Kitob oʻqishning 21 foydasi
8. Мутолаа ҳаётдаги мақсадини англашга ва қийинчиликларни енгишга ёрдам беради.
Китоб ўқишнинг 21 фойдаси ҳақида
Ҳаммамиз китоб ўқишнинг фойдали эканлигини эшитганмиз. Лекин унинг фойдалилиги айнан нимада?
1. Мутолаа уйқусизликдан қутулишга ёрдам беради.
Хотиржам бўлиш ва ухлашга ёрдам берадиган энг яхши усул китоб ўқишдир. Телевизор ёки телефондан тарқалаётган ёрқин нур мияга уйғониш кераклиги ҳақида сигнал юборади. Китоб ўқиш эса аксинча таъсир кўрсатади – мия ухлаш вақти бўлганлигини тушунади.
2. Мутолаа асабни тинчлантиради.
Асабингизни тинчлантириш учун сайр қилиш ёки мусиқа тинглашни афзал кўрасизми? Сассекс университети олимлари эса бунинг ўрнига китоб ўқишни тавсия қилишади. Китоб ўқиш асабни тинчлантиришда энг самарали усул экан. Атиги олти дақиқа китоб ўқиш асабийлашишга барҳам беради.
3. Мутолаа қалбни юмшатади.
Китоб ўқиш жараёнида ўқувчи қаҳрамонлар билан бирга бўлади. Уларнинг қувонч ва ташвишларига шерик бўлади. Тадқиқотлардан маълум бўлишича, бадиий асар ўқиган одам ҳаётда ҳам бошқаларнинг ҳис-туйғуларини яхши тушунар экан.
4. Мутолаа мия фаолиятини яхшилайди.
Эмори университети олимлари китоб ўқиган инсоннинг ақлий салоҳияти бир неча кун давомида юқори ҳолатда бўлишини исботлашди. Тадқиқот муаллифлари китоб ўқиш миядаги асаб толалари сонини оширишини таъкидлашмоқда.
5. Мутолаа тушкунликка қарши курашишга ёрдам беради.
Шотландиялик олимларнинг тадқиқотларига қараганда, китоб ўқиш тушкунликни даволашнинг энг самарали воситасидир. Тушкунликка чалинган беморлар китоб ўқишни бошлаганларидан сўнг уларнинг тушкунликка тушиш ҳолатлари камайган.
6. Мутолаа инсонни гўзаллаштиради.
Юқори даражадаги ақлий салоҳият инсоннинг ташқи кўринишини ҳам гўзаллаштиради. Ҳар қандай мавзуда қизиқарли суҳбат қура олиш ва ўз билимини намойиш этиш суҳбатдошининг меҳрини қозонишга ёрдам беради.
7. Мутолаа хотирани ва фикрлаш қобилиятини яхшилайди.
Ҳар сафар китоб ўқилганида мия фаол ишлайди. У олинаётган маълумотни сақлаш учун янги толаларни яратади. Тадқиқотларда аниқланишича, доимий равишда китоб ўқийдиган инсонларда фикрлаш қобилияти бошқаларга нисбатан секинроқ пасаяр экан.
8. Мутолаа ҳаётдаги мақсадини англашга ва қийинчиликларни енгишга ёрдам беради.
Огайо штати университети олимлари инсон қанча кўп китоб ўқиса, ҳаёт йўлини шунчалик аниқ танлашини таъкидлашмоқда. Китоб ўқиш ҳаётдаги тўсиқларни енгишга ҳам ёрдам беради, дейишмоқда улар.
9. Мутолаа сўз бойлигини оширади.
Китоб ўқиётган пайтда нотаниш сўзлар ҳам учраб қолади. Уларнинг маъносини умумий мазмуни орқали ҳам тушуниб олса бўлади. Китоб ўқиш нафақат сўз бойлигини кўпайтиради, балки умумий саводхонликни ҳам оширади.
10. Китоб ўқийдиган инсонлар ҳаётда фаол бўлишади.
