Ingliz tilida fe l zamonlari nechta

Aytish kerakki, ba’zida ikkilangan inkor hali ham qo’llaniladi.

Ingliz tili grammatikasi zamonlar

Globallashuvning asosiy omillaridan biri turli millat va elatlarning bir-biri bilan bevosita muloqoti hisoblanadi. Bunda chet tillarini jiddiy, intensiv, samarali o‘rganish muhim ahamiyat kasb etadi.

Aynan ana shu masala dolzarbligi, yaqin ikki yilda O‘zbekistonda tobora aktuallashayotgan va intensivlashayotgan xalqaro aloqalar, uchrashuvlar, konferensiya va seminarlardagi muloqotlar chog‘ida yaqqol ko‘zga tashlanmoqda. Ayrim hollarda bu muloqotlarning asosiy bog‘lovchisi – tarjimonlarning uquvsiz va hafsalasizligidan chet ellik mehmonlar oldida noqulay ahvolda qolyapmiz. Ilmiy daraja va unvonga ega bo‘lgan chet tillar mutaxassislarning og‘zaki va yozma tarjimalarida informatsiyaning muhim qismi tushirib qoldirilayotgan vaziyatlar ham uchramoqda, deb yozilgan «Ma’rifat» ​gazetasida chop etilgan maqolada.

O‘zbekistonda tarjimonlar tayyorlashni qoniqarli, deb bo‘lmaydi. Masalaning tarixiga kelsak, yurtimizda chet tillari sifatida g‘arb tillaridan asosan nemis, ingliz, fransuz, ispan, sharq tillaridan esa arab, fors, hind, xitoy, koreys tillari o‘rganilayotganiga salkam 100 yil bo‘lyapti. Bu tillarni o‘rgatish dastavval Toshkent hamda Samarqand davlat universitetlarida, keyinchalik Toshkent davlat pedagogika institutida boshlangan edi. 1948 yilga kelib alohida Chet tillari pedagogika instituti tashkil etildi. O‘qitiladigan tillar o‘rtasidagi o‘zaro mutanosiblik hozirgiday ingliz tiliga 97 foiz, boshqa hamma tillarga 3 foiz emas, deyarli bir xil o‘rin (kvota) ajratilar edi. O‘sha paytlarda ona tilimiz bo‘lmagan rus tili esa deyarli ikkinchi ona tili sifatida o‘qitilardi.

2012 yil 10 dekabrda «Chet tillarini o‘rganish tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi Prezident qarori qabul qilindi. Unga binoan 2013 yildan xalq ta’limida chet tillarini o‘qitish avvalgiday 5-sinfdan emas, balki 1-sinfdanoq yo‘lga qo‘yilishi ko‘zda tutilgan. Bu, albatta, zamon talabi.

Biroq qarorda o‘rganilayotgan chet tillari sifatida asosan degan urg‘u birgina ingliz tiliga qaratilganligi ancha-muncha munozarali holatga sabab bo‘ldi. Bu ingliz tilining xalqaro til ekanligi bilan izohlanadi. Natijada xalq ta’limi tizimidagi barcha ta’lim muassasalarida asosan va hatto faqat ingliz tili o‘qitilishi joriy etildi. Maktablarda ishlayotgan barcha nemis va fransuz tili o‘qituvchilariga qisqa muddatli kurslarda malaka oshirib, ingliz tili o‘qituvchisi sertifikatini olib kelish, aks holda ishdan bo‘shash sharti qo‘yildi. Bunday talabga hamma ham tayyor bo‘lmagan.

Natijada qariyb 5 mingga yaqin nemis va fransuz tili o‘qituvchilari ishdan bo‘shatildi. Busiz ham katta ijtimoiy muammoga aylanib borayotgan ishsizlik oliy ma’lumotli malakali kadrlar hisobiga «ko‘paytirildi». Basharti, mamlakatda asosan ingliz tili o‘qitilishi kerak bo‘lganda ham, masalaga bu tariqa biryoqlama yondashmay, o‘zgarishlarni bosqichma-bosqich amalga oshirish kerak edi.

Maorifchilar «Ota-onalar xohlashyapti» degan javob bilan o‘zlarini oqlashdi. Natijada mamlakatda 97 foiz ingliz tili o‘qitila boshlandi.

