Press "Enter" to skip to content

Ruscha she’rlar to’plami bolalar uchun turli mavzular haqida

«O’zbekiston / vatan haqida ruscha she’r: Моя Родина – Узбекистан»
Жемчужина в оправе скал,
Пустынь, степей и рек;
Страна моя – Узбекистан,
С тобою я – навек!

3 –sinf Ona tili fanidan nazorat ishlari namunalari 1- nazorat ishi. Diktant Kitob o`qish qoidasi

Kitob o`qiyotganda uni g`ijimlamang.Kitobni yotib o`qish zararli. Kitob- ni yorug`lik chap tomondan tushadigan joyda o`qing.Uni ko`zga yaqin ush-lab o`qimang.Ko`zingiz toliqadi.Kitobni buklash yaramaydi.Kitobingizda hamisha xatcho`p bo`lsin.Kitobni nomi va muallifini yozib borishga o`rga-ning. ( 39 ta so`z)

Topshiriq: Matnda nechta gap bor? Bu gaplar qanday gaplar deyiladi?
2- nazorat ishi. Diktant

Shotut yirik bargli ko`p hosil beradigan daraxtdir. Shotut sekin o`sadi. U ko`pincha, yo`l chetlariga ekiladi.

Mevasi yozda sharbatga to`ladi. Uning xususiyatlari haqida olim va tabib-lar ko`p fikrlar aytishgan. Shotut shifobaxsh xususiyatga ega. U kuzgacha meva beradi, bargi pilla qurtiga ozuqa bo`ladi. ( 42 ta so`z)

Topshiriq: Harf birikmalari qatnashgan so`zlarni aniqlang.

3- nazorat ishi. Diktant

Bahodir ikkinchi sinfda o`qiydi, u o`z vaqtida dars tayyorlagani uchun yaxshi o`qiydi.Bahodir a`lochi. Darsdan so`ng dam oladi, ovqatlanadi. So`ng dars tayyorlashga o`tiradi. Avval matematikadan berilgan masalalarni yaxshi o`ylab, to`g`ri bajaradi. Keyin yozuvdan berilgan vazifaga kirishadi. Rasm darsida berilgan topshiriqlarni ham yaxshi bajaradi. ( 44 ta so`z)

Topshiriq:Ketma-ket kelgan bir xil undoshli so`zlarni tagiga chizing.
4- nazorat ishi. Diktant

Ob-havo taqvimi

Biz ob-havo taqvimi yuritamiz O`qituvchimiz turli belgilar qo`yishni o`rgatadi. Har kuni haroratni o`lchaymiz. Bu havoda qanday o`zgarish bo`-lishini aniq bilishga tordam beradi.

Har oyning oxirida kuzatganlarimizga yakun chiqaramiz. Yog`inli va ochiq kunlarni belgilaymiz. Bu ishlarni biz qiziqib bajaramiz. [42 ta so’z]

Topshiriq: Matnda nechta gap bor ? Bular qanday gap.

5- nazorat ishi.

  1. Nutq nimalardan tuziladi? A) gaplardan. B) so’zlardan. D) bo’g’inlardan.
  2. Gap nimalardan tuziladi. A) bo’g’inlardan. B) so’zlardan. D) tovushlardan.
  3. Noto’g’ri fikrni belgilang. A) matn nutqning yozma shakli. B) matn gaplardan tuziladi. D) matnda gaplar mazmun jihatdan bog’lanmaydi.
  4. Ikki yaproq bir tanda, kezar yozda chamanda. Ajratib ko’rsatilgan so’zga yaqin ma’noli so’z toping. A) novda. B) barg. D) kurtak.
  5. Darak Talaba,qizil, bog’bon,chaqmoq,stol,kitob. Ushbu so’zlardan shaxs nomini bildiruvchi so’zlarni toping. A) qizil,chaqmoq. B) stol,kitob. D) talaba,bog’bon.
  6. Qanday so’zlar kim nima so’rog’iga javob bo’ladi? A) saxs narsaning nomini bidirsa. B) shaxs narsaning belgisini bildirsa. D) shaxs narsaning harakatini bildirsa.
  7. Berilgan xususiyatlardan qaysi biri unli tovushlarga xos emas. A) havo to’siqqa uchramaydi. B) bir unli tovush bo’g’in xosil qila oladi. D) unli tovushlar bo’g’in hosil qilmaydi.
  8. Harflarning tartib bilan joylashishi qanday nomlanadi? A) so’z. B) alifbo. D) gap.
  9. Alifboda nechta harf bor? A) 23ta. B) 29ta. D) 30ta.
  10. Kun-tun so’zlardagi qaysi tovush ma’noni o’zgartiryapti? A) k,t. B) n. D) u.
  11. gap nima? A) biror narsa voqea xaqidagi xabrni bildirgan gap. B) biror narsa haqidagi so’rash maqsadini bildirgan gap. D) buyurish,maslahat,iltimos mazmunini bildirgan gaplar.
  12. His-hayajon gapning oxiriga qanday tinish belgisi qo’yiladi? A) nuqta. B) so’roq. D) undov.
  13. Qanday gapning oxiriga so’roq belgisi qo’yiladi. A) dark gap. B) so’roq gap. D) his-hayajon gap.
  14. Buyruq gapni belgilang. A) kapalaklar guldan gulga qo’nardi B) sen sportning qaysi turiga qiziqasan D) chiroyli yozishni mashq qilgin.
  15. Dilban.,farzan.. ushbu so’zlarda qaysi undoshlar tushurib qoldirilgan? A) d,t. B) d,d. D) t,t.
  16. B,g,z jarangli undoshlarining jarangsiz juftini toping. A) x,p,q. B) p,k,s. D) f,h,ch.
  17. Childirmakash so’zi qaysi javobda to’g’ri bo’g’inga ajratilgan? A) chil-dirm-akash. B) chil-dir-makash. D) chil-dir-ma-kash.
  18. Oyim mazali ovqat pishirdi. Belgini bildirgan so’zni toping. A) oyim. B) mazli. D) pishirdi.
  19. Harf birikmalarini yozing. __________________________.
  20. Talaffuzda tushib qoladigan undoshlarni yozing. _________.
  21. Ko’ngil so’zini bo’g’inga ajrating._____________________.
  22. Ikkita tovush bildirgan harfni yozing.___________________.
  23. Shaxs va narsaning belgisini bildirgan so’zlar qanday so’roqqa javob bo’ladi?_________________________________.
  24. Baland so’ziga zid ma’noli so’z yozing,________________.
  25. Yonma-yon kelgan bir xilundoshli so’zlardan misol yozing.______________________________________________.

6- nazorat ishi. Diktant

Qushlar bizning do`stimiz

Biz tog` yonbag`rida yashaymiz. Tog`da qushlar ko`p bo`ladi. Bu yer ular uchun shavqin va xatardan xoli. Lekin bahor va kuzgi jala ularni bezovta qiladi. Biz qushlar uchun in yasadik. Inlarni ko`rinarli joyga o`rnatdik. Qush-

lar beozor yashamoqdalar. Palaponlari ham katta bo`lib qoldi. Qushlar bizning do`stimiz. ( 46 ta so`z)

Topshiriq: 1,2,5 gaplarning bosh bo`laklarini belgilang.

7- nazorat ishi. Diktant

Alisherning quyonlari

Alisherning akalari quyon boqar edilar. Alisher ham bir juft quyon olib keldi. Otasi quyonlarga uycha yasab berdi. Oradan bir yil o`tdi. Alisher to`rt-tinchi sinfga ko`chdi. Uning quyonlari esa yigirmatadan oshib ketdi.Quyon-lardan o`ntasini jamoa xo`jaligiga topshirdi. Xo`jalik raisi unga rahmat aytib, velosiped sovg`a qildi. ( 47 ta so`z)

Topshiriq:Birinchi gapdagi so`zlarning o`zaro bog`lanishini bering

8-nazorat ishi. Bayon,

Aqlli bog’bon

1.Bo`gbonning o`g`illariga vasiyati.

2.Bog`bon olamdan ko`z yumdi.

