Javada o’yin kodi
2. Delphida ilovani saqlash va
yuklab
olish.
Delphida
ilovani
saqlashning bir necha usuli bor. Bu
buyruqlarning barchasi asosiy menyuning
File
(fayl) bo‘limida joylashgan. Ular
1.
Save
#23 dars | Javada ‘super’ kalit so’zi | Java dasturlash tili
Если вам понравилось бесплатно смотреть видео #23 dars | javada ‘super’ kalit so’zi | java dasturlash tili онлайн которое загрузил code uz 13 марта 2020 длительностью 00 ч 09 мин 19 сек в хорошем качестве, то расскажите об этом видео своим друзьям, ведь его посмотрели 94 раза.
Fahriddin Mavlonov
1 год назад
Zarshid Bakhtiyorovich
1 год назад
iltimos qayta qayta takrorlab viddeo qiling oka, nima deyotkanizga odam tushunmayapti bir uchirasz bir qaytib uwani yozasz sz qoygan videodan hech qanday malumot ololmayapmz.
hasan ibrohimov
2 года назад
you are best bro ��
Улугбек Абдугаффаров
2 года назад
Ассалому алекум. Бобо классдан чакирилаётгандачи ?
Pillapoya TV
2 года назад
Assalomu alaykum, darslaringiz juda zo’r, ba’zi bir tushunchalarni shuncha videodars tomosha qilsam-da, siznikichalik tushuntirilmagan. Aynan sizning darsingiz orqali “static” kalit so’zining mohiyatiga yoki polimorfizm va uning turlariga yaxshiroq tushundim. Chunki men informatikadan butunlay yiroq bo’lgan asli filologman. Xullas, sizga kattadan katta rahmat, sog’-salomat bo’ling. Iltimos, iloji bo’lsa JAVA bo’yicha yana videodarslar tashkil qilsangiz, chunki ko’p tushunchalar bor hali, ularni ham tushuntiring, masalan, classning turlari, abstrakt classlar, yoki class bilan interfeysning o’zaro farqlari va hokazolar-da. To’liq metrajli darslar tashkil qilsangiz, yanada katta savobga qo’l o’rgan bo’lardingiz. Hozirda bu videolaringiz ko’p ko’rilmayotgandir, ammo kelajakda ko’p ko’rilishi aniq, xalqimizning informatikaga bo’lgan ehtiyoji asta-sekin oshmoqda. Xop, mayli sizga kuch-quvvat, amaliy misollarni ko’proq keltiring, raahhhhmaaaaaaattttttt.
Javada o’yin kodi.
Zerikib ketganimdan nima qilishni bilmay bir o’yin tuzdim. Ushbu o’yinga o’zgartirish kiritib hohlasangiz dastur ko’rinishida yoki biror bir Telegram uchun bot ko’rinishiga keltirishingiz mumkin dasturcha mutlaqo tekin bo’lib o’ynashingiz mumkin.
import java.awt.*; import java.sql.Savepoint; import java.util.Random; import java.util.Scanner; import java.util.*; /** * Created by Abdulaminxon on 03/01 2018. * WebDastur * Type: Game * Version: 1.0 */ public class Main < public static void main(String args[])< Scanner kirit = new Scanner(System.in); Random ixti = new Random(); int komp,foyda,narx,sovga,javob,bnarx,yutqazmoq; String ism; System.out.println("Salom siz omadlar o'yiniga hush kelibsiz!"); System.out.println("Ismingizni kiriting: "); ism = kirit.next(); System.out.println(ism + " o'yinga tayyormisiz!"); System.out.println("Tayyor bo'lsangiz '1' Tayyor bo'lmasangiz '2' deb javob bering"); javob = kirit.nextInt(); // Boshlanish metka: if (javob == 1)< System.out.println("Kiritiladigan summani kiriting: "); narx = kirit.nextInt(); bnarx = ixti.nextInt(narx); // komp o'ylagan narx System.out.println("Siz kiritgan summa: " + narx + "\nBotimmiz kiritgan summa: " + bnarx); System.out.println("Endi boshladik '0' dan '5' gacha son o'ylab yozing.\nAgar kiritgan soningiz botimmiz o'ylagan son bilan teng bo'lsa\nSiz botning 50 % pulini olasiz!"); foyda = kirit.nextInt(); if (foyda>5 || foyda <0) < System.out.println("Siz noto'g'ri son kiritdingiz qayta kiriting!"); foyda = kirit.nextInt(); >komp = ixti.nextInt(6); if (komp == foyda)< sovga = (bnarx/100)*50; System.out.println("Siz yutdingiz olgan mablag'ingiz: "+sovga); narx+=sovga; System.out.printf("Umumiy pulingiz: %d",narx); >else < sovga = (narx/100)*50; System.out.printf("Siz yutqazdingiz. Yutqazgan summangiz %d shunga teng!", sovga); >>> >
Yuqoridagi dasturchani kodi. Nusxalab ishlatishingiz mumkin yoki yuklab olishingiz mumkin.
