Mening birinchi kitobim
Osmonga boqaman.
Bepoyon, tubsiz,
Ko’nglimni ezadi ismsiz hasrat.
Go’yo insoniyat qolgan qutbsiz,
Sizga suyangaymiz Navoiy hazrat.
Shavkat Odiljon. Baxt bekati. Birinchi kitob taqdimoti
«Akademnashr» нашриёти «Истеъдод мактаби» республика ёш ижодкорлари семинарида нашрга тавсия этилган ва «Ижод» фонди томонидан молиялаштирган “Биринчи китобим” рукнидаги олти ёш ижодкор: Фозил Фарҳод, Санжар Турсунов, Кумуш Абдусаломова, Шавкат Одилжон, Зебо Худойбердиева, Зулфира Нўъмонова каби ёш истеъдод соҳибларининг китобларини (ҳар бири 20 000 нусхадан) чоп этди. Сайтимиз уларнинг барчасини илк китоб билан муборакбод этади. Сайтимизда ана шу китобларнинг бири — Фозил Фарҳоднинг «Мактуб» («Maktub») деб номланган ҳикоялар тўплами билан таништирган эдик. Бугун сизга шоир Шавкат Одилжоннинг «Бахт бекати» («Baxt bekati») тўпламини таыдим этамиз. Ушбу тўпламга кирган шеърларнинг айримлари бир неча ой аввал мана бу саҳифада эълон қилинган эди.
Шавкат ОДИЛЖОН
«БАХТ БЕКАТИ» ТЎПЛАМИДАН ШЕЪРЛАР
Ўзбекистон халқ шоири Иқбол Мирзо бундан 2 йилча аввал Шавкат Одилжонга оқ йўл тилаб, шундай ёзган Эди: «Шавкатжоннинг шеърларида ярим ошкоралик бор. У ҳаммага маълум ва зерикарли гапларни айтишдан қочади. Муҳими, укамиз ўзи таъсирланган, кўрган-билган, ақли етган нарсаларни қаламга оляпти. Мен унга келгусида қоятошлардан, дарахтлардан, энг муҳими кўнгиллардан ўчиб кетмайдиган ижод намуналарини яратишида куч-қувват тилайман. Рост ва самимий шеърларининг умри узоқ бўлсин дейман».
Шавкат Одилжон Самарқанд вилоятининг Жомбой туманига қарашли Хурмиота қишлоғида туғилган. Ўзбекистон Миллий университетининг Журналистика факультетини тамомлаган (2007-2011 й.й). Ҳозирда “Литоб дунёси” газетасида фаолият юритмоқда. Шеърлари вилоят, республика нашрларида ҳамда ёшлар баёзларида чоп этилган. «Бахт бекати» унинг биринчи китобидир.
Ўз тилингда Она демоқ қандай яхши,
Қандай яхши Ватан десанг ўз тилингда.
Вужудингда меҳр ниҳолдай ўсади,
Бўлса эзгу калом, эзгу сўз тилингда.
Қандай яхши Она десанг ўз тилингда.
Нур ёғилган юзинг гўзал, кўзинг гўзал,
Ҳарфни маржон қилиб тузган сўзинг гўзал,
Кўзларимга кўринасан ўзинг гўзал,
Бўлса эзгу калом, эзгу сўз тилингда.
Қандай яхши Ватан десанг ўз тилингда.
Сен сўзласанг бошим эгиб, тиз чўкаман,
Бир бутунмиз Ҳақ яратган сўз ила ман,
Бундан катта бахту иқбол йўқ, биламан,
Бўлса эзгу калом, эзгу сўз тилингда.
Қандай яхши Она десанг ўз тилингда.
Эҳтиромга арзир ҳамма элат бугун,
Ўзбек ширин сўзи билан миллат бугун,
Мозийнинг зарвароғида абад бугун
Бўлса эзгу калом, эзгу сўз тилингда.
Қандай яхши Ватан десанг ўз тилингда.
