KITOB – BEMINNAT DO’ST

Shundan so‘ng kafedra katta o‘qituvchisi N.N.Rasulova so‘zga chiqib, buyuk shoirlar, adiblar tomonidan yozilgan asarlar, kitoblar, romanlardan foydalangan holda savollar tuzib, talabalar bilan qiziqarli “Intellektual o‘yin” treningini o‘tkazdi. Talabalarning barchasi ushbu treningda faol ishtirok etishib, savollarga to‘liq javoblar berishdi.

“Kitob – ilm va hikmat manbai!”

Kitob — insonning eng yaqin do‘sti va maslahatchisi, aql qayrog‘i va bilim manbaidir. Kitob fikrlash quroli, xazinalar kaliti, tafakkur manbai bo‘lgani uchun ham xalqimiz uni nonday aziz, mo‘tabar va mukaddas deb hisoblagan. Shuning uchun kitobta muhabbat, uni qadrlash, o‘qishga ishtiyoq xalqimizning qon-qoniga singib ketgan.

Kishining madaniyati uning kitobida aks etadi. Kitobxonlik oiladagi muhitga ham bog‘liq. Ma’rifatli oilalarda kitobga e’tibor farzandlar tarbiyasida qo‘l keladi. Inson o‘zining fikrlash qobiliyati, ma’naviyat dunyosi bilan tirik. Odamni boshqa mavjudotlardan ajratib turuvchi omillardan biri ham uning ma’naviyati hisoblanadi.

Xo‘sh, biz insonlar ma’naviy ozuqani qaerdan olamiz? Albatta, “bilimlar manbai” bo‘lmish kitobdan. Kitob – bebaho boylik ekani barchamizga ma’lum. Birorta san’at turini televidenie va radio, zamonaviy kompyuterlar imkoniyati va afzalliklarini inkor qilmagan holda aytish mumkinki, bularning hech biri kitob o‘rnini bosa olmaydi. Ayniqsa, badiiy kitoblar har bir kishida insoniy fazilatlarini kuchaytiradi, dunyoqarashini kengaytiradi.

2023 yilning 10 fevral kuni “TJBT” fakulteti “Iqtisodiyot” kafedrasi professor-o‘qituvchilari tomonidan 1-sonli “TTJ”da istiqomat qiluvchi talabalar bilan “Bir kitobda ming tafakkur!” shiori ostida “Kitob – ilm va hikmat manbai” mavzusida kitobxonlik kechasi tashkillashtirildi.

Tadbirni kirish so‘zi bilan “TJBT” fakulteti “Yoshlar bilan ishlash” bo‘yicha dekan o‘rinbosari J.Raxmatov ochib berdi. Shuningdek u kitob – insonning erkin fikrlashi, dunyoqarashining kengayishi, aqlan yetuk bo‘lishi, ma’naviyatining shakllanishida asosiy o‘rinni egallashi, kitob o‘qigan insonning aqli charxlanib, ma’naviyati boyib yetuklik sari ildamlayverishi, kitob o‘qimagan insonning ongi esa ma’naviy qashshoqligicha qolaverishi va boshqalar to‘g‘risida ta’kidlab o‘tdi.

Shundan so‘ng so‘zga “Iqtisodiyot” kafedrasi mudiri dos.A.Ch.Boboev, kafedra dotsenti G.D.Xasanovalar chiqishib, kitob – inson ma’naviyati va dunyoqarashini yuksaltiruvchi muhim manbaa hisoblanishi, kitob o‘qigan inson mulohazali, bilimli bo‘lib, yuksak tafakkuri ila boshqalardan o‘zining dunyoqarashi va fikrlashi bilan ajralib turishi, kitob bilan oshno bola yaxshi inson bo‘lib ulg‘ayishi, ko‘p kitob o‘qigan kishining bilim saviyasi yuqori, muomala madaniyati yuksak, yetuk inson sifatida hayotda o‘z o‘rnini topa olishi va boshqalar to‘g‘risida ma’ruza qilishdi.

Shundan so‘ng so‘zga kafedra stajor o‘qituvchilari: X.Qurbonova Abdulla Qodiriyning “O‘tgan kunlar” romanini, hamda N.Muxitdinova O‘tkir Hoshimovning “Ikki eshik orasi” romanini slaydlar orqali taqdimot qilib talabalarga tushuntirib berdilar.

