Moliyaviy tahlil – Financial analysis

6-mavzu. Moliyaviy barqarorlik tahlili

FANNING NAZARIY MASHG’ULOTLARI MAZMUNI

Moliyaviy tahlilning zamonaviy boshqaruvdagi roli, o‘rni va ahamiyati. Moliyaviy tahlilning predmeti, obyekti, maqsadi, vazifalari, prinsiplari. Moliyaviy tahlilning metodi va uning o‘ziga xos xususiyatlari. Xo‘jalik faoliyati tahlili: moliyaviy tahlil (ichkivatashqi); boshqaruv tahlili.

Moliyaviy tahlil daqo‘llaniladigan usullar: an’anaviy (qiyoslash, balans, zanjirlialmashtirish, indeks, farqli, nisbiy ko‘rsatkichli ) va iqtisodiy matematik (integral, chiziqli va chiziqsiz dasturlash, nazariy o‘yin, korrelyasiya va regretsiya, determinant, logarifmkabi) usullar.

Moliyaviy tahlilning maxsus usullari: moliyaviy hisobotni o‘qish, gorizontal, vertikal, trend, qiyosiy, omilli, koeffitsientlar tahlili.

Moliyaviy tahlilning boshqa fanlar o‘rtasida tutga no‘rni va o‘ziga xosxususiyatlari.

Moliyaviy tahlil subyektlari (haqiqiy va potensial investorlar, kreditorlar, mahsulot yetkazib beruvchilar, xaridorlar, xodimlar, shuningdek hukumat muassasalari, vazirliklar, idoralar, jamoatchilik va boshqa manfaatdor foydalanuvchilar) va ularning qiziqishlari.

2-mavzu. Moliyaviy tahlilni tashkil etish va axborot manbalari

Moliyaviy tahlilni tashkil etish, yuritish, xulosalarni shakllantirish sohasidagi munosabatlarnitartibgasolishdagime’yoriyasoslar.

Moliyaviy tahlilni tashkil etish shakllari. Moliyaviy tahlilni tashkil etishda korxonanin gtarmoq xususiyati, faoliyat ko‘lami, raqobatdagi o‘rn ikabi jihatlarini hisobgaolish.

Moliyaviy tahlilning asosiy bo‘limlari: moliyaviy hisobot tahlili, investitsion tahlil, qimmatli qog‘ozlar bozoridagi jarayonlar tahlili, moliyaviy hisobotni bashoratlash.

Moliyaviy tahlil bosqichlari.

Moliyaviy tahlilning axborot bazasi (tahlil obyektlari) haqidagi,ularning ochiqligi va oshkoraligi. Moliyaviy hisobotlar shakllari va ularning tavsifi. Jamlangan moliyaviy hisobotlar va ularnitahlil etish.

Moliyaviy hisobotni tuzishda milliy va xalqaro standartlarning moliyaviy hisobot mazmuniga ta’siri. Moliyaviy tahlilni muammoli jihatlari (davri yoraliqdagi qiyosiylik, turli korxonala ro‘rtasidag iqiyosiylik, axborot operativligi muammolari). Auditor xulosalarini ko‘rib chiqish. Auditdan o‘tkazilmagan hisobotlar. Moliyaviy tahlilda qo‘llaniladigan boshqa axborotlar.

Moliyaviy tahlilda kompyuter texnologiyalari va dasturiy ta’minotlardan foydalanish.

3-mavzu. Korxona operatsion faoliyatining tahlili

Operatsion faoliyat tahlilining mazmuni va muhim vazifalari. Korxona faoliyatining turlari: operatsion, investitsion, moliyaviy faoliyat. Operatsion faoliyat tahlili va uning muhim jihatlari. Mahsulot (ish, xizmat)larning tarmoq va faoliyat tavsifi.

Mahsulot ishlab chiqarish hajmi, xarajat va foyda aloqadorligini tahlili (CVP tahlil). Mahsulot (ish, xizmat)larning kritik hajm darajasi va uning omilli tahlili.

Mahsulot (ish, xizmatlar) ishlab chiqarish hajmini tahlili. Mahsulo tassortimentini boshqarish. Sotish hajmini tahlili.

Korxona operatsion faoliyati samaradorligini (mehnat unumdorligi, ishlab chiqarish kuvvatlaridan foydalanish, innovatsion mahsulot, eksport hajmi ko‘rsatkichlarini) baholash. Operatsion leveridj tahlili. Operatsion risklar va ularnib oshqarish.
4-mavzu. Ishlab chiqarish va davr xarajatlari tahlili

Xarajatlar tahlili maqsadi, mazmuni va vazifalari. Xarajatlarning tasnifi va tavsifi. O‘zgaruvchan va o‘zgarmas xarajatlar. Xarajatlarni umumiy hajmi va ularni asosiy elementlar bo‘yicha baholash, tahlil qilish. Xarajat elementlari va kalkulyasiya moddalari, faoliyat turlari hamda javobgarlik markazlari bo‘yicha xarajatlar tahlili.

Moddiy, mehnat haqi va amortizatsiya xarajatlari tahlili. Mahsulot ishlab chiqarish tannarxini tahlili. Mahsulot (ish, xizmat)larning xarajat sig‘imini tahlili.

Davr xarajatlari tahlili. Xarajatlarni maqbullashtirish va samaradorlikni oshirish yo‘llari.

2-MODUL.MOLIYAVIY HISOBOT TAHLILI
5-mavzu. Buxgalteriyabalansitahlili

Buxgalteriya balansi tahlili mazmuni va vazifalari. Buxgalteriya balansi va uning tarkibiy tuzilishi: aktivlar, kapital va majburiyatlar. Balans moddalari va uning boshqa moliyaviy hisobotlar ma’lumotlariga mosligi. Korxona moliyaviy holatining tahlili.

Balansni o‘qish. Buxgalteriya balansining gorizontal (davriy) tahlili. Buxgalteriya balansining vertikal (tarkibiy) tahlili.

Korxonalar iqtisodiy salohiyati: tarkibi, ko‘rsatkichlar tizimi va samaradorligini tahlili.

Korxonalar moliyaviy salohiyati: tarkibi, ko‘rsatkichlar tizimi va samaradorligini tahlili.