Til o‘rgatishdan ko‘zlangan asosiy maqsad — chet tili yordamida uzoq va yaqin mamlakatlar, avvalo, rivojlangan davlatlar bilan o‘zaro manfaatli hamkorlikni yo‘lga qo‘yish, shu yo‘l bilan o‘z mamlakatini turli jabhalarda rivojlangan davlatlar qatoriga olib chiqishdir.

Masalan, O‘zbekiston rivojiga bevosita hissa qo‘shayotgan davlatlardan biri Germaniya Federativ Respublikasidir. 1994 yilda imzolangan Germaniya — O‘zbekiston hamkorlik shartnomasi asosida ikki mamlakat uchun manfaatli qator loyihalar yo‘lga qo‘yilgan. Jumladan, «MAN» yuk mashinalarini ishlab chiqarish, Germaniyaning «Kemnits» zavodi to‘qimachilik texnologiyasining paxtani qayta ishlashda qo‘llanilishi, ta’lim tizimidagi chet el fondlari — Konred Adenaur fondi, Fridrix Ebert fondi, Gyote instituti, Humboldt fondi. Bu ro‘yxatni uzoq davom ettirish mumkin.

Endi «Chet tillarini o‘rganish tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi qaror loyihasida yo‘lga qo‘yilgan salbiy holatlar nimalarda aks etishiga muxtasar to‘xtalsak.

Birinchidan, «Asosan o‘rganiladigan chet tili maqomi»dan mahrum etilgan tillar va ularning vatani bo‘lmish Avstriya, Germaniya, Shveytsariya va Fransiyaning xalqaro maydon va Yevropa Ittifoqidagi o‘rnini hisobga olmaslik.

Ikkinchidan, biz yuqorida tilga olingan iqtisodiy omilni inobatga olmaslik.

Uchinchidan, asosiy deb belgilangan va ikkinchi darajadagi boshqa tillardan didaktik tayyorgarliksiz (o‘quv-me’yoriy hujjatlar, dars ishlanmalari) ish boshlash. (Bu hujjatlar «poyezd yurib ketgandan» so‘ng yilma-yil, yo‘l-yo‘lakay tuzila bordi).

To‘rtinchidan, metodik xususiyatni nazarda tutmaslik. Chet tili o‘qitishni o‘quvchilarni nafaqat gapirish hamda tinglab tushunish, ayni paytda o‘qish va yozishga ham o‘rgatishdan boshlash lozimligi, nutq ko‘nikma va malakalarining o‘zaro mutanosibligi buzilganligi (asosiy maqsad — gapirish va tinglab-tushunishga qaratilib, o‘qish va yozishni butunlay unutish) inobatga olinmaganligi. Natijada 1-sinf o‘quvchilari yil davomida darslikdagi topshiriq va mashqlarni o‘qib, bajarish tugul, hatto shu darslikning nomini ham to‘g‘ri o‘qiy olmaydi. Ona tili tajribasiga asoslanib, noto‘g‘ri talaffuz qiladi (bu didaktik vazifalarni o‘quvchilar hech qanday metodik tayyorgarligi bo‘lmagan ota-ona yordamida bajarishi kerak emish. ) Bu esa xalqaro ta’limiy tajribani noto‘g‘ri talqin qilish va tushunmaslik natijasidir.

Beshinchidan, ta’lim muassasalaridagi o‘quv sharoiti va vaziyatni hisobga olmaslik natijasida barcha maktablar va sinflar ingliz tilini o‘qitadigan pedagog kadrlar bilan ta’minlanmagan.

Oltinchidan, ayrim viloyatlardagi universitetlar (Sirdaryo va Namangan)da nemis tili mutaxassisligi o‘qitilib turgan bir paytda barcha maktablarda nemis tilini o‘qitish umuman to‘xtatib qo‘yildi.

Yettinchidan, ingliz tilini o‘qitishni yo‘lga qo‘yish uchun 5000ga yaqin ingliz tili o‘qituvchilariga ehtiyoj hatto bugunga qadar (6 yildan buyon) to‘la qondirilmagan. Bu bo‘shliqni to‘ldirish uchun esa sobiq nemis va fransuz tili o‘qituvchilari 4 oyda bir «yumalatilib», (to‘rt yilda o‘rgatolmagan va o‘rganolmagan mutaxassislar ingliz tilini o‘rgata oladi, degan sertifikat bilan) ishga jalb qilindi.