Java dasturlash asoslarini bitta video darsda o’rganing
Bu video darsda siz Java dasturlash asoslarining eng kerakli bo’lgan bilimlariga ega bo’lasiz.
Похожие видео
Dasturlash tili | Dasturlash nima? Что такое программирование
Delphi dasturlash tili. Dars 1
16 dars Obyektga yo’naltirilgan dasturlash (Polymorphism) Python dasturlash tili
15 dars Obyektga yo’naltirilgan dasturlash, vorislik (Inheritence) Python dasturlash tili
17 dars Iteratorlar Python dasturlash tili
Delphi dasturlash tili haqida. 1-dars
C++ dasturlash tili va uning asosiy operatorlari
13 dars Lambda funksiyasi Python dasturlash tili
18 dars Fayllar bilan ishlash Python dasturlash tili
11 dars Try-Except bloki Python dasturlash tili
Комментарии
Для добавления комментариев необходимо авторизоваться.
Код для встраивания видеоролика
Вы не авторизованы
Для выполнения этой операции необходимо авторизоваться.
Если вы ещё не зарегистрированы, пожалуйста, пройдите регистрацию.
Авторизация
Показать еще
© 2011 – 2023 OOO “Mover Media”. Все права защищены. Используя сайт, вы обязуетесь выполнять условия Пользовательского соглашения.
Сайт находится в сети TAS-IX.
Java Dasturlash Tilidan Darslar 9 If Operatori – Скачать mp3 бесплатно
Для вашего поискового запроса Java Dasturlash Tilidan Darslar 9 If Operatori мы нашли 50 песен, соответствующие вашему запросу. Теперь мы рекомендуем загрузить первый результат Java Dasturlash Tilidan Darslar 9 If Operatori который загружен Dasturchi размером 10.62 MB, длительностью 8 мин и 4 сек и битрейтом 192 Kbps.
Обратите внимание:
Перед загрузкой вы можете послушать любую песню, наведите курсор и нажмите «Слушать» или «Скачать» для загрузки mp3-файла высокого качества. Первые результаты поиска – с YouTube, которые будут сначала преобразованы, после чего файлы можно загрузить, но результаты поиска из других источников могут быть сразу же загружены в MP3 без какого-либо преобразования.
Слушают сейчас
Java Dasturlash Tilidan Darslar 9 If Operatori
Пошлая Молли Разговоры О Важном
Лучший Сборник Песен 2022 Года
The Cocaina It S Not Good For You
Ты Не Сможешь Скрыть Печаль Sped Up
И Ты Мне Говоришь Что Я Твой Номер Один
Dead Blonde Банкомат Speed Up
Akhar Mano Be Baad Dad
Роман Крест Батя
Чёрные Глаза Из Тик Ток
Привет Придурки На Русском Научись Говорить
Музыка Для Художественной Гимнастики
Самая Красивая Самая Счастливая
Сборник Дорожное Радио
Этот Пристройка Нахуй Не Нужен
За Рекою Расстилается Туман Курнуц
Скачивают
Ozoda Yomg Irlarda Official Clip 2022
Sherali Jo Rayev Parijon Шерали Жураев Парижон
Ay Dede Vay Live
Тristar Попурри Песен Из Казахстанской Эстрады 77011265335
Прекрасное Далеко Mmv
Кругом Голова Speed Up
Im Still Standing Elton John Sped Up
Не Бывает Случайных Встреч
Тает Снег Sevenrose
Mary Gu Ненавижу Города Speed Up
Песня Гастера Опыт 17 Песня Undertale Гастер Андертейл Песни Андертейл Гастер Песня
Аллага Шокер Яшибез
Хиты 2022 Русская Музыка 2022 Лучшие Песни 2022 Russische Musik 2022 Новинки Музыки 2022
Жизнь Пацанская Stafford63 Inqple Remix
Crazy Frog Ringtone Axel F Download Link In The Description
Тати Tati Ахуенно Speed Up
Уверенность В Себе Уверенность В Публичных Выступлениях Уверенность На Сцене Скрытые Аффирмации
Metal Hellsinger Through You Ft Mikael Stanne From Dark Tranquillity
Copyright ©Mp3crown.top 2019
Все права защищены
На нашем музыкальном сайте вы можете бесплатно прослушать и скачать любимые, новые и популярные mp3 песни в хорошем качестве. Быстрый поиск любой композиции!
