Yangi yilga uyni bezatishda qo‘l keladigan noodatiy layfxaklar

Sinfdan tashqari o’qish uchun kitob tanlashda quyidagi tamoyillarga amal qilinadi:

Sinfdan tashqari o’qish uchun kitob tanlash tamoyillari.

Sinfdan tashqari o’qish uchun kitob tanlash tamoyillari.

Metodikaning vazifalaridan biri STO’ uchun kitoblar tanlash, o’qiladigan adabiyotlar ro’yxatini tavsiya qilish, yillik o’quv rejasi va dars tuzilishi namunalarini ishlab chiqishdir.

Sinfdan tashqari o’qish uchun kitob tanlashda quyidagi tamoyillarga amal qilinadi:

1. Kitob tanlashda tarbiyaviy maqsad ko’zda tutiladi. Bunda o’quvchilarga vatanimiz o’tmishi, mustaqillik uchun kurash, xalq qahramonlari, xalq turmushi haqidagi, oilada, maktabda va jamoat joylarida o’zaro munosabatlarda yuzaga keladigan axloqiy muammolar haqidagi, tabiat va uni asrabavaylash haqidagi kitoblar tavsiya etiladi.
2. Kitob tanlashda asarlar janri va mavzusining xilmaxilligi e’tiborga olinadi. Boshlang’ich sinflarda o’quvchilar, asosan, hikoyalar, ertaklar, she’rlar, topishmoqlar, rnaqollarni o’qishga qiziqqanlari uchun shu janrdagi asarlar tanlansa, maqsadga muvofiq bo’ladi.
3. Kitobning o’quvchilar yoshi va saviyasiga mosligi hisobga olinadi. 1sinfda kichik hikoya va ertaklarni o’qish tavsiya etilsa, 2—4sinflarda mavzular doirasi kengaytirilib, kundalik turmushda ro’y berayotgan turli voqealar tasvirlangan asarlar, gazeta va jurnallardagi kichik hajmli xabarlarni o’qish ham tavsiya etilishi mumkin.
4. Kitob tanlashda o’quvchilarning Shaxsiy qiziqishi va mustaqil o’qishi hisobga olinadi. Bunda o’quvchilar o’ziga qiziqarli bo’lgan o’zbek va xorijiy bolalar adabiyoti yozuvchilarining asarlarini o’zi tanlashi muhim ahamiyatga ega.
5. Kitob tanlashda mavsumiy tamoyilga amal qilinadi.

Umuman olganda, kitobni to’g’ri tanlash sinfdan tashqari o’qish muvaffaqiyatini ta’minlashning muhim shartidir.

STO’ga rahbarlikning asosiy shakli maxsus sinfdan tashqari o’qish darslaridir. Bunday darslar erkin dars hisoblanadi. STO’ darslarida o’quvchilarning kitobxonlik qiziqishlari, bilim doirasi, estetik taassuroti, badiiy obrazlarni idrok etishi, ijodiy qobiliyati rivojlanadi; faol kitobxonga xos ko’nikma va malakalar shakllanadi.

Sinfdan tashqari o’qish darslari o’quvchilarning faolligini oshirishga qaratiladi, shuning uchun ularning qurilishi juda xilmaxil bo’ladi Har bir dars o’qituvchi va o’quvchining ijodi hisoblanadi; darsda qanchalik xilmaxillikka, hayotiylikka erishilsa, maqsadga erishish oson kechadi.