Sakkizinchidan, nemis va fransuz tillarining dunyo tamaddunidagi ahamiyatiga e’tibor qilmaslik. Jumladan, nemis tili Yevropa Ittifoqining asosiy ishchi tili maqomida, shuningdek, nemis tili fan va texnologiyalar tili hisoblanadi. Qolaversa, nemis tili Avstriya, Germaniya va Shveytsariyaning davlat tili, Lyuksemburg, Lixtenshteyn, janubi-sharqiy Fransiya, Shimoliy Italiya, Chexiya va Vengriya kabi mamlakatlarda yashovchi nemiszabon xalqlarning kommunikatsiya tili ekanligi ham e’tibordan chetda qoldirilgan.

To‘qqizinchidan, mamlakatimizga kelayotgan sayyohlarning asosiy qismi Yevropaning nemiszabon, farang hududlari vakillaridir.

Nemis tili ixtisosligi o‘quv rejasida pedagogika, psixologiya va metodika fanlariga Nizomiy nomidagi Toshkent davlat pedagogika universitetida boshqalarga nisbatan 3 baravar ko‘p o‘quv kvotalari ajratilgan. Bu esa o‘qituvchi uchun juda zarur bo‘lgan kasbiy tayyorgarlikni kafolatlaydi. Shu sababdan nemis tili o‘qituvchilarini tayyorlash vazifasi asosan pedagogika universiteti va institutlari zimmasiga yuklatilmog‘i lozim. Ammo ayni paytda ahvol buning aksi.

Yetakchi pedagogika universitetida Germaniyaning Frayburg va Haydelberg pedagogika universitetlari bilan hamkorlik shartnomasi bo‘la turib, o‘nlab o‘qituvchi Germaniyada malaka oshirib, talabalar 1-semestrdan til o‘rganib kelmoqda. Shunday bir paytda nemis tili bo‘limi va kafedrasi 2016 yilda tugatilgan, nemis tili o‘qituvchilari tayyorlash esa asosan nopedagogik, jumladan, filologik yo‘nalishdagi universitet va chet tillari institutlariga yuklangan.

O‘qituvchilarni klassifikator bo‘yicha va yetakchilik maqomiga ega bo‘lgan maxsus pedagogik va metodik yo‘naltirilgan me’yoriy hujjatlarni yaratib berayotgan yetakchi pedagogika universitetlari va institutlari tayyorlashi kerak. Biroq qator viloyatlar (Qashqadaryo, Surxondaryo, Qoraqalpog‘istondagi oliy o‘quv yurtlari)dagi nemis tili bo‘limi va kafedralarida nemis tili nazariyasi, uni o‘qitish metodikasiga ixtisoslashmagan, ilmiy darajasi, unvoni yo‘q o‘qituvchilar dars bermoqda.

Muxtasar qilib aytadigan bo‘lsak, chet tillariga e’tibor berilayotgan bir paytda nemis tilining chet tillar orasidagi ulushini 3 foizdan 30 foizga ko‘tarish kerak, deb hisoblaymiz.

Xurram Rahimov, Germaniyadagi Olmon-O‘zbek ilmiy jamiyati raisi,
O‘zbekiston nemis tili o‘qituvchilari assotsiatsiyasi raisi, professor

Ingliz tilida fe’l zamonlari nechta?

Ingliz tili grammatikasida fe’l zamonlari yoki shakllari o’tmish, hozirgi yoki kelajak kabi biron bir voqea sodir bo’lgan paytni bildiradi. Ushbu uchta asosiy shakl tafsilotlarni va o’ziga xosliklarni qo’shish uchun bo’linishi mumkin, masalan, harakat davom etadimi yoki voqealar sodir bo’lish tartibini tavsiflash uchun. Masalan, hozirgi oddiy fe’l zamoni har kuni sodir bo’ladigan harakatlarga tegishli bo’lsa, o’tgan oddiy fe’l zamoni o’tmishda sodir bo’lgan narsani anglatadi. Hammasi bo’lib, 13 ta zamon mavjud.

