Kitob o qishning foydali tomonlari

1. Mutolaa asabni tinchlantiradi.
Asabingizni tinchlantirish uchun sayr qilish yoki musiqa tinglashni afzal ko‘rasizmi? Sasseks universiteti olimlari esa buning o‘rniga kitob o‘qishni tavsiya qilishadi. Kitob o‘qish asabni tinchlantirishda eng samarali usul ekan. Atigi olti daqiqa kitob o‘qish asabiylashishga barham beradi.
2. Mutolaa uyqusizlikdan qutulishga yordam beradi.
Xotirjam bo‘lish va uxlashga yordam beradigan eng yaxshi usul kitob o‘qishdir. Televizor yoki telefondan tarqalayotgan yorqin nur miyaga uyg‘onish kerakligi haqida signal yuboradi. Kitob o‘qish esa aksincha ta’sir ko‘rsatadi – miya uxlash vaqti bo‘lganligini tushunadi.
3. Mutolaa qalbni yumshatadi.
Kitob o‘qish jarayonida o‘quvchi qahramonlar bilan birga bo‘ladi. Ularning quvonch va tashvishlariga sherik bo‘ladi. Tadqiqotlardan ma’lum bo‘lishicha, badiiy asar o‘qigan odam hayotda ham boshqalarning his-tuyg‘ularini yaxshi tushunar ekan.
4. Mutolaa miya faoliyatini yaxshilaydi.
Emori universiteti olimlari kitob o‘qigan insonning aqliy salohiyati bir necha kun davomida yuqori holatda bo‘lishini isbotlashdi. Tadqiqot mualliflari kitob o‘qish miyadagi asab tolalari sonini oshirishini ta’kidlashmoqda.
5. Mutolaa tushkunlikka qarshi kurashishga yordam beradi.
Shotlandiyalik olimlarning tadqiqotlariga qaraganda, kitob o‘qish tushkunlikni davolashning eng samarali vositasidir. Tushkunlikka chalingan bemorlar kitob o‘qishni boshlaganlaridan so‘ng ularning tushkunlikka tushish holatlari kamaygan.
6. Mutolaa insonni go‘zallashtiradi.
Yuqori darajadagi aqliy salohiyat insonning tashqi ko‘rinishini ham go‘zallashtiradi. Har qanday mavzuda qiziqarli suhbat qura olish va o‘z bilimini namoyish etish suhbatdoshining mehrini qozonishga yordam beradi.
7. Mutolaa hayotdagi maqsadini anglashga va qiyinchiliklarni yengishga yordam beradi.
Ogayo shtati universiteti olimlari inson qancha ko‘p kitob o‘qisa, hayot yo‘lini shunchalik aniq tanlashini ta’kidlashmoqda. Kitob o‘qish hayotdagi to‘siqlarni yengishga ham yordam beradi, deyishmoqda ular.
8. Kitob o‘qiydigan insonlar hayotda faol bo‘lishadi.
San’at milliy jamg‘armasi tomonidan o‘tkazilgan tadqiqotlar kitob o‘qiydigan insonlar madaniy va ijtimoiy hayotda ham faol bo‘lishlarini isbotladi.
9. Mutolaa xotirani va fikrlash qobiliyatini yaxshilaydi
Har safar kitob o‘qilganida miya faol ishlaydi. U olinayotgan ma’lumotni saqlash uchun yangi tolalarni yaratadi. Tadqiqotlarda aniqlanishicha, doimiy ravishda kitob o‘qiydigan insonlarda fikrlash qobiliyati boshqalarga nisbatan sekinroq pasayar ekan.
10. Mutolaa so‘z boyligini oshiradi.
Kitob o‘qiyotgan paytda notanish so‘zlar ham uchrab qoladi. Ularning ma’nosini umumiy mazmuni orqali ham tushunib olsa bo‘ladi. Kitob o‘qish nafaqat so‘z boyligini ko‘paytiradi, balki umumiy savodxonlikni ham oshiradi.
11. Mutolaa yozuvchilik qobiliyatini rivojlantiradi.
Kitob o‘qish jarayonida muallifning yozish uslubi ham o‘quvchiga ta’sir ko‘rsatadi. Musiqa tinglash jarayonida musiqachining uslubi tinglovchiga o‘tgani singari yozuvchining uslubi ham o‘quvchining yozish uslubiga ta’sir o‘tkazadi.
12. Mutolaa chet tilini o‘rganishni osonlashtiradi.
Doimiy ravishda kitob o‘qish boshqa tillarni o‘rganishda yangi so‘zlarni oson tushunishga va yodda saqlab qolishga yordam beradi.
13. Mutolaa tinglash qobiliyatini rivojlantiradi.
Qanchalik g‘alati tuyulmasin, kitob o‘qish tinglash qobiliyatini oshiradi, boshqalarni oson tushunishga yordam beradi. Bu ayniqsa, kitobni ovoz chiqarib o‘qiganda yanada samarali bo‘ladi.
14. Mutolaa ijodkorlik qobiliyatini rivojlantiradi.
Obafemi Avolau universiteti pedagoglari boshlang‘ich sinf o‘quvchilarining mashg‘ulotlariga mavzuli komikslarni kiritishganida, suratlar va so‘zlar aralashmasi bolalarning ijodkorlik qobiliyatlarini oshirishini aniqlashdi. Kitoblar kattalarga ham ana shunday ta’sir ko‘rsatadi.
15. Mutolaa Alsgeymer xastaligiga chalinishning oldini oladi.
Qator tadqiqotlardan ma’lum bo‘lishicha, ko‘p kitob o‘qigan insonlar Alsgeymer kasalligiga kamroq chalinishar ekan. Miya ham xuddi boshqa a’zolar singari qo‘llab-quvvatlashga va mashqlar yordamida mustahkamlanishga muhtoj bo‘ladi. Kitob o‘qish esa bu borada eng samarali usuldir.
16. Birgalikda kitob o‘qish ota-onalar va bolalarning o‘zaro munosabatlarini yaxshilaydi.
Psixologlar birgalikda kitob o‘qish jarayonida ota-onalar va bolalar o‘rtasida o‘ziga xos munosabat o‘rnatiladi deb hisoblashadi. Ularning aytishlaricha, bunday munosabat birgalikda televizor ko‘rganda aslo paydo bo‘lmaydi.
17. Mutolaa moliyaviy qiyinchiliklarni bartaraf etishda yordam beradi.
Statistika ma’lumotlariga ko‘ra, umuman kitob o‘qimaydigan insonlarning 43 foizi qashshoqlikda yashaydi. Savodli insonlar orasida esa qashshoqlikda yashaydiganlar 4 foizni tashkil etadi.
18. Ko‘p kitob o‘qiydigan bolalar darslarni yaxshi o‘zlashtirishadi.
Tadqiqotlarda aniqlanishicha, kitob o‘qishni xush ko‘radigan bolalar maktabda ham yaxshi o‘qishadi. Ular grammatikani ham, matematikani ham yaxshi o‘zlashtirishadi.
19. Mutolaa jinoyatchilikning oldini oladi.
O‘tkazilgan tadqiqotdan ma’lum bo‘lishicha, panjara ortida savodxonligini oshirgan jinoyatchilar ozodlikka chiqqanlaridan so‘ng boshqa jinoyatchilarga nisbatan jinoyatga 30 foiz kamroq qo‘l uradilar.
20. Mutolaa yaxshi hikoyanavisga aylantiradi.
Inson kitobni qancha ko‘p o‘qisa, hikoya qilish qobiliyati shunchalik oshadi. Keraksiz gaplarni kamroq gapirib, keraklilarini yaxshiroq yetkazadigan bo‘ladi.
21. Mutolaa yaxshilik qilishga undaydi
Faol kitobxonlar xayriya ishlari bilan boshqalarga nisbatan uch marta ko‘proq shug‘ullanishadi. Mutolaa muhtoj insonlarga yordam qo‘lini cho‘zishga undaydi.