Санъат миллий жамғармаси томонидан ўтказилган тадқиқотлар китоб ўқийдиган инсонлар маданий ва ижтимоий ҳаётда ҳам фаол бўлишларини исботлади.
11. Мутолаа ёзувчилик қобилиятини ривожлантиради.
Китоб ўқиш жараёнида муаллифнинг ёзиш услуби ҳам ўқувчига таъсир кўрсатади. Мусиқа тинглаш жараёнида мусиқачининг услуби тингловчига ўтгани сингари ёзувчининг услуби ҳам ўқувчининг ёзиш услубига таъсир ўтказади.
12. Мутолаа Альцгеймер хасталигига чалинишнинг олдини олади.
Қатор тадқиқотлардан маълум бўлишича, кўп китоб ўқиган инсонлар Альцгеймер касаллигига камроқ чалинишар экан. Мия ҳам худди бошқа аъзолар сингари қўллаб-қувватлашга ва машқлар ёрдамида мустаҳкамланишга муҳтож бўлади. Китоб ўқиш эса бу борада энг самарали усулдир.
13. Мутолаа чет тилини ўрганишни осонлаштиради.
Доимий равишда китоб ўқиш бошқа тилларни ўрганишда янги сўзларни осон тушунишга ва ёдда сақлаб қолишга ёрдам беради.
14. Мутолаа ижодкорлик қобилиятини ривожлантиради.
Обафеми Аволау университети педагоглари бошланғич синф ўқувчиларининг машғулотларига мавзули комиксларни киритишганида, суратлар ва сўзлар аралашмаси болаларнинг ижодкорлик қобилиятларини оширишини аниқлашди. Китоблар катталарга ҳам ана шундай таъсир кўрсатади.
15. Мутолаа молиявий қийинчиликларни бартараф этишда ёрдам беради.
Статистика маълумотларига кўра, умуман китоб ўқимайдиган инсонларнинг 43 фоизи қашшоқликда яшайди. Саводли инсонлар орасида эса қашшоқликда яшайдиганлар 4 фоизни ташкил этади.
16. Биргаликда китоб ўқиш ота-оналар ва болаларнинг ўзаро муносабатларини яхшилайди.
Психологлар биргаликда китоб ўқиш жараёнида ота-оналар ва болалар ўртасида ўзига хос муносабат ўрнатилади деб ҳисоблашади. Уларнинг айтишларича, бундай муносабат биргаликда телевизор кўрганда асло пайдо бўлмайди.
17. Кўп китоб ўқийдиган болалар дарсларни яхши ўзлаштиришади.
Тадқиқотларда аниқланишича, китоб ўқишни хуш кўрадиган болалар мактабда ҳам яхши ўқишади. Улар грамматикани ҳам, математикани ҳам яхши ўзлаштиришади.
18. Мутолаа жиноятчиликнинг олдини олади.
Ўтказилган тадқиқотдан маълум бўлишича, панжара ортида саводхонлигини оширган жиноятчилар озодликка чиққанларидан сўнг бошқа жиноятчиларга нисбатан жиноятга 30 фоиз камроқ қўл урадилар.
19. Мутолаа тинглаш қобилиятини ривожлантиради.
Қанчалик ғалати туюлмасин, китоб ўқиш тинглаш қобилиятини оширади, бошқаларни осон тушунишга ёрдам беради. Бу айниқса, китобни овоз чиқариб ўқиганда янада самарали бўлади.
20. Мутолаа яхши ҳикоягўйга айлантиради.
Инсон китобни қанча кўп ўқиса, ҳикоя қилиш қобилияти шунчалик ошади. Кераксиз гапларни камроқ гапириб, кераклиларини яхшироқ етказадиган бўлади.
21. Мутолаа яхшилик қилишга ундайди
Фаол китобхонлар хайрия ишлари билан бошқаларга нисбатан уч марта кўпроқ шуғулланишади. Мутолаа муҳтож инсонларга ёрдам қўлини чўзишга ундайди.