Почта для жалоб и предложений: [email protected]
Dasturlashning rivojlanish bosqichlari
2. Dasturlashning rivojlanish bosqichlari.
Ilovalar (amaliy dasturlar)
yaratish vositalarining rivojlanishini quyidagi bosqichlarga ajratish
mumkin:
Dastlab yaratilgan kompyuter-
larda
dastur
bevosita
mikroprotsessorning
buyruqlari
(mashina
kodi)
ketma-ketligi
ko‘rinishida
yozilgan.
Bu
esa
dasturlash uchun juda katta kuch va
vaqt talab qilgan, dasturdagi xatolarni
topish mushkul bo‘lgan. Bu ishni bir
oz bo‘lsada osonlashtirish uchun
mikroprotsessor buyruqlari uchun qisqa nomlar kiritilgan va maxsus dastur
bunday nomlarni mashina kodi (mikroprotsessor buyruqlari)ga o‘girib
bergan. Hosil bo‘lgan dastur kodi bevosita kompyuterda bajarilgan. Bunday
dasturlash
Assembler
tilida dasturlash deb atalgan.
Kompyuterlar ommaviy ishlab chiqarila boshlangach (uchinchi avlod
kompyuterlari),
ularda
operatsion
tizim
vujudga
keldi.
Bunday
kompyuterlarda dasturlash uchun
yuqori darajadagi dasturlash tillari
yaratildi. Dasturlash endi kompyuterning mashina kodiga bevosita bog‘liq
bo‘lmay qoldi. Dasturlash tili odamlar orasidagi muloqot tiliga ko‘proq
80
o‘xshab bora boshladi. Masalan, bu tillarda
agar x>0 bo‘lsa, u
holda y=ln(x)
kabi jumlalardan foydalanish mumkin bo‘lgan. Dastur
matnini kompyuter tushunadigan mashina kodiga o‘girishni maxsus ishlab
chiqilgan va
translyator
deb ataluvchi dastur bajargan. Natijada dasturlash
ancha osonlashib, kompyuter yordamida yechiladigan masalalar ko‘lami
kengaydi.
Navbatdagi bosqichda kompyuterda yechiladigan masala bir necha
kichikroq va osonroq masalalarga ajratilgan. Zarurat bo‘lganda, ular ham
o‘z navbatida yanada kichikroq masalalarga bo‘lib chiqilgan. Bu esa bitta
masala bo‘yicha bir nechta, ba’zan o‘nlab dasturchilar birgalikda
shug‘ullanishlariga imkon berdi. Yaratilayotgan dasturiy vositalarning,
ya’ni ilovalarning sifati yanada oshdi, dasturlar yanada murakkablashdi,
dasturlar ko‘proq imkoniyatlarga ega bo‘ldi. Bunday dasturlash
tuzilmaviy
dasturlash
deb atalgan. Biz bilgan dasturlash tili
Turbo Pascal
shunday tillar
jumlasiga kiradi. Masalani kichikroq masalalarga ajratish hamda dasturlash
protseduralar va funksiyalar yordamida amalga oshirilgan.
Dasturlashning navbatdagi bosqichi
obyektlarga yondashgan dasturlash
deb ataladi. Bu birinchi navbatda shaxsiy kompyuterlarning keng tarqalishi
va ularda ishlashni yanada oson va qulay qilish maqsadida yaratilgan grafik
operatsion tizimlar (ularga hozirgi paytda keng tarqalgan Windows ham
kiradi) bilan bog‘liq.