Kitob o‘qishning 21 foydasi haqida

Hammamiz kitob o‘qishning foydali ekanligini eshitganmiz. Lekin uning foydaliligi aynan nimada? “AdMe.ru” kitob o‘qishning foydalili borasidagi tadqiqotlar natijalarini e’lon qildi.

1. Mutolaa asabni tinchlantiradi.
Asabingizni tinchlantirish uchun sayr qilish yoki musiqa tinglashni afzal ko‘rasizmi? Sasseks universiteti olimlari esa buning o‘rniga kitob o‘qishni tavsiya qilishadi. Kitob o‘qish asabni tinchlantirishda eng samarali usul ekan. Atigi olti daqiqa kitob o‘qish asabiylashishga barham beradi.
2. Mutolaa uyqusizlikdan qutulishga yordam beradi.
Xotirjam bo‘lish va uxlashga yordam beradigan eng yaxshi usul kitob o‘qishdir. Televizor yoki telefondan tarqalayotgan yorqin nur miyaga uyg‘onish kerakligi haqida signal yuboradi. Kitob o‘qish esa aksincha ta’sir ko‘rsatadi – miya uxlash vaqti bo‘lganligini tushunadi.
3. Mutolaa qalbni yumshatadi.
Kitob o‘qish jarayonida o‘quvchi qahramonlar bilan birga bo‘ladi. Ularning quvonch va tashvishlariga sherik bo‘ladi. Tadqiqotlardan ma’lum bo‘lishicha, badiiy asar o‘qigan odam hayotda ham boshqalarning his-tuyg‘ularini yaxshi tushunar ekan.
4. Mutolaa miya faoliyatini yaxshilaydi.
Emori universiteti olimlari kitob o‘qigan insonning aqliy salohiyati bir necha kun davomida yuqori holatda bo‘lishini isbotlashdi. Tadqiqot mualliflari kitob o‘qish miyadagi asab tolalari sonini oshirishini ta’kidlashmoqda.
5. Mutolaa tushkunlikka qarshi kurashishga yordam beradi.
Shotlandiyalik olimlarning tadqiqotlariga qaraganda, kitob o‘qish tushkunlikni davolashning eng samarali vositasidir. Tushkunlikka chalingan bemorlar kitob o‘qishni boshlaganlaridan so‘ng ularning tushkunlikka tushish holatlari kamaygan.
6. Mutolaa insonni go‘zallashtiradi.
Yuqori darajadagi aqliy salohiyat insonning tashqi ko‘rinishini ham go‘zallashtiradi. Har qanday mavzuda qiziqarli suhbat qura olish va o‘z bilimini namoyish etish suhbatdoshining mehrini qozonishga yordam beradi.
7. Mutolaa hayotdagi maqsadini anglashga va qiyinchiliklarni yengishga yordam beradi.
Ogayo shtati universiteti olimlari inson qancha ko‘p kitob o‘qisa, hayot yo‘lini shunchalik aniq tanlashini ta’kidlashmoqda. Kitob o‘qish hayotdagi to‘siqlarni yengishga ham yordam beradi, deyishmoqda ular.
8. Kitob o‘qiydigan insonlar hayotda faol bo‘lishadi.
San’at milliy jamg‘armasi tomonidan o‘tkazilgan tadqiqotlar kitob o‘qiydigan insonlar madaniy va ijtimoiy hayotda ham faol bo‘lishlarini isbotladi.
9. Mutolaa xotirani va fikrlash qobiliyatini yaxshilaydi
Har safar kitob o‘qilganida miya faol ishlaydi. U olinayotgan ma’lumotni saqlash uchun yangi tolalarni yaratadi. Tadqiqotlarda aniqlanishicha, doimiy ravishda kitob o‘qiydigan insonlarda fikrlash qobiliyati boshqalarga nisbatan sekinroq pasayar ekan.
10. Mutolaa so‘z boyligini oshiradi.
Kitob o‘qiyotgan paytda notanish so‘zlar ham uchrab qoladi. Ularning ma’nosini umumiy mazmuni orqali ham tushunib olsa bo‘ladi. Kitob o‘qish nafaqat so‘z boyligini ko‘paytiradi, balki umumiy savodxonlikni ham oshiradi.
11. Mutolaa yozuvchilik qobiliyatini rivojlantiradi.
Kitob o‘qish jarayonida muallifning yozish uslubi ham o‘quvchiga ta’sir ko‘rsatadi. Musiqa tinglash jarayonida musiqachining uslubi tinglovchiga o‘tgani singari yozuvchining uslubi ham o‘quvchining yozish uslubiga ta’sir o‘tkazadi.
12. Mutolaa chet tilini o‘rganishni osonlashtiradi.
Doimiy ravishda kitob o‘qish boshqa tillarni o‘rganishda yangi so‘zlarni oson tushunishga va yodda saqlab qolishga yordam beradi.
13. Mutolaa tinglash qobiliyatini rivojlantiradi.
Qanchalik g‘alati tuyulmasin, kitob o‘qish tinglash qobiliyatini oshiradi, boshqalarni oson tushunishga yordam beradi. Bu ayniqsa, kitobni ovoz chiqarib o‘qiganda yanada samarali bo‘ladi.
14. Mutolaa ijodkorlik qobiliyatini rivojlantiradi.
Obafemi Avolau universiteti pedagoglari boshlang‘ich sinf o‘quvchilarining mashg‘ulotlariga mavzuli komikslarni kiritishganida, suratlar va so‘zlar aralashmasi bolalarning ijodkorlik qobiliyatlarini oshirishini aniqlashdi. Kitoblar kattalarga ham ana shunday ta’sir ko‘rsatadi.
15. Mutolaa Alsgeymer xastaligiga chalinishning oldini oladi.
Qator tadqiqotlardan ma’lum bo‘lishicha, ko‘p kitob o‘qigan insonlar Alsgeymer kasalligiga kamroq chalinishar ekan. Miya ham xuddi boshqa a’zolar singari qo‘llab-quvvatlashga va mashqlar yordamida mustahkamlanishga muhtoj bo‘ladi. Kitob o‘qish esa bu borada eng samarali usuldir.
16. Birgalikda kitob o‘qish ota-onalar va bolalarning o‘zaro munosabatlarini yaxshilaydi.
Psixologlar birgalikda kitob o‘qish jarayonida ota-onalar va bolalar o‘rtasida o‘ziga xos munosabat o‘rnatiladi deb hisoblashadi. Ularning aytishlaricha, bunday munosabat birgalikda televizor ko‘rganda aslo paydo bo‘lmaydi.
17. Mutolaa moliyaviy qiyinchiliklarni bartaraf etishda yordam beradi.
Statistika ma’lumotlariga ko‘ra, umuman kitob o‘qimaydigan insonlarning 43 foizi qashshoqlikda yashaydi. Savodli insonlar orasida esa qashshoqlikda yashaydiganlar 4 foizni tashkil etadi.