Shularga qaramay, STO’ darslari o’z oldiga qo’yilgan vazifalarni amalga oshirishi uchun ma’lum talablarga bo’ysunadi. Ular quyidagilardir:

1. Har bir darsda o’quvchilar o’qigan kitoblar (asarlar) hisobga olinadi. Ular o’qigan va o’qiyotgan kitoblarini sinfga olib kelib ko’rsatadilar, ikkiuch o’quvchi o’zlari o’qigan kitob haqida gapirib beradi, darsda o’zaro fikr almashish holati yaratiladi (bu holat darsdan tashqari vaqtda ham davom etishi mumkin).
2. Har bir darsda o’qish uchun yangi kitob (asar)lartavsiya qilinadi. Tavsiya qilish shakllari turlicha bo’lib, ular fikr almashuv, kitobni ko’rsatish, sinfda ko’rgazma tashkil etish, o’quvchilarni qiziqtirish uchun tavsiya qilinadigan kitobdan biror parchani o’qib berish, rasmlarni ko’rsatish yoki film namoyish etishdan iborat bo’lishi mumkin.
3. Har bir darsda o’quvchilarga asarni yaxlit holda o’qitish mumkin. Agar asar hajmi kattaroq bo’lsa, bu ish ikkiuch dars davomida amalga oshiriladi. Bunda o’quvchilar o’zlari o’qigan kitobdan biror parchani ovoz chiqarib o’qib berishlari mumkin. Bu jarayonda ichda o’qishdan ham, she’r yodlashdan ham, rollarga bo’lib o’qishdan ham foydalaniladi.
4. Har bir darsda o’qilgan asar yuzasidan suhbat metodi orqali tahlil ishlari amalga oshiriladi. Bunda erkin hikoya qilish uchun ,,Senga asardagi nimalar yoqdi?», ,,B» kitob haqida sen nimalar ayta olasan?» kabi savollar beriladi va o’quvchilarning ijodiy hamda mustaqil qayta hikoyalash malakalari shakllantiriladi.
5. Har bir darsda ma’lum bir yangi kitobxonlik ko’nikmasi hosil qilinadi: muallif haqida ma’lumotlar to’plash, kitob nomiga qarab u nima haqida ekanligini aytish, o’qilgan asarlar yuzasidan ko’rgazmalar tayyorlash, asarga taqriz yozish, albomlar tayyorlash, kitobxonltk kundaligini yuritish kabi ishlar amalga oshiriladi.
6. Har bir dars kirish suhbati bilan boshlanadi va sinfda o’qish darslarida qo’llanadigan barcha usullardan ijodiy foydalaniladi.
7. Har bir darsda tahlil qilingan asarlar yuzasidan umumlashtiruvchi, yakunlovchi suhbat uyushtiriladi. Umumlashtirishga ko’rgazma ham, albom tuzish ham, rasmlarni tatbiq etish ham yordam beradi.

Yangi yilga uyni bezatishda qo‘l keladigan noodatiy layfxaklar

Uyingizda Yangi yil archasi, bayram o‘yinchoqlari, gulchambarlar bo‘lmasa tashvishlanmang, uni o‘zingiz oson va oddiy uslubda yaratishingiz mumkin. Lifehacker nashri Yangi yil bayramida uyni bezatish bo‘yicha eng yaxshi layfxaklarni taqdim etdi.

G‘ayrioddiy Yangi yil archasi

Uyda bayramona muhit yaratishning eng oson yo‘li — Yangi yil archasini bezatib qo‘yishdir. Agar haqiqiy archadan foydalanishni istamasangiz yoki uni sotib olishga vaqtingiz bo‘lmasa, qo‘lingizda bor narsalardan archa yasashga harakat qiling.

Daraxt shoxlaridan yasalgan archa

Ushbu variant tabiiy materiallarning muxlislari uchun ideal hisoblanadi. Shoxlardan yasalgan archa chiroyli ko‘rinadi — uni dengiz yoki daryo qirg‘og‘iga tashlangan yengil tayoqchalardan ham tayyorlash mumkin.