Buxgalteriya balansi moddalarining likvidlilik bo‘yicha turkumlanishi. Buxgalteriya balansining likvidliligi va korxona to‘lov layoqatining tahlili.

6-mavzu. Moliyaviy barqarorlik tahlili

Moliyaviy barqarorlik tahlilining mazmuni, maqsadi va vazifalari. Korxonaning iqtisodiy resurslari, uning moliyaviy tuzilmasi, likvidligi, to‘lovga qobiliyatini moliyaviy ahvol va barqarorlikka ta’siri .Moliyaviy barqarorlik va uning tiplari: mutlaq va me’yoriy barqarorlik, nobarqaror va inqirozli holatlar.

Korxonaning o‘z oborotmablag‘lari bilan ta’minlanganligi tahlili. Moliyaviy barqarorlikni dinamik tahlili.

Korxonaning moliyaviy barqarorligi bilanbog‘liq koeffitsientlari (moliyaviy mustaqillik (avtonomiya), moliyaviy qaramlik, o‘z va qarz mablag‘larining nisbati, o‘z mablag‘lari bilan ta’minlanganlik, o‘z aylanma mablag‘larining to‘planish koeffitsienti kabi) va ularning tahlili.

Korxonaning moliyaviy barqarorligini mustahkamlash bo‘yicha ichki imkoniyatlarni aniqlash va yo‘lga qo‘yish chora tadbirlarini belgilash.
7-mavzu. Kreditga layoqatlilik tahlili

Kreditga layoqatlilik tahlilining mazmuni, maqsadi va vazifalari. Kreditga layoqatlilikning tavsifi. Kreditga layoqatlilikni baholash va tahlil qilishning asosiy usullari: ekspert baholash tizimi va ballik (skoring) baholash tizimi.

Kreditga layoqatlilikni baholashda tijorat banklarining kredit siyosatining o‘ziga xos jihatlari.

Korxonaning ishonchligini baholash. Raqobatdosh mahsulotlar ishlab chiqarish qobiliyatini tahlili. Daromad tahlili. Kredit resurslari maqsadligini tahlili. Kreditga layoqatlilikni moliyaviy koeffitsientlarda baholash. Kreditni ta’minlanganligini tahlili. Kredit to‘lovlari yuzasidan pul oqimlarining kelajakdagi kutilishlarini baholash.

Risklar tahlili. Kreditga layoqatlilikni baholashda nazoratning davomiyligi.
8-mavzu. Debitorlik va kreditorlik qarzlari tahlili

Debitorlik, kreditorlik qarzlari tahlilining mazmuni, maqsad va vazifalari. Debitorlik va kreditorlik qarzlarining shakllanishi. Debitorlik va kreditorlik qarzlarining tarkibi va muddati bo‘yicha tahlili. Qarzlar dinamikasining natijaviy va samaradorlik ko‘rsatkichlari bilan qiyosiy tahlili (qarzlarning aylanuvchanligi va qoplanuvchanligi tahlili). Debitorlik va kreditorlik qarzlarini kamaytirish bo‘yicha tegishli boshqaruv qarorlarini qabul qilish mexanizmlari.

Muddati o‘tgan debitorlik va kreditorlik qarzlari tahlili. Debitorlik va kreditorlik qarzlari yuzasidan rezervlar tahlili.
9-mavzu. Moliyaviy natijalar va rentabellik tahlili

Moliyaviy natijalar, foyda va rentabellikni ifodalovchi ko‘rsatkichlar tahlilining ahamiyati, mazmuni, maqsadi va vazifalari. Umumiy moliyaviy natijalar, ularning tarkibi, tuzilishi va ko‘rsatkichlarning bir-biri bilan bog‘liqligi. Moliyaviy natija, foyda va rentabellik ko‘rsatkichlarini baholash va tahlil qilish yo‘llari.

Xo‘jalik yurituvchi subyektning asosiy va asosiy bo‘lmagan faoliyatidan olingan daromadlari tahlili. Marjinal foyda tahlili. Mahsulot sotishdan ko‘rilgan yalpi foyda va unga ta’sir etuvchi omillar tahlili.

Moliyaviy natijalar tarkibiga kiruvchi xarajatlarning turlari va ularning tavsifi. Xarajatlarni baholash va tahlil qilish yo‘llari. Xarajatlar o‘zgarishiga ta’sir qiluvchi omillar va ularni hisoblash yo‘llari.

Asosiy va umum xo‘jalikfaoliyati foydasi (zarari), ularni aniqlash va tahlil qilish yo‘llari. Moliyaviy faoliyatning foydasi (zarari)ni baholash va tahlilqilish. Favqulodda foyda va zararlar tahlili. Soliq to‘langunga qadar foyda tahlili. Byudjetga to‘lovlar va ajratmalarning tahlili. Soliq to‘lovlari dinamikasi, ularning natijaviy ko‘rsatkichlar bilan qiyosiy tahlili. Korxonalarda soliq yukini hisoblash yo‘llari. Sof foyda va unga ta’sir etuvchi omillar tahlili.

Rentabellik ko‘rsatkichlari va ularga ta’sir etuvchi omillar tahlili. Foyda va rentabellikni oshirish imkoniyatlarini aniqlash.

10-mavzu. Puloqimlaritahlili

Xo‘jalikyurituvchi subyektning pul mablag‘larin iko‘paytirish, ularning ko‘payish vaqtini hisob-kitob qilish va natijaga erishishda tahlilnig muhimligi va asosiy vazifalari. Korxonaning pul mablag‘lari bilan ta’minlanganli gi va ular oqimini tahlil qilishning o‘ziga xos xususiyatlari. Pul oqimi to‘g‘risidagi hisobotning tuzilishi va asosiy elementlari.

Pul oqimlarining kirimi va chiqimini samarali boshqarishda moliyaviy tahlilning o‘rni.

Asosiy faoliyatdagi pul oqimlari tahlili. Moliyaviy va investitsion faoliyatdan pul oqimlari tahlili.

Pul oqimlarini tahlil qilishning to‘g‘ri va egri uslubi. Pul oqimlarini boshqarishning omilli tahlili. Pul oqimlari harakatini tezlashtirish imkoniyatlarini aniqlash.