18. Ko‘p kitob o‘qiydigan bolalar darslarni yaxshi o‘zlashtirishadi.
Tadqiqotlarda aniqlanishicha, kitob o‘qishni xush ko‘radigan bolalar maktabda ham yaxshi o‘qishadi. Ular grammatikani ham, matematikani ham yaxshi o‘zlashtirishadi.
19. Mutolaa jinoyatchilikning oldini oladi.
O‘tkazilgan tadqiqotdan ma’lum bo‘lishicha, panjara ortida savodxonligini oshirgan jinoyatchilar ozodlikka chiqqanlaridan so‘ng boshqa jinoyatchilarga nisbatan jinoyatga 30 foiz kamroq qo‘l uradilar.
20. Mutolaa yaxshi hikoyanavisga aylantiradi.
Inson kitobni qancha ko‘p o‘qisa, hikoya qilish qobiliyati shunchalik oshadi. Keraksiz gaplarni kamroq gapirib, keraklilarini yaxshiroq yetkazadigan bo‘ladi.
21. Mutolaa yaxshilik qilishga undaydi
Faol kitobxonlar xayriya ishlari bilan boshqalarga nisbatan uch marta ko‘proq shug‘ullanishadi. Mutolaa muhtoj insonlarga yordam qo‘lini cho‘zishga undaydi.

Все мы слышали, что читать полезно. Но в чем именно его полезность? AdMe.ru опубликовал результаты исследования о пользе чтения.

1. Чтение успокаивает нервы.
Вы предпочитаете гулять или слушать музыку, чтобы успокоить нервы? Исследователи из Университета Сассекса рекомендуют вместо этого читать книгу. Чтение — один из самых эффективных способов успокоить нервы. Всего шесть минут чтения избавят от стресса.
2. Чтение помогает избавиться от бессонницы.
Лучший способ успокоиться и уснуть — это почитать книгу. Яркий свет от телевизора или телефона посылает мозгу сигнал проснуться. Чтение имеет обратный эффект — мозг понимает, что пора спать.
3. Чтение смягчает сердце.
Читатель находится с персонажами, когда они читают. Он разделяет их радости и горести. Исследования показывают, что люди, читающие искусство, с большей вероятностью понимают чувства других людей в реальной жизни.
4. Чтение улучшает работу мозга.
Исследователи из Университета Эмори показали, что человек, читающий книгу, на несколько дней обладает более высокими умственными способностями. Авторы исследования говорят, что чтение увеличивает количество нервных волокон в головном мозге.
5. Чтение помогает бороться с депрессией.
По мнению шотландских исследователей, чтение — самый эффективный способ лечения депрессии. Депрессия — это расстройство, которое поражает все больше и больше людей.
6. Чтение делает человека красивым.
Высокий уровень умственных способностей украшает и внешность человека. Умение вести интересную беседу на любую тему и демонстрировать свои знания поможет завоевать расположение собеседника.
7. Чтение помогает понять свое предназначение в жизни и преодолеть трудности.
Исследователи из Университета штата Огайо утверждают, что чем больше книг читает человек, тем точнее он выбирает свой образ жизни. Говорят, что чтение может помочь преодолеть препятствия в жизни.
8. Люди, читающие книги, становятся более активными в жизни.
Исследования Национального фонда искусств показали, что люди, читающие книги, более активны в культурной и общественной жизни.
9. Чтение улучшает память и мыслительные способности.
Каждый раз, когда вы читаете книгу, ваш мозг активизируется. Он создает новые волокна для хранения полученной информации. Исследования показывают, что у людей, которые регулярно читают, способность мыслить снижается медленнее, чем у других.
10. Чтение увеличивает словарный запас.
При чтении встречаются незнакомые слова. Их значение также можно понять через их общее содержание. Чтение увеличивает не только словарный запас, но и общую грамотность.
11. Чтение развивает навыки письма.
Стиль письма автора также влияет на читателя, когда он читает. Как стиль музыканта передается слушателю при прослушивании музыки, так и стиль писателя влияет на стиль письма студента.
12. Чтение облегчает изучение иностранного языка.
Регулярное чтение поможет вам легко понимать и запоминать новые слова при изучении других языков.
13. Чтение развивает умение слушать.
Как ни странно, чтение книги улучшает навыки слушания и облегчает понимание других. Особенно это актуально при чтении книги вслух.
14. Чтение развивает творческие способности.
Когда преподаватели Университета Обафеми Аволау ввели тематические комиксы в классы начальной школы, они обнаружили, что сочетание картинок и слов расширяет творческие способности детей. Книги так же действуют на взрослых.
15. Чтение предотвращает болезнь Альцгеймера.
Ряд исследований показал, что люди, которые читают много книг, менее склонны к развитию болезни Альцгеймера. Мозг, как и любой другой орган, нуждается в поддержке и упражнениях. Чтение – самый эффективный способ сделать это.
16. Совместное чтение улучшит отношения между родителями и детьми.
Психологи считают, что совместное чтение создает особые отношения между родителями и детьми. Говорят, такое отношение не появляется при совместном просмотре телевизора.
17. Чтение может помочь вам преодолеть финансовые трудности.
По статистике, 43% неграмотных людей живут в нищете. Среди грамотных 4 процента живут в нищете.
18. Дети, которые много читают, хорошо учатся в школе.
Исследовательская работа