• har xil uzunlikdagi 5-7 juft novdalar
• temir arra
• qaychi
• gulchambar va boshqa bezaklar

1. Shoxlardan tugunlarni kesib oling, agar kerak bo‘lsa, uchlarini arra bilan kesing. Har bir tayoq keyingisidan 5-10 sm uzunroq bo‘lishi kerak. Shoxlarni tekis yuzaga yoyib, ular orasidagi teng masofani qoldirib, uzunligi kamaytirgan holatda terib chiqing.
2. Eng uzun tayoqning chetidan taxminan 5 sm joy qoldirib ip bilan mustahkam qilib bog‘lab chiqing.
3. Arqonni keyingi tayoqqa o‘tkazing va boshqalarini ham xuddi shu tarzda bog‘lang. Eng qisqasiga yetguncha qadar novdalarni mahkamlab bog‘lab chiqing.
4. Taxminan 30-40 sm ipni o‘lchang, buyumni osib qo‘yadigan ipni hosil qiling, Uni stakan bilan bosib ko‘ring.
5. Boshqa tomondan eng qisqa tayoqni bog‘lang. Shoxlarni bog‘lashda davom eting, eng uzuniga qadar pastga tushing. Ipni kesib oling. Yangi yil archasini gulchambar, shar yoki lenta bilan bezang va devorga osib qo‘ying.

Agar sizning katta kutubxonangiz bo‘lsa, kitob kolleksiyangizni haqiqiy Yangi yil archasiga aylantiring. Archani ish stolingiz uchun kichiqroq shaklda yoki bir necha metr balandlikda yasashingiz mumkin.

• turli o‘lchamdagi kitoblar
• gulchambar yoki bezaklar

1. Bir nechta kitoblarni aylana shaklida keng tomonini tashqariga qaratib joylashtiring. Chetdan 1-2 sm surib qo‘ying va keyingi qatlamni tepada shaxmat taxtasi shaklida qo‘ying, u birinchisidan biroz torroq bo‘lishi kerak. Doiralarning diametrini asta-sekin kamaytirib, qatorlarni qo‘shishda davom eting.
2. 3-4 ta kitobning oxirgi qatlamida turli burchaklarda yana bir nechta jildlarni joylashtiring. Archani gulchambar yoki bezaklar bilan bezating.

Keraksiz jurnallardan chiroyli ko‘rinishga ega Yangi yil archasini tayyorlash mumkin.

• keraksiz jurnal
• suyuq va quyuq kley

1. Jurnalning birinchi sahifasining burchagiga qaratib qatlang. Natijada, to‘g‘ri uchburchak hosil bo‘ladi.
2. Hosil bo‘lgan uchburchakni ham yarmiga qatlang va tekislang.
3. Sahifaning pastki qismida kichik burchak hosil bo‘ladi. Qatlangan sahifani aylantiring. Xuddi shu tarzda, jurnalning barcha keyingi varaqlarini qatlang.
4. Jurnalni tikka qiling. Varaqlarni tekislang, birinchi va oxirgi sahifalarni bir-biriga yopishtiring.

Rangli qog‘ozlardan yasalgan archa kichkina xonalar yoki bolalar bog‘chasi uchun mos keladi. U joy egallamaydi, archani uy hayvoni yoki farzandingiz yiqitib yubormaydi, sababi u rangli qog‘ozlardan, devorga yopishtirilib yasaladi.

• 8-10 varaq ikki tomonlama rangli qog‘oz
• qalam
• qaychi
• rangli skotch
• fiksator yelim, tish pastasi yoki ikki tomonlama skotch
• yorqin rangga ega qog‘oz yoki folga

1. Rangli qog‘ozdan turli o‘lchamdagi doiralarni kesib oling. Ularni yarmiga egib, keyin tekislang. Eng kichik doiralarni buklamang.
2. Qalam yoki skotch yordamida devordagi uchburchakning chegaralarini belgilang. Har bir qatlangan doiraning yarmiga yelim yoki bir tomchi tish pastasini qo‘llang, rangli qog‘ozlarni chiziqdan tashqariga chiqarmasdan devorga yopishtiring. Yelim o‘rniga ikki tomonlama yoki oddiy skotchdan foydalanishingiz mumkin.
3. Katta doiralar orasidagi bo‘shliqlarni kichik shakllar bilan to‘ldiring. Yaltiroq qog‘ozdan yulduzchani kesib oling va uni archaning tepasiga yopishtiring.