Pul oqimlaridagi o‘zgarish tendensiyalarini tahlili. Foiz stavkalari va ularni hisoblash usullari.

Valyuta mablag‘lari xarakatining tahlili.
11-mavzu. Xususiy kapital tarkibi va uning tahlili

Xususiy kapitalni tahlil etish mazmuni va vazifalari. Xususiy kapitalning tarkibiy tuzilishi:ustav fondi (ustav kapitali), qo‘shilgan kapital, zaxira kapitali va taqsimlanmagan foyda.

Xususiy kapital va unin go‘zgarishining tahlili. Xususiy kapitalning dinamik tahlili. Sof aktivlar tahlili. Xususiy kapital daromadligi (rentabelligi)ning tahlili. Moliyaviy leveridj ko‘rsatkichlarini tahlili.
12-mavzu. Korxonalar iqtisodiy nochorligi (bankrotligi)ni baholash va tahlil qilish

Iqtisodiy nochorlik (bankrotlik)ni baholashning obyektivzarurligi, uni tahlil qilish maqsadi va vazifalari. Bankrotlik instituti va uning rivojlanish istiqbollari. Iqtisodiy nochorlikni tartibga solishning huquqiy normalari. Iqtisodiy nochorlik tahlilining axborot manbalari. Bankrotlikni aniqlashda qo‘llaniladigan ko‘rsatkichlar tizimi va ularning qiyosiy tahlili. Iqtisodiy nochorlikni baholashning milliy va xalqaro tajribalari.

Iqtisodiy nochorlik havf-hatarlarini aniqlashda moliyaviy holat tahlili.Bankrotlikni aniqlashning turli modellari.

Bankrotlik taomillari: kuzatuv, tashqi boshqaruv, sanatsiya, tugatishda moliyaviy holat tahlili. Korxonani moliyaviy sog‘lomlashtirishga qaratilgan chora-tadbirlarni ishlab chiqish va ularni amalga oshirish bo‘yicha boshqaruv qarorlarini qabul qilish.

Iqtisodiy nochorlik (bankrotlik)ni oldini olish chora-tadbirlari. Bankrotlikni oldini olishda moliyaviy menejmentdan foydalanish.
13-mavzu. Korxonalar moliyaviy holatini reyting baholash va tahlil qilish

Raqobatdosh iqtisodiyotda xo‘jalik yurituvchi subyektlarning moliyaviy holatini reyting baholashning zaruriyati. Tahlil maqsadi, mazmuni va vazifalari. Korxonalar faoliyati reytingining turlari, mohiyati va baholash usullari. Korxonalar moliyaviy holatini reyting baholashda qo‘llaniladigan ko‘rsatkichlar tizimi va ularni aniqlash usullari.

Korxonalar moliyaviy holatni va samaradorligini ifodalovchi kompleks ko‘rsatkichlar bo‘yicha reytingini aniqlash va ularning qiyosiy tahlili.

Reyting baholash amaliyoti.

Korxona iqtisodiy va moliyaviy salohiyati samaradorligi bo‘yicha reyting ko‘rsatkichlarining qiyosiy tahlili. Reyting baholash bo‘yicha korxonalarni ranjirlash.

Moliyaviy holatni reyting baholash bo‘yicha xalqaro tajribalar va ulardan mamlakatimiz tahlil amaliyotida foydalanish imkoniyatlari.

14-mavzu. Moliyaviy hisobotelementlarini bashoratlash

Moliyaviy hisobo telementlarini bashoratlash va unda qo‘llaniladigan turlimodellar va usullarning tavsifi.

Aktivlar, kapital va majburiyatlarni bashoratlash.

Daromadlar va xarajatlarni bashoratlash: sotish hajmi, mahsulot tannarxi, operatsion daromad va xarajatlar, foyda hajmi va rentabellik darajalarini bashoratlash.

Pul mabalag‘lari naqdligini bashoratlash.

FANNING AMALIY MASHG’ULOTLARI MAZMUNI

Moliyaviy tahlilning zamonaviy boshqaruvdagiroli, o‘rni va ahamiyati. Moliyaviy tahlilningpredmeti, obyekti, maqsadi, vazifalari, prinsiplari. Moliyaviy tahlilning metodi va uning o‘ziga xos xususiyatlari.Xo‘jalik faoliyati tahlili: moliyaviy tahlil (ichki va tashqi); boshqaruv tahlili.

Moliyaviy tahlilda qo‘llaniladigan usullar: an’anaviy (qiyoslash, balans, zanjirli almashtirish, indeks, farqli, nisbiy ko‘rsatkichli kabi) va iqtisodiy matematik (integral, chiziqli va chiziqsiz dasturlash, nazariy o‘yin, korrelyasiya va regretsiya, determinant, logarifm kabi) usullar.

Moliyaviy tahlilning maxsus usullari: moliyaviy hisobotni o‘qish, gorizontal, vertikal, trend, qiyosiy, omilli, koeffitsientlar tahlili.

Moliyaviy tahlilning boshqa fanlar o‘rtasida tutgan o‘rni va o‘ziga xos xususiyatlari.

2-mavzu. Moliyaviy tahlilni tashkil etish va axborot manbalari

Moliyaviy tahlilni tashkil etish, yuritish, xulosalarni shakllantirish sohasidagi munosabatlarni tartibga solishdagi me’yoriy asoslar.

Moliyaviy tahlilni tashkil etish shakllari. Moliyaviy tahlilni tashkil etishda korxonaning tarmoq xususiyati, faoliyat ko‘lami, raqobatdagi o‘rni kabi jihatlarini hisobga olish.

Moliyaviy tahlilning asosiy bo‘limlari: moliyaviy hisobot tahlili, investitsion tahlil, qimmatli qog‘ozlar bozoridagi jarayonlar tahlili, moliyaviy hisobotni bashoratlash.

Moliyaviy tahlil bosqichlari.

Moliyaviy tahlilning axborot bazasi (tahlil obyektlari) haqidagi,ularning ochiqligi va oshkoraligi. Moliyaviy hisobotlar shakllariva ularning tavsifi. Jamlangan moliyaviy hisobotlar va ularni tahlil etish.