Sizni ushbu maqolalar ham qiziqtirishi mumkin:

Farzandingizga 15 daqiqa kitob o’qib berishning 15 foydasi
Kitob o‘qishga odatlanishga 5 qadam
Uyqudan oldin kitob o‘qish foydalimi, zararlimi?
Bolani kitob o‘qishga qiziqtirishning 7 qoidasi
Nega kitob o‘qiyotganda uyqu keladi? Bunga qarshi nimalar qilish mumkin?
Onotoledan samarali kitob oqish boyicha 7 qoida
Yiliga 200 ta kitob o‘qish siri
Kitob, kitob o‘qish haqidagi eng zo‘r aforizmlar
Qo’lda yozishning foydasi, afzalliklari
Kichkintoylarga kitob tanlashda tavsiyalar

Kitob o’qishning 21 foydasi haqida

Асабингизни тинчлантириш учун сайр қилиш ёки мусиқа тинглашни афзал кўрасизми? Сассекс университети олимлари эса бунинг ўрнига китоб ўқишни тавсия қилишади. Китоб ўқиш асабни тинчлантиришда энг самарали усул экан. Атиги олти дақиқа китоб ўқиш асабийлашишга барҳам беради.

Мутолаа уйқусизликдан қутулишга ёрдам беради.

Хотиржам бўлиш ва ухлашга ёрдам берадиган энг яхши усул китоб ўқишдир. Телевизор ёки телефондан тарқалаётган ёрқин нур мияга уйғониш кераклиги ҳақида сигнал юборади. Китоб ўқиш эса аксинча таъсир кўрсатади – мия ухлаш вақти бўлганлигини тушунади.

Мутолаа қалбни юмшатади.

Китоб ўқиш жараёнида ўқувчи қаҳрамонлар билан бирга бўлади. Уларнинг қувонч ва ташвишларига шерик бўлади. Тадқиқотлардан маълум бўлишича, бадиий асар ўқиган одам ҳаётда ҳам бошқаларнинг ҳис-туйғуларини яхши тушунар экан.

Мутолаа мия фаолиятини яхшилайди.

Эмори университети олимлари китоб ўқиган инсоннинг ақлий салоҳияти бир неча кун давомида юқори ҳолатда бўлишини исботлашди. Тадқиқот муаллифлари китоб ўқиш миядаги асаб толалари сонини оширишини таъкидлашмоқда.

Мутолаа тушкунликка қарши курашишга ёрдам беради.

Шотландиялик олимларнинг тадқиқотларига қараганда, китоб ўқиш тушкунликни даволашнинг энг самарали воситасидир. Тушкунликка чалинган беморлар китоб ўқишни бошлаганларидан сўнг уларнинг тушкунликка тушиш ҳолатлари камайган.

Мутолаа инсонни гўзаллаштиради.

Юқори даражадаги ақлий салоҳият инсоннинг ташқи кўринишини ҳам гўзаллаштиради. Ҳар қандай мавзуда қизиқарли суҳбат қура олиш ва ўз билимини намойиш этиш суҳбатдошининг меҳрини қозонишга ёрдам беради.

Мутолаа ҳаётдаги мақсадини англашга ва қийинчиликларни енгишга ёрдам беради.

Огайо штати университети олимлари инсон қанча кўп китоб ўқиса, ҳаёт йўлини шунчалик аниқ танлашини таъкидлашмоқда. Китоб ўқиш ҳаётдаги тўсиқларни енгишга ҳам ёрдам беради, дейишмоқда улар.

Китоб ўқийдиган инсонлар ҳаётда фаол бўлишади.

Санъат миллий жамғармаси томонидан ўтказилган тадқиқотлар китоб ўқийдиган инсонлар маданий ва ижтимоий ҳаётда ҳам фаол бўлишларини исботлади.

Мутолаа хотирани ва фикрлаш қобилиятини яхшилайди.

Ҳар сафар китоб ўқилганида мия фаол ишлайди. У олинаётган маълумотни сақлаш учун янги толаларни яратади. Тадқиқотларда аниқланишича, доимий равишда китоб ўқийдиган инсонларда фикрлаш қобилияти бошқаларга нисбатан секинроқ пасаяр экан.

Мутолаа сўз бойлигини оширади.