Манба: AdMe.ru
«Ижод олами» журнали, 2018 йил, 5-сон
Kitob oʻqishning 21 foydasi
Xotirjam boʻlish va uxlashga yordam beradigan eng yaxshi usul kitob oʻqishdir. Televizor yoki telefondan tarqalayotgan yorqin nur miyaga uygʻonish kerakligi haqida signal yuboradi. Kitob oʻqish esa aksincha taʼsir koʻrsatadi – miya uxlash vaqti boʻlganligini tushunadi.
Asabingizni tinchlantirish uchun sayr qilish yoki musiqa tinglashni afzal koʻrasizmi? Sasseks universiteti olimlari esa buning oʻrniga kitob oʻqishni tavsiya qilishadi. Kitob oʻqish asabni tinchlantirishda eng samarali usul ekan. Atigi olti daqiqa kitob oʻqish asabiylashishga barham beradi.
Kitob oʻqish jarayonida oʻquvchi qahramonlar bilan birga boʻladi. Ularning quvonch va tashvishlariga sherik boʻladi. Tadqiqotlardan maʼlum boʻlishicha, badiiy asar oʻqigan odam hayotda ham boshqalarning his-tuygʻularini yaxshi tushunar ekan.
- Mutolaa miya faoliyatini yaxshilaydi.
Emori universiteti olimlari kitob oʻqigan insonning aqliy salohiyati bir necha kun davomida yuqori holatda boʻlishini isbotlashdi. Tadqiqot mualliflari kitob oʻqish miyadagi asab tolalari sonini oshirishini taʼkidlashmoqda.
- Mutolaa tushkunlikka qarshi kurashishga yordam beradi.
Shotlandiyalik olimlarning tadqiqotlariga qaraganda, kitob oʻqish tushkunlikni davolashning eng samarali vositasidir. Tushkunlikka chalingan bemorlar kitob oʻqishni boshlaganlaridan soʻng ularning tushkunlikka tushish holatlari kamaygan.
- Mutolaa insonni goʻzallashtiradi.
Yuqori darajadagi aqliy salohiyat insonning tashqi koʻrinishini ham goʻzallashtiradi. Har qanday mavzuda qiziqarli suhbat qura olish va oʻz bilimini namoyish etish suhbatdoshining mehrini qozonishga yordam beradi.
- Mutolaa xotirani va fikrlash qobiliyatini yaxshilaydi.
Har safar kitob oʻqilganida miya faol ishlaydi. U olinayotgan maʼlumotni saqlash uchun yangi tolalarni yaratadi. Tadqiqotlarda aniqlanishicha, doimiy ravishda kitob oʻqiydigan insonlarda fikrlash qobiliyati boshqalarga nisbatan sekinroq pasayar ekan.
- Mutolaa hayotdagi maqsadini anglashga va qiyinchiliklarni yengishga yordam beradi.
Ogayo shtati universiteti olimlari inson qancha koʻp kitob oʻqisa, hayot yoʻlini shunchalik aniq tanlashini taʼkidlashmoqda. Kitob oʻqish hayotdagi toʻsiqlarni yengishga ham yordam beradi, deyishmoqda ular.
Kitob oʻqiyotgan paytda notanish soʻzlar ham uchrab qoladi. Ularning maʼnosini umumiy mazmuni orqali ham tushunib olsa boʻladi. Kitob oʻqish nafaqat soʻz boyligini koʻpaytiradi, balki umumiy savodxonlikni ham oshiradi.
- Kitob oʻqiydigan insonlar hayotda faol boʻlishadi.
Sanʼat milliy jamgʻarmasi tomonidan oʻtkazilgan tadqiqotlar kitob oʻqiydigan insonlar madaniy va ijtimoiy hayotda ham faol boʻlishlarini isbotladi.
- Mutolaa yozuvchilik qobiliyatini rivojlantiradi.