Biz bilamizki, axborotni qayta ishlash usulini ma’lum bo‘lgan ma’lumot
deb atash mumkin. Har qanday axborotni obyekt deb qarashimiz mumkin.
Turbo Pascalda ma’lumotlar o‘zgaruvchi va o‘zgarmaslarga bo‘linadi.
Ularni qayta ishlash usullari (qayta ishlash algoritmlari) alohida
protseduralar va funksiyalar ko‘rinishida bo‘ladi.
Obyektlarga mo‘ljallangan dasturlashda avvallari birlashtirish mumkin
bo‘lmagan bu ikki unsurni birlashtirish imkoni paydo bo‘ldi. Ular orasidagi
farq yo‘qola boshladi. Natijada axborot bilan ishlash yanada qulay va
yanada osonroq bo‘lib qoldi. Bu esa bitta dastur ustida o‘nlab, yuzlab va
hatto minglab dasturchilar birgalikda ishlashlariga imkon berdi. Yaratilgan
amaliy dasturiy vositalarning imkoniyatlari keskin oshib ketdi.
Yaratilayotgan dasturiy vositaning o‘zini ham axborot deb qarash
mumkin. Demak, dastur kodini yaratishda ham obyektlardan foydalanish
81
mumkin. Masalan, har bir dasturning o‘z oynasi bo‘ladi. Dastur oynasining
bo‘yi va eni kabi xossalari (oyna obyekti xossalari) bor, oynani yaratish,
yopish, joyini va o‘lchovlarini o‘zgartirish kabi qayta ishlash usullari (oyna
obyekti usullari) yordamida dastur oynasi bilan ishlashni osonlashtirish
mumkin.
Agar oyna degan obyekt yaratilgan bo‘lsa, dastur oynasi bilan ishlash
bu obyektning xossalarini kerakli tarzda o‘rnatish va obyekt usullaridan
kerakli joyda foydalanish ko‘rinishida juda oson kechadi. Natijada
dasturlash yanada osonlashdi, yaratilayotgan
dasturlarning sifati yanada oshdi.
Endi
ilova
yaratish
uchun
boshqalar
tomonidan yaratilgan tayyor obyektlarni dasturga
kiritish va ularning xossalarini kerak bo‘lgandek
qilib o‘rnatish yetarli bo‘lib qoldi. Bunday
dasturlash
vizual dasturlash
deb ataladi va
dasturlash ko‘proq Lego yordamida o‘yinchoq yasashga o‘xshab qoldi.
Hozirgi paytda
umumlashgan dasturlash
usuli ommaviylashib
bormoqda. Uning ma’nosini quyidagicha tushuntirish mumkin. Dasturda
uchburchak, to‘rtburchak, ko‘pburchak, aylana kabi obyektlar va ularning
yuzasi degan xossalari bo‘lsin. Ularning har biridan foydalanish o‘rniga
geometrik shakl yuzasi degan xossadan foydalanishimiz mumkin.
Dasturning o‘zi qanday geometrik shakl to‘g‘risida gap ketayotganini
aniqlab, kerakli obyektning kerakli xossasidan foydalanib javobni topadi.
Natijada dasturlash yanada osonlashdi va arzonlashdi. Endi yaratilayotgan
dasturni bir paytning o‘zida hoxlagan operatsion tizim uchun va uning
interfeysini kerakli tilda yaratish mumkin. Ularni o‘zgartirish ko‘p vaqt va
kuch talab qilmaydi.
3. Zamonaviy dasturlash muhitlari.
Hozirgi paytda dunyoda o‘n
milliondan ortiq dasturchilar bo‘lib, ulardan ikki millioni professional,
qolganlari esa havaskor dasturchilardir. Albatta, ularning ish qurollari, ya’ni
ular foydalanadigan dasturlash muhitlari ham bir-biridan farqlanadi.
Bugungi kunda keng tarqalgan dasturlash muhitlarida asosan uchta
dasturlash tili:
Si
,
BASIC
,
Pascal
dan keng foydalaniladi. Professional va
tajribali havaskor dasturchilar asosan
C
(Si) va uning keyingi variantlari
C++
va
C#
dan foydalanishsa, faqat o‘zlarining masalalarini yechish uchun
dasturlashda foydalanadiganlarning ko‘pchiligi
Pascal
dan foydalanishadi.