Китоб ўқиётган пайтда нотаниш сўзлар ҳам учраб қолади. Уларнинг маъносини умумий мазмуни орқали ҳам тушуниб олса бўлади. Китоб ўқиш нафақат сўз бойлигини кўпайтиради, балки умумий саводхонликни ҳам оширади.

Мутолаа ёзувчилик қобилиятини ривожлантиради.

Китоб ўқиш жараёнида муаллифнинг ёзиш услуби ҳам ўқувчига таъсир кўрсатади. Мусиқа тинглаш жараёнида мусиқачининг услуби тингловчига ўтгани сингари ёзувчининг услуби ҳам ўқувчининг ёзиш услубига таъсир ўтказади.

Мутолаа чет тилини ўрганишни осонлаштиради.

Доимий равишда китоб ўқиш бошқа тилларни ўрганишда янги сўзларни осон тушунишга ва ёдда сақлаб қолишга ёрдам беради.

Мутолаа тинглаш қобилиятини ривожлантиради.

Қанчалик ғалати туюлмасин, китоб ўқиш тинглаш қобилиятини оширади, бошқаларни осон тушунишга ёрдам беради. Бу айниқса, китобни овоз чиқариб ўқиганда янада самарали бўлади.

Мутолаа ижодкорлик қобилиятини ривожлантиради.

Обафеми Аволау университети педагоглари бошланғич синф ўқувчиларининг машғулотларига мавзули комиксларни киритишганида, суратлар ва сўзлар аралашмаси болаларнинг ижодкорлик қобилиятларини оширишини аниқлашди. Китоблар катталарга ҳам ана шундай таъсир кўрсатади.

Мутолаа Альцгеймер хасталигига чалинишнинг олдини олади.

Қатор тадқиқотлардан маълум бўлишича, кўп китоб ўқиган инсонлар Альцгеймер касаллигига камроқ чалинишар экан. Мия ҳам худди бошқа аъзолар сингари қўллаб-қувватлашга ва машқлар ёрдамида мустаҳкамланишга муҳтож бўлади. Китоб ўқиш эса бу борада энг самарали усулдир.

Биргаликда китоб ўқиш ота-оналар ва болаларнинг ўзаро муносабатларини яхшилайди.

Психологлар биргаликда китоб ўқиш жараёнида ота-оналар ва болалар ўртасида ўзига хос муносабат ўрнатилади деб ҳисоблашади. Уларнинг айтишларича, бундай муносабат биргаликда телевизор кўрганда асло пайдо бўлмайди.

Мутолаа молиявий қийинчиликларни бартараф этишда ёрдам беради.

Статистика маълумотларига кўра, умуман китоб ўқимайдиган инсонларнинг 43 фоизи қашшоқликда яшайди. Саводли инсонлар орасида эса қашшоқликда яшайдиганлар 4 фоизни ташкил этади.

Кўп китоб ўқийдиган болалар дарсларни яхши ўзлаштиришади.

Тадқиқотларда аниқланишича, китоб ўқишни хуш кўрадиган болалар мактабда ҳам яхши ўқишади. Улар грамматикани ҳам, математикани ҳам яхши ўзлаштиришади.

Мутолаа жиноятчиликнинг олдини олади.

Ўтказилган тадқиқотдан маълум бўлишича, панжара ортида саводхонлигини оширган жиноятчилар озодликка чиққанларидан сўнг бошқа жиноятчиларга нисбатан жиноятга 30 фоиз камроқ қўл урадилар.

Мутолаа яхши ҳикоягўйга айлантиради.

Инсон китобни қанча кўп ўқиса, ҳикоя қилиш қобилияти шунчалик ошади. Кераксиз гапларни камроқ гапириб, кераклиларини яхшироқ етказадиган бўлади.

Мутолаа яхшилик қилишга ундайди

Фаол китобхонлар хайрия ишлари билан бошқаларга нисбатан уч марта кўпроқ шуғулланишади. Мутолаа муҳтож инсонларга ёрдам қўлини чўзишга ундайди.

Hammamiz kitob o’qishning foydali ekanligini eshitganmiz. Lekin uning foydaliligi aynan nimada? “AdMe.ru” kitob o’qishning foydaliligi borasidagi tadqiqotlar natijalarini e’lon qildi.

KITOB O’QISHNING 21 FOYDASI HAQIDA

Mutolaa asabni tinchlantiradi.

Asabingizni tinchlantirish uchun sayr qilish yoki musiqa tinglashni afzal ko’rasizmi? Sasseks universiteti olimlari esa buning o’rniga kitob o’qishni tavsiya qilishadi. Kitob o’qish asabni tinchlantirishda eng samarali usul ekan. Atigi olti daqiqa kitob o’qish asabiylashishga barham beradi.

Mutolaa uyqusizlikdan qutulishga yordam beradi.

Xotirjam bo’lish va uxlashga yordam beradigan eng yaxshi usul kitob o’qishdir. Televizor yoki telefondan tarqalayotgan yorqin nur miyaga uyg’onish kerakligi haqida signal yuboradi. Kitob o’qish esa aksincha ta’sir ko’rsatadi – miya uxlash vaqti bo’lganligini tushunadi.

Mutolaa qalbni yumshatadi.

Kitob o’qish jarayonida o’quvchi qahramonlar bilan birga bo’ladi. Ularning quvonch va tashvishlariga sherik bo’ladi. Tadqiqotlardan ma’lum bo’lishicha, badiiy asar o’qigan odam hayotda ham boshqalarning his-tuyg’ularini yaxshi tushunar ekan.

Mutolaa miya faoliyatini yaxshilaydi.

Emori universiteti olimlari kitob o’qigan insonning aqliy salohiyati bir necha kun davomida yuqori holatda bo’lishini isbotlashdi. Tadqiqot mualliflari kitob o’qish miyadagi asab tolalari sonini oshirishini ta’kidlashmoqda.

Mutolaa tushkunlikka qarshi kurashishga yordam beradi.

Shotlandiyalik olimlarning tadqiqotlariga qaraganda, kitob o’qish tushkunlikni davolashning eng samarali vositasidir. Tushkunlikka chalingan bemorlar kitob o’qishni boshlaganlaridan so’ng ularning tushkunlikka tushish holatlari kamaygan.

