Kitob va ilm haqida maqollar
Qaig’aning hunari bo’lsa, tezak yemasdi.
Kitob va ilm haqida maqollar
Buyuk shoir va mutafakkir Alisher Navoiy hazratlari yozganidek, “kitob – beminnat ustoz, bilim va ma’naviy yuksalishga erishishning eng asosiy manbai”.
Xalqimiz tilida kitob o‘qib bilim va munosib tarbiya olish, kasb-hunar o‘rganishning ahamiyatiga doir maqollar juda ko‘p. Jumladan, “Kitobsiz aql – qanotsiz qush”, “Bilim – aql chirog‘i”, “Go‘zallik – ilmu ma’rifatda”. Bunday hikmatli naqllarni yana uzoq davom ettirish mumkin. Necha ming yillardan buyon insonlarga to‘g‘ri yo‘lni ko‘rsatib kelayotgan, ularning bilimli, tarbiyali, kasb-hunarli va albatta baxtli bo‘lishining muhim omili – bu kitobga do‘st bo‘lish, va kitob o‘qishni kanda qilmaslikdir. Ayniqsa, yoshlarning hayotida kitobning alohida o‘rni bor. Chunki yaxshi kitob insonda Vatanga muhabbat, milliy va umuminsoniy qadriyatlarga hurmat tuyg‘ularini yuksaltirib, yaxshilik hamda ezgulikka undaydi.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 13 sentyabr kuni qabul qilingan PQ-3271 sonli “Kitob mahsulotlarini nashr etish va tarqatish tizimini rivojlantirish, kitob mutoaalasi va kitobxonlik madaniyatini oshirish hamda targ‘ib qilish bo‘yicha kompleks chora-tadbirlar dasturi to‘g‘risida”gi qarori ijrosi yuzasidan joylarda kitobxonlik, mutolaa madaniyatini targ‘ib qilishga qaratilgan tadbirlar davom etmoqda.
Jumladan, joriy yilning 10 sentyabr kuni Qashqadaryo sinov va sertifikatlashtirish markazi davlat korxonasi va Qashqadaryo standartlashtirish metrologiya boshqarmasida “Qashqadaryo ko‘zgusi nashriyoti va kitob savdosi media markazi” UK bilan hamkorlikda navbatdagi kitoblar yarmarkasi tashkil etildi. Unda mamlakatimizning yetakchi nashriyotlari tomonidan chop etilgan bolalar adabiyotlari, ilmiy nashrlar, milliy va jahon adabiyotini o‘zida jamlagan 140 dan ziyod kitoblar savdoga qo‘yildi.
Yarmarkada barcha xodimlar va ularning oila a’zolari qatnashdilar. Yarmarkada taqdim etilgan ko‘plab adabiyotlar jumladan Prezidentimiz Shavkat Miramonovich Mirziyoyev asarlari, taniqli adiblarimiz Abdulla Oripovning she’rlar tuplami, Tohir Malikning asarlar tuplami, Zulfiya, Primkul Kodirov asarlari va boshqa adabiyotlar tadbir ishtirokchilarida katta qiziqish uyg‘otdi. Yarmarka davomida ishtirokchilar tomonidan ko‘plab adabiyotlar xarid qilindi.
Kitobga oshno kishidan hech vaqt yomonlik chiqmaydi. Farzandlarimizga kitob o‘qishni targ‘ib etishimiz emas, balki ularga o‘rnak bo‘lishimiz lozim.
Axborot xizmati
© 2011-2023 “O’zstandart” agentligi
Ushbu saytdan olingan ma’lumotlardan foydalanilganda,
O’zstandart agentligi rasmiy saytidan olinganligi ko’rsatib o’tilishi shart. 100174, Toshkent sh.,
Metro: Beruniy bekati
Avtobuslar: № 14,10,88,131
“Standart” bekati
Forobiy ko’chasi, 333 «A»
Email uzst@standart.uz
Devonxona: (998-71) 202-00-11 (1036)
Diqqat! Agar siz matnda xatoliklarni aniqlasangiz, ularni belgilab, ma`muriyatni xabardor qilish uchun Ctrl+Enter tugmasini bosing
Kitob va ilm haqida maqollar
Avval bil, keyin qil.