Shundan so‘ng kafedra katta o‘qituvchisi N.N.Rasulova so‘zga chiqib, buyuk shoirlar, adiblar tomonidan yozilgan asarlar, kitoblar, romanlardan foydalangan holda savollar tuzib, talabalar bilan qiziqarli “Intellektual o‘yin” treningini o‘tkazdi. Talabalarning barchasi ushbu treningda faol ishtirok etishib, savollarga to‘liq javoblar berishdi.

Tadbir oxirida “Iqtisodiyot” kafedrasi professor-o‘qituvchilari barcha talabalarga buyuk shoirlar, adiblar tomonidan yozilgan kitoblarni sovg‘a qilishdi.

Tadbirda 30 nafardan ortiq talabalar ishtirok etishdi

KITOB – BEMINNAT DO’ST

Taniqli adabiyotshunos O’zbekiston qahramoni Ozod Sharafiddinov farzandlarinig tarbiyasidan nolib maslahat so’rab kelgan kishiga: «Farzandlaringizning qo’liga kitob tutqazing. Kitob ularga hayotni, turmushning qiyinchilklariga dosh berishni, sabrni va qanoatni» o’rgatadi degan ekanlar. Darhaqiqat, inson ma’naviyatini oshiradigan, so’z boyligini to’ldirib boradigan eng muhimi to’g’ri yo’lni ko’rsatadigan eng yaqin do’st bu kitobdir.

Kitoblari yo’q xonadon – xuddi ruhsiz tanaga o’xshaydi. Xalqimizning ajoyib udumlari, an’analari behisob. Ammo ular orasida bir an’ana borki, u haqda har qancha so’zlasang shunchalar oz. Sababi, eng yaqin do’st, eng zarur hamroh bo’lgan kitob, insoniyat kashf etgan ixtirolarning eng buyugi va eng qadrlisi, zamonlar o’tsa-da, o’z o’rnini hech nimaga bo’shatib bermagan mo’jizadir. Donolar kitob, kitobxonlik haqida fikr bildirar ekan, adabiyotlar bilan oshno qalbga hech qachon yomonlik in qurmasligini ta’kidlashadi. Bugun bolasining kitob o’qimasligidan, televizor-u telefondan bo’shamasligidan noliyotgan ota-onalarning o’zlari kitob o’qirmikan, bolalariga har kuni bo’lmasa-da, oyiga, yiliga bir marta kitob sovg’a qilarmikan? Xalqda «Qush uyasida ko’rganini qiladi», degan gap bor. Demak, ota-ona kitobxon bo’lsa, bola ham ulardan o’rnak oladi. Har bir ota-ona farzandining kelajagiga mas’ul ekan, uni moddiy jihatdan to’la ta’minlash bilan birga, ma’naviy olamini boyitadigan, aqlini peshlaydigan, dunyoqarashini kengaytiradigan jihatlarga ham e’tibor qaratishlari lozim. Agar uyda ota-onaning o’zi kitobxon, kitob o’qishni sevuvchi, uyga kitob ko’tarib keluvchi bo’lsa, bu odat bolada ham asta-sekin shakllana boradi. Insonning eng sof va pokiza tuyg’ulari, ilk hayotiy tushuncha va tasavvurlari birinchi galda oila bag’rida shakllanadi. Bolaning xarakterini, tabiati va dunyoqarashini belgilaydigan ma’naviy mezon va qarashlar — yaxshilik va ezgulik, oliyjanoblik va mehr-oqibat, or-nomus va andisha kabi tushunchalarning poydevori oila sharoitida qaror topishi tabiiydir. Demak, kitobxonlikni shakllantirish, bolalar ma’naviyatini yuksaltirishga qaratilgan har qanday ezgu ish oiladan boshlanmog’i zarur. Oilada kitobsevarlikni yaxshi an’anaga aylantirish uchun nimalar qilish kerak? — Oylik maosh olinganda xarajatlar uchun pul taqsimlanadi. Oziq-ovqat, kiyim-kechak uchun sarflanadigan pullar doimo reja asosida ishlatiladi. Oilada bolalarning kitobga bo’lgan qiziqishini shakllantirish, uni rivojlantirish uchun ota-ona bolalarni kitob do’koniga olib borishi va bola o’yinchoq yoki kiyim tanlagandek, o’zi kitob tanlashi kerak.

