchalik ishlash uchun ulanadigan bo’lsa, u xolda ushbu kompyutеr vaqtinchalik IRadrеsga ega bo’ladi. Bunday IR manzil dinamik 1R manzil dеb ataladi.
Tarmoqda mavjud bo’lgan ixtiyoriy kompyutеr 1Radrеsini bilgan xolda , unga xar xil ko’rinishdagi so’rovlar bilan murojaat qilishi mumkin bo’ladi. Bu so’rovlar o’sha kompyutеrda saqlanayotgan elеktron xujjatlar, ma’lumotlar bazasi, yoki bo’lmasa undagi biror bir programmani ishlatishga, o’sha kompyutеr tarkibiga kirgan tеxnik rеsurslar imkoniyatidan foydalanishga oid bo’lishi mumkin va xokazo.
Intеrnеt informatsion mu’itini tashkil etuvchi elеktron xujjatlarning xar biri kompyutеrlarning 1Radrеslaridan boshqa o’zlarining takrorlanmas, unikal adrеslariga ega. Bu adrеs URL (Uniform Resource Locator) adrеs dеb ataladi. Masalan, O’zbеkiston Rеspublikasi xukumatining rasmiy axborotlari, Oliy majlis qarorlari xaqida ma’lumot bеruvchi elеktron saxifa adrеsi www.gov.uz
Agar Intеrnеt tarmoi da biror bir xujjat eolon qilingan bo’lsa, u yagona takrorlanmas URLadrеsga ega. Kompyutеrda bir nom bilan ikkita fayl mavjud bo’lmaganidеk, intеrnеtda xam ikki elеktron xujjat bir xil URL adrеsga ega bo’lmaydi.
Intеrnеtning ikkita asosiy funktsiyasi bor. Buning birinchisi informatsion funktsiya bo’lsa, ikkinchisi esa kommunikatsion funktsiyadir.
Intеrnеtning informatsion funktsiyasi birinchi navbatda tarmoq foydalanuvchilariga talab etilayotgan axborotlarni tеzkorlik bilan еtkazib bеrish bo’lsa, ikkinchidan u axborotlarni kеng ommaga, jahon miqyosida ni’oyatda tеz suroatda eolon qilish (nashr qilish) imkoniyati mavjudligi bilan ifodalanadi. Intеrnеtning yuqori suratlar bilan rivojlanishi ommaviy axborot faoliyatida va nashrchilikda kеng imkoniyatlar ochib bеrdi. Masalan, intеrnеt yordamida Npyu Yorkdagi yoki Frantsiyadagi eng so’nggi xabarlarni Toshkеntga еtkazib bеrish, gazеta va o’kuv darsliklarni tayyorlash, nashr qilish, xamda ularni kеng o’quvchilar ommasiga tarqatish, Hozirgi mavjud usullardan bir nеcha o’n barobar arzon, tеz va samaraliroq bo’ladi.
Ma’lumot uchun: Xozirgi kunda 240 saxifali tayyor o’quv qo’llanmani tipografik usulda 10000 nusxada chop etish va uni tarqatish 910 million so’m mabla talab qilsa, uning elеktron nusxasini tayyorlash va intеrnеt saxifasiga joylashtirish uchun esa 78 yuz ming so’m mabla zarur bo’ladi, binobarin undan foydalanuvchilar sonining chеgarasi bo’lmaydi.
Intеrnеtning kommunikatsion funktsiyasi foydalanuvchilarning masofadan turib o’zaro muloqot qilish imkoniyatini yaratib bеrilishi bilan ifodalanadi. Bunga misol tariqasida intеrnеt elеktron pochtasi, intеrnеt tеlеfon va rеal vaqt oraliidagi bеvosita xabar almashish, Chat konfеrеntsiya yordamida amalga oshirilayotgan muloqotlarni kеltirishimiz mumkin. Bundan tashqari intеrnеtning kommunikatsion funktsiyasi uning foydalanuvchilariga vidеomuloqot qilish, vidеokonfеrеntsiyalar uyushtirish, bir shaxardan turib ikkinchi shaxar ko’chalarini (masofadagi Web kamеralar yordamida) tomosha qilish va muzеylariga tashrif buyurish, xamda tabiat manzaralaridan roxatlanish imkoniyatlarini yaratib bеradi.
Yuqori da ko’rib chiqqan intеrnеtning informatsion va kommunikatsion funktsiyalari umuman olganda odatdagi mavjud muloqot vositalari va ommaviy axborot tizimlari funktsiyalarini takrorlayotgandеk tuyuladi. Aslida xam shunday, faqat endi u mutlaqo yangi imkoniyat doirasida: tеz, qulay va sifatli, eng muhim i esa iqtisodiy jihatdan arzon ko’rinishda amalga oshiriladi. Ushbu tеxnologiyaning yana eng muhim xususiyatlaridan biri, bunda axborot manbalari, aloqa kanallari va tеxnik vositalardan bir vaqtning o’zida jamoa bo’lib foydalanish imkoniyatining mavjudligidir. Intеrnеtda muloqot qilish, axborotlarni yiish va eolon (nashr) qilishning arzonligi sababi xam ana shundadir. Bunday imkoniyatlar moxiyatini chuqurroq bilish uchun intеrnеtning o’zi qanday ishlashini, axborotlar qaysi printsiplar va usullar yordamida uzatilishi, qayta ishlanishini o’rganishimiz zarur bo’ladi.
Web texnologiyalari va asosiy vositalari
WWW – kompyutеr tarmoklarida kеrakli ma’lumotni kurishni gipеrmurojaat dеb ataluvchi usul bilan kompyutеr tarmoklarida joylashtirish usuli WWW – Word Wide Web nom Tim Berusers – Lee (CERN laboratoriyasi) tomonidan kiritilgandir. U boshkacha kilib, butun dunyo «urgimchaklari» dеb ataladi. U boshkacha kilib, urgimchak yashashi uchun turli yullar tashkil kilib, bu yullar orkali turli nuktalarga yurishga uxshab WWWda xam turli yullar orkali tеgishli ma’lumotlarga еtib borish va uni kurish imkoniyati borligidir. WWWda nuktalar rolini kompyutеr uynaydi. Yullar sifatida tеlеfon yullari ishlatiladi. Web saxifalar odatda NTML xujjat, ya’ni NTML (Huper Text Markup language – gipеrmatnni bеlgilash tili) tilida yozilgan xujjat sifatida tayyorlanadi.
Bu xolat yozilgan xujjatlarni tabiiy kurinishda (kеng ommaga tushunarli bulgan) kompyutеr ekranida tasvirlash uchun maxsus programmalar ishlatiladi. Bunday programmalar Browser (kuruvchi, sharxlovchi)lar d е b ataladi. Xususan Windows tarkibida mavjud programmalar sharxlovchi nomi bilan yuritiladi.
GIP Е RMATN VA GIP Е RM Е DIYA
WWW (qiskacha – Web) sist е mada ma’lumotlar gip е rmatniy xujjatlar shaklida olinadi. Gip е rmatn boshka matniy xujjatlarga yul kursatuvchi matndir. Bu esa boshka matnlarga (bu matnlar kaysi mamlakatning s е rv е rida turishidan kati nazar) t е zda utish imkonini b е radi. Matnlar bilan bir katorda WWWxujjatlarda rangli xarakatlanuvchi tasvirlarni, turli vid е o kliplarni, umuman multim е dia ma’lumotlarni kurish mumkin. Matndan tashkari boshka shakdagi ma’lumotlarni b е ruvchi xujjatlar gip е rm е dia xujjatlari d е yiladi.