BASIC
(to‘g‘risi,
Visual BASIC
)
Microsoft
kompaniyasi mahsulotlari ofis
ilovalari va boshqa kompaniyalarning bir qator mahsulotlari, grafik
muharrirlarda ishlarni avtomatlashtirish uchun qo‘llaniladi.
Kuchli raqobat va foydalanuvchilarni jalb qilish maqsadida hozirgi
paytda ommaviy dasturlash muhitlari bir paytda bir nechta dasturlash
tillaridan foydalanish imkonini beradi. Shuningdek, so‘nggi paytda
yaratilayotgan dasturlash tillarining ko‘pchiligi yuqoridagi tillardan biridan
foydalanayotganlar uchun mo‘ljallab yaratilgan. Masalan, keng tarqalgan
veb dasturlash tillari
Java
,
Java Script
,
ASP
,
PHP
,
Python
lar
C++
va
C#
ga,
keng tarqalgan kompyuter matematikasi paketlari
MatLab
,
MathCAD
,
Maple
larning dasturlash tillari
Pascal
ga,
MacroMedia Flash
nomli
animatsion grafika yaratish ilovasining dasturlash tili
Action Script
esa
Visual BASIC
ga o‘xshab ketadi.
4. Delphi dasturlash muhiti.
Delphi
(o‘qilishi Delfi) qadimgi dunyoda
mashhur
bo‘lgan
avliyo
yashagan
ibodatxona
joylashgan
grek
shaharchasining nomi bo‘lib, u avliyo kabi bu dasturlash muhiti ham
ko‘pchilik orasida juda mashhur bo‘lib ketgan. Uning qariyib chorak asr
mobaynida 25 ta varianti yaratilgan bo‘lib, ular
quyidagi uchta guruhga ajratiladi:
Delphi 1
–
Delphi 8
(1995-2003 yillar)
Delphi 2005
–
Delphi 2010
(2005-2009 yillar)
Delphi XE 1
–
Delphi XE 10
(2010-2017 yillar)
Ularning barchasida asosiy (ba’zan yagona)
dasturlash tili
Object Pascal
bo‘lsada, ko‘pchiligida
C++
,
Assembler
da,
oxirgi variantlarida
Java
da, ba’zi versiyalarida hatto
PHP
da ham dastur
yozish mumkin. Oxirgi versiyalari
Windows
ilovalari bilan birga
Android
va
IOS
ilovalarini ham yaratish imkonini beradi.
YODDA SAQLANG !
1. Vizual dasturlash eng zamonaviy dasturlash usuli hisoblanadi.
2. Dunyoda bir necha million dasturlovchi o’z faoliyatida Delphidan
foydalanadi.
SAVOL VA TOPSHIRIQLAR
1. Dasturlashning rivojlanish bosqichlarini sanab bering.
2. Zamonaviy dasturlash muhitlari haqida nimalar bilasiz?
3.
Turbo Pascal
da a) qiymat berish operatori; b) shartli operator
qatnashgan dasturlar tuzing.
4.
Turbo Pascal
da a) tarmoqlanuvchi operator; b) sikl operatori
qatnashgan dasturlar tuzing.
UYGA VAZIFA
1.
Delphi
dasturlash muhitining nechta varianti ishlab chiqilgan va ular
necha guruhga bo‘linadi?
36-DARS. DELPHI DASTURLASH MUHITI
1. Delphi interfeysi
quyidagi bo‘limlardan iborat:
1. Sarlavha satri.
2. Asosiy menyu.
3. Jihozlar paneli.
4. Boshqarish obyektlari (komponentalar) panellari.
5. Boshqarish obyektlari brauzeri.
6. Boshqarish obyektlari (obyektlar) inspektori.
7. Yaratilayotgan
ilova oynasi (forma).
8. Yaratilayotgan
ilova kodi.
Delphi
muhiti
oynasining sarlavha satri
standart ko‘rinishga ega
bo‘lib, unda ilovaning
nomi,
unda
yaratilayotgan
loyiha
nomi
va
oynani
yashirish,
o‘lchovini
o‘zgartirish
va
uni
yopish uchun xizmat qiladigan uchta tugma joylashgan.
2. Delphining asosiy menyusi
11 ta bo‘limdan iborat bo‘lib, ular
quyidagilardir:
1.
File
(Fayl).