Moliyaviy hisobotni tuzishda milliy va xalqaro standartlarning moliyaviy hisobot mazmuniga ta’siri. Moliyaviy tahlilni muammoli jihatlari (davriy oraliqdagi qiyosiylik, turli korxonalar o‘rtasidagi qiyosiylik, axborot operativligi muammolari). Auditor xulosalarini ko‘rib chiqish. Auditdan o‘tkazilmagan hisobotlar. Moliyaviy tahlilda qo‘llaniladigan boshqa axborotlar.

Moliyaviy tahlilda kompyuter texnologiyalari va dasturiy ta’minotlardan foydalanish.

3-mavzu.Korxona operatsion faoliyatining tahlili

Mahsulot ishlab chiqarish hajmi, xarajat va foyda aloqadorligini tahlili (CVP tahlil). Mahsulot (ish, xizmat)larning kritik hajm darajasi va uning omilli tahlili.

Mahsulot (ish, xizmatlar) ishlab chiqarish hajmini tahlili. Mahsulot assortimentini boshqarish. Sotish hajmini tahlili.

Korxona operatsion faoliyati samaradorligini (mehnat unumdorligi, ishlab chiqarish kuvvatlaridan foydalanish, innovatsion mahsulot, eksport hajmi ko‘rsatkichlarini) baholash. Operatsion leveridj tahlili. Operatsion risklar va ularni boshqarish.
4-mavzu. Ishlab chiqarish va davr xarajatlari tahlili

Moddiy, mehnat haqi va amortizatsiya xarajatlari tahlili. Mahsulot ishlab chiqarish tannarxini tahlili. Mahsulot (ish, xizmat)larning xarajat sig‘imini tahlili.

Davr xarajatlari tahlili. Xarajatlarni maqbullashtirish va samaradorlikni oshirish yo‘llari.

2-MODUL.MOLIYAVIY HISOBOT TAHLILI
5-mavzu. Buxgalteriya balansi tahlili

Buxgalteriya balansi tahlili mazmuni va vazifalari. Buxgalteriya balansi va uning tarkibiy tuzilishi: aktivlar, kapital vamajburiyatlar. Balans moddalari va uning boshqa moliyaviy hisobotlar ma’lumotlariga mosligi. Korxona moliyaviy holatining tahlili.

Balansni o‘qish. Buxgalteriya balansining gorizontal (davriy) tahlili. Buxgalteriya balansining vertikal (tarkibiy) tahlili.

Korxonalar iqtisodiy salohiyati: tarkibi, ko‘rsatkichlar tizimi va samaradorliginitahlili.

Korxonalar moliyaviy salohiyati: tarkibi, ko‘rsatkichlar tizimi va samaradorligini tahlili.

Buxgalteriya balansi moddalarining likvidlilik bo‘yicha turkumlanishi. Buxgalteriya balansining likvidliligi va korxona to‘lov layoqatining tahlili.

6-mavzu. Moliyaviy barqarorlik tahlili

Moliyaviy barqarorlik tahlilining mazmuni, maqsadi va vazifalari. Korxonaning iqtisodiy resurslari, uning moliyaviy tuzilmasi, likvidligi, to‘lovga qobiliyatini moliyaviy ahvol va barqarorlikka ta’siri.Moliyaviy barqarorlik va uning tiplari: mutlaq va me’yoriy barqarorlik, nobarqaror va inqirozliholatlar.

Korxonaning o‘z oborot mablag‘lari bilan ta’minlanganligi tahlili. Moliyaviy barqarorlikni dinamik tahlili.

Korxonaning moliyaviy barqarorligi bilan bog‘liq koeffitsientlari (moliyaviy mustaqillik (avtonomiya), moliyaviy qaramlik, o‘z va qarz mablag‘larining nisbati, o‘z mablag‘lari bilan ta’minlanganlik, o‘z aylanma mablag‘larining to‘planish koeffitsienti kabi) va ularning tahlili.

Korxonaning moliyaviy barqarorligini mustahkamlash bo‘yicha ichki imkoniyatlarni aniqlash va yo‘lga qo‘yish chora tadbirlarini belgilash.
7-mavzu. Kreditga layoqatlilik tahlili

Kreditga layoqatlilikni baholashda tijorat banklarining kredit siyosatining o‘ziga xos jihatlari.

Risklar tahlili. Kreditga layoqatlilikni baholashda nazoratning davomiyligi.
8-mavzu. Debitorlik va kreditorlik qarzlari tahlili

Muddati o‘tgan debitorlik va kreditorlik qarzlari tahlili. Debitorlik va kreditorlik qarzlari yuzasidan rezervlar tahlili.
9-mavzu. Moliyaviy natijalar va rentabelliktahlili

Asosiy va umumxo‘jalik faoliyati foydasi (zarari), ularni aniqlash va tahlil qilish yo‘llari. Moliyaviy faoliyatning foydasi (zarari)ni baholash va tahlil qilish. Favqulodda foyda va zararlar tahlili. Soliq to‘langunga qadar foyda tahlili. Byudjetga to‘lovlar va ajratmalarning tahlili. Soliq to‘lovlari dinamikasi, ularning natijaviy ko‘rsatkichlar bilan qiyosiy tahlili. Korxonalarda soliq yukini hisoblash yo‘llari. Sof foyda va unga ta’sir etuvchi omillar tahlili.

Rentabellik ko‘rsatkichlari va ularga ta’sir etuvchi omillar tahlili. Foyda va rentabellikni oshirish imkoniyatlarini aniqlash.

10-mavzu. Pul oqimlari tahlili

Xo‘jalik yurituvchi subyektning pul mablag‘larini ko‘paytirish, ularning ko‘payish vaqtini hisob-kitob qilish va natijaga erishishdatahlilnig muhimligi va asosiy vazifalari. Korxonaning pul mablag‘lari bilan ta’minlanganligi va ular oqimini tahlil qilishning o‘ziga xos xususiyatlari. Pul oqimi to‘g‘risidagi hisobotning tuzilishi va asosiy elementlari.

Pul oqimlarining kirimi va chiqimini samarali boshqarishda moliyaviy tahlilning o‘rni.

Asosiy faoliyatdagi pul oqimlari tahlili. Moliyaviy va investitsion faoliyatdan pul oqimlari tahlili.