Ushbu archani yasashga uncha ko‘p vaqt sarflash shart emas. Bezatishda o‘zingizga yoqqan rangli qog‘ozlardan foydalansangiz ham bo‘ladi.

• qora yoki rangli qog‘oz
• qaychi
• rangli qog‘oz
• yelim

1. 120-150 sm uzunlikdagi skotchni kesib oling. Uni devorga vertikal ravishda yopishtiring. 30-50 sm uzunlikdagi bir nechta bo‘laklarni o‘lchab, ularni “magistral”ning har ikki tomoniga qo‘ying. Shundan so‘ng, 10-20 sm uzunlikdagi bo‘laklarni kesib oling. Ularni shoxlarning yon tomonlariga yopishtiring.
2. Rangli qog‘ozdan doiralar va yulduzlarni kesib oling. Ularni archaga yopishtiring.

Yangi yil gulchambari bilan uylarni bezatish mumkin. Uni do‘kondan sotib olmasdan o‘zingiz qilishingiz mumkin. Buning uchun moslashuvchan plastmassa, tok, sim, somon, ko‘pik, to‘qimachilik iplari, qalin karton, gulli shimgich va hatto bo‘sh plastik butilkalardan foydalansangiz bo‘ladi. Iloji boricha gulchambarni soddaroq uslubda yasash kerak.

To‘plardan yasaladigan gulchambar

Ushbu gulchambarni tagiga biror narsa qo‘ymasdan, bir necha xil iplardan yasalgan to‘plarni bir-biriga yopishtirib yasasangiz bo‘ladi.

• 30-40 ta iplardan yasalgan to‘pchalar yoki stol tennisi to‘plari
• turli rangdagi iplar
• yopishtiruvchi moslama, superkley
• qaychi
• konuslar, kichik archa novdalari va boshqa bezaklar.

1. Ipning uchini to‘pga yopishtiring. Yelim quriguncha kuting. Bo‘shliqlar bo‘lmasligi uchun ipni to‘pning atrofiga o‘rang. Ipni kesib oling va uning uchini to‘pga yopishtiring. Qolgan to‘plar atrofiga ham ipni o‘rang.
2. Halqa hosil qilish uchun to‘plarni bir-biriga yopishtiring. Kichkina novdalar, konuslar va boshqa bezaklarni gulchambarga yopishtiring.

Bu gulchambarning issiq varianti hisoblanadi. Eski aksessuardan foydalaning va uni didingizga qarab bezating.

• gulchambar uchun asos
• uzun sharf
• qistirgichlar
• sun’iy novdalar va gullar.

1. 15-30 sm uzunlikdagi sharfning uchini taglik ustiga tashlang. Ikkinchi uchini oling va gulchambarga o‘rang. Gulchambarda bo‘shliqlar yo‘qligiga ishonch hosil qiling, uni qistirgichlar bilan mahkamlang.
2. Sharfning ikki uchini bir-biriga bog‘lab qo‘ying. Tugunga sun’iy novdalarni joylashtiring. Agar istsangiz uni o‘zingiz yoqqan boshqa o‘yinchoqlar bilan bezatishingiz mumkin.

Ushbu gulchambarni oila a’zolaringiz bilan qilish yanada qiziqarli. Unga har bir oila a’zosi o‘z qo‘l izini qo‘yib, bezashi mumkin.

• 2-3 dona qog‘oz
• qalam
• qaychi
• 10-15 dona yashil karton
• qattiq cho‘tka
• oq guash
• gulchambar uchun karton asos
• yelim
• bantiklar va boshqa bezaklar

Kaftingizni qog‘ozga qo‘ying va uning shaklini qalam bilan chizing. So‘ngra shu shaklni qaychi bilan kesib oling.

Shablonni karton varag‘iga qo‘ying, uni aylantiring va kesib oling. Ushbu shakllardan 12-15 tasini hosil qiling.