Айрим эллар борки, худди йўқдек тили,
Бу оламда бир эл борки, ўқдек тили,
Ўзига бек кўринг, ҳатто ўзбек тили,
Қандай яхши Она десанг ўз тилингда.
Қандай яхши Ватан десанг ўз тилингда.
Қийналаман, не дейишни билмайман ҳеч,
Сўрасалар юрак ҳаяжонланади.
Ватан десам, кўз олдимда гўзал бир қиз
Ва қишлоқда бир мажнунтол жонланади.
Қамчи емай улғайди той-саманлари,
Хазон бўлмай ўсди боғу чаманлари.
Бу заминда ҳеч ким ёмон отлиқ эмас,
Ёмонларнинг бўлганми ҳеч Ватанлари?
Ватан десам, Онам десам, ўпкам тўлиб,
Кўз ёшларим кипригимга суринади.
Виқорингдан Жомолунгма хаёлимда
Оддий битта тепаликдай кўринади.
Яхши кундан айирмасин Парвардигор,
Етказмасин турли қўлни курагимга.
Ватан десам, Ватан десам, ахир, Ватан
Кўкрак сути билан кирган юрагимга.
Қийналаман, не дейишни билмайман ҳеч,
Сўрасалар юрак ҳаяжонланади.
Ватан десам, кўз олдимда гўзал бир қиз
Ва қишлоқда бир мажнунтол жонланади…
Осмонга боқаман.
Бепоён, тубсиз,
Кўнглимни эзади исмсиз ҳасрат.
Гўё инсоният қолган қутбсиз,
Сизга суянгаймиз Навоий ҳазрат.
Мана, неча аср ўқиб, ўрганиб,
Гоҳида ўнгланиб, гоҳи ўртаниб,
Баъзида тутабу баъзида ёниб,
Сизга суянгаймиз Навоий ҳазрат.
Заминга ёмонлик раво кўрмайман,
Оҳиста юргайман, озор бермайман,
Чалишиб йиқилгай ерга гердайган,
Сизга суянгаймиз Навоий ҳазрат.
Ҳар ёшда кўзимга сингасиз турли,
Ўн саккиз ёшимда ошиқсиз сирли,
Ўттизимда юзи файласуф нурли,
Сизга суянгаймиз Навоий ҳазрат.
Неча аср тинмас алқаш, хитоблар,
Сиз деса чарақлаб кетар офтоблар,
Сизга суянгайдир барча китоблар,
Сизга суянгаймиз Навоий ҳазрат.
Оз-оз ўрганиб, қатралаб йиғиб,
Қалбга муҳрланган Навоий туғи,
Ҳар битта туркийнинг катта ютуғи,
Сизга суянгаймиз Навоий ҳазрат.
Йўлдан ўтиб кетмоқда тақдир,
Севги жавлон урар меҳнатда.
– Ҳорма нега ишлайсан севги?
– Номим қолсин абадиятда.
Савол жавоб чўзилди роса,
Тақдир ишқдан ўйланиб қолди.
Ҳорма, деди яна бир карра,
Ва қўлига кетмонни олди.
Меҳнат қилди икковлон узоқ,
Ҳалол нони югурди, елди.
Аҳилликдан нишон дунёга
Бахт исмли чақалоқ келди.
Тақдири азал, дўстлар,
Тахиру талх бўларкан.
Билмасдим қиз дегани
Ғалати халқ бўларкан.
Бўйга етиб ёнимдан
Бошин эгиб ўтди у.
Ортиқ эди жонимдан,
Эрга тегиб кетди у.
Кўнгил – занг босган қулф,
Уриндик очолмадик.
Одамлардан қочдиг-у,
Худодан қочолмадик.
Кўкка нола қиласан:
“Қарашмади кўнглимга”.
Орзу-ҳаваси бўлган
Онангда гуноҳ нима?
Келинсан сен ҳаммага,
Гўзал кўринай дейсан.
Ҳамманинг кўзи сенда,
Сен эса йўл қарайсан.
Ўртада узик ришта,
Ким айбдор санми,ман?
Игнадан ип узгандай
Умид узолмаяпсан.