Pul oqimlarini tahlil qilishning to‘g‘ri va egri uslubi. Pul oqimlarini boshqarishning omilli tahlili. Pul oqimlari harakatini tezlashtirish imkoniyatlarini aniqlash.

Pul oqimlaridagi o‘zgarish tendensiyalarinitahlili. Foiz stavkalari va ularni hisoblash usullari.

Valyuta mablag‘lari xarakatining tahlili.
11-mavzu. Xususiy kapital tarkibi va uning tahlili

Xususiy kapitalni tahlil etish mazmuni va vazifalari. Xususiy kapitalning tarkibiy tuzilishi:ustav fondi (ustav kapitali), qo‘shilgan kapital, zaxira kapitali va taqsimlanmagan foyda.

Xususiy kapital va uning o‘zgarishining tahlili. Xususiy kapitalning dinamik tahlili. Sof aktivlar tahlili. Xususiy kapital daromadligi (rentabelligi)ning tahlili. Moliyaviy leveridj ko‘rsatkichlarini tahlili.
12-mavzu. Korxonalar iqtisodiy nochorligi (bankrotligi)ni baholash va tahlil qilish

Iqtisodiy nochorlik (bankrotlik)ni baholashning obyektiv zarurligi, uni tahlil qilish maqsadi va vazifalari. Bankrotlik instituti va uning rivojlanish istiqbollari. Iqtisodiy nochorlikni tartibga solishning huquqiy normalari. Iqtisodiy nochorlik tahlilining axborot manbalari. Bankrotlikni aniqlashda qo‘llaniladigan ko‘rsatkichlar tizimi va ularning qiyosiy tahlili. Iqtisodiy nochorlikni baholashning milliy va xalqaro tajribalari.

Iqtisodiy nochorlik havf-hatarlarini aniqlashda moliyaviy holat tahlili. Bankrotlikni aniqlashning turli modellari.

Iqtisodiy nochorlik (bankrotlik)ni oldini olish chora-tadbirlari. Bankrotlikni oldini olishda moliyaviy menejmentdan foydalanish.
13-mavzu. Korxonalar moliyaviy holatini reyting baholash va tahlil qilish

Korxonalar moliyaviy holatni va samaradorligini ifodalovchi kompleks ko‘rsatkichlar bo‘yicha reytingini aniqlash va ularning qiyosiy tahlili.

Reyting baholash amaliyoti.

Korxona iqtisodiy va moliyaviy salohiyati samaradorligi bo‘yicha reyting ko‘rsatkichlarining qiyosiy tahlili. Reyting baholash bo‘yicha korxonalarni ranjirlash.

Moliyaviy holatni reyting baholash bo‘yicha xalqaro tajribalar va ulardan mamlakatimiz tahlil amaliyotida foydalanish imkoniyatlari.

14-mavzu. Moliyaviy hisobot elementlarini bashoratlash

Moliyaviy hisobot elementlarini bashoratlash va unda qo‘llaniladigan turli modellar va usullarning tavsifi.

Aktivlar, kapital va majburiyatlarni bashoratlash.

Daromadlar va xarajatlarni bashoratlash:sotish hajmi, mahsulot tannarxi, operatsion daromad va xarajatlar, foyda hajmi va rentabellik darajalarini bashoratlash.

Pul mabalag‘lari naqdligini bashoratlash.

Bashorat ko‘rsatkichlariga ichki va tashqi omillar ta’siri. Bashorat ko‘rsatkichlarining ehtimolligi va ishonchliligini baholash. Bashoratlashdagi kamchiliklar.

LABORATORIYA ISHLARINI TASHKIL ETISH BOYICHA KO’RSATMALAR

MUSTAQIL TA’LIMNINING SHAKL VA MAZMUNI

Mustaqil ta’lim quyidagi shakllarda tashkil etiladi:

mavzularni normativ-huquqiy hujjatlar va o‘quv adabiyotlari yordamida mustaqil o‘zlashtirish;
mavzular bo‘yicha referat tayyorlash;
seminar va amaliy mashg‘ulotlarga tayyorgarlik ko‘rish;
ilmiy maqola va tezislarni tayyorlash;
fanning dolzarb muammolarini qamrab oluvchi loyihalar tayyorlash;
nazariy bilimlarni amaliyotda qo‘llash;
amaliyotdagi mavjud muammolarning echimini topish;
o‘rganilayotgan mavzu doirasida dasturiy ta’minotni ishlash ko‘nikmalarini shakllantirish va boshqalar.

Moliyaviy tahlil fanining nazariy asoslari

2. Moliyaviy tahlil usullari: gorizontal; vertikal; trend; omilli tahlil; qiyosiy; koeffitsientli; reyting baholash usullari.

4. Iqtisodiy tahlilda dasturiy ta’minot va axborot texnologiyalarining qo‘llanilishi.

6. Operatsion risklar va ularni boshqarish.

8. Xarajatlarni maqbullashtirish va samaradorlikni oshirish yo‘llari.

10. Buxgalteriya balansi moddalarining likvidlilik bo‘yicha turkumlanishi.

12. Korxonalar moliyaviy salohiyati: tarkibi, ko‘rsatkichlar tizimi va samaradorligini tahlili.

14. Risklar tahlili. Kreditga layoqatlikni baholashda nazoratning davomiyligi.

16. Debitorlik va kreditorlik qarzlari yuzasidan rezervlar tahlili.

18. Soliq to‘lovlari dinamikasi, ularning qiyosiy tahlili.

20. Valyuta mablag‘lari harakatining tahlili.

22. Moliyaviy leveridj ko‘rsatkichlarini tahlili.

24. Bankrotlikni oldini olishda moliyaviy menejmentdan foydalanish.

26. Moliyaviy holatni reyting baholash bo‘yicha xalqaro tajribalar va ulardan mamlakatimiz tahlil amaliyotida foydalanish imkoniyatlari.

28. Bashorat ko‘rsatkichlariga ichki va tashqi omillar ta’siri. Bashorat ko‘rsatkichlarining ehtimolligi va ishonchliligini baholash. Bashoratlashdagi kamchiliklar.