Avval o’rgan, keyin o’rgat.
Avom tabib — ofati jon.
Avrasang, oqil bo’lar,
Bovrasang, botir bo’lar.
Aql ko’pga yetkazar,
Hunar — ko’kka.
Barakat — mag’izda,
Hunarli qo’l — og’izda.
Baxt belgisi — bilim.
Behunaming hunari — yalqovlik.
Bilagi zo’r birni yiqar,
Bilimi zo’r — mingni.
Bilak bilan bitmagan
Bilim bilan bitar.
Bilgan bilganin ishlar,
Bilmagan barmog’in tishlar.
Bilgan bitirar,
Bilmagan yitirar.
Bilgan o’zar,
Bilmagan to’zar.
Bilgan o’qir,
Bilmagan to’qir.
Bildirish uchun bihsh kerak.
Bilim — aql chirog’i.
Bilim baxt keltirar.
Bilim — davlatdan qimmat.
Bilim — kuchda,
Kuch — bilimda.
BilimJi — olim.
Bilimsiz — zohm.
Bilimliga dunyo yorug’,
Bilimsizga — qorong’u.
Bilimlining bilimi yuqar,
Bilimsizning nimasi yuqar.
Bilishim,
Bilishimga tushar bir ishim.
Bilimsiz kishiga ish yo’q,
Ilmsiz kishiga osh yo’q.
Bilimsiz mulladan ustiga yuk ortilgan eshak yaxshi.
Bilimsiz xalfa — ekinsiz dala.
Bilmagan ayb emas,
Bilishga tirishmagan ayb.
Bilmagan ishga urinma,
Urinib tuzoqqa ilinma.
Bilmagandan bilgan yaxshi,
To’g’ri ishni qilgan yaxshi.
Bilmaganni so’rab o’rgangan olim,
Orlanib so’ramagan o’ziga zolim.
Bilmaganning bilagi tolmas.
Bilmas tabib jon olar.
Bilmasang, bilgandan so’ra.
Bir yigitga yetmish hunar oz.
Bir yigitga qirq hunar oz.
Bol tutgan barmog’ini yalar,
Hunari bor — ermagini.
Go’zallik — ilm-u ma’rifatda.
Davlat tugar, bilim tugamas.
Didli yigit — ilmli yigit.
Dorboz dordan o’lar,
Morboz — mordan.
Joni borning g’ami bor,
Kasbi-kori nomi bor.
Zehn qo’ysa, ong qo’nar,
Hunar ortsa, ish unar.
Zehn qo’ysang bilimga,
Ilm tomar dilingga.
Ilm — aql bulog’i,
Aql — yashash chirog’i.
Ilm baxt keltirar,
Bilim taxt keltirar.
Ilm — yorug’lik,
Jaholat — zuimat.
Ilm izlagan yetar,
Izlamagan — yitar.
Ilm istasang, takror qil.
Ilm ko’p, umr oz,
Keragini o’qi.
Ilm olish — nina bilan quduq qazish.
Ilm olishning erta-kechi yo’q.
Ilm topmay, maqtanma.
Ilm — tubsiz quduq.
Ilm — egarlangan ot,
Bilganga — do’st,
bilmaganga — yov.
Ilm o’lchovi — aql,
Zehn o’lchovi — naql.
Ilm qog’oz qatida emas, miya qatida.
Ilmi borni yosh dema,
Ilmi yo’qni bosh dema.
Ilmi yo’qning ko’zi yumuq.
Ilmli odam — ilikli suyak.
Ilmli olar, Ilmsiz oldirar.
Ilmli uy — charog’on,
Ilmsiz uy — zimiston.
Ilmlining so’zi — o’q.
Ilmni mehnatsiz egallab bo’lmas.
limning avvali achchiq,
So’ngi — totli.
Ilmsiz bir yashar,
Ilmli ming yashar.
Ilmsiz bosh qashir,
Xushomadgo’y gap tashir.