2.
Edit
(Tahrirlash).
3.
Search
(Qidiruv).
4.
View
(Ko‘rinish).
5.
Project
(Loyiha).
6.
Run
(ishga tushirish).
7.
Component
(Boshqarish obyektlari).
8.
Database
(Ma’lumotlar ombori).
9.
Tools
(Jihozlar).
10.
Window
(Oynalar).
11.
Help
(Yordam).
3.
Delphi
Uskunalar paneli va obyekt (komponenta)lar paneli.
Uskunalar panelida ko‘p ishlatiladigan buyruqlarning tugmalari joylashgan
bo‘lib, bu ularni asosiy menyuga kirmasdan ishlatish imkonini beradi.
Jihozlar panelida o‘ndan ortiq tugmalar bo‘lib, ularga yangilarini qo‘shish,
ba’zilarini olib tashlash mumkin.
Komponenta deb yaratilayotgan ilovaga joylash uchun mo‘ljallangan
turli boshqarish elementlari (obyektlar)ga aytiladi. Vizual dasturlash shu
boshqarish elementlarini ilova oynasiga joylash va uning xossalarini
o‘zgartirish orqali amalga oshiriladi.
Delphi
da yuzlab boshqarish
elementlari bo‘lib, ular yigirmadan ortiq komponentalar paneliga joylab
chiqilgan.
4. Delphi oynalari.
Delphi ning asosiy oynasidan tashqari yana bir
qator oynalari bo‘lib, ularning asosiy oyna ichida joylashishini o‘zgartirish,
ularni yashirish, ekranga chiqarish, o‘lchamlarini o‘zgartirish mumkin. Bu
oynalardan birinchi
forma oynasi
deb ataladi va unda yaratilayotgan
ilovaning asosiy oynasining ko‘rinishi aks etadi. Bu oynaning o‘lchamlarini
o‘zgartirish bilan yaratilayotgan ilova oynasining o‘lchamlarini o‘zgartirish
mumkin. Unga komponentalar panelidan kerakli komponentalarni
sichqoncha yordamida sudrab o‘tkaziladi va ularning o‘zaro joylashishi
rejalashtiriladi. Bu oynani yangi ilova oynasi yoki sodda qilib
ilova oynasi
deb ataymiz. U bilan ishlash uning o‘lchamlarini o‘zgartirish, unga yangi
boshqarish elementlarini joylash va bu elementlarning joylashishini
o‘zgartirishdan iborat bo‘ladi.
Ikkinchi muhim oyna bu
dastur kodi
(aslida dastur matni) oynasi bo‘lib,
ilova oynasidagi o‘zgarishlar unda avtomatik tarzda aks etadi. Masalan, biz
ilova oynasining o‘lchamlarini o‘zgartirsak, dasturning buni amalga
oshiradigan operatori uning matniga qo‘shiladi. Ilova oynasiga yangi
boshqarish elementlari joylansa, bu elementlarni tavsiflovchi operatorlar
avtomatik ravishda dastur matniga qo‘shiladi.
Dastur kodi oynasida dasturchi qiladigan asosiy ish boshqarish
elementlarini hodisalarga bog‘langanida elementning bu hodisa ro‘y
berganida dastur unga qanday javob berishi kerakligini ko‘rsatib berishdir.
Bunda har bir hodisa uchun bitta protsedura yaratiladi va bu protsedura
matnini yozish dasturchi zimmasiga yuklanadi.
Vizual
dasturlashda
dasturchining
asosiy
vazifasi
dasturda
foydalaniladigan boshqarish elementlarining, ya’ni obyektlarning kerakli
xossalari va amallaridan foydalanishdir. Bunda yuzdan ortiq obyektlarning
o‘nlab xossalari va usullaridan keraklisini tezda topa olish juda muhimdir.
Bu ishda
Obyekt inspektori
ning o‘rni juda katta.
Ilova oynasida biror obyekt tanlanganda bu obyektning barcha xossalari
obyekt inspektorida aks etadi. Natijada kerakli xossaning nomi va
qiymatlarini eslashga va qidirishga hojat qolmaydi.