Web – Internet tarmoklarida joylashgan fayllar tuplami bulib, ularning soni soat sayin kupayib bormokda. Bu fayllarda ma’lumotlarning turli xillarini; matn, grafik, tasvirlar, vid е o, audio ma’lumotlarini uchratish mumkin.
Webning eng asosiy xususiyatlaridan biri unda turli ob’ е ktlarga (matn, vid е o, grafik) gip е rmurojaatning mavjudligidir. Matnlarda kalit suzlar d е b ataluvchi suzlar orkali dunyoning ixtiyoriy burchagida Internet doirasida joylashgan ma’dumotlarga murojat kilish va u orkali ma’lumotlarni topish gip е rmurojaat d е b ataladi. Ajratilgan suz va frazalar – gip е rmatn alokalari kiskacha gip е ralokalar d е b yuritiladi. Bu gip е ralokalar orkali boshka xujjatlarga murojaat kilib, unda yangi gip е ralokalarni yaratish mumkin. Shunday kilib,Web – gip е rmatniy sist е ma bulib, unda ma’lumotlar ixtiyoriy tartibda (chiziksiz bulmagan) joylashadi. Uni na boshi, na oxiri bor. Unda ma’lumotlar ixtiyoriy joyda joylashgan bo’ladi. Bunday ma’lumotlar fakat gip е ralokalar bilan boglangan xolos. xozirda gip е ralokalar fakat matndagi ajratilgan suzlar bilangina emas, xatto tasvirlar, grafiklar, ularning kismlari orkali xam amalga oshirilishi mumkin. Masalan: Webda biror mamlakatning g е ografik kartasi mavjud bulsa, uning bir bulagiga sichkoncha kursatkichini urnatib bosilsa, u orkali Web ma’lumotlariga kiriladi. Webda ma’lumotlar Web saxifalari shaklida b е riladi. Bu saxifalar maxsus HTML tilida tashkil kilinadi.
Bosh saxifa. Bosh saxifa biror sub’ е ktning, shaxs yoki tashkilotlarning borligi b е lgisi bulgan Web saxifadir. Odatda bosh saxifa shaxsning rasmi, uning avtobiografiyasi, mutaxassisligi va boshka ma’lumotlarni aks ettiradi. Tashkilotlarda esa uning nomi, tuzilishi va faoliyati bilan boglik bosh ma’lumotlar bo’ladi.
Internet va Web bir xil narsami? Yo’q, albatta. Web uz saxifalarini saklash va uzatish uchun Internetdan foydalanadi. Web Internetning imkoniyatlaridan biri d е yish mumkin. World Wide Web Internetga uxshab xar tomonlama uzluksiz uzgarib turadi. xar doim yangi s е rv е rlar paydo bo’ladi, eskilari esa uz – uzidan yukoladi. Yangi – yangi WWW browserlari yaratiladi, avval ma’lumotlar takomillashtiriladi, yangi imkoniyatlar kushiladi. Internetning yangi s е rvislarida ishlash uchun kaydnomalar ishlab chikiladi. Uning ajoyib xususiyatlaridan biri Internetda mavjud boshka sist е malar bilan dustona munosabatda bulish va ular bilan birgalikda foydalanish mumkinligidir. Bunda gap UseNet, FTP, Telnet va boshkalar kabi Internet xizmatlari ustida k е tyapti. Web orkali siz gaz е talardagi ma’lumotlarni, turli yangiliklarni, turli soxaga oid ma’lumotlarni, kitob va jurnallarni, kompakt disklarni sotib olish uchun pul sarflamasdan, eng muximi ortikcha kuch sarflamay, biror joyga kitob, gaz е ta, kompakt disk va xokazolarni izlab bormasdan, ish joyingizda bir zumda olasiz. Bu asrimizning katta mujizasi emasmi axir. Shu joyda bir misol k е ltiraylik.
Bizda soliq sist е masida daromadlarni d е klaratsiya (e’lon) kilish joriy kilindi. Shu munosabat bilan solik idorasiga vaqtni k е tkazib borib yurmasdan, avvaldan tayyorlangan Web saxifa orkali t е gishli blankani tuldirsangiz kifoya, kanchadan – kancha fukarolarning vaqti t е jaladi. Asabni buzilmaganini aytmaysizmi? WWWning yaratilish tarixiga biroz nazar tashlasak, 1989 yili CERN ( Е vropa el е ktron zarralar fizikasi laboratoriyasi) tadkikotchilari uz oldilariga shunday sist е ma yaratish masalasini kuyishadiki, bu sist е ma turli ilmiy guruxlar uzaro aloka kilishlarini ta’minlashi k е rak edi. CERN tadkikotlarida turli shaxarlarda faoliyat kursatuvchi ilmiy markazlar va doimiy axborot almashishga kizikkanlar katnashdilar. Birok bu oson k е chmadi, matnni kurish yoki grafik tasvirlarni kurishda doimo kidirilayotgan xujjatning joylashgan urnini kidirishga va bu xarakatlarni bajarish uchun bir n е cha amaliy dasturlardan foydalanishga tugri k е ladi. TelNet, FTPlarga uxshash, grafik tasvirlarni kuruvchi dasturiga uxshash dasturlar k е rak bo’ladi. Shuning uchun sist е mani ishlab chikishda, maksadga е tish uchun juda kup oralik kadamlardan foydalanildi. 1990 yil oxirida CERN tadkikotchilari matn va grafik xolatlarda kurish uchun NEXT oilasiga t е gishli programma yaratishdi. 1991 yilda WWW sist е masi CERN da k е ng foydalanila boshladi. WWWning dastlabki foydalanuvchilariga gip е rmatniy xujjatlar va UseNet t е l е konf е r е ntsiya makolalariga kirish xukuki b е rildi. Rivojlanish boskichida Internet s е rvis turlariga int е rf е ys kushildi (WAIS, FTP va boshkalarga uxshash); 1992 yili CERN WWW loyixasi tugrisida juda k е ng ma’lumot tarkatishni boshladi. Internetning butun jaxon jamiyati tomonidan tan olinishi turli xil, rang – barang ma’lumotlarga kirish imkoniyati paydo bulganidir. Kup sonli WWW s е rv е rlari yaratildi. Ba’zi jamoalar WWWdan foydalanuvchilar uchun ishlashni osonlashtiruvchi dasturlar yozishga kirishdi. 1993 yildan boshlab WWW Internetning r е surslari ichida eng ommaviysiga aylandi.
Gip е rmatniy alokalar
Gip е rmatniy xujjatlarning asosiy ajralib turadigan kismi, bu xujjatlarga kuyiladigan gip е rizoxlardir. Gip е rizoxlar «jonli» ravishda namoyon bo’ladi. Ya’ni oddiy matnlarga kuyilgan, masalan, kuyidagicha izox «kushimcha ma’lumotni ikkinchi varakdan olasiz» kabi izoxda, siz uni ikkinchi varakka utsangiz olasiz. Gip е rmatnlarda esa usha izoxning uzi xam xarakatlanadi. HTML turli buyruqlarni uz ichiga oladi. Boshka xujjatlarga yul kursatuvchi va olib boruvchi gip е rizoxlar xam gip е rmatniy alokalarning asosiy kismi xisoblanadi. Gip е ralokalarni turli ob’ е ktlar, xatto rasmlarning bulaklari orkali xam amalga oshirilishi mumkin.