Qattiq cho‘tkaning uchiga ozgina oq guash surting. Izlarning bir qismiga bo‘yoq surting.

Bir doira ichida, gulchambar uchun kaftlarni poydevorga yopishtiring. Yuqori qismiga xohishingizga ko‘ra bantiklar va boshqa bezaklarni yopishtiring.

• Yangi yilga nima sovg‘a olish kerak: 6 ta hamyonbop, universal g‘oya (foto).
• Yangi yil yaqin: Uy sharoitida noodatiy archa yasash uchun layfxaklar (foto).
• Yangi yil bazmidan keyin ozishga yordam beradigan parhez rejasi.
• Yangi yil shukuhini o‘zida aks ettirgan ko‘zni quvnatuvchi shirinliklar.

Nega kitob o’qishim kerak?

Texnologiya aqldan ozish tezligida rivojlanayotganda kitoblar tobora ortib boradi. Ilgari, odamlarning o’yin-kulgi uchun maxsus imkoniyatlari yo’q edi va o’qish – bilim va ko’nikish uchun bir necha usullardan biri edi. Bugungi kunda yoshlar kitoblarni hali ham e’tiborga olishiga ishonish qiyin. Bilim uchun Internet mavjud. Bepul vaqt – sport va sevimli mashg’ulotlar. Aksiya uchun kinoteatrlar. Keling, kitoblarni o’qib chiqing va ular bizga qanday qimmatli narsalarni berishi mumkinligini tushunib olaylik.

Adabiyotning birinchi afzalliklaridan biri – chiroyli, savodli nutqdir. Til – jamiyatning bog’lanish nuqtasi. Sizning xo’jayiningiz, mijozingiz, qarindoshingiz yoki do’stingiz bo’ladimi-yo’qmi, muloqotni amalga oshira olmaganingiz uchun suhbatdoshingizga fikringizni to’g’ri etkaza olmaysiz.

Ikkinchi muhim nuqta – kitoblardan olingan tajriba. Adabiyot bizni hayotning barcha vaqtlarini mustaqil ravishda ishlab chiqish imkoniyatini beradi. Qanday qilib engib o’tishni bilmagan vaziyatlarga tushib qoldingizmi? Ishonch hosil qiling – kitoblar javobni bilishadi! Asrlar mobaynida insoniyat tomonidan boshdan kechirilgan hamma narsa adabiyotda saqlanadi.

Hayotingizda biror narsa yoqadimi? Siz o’rganmoqchi bo’lgan biror narsa bormi? Kitoblar sizga yana yordam berishga tayyor! Siz yangi narsalarga qiziqasizmi? Ishoning, er yuzida odamlar ham qiziqish uyg’otmoqda! Ehtimol, ular allaqachon bilimlarni to’plashgan va ular bilan bo’lishishga tayyor. Sizning vazifangizni topish va o’qishdir.

Bu masala bo’yicha yana bir muhim jihat bolalarning kitob o’qishlarini talab qiladi. Albatta, ko’pchilik ota-onalar bolaga kompyuter o’yinlari va karikaturalarni kitobga afzal ko’rishlari bilan duch kelishdi. Lekin qiziqarli karikaturalar va o’yinlar erta yoki kechki tugaydi yoki zerikarli bo’lib qoladi. Qiziqarli kitoblar – hech qachon. Eng muhimi, bolaning o’zi uchun eng munosib adabiyotni topishiga yordam berishdir.

Biz nima uchun va nima uchun odamlar kitoblarni o’qiyotganini bilib oldik, lekin barchamiz bir xil va bir xil narsaga o’xshamasligimizni eslaymiz. Agar siz fantastika yoqmasa – bu o’qish siz uchun emasligini anglatmaydi. Menga ishoning, dunyodagi odamlar ham bor edi, ehtimol o’zlari uchun hech narsa topolmadilar. Ular kitoblarini yozdilar. Boshqalar.

O’z kitoblaringizni toping. Va siz o’zingizni qanday o’qishni yoqtirmaysiz.