Mutolaa insonni go’zallashtiradi.

Yuqori darajadagi aqliy salohiyat insonning tashqi ko’rinishini ham go’zallashtiradi. Har qanday mavzuda qiziqarli suhbat qura olish va o’z bilimini namoyish etish suhbatdoshining mehrini qozonishga yordam beradi.

Mutolaa hayotdagi maqsadini anglashga va qiyinchiliklarni yengishga yordam beradi.

Ogayo shtati universiteti olimlari inson qancha ko’p kitob o’qisa, hayot yo’lini shunchalik aniq tanlashini ta’kidlashmoqda. Kitob o’qish hayotdagi to’siqlarni yengishga ham yordam beradi, deyishmoqda ular.

Kitob o’qiydigan insonlar hayotda faol bo’lishadi.

San’at milliy jamg’armasi tomonidan o’tkazilgan tadqiqotlar kitob o’qiydigan insonlar madaniy va ijtimoiy hayotda ham faol bo’lishlarini isbotladi.

Mutolaa xotirani va fikrlash qobiliyatini yaxshilaydi.

Har safar kitob o’qilganida miya faol ishlaydi. U olinayotgan ma’lumotni saqlash uchun yangi tolalarni yaratadi. Tadqiqotlarda aniqlanishicha, doimiy ravishda kitob o’qiydigan insonlarda fikrlash qobiliyati boshqalarga nisbatan sekinroq pasayar ekan.

Mutolaa so’z boyligini oshiradi.

Kitob o’qiyotgan paytda notanish so’zlar ham uchrab qoladi. Ularning ma’nosini umumiy mazmuni orqali ham tushunib olsa bo’ladi. Kitob o’qish nafaqat so’z boyligini ko’paytiradi, balki umumiy savodxonlikni ham oshiradi.

Mutolaa yozuvchilik qobiliyatini rivojlantiradi.

Kitob o’qish jarayonida muallifning yozish uslubi ham o’quvchiga ta’sir ko’rsatadi. Musiqa tinglash jarayonida musiqachining uslubi tinglovchiga o’tgani singari yozuvchining uslubi ham o’quvchining yozish uslubiga ta’sir o’tkazadi.

Mutolaa chet tilini o’rganishni osonlashtiradi.

Doimiy ravishda kitob o’qish boshqa tillarni o’rganishda yangi so’zlarni oson tushunishga va yodda saqlab qolishga yordam beradi.

Mutolaa tinglash qobiliyatini rivojlantiradi.

Qanchalik g’alati tuyulmasin, kitob o’qish tinglash qobiliyatini oshiradi, boshqalarni oson tushunishga yordam beradi. Bu ayniqsa, kitobni ovoz chiqarib o’qiganda yanada samarali bo’ladi.

Mutolaa ijodkorlik qobiliyatini rivojlantiradi.

Obafemi Avolau universiteti pedagoglari boshlang’ich sinf o’quvchilarining mashg’ulotlariga mavzuli komikslarni kiritishganida, suratlar va so’zlar aralashmasi bolalarning ijodkorlik qobiliyatlarini oshirishini aniqlashdi. Kitoblar kattalarga ham ana shunday ta’sir ko’rsatadi.

Mutolaa Al`tsgeymer xastaligiga chalinishning oldini oladi.

Qator tadqiqotlardan ma’lum bo’lishicha, ko’p kitob o’qigan insonlar Al`tsgeymer kasalligiga kamroq chalinishar ekan. Miya ham xuddi boshqa a’zolar singari qo’llab-quvvatlashga va mashqlar yordamida mustahkamlanishga muhtoj bo’ladi. Kitob o’qish esa bu borada eng samarali usuldir.

Birgalikda kitob o’qish ota-onalar va bolalarning o’zaro munosabatlarini yaxshilaydi.

Psixologlar birgalikda kitob o’qish jarayonida ota-onalar va bolalar o’rtasida o’ziga xos munosabat o’rnatiladi deb hisoblashadi. Ularning aytishlaricha, bunday munosabat birgalikda televizor ko’rganda aslo paydo bo’lmaydi.

Mutolaa moliyaviy qiyinchiliklarni bartaraf etishda yordam beradi.

Statistika ma’lumotlariga ko’ra, umuman kitob o’qimaydigan insonlarning 43 foizi qashshoqlikda yashaydi. Savodli insonlar orasida esa qashshoqlikda yashaydiganlar 4 foizni tashkil etadi.

Ko’p kitob o’qiydigan bolalar darslarni yaxshi o’zlashtirishadi.

Tadqiqotlarda aniqlanishicha, kitob o’qishni xush ko’radigan bolalar maktabda ham yaxshi o’qishadi. Ular grammatikani ham, matematikani ham yaxshi o’zlashtirishadi.

Mutolaa jinoyatchilikning oldini oladi.

O’tkazilgan tadqiqotdan ma’lum bo’lishicha, panjara ortida savodxonligini oshirgan jinoyatchilar ozodlikka chiqqanlaridan so’ng boshqa jinoyatchilarga nisbatan jinoyatga 30 foiz kamroq qo’l uradilar.

Mutolaa yaxshi hikoyago’yga aylantiradi.

Inson kitobni qancha ko’p o’qisa, hikoya qilish qobiliyati shunchalik oshadi. Keraksiz gaplarni kamroq gapirib, keraklilarini yaxshiroq yetkazadigan bo’ladi.

Mutolaa yaxshilik qilishga undaydi

Faol kitobxonlar xayriya ishlari bilan boshqalarga nisbatan uch marta ko’proq shug’ullanishadi. Mutolaa muhtoj insonlarga yordam qo’lini cho’zishga undaydi.

(Tashriflar: umumiy 31 120, bugungi 1)

O’xshash maqolalar.