WWW asosiy konp е ntsiyalari
Internet tushunchasiga uxshab World Wide Web muayyan ma’lumotlar r е surslarini o’zida jamlagan s е rv е rlar tuplamidir. Amalda WWW doimo uzgarishda, yangi – yangi WWW konts е ptsiyalari bilan tanishish «dunyo urgimchaklari»ni tushunish imkonini b е radi.
WWW loyixasi
WWW xakida tula ma’lumotlarni kuyidagi manzil (ushbu manzil CERN tadkikot markazida yuzaga k е lgan s е rv е r WWW saxifasiga utkazadi) http:/ / info. cern.Ch/hypertext/ www / the projekt. Html buyicha olib, unda WWW sist е masi xakida t е xnik axborotlar va boshka kup ma’lumotlarni kurish mumkin. WWW s е rv е ri ruyxatida mavzular buyicha birlashgan guruxlar ruyxatini, mamlakatlar buyicha va axborot s е rvisi turlari buyicha turli ma’lumotlar tanlanadi. U е rda WWW s е rv е r va mijoz ta’minoti xakida ma’lumotlar xam olinadi.
Hujjatlar bilan ishlashni t е zlashtirish
Hujjatlar bilan ishlashni t е zlashtirish maksadida Webda ma’lum buyruqlar mavjud.
WWW buyruqlar ruyxati kuyidagilardir:
avvalgi xujjatga kaytish;
8-sinf I chorak Informatika fani nimani o’rgatadi?
C. axborotlarni saqlash va qayta ishlash bilan shug’ullanadi; D. to’g’ri javob keltirilmagan.
2. Hisoblash texnikasining rivojlanish tarixi necha davrni o’z ichiga oladi?
3. Axborot asosan qanday sifatlarga ega bo’lishi lozim?
A. uzluksiz, cheksiz, ma’lum ma’noda qimmatli; B. to’liq, ma’lum ma’noda qimmatli, ishonchli;
C. aniq, tushunarli, ishonchli; D. to’g’ri javob keltirilmagan.
4. Informatika faniga qachon asos solingan?
A. XVIII asr boshlarida; B. XIX asr o’rtalarida; C. XVI asr ikkinchi yarmida; D. XX asr o’rtalarida.
5. Axborot shakliga ko’ra qanday turlarga bo’linadi?
A. chekli, uzlukli, aniq; B. uzluksiz, cheksiz, qimmatli;C. uzlukli, uzluksiz; D. to’liq, raqamli.
6.Birinchi hisoblash vositalari:
A. toshlar; B. abak; C. barmoqlar; D. birka.
7. Dastlabki eng sodda sun’iy hisoblash vositasi:
A. birka; B. neper tayoqchalari; C. abak; D. logarifmik chizg’ich.
8. Birinchi mexanik hisoblash mashinasini loyihalashtirgan olim:
A. V. Shikkard; B. Leonardo da Vinchi; C. Blez Paskal; D. G. Leybnis.
9. Elektron hisoblash mashinalarining yaratilishiga hissa qo’shgan birinchi rus olimi:
A. Z. Slonimskiy; B. A. Kurchatov; C. A. Pavlov; D. S. A. Lebedyev.
10. Elektron hisoblash mashinalari davrini boshlab bergan EHM nomi:
A. EDSAK; B. BINAK; C. UNIVAK; D. ENIAK.
11. Elektron hisoblash mashinalarining birinchi avlodi qaysi davrda yaratilgan?
A.1946-1950-yillar; B. 1942-1947-yillar; C.3 1950-1960-yillar; D. 1936-1945-yillar.
12. Elektron hisoblash mashinalarining ikkinchi avlodi qaysi davrda yaratilgan?
A. 1945-1950-yillar; B. 1942-1947-yillar; C. 1956-1965-yillar; D. 1960-1970-yillar.
13. Elektron hisoblash mashinalarining uchinchi avlodi qaysi davrda ishlab chiqarilgan?
A. 1966-1974-yillar; B. 1955-1960-yillar; C. 1970-1975-yillar; D. 1945-1955-yillar.
14. Elektron hisoblash mashinalarining to’rtinchi avlodi qaysi davrda ishlab chiqarilgan?
A. 1970-yildan boshlab hozirgacha; B. 1965—1975-yillar;
C. 1975-yildan boshlab hozirgacha; D. 1977—1985-yillar.
15.Kompyuterning asosiy qurilmalari:
A.modem, printer, monitor, klaviatura; B.sistemali blok, monitor, klaviatura, sichqoncha;
C. sistemali blok, printer, klaviatura, sichqoncha; D. sistemali blok, monitor, sichqoncha, modem.
16.Kompyuterning qo’shimcha qurilmalari:
A. klaviatura, multimedia, skaner, monitor; B. printer, monitor, multimedia, skaner;
C. printer, modem, multimedia, skaner; D. printer, monitor, skaner, sistemali blok.
A. ma’lumotlarni tasvirlovchi qurilma; B. hisoblashni bajaruvchi qurilma;
C.ma’lumotlarni qayta ishlovchi va kompyuterni boshqaruvchi qurilma; D. to’g’ri javob A va B.
18. Kompyuter doimiy xotirasi deb . ga aytiladi.
A. Vinchester ; B.Fleshka C.Disket; D. optic disk;
19. Sistemali blok ichida quyidagilar mavjud:
A.protsessor, xotira, diskyurituvchi, kolonka, sichqoncha; B. protsessor, xotira, diskyurituvchi, plata;
C. modem, printer, monitor, klaviatura; D. protsessor, printer, monitor, plata.
20. PENTIUM nomi nimani bildiradi?
A. printer markasini; B. kompyuter markasini; C. monitor markasini; D. protsessor markasini.
21. Microsoft kompaniyasi nima yaratadi?
A. pentium kompyuterlarini; B. kompyuterlar uchun dasturlarni; C. printerlarni; D. klaviaturalarni.
22. Skaner nima uchun xizmat qiladi?
A. hujjatlarni chop etish uchun; B. rasmlarni ko’rish uchun; C. kompyuterga turli ma’lumotlarni o’tkazish uchun; D. ma’lumotlarni – uzatish uchun.
23. Printer qaysi qurilmaga ulanadi?
A. monitorga; B. sistemali blokga; C. klaviaturaga; D. modemga.
24. Diskyurituvchi nima uchun xizmat qiladi?
A. hujjatlarni chop etish uchun; B. to’g’ri javoblar C va D; C. disketalar bilan ishlash uchun;
D. ma’lumotlarni xotiraga kiritish uchun.
25. Sichqoncha nima uchun kerak?
A. main yozish uchun; B. ma’lumotlarni chop etish uchun;
C. ma’lumotlarni aks ettirish uchun; D. turli obyektlarni boshqarish uchun.
8- sinf Informatika II Chorak
1. Protsessor bu .
A. ma’lumotlarni tasvirlovchi qurilma; B. hisoblashni bajaruvchi qurilma;
C.ma’lumotlarni qayta ishlovchi va kompyuterni boshqaruvchi qurilma; D. to’g’ri javob A va B.
2. Printer qaysi qurilmaga ulanadi?
A. monitorga; B. sistemali blokga; C. klaviaturaga; D. modemga.
3. . PENTIUM nomi nimani bildiradi?
A. printer markasini; B. kompyuter markasini; C. monitor markasini; D. protsessor markasini.
4.Operatsion sistema nechta sifatga ega?