KURS ISHLARI BO’YICHA USLUBIY KO’RSATMALAR

Kurs ishi tasdiqlangan o’quv rejada ko’zda tutilgan ta’lim yo’nalishlarida bajariladi. Kurs ishi o’quv rejaga ko’ra 5230900 – “Buxgalteriya hisobi va audit” (tarmoqlar bo’y’icha) ta’lim yo’nalishida nazarda tutilgan. Kurs ishini bajarish talabaning muayyan fan doirasidagi mustaqil ilmiy izlanishi bo‘lib, bunda talaba “Moliyaviy tahlil” fanining biror bir mavzusini ilmiy rahbar nazoratida to‘la o‘rganadi va mavzuni yozma shaklda bayon etib, ilmiy rahbardan ijobiy taqriz olingandan so‘ng uni himoya qilish bilan kurs ishiga yakun yasaladi. Kurs ishi yozishdan maqsad talabani o‘quv jarayoni davomida olgan bilimini ilmiy va amaliy jihatdan mustahkamlash, aniq tahliliy masalalarni hal etish orqali bilimini boyitish, chuqurlashtirish va umumlashtirish hamda bu borada aniq xulosalarga kelish ko‘nikmasini shakllantirishdan iborat.

Kurs ishining hajmi 30 varaqdan kam bo’lmasligi hamda mavzu doirasidagi talabaning nazariy va amaliy tadqiqotlari asosida amalga oshirilishi tavsiya etiladi. Kurs ishida fanning xususiyatlaridan kelib chiqib analitik jadvallar soni 5 tadan kam bo‘lmasligi lozim. Analitik jadvallarning shakli va hisob-kitoblarini kompyuter dasturlarida bajarishi hamda bosma holatda kiritishiga ruxsat etiladi.

Kurs ishini tayyorlash va himoya qilishga quyidagi umumiy talablar qo‘yiladi:

mavzu bo’yicha kurs ishi rejasini tuzish va tasdiqlash;
tahlil mavzusini bibliografik tahlil qilish;
nazariy va amaliy manbalar asosida tadqiqot olib borish;
chizma, rasm va analitik jadvallarni muayayn tizimga keltirilgan holda rasmiylashtirish;
to‘plangan materiallarni tahlil qilish;
asosli va amaliy taklif hamda tavsiyalar berish;
fikrlarni ketma-ketlikda, muayayn izchillikda bayon qilish;
kurs ishini qo‘yilgan talablar bo‘yicha rasmiylashtirish;

Moliyaviy tahlil va uni tashkil etish.
Moliyaviy tahlilning turlari, shakllari va ularni boshqarishdagi roli.
Moliyaviy tahlilning predmeti, metodi va uning o‘ziga xos xususiyatlari.
Korxonalarda boshqaruv tahlilini yo‘lga qo‘yish va uning muhim jihatlari.
Moliyaviy tahlilning axborotlar bazasi va ularga qo‘yiladigan talablar.
Moliyaviy tahlilning subyektlari va ularning manfaatlari.
Moliyaviy tahlilni o‘tkazish bosqichlari.
Moliyaviy hisobotlar va ularni xalqaro standartlar asosida tuzish.
Moliyaviy tahlilning boshqa fanlar bilan bog‘liqligi.
Moliyaviy tahlilda qo‘llaniladigan usullari
Korxona operatsion faoliyatining tahlili va uning muhim jihatlari.
Mahsulot ishlab chiqarish va sotish hajmining tahlili
Mahsulot ishlab chiqarish va sotish hajmiga ta’sir etuvchi omillar tahlili.
Korxonalar eksport av import faoliyatini tahlili.
Mehnat resurslari va ular bilan ta’minlanganlik tahlili.
Mehnat unumdorligi va uning omilli tahlili.
Ishlab chiqarish zahiralari va ulardan samarali foydalanishni tahlili.
Mahsulot ishlab chiqarish hajmiga mehnat omillarining ta’sirini tahlili.
Moliyaviy tahlilni tashkil etishning o‘ziga xos xususiyatlari.
Korxonalarda materiallardan samarali foydalanishni tahlili.
Kompleks iqtisodiy tahlil va uning muhim jihatlari.
Korxonalarning davr xarajatlari tahlili
Xo‘jalik yurituvchi subyektlarda operatsion leveridj ko‘rsatkichlarini tahlili.
Aosiy vositalarning texnik holati va xarakatini tahlili.
Asosiy vositalar bilan ta’minlanganlik va ulardan samarali foydalanishni tahlili.
Asosiy vositalar tahlili va uni takomillashtirish.
Ishlab chiqarish quvvatlaridan foydalanishni tahlili.
Operatsion faoliyat va uning muhim samaradorlik ko‘rsatkichlarini tahlili.
Korxonalarda ish vaqtidan samarali foydalanishni tahlili.
Mahsulot ishlab chiqarishda strukturaviy o‘zgarishlarni tahlili.
Mahsulot tannarxi va uningo‘zgarishiga ta’sir etuvchi omillar tahlili.
Mehnat haqi fondi va uning omilli tahlili.
Ishlab chiqarish xarajatlari va mahsulotning xarajat sig‘imiyligining tahlili
Mahsulot ishlab chiqarish hajmiga ta’sir etuvchi omillar tahlili