Mashur asarlardan ostiga chizilgan jumlalar

05 Апр, 2022

Xurshid Davron. Har bir kitobda tiriklikning nafasi bor & Xurshid Davron «Mening kutubxonam» ko’rsatuvida

08 Май, 2021

Mirzohid Muzaffar. Zax bosgan bolalik

03 Дек, 2019

Mahmud Sa’diy. Hayotimda o’zgarish yasagan kitoblar & Mahmud Sa’diy «Men bilgan haqiqatlar» teledasturida

11 Июл, 2019

Xurshid Do’stmuhammad. Kitobxonlik — kundalik hayot va turmush tarzi & Ikki kitob

07 Май, 2019

17 izoh

Ҳа,китоб ўқишда гап ҳам, ҳикмат ҳам кўп. Мен бир олима сифатида олим мутолаа билан олим, зиёли мутолаа билан зиёли, деган ўз дастуримга эгаман, дастурим асосида китоб мутолаа қиламан. Мазкур илмий, назарий, ҳаётий асосга эга 21 қоида учун сайтга РАҲМАТ!Яна ўзим учун кўп фойдалар топдим.

Ha,kitob o’qish foydali.Kitob o’qiganimda meni qiziqtirayotgan ko’pgina jumboqlarga javob topgandek bo’laman,o’zimga ishonchim ortadi

Albatta kitob insonning Eng yaqin Dusti

Ha tog’ri kitob insoni har taraflama chiniqtiradi va tarbiyalaydi lekin kitobxon bilishi kerak bo’lgan narsa shukiy inson yani (haqiqiy kitobxon) kitobni kitob Unga foyda keltirishi uchun emas aksincha u xayotdan izlayotgan barcha savolariga javob, Kimlargadir Ota Ona sidan kora olmayotgan mehrni hech bo’lmagandan kitob oqish orqali sezish , yana Kimlargadir sinfdosh dostlari orasida bilimdonga chiqib qolgan bolalarga dostdir, yana Kimlargadir esa pul topish, oqishga kirishda kerak bo’ladigan vosita bo’lib qolmasliki kerak lekin bu insoni «Al’tsgeymer xastaligiga chalinmaslik, tinglash qobilyatini oshirish, muoliyavi qiyinchilikni yoki uyqisizlikni bartaraf kilish uchunxamas inson xayotni chunib yetishidagi asosiy narsadir bu tanqiydi fikirlarim uchun uzur xayoti asosga ega 21 qoyda uchun raxmat shu 21 qoydadan menga yoqani mutolaa yozuvchanlik qobilyatini oshirishi man bunga 100% qoshilaman haqiqatdanham odam onasini qornidan olim yoki shoir bo’lib chiqmidiyu Buyuk bobomiz xazrati Mir Alisher Navoiy ham o’z asarlarini necha minglab kitoblarni mutolaa qilubon yoza boshlagan. Ha aytgancha imlo xato kop qilib turaman ahamyat bermisizlar degan umidaman man hozi18 yoshdam hali kitob togrisida fikir yuritadigan darajada bilimim yoq xato fikirlarim bolsa iltimos yozivoringlar bopti hayr .91 434 19 12 telim.

Китоб инсони яхшиликка етаклайди. Инсон қанча куп китоб ӯқиса шунча маънавият ошиб бораи. Ҳаммага китоб ӯқишни тавсия қиламан. Китоб ҳақидаги билдирилган фикрлар учун раҳмат. Китоб ӯқимагаг одамнинг ҳам, миллатнинг ҳам келажаги йӯқ.
Ш. Мирзиёев

KITOB – TAFAKKUR KO’ZGUSI Текст научной статьи по специальности «Биологические науки»

Аннотация научной статьи по биологическим наукам, автор научной работы — Hosilbekova L.Sh., Rustamova X.Y.

Ushbu maqola jamiyatimizda kitobxonlikni targ’ib qilish, kitob tanlay olish malakasini shakllantirish haqida. Maqolada siz kitob o’qishning foydali jihatlari va yana buyuk shaxslarning kitob haqidagi afarizm va hikmatli so’zlarini bilib olasiz.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «KITOB – TAFAKKUR KO’ZGUSI»

Вестник Maeucmpamypu. 2021. № 1-3 (112)

L.Sh. Hosilbekova, X. Y. Rustamova

KITOB – TAFAKKUR KO’ZGUSI

Ushbu maqola jamiyatimizda kitobxonlikni targ ‘ib qilish, kitob tanlay olish malakasini shakllantirish haqida. Maqolada siz kitob o ‘qishning foydali jihatlari va yana buyuk shaxslarning kitob haqidagi afarizm va hikmatli so ‘zla-rini bilib olasiz.

Kalitso’zlar: kitob, kitobxonlik, kitob tanlash, kitobsevar, gadjet.

Kitob — boylik. Lekin sotib olingani emas, o’qilgani.

Statistika ma’lumotlariga qaraganda, kitob o’quvchilarsoniga qaraganda kitob o’qimaydiganlar soni juda ham ko’p. Bunga juda ko’p narsalarni sabab qilib ko’rsatishimiz mumkin. Shiddat bilan rivojlanib borayotdan axborot asrida yashayapmiz. Har qadamimizda kompyuter, telefon, dron va shu kabi ko’plab gadjetlarga duch kelamiz. Bularning barchasi hayotimizga shu darajada shiddat bilan kirib kelyaptiki, ularsiz hayotimizni tasavvur eta olmaymiz xatto. Gadjetlar turmush tarzimizni yengillashtirdi. Buni tan olishimiz kerak. Ammo, ularning zararli oqibatlari ham juda ko’p. Eng achinarlisi “kitobxonlik”ning sezilarli darajada kamayib ketganidir.

Kitob —axborotlarni, g’oya, obraz va bilimlarni saqlash hamda tarqatish, ijtimoiy-siyosiy, ilmiy, estetik karashlarni shakllantirish vositasi; bilimlar targ’iboti va tarbiya quroli; badiiy, ilmiy asar, ijtimoiy ada-biyotdir. Buyuk shoir va mutafakkir bobomiz Alisher Navoiy yozganidek, kitob – beminnat ustoz, bilim va ma’naviy yuksalishga erishishning eng asosiy manbai.