Fe’l zamon jadvali

Ingliz tilidagi zamonlarning ingliz tilidagi har bir zamondan eng ko’p foydalaniladigan oddiy tushuntirishlari. Qoidalarda bir qator istisnolar mavjud, ingliz tilida ba’zi bir vaqtlar uchun boshqa foydalanish va boshqalar. Har bir zamonda misollar, ingliz tilidagi har bir zamon uchun batafsil bayon qilingan sahifaga havola, shuningdek, ingliz tili jadvali va sizning tushunishingizni tekshirish uchun viktorina mavjud.

Oddiy hozirgi zamon: har kuni sodir bo’ladigan narsalar.

Odatda har kuni tushdan keyin sayrga chiqadi.

Petra shaharda ishlamaydi.

Siz qayerda yashaysiz?

Oddiy o’tgan: o’tmishda biron bir vaqtda sodir bo’lgan narsa.

O’tgan hafta Jeff yangi mashina sotib oldi.

Kecha Piter yig’ilishga bormadi.

Ishga qachon ketdingiz?

Oddiy kelajak: “will” bilan bog’langan kelajakdagi harakatni ifoda etish.

U ertaga uchrashuvga keladi.

Ular sizga yordam berishmaydi.

Siz ziyofatga kelasizmi?

Oddiy kelajak: kelajak rejalarini ko’rsatish uchun “to” bilan juftlik.

Keyingi hafta Chikagodagi ota-onamnikiga boraman.

Elis konferentsiyada qatnashmoqchi emas.

Hozir mukammal: o’tmishda boshlangan va hozirgi kunga qadar davom etayotgan narsa.

Tim bu uyda 10 yildan beri yashaydi.

U uzoq vaqt davomida golf o’ynamagan.

Siz qancha vaqt turmush qurdingiz?

O’tmish mukammal: o’tmishda boshqa bir narsadan oldin nima bo’lgan.

U kelganida Jek allaqachon ovqatlangan edi.

Hisobotni tugatmagan edim, xo’jayinim so’radi.

Barcha pullaringizni sarf qildingizmi?

Kelajak mukammaldir: kelajakda bir nuqtaga qadar nima sodir bo’ladi.

Brayan hisobotni soat beshga qadar tugatgan bo’ladi.

Kechqurun oxiriga qadar Syuzan uzoqqa haydab ketolmaydi.

Ilmiy darajangizga qadar necha yil o’qigan bo’lasiz?

Hozirgi davomli zamon: nima sodir bo’layotgani.

Men ishlayapman da hozirda kompyuter.

U hozir uxlamayapti.

O’tgan doimiy: o’tmishda ma’lum bir daqiqada nima bo’lgan.

Men soat 19 da tennis o’ynab yurgan edim.

U qo’ng’iroq qilganida u televizor ko’rmayotgandi.

O’sha paytda nima qilar edingiz?

Kelajak doimiy: kelajakda aniq bir daqiqada nima bo’ladi.

Keyingi hafta shu safar plyajda yotaman.

Ertaga u bu safar hech qanday zavqlanmaydi.

Ertaga bu safar ishlaysizmi?

Hozirgi mukammal doimiy: hozirgi vaqtga qadar nima bo’lgan.

Men uch soatdan beri ishlayapman.

U bog’da uzoq vaqt ishlamagan.

Siz qancha vaqt ovqat pishirasiz?

O’tmish mukammal doimiy: o’tmishda ma’lum bir vaqtgacha nima bo’lgan.

U kelguniga qadar ular uch soat davomida ishlaganlar.

Biz anchadan beri golf o’ynamagan edik.

U so’raganda siz qattiq ishlagan edingizmi?

Kelajak mukammal va doimiy: kelajakda ma’lum bir daqiqagacha nima sodir bo’ladi.

Ular kun oxirigacha sakkiz soat davomida ishlashgan.

U test topshirganda u juda uzoq vaqt o’qimaydi.

Tugatganingizgacha qancha vaqt o’sha o’yinni o’ynaysiz?

Boshqa manbalar

Agar siz o’qishni davom ettirishni istasangiz, ushbu zamon jadvali sizga fe’l zamonlari haqida ko’proq ma’lumot olishga yordam beradi. O’qituvchilar ushbu qo’llanmada o’qitish vaqtlari bo’yicha mashg’ulotlar va dars rejalarini topishlari mumkin.

