Mikroiqtisodiyot kitobi

Mamlakatimiz iqtisodiyotini har tomonlama mustahkamlashda, ayniqsa, «Mikroiqtisodiyot» fanini mukammal egallash, uning sir-asrorlarini puxta o’rganish talab etiladi. Biz ana shu niyatda ushbu o’quv qo’llanmada mikroiqtisodiyotning nazariy va amaliy ravnaqini belgilab beruvehi omillarni tahlil etib, unga ko’pchilikka tushunarli tilda ta’rif bcrdik. O’quv qo’llanma iqtisodiyot oliy o’quv yurtlari va kasb-hunar kollejlari tnlabalari, shuningdek, iqtisodchilar, tadbirkorlar hamda xususiy korxona egalariga moMjailangan.

Mikroiqtisodiyot nima? | Ta’rif, nazariyalar, ijobiy va salbiy tomonlar

Iqtisodiyot bilimlarning bir bo’lagi sifatida ishlab chiqaruvchilar o’z daromadlarini maksimal darajada oshirishi, iste’molchilar o’zlarining qoniqishlarini maksimal darajada oshirishi va jamiyat ijtimoiy farovonlikning maksimal miqdoriga erishishi uchun kam manbalarni taqsimlash asosida odamlarning xatti-harakatlarini o’rganish bilan bog’liq. Xulosa qilib aytganda, iqtisod – bu tanqislik sharoitida tanlov yaratish va yaratishdir.

Ushbu fanning predmeti ikki tarmoq ostida o’rganiladi. Mikroiqtisodiyot bu ikkita keng tarmoqlardan biridir.

Mikroiqtisodiyotning ta’rifi

Inglizcha “Mikro” atamasi kelib chiqishini yunoncha “mikros” so’zidan kelib chiqadi, ya’ni kichik degan ma’noni anglatadi. Mikroiqtisodiyot sharoitida ushbu atama kichik individual birliklarni nazarda tutishda ishlatiladi. Aniqroq aytganda, mikroiqtisod – bu iqtisodiy muammolarni individual darajada o’rganishdir.

U iqtisodiyotning alohida bo’linmalarining iqtisodiy faoliyatini kuzatadi va tekshiradi – masalan, firma, bozor, uy xo’jaligi, individual sanoat va boshqa ko’plab narsalar.

Mikroiqtisodiyotning xususiyatlari

Kamchilikni tanlov bilan muvozanatlashning asosiy maqsadi nuqtai nazaridan mikroiqtisodiyot quyidagi xususiyatlarga ega:

U iqtisodiyotning alohida bo’linmalarining xatti-harakatlarini kuzatadi, tekshiradi va bashorat qiladi.
Uni o’rganish ambitsiyasi alohida birliklar bilan cheklanganligi sababli, yig’ilish darajasi cheklanishga intiladi. Masalan, firmalar to’plami sanoatni anglatadi.
Bu birinchi navbatda resurslarni taqsimlash va tegishli siyosat va printsiplar kabi muammolarni hal qiladi.
Iqtisodiy muammolarni o’rganish uchun foydalanadigan asosiy vositalar yoki vositalarga talab va taklif kiradi.
Mikroiqtisodiyotdagi muammolarni hal qiladigan asosiy hal qiluvchi bu narxdir.
Iqtisodiyotning ushbu sohasi foydalanadigan o’rganish usuli, ya’ni qisman muvozanatni tahlil qilishdir. Ushbu usul bo’yicha bitta o’zgaruvchining boshqa barcha o’zgaruvchilarga ta’siri teng deb hisoblanadi.
Alohida iqtisodiy birlikning ishlab chiqarish hajmi va narxini aniqlash mikroiqtisodiyotning asosiy masalalaridan biri bo’lganligi sababli, bu tarmoq «narxlar nazariyasi» deb ham yuritiladi.

Mikroiqtisodiyotning muhim nazariyalari

Ishlab chiqarishni kiritish qiymati nazariyasi

Ushbu nazariya mahsulot yoki xizmatning narxi uni ishlab chiqarishda ishlatiladigan ma’lumotlarning soniga qarab belgilanadi, deb ta’kidlaydi. Masalan, er, ishchi kuchi, kapital, soliq va boshqalar.

2. Iste’molchilar talabi nazariyasi

Bu mahsulot va xizmatlarni iste’mol qilish afzalligi va iste’mol xarajatlari o’rtasidagi bog’liqlik bilan bog’liq.

3. Imkoniyat narxlari nazariyasi

Ushbu nazariyaga ko’ra, mavjud bo’lgan eng yaxshi alternativaning qiymati yoki qiymati – bu imkoniyat narxi. Imkoniyat narxi tanlovning soniga emas, balki keyingi eng yaxshi variantning sifatiga yoki qiymatiga bog’liq. TAVSIYA: O’tgan yil va baholash yili o’rtasidagi farq (jadval bilan)

4. Ishlab chiqarish nazariyasi

Bu kirishlarni natijalarga aylantirish jarayoni bilan bog’liq. Maqsad – tovarlarning to’g’ri kombinatsiyasini tanlash va tannarxni pasaytirish, lekin maksimal foyda olish uchun texnikani birlashtirish.

Mikroiqtisodiyotning afzalliklari

Bu yordam beradi narxlarning mumkin bo’lgan o’sishini bashorat qilish talab va taklifni o’rganish asosida.
Kichik iqtisodiy birliklar va talab-taklif zanjiri xatti-harakatlarini kuzatish va tahlil qilish qaror qabul qiluvchilarga resurslarni vakolatli taqsimlashga imkon beradi.
Mikroiqtisodiyot tushunchalari biznes uyushmalariga kelgusidagi faoliyat yo’nalishini aniqlashga imkon berish.
Uning bilan iqtisodiy muammolarni tahlil qilishning oddiy modellari, umumiy iqtisodiy hodisalarni tushunish yanada ravshanlashadi.
Mikroiqtisodiyot beradi makroiqtisodiyotni o’rganish uchun asos.

Mikroiqtisodiyotning kamchiliklari

Mikroiqtisodiyot iqtisodiyotning alohida birliklarini o’rganish uchun juda muhim bo’lsa ham, u o’ziga xos cheklovlardan aziyat chekmoqda.

Mikroiqtisodiyot bir ishlab chiqarish o’zgaruvchisining ta’siri boshqa barcha ishlab chiqarish o’zgaruvchilariga teng deb taxmin qiladi. Bunday taxmin haqiqiy emas.
Bu laissez-faire siyosati yoki sof kapitalizmga intiladi, bu amaliy emas.
Bu makroiqtisodiyotga bog’liq, foizlar va foydani aniqlash stavkasi uchun maxsus.

Bog’liq

Moliya bo’yicha savol-javob

Mikroiqtisodiyotning ta’rifi
Mikroiqtisodiyotning xususiyatlari
Mikroiqtisodiyotning muhim nazariyalari
Mikroiqtisodiyotning afzalliklari
Mikroiqtisodiyotning kamchiliklari