  1. Sarg’aygan barglar yerga to’kildi. Gapning kesimini toping. A) barglar. B) yerga. D) to’kildi.
  2. Ega qanday so’roqlarga javob bo’ladi? A) kim, nima?. B) nima qildi, nima qilyapti? D) qanday,qanaqa?
  3. Gapning asosiy mazmuni qaysi bo’laklar orqali anglashiladi? A) bosh bo’laklar. B) ikkinchi darajali bo’laklar. D) kesim.
  4. Ikkinchi darajali bo’laklar gapda qanday vazifani bajaradi? A) gapning asosiy mazmunini tashkil qiladi. B) gapning mazmunini to’ldiradi. D) gap tuzishda foydalaniladi.
  5. So’zlarni o’qing va ulardan gaplar tuzing.Yayrab,bog’chada, o’smoqdalar,kichkintoylar. A)Bog’chada yayrab o’smoqdalar kichkintoylar. B)Kichkintoylar o’smoqdalar yayrab bog’chada. D)Kichkintoylar bog’chada yayrab o’smoqdalar.
  6. Kutubxonachi javonlarni yangi kitoblar bilan boyitdi.Gapning egasini toping. A)javonlarni. B)kitoblar. D)kutubxonachi.
  7. Dalalarda yig’im-terim ishlari boshlandi.Gapning ikkinchi darajali bo’lagini toping. A)dalalarda, yig’im-terim. B)yig’im-terim, ishlari. D)dalalarda,ishlari.
  8. Gapda so’zlarning bog’lanishi nimalar yordamida aniqlanadi? A) so’roqlar yordamida. B) So’zlar yordamida. D) tinish belgilar yordamida.
  9. Asos deb nimaga aytiladi? A) asosdosh so’zlar uchun umumiy qism asos deb ataladi. B) bir xil so’roqqa javob bo’lgan so’zlar asos deb ataladi. D) bir xil ma’no anglatgan so’zlar asosdir.
  10. Yangi ma’noli so’z hosil qiladigan qo’shimchalar qanday ataladi? A) so’z o’zgartuvchi qo’shimchalar. B) ko’plik manosidagi qo’shimchalar. D) so’z yasovchi qo’shimchalar.
  11. So’z yasovchi qo’shimcha ishtirok etgan so’zni toping. A)e’tiborsiz. B) binoga. D) daladan.
  12. “G’alla” so’ziga qaysi qo’shimchani qo’shib yangi soz hosil qilish mumkin? A) –chi. B) -kor. D) –don.
  13. So’z qismlaridan qaysi biri doimo ishtirok etadi? A) asos. B) so’z yasovchi qo’shimcha. D) so’z o’zgartuvchi qo’shimcha.
  14. Qanday so’zlar asosdosh so’zlar deb ataladi? A) ma’no va shakl jihatdan umumiy qismga ega bo’lgan so’zlar. B) so’z o’zgartuvchi qo’shimcha qo’shilgan so’zlar. D) ma’nosi bir-biriga yaqin bo’lgan so’zlar.
  15. So’z o’zgartuvchi qo’shimchalar qanday vazifani bajaradi? A) gapda so’zlarni o’zaro bog’laydi. B) yangi manoli so’z hosil qiladi. D) narsaning kimga tegishli ekanini aniqlab beradi.
  16. So’z o’zgartuvchi qo’shimchasi bor bo’lgan so’zni toping. A) kutubxonaga. B) guldon. D) sinfdosh.
  17. Yolg’onchi .. rost so’zi ham yolg’on. Nuqtalar o’rnigsa kerakli so’z o’zgartuvchi qo’shimchani qo’ying. A) ning. B) ni. D) ga.
  18. Bog’bondan so’zining asosini toping. A) bog’bon. B) bog’. D) dan.
  19. So’z yasovchi qo’shimchalarni yozing. _______________.
  20. So’z o’zgartuvchi qo’shimchalarni yozing. _____________.
  21. Suv so’ziga so’z yasovchi qo’shimcha qoshib yangi so’zlar hosil qiling. _________________________________________.
  22. Gapning asosi qanday chizma bilan belgilanadi? ________.
  23. Tutuq belgisi qatnashgan so’zlardan misollar yozing. _____.
  24. “Osmon” so’ziga yaqin ma’noli so’z yozing. ____________.
  25. Baland so’ziga qarama-qarshi ma’noli so’z yozing. _______.

10- nazorat ishi. Diktant

Bularni hamma bilishi kerak

Baxtsiz hodisalar uyda, maktabda, safarda,ko`chada ro`y berishi mum-kin. Bunday paytda birinchi yordam berishni bilish kerak. Odam yaralan-ganda darhol bog`lab qo`yish kerak. Agar elektr toki ursa, tokni tezda uzib, simni yog`och bilan olib tashlash kerak. Shikastlangan odam nafas olmasa, sun`iy nafas oldirish kerak. ( 47 ta so`z)

Topshiriq: So`zlarni o`zaro bog`lovchi qo`shimchalar qatnashgan so`zlarni

11- nazorat ishi. Diktant

Yakshanbada Chimyonga bordik. Sovuq aytarli qattiq emas. Qalin qor yog`gan. Tog` cho`qqisini pag`a-pag`a bulutlar qoplagan. Quyosh bulutlar orasidan nur sochmoqda.

Tog` etagidagi tepalikda chana uchayotgan bolalarni va katta yoshdagi kishilarni ko`rdik.Yigit va qizlar tog` cho`qqisi tomon ko`tarilmoqda. Ular chang`ida pastga tushadilar. [45 ta so’z] Topshiriq:Birlikda va ko`plikda kelgan otlarni aniqlang.
12-nazorat ishi, Diktant

Mehnat darsida

O`qituvchimiz Ra`no Sultonova mehnat darsida bizga gul tikishni orgat-dilar. Ular oq matoga atirgul va binafsha rasmlarini qalamda chizib berdi-lar.Ignaga ip o`tkazishni kim tez bajarishini kuzatdilar.Munavvar birinchi bo`lib ipni ipnaga o`tkazdi.Ra`no Sultonova oldin odmi iplarni,keyin esa och rangli iplarni ishlatishni tushuntirdilar. Biz mehnat darsida matoga gul tikishni o`rgandik. ( 52 ta so`z)

  1. Ot so’z turkumi qanday so’roqqa javob bo’ladi? . A) qanday?, qanaqa? B) kim?, nima? D) nima qildi?, nima qilyapti?
  2. Sifat so’z turkumi qanday so’roqqa javob bo’ladi? A) qanday?,qanaqa?. B) kim?, nima?. D) nima qildi?, nima qilyapti?
  3. Fe’l so’z turkumi qanday so’roqqa javob bo’ladi? A) qanday?,qanaqa?. B) kim?, nima? D) nima qildi?, nima qilyapti?
  4. Tabiat xodisalarini bildiruvchi otlarni belgilang. A) bo’yoqchi, paxta, farzand. B) yomg’ir, chaqmoq, bo’ron. D) cho’pon, poyezd, soatsoz.
  5. Nima so’rog’iga javob bo’lgan so’zlarni toping. A) qalam,ruchka,kitob. B) o’quvchi, karam, dehqon. D) qush,bog’bon, tarvuz.
  6. Ko’plikdagi ot ishtirok etgan gapni belgilang. A) O’quvchi topshiriqni to’g’ri bajardi. B) Ayvonga qaldirg’och in qurdi. D) Kutubxonada kitoblar saqlanadi.
  7. Ot yasovchi qo’shimchani toping. A)-la, -illa. B) –li,-siz,-dor. D)-chi,-kor,-dosh.
  8. Sifat yasovchi qo’shimcha qatnashgan so’zlarni belgilang. A) sharafli. B) paxtazor. D)ishchi.
  9. Fe’l turkumiga oid so’zlarni belgilang. A) kuladi. D) yoqimli. D) buvimga.
  10. Berilgan so’zlardan gap tuzing. Osmonda,yulduzlar,bepoyon, ko’rindi. A) Ko’rindi yulduzlar bepoyon osmonda. B) Yulduzlar osmonda bepoyon ko’rindi. D) Bepoyon osmonda yulduzlar ko’rindi.
  11. Nuqtalar o’rniga sifat yasovchi qo’shimchalar yoziladigan gaplarni belgilang. A) Bulbul juda yoqim.. sayraydi. B) Yozda men shahar… yshadim. D) Tongda hovli… chiqdim.
  12. Asosi boshqa bo’lgan so’zni belgilang. A) yozuvchi. B) yozma. D) yovuz.
  13. Gapda nechta fe’l borligini aniqlang. Rizamat ota tokni qirqish,homtok qilish, oziqlantirish,turli tok navlarini o’stirish va parvarish qilishni yaxshi biladi. A) 3ta. B) 5ta. D) 6ta.
  14. Tartibni bildirgan son ishtirok etgan gapni toping. A) Oilamizda ikki qiz,to’rt o’g’il edik. B) Tovuq yeti hazinaning biri. D) Alisher Navoiy o’n beshinchi asrda yashagan.
  15. Sanoq son ishtirok etgan gapni belgilang. A) Akam oltinchi sinfda o’qiydi. B) Yigit kishiga yetmish hunar ham oz. D) Sakkizinchi dekabr Konstitutsiya bayrami.
  16. Sifatlar gapda qaysi so’z turkumiga bo’g’lanadi. A) otga. B) fe’lga. D) songa.
  17. Qanday otlar bosh harf bilan yoziladi? A) kishilarning ismi va familiyasi. B) shahar nomlari. D) a va b to’g’ri.
  18. Qaysi gapda ma’no jihatdan bo’g’lanmagan so’z ishtirok etgan? A) Bodom daraxti oppoq gulladi. B) Bog’imizda qovun,tarvuz kabi shirin mevalar pishdi. D) Chumolilar mehnatkash hasharotlardir.
  19. Son qanday so’roqqa javob bo’ladi? ______________________.
  20. Tartib sonning qo’shimchasini yozing. ____________________.
  21. So’roq gap tuzing. _____________________________________.
  22. Gapning egasiga qanday chiziq chiziladi? ___________________.
  23. Tort bo’g’inli so’z yozing. _______________________________.
  24. Tovushlarning yozuvdagi ifodasi nima? ____________________.
  25. Bugun go’zal tabiat yanada ko’rkamlashgan. Kesmni toping. ___.

14- nazorat ishi. Diktant

Bolalar chiroyli qo`ng`izcha ushlab olishdi.Uning boshi qop-qora. Qanot-larida esa qip-qizil xollari bor. U qo`rqib , qimirlamay yotardi.

Uni tugmacha qo`ng`iz yoki xonqizi ham deyiladi. Tugmacha qo`ng`iz ju-da foydali. U barglarga tushgan shirani yeydi.Bolalar tugmacha qo`ng`izni tomosha qildilar, so`ng uni gulga qo`ndirdilar. Qo`ng`iz qanot qoqdi va uchib ketdi. ( 52 ta so`z)

15-nazorat ishi. Diktant

Shifobaxsh danaklar

O`qituvchimiz shaftoli danaklarini yig`ishimizni aytdilar. Bu yil shaftoli hosili mo`l bo`ldi. Har birimiz bir qopdan danak yig`dik.