Тушунаман барини,
Нетай қисмат талх экан.
Қиз дегани, дўстларим,
Жа-а ғалати халқ экан.
Сўнгги марта ёнимдан,
Бошин эгиб кетди у.
Ҳеч нарса деёлмасдан,
Эрга тегиб кетди у.
Куёв бола, ёв бола,
Кимлигига ҳайронман.
Ҳаммасини билиб ҳам,
Жимлигига ҳайронман.
Ўйларим пароканда,
Сабо тўғри сўз эди.
Тўғри эдию кўзи
Бироз ўғри қиз эди.
Ер шари айланади,
Бизнинг макон Шарқ экан.
Ўйлайман қиз дегани,
Оҳ, ғалати халқ экан.
“Фалончининг қизи бор”,
Сўрайдилар атайлаб.
“Куёви зайлроқмиш,
Қўрс эмиш, иззатталаб”.
Ахир ҳамма биларди,
Элдан бурун чопдимми.
Не гапки, шу замонда
Ўртада сир қоптими?
“Унутинг” деб ёзибсан,
Тўғри қипсан, тўғри қиз.
Унутаман юрагим
Қайтиб берсанг ўғри қиз.
Расоман телбаликка,
Унчалик мойилмасман.
Шоп мўйловли жаҳлдор,
Отангга қойилмасман.
Эсли одам хотиннинг
Гапига кирар эди.
Урибми, сўкиб менга
Қизини берар эди.
“Нега етишолмадинг”,
Дўстлар мендан сўради.
Ота қизни онадан
Кўпроқ яхши кўради.
Дуо қилди отаси:
“Қуёшдек балқ”, деди-да.
Отасиям, қизиям,
Ғалати халқ эди-да.
Шавкат Одилжоннинг «Бахт бекати» шеърий тўпламини мутолаа қилинг ва юклаб олинг
Shavkat ODILJON
«BAXT BEKATI» TO’PLAMIDAN SHE’RLAR
O’zbekiston xalq shoiri Iqbol Mirzo bundan 2 yilcha avval Shavkat Odiljonga oq yo’l tilab, shunday yozgan Edi: «Shavkatjonning she’rlarida yarim oshkoralik bor. U hammaga ma’lum va zerikarli gaplarni aytishdan qochadi. Muhimi, ukamiz o’zi ta’sirlangan, ko’rgan-bilgan, aqli yetgan narsalarni qalamga olyapti. Men unga kelgusida qoyatoshlardan, daraxtlardan, eng muhimi ko’ngillardan o’chib ketmaydigan ijod namunalarini yaratishida kuch-quvvat tilayman. Rost va samimiy she’rlarining umri uzoq bo’lsin deyman».
Shavkat Odiljon — Samarqand viloyatining Jomboy tumaniga qarashli Xurmiota qishlog’ida tug’ilgan. O’zbekiston Milliy universitetining Jurnalistika fakul`tetini tamomlagan (2007-2011 y.y). Hozirda “Litob dunyosi” gazetasida faoliyat yuritmoqda. She’rlari viloyat, respublika nashrlarida hamda yoshlar bayozlarida chop etilgan. «Baxt bekati» uning birinchi kitobidir.
O’z tilingda Ona demoq qanday yaxshi,
Qanday yaxshi Vatan desang o’z tilingda.
Vujudingda mehr niholday o’sadi,
Bo’lsa ezgu kalom, ezgu so’z tilingda.
Qanday yaxshi Ona desang o’z tilingda.
Nur yog’ilgan yuzing go’zal, ko’zing go’zal,
Harfni marjon qilib tuzgan so’zing go’zal,
Ko’zlarimga ko’rinasan o’zing go’zal,
Bo’lsa ezgu kalom, ezgu so’z tilingda.
Qanday yaxshi Vatan desang o’z tilingda.
Sen so’zlasang boshim egib, tiz cho’kaman,
Bir butunmiz Haq yaratgan so’z ila man,
Bundan katta baxtu iqbol yo’q, bilaman,
Bo’lsa ezgu kalom, ezgu so’z tilingda.