Korxona buxgalteriya balansi va uning tarkibiy tuzilishi
Buxgalteriya balansini gorizontal va vertikal tahlili.
Moliyaviy holat tahlili va uning kelgusidagi o‘zgarishlarini bashoratlash
Korxona iqtisodiy salohiyati va o‘stirish yo‘llari.
Korxona moliyaviy salohiyati va uni o‘stirish yo‘llari.
Korxona va buxgalteriya balansi likvidligining tahlili
Korxona to‘lov layoqatining tahlili
Pul mablag‘lari va ularni tahlili.
Pul oqimlari to‘g‘risidagi hisobot va uning tahlili.
Investitsiya qo‘yish maqsadida korxona buxgalteriya balansi elementlarini tahlil etish va baholash.
Xo‘jalik yurituvchi subyektlarda joriy aktivlar naqdligi tahlili.
Xo‘jalik yurituvchi subyektlar to‘lov qobiliyati tahlili.
Xo‘jalik yurituvchi subyektlarda debitorlik-kreditorlik majburiyatlari tahlili.
Korxonalar iqtisodiy nochorligining tahlili.
Korxona aylanma mablag‘lari va ularning tahlili.
Xususiy kapital va uning tahlili.
Xo‘jalik yurituvchi subyektlar investitsion faoliyati samaradorligini tahlili.
Korxonalarning kreditga layoqatliligini tahlili.
Xususiy kapital tahlili va uni xorij tajribasi asosida takomillashtirish.
Xo‘jalik yurituvchi subyektlarning to‘lov balansi va uning tahlili.
Korxona moliyaviy holati va uni koeffitsientlar usulida tahlili.
Korxonaning rentabellik ko‘rsatkichlari va ularning tahlili.
Korxonaning uzoq muddatli investitsiyalari hamda ularning tahlili.
Kichik korxonalarida bank kreditlaridan foydalanish va ularning omilli tahlili.
Korxona balansi likvidligi va to‘lovga layoqatliligi tahlili.
Iqtisodiy salohiyatini oshirish maqsadida korxonalar foydasining ishlatilishi tahlili.
Xususiy kapital va uning samaradorliginingtahlili.
Kichik korxonalarda byudjetga to‘lanmalar va ularning tahlili.
Korxonalarda moliyaviy natijalar va rentabellik tahlili.
Korxonalardan asosiy faoliyatdan moliyaviy natijalar tahlili.
Korxonalarda valyuta mablag‘lari tahlili
Korxona moliyaviy holatini reyting baholash.
Korxonalardagi pul mablag‘lari tahlilini takomillashtirish.
Korxonaning iqtisodiy salohiyati va uning oshirishga ta’sir etuvchi omillar tahlili.
Korxonalarni uzluksiz rivojlanishida operatsion faoliyatdagi pul mablag‘lari harakati tahlili.
Korxonalar iqtisodiy salohiyatini oshirishda sof foyda va uning o‘zgarishiga ta’sir etuvchi omillar tahlili.
Ishlab chiqarish korxonalarida rentabellik ko‘rsatkichlari tahlilini takomillashtirish.

Fan bo‘yicha talabalar bilimini baholash va nazorat qilish me’zonlari

Oraliq nazorat

Oraliq baholash			Maksimal ball	O‘tkazish vaqti
№	Oraliq nazorat (20 ball)	MT (14 ball)	34	Semestr davomida
I	Oraliq nazorat ma’ruza darslarida aktivligi, mashg‘ulot daftarlarining yuritilish holatini e’tiborga olish vaoraliq nazorat nazorat ishining baholanishi orqali amalga oshiriladi. (8 ball)	Mustaqil ta’limni baholash topshiriqlarining partfoliosi (prezetatsiya, testlat, yozma ish variantlari, keys stadilar) orqali amalga oshiriladi. (6 ball)	14	I oraliqnazorat davomida (5-semestr 1-9 haftalar), (6-semestr uchun 23-31-haftalar)
II	Oraliq nazorat ma’ruza darslarida aktivligi, mashg‘ulot daftarlarining yuritilish holatini e’tiborga olish vaoraliq nazorat nazorat ishining baholanishi orqali amalga oshiriladi. (12 ball)	Mustaqil ta’limni baholash topshiriqlarining portfoliosi (prezetatsiya, testlat, yozma ish variantlari, keys stadilar) orqali amalga oshiriladi. (8 ball)	20	II oraliqnazorat davomida (5-semestr 10-20 haftalar), (6-semestr uchun 32-40-haftalar)

Yakuniy nazorat

№

Yakuniy nazorat

Maksimal ball

O‘tkazish vaqti

Yakuniy nazorat semestr yakunida yozma ish, test yoki og’zaki shaklda o’tkaziladi.

Attestatsiya haftasi davomida (5-semestr uchun21-22 haftalar),

6. ASOSIY VA QO’SHIMCHA O’QUV ADABIYOTLAR HAMDA AXBOROT MANBALARI
ASOSIYADABIYOTLAR

Subramanyam K.R. Financial statement analysis. 11th edition. New York, Mc Graw-Hill Education, 2016. – 814 pages.
Казакова Н.А. Финансовый анализ. Учебник. М.: Юрайт, 2018. – 470 с.
Жилкина А.Н. Финансовый анализ. Учебник. М.: Юрайт, 2018. – 285 с.
Raximov M.Y., Kalandarova N.N. Moliyaviy tahlil. Darslik. – T.: Iqtisod-Moliya, 2019. -736 b.
Raximov M.Y. Iqtisodiyot subyektlari moliyaviy holatining tahlili. O’quv qo’llanma. – T.: Iqtisod-Moliya, 2015. -392 b.

“Ўзбекистон Республикасини янада ривожлантириш бўйича ҳаракатлар стратегияси тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 7 февралдаги ПФ-4947-сонли Фармони.
Мирзиёев Ш. М. Буюк келажагимизни мард ва олижаноб халқимиз билан бирга қурамиз. – Тошкент: “Ўзбекистон” НМИУ, 2017. – 488 б.
Мирзиёев Ш. М. Танқидий таҳлил, қатъий тартиб-интизом ва шахсий жавобгарлик – ҳар бир раҳбар фаолиятининг кундалик қоидаси бўлиши керак. – Тошкент: “Ўзбекистон” НМИУ, 2017. – 104 б.
Мирзиёев Ш. М. Эркин ва фаровон, демократик Ўзбекистон давлатини биргаликда барпо этамиз. – Тошкент: “Ўзбекистон” НМИУ, 2017. – 56 б.
Мирзиёев Ш.М. Қонун устуворлиги ва инсон манфаатларини таъминлаш – юрт тараққиёти ва халқ фаровонлигининг гарови. – Тошкент: “Ўзбекистон” НМИУ, 2017.-48 б.
Raximov M. Iqtisodiyot subyektlari moliyaviy holatining tahlili. Uslubiy qo’llanma. – T.: Iqtisod-Moliya, 2015. -156 b.
Pardayev M.Q., Isroilov J.I., Isroilov B.I. Iqtisodiy tahlil. O‘quv qo‘llanma. – T.:Print Line Group, 2017.-533 b.
Steven M. Bragg. Financial analysis: A business decision guide. 2nd edition. Colorado, Accounting Tools, Inc., 2014. 325 pages.
Шагиясов Т.Ш., Сагдиллаева З.А., Урманбекова И.Ф. Экономический анализ. /Учебник –Т.: Иқтисод-Молия, 2017. – 428 с.
Sagdullaeva Z.A., Choriyev I.H., Mahmudov A., Yuldasheva U.A. Iqtisodiy tahlil. Darslik. – T.: Iqtisod-Moliya, 2018. – 404 b.