Ingliz tili grammatikasi zamonlar

Ingliz tilida zamonlar (eng sodda,eng kerakli so’zlar orqali tushuntirilgan) #linguamarina #línguadesinais #línguaportuguesa .

Barcha 16ta zamon 9 daqiqada! Hali bunaqasi bumagan
Просмотров 23 тыс. 10 месяцев назад

Assalom alekum, do’stlar, bugun sizlar bilan ingliz tilidagi barcha 16ta zamonni ko’rib chiqamiz! Ko’pchilik o’rganuvchilar aynan .

11 DAQIQA || 12 Xil Ingliz Tili Zamonlarini O’rganib Oling
Просмотров 42 тыс. 3 года назад

11 DAQIQA || 12 Xil Ingliz Tili Zamonlarini O’rganib Oling Assalomu alaykum. Yangi Videoga xush kelibsiz! Bu video orqali siz .

Ingliz tili grammatikasi 25 daqiqada
Просмотров 150 тыс. 4 года назад

RUS TILINI o`rganish : 79372490499 Tg 79065174802 IMO. Rossiya universitetlariga kirishga yordam: 79065174802 .

“Barcha zamonlar 7 kunda” marafoni | 1-dars!
Просмотров 185 тыс. Год назад

Biz zamonlarga sayohat qilishni boshladik Va nihoyat uzoq kutilgan kun keldi. O’zbekistondagi eng katta va bepul marafon .

Похожие запросы для Ingliz tili grammatikasi zamonlar
Present perfect & Past simple | Past perfect & Past perfect continuous | Ingliz tilida zamonlar
Просмотров 302 9 месяцев назад

Ushbu darsimizda ingliz tilida “present perfect & past simple (hozirgi tugallangan va o’tgan oddiy) zamonlar o’rtasidagi farq, .

Present continuous&present simple |Hozirgi davomli & hozirgi oddiy zamonlar / Ingliz tilida zamonlar
Просмотров 622 10 месяцев назад

Ushbu darsimizda ingliz tilida “present continuous va simple, yaniy hozirgi davomli va hozirgi oddiy zamonlar yasalishi va .

Ingliz tili grammatikasi.Grammatika nima òzi
Просмотров 193 2 года назад
Ingliz tili-Zamonlar//PREP.UZ
Просмотров 36 тыс. 2 года назад

Siz ushbu videoda ingliz tilidagi zamonlar va ularning qaysi holda qanday tarzda qo’llanishi to’g’risida bilim olasiz. Agarda siz .

Ingliz tili 12-dars (all tenses)
Просмотров 13 тыс. Год назад
barcha zamonlar tez va oson.
26-DARS | Present Continuous (INGLIZ TILIDA HOZIRGI DAVOMIY ZAMON GRAMMATIKASI)
Просмотров 137 тыс. 3 года назад
Assalamu alaykum! 00:00 Kirish 00:35 Present va Past 01:00 Present Continuous 01:20 .
10-DARS | Present Simple (INGLIZ TILIDA HOZIRGI ZAMON)
Просмотров 252 тыс. 3 года назад

Assalamu alaykum! 00:00 Kirish 01:35 Present Simple nima? 02:05 Present Simple formulasi 03:20 Inkor gap yasash (negative) .

Hamma zamonlarni qanday qilib oson o’rganish mumkin?
Просмотров 26 тыс. 2 года назад

Ingliz tilidagi hamma zamonlarni qanday qilib oson o’rganish. Ingliz tilidagi hamma zamonlarni tezda o’rganish uchun ushbu .

⚡️Dars 17 – Ingliz tilidagi 12 ta zamon – Ingliz tili grammatikasi
Просмотров 13 тыс. 2 года назад

InglizTili #InglizTilidaGapTuzish #InglizTiliGrammatikasi #JamshidSchool Ingliz tili grammatikasi onlayn kursimizning o’n yettinchi .

1-DARS.50 TA DARSDA INGLIZ TILI @Ingliztilitv
Просмотров 261 тыс. Год назад

Kanalimizga obuna bo’ling va biz bilan birga ingliz tilini oson o’rganing , do’stlar bilan ulashing ! Darslar sizga yoqsa siz o’zingiz .