Hammamiz yig`gan danak besh yuz kilodan oshdi. Biz ularni dorilar tayyorlaydigan markazga topshirdik. Shaftoli danagidan bosh miya faoliya-tini yaxshilaydigan dori tayyorlanar ekan.

O`qituvchimiz biz yig`gan danaklar ko`plab bemorlarni tuzatishga yordam beradi, dedilar. ( 51 ta so`z)

Topshiriq:Sonlarni belgilang.
16- nazorat ishi. Diktant

Ko`klamda ipak qurti boqish boshlanadi.Ipak qurti tut daraxtining bargi bilan boqiladi. Avval qurtlarga mayda qirqilgan barglar beriladi.

Qurtlar tez o`sib, po`stlariga sig`may qoladilar. Keyin eski po`stlarini tashlaydilar. Yangi po`stga o`raladilar. So`ng ular dastalarga pilla o`rashga kirishadilar. O`ralgan pillalar dastalardan terib olinadi.Ipaklardan qimmat-baho matolar to`qiladi. ( 48 ta so`z)

17-nazorat ishi. Diktant

Qishlog`imiz bog`i

Maktabimiz yaqinida katta mevazor bog` barpo qilindi. Bog`da turli me- vali daraxtlar o`sadi.Yozda mevalar pishadi. Daraxtlarning shoxlari mevalarning ko`pligidan egiladi.

Mevalar pishgach, ular terib olinadi. Bolalar ham yig`im-terimda yordam beradilar.Mevalar maxsus idishlarga joylanib, mashinalarga yuklanib, sha-harlarga jo`natiladi.

Kuzda bog` o`zgarib ketadi. Daraxtlarning barglari sarg`ayib, asta-sekin to`kila boshlaydi. ( 52 ta so`z)

Topshiriq:Fe`llarni belgilang.
18-nazorat ishi. Bayon

Bizning oila

1.Biz oilada besh kishimiz.

2. Oilada hammaning o`z ishi bor.

3. Uy ishlarida onamga yordam beraman.
19- nazorat ishi. Diktant

Bepoyon dalalarda yana traktorlar guvillaydi.Ekish ishlari boshlanadi. Mart oxiri, aprel boshlarida chigit ekiladi. Bu ish maxsus mashinalarda baja-riladi.

Shuningdek, bu oyda bug`doy, arpa, suli yerdan unib chiqadi.

Ariq va hovuzlar tozalanadi. Daraxtlar tagi yumshatiladi. Toklar ochilib, so`rilarga ko`tariladi.

Piyoz, kashnich kabi ko`katlar sepiladi. Rayhon, jambil,xina kabi o`simliklarning ko`chatlari o`rqaziladi. ( 53 ta so`z)

  1. Son so’z turkumi qanday so’roqqa javob bo’ladi? A) qancha?, nechta?. B) qanday?, qanaqa?. D) kim?, nima?.
  2. Sonlar necha turda yoziladi? A) harflar bilan. B) raqamlar bilan. D) harflar va raqamlar bilan.
  3. Tartib son qanday so’roqqa javob bo’ladi? A) qancha?. B) nechanchi? D) nechta.
  4. Texnika kishilar yumushini yengillashtiradi. Ajratib ko’rsatilgan so’z qanday so’roqqa javob bo’ladi? A) nima qildi? B) nima qilyapti? D) nima qiladi?.
  5. Kuchli shamol yaproqlarni qattiq silkitdi. Ushbu gapda nechta sifat qatnashgan? A) uchta. B) to’rtta. D) ikkita.
  6. Bo’lishli fe’llarni ko’rsating. A) salomlashdi. B) yodlamadi. D) pishirmadi.
  7. Bo’lishsiz fe’lning qo’shimchasini toping. A) –im. B) –ma. D) –lar.
  8. Harakatning bajarilganligini bidirgan so’zlar qatorini belgilang. A) bordi,o’qidi,terdi,yozdi. B) aytmadi,kutmadi,bermadi,kulmadi. D) pishirdi,qolmadi, tikdi, indamadi.
  9. Chegarachi Vatanimizni qo’riqlaydi. Bosh bo’laklarni belgilang. A) chegarachi. B) qo’riqlaydi. D) chegarachi qo’riqlaydi.
  10. Nuqtalar o’rniga fe’l yasovchi qo’shimchalardan mosini qo’ying. Elektr quvvatidan, suvdan, gazdan tejab foyda…ning. A) –illa. B) –la. D) –ulla.
  11. Nuqtalar o’rniga u harfi yoziladigan so’zni belgilang. A) m…kofot. B) x…rmon. D) k…tob.
  12. Qushcha sayrar o’ z tilda,Qizcha boqadi hayron.

Berilgan she’riy parchadan bo’lishsiz fe’lni toping. A) sayrar. B) boqadi. D) bo’lishsiz fe’l yo’q.

  1. Fe’lning tagiga nechta chiziq chiziladi? A) bir chiziq. B) ikki chiziq. D) to’lqinli chiziq.
  2. Bog’bon toklarning ortiqcha novdalarini qirqadi. Ushbu gapdan ikkinchi darajali bo’lagini toping. A) bog’bon qirqadi. B) novdalarni qirqadi. D) toklarning ortiqcha novdalarini.
  3. Ikkinchi darajali bo’laklar gapda qaysi bo’lakka bog’lanib keladi? A) ega va kesimga. B) egaga. D) kesimga.
  4. Qaysi tovushlar bo’g’in hosil qiladi? A) undosh. B) unli. D) harf birikma.
  5. Ega deb nimaga aytiladi? A) gapning kim yoki nima haqida aytilganini bildiradigan bo’lak. B) shaxs nomini bildirgan bo’lak. D) narsa nomini bildirgan bo’lak.
  6. O’quvchilar sport bilan muntazam shug’ullanadilar. Ajratib ko’rsatilgan so’zga so’roq bering. A) nima? B) kim? D) kimlar?
  7. Meva so’ziga so’z yasovchi qo’shimcha qo’shib asosdosh so’zlar hosil qiling. ____________________________________.
  8. Ko’plik qoshimchasini yozing._______________________.
  9. Suhbatlashdi fe’lini bo’lishsiz fe’lga aylantiring. _________.
  10. So’z o’zgartuvchi qo’shimchaning belgisini ko’rsating. ____.
  11. Harf birikmalarni yozing. __________________________.
  12. Jarangli undoshlarni yozing. _________________________.
  13. Bilimdon so’ziqa qarama-qarshi ma’noli so’z yozing. _____.

3-sinf O`qish fanidan nazorat ishlari namunalari

1- nazorat ishi. Yod aytish

O`zbekiston ” she`ri

2- nazorat ishi. O’qish tezligi

Vatanni suymak”

3- nazorat ishi, O`qish tezligi

4- nazorat ishi. Yod aytish

Xalq og`zaki ijodidan maqollar, topishmoqlar.

  1. O’zbekiston Respublikasining Davlat bayrog’i qachon qabul qilingan? A)1991-yil 1 –noyabr. B)1991-yil 31-avgust. D)1991-yil 1-oktabr.
  2. “Mustaqillik kuni” bayramini belgilang. A)31-avgust. B)2-sentabr. D)1-sentabr.
  3. “To’tiyo” so’zining lug’aviy ma’nosini aniqlang. A)aziz,myqaddas. B)belgi,nishon. D)qadrli,baxtli.
  4. Men shu yerda ulg’aydim,Vatanimni sevaman.Kerak bo’lsa yurt uchun jonimni ham beraman.Ushbu misralar qaysi she’rdan olingan? A)P.Mo’min “Mustaqillik ahillikdan”. B)Orif To’xtash “Ozbekiston. D)Miraziz A’zam “Vatan”.
  5. Nima uchun Vatan onaga qiyoslanadi? A)ona kabi mehribon. B)ona kabi issiq bag’riga oladi. D)aAva B javoblar to’g’ri.
  6. “Vatan yolg’iz bizning mulkimiz emas.Mozorda yotgan otalarimiz va endi tug’ilajak avlodlarimizning bu muborak tuproqda haqlari bordir… “ Bu kimning gaplari? A)Chingizxon. B)Og’uzxon. D)Jaloliddin.
  7. “Ona Vatanim!Senga fidodir jon-u tanim.Bugun sen ozodsan,mustaqilsan…”Ushbu parcha qaysi matndan olingan? A)Muhabbat Hamidova “Ona Vatan”. B)Maxsud Shayxzoda “Toshkentim-onam”. D)Aziz Abdurazzoq “Vatanni syymak’.
  8. “Botir mergan va chaqimchi”ertagida Botirni podshohga kim chaqadi? A) Botir. B) Mergan. D) chaqimchi.
  9. “Halolllik” ertagida kambag’al dehqon yer haydayotib nima topib oldi? A) bir hum tilla. B) xazina. D) tilla sandiq.
  10. “Qaysar buzoqcha” masalida buzoqcha nima uchun bo’friga yem bo’ldi? A) ochko’zligi uchun. B) qaysarligi uchun. D) o’yinqaroqligi uchun.
  11. Usti yosh, osti tosh, to’rt oyoqli bitta bosh. Topishmoqning javobini toping. A) yong’oq. B) tosh. D) toshbaqa.
  12. “Botir mergan va chaqimchi” ertagida podshox botir merganni qanday mukofotlaydi? A) bir xum tilla beradi. B) to’n kiygazib, ovulga oqsoqol etib tayinlaydi. D) yarim davlatini beradi.
  13. “Oltin kuz” matni qaysi manbadan olingan? A) ensiklopediyadan. B) yilnomadan. D) hadisdan.
  14. Mahmud Murodovning “Olma” nomli hikoyasi necha qismdan iborat? A) ikki. B) bir. D) uch.
  15. Mehrjon bayrami qaysi faslda nishonlanadi? A) Yoz. B) kuz. D) bahor.
  16. “Mehnating-…”. Ushbu maqolni davom ettiring. A) baht keltirar. B) xor qilmas. D) zebu ziynating.
  17. “Vaqting ketdi, naqding ketdi” maqoli qaysi hikoyada berilgan? A) Qo’riqchining sabog’i. B) mehrjon sayli. D) bebaho boylik.
  18. Kim tushida tipratikon va quyonni ko’rdi? A) dehqon. B) bog’bon. D) bobo.
  19. Kuzda qysi mevalar pishadi? _________________________________.
  20. Kuzda qaysi qushlar ssiq o’lkalarga uchib ketadi? ________________.
  21. Sanjarning koptogi kimning oldiga bordi? _______________________.
  22. Sanjar qanday bola edi? _____________________________________.
  23. To’ravoy ishtirok etgan asarning nomini yozing.__________________.
  24. Chumchuqning “chirq-chirq” degani nima degani? _______________.
  25. “Donishmand yigit” ertagida otaning maqsadini qaysi o’g’il to’g’ri yushundi? _________________________________________________.