Qanday yaxshi Ona desang o’z tilingda.
Ehtiromga arzir hamma elat bugun,
O’zbek shirin so’zi bilan millat bugun,
Moziyning zarvarog’ida abad bugun
Bo’lsa ezgu kalom, ezgu so’z tilingda.
Qanday yaxshi Vatan desang o’z tilingda.
Ayrim ellar borki, xuddi yo’qdek tili,
Bu olamda bir el borki, o’qdek tili,
O’ziga bek ko’ring, hatto o’zbek tili,
Qanday yaxshi Ona desang o’z tilingda.
Qanday yaxshi Vatan desang o’z tilingda.
Qiynalaman, ne deyishni bilmayman hech,
So’rasalar yurak hayajonlanadi.
Vatan desam, ko’z oldimda go’zal bir qiz
Va qishloqda bir majnuntol jonlanadi.
Qamchi yemay ulg’aydi toy-samanlari,
Xazon bo’lmay o’sdi bog’u chamanlari.
Bu zaminda hech kim yomon otliq emas,
Yomonlarning bo’lganmi hech Vatanlari?
Vatan desam, Onam desam, o’pkam to’lib,
Ko’z yoshlarim kiprigimga surinadi.
Viqoringdan Jomolungma xayolimda
Oddiy bitta tepalikday ko’rinadi.
Yaxshi kundan ayirmasin Parvardigor,
Yetkazmasin turli qo’lni kuragimga.
Vatan desam, Vatan desam, axir, Vatan
Ko’krak suti bilan kirgan yuragimga.
Qiynalaman, ne deyishni bilmayman hech,
So’rasalar yurak hayajonlanadi.
Vatan desam, ko’z oldimda go’zal bir qiz
Va qishloqda bir majnuntol jonlanadi…
Osmonga boqaman.
Bepoyon, tubsiz,
Ko’nglimni ezadi ismsiz hasrat.
Go’yo insoniyat qolgan qutbsiz,
Sizga suyangaymiz Navoiy hazrat.
Mana, necha asr o’qib, o’rganib,
Gohida o’nglanib, gohi o’rtanib,
Ba’zida tutabu ba’zida yonib,
Sizga suyangaymiz Navoiy hazrat.
Zaminga yomonlik ravo ko’rmayman,
Ohista yurgayman, ozor bermayman,
Chalishib yiqilgay yerga gerdaygan,
Sizga suyangaymiz Navoiy hazrat.
Har yoshda ko’zimga singasiz turli,
O’n sakkiz yoshimda oshiqsiz sirli,
O’ttizimda yuzi faylasuf nurli,
Sizga suyangaymiz Navoiy hazrat.
Necha asr tinmas alqash, xitoblar,
Siz desa charaqlab ketar oftoblar,
Sizga suyangaydir barcha kitoblar,
Sizga suyangaymiz Navoiy hazrat.
Oz-oz o’rganib, qatralab yig’ib,
Qalbga muhrlangan Navoiy tug’i,
Har bitta turkiyning katta yutug’i,
Sizga suyangaymiz Navoiy hazrat.
Yo’ldan o’tib ketmoqda taqdir,
Sevgi javlon urar mehnatda.
– Horma nega ishlaysan sevgi?
– Nomim qolsin abadiyatda.
Savol javob cho’zildi rosa,
Taqdir ishqdan o’ylanib qoldi.
Horma, dedi yana bir karra,
Va qo’liga ketmonni oldi.
Mehnat qildi ikkovlon uzoq,
Halol noni yugurdi, yeldi.
Ahillikdan nishon dunyoga
Baxt ismli chaqaloq keldi.
Taqdiri azal, do’stlar,
Taxiru talx bo’larkan.
Bilmasdim qiz degani
G’alati xalq bo’larkan.
Bo’yga yetib yonimdan
Boshin egib o’tdi u.
Ortiq edi jonimdan,
Erga tegib ketdi u.
Ko’ngil – zang bosgan qulf,
Urindik ocholmadik.
Odamlardan qochdig-u,
Xudodan qocholmadik.