Hozirgi Tugallangan Zamon (Present Perfect)
Просмотров 39 тыс. Год назад

Assalomu alaykum doʻstlar! Ingliz tili dunyosi sizga ingliz tili grammatikasiga asoslangan navbatdagi video darsligini havola .

Ingliz tili marafoni – 7 kunda barcha zamonlar tajribali Ustozimizdan o’rganing – 1-dars
Просмотров 9 тыс. Год назад

Biz zamonlarga sayohat qilishni boshladik Va nihoyat uzoq kutilgan kun keldi, biz marafonimizni boshladik 7 kunlik marafon .

Ingliz tilida inkor: misollar. Ingliz tili grammatikasi

Hech kimga sir emaski, har bir til o’ziga xos xususiyatlarga ega. Rus tilida so’zlashadigan kishi inkorni “emas” zarrachasi yordamida hosil qiladi. Ammo ingliz tilida inkor boshqa yo’llar bilan ifodalanadi.

Albatta, ushbu chet tilini o’rganadigan ko’plab odamlar qo’shimcha ma’lumotlarga qiziqishmoqda. Qanday grammatik qoidalarga amal qilishingiz kerak? Ikkisi ham nimani anglatmaydi va ushbu shakl qachon ishlatiladi? Buyruq va so‘roq gaplar qanday tuziladi? Ushbu savollarga javoblar qiziqarli bo’ladi.

Rus va ingliz tillari o’rtasidagi farq

Albatta, ikki til o’rtasida juda katta farq bor. Bu taklifning salbiy shaklini shakllantirishga ham tegishli. Bu erda ba’zi asosiy farqlar mavjud.

• Rus tilida bitta “yo’q” zarracha zarrasi mavjud. Shu bilan birga, ingliz tilida inkor zarrachasi, qoida tariqasida, har xil yordamchi fe’llar bilan to’ldirilmaydi. Salbiy shaklni yasash uchun mos keladigan olmoshlar, ergash gaplar, yuklamalar, boglovchilar va h.k.
• Rus tilida so’zlashadigan odam uchun bir xil jumlaga ko’p sonli inkorlardan foydalanish odatiy holdir (qancha ko’p bo’lsa, jumlaning salbiy ranglanishi shunchalik yorqinroq bo’ladi). Ingliz tilida er-xotin inkor ishlatilmaydi (faqat vaqti-vaqti bilan og’zaki nutqda yoki ba’zi shevalarda).
• Agar rus tilida gapning turli a’zolari inkor shaklga ega bo’lishi mumkin bo’lsa, unda ingliz tilida bu shakl faqat predikat uchun mumkin. Masalan, U har hafta buvisiga tashrif buyurmaydi (U har hafta buvisiga tashrif buyurmaydi).

Albatta, ingliz tilini o’rganuvchilar avvaliga qiynalishadi. Shunga qaramay, oddiy aloqa uchun faqat bir nechta asosiy sxemalarni o’rganish kifoya.

Hozirgi zamonda rad etish

Ingliz tilida negativ not zarrachasi va do yordamchi fe’l bilan hosil bo’ladi. Bunday jumlani tuzayotganda, yordamchi fe’l gapning boshida joylashtirilganini va darhol uning ortidan not zarrachasi joylashganligini yodda tutish kerak. Aytgancha, ular ko’pincha qisqartirilgan shaklga birlashtiriladi: qilmang, yo’q (uchinchi shaxs uchun, birlik).

• Men go’sht yemayman / yemayman. – Men go’sht yemayman.
• Yakshanba kunlari ular chiqmaydi / chiqmaydi.- Ular yakshanba kunlari uydan chiqmaydilar.
• U javobni bilmaydi / bilmaydi. – U javobni bilmaydi.
• U maktabga bormaydi / bormaydi. – U maktabga bormaydi.
• Siz o’qishni yoqtirmaysiz / yoqtirmaysiz. – Siz o’qishni yoqtirmaysiz.

Ingliz tilida o’tgan zamondagi inkor

Ma’lumki, o’tgan zamonda fe’llar boshqacha eshitiladi. Bu holda inkor zarracha emas va xuddi shu bajariladigan fe’l bilan hosil bo’ladi, lekin allaqachon o’tgan zamonda – u bo’lmadi yoki bo’lmadi kabi ko’rinadi.