6-nazorat ishi. O’qish tezligi.

Xazonchinak”

7- nazorat ishi. O’qish tezligi

8-nazorat ishi. Yod aytish

  1. Toshkentning qadimiy nomlarini toping. A) Choch. B) Toshqal’a. D) Toshminor. E) barcha javoblar to’g’ri.
  2. “Hech bir farzand otasining haqqini to’la o’tay olmaydi”. Ushbu so’zlar qaysi rivoyatdan olingan? A) “Mehnatkash qiz”. B) “Yosh hakim”. D) “O’g’lon. E) Dono yigit.
  3. Alpomishning haqiqiy ismini toping. A) Boybo’ri. B) Boysari. D) Qultoy. E)Hakimbek.
  4. Jaloliddin Manguberdi kim bo’lgan? A) Xorazmshox o’g’li. B) mo’g’ullarga qarshi kurashgan sarkarda. D) xalq qahramoni. E) barcha javoblar to’g’ri.
  5. Hakimbek olti yoshida kimga shogirdlikka berildi? A) Boybo’riga. B) Qosim merganga. D) Shokir otaga. E) Ibn sinoga.
  6. O’zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi qachon qabul qilingan? A) 1992-yil –dekabr. B) 1992-yil 10-dekabr. D) 1992-yil 21-oktabr. E) 1992-yil 2-mart.
  7. “Kitob hikoyasidan” qanday xulosa chiqarish mumkin? A) nodonlik boshga kulfat keltiradi. B) oqllik bahtli hayot bahsh etadi. D) donolikning kaliti kitobda. E) barcha javoblar to’g’ri.
  8. “Qish” matni qaysi manbadan olinga? A) ensiklopediya. B) yilnoma. D) lug’at kitob. E) tabiatshunoslik.
  9. Safar Barnoyev “Bosh kitob” she’rida bosh kitob deb qaysi kitobni nazarda tutadi? A) o’qish kitobi. B) matematika. D) konstitutsiya. E) huquq kitobi.
  10. “Qish bo’lmasachi” matnida Sanobarning oyisi ismini toping. A) Salima xola. B) Muruvvat opa. D) Malika opa. E) onasini nomi aytilmagan.
  11. Otsh Xolmirzayevning “Qish zavqi” she’ri qanday boshlanadi. A) qish juda ham ajoyib. B) Qish zavqini totaman. D) ariqlarda shisha muz. E) qishning momiq choponi.
  12. “B iday cho’lu dalalar, bo’ralar qor kapalak”. Ushbu misralar qaysi she’rdan olingan? A) “Yangi yil archasi”. B)” Qish zavqi”. D) “Bosh kitob”. E)”Ayamajiz”.
  13. “Ko’k maysalar nish urib …” keying misrani davom ettiring. A) yerning baland pastida. B) go’zal bahor serkillab. D) yetilar qor ostida. E) hamma javoblar to’g’ri.
  14. Jaloliddin Manguberdida yigit kishiga xos bo’lgan qanday fazilatlar bor? A) mardlik, sabrlilik. B) g’urur, or-nomus, jasorat. D) shoshqaloqlik,dushmanni mensimaslik. E) a va b to’g’ri.
  15. “O’g’lon” rivoyati qaysi asrdan olingan. A) “Qirq hadis”dan. B) o’zbek xalq ertagi. D) “Kalila va Dimna”dan. E) “Asotir va rivoyatlar”dan.
  16. “Bola Alisher” hikoyasida Alisherning otasi kim? A) G’yosiddin kichkina. B) Mansur. D) Husayn. E) Ali qushchi.
  17. “Qish zavqi” she’rida qish fasliga qanday ta’riflar beriladi? A) “Ko’chalar oppoq”. B) “Hammayoq yam-yashil”. D) “Ariqlarda muz”. E) a va d to’g’ri.
  18. “Bola Alisher” qissasidagi quyidagi ta’rif kimga tegishli? “Ustida uzun yaktak,katta salla, oyog’ida mahsi kovush”. A) Alisherga. B) G’iyosiddinbekka. D) Domullaga. E) bunday ta’rif berilmagan.
  19. “Chana” hikoyasida Farhoddan chanani birga uchishni so’ragan bolalar ismini yozing. _______________________.
  20. Ongimizda nur sochar, sirlar eshigin ochar. Topishmoqni javobini toping. ______________________________________.
  21. “Qaysar buzoqcha” masali mazmuniga mos maqol yozing._.
  22. Dadasi Erkinni kimnikiga olib bordi? __________________.
  23. Qaysi asarda Boqi degan bola haqida yozilgan. __________.
  24. Kichkintoylar kuylashib atrofingda aylanar. Egningdagi chiroqlar kech kirganda tovlanar. Shoir nima haqida yozgan? ____.
  25. “Qish ertagi” qahramonlarini yozing.___________________.

Ruscha she’rlar to’plami bolalar uchun turli mavzular haqida

Ushbu sahifada bolalar uchun ruscha she’rlar to’plami jamlangan. Rus tilida sher yodlayotgan bolajonlarga oson bo’lishi uchun qisqa 4 qator sherlar topishga harakat qildik. She’rlar umumiy hisobda 26 mavzularga bo’lingan bo’lib ular bog’cha bolalari va maktab yoshidagi bolalarga ham to’g’ri keladi. Umid qilamizki farzandingizga kerak bo’lgan ruscha she’r albatta topiladi. Marhamat!

Aytgancha, agar birorta she’r tarjimasi bilan kerak bo’lib qolsa mana bu > Google Tarjimon dan foydalaning, biroz kulguli tarjima qilishi mumkin, ammo ma’nosini tushunib olsa bo’ladi.

Hozir esa davraga reklamani chaqiramiz:

Mevalar haqida rus tilida sherlar

«Mevalar haqida ruscha she’r: OLMA»
Яблочко над головою,
Золотое, наливное!
Ты в росе купалось,
Солнцем утиралось!
(Пысин А.)

«Mevalar haqida ruscha she’r: NOK»
Называют меня грушей.
Я скажу, а ты послушай:
Полюбите меня, дети!
Я полезней всех на свете.
(Muallif noma’lum)

«Mevalar haqida ruscha she’r: BANAN»
Жёлтый, сладкий, ароматный,
Он: на цвет и вкус приятный,
А пришёл из жарких стран —
Называется банан!
(Днепровская В.)

«Mevalar haqida ruscha she’r: KIVI»
Чернеют точки-зерна
В зеленом переливе.
Кислит слегка, бесспорно,
Но в целом сладок киви.
(Антонова Татьяна)

«Mevalar haqida ruscha she’r: OLCHA»
Куст красавец, самый пышный,
Называют франта — вишней.
Кладовая сочных ягод,
Будет всем варенья на год!
(Сибирцев В.)

«Mevalar haqida ruscha she’r: APELSIN»
Привет, я сочный апельсин,
Любимый всеми господин.
Найдется соковыжималка?
Мне сока для друзей не жалко!
(Muallif noma’lum)

Tarvuz haqida rus tilida sherlar

«Tarvuz haqida ruscha she’r 1»
Вот какой у нас арбуз —
Замечательный на вкус!
Даже нос и щеки
Все в арбузном соке!
(Александрова З.)

«Tarvuz haqida ruscha she’r 2»
У него отменный вкус,
Имя носит он — арбуз,
А растёт он летом,
Когда много света.
(Ревю И.)

Non haqida rus tilida sherlar

«Non haqida ruscha she’r 1»
Хлеб ржаной, батоны, булки
Не добудешь на прогулке.
Люди хлеб в полях лелеют,
Сил для хлеба не жалеют.
(Muallif noma’lum)

«Non haqida ruscha she’r 2»
Расскажу тебе, дружок,
Про чудесный колосок.
Тот, что зреет на полях —
Попадёт на стол в хлебах.
Сушки, плюшки и батон —
Хлеб приходит в каждый дом…
(Кравченко Е.)

«Non haqida ruscha she’r 3»
Есть такие слова:
«Он всему голова»
Хрустящей корочкой одет
Очень Мягкий белый ХЛЕБ.
(Малахова А.)