Kitob oʻqish jarayonida muallifning yozish uslubi ham oʻquvchiga taʼsir koʻrsatadi. Musiqa tinglash jarayonida musiqachining uslubi tinglovchiga oʻtgani singari yozuvchining uslubi ham oʻquvchining yozish uslubiga taʼsir oʻtkazadi.
- Mutolaa Alsgeymer xastaligiga chalinishning oldini oladi.
Qator tadqiqotlardan maʼlum boʻlishicha, koʻp kitob oʻqigan insonlar Alsgeymer kasalligiga kamroq chalinishar ekan. Miya ham xuddi boshqa aʼzolar singari qoʻllab-quvvatlashga va mashqlar yordamida mustahkamlanishga muhtoj boʻladi. Kitob oʻqish esa bu borada eng samarali usuldir.
- Mutolaa chet tilini oʻrganishni osonlashtiradi.
Doimiy ravishda kitob oʻqish boshqa tillarni oʻrganishda yangi soʻzlarni oson tushunishga va yodda saqlab qolishga yordam beradi.
- Mutolaa ijodkorlik qobiliyatini rivojlantiradi.
Obafemi Avolau universiteti pedagoglari boshlangʻich sinf oʻquvchilarining mashgʻulotlariga mavzuli komikslarni kiritishganida, suratlar va soʻzlar aralashmasi bolalarning ijodkorlik qobiliyatlarini oshirishini aniqlashdi. Kitoblar kattalarga ham ana shunday taʼsir koʻrsatadi.
- Mutolaa moliyaviy qiyinchiliklarni bartaraf etishda yordam beradi.
Statistika maʼlumotlariga koʻra, umuman kitob oʻqimaydigan insonlarning 43 foizi qashshoqlikda yashaydi. Savodli insonlar orasida esa qashshoqlikda yashaydiganlar 4 foizni tashkil etadi.
- Birgalikda kitob oʻqish ota-onalar va bolalarning oʻzaro munosabatlarini yaxshilaydi.
Psixologlar birgalikda kitob oʻqish jarayonida ota-onalar va bolalar oʻrtasida oʻziga xos munosabat oʻrnatiladi deb hisoblashadi. Ularning aytishlaricha, bunday munosabat birgalikda televizor koʻrganda aslo paydo boʻlmaydi.
- Koʻp kitob oʻqiydigan bolalar darslarni yaxshi oʻzlashtirishadi.
Tadqiqotlarda aniqlanishicha, kitob oʻqishni xush koʻradigan bolalar maktabda ham yaxshi oʻqishadi. Ular grammatikani ham, matematikani ham yaxshi oʻzlashtirishadi.
- Mutolaa jinoyatchilikning oldini oladi.
Oʻtkazilgan tadqiqotdan maʼlum boʻlishicha, panjara ortida savodxonligini oshirgan jinoyatchilar ozodlikka chiqqanlaridan soʻng boshqa jinoyatchilarga nisbatan jinoyatga 30 foiz kamroq qoʻl uradilar.
- Mutolaa tinglash qobiliyatini rivojlantiradi.
Qanchalik gʻalati tuyulmasin, kitob oʻqish tinglash qobiliyatini oshiradi, boshqalarni oson tushunishga yordam beradi. Bu ayniqsa, kitobni ovoz chiqarib oʻqiganda yanada samarali boʻladi.
- Mutolaa yaxshi hikoyagoʻyga aylantiradi.
Inson kitobni qancha koʻp oʻqisa, hikoya qilish qobiliyati shunchalik oshadi. Keraksiz gaplarni kamroq gapirib, keraklilarini yaxshiroq yetkazadigan boʻladi.
- Mutolaa yaxshilik qilishga undaydi
Faol kitobxonlar xayriya ishlari bilan boshqalarga nisbatan uch marta koʻproq shugʻullanishadi. Mutolaa muhtoj insonlarga yordam qoʻlini choʻzishga undaydi.
Manba: AdMe.ru