Ko’kka nola qilasan:
“Qarashmadi ko’nglimga”.
Orzu-havasi bo’lgan
Onangda gunoh nima?
Kelinsan sen hammaga,
Go’zal ko’rinay deysan.
Hammaning ko’zi senda,
Sen esa yo’l qaraysan.
O’rtada uzik rishta,
Kim aybdor sanmi,man?
Ignadan ip uzganday
Umid uzolmayapsan.
Tushunaman barini,
Netay qismat talx ekan.
Qiz degani, do’stlarim,
Ja-a g’alati xalq ekan.
So’nggi marta yonimdan,
Boshin egib ketdi u.
Hech narsa deyolmasdan,
Erga tegib ketdi u.
Kuyov bola, yov bola,
Kimligiga hayronman.
Hammasini bilib ham,
Jimligiga hayronman.
O’ylarim parokanda,
Sabo to’g’ri so’z edi.
To’g’ri ediyu ko’zi
Biroz o’g’ri qiz edi.
Yer shari aylanadi,
Bizning makon Sharq ekan.
O’ylayman qiz degani,
Oh, g’alati xalq ekan.
“Falonchining qizi bor”,
So’raydilar ataylab.
“Kuyovi zaylroqmish,
Qo’rs emish, izzattalab”.
Axir hamma bilardi,
Eldan burun chopdimmi.
Ne gapki, shu zamonda
O’rtada sir qoptimi?
“Unuting” deb yozibsan,
To’g’ri qipsan, to’g’ri qiz.
Unutaman yuragim
Qaytib bersang o’g’ri qiz.
Rasoman telbalikka,
Unchalik moyilmasman.
Shop mo’ylovli jahldor,
Otangga qoyilmasman.
Esli odam xotinning
Gapiga kirar edi.
Uribmi, so’kib menga
Qizini berar edi.
“Nega yetisholmading”,
Do’stlar mendan so’radi.
Ota qizni onadan
Ko’proq yaxshi ko’radi.
Duo qildi otasi:
“Quyoshdek balq”, dedi-da.
Otasiyam, qiziyam,
G’alati xalq edi-da.
Mening birinchi kitobim
To’rt yoshli bolalarning aksariyati gapirishni yaxshi ko’radilar va ko’p gapirishlari kerak. Ular umuman so’zlarni o’zlari yozolmaydilar, lekin sizga hikoya aytib berishdan zavqlanishadi.
Sizga nima kerak
Qog’oz
Qog’oz zarbasi
Xavfsizlik qaychi
Qalam, qalam, qalam
Ip, quvurlarni tozalash vositasi yoki zımbalayıcı
Yapıştır, yopishtiring yoki yopishtiruvchi tayoq
Nima qilsa bo’ladi
1. Besh-olti sahifadan iborat buklet tayyorlang. Farzandingiz bir chekkaga yaqin teshiklarni ochishda yordam beradi va sahifalarni bir-biriga bog’lab turish uchun iplardan iplar o’tkazadi. Shuningdek, siz kitobni burama quvurlarni tozalash vositasi bilan bog’lashingiz yoki sahifalarni bir-biriga bog’lashingiz mumkin.
2. Tashqi muqovada bolangizning ismini yozing. Unga tushuntiring, bu u haqida kitob bo’ladi.
3. Farzandingiz har bir sahifada nima borligini o’zi hal qilsin. Yozing. Misollar: Oilamdagi boshqa odamlar, mening sevimli o’yinchoqlarim, sevimli kitoblarim, do’stlarim, uy hayvonim, mahallam, uyim, yotoqxonam, o’zimning rasmlarim.
Ushbu kitobni yaratish bolangizga til qobiliyatini rivojlantirishga va qo’lidagi mayda mushaklardan foydalanib ko’proq mashq qilishga yordam beradi. Sizning to’rt yashar bolangiz ham sizning e’tiboringizni jalb qilishni yaxshi ko’radi.
Manba: Farzandingizga maktabga tayyorlanishiga yordam berish, AQSh Ta’lim vazirligi