Tabiat haqida rus tilida sherlar

«Tabiat haqida ruscha she’r: Umumiy»
Не то, что мните вы, природа:
Не слепок, не бездушный лик —
В ней есть душа, в ней есть свобода,
В ней есть любовь, в ней есть язык…
(Фёдор Тютчев)

«Tabiat haqida ruscha she’r: QUYOSH»
Солнышко, солнышко,
Выгляни в окошко;
Любят тебя детки,
Детки-малолетки.
(Muallif noma’lum)

«Tabiat haqida ruscha she’r: OY»
Среди безмолвия ночного
Луна так весело глядит,
И луч ее у часового
На ясном кивере горит!
Ах! Погляди ко мне в окошко
И дай мне весть о вышине,
Чтоб я, утешенный немножко,
Увидел счастье хоть во сне.
(Катенин Павел)

«Tabiat haqida ruscha she’r: SHAMOL»
Ветер, ветерок, ветрище,
Ты чего по свету рыщешь?
Лучше улицы мети
Или мельницы крути!
(Яков Аким)

«Tabiat haqida ruscha she’r: BULUT»
Облачко проснулось
С солнечной улыбкой,
В речку окунулось,
Обернулось рыбкой!
Вытянуло ушки —
Вот вам и зайчишка!
А надуло щёчки —
Косолапый мишка!
(Мельник Н.)

Fasllar haqida rus tilida sherlar (bahor, yoz, kuz, qish)

«Fasllar: BAHOR fasli haqida ruscha she’r 1»
Открой глаза и улыбнись —
Весна, весна пришла!
Пусть полной света будет жизнь,
И счастья, и тепла!
(Muallif noma’lum)

«Fasllar: BAHOR fasli haqida ruscha she’r 2»
Весна пришла! Ура-ура!
В сторону отложим все дела.
Пусть она принесет нам счастье,
И любви подарит страстной!
(Muallif noma’lum)

«Fasllar: YOZ fasli haqida ruscha she’r 1»
Лето, лето к нам пришло!
Стало сухо и тепло.
По дорожке прямиком
Ходят ножки босиком.
Кружат пчёлы, вьются птицы,
А Маринка веселится.
(Muallif noma’lum)

«Fasllar: YOZ fasli haqida ruscha she’r 2»
До чего хорош денек!
Веет легкий ветерок.
Солнца летнего лучи
Так приятно горячи!
(Muallif noma’lum)

«Fasllar: KUZ fasli haqida ruscha she’r 1»
Наступила осень,
Пожелтел наш сад.
Листья на берёзе
Золотом горят.
Не слыхать весёлых
Песен соловья.
Улетели птицы
В дальние края.
(А. Ерикеев)

«Fasllar: KUZ fasli haqida ruscha she’r 2»
Если на деревьях
Листья пожелтели,
Если в край далекий
Птицы улетели,
Если небо хмурое,
Если дождик льется,
Это время года
Осенью зовется.
(М. Ходякова)

«Fasllar: QISH fasli haqida ruscha she’r 1»
Как белый пух, снежок летает,
Встречайте зимушку-зиму!
А на ладошке снежок тает,
Уж очень там тепло ему.
(Лидия Огурцова)

«Fasllar: QISH fasli haqida ruscha she’r 2»
Снег ложится на дома:
К нам опять пришла Зима!
Принесла в котомке
Вьюги да позёмки,
Холода, сугробы, лёд
И, конечно, Новый Год!
(Марина Дружинина)

Qorbobo haqida rus tilida sherlar

«Qorbobo haqida ruscha she’r 1»
Шубка, шапка, рукавички.
На носу сидят синички.
Борода и красный нос —
Это Дедушка Мороз!
(Muallif noma’lum)

«Qorbobo haqida ruscha she’r 2»
Скоро, скоро Новый год!
Скоро Дед Мороз придёт.
За плечами ёлочка,
Пушистые иголочки.
Он подарки нам разносит
И стихи читать нас просит.
(Muallif noma’lum)

«Qorbobo haqida ruscha she’r 3»
Здравствуй, Дедушка Мороз!
Ты, наверное, замёрз:
День ходил по городу,
Отморозил бороду…
Нос клади на батарею.
Я сейчас тебя погрею!
(Усачев Андрей)

Qor haqida rus tilida sherlar

«Qor haqida ruscha she’r 1»
Снег бывает разный:
Чистый, невесомый,
Снег бывает грязный —
Липкий и тяжёлый.
Снег летит пушистый,
Мягкий и приятный,
Снег бывает рыхлый,
Снег бывает ватный.
(Второва Т.)

«Qor haqida ruscha she’r 2»
Снег идёт, стоят машины,
Даже шины не шуршат.
В нашем городе сегодня —
Самый снежный, снегопад!
(Muallif noma’lum)

«Qor haqida ruscha she’r 3»
Снег кружится и не тает.
Он откуда прилетает?
Видно с тучки озорной,
Что повисла надо мной!
(Бородянская С.)

Yangi yil haqida rus tilida sherlar

«Yangi yil haqida ruscha she’r 1»
За окном снежинок стая,
Тоже водит хоровод.
Попрощавшись с годом старым,
Мы встречаем Новый год.
(Татьяна Мельникова)

«Yangi yil haqida ruscha she’r 2»
Снова пахнет свежей смолкой,
Мы у елки собрались,
Нарядилась наша елка,
Огоньки на ней зажглись.
Игры, шутки, песни, пляски!
Там и тут мелькают маски…
Ты — медведь, а я — лиса.
Вот какие чудеса!
Вместе встанем в хоровод,
Здравствуй, здравствуй, Новый год!
(Muallif noma’lum)

«Yangi yil haqida ruscha she’r 3»
Зима обходит всю планету,
И бродит сказка с ней по свету,
Под Новый Год заходит в дом
И мы ее сегодня ждем.
Она уже в пути теперь.
И скоро постучится в дверь.
(Muallif noma’lum)

Archa haqida rus tilida sherlar

«Archa haqida ruscha she’r 1»
Что за чудо, чудо-ёлка
Все зелёные иголки,
В бусинках и шариках,
В жёлтеньких фонариках!
(Muallif noma’lum)

«Archa haqida ruscha she’r 2»
Посмотри в дверную щелку —
Ты увидишь нашу елку.
Наша елка высока,
Достает до потолка.
А на ней висят игрушки —
От подставки до макушки.
(Ильина Елена)

«Archa haqida ruscha she’r 3»
Елка наряжается —
Праздник приближается.
Новый год у ворот,
Ребятишек елка ждет.
(Аким Яков)

Hayvonlar haqida rus tilida sherlar

«Hayvonlar haqida ruscha she’r: YO’LBARS»
Тигры — знают все ребята —
Ходят в шубах полосатых.
От хвоста и до ушей
Цвет песка и камышей.
(Muallif noma’lum)

«Hayvonlar haqida ruscha she’r: AYIQ»
По деревьям лазит ловко,
Есть хорошая сноровка,
Может сильно он реветь,
А зовут его… Медведь!
(Чурилов А.)

«Hayvonlar haqida ruscha she’r: SIGIR»
Представить невозможно!
Поверить нелегко!
Жуёт корова сено
А дарит молоко!
(Muallif noma’lum)

«Hayvonlar haqida ruscha she’r: MUSHUK»
Шесть котят есть хотят.
Дай им каши с молоком.
Пусть лакают языком,
Потому что кошки
Не едят из ложки.
(Самуил Маршак)

«Hayvonlar haqida ruscha she’r: KUCHUK»
Во сне напрягаются тёплые лапы,
И ухо чуть-чуть шевелится…
На наших коленях уснула собака:
Ей больше нигде так не спится!
(Muallif noma’lum)

«Hayvonlar haqida ruscha she’r: QUYON»
Раз, два, три, четыре, пять!
Вышел зайчик погулять.
Запер домик на замочек
И пошел в универмаг
Покупать себе платочек,
Лампу, зонтик и гамак.
(Хармс Д.)

Qushlar haqida rus tilida sherlar

«Qushlar haqida ruscha she’r: KABUTAR»
Есть порода — почту носит,
А дворовый пищу просит.
Этих бойких птиц люби!
Символ мира — голуби!
(Талызин Владимир)

«Qushlar haqida ruscha she’r: QARG’A»
Хрипло птенчики кричат,
Клювы их в гнезде торчат,
Скрыла их густая крона,
Проживает здесь ворона.
(Смолин П.)

«Qushlar haqida ruscha she’r: BURGUT»
Без особого усилья,
Широко расправив крылья,
Славу в небе приобрёл,
Над землей парит орёл.
(Сибирцев В.)

«Qushlar haqida ruscha she’r: OQQUSH»
Повелось так с самой древности:
Эти птицы — символ верности.
В отраженье свое глядя,
Вот скользят по водной глади,
Восхищая всех людей,
Двое белых лебедей.
(Muallif noma’lum)

O’zbekiston haqida / vatan haqida rus tilida sherlar

«O’zbekiston / vatan haqida ruscha she’r: Мой солнечный Узбекистан»
Ты белым золотом одета,
Ты вся,как золотой хирман,
Республика тепла и света,
Мой солнечный Узбекистан.

Строкой поэзии высокой
Слагают оду и дастан,
Тебе,жемчужина Востока,
Мой солнечный Узбекистан.

В каком воспеть хвалебном гимне
Твой изобильный дастархан!
Ты в мире всех гостеприимней,
Мой солнечный Узбекистан.

Ты поступью шагаешь твёрдой
В содружество великих стран,
Мой независимый и гордый,
Мой солнечный Узбекистан.