A. 1 ta; B.2; C.3 ta; D .4 ta
5.Dastlabki UNIX operatsion sistemasi qachon yaratilgan?
A.1971 yil; B.1998 yil; C. 2000 yil; D. 2001 yil
6 .Quyidagilardan qaysi biri qobiq dastur?
Word; B. paint ; C. Norton commander; D. Excel;
7. “Interfeys” so`zining ma`nosi nima?
A) O`zaro bo`g’lanish B) Xalqaro hamkorlik C) Tashqi qurilma D) Dunyo ma`lumotlari ombori
8 Kompyuterning arifmetik mantiqiy qurilmasi – bu
A) modem B) plotter C) monitor D) protsessor
9. Qaysi tashqi xotiraga faqat bir marta axborot yozish mumkin?
A) disketa B) CD-R
C) flash-xotira D) A va B
10. Quyidagi tashqi xotiralardan qaysi birining o’lchami 3,5 dyum?
A) disketa B) CD-disk C) DVD-disk D) barchasi
11. A — “yolg`on”, B — “rost” bo`lsa,
(BA) mantiqiy ifodaning qiymatini toping.
A) “rost” B) “yolg`on” C) aniqmas D) 4
12. Insonning dastur bilan va dasturning inson bilan o`zaro aloqasi nima deyiladi?
B) apparatli interfeys
C) dasturiy-apparatli interfeys
D) fodalanuvchi interfeysi
13. Diskyurituvchi, printer, flash-xotira kabi qurilmalar ulanadigan asosiy platadagi maxsus joylar qanday ataladi?.
A) port B) diskovod C) slot D) USB
14. Qattiq magnit disklar boshqacha qanday nomlanadi?
A) CD disk B) flesh xotira C) EMD D) Vinchester
15. 5.25 va 3.5 duym diametrli magnit diskning o’lchamlarini bopshqacha ifodalang.
A.133 mm 90 mm; B.144 mty 90 mm; C. 144 mm 89 mm; D.133 mm 89 mm;
16. Protsessor va xotira o’rtasida axborot almashinuvini ta’minlaydi:
A. trigger; B. registr; C. shina; D. slot.
17. Kompyuterning asosiy qurilmalari:
A.klaviat, protsessor, displey; B.protsesor,xotira, kiritish-chiqarish qurilmasi; C. protsessor, klaviatura,diskyuritgich;
D. protsessor, klaviatura, diskyuritgich, printer.
A.ikkita turg’un holatning birida turgan hamda teskari aloqa vositasiga ega bo’lgan kompyuter elementi;
B. bir necha sondagi triggerlar, mantiqiy elementlar bir-lashmasidan tashkil topib, berilgan axborotni o’z xotirasida saqlash, kerak bo’lgan holda o’zgartirish va uzatish uchun mo’ljallangan tezkor xotira qurilmasi;
C. o’z kirishiga kirib kelayotgan ma’luni bir shakldagi signal yoki impulsiarni sanash uchun mo’ljallangan qurilma;
D. sonlarni qo’shish uchun xizmat qiladigan qurilma.
19. Vinchester nechta mantiqiy qismdan iborat bo’lishi mumkin?
A. 1; B.2; C. 1 yoki 2; D. 3
20.Qaysi biri operatsion sistema
A.windows B.word C.paint D .powerpoint
21. Qaysi javobda mantiqiy ammallar tugri yozilgan?
A.mantiqiy qo`shish , mantiqiy ko`paytirish, inkor
B. mantiqiy ko`paytirish,mantiqiy daraja C. mantiqiy ko`paytirish, inkor, ildi D. mantiqiy qo`shish,ildiz,daraja
22.Software kompyuterning qanday qismi?
A.Mantiqiy B.Dasturiy C.Texnik ta`minot D.Mantiqiy,texnik ta`minot
23.Qaysi biri amaliy dastur?
A.Windows B.Word C.B va D javoblar D.Paint
24. Qaysi biri qurilmalar interfeysini ifodalaydi
A.Dasturiy B.Apparatli C.Dastuli aparatli D.Foydalanuvchi
25. Windows so`zining ma`nosi?
A.Derazalar,oynalar B.Bo`lim oynasi C.Deraza D.Bo`lim oynasi, deraza
8-sinflar III chorak testlari
1.MS Excelda satr bilan ustunning kesishgan joyi nima deyiladi?
A.rekvizit B. yacheyka C. katakcha D. barchasi
2.MS Excel dasturi nima maqsadda qo ‘llaniladi?
A) MO bilan ishlashda
B.rasmlar chizish uchun C. elektron jadvalda ishlash uchun D. t/j yo’q
3.MS Excelda satrlar qanday nomlanadi?
A.Harflar B.Arab raqamlari C.Baytlar bilan D.So ‘zlar bilan
4.Excelda quyidagilardan qaysi bin matematik funksiya?
A) MAX B) MIN C)barchasi D) SUM
5.Misrosoft kompaniyasi nima yaratadi?
A) Pentium kompyuterlarin B) Kompyuter uchun dasturlarni
C) Printerlarni D)Klaviaturalarni
6.MS Exselda yangi sahifa hosil qilish uchun klaviaturada qaysi tugmalar tanlanadi?
A) ctrl+N B) ctrl+P C) Alt+F1 D) t/j yo’q
7.MS Excel dasturining fayl kengaytmasini ko’rsating?
A) .pcx B) .txt C) .dos D) .xls
8.Quyida keltirilgan ifodaning to’g’ri qiymatini aniqlang? (AVB)^7(CVD)
Agar A=rost B=yolg’on C=rost D=yolg’on
9. Printerlarning qanday turlari mavjud? A) Bosma va lazerli B) Bosma va purkovchi C) bosma, purkovchi, lazer D) t/j yo’q
10.Kompyuterning asosiy qurilmalarini aniqlang.A) sichqoncha, klaviatura, blok-sxema B) klaviatura, sistema bloki, monitor, sichqoncha
C) modem, klaviatura, skaner D) t/j yo’q
11.Elektron jadvalning asosiy vazifasi nimadan iborat?
A.Hisob-kitobni avtomatlashtirish B.Matn tayyorlash C.RAsmni qayta ishlash D.A va B javoblar
12.ЗАМЕНИТЬ(“olma”; 3; 2; “tin”) natijani aniqlang?
A.Olma B.lma C.oltin D.Oltim
13. Siz qaysi OS da ishlaysiz?
A) UNIX B) MS DOS C) WINDOWS D) barchasida
14. Quyida berilgan ifodaning qiymatini aniqlang? (A^B)V(C^D)
A=rost B=yolg’on C=rost D=yolg’on
A) Rost B) Yolg’on C) Ifoda xato yozilgan D.tog`ri javob yoq
15. Fayl nomi necha qismdan iborat bo`ladi
16. . Excelda Al=7, B3=9 bo’lsa,
“=KOPEHb(B3)+КОРЕНЬ(ВЗ+А1)” ning javobi nechaga teng?
A) 7 B) 16 C) 13 D) 4
17. . Excelda (Al:B4) blokda nechta katakcha bor?
A) 8 ta B) 4 ta C) 6 ta D) 2 ta
18. . Excel katakchasiga qanday ma’lumotlat yozilishi mumkin?
A) son B) matn C) formula D) barchasi
19. . Excel katakchasi nusxasining boshqa katakchaga nimasi ko’chirilishi mumkin?A) qiymati B) formati C) formulasi D) barchasi
20. Elektron jadvalda ustunlar qanday nomlanadi?
A) A,B,C. Z.. B) 1,2,3,4. C) ixtiyoriy D) o’ngdan chapga
21. . Excel katakchasiga qanday ma’lumotlat yozilishi mumkin?