Yirik va murakkab ilovalarni yaratishda unda foydalaniladigan
obyektlar keskin oshib ketadi. Ilovadagi obyektlardan keraklisini topishning
oson usuli bu
Object TreeView
(Obyektlarning daraxtsimon ro‘yxati) deb
nomlangan maxsus oynadan foydalanishdir. Bu oyna yana
Obyektlar
brauzeri
deb ham ataladi. Obyektlardan biri ikkinchisini o‘z ichiga olishi
mumkin. Shu sababli obyektlarning daraxtsimon (shoxlovchi) ro‘yxati eng
qulay ro‘yxatdir.
Delphi
da yana bir nechta asosiy va ko‘plab muloqot oynalari bo‘lib,
ular bilan keyinroq, zarur bo‘lganda tanishamiz.
5.
Delphida loyihalar yaratish va saqlash.
Delphi
da yaratiladigan
ilovalar
proyektlar
(
loyihalar
) deb ataladi va maxsus
Projects
papkasida
saqlanadi. Ular
Pascal
da yaratilgan ilovalardan ancha murakkab bo‘lib,
ularni saqlash uchun bir nechta fayl kerak bo‘ladi.
Pascal
da yaratilgan dasturni saqlash uchun bitta fayl yetarli va unda
yaratilgan barcha dasturlarni bitta papkada saqlash mumkin. Lekin
Delphi
da
bunday qilib bo‘lmaydi, chunki turli loyihalarning bir xil nomli fayllari
birining o‘rniga ikkinchisini saqlab qo‘yadi. Natijada loyihalar noto‘g‘ri
ishlaydi va ular orasida nifoqlar kelib chiqadi. Shuning uchun yangi loyiha
bilan ishlashdan oldin bu loyiha uchun yangi papka yaratish lozim.
Delphi
da mavjud loyiha asosida yangi loyiha yaratishda ham ehtiyot
bo‘lish kerak. Loyihaga o‘zgartirish kiritilishi bilan bu o‘zgarishlar loyiha
fayllarida avtomatik tarzda saqlab qo‘yiladi va avvalgi loyihani qayta
tiklashning iloji bo‘lmaydi. Shu sababli mavjud loyiha asosida yangi loyiha
yaratishdan oldin mavjud loyihani yangi nomli boshqa papkaga ko‘chirib
olish kerak bo‘ladi.
SAVOL VA TOPSHIRIQLAR
1.
Delphi
komponentalar panellarida nimalar joylashgan?
2.
Delphi
ilova oynasi qanday vazifa bajaradi?
3.
Delphi
ilovalari
Pascal
dagi dasturlardan nimasi bilan farq qiladi?
4.
Turbo Pascal
da standart funksiya va protsedura qatnashgan ikkita
dastur tuzing.
5.
Turbo Pascal da yangi funksiya va protsedura qatnashgan ikkita
dastur tuzing.
UYGA VAZIFA
1.
Delphi
interfeysi bo‘limlarini yozib oling.
2.
Delphi
asosiy menyusi bo‘limlarini yozib oling.
37-DARS. ILOVA VA UNING OYNASI
1. Delphida yangi ilova yaratish.
Delphi ni ishga tushirish uchun
Windows
ish stolida
Пуск
(Boshlash) tugmasini sichqoncha ko‘rsatkichini
keltirib bosamiz. Hosil bo‘lgan menyudan
Все программы
(Barcha
dasturlar) bandini tanlaymiz. Hosil bo‘lgan menyudan
Borland Delphi 7
YODDA SAQLANG !
Delphida yuzlab tayyor boshqarish obyektlari mavjud.
Natijada
Delphi
ga oid yangi bandlar
hosil bo‘ladi. Ulardan
Delphi 7
ni
tanlaymiz.
Ekranda
oldingi
darsda
tasvirlangan
Delphi
dasturlash
muhitining oynalari paydo bo‘ladi va
yangi ilova yaratiladi.
Agar menyuning Delphi 7 bandida
sichqonchaning chap tugmasining o‘rniga
o‘ng
tugmasini
bosib,
mavzubop
menyuni chaqirib, undan
Закрепить в
меню Пуск
(Boshla menyusiga joylash)
yoki
Закрепить на панели задач
(Masalalar paneliga joylash) bandlarini
tanlasak,
Delphi
7 ning yorlig‘i paydo bo‘ladi va uni ishga tushirish
osonlashadi. Agar menyuning
Delphi
7 bandini sichqoncha bilan surib, ish
stolining bo‘sh joyiga olib borib, sichqoncha tugmasini qo‘yib yuborsak,
yorliq ish stolida paydo bo‘ladi.