Ilmsiz imomdan tuxum qilmaydigan tovuq yaxshi.
Ilmsiz kishi o’limga yaqin.
Ilmsiz olim — to’qimsiz eshak.
Ilmsizga ishonch yo’q,
Hunarsizga quvonch yo’q.
Ilm-u hikmat suvni yondirar.
Ilm-u hunar yelga emas, elga.
Imoni yo’qning burdi yo’q.
Yigit husni — hunar.
Kasbning yomoni yo’q.
Kitob — aql qayrog’i.
Kitob ko’rmagan kalla —
Giyoh unmagan dala.
Kitobsiz aql — qanotsiz qush.
Ko’rib bilish yaqinni,
O’qib bilish uzoqni.
Meros moli to’zadi,
Merosli hunar o’zadi.
Miltiq ko’targan bilan ovchi bo’lmas,
Dag’dag’a solgan bilan — dovchi.
Mulla bilganin o’qir,
Bo’zchi bilganin to’qir.
Mulla bilganin o’qir,
Tovuq ko’rganin cho’qir.
Mulla bo’lsang, takror qil,
Dehqon bo’lsang, shudgor qil.
Ogohlikni ko’rdan o’rgan,
Donolikni — ilmdan.
Oz-oz o’rganib usta bo’lur.
Ozdan yig’ilib daryo bo’lar,
So’rab-so’rab dono bo’lar.
Oltin olma, bilim ol,
Bilim olsang, bilib ol.
Ota kasbi — davlat kasbi.
Ota hunari — bolaga meros.
Otolmagan yoy tanlar.
Otolmagan ovchi yoyidan ko’rar.
Piligi yo’q chiroq yonmas,
Biligi yo’q yigit yaramas.
Piling kuchli bo’lguncha,
Biliming kuchli bo’lsin.
Poxoldan somon chiqmas,
Qo’poldan olim chiqmas.
Sa’va ishi — sayramoq,
Ho’kiz ishi — xirmon yanchmoq.
Tasbeh ag’darganning bari mulla emas,
Tayoq tutganning bail cho’pon emas.
Tekin boylik axtarguncha,
O’zingga bop hunar top.
Teshik idish suvda bilinar,
Bilimi oz kishi — sinovda.
Tikansiz gul bo’lmas,
Mashaqqatsiz — hunar.
Tikkan chevar emas,
Bichgan — chevar.
Til bilgan yo’lda qolmas.
Usta, ishni qilar puxta.
Usta ko’rmagan shogird
Har maqomga yo’ig’alar.
Ustadan shogird o’zar.
Ustani shogird sindirar,
Pistani — po’choq.
Ustoz ko’rgan xat tank.
Ustozsiz shogird — jonsiz kesak.
Uchishga qanot kerak,
O’qishga — toqat.
Uchqundan qo’rqqan temirchi bo’lmas.
Uquvsiz ishboshi bo’lsa,
Baqir-chaqirdan chiqmas.
Chalasavod — chirik rabot.
Chechanning — tili,
Chevarning — qo’li.
Chumchuq so’ysa ham, qassob so’ysin.
Shayxning hunari bo’lmasa, xonaqoh tang.
Shogird ustadan o’tmasa, ish yitar.
Shogirdiga tosh bergan tosh olar,
Bosh bergan bosh olar.
Shogirding oqil bo’lsa, boshingda toj,
Shogirding erka bo’lsa, boshga tayoq.
Shogirdning befarosati
Ustozni muttaham qilar.
Er yigit deb kim aytar,
Yovda yalov yiqmasa.
Chechanhgin kim maqtar,
Dovda uni chiqmasa.
Er ko’rki — bilik,
Suyak ko’rki — ilik.
Yuz tuman oltindan hunar yaxshi.
Yuz hunarni chala bilgandan
Bir hunarni to’la bil.
Yuzga kirsang, yuz yil o’qi.
Yuzga kirsang ham, hunar o’rgan.
Yuziga qarama, bilimiga qara.
Yamoqchining ishini suvoqchi bilmas.
Yaxshi bilsang ishingni,
Yaxshilar silar boshingni.