A) son B) matn C) formula D) barchasi
22. Excel katakchasi nusxasining boshqa katakchaga nimasi ko’chirilishi mumkin?
A) qiymati B) formati C) formulasi D) barchasi
23. MS Excel dasturida diagrammalar qaysi menyu orqali joylashtiriladi?
A) Format B) Joylashtirish C) Ko’rinish D) to’g’ri javob yo’q
24. Excelda (Al:B5) blokda nechta katakcha bor?
A) 8 ta B) 10 ta C) 6 ta D) 2 ta
25. EXCEL ning dastlabki naqli qachon yaratilgan?
A) 1992 y. B) 1994 y.C) 1987 y. D) 1985 y.
8-sinf Informatika fanidan IV chorak uchun test savollari
1. Operatsion sistemani faollashtiruvchi dastur qaysi?
A) Boot Record B) BIO. com
C) DOS.com D) Command.com
2. Keltirilgan qaysi nom qattiq diskka mos?
A) A: B) B: C) C: D) A: yoki B:
3. Elektron jadvalda satr tartib raqami oldiga qo`yilgan ”$” belgisi nimani anglatadi?
A) pul formatini B) nisbiy murojaatni
C) absolyut murojaatni
D) formula boshlanishini
4. Excelda D2 katakchadagi “=$A1*B$3” formulaning E3 katakchaga nusxasini toping.
5. Qaysi tashqi xotiraga faqat bir marta axborot yozish mumkin?
A) disketa B) CD-R
C) flash-xotira D) A va B
6. Quyidagi tashqi xotiralardan qaysi birining o’lchami 3,5 dyum?
A) disketa B) CD-disk
7. A — “yolg`on”, B — “rost” bo`lsa,
(BA) mantiqiy ifodaning qiymatini toping.
A) “rost” B) “yolg`on” C) aniqmas
8. Insonning dastur bilan va dasturning inson bilan o`zaro aloqasi nima deyiladi?
A) dasturiy interfeys
B) apparatli interfeys
C) dasturiy-apparatli interfeys
D) fodalanuvchi interfeysi
9. EXCELda tayyorlangan hujjat qanday kengaytmali faylda saqlanadi?
A) .doc B) .xls C) ,txt D) .bmp
10. EXCEL ning dastlabki naqli qachon yaratilgan?
A) 1992 y. B) 1994 y.
C) 1987 y. D) 1985 y.
11. Bir katakchaga bir necha satrdan iborat matnni kiritish uchun har bir satr oxirida qaysi klavishlarni birgalikda bosish kerak?
A) Ctrl+Enter; B) Ctrl+Shift
C) Alt + Enter; D) Alt+Shift
12. EXCELda katakchalarni birlashtirish uchun uskunalar majmuasining qaysi elementidan foydalaniladi ?
A) 28 B) 576 C) 36 D) 25
15. Excelda Al=7, B3=9 bo’lsa,
“=KOPEHb(B3)+КОРЕНЬ(ВЗ+А1)” ning javobi nechaga teng?
A) 7 B) 16 C) 13 D) 4
16. Exselda A1=25 va B3=7 bo`lsa, ОСТАТ(A1,B3)? ning qiymati nimaga teng?
A) 4 B) 3 C) 5 D) 3,5
17. Diskyurituvchi, printer, flash-xotira kabi qurilmalar ulanadigan asosiy platadagi maxsus joylar qanday ataladi?.
A) port B) diskovod C) slot D) USB
18. Qattiq magnit disklar boshqacha qanday nomlanadi?
A) CD disk B) flesh xotira
C) EMD D) Vinchester
19. Excelda (Al:B4) blokda nechta katakcha bor?
A) 8 ta B) 4 ta C) 6 ta D) 2 ta
20. Excelda Al=5, B3=4 bo’lsa,
“=CP3HAЧ(4*A1;B3*A1;5)” ning natijasi necha?
A) 45 B) 30 C) 15 D) 5
21. Elektron jadvalda ustunlar qanday nomlanadi?
C) ixtiyoriy D) o’ngdan chapga
22. Excel katakchasiga qanday ma’lumotlat yozilishi mumkin?
A) son B) matn C) formula D) barchasi
23. Excel katakchasi nusxasining boshqa katakchaga nimasi ko’chirilishi mumkin?
A) qiymati B) formati
C) formulasi D) barchasi
24. MS Excel dasturida diagrammalar qaysi menyu orqali joylashtiriladi?
A) Format B) Joylashtirish
C) Ko’rinish D) to’g’ri javob yo’q
25. Quyidagi Excelda tuzilgan ifoda qanday natija beradi?
ЗАМЕНИТЬ( “Iskandar”; 3 ; ЗНАЧЕН(“3210”); “yon”)
A) Isyon B) Ikanyon
C) Inyon D) Yozuvda xato bor
8-sinf Informatika test javoblari
Axborot texnologiyalari bo`yicha namunaviy attestatsiya savollari. 2018-yil
Axborot texnologiyalari bo`yicha namunaviy attestatsiya savollari. 2018-yil
On 06.06.2018 By shuhrat In Attestatsiya savollari, O’QITUVCHILARGA, Test savollari 1 fikr
AXBOROT TEXNOLOGIYALARI SOHASIDA
HUQUQIY ASPEKTLAR
1. Axborot tizimlari yoki axborot resurslariga kim egalik qilishi mumkin?
JAVOB: Yuridik yoki jismoniy shaxslar
2.Axborot resurslarida saqlanayotgan va ishlov berilayotgan, elektron raqamli imzo bilan tasdiqlangan va qog`oz ko’rinishidagi xujjat bilan bir xil yuridik kuchga ega bo’lgan axborot nima deb ataladi?
JAVOB: Elektron hujjat
3. O’zbekiston Respublikasining ”Axborotlashtirish to’g`risida”gi qonuniga muvofiq faoliyat yurituvchi, aloqa va axborotlashtirish sohasini muvofiqlashtiruvchi boshqaruv organi kim?
JAVOB: O’zbekiston aloqa va axborotlashtirish agentligi
4. Axborot resurslari bu:
JAVOB: Axborot tizimi tarkibidagi elektron shakldagi axborot, ma’lumotlar banki va ma’lumotlar bazasi
5. Maxfiy axborot bu:
JAVOB: Foydalanilishi qonun hujjatlariga muvofiq cheklab qo’yilgan hujjatlashtirilgan axborot
6. Axborotni muhofaza etish tushunchasi nimani anglatadi?
JAVOB: Axborot borasidagi xavfsizlikka tahdidlarni oldini olish va ularni oqibatlarini bartaraf etish chora-tadbirlarini
7. Axborotni muhofaza etish qanday maqsadlarda amalga oishiriladi?
JAVOB: Shaxs, jamiyat va davlatning axborot sohasidagi xavfsizligiga tahdidlarning, hamda axborotning mahfiyligini oldini olish maqsadida
8. Axborotlashtirish sohasini davlat tomonidan tartibga solish kim tomonidan amalga oshiriladi?
JAVOB: O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi va u maxsus vakolat bergan organ tomonidan
9. Axborotlashtirish bu…
JAVOB: Yuridik va jismoniy shaxslarning axborotga bo’lgan ehtiyojlarini qondirish uchun axborot resurslari, axborot texnologiyalari hamda axborot tizimlaridan foydalangan holda sharoit yaratishning tashkiliy ijtimoiy-iqtisodiy va ilmiy-texnikaviy jarayoni
10. O’zbekiston Respublikasida axborotlashtirish bo`yicha qanday Qonunlar qabul qilingan?
JAVOB: «Axborotlashtirish to’g`risida», «Elektron tijorat to’g`risida», «Elektron hujjat aylanishi to’g`risida», «Elektron raqamli imzo to’g`risida» va boshqalar.