Будь вечно юным и цветущим.
Да сбыться всем твоим мечтам,
Республика с великим будущим,
Мой солнечный Узбекистан!
(Леонид Ветштейн)

«O’zbekiston / vatan haqida ruscha she’r: Ты, родина моя — Узбекистан!»
Умой меня ключевою водой
Росой освежи мне веки.
Будь вечно цветущей и молодой
Водой заполняй свои реки.
Дары плодородия сынам молодым
Даруй, восхваляя земли.
Народ твой извечно богат и любим
Ты помни это и внемли.
Позволь искупаться в лучах,
Звезды под названием «Солнце».
Побегать босой на хлопковых полях
Напиться водой из колодца.
Ты древности таины мне передай,
Мой край золотой, лучезарный
Изобилием, что льется через край
Весельем, танцами и ярмаркой базарной.
Вся нежность Азии и крепкий стан,
Как в танце девушки восточной.
Ты, родина моя — Узбекистан,
Страна хурмы и дыни сочной.
(Динара Баймурзаева)

«O’zbekiston / vatan haqida ruscha she’r: Моя Родина – Узбекистан»
Жемчужина в оправе скал,
Пустынь, степей и рек;
Страна моя – Узбекистан,
С тобою я – навек!

Слезу от радости тайком
Стирает наш земляк,
Завидя, как в краю чужом
Взвивается наш флаг.

Спортсмены золото куют,
Медали на груди,
Как по команде, все встают
Под наш узбекский гимн!

Шурпа, лепёшка, плов, шашлык –
Пусть будут на столе,
И не погаснет ваш тандыр
У дома в махалле.

Здесь уважают мир и труд.
Мы каждый брату – брат.
Карнаи весело поют.
О Родина – рахмат!
(Сергей Волков.)

Navro’z haqida rus tilida sherlar

«Navro’z haqida ruscha she’r 1»
Сегодня Навруз!
Это радость для нас.
Поздравить берусь
Вас в красивейший час.

Весна поспешит
Пусть теплом одарить,
Чтоб счастье творить
И беспечнее жить!
(Muallif noma’lum)

«Navro’z haqida ruscha she’r 2»
Вас с Наврузом поздравляю,
Снова к нам весна идет,
Всем любви, добра и счастья
Я желаю в Новый год.

Смехом, радостью, весельем
Пусть наполнит он дома,
Новой жизни пробуждение
Щедро дарит пусть весна.
(Muallif noma’lum)

«Navro’z haqida ruscha she’r 3»
Мы сегодня собрались,
И Навруз мы дождались!
Пусть плохое всё уйдет,
Счастье новое придет!

Пусть здоровья будет много,
Пусть лежит к любви дорога,
Пусть счастливым будет год,
Пусть удача всех найдет!

Пусть у всех достаток будет,
Любят пусть друг друга люди.
Всех с Наврузом поздравляем,
Много радости желаем!
(Muallif noma’lum)

8-Mart haqida rus tilida sherlar

«8 Mart haqida ruscha she’r 1»
С 8 марта, девочки,
Вас мы поздравляем.
Много счастья, радости
И добра желаем!

Пусть весна и солнышко
Согревают вас,
И мечты сбываются
Все по двести раз!
(Muallif noma’lum)

«8 Mart haqida ruscha she’r 2»
С Международным женским днём!
Пусть будет много счастья в нём,
Красоты, сюрпризов ярких
И комплиментов самых сладких

Пусть сердце верит, любит, ждёт,
И счастье в светлый дом придёт.
По пустякам совсем не огорчаться
И жизнью, в целом, наслаждаться.
(Muallif noma’lum)

«8 Mart haqida ruscha she’r 3»
Вот пришло Восьмое марта,
Распирает счастье грудь,
Подарить мне маме надо
В этот праздник что-нибудь.
Я умоюсь ей в подарок,
Ей в подарок причешусь,
Влезу в пару лучших тапок
И духами надушусь!
(Muallif noma’lum)

«8 Mart haqida ruscha she’r 4»
Сегодня во всем мире праздник –
Международный женский день!
На улице уже весной запахло
И распуститься хочет первая сирень!

Я пожелать тебе хочу удачи,
В учебе первой быть и лучше всех!
Пусть исполняются заветные желанья,
Высот тебе достигнуть без помех!
(Татьяна Мороз)

Tug’ilgan kun haqida rus tilida sherlar

«Tug’ilgan kun haqida ruscha she’r 1»
Я в хорошем настроеньи,
Принимаю поздравленья.
За столом мои друзья —
День рожденья у меня!
(Н. Хилтон)

«Tug’ilgan kun haqida ruscha she’r 2»
День рожденья — самый лучший,
Самый радостный денёк,
Для проказ счастливый случай
И для шалостей предлог.
Фрукты, сладости, варенье,
Весь в свечах огромный торт!
В этот день без угощенья
Не останется никто!
Принимаю поздравленья
От друзей и от родных,
И к себе на день рожденья
Приглашаю в гости их.
(А. Гольцева)

«Tug’ilgan kun haqida ruscha she’r 3»
Сегодня лучший день в году,
И в этом нет сомненья!
Пусть чудеса, как в сказке, ждут
Тебя в твой День рожденья!
(Muallif noma’lum)

Oila haqida ruscha sherlar

«Oila haqida ruscha she’r 1»
Крепка бывает та семья,
Где нет владений буквы «Я»,
Где правит только слово «Мы»,
Где есть совместные мечты!
(Muallif noma’lum)

«Oila haqida ruscha she’r 2»
Бабушка и дедушка,
Мамочка и папочка,
Две сестренки старшие
И котенок-лапочка.
И еще, конечно, я.
Очень дружная семья!
(Muallif noma’lum)

«Oila haqida ruscha she’r 3»
Мама с папою – под ручку,
А со мной идёт – за ручку,
На руках у папы брат,
Сам он топать маловат.
А прохожие проходят, А прохожие – глядят
И про нас они, похоже, Меж собою говорят:
– Сразу видно, что семья!
Папа, мама, брат и я!
(Олег Бундур)

Ona / onalar haqida ruscha sherlar

«Ona haqida ruscha she’r 1»
Из цветной бумаги вырежу кусочек,
Из него я сделаю маленький цветочек.
Мамочке подарок приготовлю я
Самая хорошая мама у меня!
(Muallif noma’lum)

«Ona haqida ruscha she’r 2»
На свете
Добрых слов
Живёт немало,
Но всех добрее
И нежней одно –
Из двух слогов
Простое слово «ма-ма»,
И нету слов,
Роднее, чем оно!
(Muallif noma’lum)

«Ona haqida ruscha she’r 3»
Много мам на белом свете,
Всей душой их любят дети.
Только мама есть одна,
Всех дороже мне она.
Кто она? Отвечу я:
Это мамочка моя!
(Muallif noma’lum)

«Ona haqida ruscha she’r 4»
Ничего милее нет
Маминой улыбки –
Словно вспыхнет солнца свет,
Мрак развеет зыбкий!
Словно хвостиком блеснёт,
Золотая рыбка –
Радость сердцу принесёт
Мамина улыбка!
(Muallif noma’lum)

Ota / otalar haqida rus tilida sherlar

«Ota haqida ruscha she’r 1»
В воскресенье на прогулку
Вместе с папой я хожу.
Чтобы он не потерялся
За руку его держу.
(Muallif noma’lum)

«Ota haqida ruscha she’r 2»
Папочка, папуля,
Как тебя люблю я!
Как я рад, когда вдвоем
Мы с тобой гулять идем.
И как жаль тебя опять
На работу отпускать.
(Muallif noma’lum)

«Ota haqida ruscha she’r 3»
Папа, я тебя люблю,
Счастья пожелать хочу,
Чтоб сбылись мечты и
Был здоровым ты!
(Muallif noma’lum)

«Ota haqida ruscha she’r 4»
Знаете, как дружно
Мы с папочкой живем!
Вместе играем, вместе поем,
Вместе смеемся, вместе гуляем,
Вместе веселые сказки читаем!
(Muallif noma’lum)

Buvi / buvilar haqida rus tilida sherlar

«Buvi haqida ruscha she’r 1»
Я бабуленьку родную
Очень крепко поцелую,
Ведь бабуленька моя
Очень-очень добрая.
(Muallif noma’lum)

«Buvi haqida ruscha she’r 2»
Бабушка родная,
Милая моя,
Больше всех на свете
Я люблю тебя.
По твоим морщинкам
Проведу рукой…
В целом свете нету
Бабушки такой.
Никогда не буду
Огорчать тебя.
Только будь здоровой,
Бабушка моя.
(Muallif noma’lum)

«Buvi haqida ruscha she’r 3»
Бабушка, как бабочка,
Целый день летает:
То меняет лампочку,
То носок латает,
Над цветами вьётся
И не знает скуки.
Если ей взгрустнётся,
То утешат внуки!
(Наталья Волкова)

Do’stlik haqida rus tilida sherlar

«Do’stlik haqida ruscha she’r 1»
Дружит с солнцем ветерок,
А роса – с травою.
Дружит с бабочкой цветок,
Дружим мы с тобою.
Всё с друзьями пополам
Поделить мы рады!
Только ссориться друзьям
Никогда не надо!
(Юрий Энтин)

«Do’stlik haqida ruscha she’r 2»
Друзей мы любим. Без друзей нельзя!
Ведь ближе всех людей они — друзья!
Друг — это тот, кто хорошо Вас знает,
Но все равно, Вас любит, обожает!
(Ханин Борис)

«Do’stlik haqida ruscha she’r 3»
Дружба очень нам нужна —
В жизни нашей так важна:
Коль случится что-то вдруг —
К нам придёт на помощь друг!
(Талызин Владимир)

Kitob haqida matn yozish

IX-XII asrlarda yashab ijod qilgan O’rta Osiyolik buyuk allomalar va ularning jahon tsivilizatsiyasi rivojiga qo’shgan hissalari.