• Men buni eshitmadim / eshitmadim. – Men buni eshitmadim.
• Ular mashina sotib olishni rejalashtirmagan / o’ylamagan. – Ular mashina sotib olishni rejalashtirishmagan.
• U ushbu filmni ko’rmagan / ko’rmagan. – U ushbu filmni ko’rmagan.
• Biz u do’konga bormadik / bormadik. – Ular bu do’konga bormadilar.

Kelajak

Kelgusi zamonda ingliz tilidagi inkor mod modali fe’l va not zarrasi yordamida hosil bo’ladi (bu qismlar gapning boshida ham joylashtirilgan). Yo’qolmaydiganga o’xshash qisqartirilgan shakl ko’pincha ishlatiladi.

• Men buni tinglamayman / tinglamayman. – Men buni tinglamayman.
• Ular do’konga bormaydi / bormaydi. – Ular do’konga bormaydilar.
• U Hindiston bo’ylab sayohat qilmaydi / bo’lmaydi. – U Hindistonda sayohat qilmaydi.
• Siz ushbu filmni ko’rmaysiz / ko’rmaysiz. – Siz bu filmni ko’rmaysiz.

To be fe’lli gaplarni tuzish xususiyatlari

Ingliz tilida inkorni qurish qoidalari, agar jumlaning asosiy fe’l bo’lishi kerak bo’lsa, o’zgaradi. Bunda to yordamchi fe’l ishlatilmaydi, faqat not zarrachasi ishlatiladi. Ushbu qoida hozirgi va o’tmish uchun ham, doimiy vaqt uchun ham amal qiladi.

• Men qo’shiqchi emasman. – Men qo’shiqchi yoki muallif emasman.
• U xavfli emas. – U xavfli emas.
• Men baxtli emas edim. – Men xursand bo’lmadim / xursand bo’ldim.
• U buni o’qimagan edi. – U buni o’qimagan.

Agar biz kelgusi zamon haqida gapiradigan bo’lsak, unda not zarrasi will modal fe’lidan keyin emas, balki tegishli bo’lishi kerak bo’lgan shakldan keyin joylashtiriladi.

• Men talaba bo’lmayman / bo’lmayman. – Men talaba bo’lmayman.

Ajoyib vaqtlar

Ma’lumki, mukammal zamonlar jumlaga have have (yoki had, agar o’tgan zamon haqida gapiradigan bo’lsak) yordamchi fe’lining qo’shilishi tufayli hosil bo’ladi. Bu holda ingliz tilida inkor zarrachani qo’shmaslik yoki uni have, masalan, have, had not, has not fe’llari bilan birlashtirish orqali hosil bo’ladi.

• U hali buni o’qimagan. – U buni hali o’qimagan.
• Men u filmni ko’rmaganman. – Men bu filmni ko’rmaganman.
• U unga qo’ng’iroq qilmadi. – U unga qo’ng’iroq qilmadi.
• U kelganida ovqat yemagan edik. – U kelganida biz hali ovqatlanmagan edik.

Shunisi e’tiborga loyiqki, ushbu qoida faqat agar yordamchi fe’l bo’lsa qo’llaniladi.

• Men hali tinglamaganman. – Men buni hali tinglamaganman.
• Menda kompyuter yo’q – Menda kompyuter yo’q.

Ikki marta inkor etishga yo’l qo’yiladimi?

Biz bitta gapda bir nechta salbiy zarralar bo’lishi mumkinligiga odatlanganmiz. Ammo ingliz tilida ikkilangan inkor ishlatilmaydi, gapda salbiy ma’noga ega bo’lgan bitta element bo’lishi mumkin emas.

• Hech kim hech kimga hech narsa demaydi. – Hech kim hech kimga hech narsa demaydi.

Ushbu jumlaga ko’ra, jumlaning inkor bo’lishiga bitta salbiy so’z hech kimning o’zi etarli emas.

Aytish kerakki, ba’zida ikkilangan inkor hali ham qo’llaniladi.

• Biz hech qaerga ketishni xohlamaymiz. – Biz hech qayerga borishni xohlamaymiz.

Shunga qaramay, bunday qurilish faqat norasmiy nutqda mumkin. Faqat biz hech qayerga borishni xohlamagan jumla to’g’ri.