Kitob bizning hozirgi hayotimizdir. Unga hamma muhtoj . qariyalar, o’rta yoshlilar, yoshlar va xatto bo-lalar ham. Hamma gap ular uchun kitob tanlashda, biz hammadan oldin nomunosib tanlangan kitoblarni o’qish hech narsa o’qimagandan ko’ra yomonroq va zararliroqdir, degan fikrga qo’shilamiz. Kitoblarning tanlanishi odamning fikr dunyosini, uning hayotiy qadriyatlarini ochib beradi (Jim Rohm). Biz pedagoglarning kelajagimiz bolmish yosh avlodni talim-tarbiya olishlari uchun shart-sharoit yaratish, sog-salomat ulgaytirish, ularga ota-ona kabi mehr berish oliy maqsadimiz. Bolaning barkamol shaxs bo’lib ulg’ayishida ularning hayotida kitobning hayoti beqiyosdir. Ular qachon kitobga mehr beradi degan savolga yagona javob bor. Qachonki bolalarga o’zla-rining dunyo qarashi va yoshiga mos kitob tanlay olsak, bolada kitobga muhabbat uyg’otadi.Aslida, tadqiqotlar shuni ko’rsatadiki, yosh o’quvchilar o’z adabiyotlarini to’g’ri tanlaganlarida, ular yaxshi o’qiydiganlar bo’ladi. O’qituvchilarning asosiy vazifasi, o’quvchilarning qaysi turdagi kitoblarni o’qishlariga yordam berishini aniqlaydi. O’qituvchi bolalarning xarakteri, qiziqishlarini inobatga olib ularga, sarguzasht, komedia, sheriy, drama, rivoyat v.h.k tavfsiya qilish mumkin. Bolalarni kitob o’qishga qiziqishtirishning yana bir usuli kitob o’qishni yaxshi ko’radigan, ularga yaxshi tanish bo’lgan buyuk shaxslarni, asr qahramonlari hayotini, yutuqlarini misol keltirishdir. Masalan hammaga birdek tanish bo’lgan MICROSOFT asoschisi Bill Geyts haqidagi hikoya bo ‘lishi mumkin. Hikoya ta’sirli va asosli bo’lishi kerak.

Bill Geyts bilimi va tirishqoqligi bilan nafaqat o’zining, balki insoniyatning ham hayotini yaxshilagan biznesmen, jamoat arbobi. U jahonning eng ko’p kitob mutolaa qiladigan kishilaridan biri sifatida ham nom qozongan. Janob Geyts har yili o’rtacha 50 ta kitob o’qiydi. Ya’ni, har haftada bitta kitob! Bill Geyts uchrashu-vlarda ham sayyoramizning eng muvaffaqiyatli kompaniyasini yaratishda unga o’qish va o’rganishga bo’lgan qiziqishi yordam berganini ko’p takrorlaydi. Uning fikrcha, yaxshi kitob — hayotidagi muhim hodisa. Kitob o’qishda Bill Geytsning o’z qoidalari mavjud. Zero, o’qish bilan uqishning farqi borligini biz ham yaxshi bilamiz. Milliarder yaqinda Quartz nashri bilan suhbatda o’zining kitob o’qishda e’tibor qiladigan odatlarini ma’lum qildi. Quyida ularni bayon qilamiz.

1. Kitob hoshiyasiga qaydlar qoldirish. «O’qish insondan diqqatni jamlashni talab qiladi. Ayniqsa, ilmiy yoki badiiy bo’lmagan kitoblarni o’qish jarayonida sen yangi bilim olasan. Ularni o’zingdagi qarashlar bilan chog’ishtirish uchun qayd yozish foydali odat. Qolaversa, yaxshi kitob o’z sir-asrorini bir o’qishda fosh qilmaydi. Uni takror o’qiganing sayin tushunib borasan.

2. Boshlagan kitobingni tashlab qo’yma. Bill Geyts oxiriga qadar o’qishga ko’zi yetmagan kitobni qo’liga olishdan qochadi. Buning yaxshi tomoni bor — kitobni esga tushganida o’qish vaqtni behuda sarflashdan farq qilmaydi. Milliarderning fikricha. ming yil avval yozilgan kitob uni o’qimagan odam uchun hali yangi hisoblanadi.

3. Bosma yoki raqamli? Qaysi qulay bo’lsa, shuni o’qing.

BecmnuK Maeucmpamypu. 2021. № 1-3 (112)

«Hozircha bosma kitoblar mutolaasi men uchun qulay. Biroq, sekin-asta gadjetlarda ham kitob o’qishni odat qilmoqchiman», deydi Bill Geyts. Agar sizga mobil qurilmalarda kitob o’qish qulay bo’lsa, bu — sizning tanlovingiz. Muhimi — eski po’stin kiysangiz ham, yangi kitob o’qishga odatlaning.

Qo’llanilgan mazkur metod bolada kitobxonlikni yanada rivojlantirishga turtki bo’ladi. Eshitgan voqealarni amalda qo’llashga ishtiyoq uyg’otadi.

Kitob haqida maqol va afarizmlar:

Kiyim ustingni bezaydi, kitob-aqlingni.

Kitob-ko’zgu, unda olamni ko’rasan.

Oltin yer tagidan kavlab olinadi, bilim kitobdan.

Kitobsiz uy – quyoshsiz kun.

Kitoblar orzu-istak tug’diradi, uni hayotga chorlaydi, kishini fikrlashga majbur etadi, muhokamalarda mus-taqil bo’lish qobiliyatini tarbiyalaydi.

S.T. Strumilin Kitob eng olis va zimiston umr yo’llarida insonga nur bag’ishlab turuvchi sehrli chiroqdir. A. Upit

1.Vikipediya. Ochiq ensiklopediya

2.”Adabiyot nazariyasi”, V. V. Prozorov, 1987 yil

HOSILBEKOVA LATOFAT SHAMIDDIN QIZI – Guliston davlat universiteti Ta’lim va tarbiya nazaryasi (Bishlang’ich ta’lim) 1-bosqich magistranti.

RUSTAMOVA XURSHIDA YUSUPOVNA – Guliston davlat universiteti Pedagogika va psixologiya yo’nalishi 1- kursb magistri.