IX-XII asrlar O’rta Osiyo xalqlari tarixida moddiy va ma’naviy hayotning rivojlanishida oldingi davrlarga nisbatan keskin yuksalish yillari bo’ldi.

Ma’mun akademiyasida Movaraunnahrlik olimlar. Xorun ar-Rashid tashabbusi bilan Bag’dodda ilmiy Markaz-Akademiya («Bayt ul-Xikma»)-tashkil etilib, unga barcha musulmon o’lkalari, jumladan O’rta Osiyodan ham olim va fozillar to’plandi. Bu markazda Movaraunnahr va Xurosondan kelgan Muso Xorazmiy, Ahmad Farg’oniy, Marvoziy, Marvarudiy, Javhariy kabi olimlar Bag’dod akademiyasini jahonga mashhur bo’lishida katta hissa qo’shdilar. Movaraunnahrda arab halifaligini hukmronligini o’rnatilishi hamda islom dinining keng yoyilishining ijobiy tomonlaridan biri shuki, Bag’doddagi ilmiy akademiyadan o’rnak olib Xorazmda ham X asrda Ma’mun akademiyasi vujudga keldi va uning a’zolari bo’lmish o’z davrining olimu-donishmandlari o’z ijodlari bilan Movaraunnahrni donishi olamga yoydilar. Shuningdek o’lkamiz hududidan islom dunyosining eng mo’’tabar shaxslari, hadisshunoslari etishib chiqdilarki, ularning nomi Hozirgi kungacha ham dunyoviy, ham tasavvuf ilmining yuqori pog’onalarida turibdi.

Xorazmda Ma’mun akademiyasi. Ma’lumki, uzoq o’tmishga ega bo’lgan O’rta Osiyo xalqlari taraqqiyoti tarixi o’z boshidan turli voqealarni, yuksalish va orqaga ketish davrlarini boshdan kechirdi. Shubhasiz, bu davrlarning barchasi tarixda o’zining ma’lum izini qoldirdi. Xususan ilm-fan madaniyatimiz taraqqiyotida IX—XII asrlar davrining o’rni beqiyosdir. Shuni alohida ta’kidlash joizki, Shax Ma’mun ibn Muhammad X asr oxirlarida janubiy va shimoliy qismlarga bo’lingan Xorazmni yagona bir markazga birlashtirdi. Ma’mun ayniqsa poytaxt Gurganchni Sharqning eng yirik ilmiy-madaniy markazlaridan biriga aylantirdi. Ma’mun Gurganchda «Baytul xikma» (Donishmandlar uyini) tashkil qildi. U Ma’mun akademiyasi deb ham ataldi. Bu maskanda ulug’ mutafakkirlar Al-Xorazmiy, Beruniy, Ibn Sino, Ibn al-Hammar, Abu Saxl Masixiy, Ibn Irok, Ahmad Farg’oniylar ijod qildilar. Shuningdek ular orasida Sharqning ko’pgina mamlakatlaridan kelgan ulug’ allomalar ham bor edi.

O’rta Osiyolik mutafakkir olimlar haqida ma’lumotlar.

Abu Abdullo Muhammad Ibn Muso al – Xorazmiy. (783-850yy) Buyuk mutafakkir va olim al-Xorazmiyning arifmetika va algebraga doir «Kitob al-jabr val mukobala» (To’ldirish va qarama-qarshi qo’yish haqida kitob) asari matematika fanida yangi davrni boshlab beribgina qolmay, balki uning keyingi asrlardagi taraqqiyotiga ham katta asos bo’ldi. «Hind arifmetikasi haqida kitob» asari tufayli avval Sharq xalqlari, so’ngra esa Evropa xalqlari ham Qadimiy Hindistonning katta yutug’i-o’nli pozitsiyasi hisoblash sistemasi bilan tanishdilar. (XII asrda lotin tiliga o’girilgan). Al-Xorazmiyning «Kitob surat al-arz» (erning surati) asari geografiyaga, «Astronomik jadvallari» astronomiyaga oid bo’lib, ular muallifning nomini jahonga yoydi. Shuningdek, «Kuyosh soatlari to’g’risida risola», «Tarix risolasi», «Usturlab haqida risola», «Musiqa risolasi» singari ajoyib asarlari olimga katta shuxrat keltirdi, uning nomini abadiylashtirdi. Al-Xorazmiyning «Al-jabr val muqobala» asari keyinchalik Evropada «Algebra» deb yuritila boshlandi. Uning astronomiyaga oid asari esa faqat Sharqda emas, balki G’arbda ham asronomiya fani rivojida katta rol o’ynadi.

Abul Abbos Ahmad ibn Muhammad Al-Farg’oniy. Al-Farg’oniyning tarjimai holiga doir ma’lumotlar tarixda kam saqlanib qolgan. 861 yilda vafot etgan. Astronomiya, matematika, geodeziya, gidrologiya fanlarining bilimdoni Bag’dod va Damashqdagi rasadxona qurilishlarida faol qatnashdi va u erda Ptolemeyning «Yulduzlar jadvalidagi» ma’lumotlarni tekshirish ishlarini olib bordi. Al-Farg’oniy astronomiyaga oid «Astronomiya negizlari» asarida astronomiyaga oid bilimlarni tartibga soldi, o’zining yangi natijalari bilan boyitdi. O’sha davr an’anasiga muvofiq mamlakatlarni etti iqlimga bo’lib urgandi. Kuyosh soatlarini. bayonini berdi, astronomik asboblari yaratdi. Farg’oniyning bu asari N.Kopernik davriga qadar Evropada astronomiya fanidan asosiy qo’llanma sifatida foydalanildi.

Abu Nasr al-Forobiy (873-950 yy). O’trorda tug’ilgan, boshlangich ma’lumotni Shosh, Buxoro, Samarqandda olgan so’ng Bag’dodda uzoq yashab, zamonasining olimlari bilan ilmiy muloqotda bo’lgan. Ilmning turli sohalariga oid 160 dan ortiq risolalar yozgan. Musiqa nazariyasiga bag’ishlangan «Musiqa xaqida katta kitob» nomli mashhur asari bu soha tarixiga bag’ishlangan eng dastlabki tarixiy manbalardan biridir. U serqirra, qomusiy olimdir.

Abu Rayxon Beruniy (973-1048 yy). Xorazmda tavallud topgan bu mutafakkir, serqirra olim astronomiya, tarix, tibbiyot, riyoziyot, jug’rofiya, geodeziya, meteorologiya, etnografiya, falsafa, filologiyaga oid 150 ga yaqin asarlar yaratgan. Bu asarlar Beruniy nomini jahonga taratdi. Shuningdek, uning xikoyalar, she’rlar bitganligi xam ma’lum. Beruniy o’rta asrda birinchi bo’lib globus yaratdi. U arab, fors, hind turkiy tillarni mukammal bilgan. Uning «Farmokanaziya», «Geodeziya», «Hindiston», «Minerologiya», «Ma’sud qonuni», «qadimgi xalqlardan qolgan yodgorliklar» asarlari o’zbek va rus tillariga tarjima qilingan. Maxmud G’aznaviy saroyda ham xizmatda bo’lgan. U Ibn Sino bilan ham zamondosh edi.

Abu Ali Ibn Sino (980-1037 yil) U falsafa, mantiq ruxshunoslik, adabiyotshunoslik, she’riyat, musiqa, geologiya, minerologiya, fizika, matematika, tibbiyot, astronomiyaga oid yuzlab asarlar yaratdi. Abu Alining ilmiy qiziqishlari doirasi shu qadar keng bo’lganki, uning 40 dan ziyod tibbiyotga, 30 ga yaqin astronomiya va tabiatshunoslik fanlariga, 185 ta falsafa, mantiq va ilohiyotga bag’ishlangan asarlar yaratgani ma’lum.

IX-XII asrlarda adabiyot, me’morchilik va din ravnaqi. O’rta Osiyolik buyuk islomshunos mutafakkirlar.

Buxoroda qurilgan Ismoil Somoniy qabri ustiga pishiq g’isht bilan qurilgan go’zal maqbara. Bu bino to’rtburchak shaklida bo’lib, tomi gumbaz qilib yopilgan. To’rtburchakdan nayzali ravotlar yordami bilan sakkiz qirrali shaklga o’tilgan. Shu bilan birga bu bino to’rt fasadlidir. Uning to’rtala tomoni ham bir xil, old tomonidek bezatilgan. Oddiy qilib aytganda, binoning oldi, yoni va orqa tomoni yo’q. Hamma tomoni bir xilda bezatilgan. Ismoil Somoniy maqbarasini qurishda va bezatishda arablardagi o’sha davr uchun xos bo’lgan me’moriy xususiyatlardan ham ko’p foydalanilgan. Masalan, binoning tashqi burchaklariga ustunlar o’rnatish. Bino ichidagi bunday shakddagi, shuningdek, dumaloq manzarali maydonlar ham islomgacha bo’lgan yodgorliklarda uchraydi.