To’g’ri salbiy gapni qurish uchun ikkinchi (va keyingi barcha) salbiy so’zlar ijobiy so’zlar bilan almashtiriladi:

• hech qaerda – hech joyda ;
• hech narsa – hech narsa;
• hech kim – hech kim.

So`roq va buyruq gaplar

Agar sizga savol berishingiz kerak bo’lsa, unda inkor qilish uchun emas, balki zarrachani (odatda qisqartirilgan shaklda – emas), shuningdek, jumla boshida joylashgan yordamchi fe’lni ishlatishga arziydi.

• Sizda qalam yo’qmi? – Sizda qalam yo’qmi?

Imperativ xuddi shu zarracha va yordamchi fe’l yordamida yasaladi.

• Shovqin qilmang! – Shovqin qilmang!
• Unga tegmang! – Bunga tegmang!

Yo’q, zarracha bilan inkor

Ingliz tilidagi inkor shakl no olmoshi yordamida tuzilishi mumkin.

• U endi shakarlamaslikni istaydi. – U ko’proq shakarlamoqchi emas.

Shuni ta’kidlash kerakki, ko’pincha bu olmosh to have va there is / are bilan yasalgan qurilishlarda ishlatiladi.

• Uning puli yo’q. – Uning puli yo’q.
• Atrofda bolalar yo’q. – Atrofda bolalar yo’q.

Salbiy shaklni shakllantirishning boshqa usullari

Bunday jumlalarni shakllantirishning boshqa usullari mavjud. Masalan, inkor qo‘shimchasi hech qachon, shuningdek, hech qayerda ishlatilmaydi.

• U hech qachon bunday qilmaydi. – U hech qachon bunday qilmaydi.

Negativ olmoshlar ko’pincha ishlatiladi, xususan, hech narsa va hech kim.

• Hech kim javob berolmaydi. – Hech kim javob berolmaydi.
• Yo’qotadigan narsam yo’q. – Yo’qotadigan narsam yo’q.

Qiziqarli va keng qo’llaniladigan birikma na / na (tarjima “na . na” ga o’xshaydi).

• Savolga u ham, eri ham javob bermadi. – U ham, eri ham savolga javob bermadi.

Negativ predlogsiz ham ifodalanishi mumkin.

• U salom aytmasdan uyga kirdi. – U uyga salom aytmasdan kirdi.

Maxsus prefikslar ham tez-tez ishlatiladi, xususan, va un.

• U bu ishni bajarishga qodir emas edi. – U ishni bajara olmadi.
• Men bu vaziyatni hal qila olmayman. – Men bu vaziyatni hal qila olmayman / qilolmayman.

Ba’zilari va allaqachon inkor qilish uchun ishlatilmaydi

Shuni bilish kerakki, ba’zi va har qanday kabi so’zlar salbiy gaplarni yaratish uchun ishlatilmaydi. Bunday holda, ularni boshqalar bilan almashtirish yaxshiroqdir:

• ba’zi – har qanday;
• allaqachon – hali;
• biror narsa – har qanday narsa;
• kimdir – har kim;
• kimdir – hech kim.

Ushbu qoidani misollar bilan yaxshiroq o’rganish mumkin.

• Men erda bir nechta olma ko’rayapman. – Men yerda bir nechta olma ko’rayapman.
• Stolda bironta olma ko’rmayapman. – Stolda bironta olma ko’rmayapman.
• Men siz uchun alohida bir narsa sotib oldim. – Siz uchun alohida narsa sotib oldim / sotib oldim.
• Men hech qanday maxsus narsa sotib olmadim. – Men hech qanday maxsus narsa sotib olmadim / sotib olmadim.
• Tug’ilgan kuningizda sovg’ani tanladik. – Biz sizning tug’ilgan kuningiz uchun sovg’ani tanladik.
• Siz uchun hali jilet tanlamadik. – Biz hali sovg’ani tanlamadik.

Ingliz tili juda xilma-xildir. Salbiy gapni yozishning ko’p usullari mavjud va ularning hammasi yuqorida sanab o’tilmagan. Ammo bu bilimlar siz ona tilida so’zlashuvchilar bilan erkin muloqot qilish uchun etarli bo’ladi.