11. «Axborot» tushunchasiga ta`rif bering?
JAVOB: Manbalari va taqdim etilish shaklidan qat’iy nazar shahslar, predmetlar, faktlar, voqealar, hodisalar va jarayonlar to’g`risidagi ma’lumotlar
12. «Axborotlashtirish to’g`risida”gi O’zbekiston Respublikasi Qonunining asosiy maqsadi:
JAVOB: Axborotlashtirish sohasidagi munosabatlarni tartibga solish
13. «Axborot erkinligi prinsiplari va kafolatlari to’g`risida”gi O’zbekiston Respublikasi Qonunining asosiy maqsadi:
JAVOB: Axborot erkinligi prinsipi va kafolatlariga rioya etilishini ta’minlash
14. «Elektron hujjat aylanishi to’g`risida”gi O’zbekiston Respublikasi Qonunining asosiy maqsadi:
JAVOB: Elektron hujjat aylanish sohasidagi munosabatlarni tartibga solish
15. «Elektron tijorat to’g`risida”gi O’zbekiston Respublikasi Qonunining asosiy maqsadi:
JAVOB: Elektron tijorat sohasidagi munosabatlarni tartibga solish
DAVLAT ORGANLARIDA ZAMONAVIY AKT
1.Axborot texnologiyalarini qo’llab avvaldan shakllantirilgan davlat xizmatlarini fuqarolar, biznes va davlatning boshqa tarmoqlariga axborotlarni taqdim etish nima deb ataladi?
JAVOB: Elektron hukumat
2.Davlat axborot resurslarini shakllantirish ishlarini tashkil etish va muvofiqlashtirish qaysi organ tomonidan amalga oshiriladi?
JAVOB: O’zbekiston aloqa va axborotlashtirish agentligi
3.Davlat axborot resurslarini hisobga olish va ro’yhatdan o’tkazish qaysi organ tomonidan amalga oshiriladi?
JAVOB: O’zbekiston aloqa va axborotlashtirish agentligi
4.Davlat organining normativ-huquqiy hujjatlari ushbu organning rasmiy saytiga qaysi muddatda joylashtirilishi zarur?
JAVOB: Besh ish kunidan kechikmay
5.Davlat organining rasmiy sayti qaysi domen zonasida joylashtirilishi kerak?
JAVOB: Gov
6.Portalni shakllantirish yo’li bilan internet orqali fuqarolarga barcha davlat xizmatlari majmuini taqdim etuvchi «elektron hukumat” tizimining tashkil etuvchisi:
JAVOB: G2C – (Hukumat-Fuqaro)
7.Davlatni boshqarish organlari bilan biznes o’rtasida samarali munosabatlarni shakllantiruvchi «elektron hukumat” tizimining tashkil etuvchisi:
JAVOB: G2B – (Hukumat – Biznes)
8.Davlat organlari o’rtasidagi o’zaro munosabatlarni shakllantiruvchi «elektron hukumat” tizimining tashkil etuvchisi:
JAVOB: G2G – (Hukumat – Hukumat)
9.«Elektron hukumat» nima?
JAVOB: Axborotlarga elektron ishlov berish, uzatish va tarqatish vositalari asosida davlatni boshqarish tizimi
10.Yagona oyna Markazlari faoliyati yo’nalishi
JAVOB: Bir joydan turib aholiga keng miqyosida ijtimoiy xizmatlarni ko’rsatish
APPARAT VA DASTURIY TA’MINOT
1.Qaysi qurilma yordamida Internetga ulanish mumkin?
JAVOB: Modem
2.Operatsion tizim – bu:
JAVOB: Kompyuterning barcha qurilmalarini o’zaro ishlashini va ularni ishlatishga foydalanuvchilarga ruxsat beruvchi dasturlar to’plami
3.Kompyuter qurilmalariga xizmat ko’rsatuvchi darsturlar qanday nomlanadi?
JAVOB: Drayver
4.Arxivlovchi-dastur bu:
JAVOB: Fayllarni siquvchi dastur
5.Axborotning eng kichik o’lchov birligi nima?
JAVOB: Bit
6.Bir bayt necha bitga teng?
JAVOB: 8
7.Bir kilobayt necha baytga teng?
JAVOB: 1024
8.Axborot tashuvchi disklarni hajmi bo’yicha o’sib borish tartibini ayting?
JAVOB: Floppi – CD – DVD – HDD
9.Tarmoq platasi (adapteri) nima uchun ishlatiladi?
JAVOB: Kompyuterni lokal tarmoqqa ulash
10.Kompyuter xotirasi uchun xarakterli bo’lgan parametri:
JAVOB: Hajm
11. «Kompyuter ishlab turgan vaqtda unga ma’lumotlarni kiritish qurilmasi”
JAVOB: Kiritish qurilmasi
12. Kiritish qurilmalari…hisoblanadi?
JAVOB: Klaviatura va sichqon
13.Axborotni vizual tasvirlash uchun mo’ljallangan qurilma qanday nomlanadi?
JAVOB: Monitor (displey)
14. «Mexanik harakatni ekrandagi kursor harakatiga aylantirib beruvchi mexanik manipulyator», so’z nima haqida bormoqda?
JAVOB: Sichqon
15. Qanday qurilmalar foydalanuvchi tomonidan axborotlarni kompyuterga kirituvchi asosiy qurilmalar hisoblanadi?
JAVOB: Klaviatura va sichqon
16. Kompyuterlarda ma’lumotlarni to’plovchi asosiy qurilma qanday nomlanadi?
JAVOB: Qattiq disk
OPERATSION TIZIMDA ISHLASH BO’YICHA KO’NIKMALAR.
1.Klaviatura tugmalarini «yopishish” (Залипание) rejimini qanday o’chirish mumkin?
JAVOB: SHIFT tugmasini 5 marta bosish orqali
2.Yorliq yoki biror nishonani belgilab sichqonchaning chap tugmasini bosish, klaviaturadagi qaysi tugmani bosish bilan teng kuchli?
JAVOB: PROBEL (oraliq joy tugmasi)
3. Doppix operatsion tizimida qanday tugmalar «Горячие» deb nomlanadi?
JAVOB: SHIFT, CTRL va ALT SHIFT
CTRL, ALT va ESC
F1 – F12 Ikki va undan ortiq harakatlarni bajarishga mo’ljallangan maxsus tugmalar
Alohida bo’yruqlarni bajarishga mo’ljallangan maxsus tugma va tugmalar birikmasi
4. «Документы» katalogiga hozirgina ishchi stoldan ko’chirilgan fayllni klaviaturaning qaysi tugmalarini baravar bosish yordamida joylashtirish mumkin?
JAVOB: CTRL+V
5. Belgilangan faylni klaviaturaning qaysi tugmalarini baravar bosish yordamida qirqib olish (вырезать – asl nusxasini saqlamagan holda qirqib olish) mumkin?