Delphi
da yangi ilova yaratish uchun uning asosiy menyusining
File
(Fayl) bo‘limining
New
(Yangi) bandini va hosil bo‘lgan yangi menyuning
Application
(Ilova) bandini tanlaymiz. Agar oldingi ilova saqlanmagan
bo‘lsa,
Delphi
bu haqida ogohlantiradi va uni saqlab qo‘yishni taklif qiladi.
Bunda eski ilovani saqlab qo‘yish yoki uni saqlamasdan yangi ilovaga
o‘tish mumkin.
2. Delphida ilovani saqlash va
yuklab
olish.
Delphida
ilovani
saqlashning bir necha usuli bor. Bu
buyruqlarning barchasi asosiy menyuning
File
(fayl) bo‘limida joylashgan. Ular
1.
Save
3.
Save Project as …
lardir.
Ulardan birinchisi
Save
(Saqlash) buyrug‘i ilovani joriy nomi bilan
saqlash uchun xizmat qiladi. Ikkinchisi yangi nomga saqlaydi. Uchinchisi
ilovani yangi joyga, to‘rtinchisi esa loyihaning barcha fayllarini saqlash
uchun xizmat qiladi.
3.
Ilova oynasi va uning xossalarini o‘rnatish.
Ilova oynasining asosiy
xossalari bu uning o‘lchamlari va kompyuter ekranidagi o‘rnidir. Xossalarni
Delphi
ning ilova oynasi o‘lchamlarini sichqoncha yordamida uning o‘ng
quyi burchagini surib o‘zgartirish mumkin. Lekin buning boshqa yo‘li ham
bor.
Sichqonchani ilova oynasi (
Form1
) ustiga keltirib uning chap
tugmasini bosamiz va Obyekt inspektori (
Object Inspector
) oynasida kerakli
xossalarning qiymatini o‘zgartiramiz. Bu oynada 50 dan ortiq xossalar
alifbo tartibida keltirilgan. Kerakli xossa bu oynada ko‘rinmasa, o‘ng
tomondagi vertikal surgichni sichqoncha bilan surib, uni ekranga chiqarish
mumkin.
Ilova oynasining kengligini
Width
xossasiga 400 ni kiritib
o‘zgartiramiz. Buning uchun
Width
xossasini sichqoncha bilan tanlab, 400
sonini kiritamiz. Shunga o‘xshash, ilova oynasi balandligini
Height
xossasi yordamida 300 ga teng qilib olamiz. Bu amallarni qisqacha quyidagi
ko‘rinishda tasvirlaymiz va undan keyinchalik keng foydalanamiz:
Form1.Width:=400;
Form1.Height:=300;
Ilova oynasining sarlavhasini oldindan berilgan
Form1
dan Mening
birinchi ilovamga o‘zgartirish uchun
Form1.Caption:= ‘Mening birinchi ilovam’;
ni bajaramiz.
Form1.Color:=
‘ClAqua’
yordamida ilova oynasi
fonini havorangga o‘zgartiramiz.
Form1.Left:=100
xossalari
yordamida ilova oynasining chap
tomonidan va tepasidan qoladigan
joyni 100 va 50 ga teng qilib
o‘rnatamiz.
Bajarilgan o‘zgartirishlarni ko‘rish uchun ilovani ishga tushiramiz.
Buning uch xil usuli bor.
1. Asosiy menyuning
Run
(Ishga tushirish) bo‘limining
Run
bandini
tanlash.
2. Jihozlar panelidagi
tugmasini bosish.
3. Klaviaturada
F9
tugmasini bosish.
Ilova bilan ishlashni tugatish uchun uning o‘ng yuqori burchagidagi
SAVOL VA TOPSHIRIQLAR
1.
Delphi
ilovasi oynasining asosiy xossalarini sanab bering.
2.
Delphi
ilovasini qanday usullar bilan ishga tushirish mumkin?
3.
Delphi
ilovasi sarlavhasiga o‘z ismingizni kiriting.
4.
Delphi
da o‘lchamlari 600 ga 800 bo‘lgan ilova oynasini yarating.
5.
Delphi
da fonning rangi och sariq bo‘lgan ilova oynasini yarating.