Ammo bugungi kunda axborot texnologiyalari jadal rivojlanib borayotgan bir davrda, voyaga etmaganlarning kitob mutolaasiga e’tibori sustlashib borayotgani kunning dolzarb muammosiga aylanmoqda. Bugunda telekanallar ko’paygan, internet va mobil aloqa axborotining asosiy manbai bo’lib qolgani ham fikrimizning bir dalilidir. Bunday axborot vositalarining asosiy foydalanuvchilari ham biz Vatanimiz kelajagini ishonib topshiradigan yoshlarimizdir. Ammo bir savol kishiga tinchlik bermaydi. Kompyuter o’yinlaridan bo’shamaydigan yoxud televizor oldidan jilmaydigan, ko’cha-ko’yda qulog’idan radiopleerning simi tushmaydigan, o’zini «zamoniy” deb hisoblab, «ommaviy madaniyat” ta’siriga tushayotganlar bilan mamlakatning kelajagini yaratib bo’larmikin? Bir alloma aytganidek, «Qaysi oiladaki kitob o’qilmasa– u ma’nan to’laqonli oila bo’la olmaydi”. Yoshlarimizning kitobga qiziqishlarini yo’qligiga, har xil g’arb an’anasini o’zlashtirib olishlariga birinchi navbatda oila, ota-onaning kitobga qiziqmasligi yoxud bozordan har xil qimmatbaho buyumlar o’rniga farzandi uchun bittagina ma’noli kitob ko’tarib kelmasligi sabab bo’layotgandir.

Kitob nafaqat ziyo maskanlarini yorituvchi nur, balki insonlarni kamolot sari etaklovchi muhim ma’naviy xazina hamdir. Kitob insonga ma’naviy ozuqa beribgina qolmay, uning tafakkurini teranlashtirib, sog’lom mulohaza yuritishga o’rgatadi, kelajakka aniq maqsadlar bilan odimlashga mustahkam pilla poya vazifasini bajaradi. Zero, «Kitoblarjonsiz, ammo sodiq do’stlardir”.

Har qanday ma’naviy, ruhiy sog’lom ota-ona o’z farzandlarini texnik vositalarga emas, balki hayot darsligi, barcha bilimlar asosi, dunyo voqea-hodisalari va el-u elatlar hayotidan hikoya qiluvchi birdan-bir manba bo’lmish kitob bilan do’stlashtiradi.

Bola qalbi – saxiy tuproq. Unga tushgan har qanday urug’, albatta, unib chiqib, meva beradi. Bugun kelajagimiz bo’lgan yosh avlodni ma’nan etuk etib tarbiyalashda asosiy omillardan biri – bu ularni badiiy kitob mutolaa qilishga qiziqtirishdir. Bu borada maktablarda juda ko’p sa’y-harakatlar qilinib kelinmoqda. Ta’lim muassasalarida joriy yilning 19 mart kuni O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M.Mirziyoev raisligida o’tkazilgan videoselektor yig’ilishidagi to’rtinchi tashabbus-«Aholi ayniqsa yoshlarning ma’naviyatini yuksaltirish ular o’rtasida kitobxonliknii keng targ’ib qilish bo’yicha tizimli ishlarni tashkil etish” deb belgilanishi yuzasidan o’quvchi-yoshlar kitobxonlikka jalb etildi. O’quvchilar va ularning ota-onalarini ham jalb etgan holda, «Sening sevimli kitobing” mavzu doirasida ko’rgazma tashkil qilinadi, «Mening sevimli kitobim”, «Kitobxonlar bayrami”, «Kitobxon oila”, «Bobom, buvim, men vaota-onam – kitobxon oilamiz”, «Eng yaxshi kitobxon”, «Mening birinchi kitobim”, «Kitoblar-yaxshilikka etaklar”, «Kitob-eng yaxshi sovg’a”, «Kitobdan yaxshi do’st bo’lmas” kabi mavzularda insholar, ma’naviy-ma’rifiy tadbirlar, ko’rik-tanlovlari o’tkazilib boriladi. Kitob mutolasiga voyaga etmaganlar o’rtasida huquqbuzarlik va jinoyatchilikning oldini olish kitob o’qishga e’tiborini kuchaytirish maqsadida kitoblar targ’iboti, kitob reklamasini kuchaytirilmoqda.

Kitob o’qigan boladan hech qachon yomonlik. Darhaqiqat, kitob–beminnat do’st. U nafaqat yoshlarimizning bo’sh vaqtiga mazmun bag’ishlaydi, balki o’quvchilar o’rtasida jinoyatchilik va huquqbuzarlikning oldini olishda ham muhim vositalaridan biri bo’lib hisoblanadi.