JAVOB: CTRL+X
6. Belgilangan fayl nushasini klaviaturaning qaysi tugmalarini baravar bosish yordamida ko’chirib olish mumkin?
JAVOB: CTRL+C
7. Arxivlardagi «Информация для восстановления» nima uchun kerak?
JAVOB: Arxivdagi fayllarni oddiy usul bilan arxivdan ajratib olish uchun
Arxiv fayllarni qisman shikast yetgan vaqtda qayta tiklash imkoniyatiga ega bo’lish uchun
O’qirib tashlangan arxivlarni qayta tiklash uchun
Ma’lum arxivatorlarlarga fayllarni arxivdan ajratib olish uchun
Kerak emas, bu ortiqcha axborot
8. Istalgan standart ilovalarning to’liq ochilmagan oynalarini bir joydan ikkinchi joyga qanday siljitish mumkin?
JAVOB: Sarlavha qatoriga kursor olib boriladi. Sichqonchaning chap tugmasini bosib turgan holda oyna bir joydan ikkinchi joyga suriladi.
9. Agar sichqoncha sozlagichida kursorning «yopishish” (Залипание) rejimi yoqib qo’yilgan bo’lsa, bu kursorning o’zini tutishida qanday aks etadi?
JAVOB: Ob’yektni belgilab sichqonchaning chap tugmasi biroz bosib turilsa kursor ob’ektga «yopishadi” va uni siljitish sichqonchaning chap tugmasini bosmasdan amalga oshirilishi mumkin
10. Faylni savatga tushirmagan holda qanday qilib o’chirib tashlash mumkin?
JAVOB: Fayl belgilanadi, SHIFT tugmasi bosiladi va uni qo’yib yubormagan holda DELETE tugmasi bosiladi.
11. Nima sababdan fayl nomi qayta nomlanganda uning nishonasi o’zgarib qoladi?
JAVOB: Fayl kengaytmasi (расширение файла) o’zgargan
12. Muayyan holatda (по умолчанию) kontekst menyusi qanday qilib chaqiriladi?
JAVOB: Sichqonchaning o’ng tugmasi orqali
13. Ilova oynalari o’z o’lchamlarini qanday chegara doirasida o’zgartira oladi?
JAVOB: Hujjat oynasi chegarasi doirasida
Dastur o’lchami doirasida
Muloqot oynasi doirasida
Ish stoli o’lchami doirasida
O’lchamni o’zgartirishda hech qanday cheklanishlar mavjud emas.
14. Siz OpenOffice.org Writer muharririda ishlayapsiz. Ish vaqtida KCalc ilmiy kalkulyatordan foydalanish zarur. Har ikkala dastur bir vaqtda ishga tushirilgan. Dasturlarning biridan ikkinchisiga o’tishga imkon beruvchi tugmalar kombinatsiyasi:
JAVOB: ALT+TAB
15. Agar savatga sichqoncha ko’rsatkichini olib borib uning o’ng tugmasini bosib, paydo bo’lgan kontekst menyusida «Очистить корзину» punkti tanlansa nima sodir bo’ladi?
JAVOB: Savatdagi barcha fallar o’chirib tashlanadi
16. ALT+TAB tugmalari kombinatsiyasi nima uchun qo’llaniladi?
JAVOB: Yuklangan ilovalar va ochib qo’yilgan oynalarning biridan ikkinchisiga tez o’tish uchun
17. «Autostart» nima?
JAVOB: Shikastlangan fayllarni tiklash uchun ishlatiladigan tizimning maxsus rejimi
Ilova nishonalari joylashtiriladigan tizim papkasi. Tizim yuklanganda ular avtomatik ravishda ishga tushadi
Tizimni avtomatik tarzda yuklash vaqtini belgilashga imkon beruvchi ish rejimi
Foydalanuvchi nomi va parolini kiritmagan holda tizimga kirish
Belgilangan vaqtda foydalanuvchi nomi va parolini kiritmagan holda tizimga kirish
18. Doppix operatsion tizimida fayl kengaytmasi nima?
JAVOB: Faylning nomidan keyin ko’rsatiladigan, fayl tipini inentifikatsiyalovchi, hamda uni ochish uchun dasturni aniqlab beruvchi belgi
Grafik fayl o’z ichiga olgan tasvir elementlari soni
Mazkur fayllni ochishga mo’ljallangan dastur nomi
Faylni ocha oladigan foydalanuvchi nomi
Grafik, matn va multimediali fayl tarkibi
19. Konqueror fayl menedjerining asosiy uskunalar panelidagi «Назад» va «Вверх» tugmalarining farqi nimada?
JAVOB: Hech qanday farqi yo’q, ular bir-birini takrorlovchi tugmalar
«Назад» tugmasi oldingi oyna yoki direktoriyaga qaytishga, «Вверх» tugmasi esa bir pog`ona yuqoridagi papkaga qaytishga imkon beradi.
Istalgan papkadan «Вверх» tugmasini bir marta bosib «Мой компьютер» papkasiga o’tish mumkin.
«Назад» tugmasi esa oldingi oyna yoki direktoriyaga qaytish uchun ishlatiladi.
«Назад» tugmasi o’zak direktoriyasiga qaytish uchun, «Вверх» tugmasi esa keyingi papkaga o’tish uchun ishlatiladi.
«Nazad» tugmasi har doim «Документы» papkasiga qaytish uchun, «Вверх» tugmasi esa keyingi papkaga o’tish uchun ishlatiladi.
20. Doppix operatsion tizimining ko’p sozlashlari (Настройки) amalga oshiriladigan dastur nomi qanday?
JAVOB: KDE boshqarish markazi
Doppix topshiriqlar dispetcheri
Doppix boshqarish markazi
Kompyuterni sozlash
KDE tizimli monitori
21. Fayllarni arxivlash nima?
JAVOB: Bu fayllar hajmini maxsus dastur va utilitlar yordamida kichraytirish (zichlash)
22.Siz xato qilib boshqa faylni savatga ko’chirib qo’ydingiz. Joriy papkani tark etmagan holda faylni o’chirishni bekor qilish mumkinmi?
JAVOB: Ha mumkin, buning uchun CTRL+Z tugmalar kombinatsiyasini bosamiz.
23. Belgilangan fayl yoki papkani kesib olish va qo’yish imkonin beruvchi bir juft tugmalar kombinatsiyasini ayting?
JAVOB: CTRL+X, CTRL+V
24. Ish stoliga nima sababdan dastur nishonlari joylashtiriladi?
JAVOB: Dasturlarni yuklash uchun yo’l sifatida, dastur nishonasi ikki marotaba bosilsa dastur ishga tushadi.
OPERATSION TIZIMDA ISHLASH BO’YICHA KO’NIKMALAR.
1.Operatsion tizim va kompyuter funksiyalaridan foydalanish hamda ularni boshqarish bo’yicha to’liq huquqga ega bo’lgan foydalanuvchini turini ayting?
JAVOB: Administrator
2.Faqatgina o’zining qayd ma’lumoti sozlashlarini o’zgartirish huquqiga ega bo’lgan, ammo dasturlarni o’rnatish va operatsion tizim funksiyalarini sozlash bo’yicha cheklovlari mavjud bo’lgan foydalanuvchi turini ayting?
JAVOB: Oddiy foydalanuvchi (Polzovatel)
3.Tizimga parolsiz kirish huquqi mavjud, ammo kompyuter va operatsion tizimni boshqarish bo’yicha hech qanday imkoniyatga ega bo’lmagan foydalanuvchi turini ayting?