IX-X asr me’morchiligining rivojlanish yo’llarining saklanib qolganligini ko’plab masjidlar misolida ham kuzatish mumkin. Yozma manbalarda qayd qilinishicha, somoniylar davridagi ko’pgina masjidlar o’z vaqtida arablargacha bo’lgan ibodatxonalarning masjidga moslashtirish asosida qurilgan. Ular bir xonali bo’lib, masjidning tomlari ustunga tayanib turgan. Masjidlarning tomi odatda gumbaz shaklida bo’lgan. Masjidlarda, ayniqsa, mehroblari shaklli, yozuvli qilib qirqilgan g’ishtlar, o’yma ganchlar va hatto tilla suvlar bilan bezatilgan Bu davrga oid masjidlar to’g’risida so’z yuritilganda, Buxorodagi Mag’oki Attoron, Poykand masjidi, Termizdagi Chorustun, Shahristondagi Childuxtaron masjidlarini qayd qilish mumkin. Bu yodgorliklar O’rta Osiyoda diniy me’morchilikning rivojlanish yo’llarini kuzatish imkoniyatini berdi. Narshaxiyning yozishicha, amir Nasr ibn Ahmad Buxoro Registonida o’zi uchun katga saroy qurdirgan va uning qurilishiga kagga mablag’ sarflagan. Bu saroy g’oyat go’zal bo’lgan. Saroyning oldida esa devonlar uchun binolar qurilgan. Amir va hokimlar saroyi Nishopur, Marv, Samarqand va boshqa shaharlarda ham bo’lgan. Bu saroylar o’zlarining kattaligi va go’zalligi bilan ajralib turgan. Ko’p hollarda bunday saroylar kushmanzara joylarda, bog’lar ichida bunyod etilgan.

Yusuf Xos Hojib (XI asr) Bolasogumda tug’ilgan yirik adib Yusuf Xos Hojibning mashhur «Qudadg’u bilig» (Saodatga yo’llovchi bilim) asari turkiy xalqlarning bizgacha etib kelgan birinchi badiiy asari ekanligi bilan ham qimmatlidir. Muallif 6407 bayt orqali markazlashgan feodal davlatni idora qilish yo’llari, siyosati hamda xalqlarning rasm-rusumlari va ahloq qonun-qoidalarini ushbu asarda mujassamlashtirgan. «Qutadg’u biligda» sog’likni saqlash, dorishunoslik va umuman tabobatga oid baytlar ham ko’p uchraydi.

Ahmad Yugnakiy (XIIasr II yarmi-XIII asr boshlari) Samarqand yaqinidagi Yugnak qishlog’ida tug’ilgan Yugnakiyning ayniqsa «Xibbat ul- haqoyik» (haqiqatlar hadisi) asari juda mashhur bo’lib, muallifga shon-shuhrat keltirgan. Asarda asosan insonga xos bo’lgan fazilatlar bayon etilgan.

Abu Abdullo Rudakiy (884-954 yillar) Fors tojik adabiyotining buyuk ustozi. Samarqandga yaqin Rudek qishlog’ida tug’ilgan. Uning she’riy merosi nihoyatda boy va rang barang. Uning qalamiga mansub «Kalila va Dimna», «Davroni oftob», «Sindbodnoma» kabi poemalardan parchalar saqlanib qolgan.

Abu Mansur Muhammad Dakikiy (942-1020 yillar) X asrning Rudakiydan keyingi eng mashhur shoirlaridan manbalarga qaraganda Samarqandda tug’ilgan. Somoniylar saroyida yashagan. Birinchi bo’lib «Shoxnoma» yozishni boshlagan. Lekin faqat ma’lum bir qismini yozishga ulgurgan va tasodifiy voqea bilan vafot etgan. Undan 1209 bayt saqlanib qolgan. Dakikiy musiqa ilmini rivojiga ham katta hissa qo’shganligi haqidagi manbalar ham mavjud.

Abulkosim Firdavsiy (942-1020 yillar). Eronning Tue shahrida tug’ilgan. Arab va fors adabiyotini yaxshi bilgan. Butun umrini Eron shoxlarining afsonaviy qahramonlariga bag’ishlangan katta epik asar «Shoxnoma» ni yaratishga sarflagan. Asar dunyoni ko’pgina tillarida nashr qilingan. Firdavsiy o’z «Shoxnoma» si bilan o’ziga abadiy haykal yaratib ketgan va avlodlar tashakkuriga sazovor bo’lgan.

IX-XII asrlar Markaziy Osiyo madaniyati rivojiga nazar tashlar ekanmiz, bu davrda tasavvuf (sofizm) ta’limotlari madaniyatning, ma’naviyatning barcha tomonlariga kirib borganligini kuzatish mumkin. So’fizm shaxsiy erkinlik, o’z hohishi bilan tozalanib Olloxga ruhiy ma’naviylikka singish orqali erishishga asoslanadi. Tasavvufda ruxni kamolotga va uni so’nggi maqsadi – Olloxga erishuv yo’llari 4 bosqichdan iboratdir: 1) Shariat. 2) Tariqat. 3) Ma’rifat. 4) Haqiqat.

So’fizm nazariyotchilari, olimlari o’z davrining bilimini puxta egallagan, ilmlardan xabardor, bilimdon-mutafakkirlar bo’lgan. X asrdan boshlab sufizm g’oyalari O’rta Osiyo shaharlarida ham tarqala boshlagan. Viz quyida ushbu yo’nalishga sodiq qolgan holda o’z ijodlari bilan dunyoga tanilgan ba’zi mutafakkirlar haqida fikr yuritamiz.

Ahmad Yassaviy (1105-1165 yillar) Yassi (Turkiston shahrida ruhoniy shahrida tug’ilgan.) Otasi Ibroxim Sa’y Rom shahrida ko’p yillar shayxlik qilgan. Ahmad Yassaviy asli kelib chiqishi Toshkentdan bo’lgan mashhur turk mashoyixi Arslonbob Toshkandiydan taxsil olgan. Uning vafotidan so’ng Yusuf Hamadoniydan ilm o’rgangan. Yassaviydan bizgacha etib kelgan yagona meros – bu uning «Devoni xikmat» idir. Unda Yassaviyning sermazmun xikmatlari, munojatnomasi, «Faqrnoma». risolasi o’z aksini topgan. Ahmad Yassaviy tasavvufda Yassaviya tarikatiga asos soldi.

Sulaymon Bakirgoniy (1186 yilda vafot qilgan). Ahmad Yassaviyning munosib shogirdi, uning ishini davomchilaridan biridir. Xorazmning Bakirgon degan joyida tug’ilgan. Turkiy xalqlar orasida hakim ota laqabi bilan ham mashhur bo’lgan. Uning din va tasavvuf, ishq va ahloqdan saboq, beruvchi asarlari butun Turkiston hududlarida sevib o’qilgan. Uning «Bakirg’on kitob» nomli yirik asari keyingi yillarda o’zbek kitobxonlariga ham etib keldi.

Najmiddin Kubro (1145-1221 yillar). Shoir va olim. O’rta Osiyodagi yirik sufiylik oqimi – Kubraviyaning asoschisi. Xivada tug’ilgan. O’rta va yaqin Sharq o’lkalariga, O’rta Osiyo, Hindiston, Eron, Afg’oniston hududlariga keng tarqalgan oqimdir. U o’zining qator risolalarida Kubraviya birodarligi qoidalarini ishlab chiqargan Najmiddin Kubro 76 yoshida Urganchga hujum qilgan Mo’g’ullarga qarshi lashkar to’plab chiqib xalqni hujumga boshlab borgan. Islom dinining mamlakatda asosiy din sifatida tan olinishi, boshqa diniy e’tiqodlarning oyoq-osti qilinishi, mehnatkash xalq ommasi turmush tarzining og’irlashishi ular orasida ularni yulatishga, og’irligini engil qilishga yordam beruvchi g’oyani qidirishga majbur qila boshladi. Bu g’oya tasavvuf g’oyasi bo’ddi.

Imom Ismoil al-Buxoriy (810-869 yy.) Buyuk hadisshunos olim Imom Buxoriy hayoti davomida 600 ming hadis to’plab, ulardan 7275 hadisni o’zining 4 jildlik «Ishonarli to’plam»iga kiritdi. Islom dunyosining yirik olimi, hadisshunoslikda eng yuqori pog’onaga chiqqan Imom Ismoil al-Buxoriyning 1205 yilligi 1998 yil xalqaro miqyosda tantanali nishonlandi va u vafot etgan Samarqand atrofidagi Chelak shahrida nihoyatda xashamatli ziyoratgoh qurildi. Bu erga jahonning turli joylaridan minglab odamlar ziyoratga kelmoqdalar.

Abu Iso Muhammad at-Termiziy (824-894yy) Islom dunyosida mashhur bo’lgan hadischi olim Imom at-Termiziy Termiz yaqinidagi Bug qishlog’ida tug’ilgan. 26 yoshidan boshlab Samarqand, Buxoro, Xijoz, Iroq, Nishopur shaharlarida mashhur muxaddis olimlar bilan uchrasha boshladi. Uning buyuk hadischi olim bo’lib, etishishida Imom Ismoil al-Buxoriy ustozligi katta o’rin tutadi. Umrini hadislar to’plashga bag’ishlagan At-Termiziydan katta ilmiy meros, jumladan: «Kitobi al-Jom’e as-saxix», «Kitob ul ilm», «Kitobi at-Tamoyili an-Nabaviy», «Kitobi az-zuxl», «Kitobul ismi val xuna» kabi asarlar qolgan.

Burxoniddin Marganoniy. (1197 yilda vafot qilgan). To’liq ismi Burxoniddin Marginoniy Ibn Abu Bakr al-Farg’oniy al-Rishtoniy. Burxoniddin fiqx ilmiga (din, shariat haqidagi fan) oid bir nechta risolalarni «Bidoyatul mubtadiy» (ilmga-kirishuvchi dastlabki asos) «Al mazid» (ziyoda qilish) «Kitobul faroiz» (farzlar haqida kitob) va boshqa asarlarni yozib oldirgan. Burxoniddin Marginoniyning «Xidoya fi furu’ al-fukx» (Fikx sohalari bo’yicha qo’llanma) asari 56 kitobdan iborat bo’lib, bu asar shariat kodeksi deb ataladi