O’lmagan — qo’shiqchi,
Erinmagan — eshikchi.
O’nga olgin, birga sot,
Oting chiqsin savdogar.
O’rganish — bir hunar,
O’rgatish — ikki hunar.
O’rdak bo’lmay, g’oz bo’l,
Bilim olib, soz bo’l.
O’qigan — guliston,
O’qimagan — go’riston.
O’qigan — yorug’,
O’qimagan — choriq.
O’qigan — olim,
O’qimagan — o’ziga zolim.
O’qigan o’qdan oshar,
Nodon turtkidan shoshar.
O’qigan o’qigan emas,
Uqqan — o’qigan.
O’qigan o’g’il otadan ulug’.
O’qiganning oshi — pishirig’lik.
O’qiganning oshig’i — olchi.
O’qiganning tili — ikki.
O’qimagan shu damda,
Turtinar har qadamda.
O’qimagan — yalang oyoq,
Baayni bir quruq tayoq.
O’qimay mulla bo’lgan,
Cho’qimay qarg’a bo’lar.
O’qish boshqa, uqish boshqa.
O’qish — jafoli, keti — vafoli.
O’qish yaxshi,
Uqish undan ham yaxshi.
O’quvi bor ulg’ayar,
Uquvi yo’q sarg’ayar.
Qadam qo’y asta-asta,
Qadam yetguncha ilm ista.
Qaig’aning hunari bo’lsa, tezak yemasdi.
Qattiq baqirgan bilan qo’shiqchi bo’lmas.
Qiz bilagini shimarar,
Turli ipakhimarar.
Qizning ko’rki — noz,
Yigitning ko’rki — hunar.
Qirsiz yer bo’lmas,
Hunarsiz — er.
Quyma aql bo’lmasa,
Turtma aql hech bo’lar.
Qunt bilan o’rgan hunar,
Hunardan rizqing unar.
Qo’yingni qassobga so’ydir,
O’likni murdasho’ga yuvdir.
Qo’yni qassob so’ysin,
Oshni oshpaz pishirsin.
Qo’li hunarsiz — non gadoyi.
Har ish o’z ustasidan qo’rqar.
Har ishning bir ustasi bor,
Har ustaning bir ustozi bor.
Har kasbning o’z gashti bor.
Har kimning ishi emas uloq ulamoq,
Madrasaga borib tuproq yalamoq.
Har kimning kasbi — o’ziga.
Har hunarning o’z siri bor,
Har ishning o’z yeri bor.
Hunar oshatar,
Mehnat yashnatar.
Hunar — bir, pardoz — qirq.
Hunar bo’lsa qo’lingda,
Non topilar yo’lingda.
Hunar — zar, hunarsiz — xar.
Hunar oshxo’rga osh berar,
Nonxo’rga — non.
Hunar — oqar buloq,
Ilm — yonar chiroq.
Hunar tagida hunar bor.
Hunar — tuganmas xazina.
Hunar to’yg’izar,
Ot mindirib, to’n kiygizar.
Hunar, hunardan unar.
Hunari borning oltin bilagi bor.
Hunari yo’q kishidan
Bigizi bor yamoqchi yaxshi.
Hunari yo’q kishining,
Mazasi yo’q ishining.
Hunari yo’q erkakdan ignasi bor xotin yaxshi.
Hunarli yigit — mevali daraxt.
Hunarli kishi och qolmas.
Hunarli moy oshar,
Hunarsiz loy oshar.
Hunarli er xor bo’lmas,
Do’st-dushmanga zor bo’lmas.
Hunarli o’lmas,
Hunarsiz kun ko’rmas.
Hunarlining hunari
Murodiga yetkazar.
Hunarsizning yurari
Qaro yerga yetkazar.
Hunarmandning noni — butun.
Hunarni o’rgan,
O’rganda, chiran.
Hunarni o’rganib qo’ysang,
Sendan osh-non tilamaydi.
Hunarsiz tezdan, hunarli xez yaxshi.
Hunarsizning qirqimi uzun,
Hunarlining — bichimi.