JAVOB: Mehmon foydalanuvchi (Гост)
4. Tizimga kirish uchun har bir foydalanuvchidan qanday ma’lumotlar kiritish talab qilinadi?
JAVOB: Login va parol
5. Tizimga kirishda foydalanuvchining logini va paroli noto’g`ri kiritilsa qanday jarayon sodir bo’ladi?
JAVOB: Parolni kiritish qaytadan so’raladi
6. Tizimga kirishda foydalanuvchining logini va paroli to’g`ri kiritilsa qanday jarayon sodir bo’ladi?
JAVOB: Tizim yuklanadi va ekranda ish stoli tasviri paydo bo’ladi
7. Kompyuter kutish rejimiga o’tganda qanday jarayon sodir bo’ladi?
JAVOB: Kompyuterning xotirasiga dasturlarning joriy holati yozib olinadi, ventilyatorlar o’chiriladi va kompyuter elektr manbani tejash rejimiga o’tadi.
8. Nomi, kengaytmasi va hajmiga ega bo’lgan u yoki bu turdagi axborotlarni o’zida jamlagan ob’ekt qanday nomlanadi?
JAVOB: Fayl
9. O’zining mos belgisiga va nomiga ega, biror dastur yoki papkaga bo’lgan murojatni amalga oshiruvchi ob’ekt qanday nomlanadi?
JAVOB: Yorliq
10. Diskda o’z nomiga ega bo’lgan va o’zida turli fayl ob’ektlarini va yorliqlarni jamlagan ob’ekt qanday nomlanadi?
JAVOB: Papka
11. Bir guruh fayllar va papkalarni ketma-ket belgilash uchun klaviaturaning qaysi tugmasidan foydalaniladi?
JAVOB: Shift
12. Fayllar va papkalarni ixtiyoriy tartibda belgilash uchun klaviaturaning qaysi tugmasidan foydalaniladi?
JAVOB: Ctrl
13. Qaysi tugmalar birikmasi yordamida almashish buferiga ob’ektlarning nusxasi olinadi?
JAVOB: Ctrl+C
14. Qaysi tugmalar birikmasi yordamida ob’ektlarning nusxasi almashish buferidan tanlangan papkaga qo’yiladi?
JAVOB: Ctrl+V
15. Klaviaturaning qaysi tugmasi yordamida ob’ektlarni o’chirish mumkin?
JAVOB: Delete
16. O’chirilgan fayllar qayerga yuboriladi?
JAVOB: Savatga
17. Qaysi ob’ekt foydalanuvchining operatsion tizim bilan muloqotini ta’minlab beruvchi asosiy interfeys hisoblanadi?
JAVOB: Boshqaruv paneli
18. Qanday amal yordamida biror fayl yoki papkani savatga (korzinaga) jo’natmasdan butunlay o’chirish mumkin?
JAVOB: Shift+Delete
19. Odatda savatdan (korzinadan) ob’ektlarni tiklash jarayonida ular qayerga tiklanadi?
JAVOB: O’chirilgan vaqtdagi asl joyiga
20. Bitta disk doirasida sichqoncha ko’rsatkichi bilan tutgan holda biror fayl yoki papka bir papkadan ikkinchisiga olib o’tilsa nima sodir bo’ladi?
JAVOB: Birinchi papkadan ikkinchi papkaga ob’ekt to’liq ko’chiriladi
21. Bir mantiqiy diskdagi papkadan ikkinchi bir mantiqiy diskdagi papkaga biror fayl yoki papka sichqoncha ko’rsatkichi yordamida olib o’tilsa nima sodir bo’ladi?
JAVOB: Ikkinchi papkada tanlangan ob’ektning nushasi
22. Bosh menyuning qaysi bo’limi orqali tizim ma’lumotnomasiga murojat qilinadi?
JAVOB: «Справка и поддержка” bo’limi
MATN MUHARRIRIDA ISHLASH BO’YICHA KO’NIKMALAR.
1.Microsoft Word – bu:
JAVOB: Matn muharriri
2.Microsoft Word dasturi yordamida yaratiladigan hujjatlar qanday nomlanadi?
JAVOB: «Документ”
3.Microsoft Word dasturida yangi hujjat yaratilganda, odatda avtomatik ravishda dastur tomonidan unga qanday nom beriladi?
JAVOB: «Документ 1”
4. Kompyuter diskida yoki ixtiyoriy axborot tashuvchida joylashgan «*.doc» kengaytmali faylga sichqoncha ko’rsatkichi bilan ikki marta bosilsa qanday jarayon sodir bo’ladi?
JAVOB: Microsoft Word dasturi ishga tushiriladi va unga tanlangan hujjat yuklanadi
5. Microsoft Word dasturiga yuklangan hujjatni yopish tartibini ayting?
JAVOB: «Fayl\Выxod» menyu amalini bajarish
6. Microsoft Word dasturi ma’lumotnomasini (Справка) chaqirish qaysi tugma orqali amalga oshiriladi?
JAVOB: F1
7. Microsoft Word dasturiga yuklangan joriy hujjatda «Ctrl+Home» tugmalar birikmasi bosilsa nima sodir bo’ladi?
JAVOB: Hujjatning boshiga o’tish
8. Microsoft Word dasturiga yuklangan joriy hujjatda «Ctrl+End» tugmalar birikmasi bosilsa nima sodir bo’ladi?
JAVOB: Hujjatning oxiriga o’tish
9. Microsoft Word dasturiga yuklangan joriy hujjatda «Ctrl+PageUP» tugmalar birikmasi bosilsa nima sodir bo’ladi?
JAVOB: Hujjatning oldingi sahifasiga o’tish
10. Microsoft Word dasturiga yuklangan joriy hujjatda «Ctrl+PageDown» tugmalar birikmasi bosilsa nima sodir bo’ladi?
JAVOB: Hujjatning navbatdagi sahifasiga o’tish
11. Microsoft Word dasturida sichqoncha yordamida so’zni tezkor belgilash qanday amalga oshiriladi?
JAVOB: So’zga sichqoncha chap tugmasi bilan ketma-ket ikki marta bosish
12. Microsoft Word dasturida sichqoncha yordamida abzatsni tezkor belgilash qanday amalga oshiriladi?
JAVOB: So’zga sichqoncha chap tugmasi bilan ketma-ket uch marta bosish
13. Microsoft Word dasturida sichqoncha yordamida gapni (nuqtagacha bo’lgan matn) tezkor belgilash qanday amalga oshiriladi?
JAVOB: CTRL tugmasini bosgan holda ixtiyoriy gapni sichqoncha tugmasi bilan bosish
14. Microsoft Word dasturida sichqoncha yordamida matnning ixtiyoriy qismlarini ixtiyoriy tartibda (Произволный) belgilash uchun qaysi tugmadan foydalaniladi?
JAVOB: Ctrl
15. Microsoft Word dasturida klaviaturaning strelkali tugmalari yordamida matnlarni belgilash uchun qo’shimcha ravishda qaysi tugmadan foydalaniladi?
JAVOB: Shift
16. Microsoft Word dasturida CTRL tugmasini bosib sichqoncha g`ildiragi aylantirilsa nima sodir bo’ladi?
JAVOB: Hujjat masshtabi o’zgaradi
17. Microsoft Word dasturida kursordan chapdagi belgilarni o’chirish uchun qaysi tugmadan foydalaniladi?
JAVOB: Backspace
18. Microsoft Word dasturida kursordan o’ngdagi belgilarni o’chirish uchun qaysi tugmadan foydalaniladi?
JAVOB: Delete