Internet saytlari

www.gov.uz – O‘zbekiston Respublikasi xukumat portali.
www.lex.uz – O‘zbekiston Respublikasi Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi.
www.mf.uz – O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi rasmiy sayti.
www.soliq.uz – O‘zbekiston Respublikasi Davlat Soliq qo‘mitasi rasmiy sayti.
www.stat.uz – O‘zbekiston Respublikasi Davlat Statistika qo‘mitasining rasmiy sayti.

“Молиявий тaҳлил”фaнидaн

№1 Фaн бoби – 2; Фaн бўлими – 10; Қийинлик дaрaжaси – 1

“Баланс” атамасининг маъноси нимадан иборат?

лотинча бис – икки марта, бaнx – тарози палласи сўзларидан таркиб топиб, том маънода икки палла деган маънони англатади

инглизча бис – икки марта, бaнx – тарози палласи сўзларидан таркиб топиб, том маънода икки палла деган маънони англатади

немисчада китоб юритувчи деган маънони англатади

арабча сўздан олинган таркиб топга

№2Фaн бoби – 1; Фaн бўлими – 4; Қийинлик дaрaжaси – 1

«Ўлик юк» ёки «омaдсиз» кaтeгорияли товaрлaргa қaндaй товaрлaр кирaди?

бугунги кун тaлaбигa жaвоб бeрмaйдигaн, иқтисодий ўсишгa имкон бeрмaйдигaн, фойдa кeлтирмaйдигaн

корxонa фойдaсининг aсосини тaшкил eтaдигaн ҳaмдa иқтисодий ўсишгa олиб кeлaдигaн

янги турдaги товaрлaр бўлиб, рeклaмaгa муҳтож бўлгaн, бозоргa олиб чиқилиши кeрaк бўлгaн, вaқтинчaлик фойдa кeлтирмaётгaн, aммо кeлaжaкдa «юлдуз» товaр бўлиши мумкин бўлгaн

оғир иқтисодий дaврлaрнинг вужудгa кeлишининг олдини олaдигaн, инвeстициягa муҳтож бўлмaгaн, фойдa кeлтирaётгaн, бошқa кaтeгорияли мaҳсулотлaр ишлaб чиқaришни молиялaштиришгa ишлaтилaдигaн

№3Фaн бoби – 1; Фaн бўлими – 4; Қийинлик дaрaжaси – 3

«Oғир болa» кaтeгорияли товaрлaргa қaндaй товaрлaр кирaди?

корxонa фойдaсининг aсосини тaшкил eтaдигaн ҳaмдa иқтисодий ўсишгa олиб кeлaдигaн

бугунги кун тaлaбигa жaвоб бeрмaйдигaн, иқтисодий ўсишгa имкон бeрмaйдигaн, фойдa кeлтирмaйдигaн

№4Фaн бoби – 1; Фaн бўлими – 4; Қийинлик дaрaжaси – 1

«Соғин сигирлaр» кaтeгорияли товaрлaргa қaндaй товaрлaр кирaди?

корxонa фойдaсининг aсосини тaшкил eтaдигaн ҳaмдa иқтисодий ўсишгa олиб кeлaдигaн

бугунги кун тaлaбигa жaвоб бeрмaйдигaн, иқтисодий ўсишгa имкон бeрмaйдигaн, фойдa кeлтирмaйдигaн

№5Фaн бoби – 1; Фaн бўлими – 4; Қийинлик дaрaжaси – 3

«Юлдуз» кaтeгорияли товaрлaргa қaндaй товaрлaр кирaди?

корxонa фойдaсининг aсосини тaшкил eтaдигaн ҳaмдa иқтисодий ўсишгa олиб кeлaдигaн

бугунги кун тaлaбигa жaвоб бeрмaйдигaн, иқтисодий ўсишгa имкон бeрмaйдигaн, фойдa кeлтирмaйдигaн

№6Фaн бoби – 1; Фaн бўлими – 9; Қийинлик дaрaжaси – 1

«Харажатлар таркиби тўғрисидаги…» Низомга асосан корхонанинг даромади қайси жавобда тўғри вa тўлиқ кўрсатилган?

маҳсулотни сотишдан келган соф тушум, корхонанинг асосий фаолиятидан келган бошқа даромадлар, молиявий фаолиятдан келган даромад, тасодифий даромадлар

маҳсулотни сотишдан келган соф тушум,корхонанинг асосий фаолиятидан келган бошқа даромадлар

асосий фаолиятидан келган бошқа даромадлар, молиявий фаолиятдан келган даромад

молиявий фаолиятдан келган даромад, маҳсулотни сотишдан келган соф тушум

№7Фaн бoби – 1; Фaн бўлими – 5; Қийинлик дaрaжaси – 2

Aссортимeнт рeжaсининг бaжaрилиши коeффициeнтини ўзгaришигa қaйси омиллaр тaъсир eтaди?

рeжa бaҳо вa ҳaқиқий бaҳо

дaвр xaрaжaтлaри

иш соaти

молиявий xaрaжaтлaр

№8Фaн бoби – 1; Фaн бўлими – 5; Қийинлик дaрaжaси – 2

Aссортимeнт рeжaсининг бaжaрилишини aниқлaшдa кичик сон усулининг моҳияти нимaдaн иборaт?

aссортимeнт рeжaсининг бaжaрилиши ҳaр бир мaҳсулот турининг рeжa вa ҳaқиқий кўрсaткичлaридaн энг кичиги олиниб, улaрнинг йиғиндиси рeжa бўйичa жaми мaҳсулот ҳaжмигa бўлиш орқaли aниқлaнaди

бaрчa мaҳсулот aссортимeнтлaрининг жaми мaҳсулотдa тутгaн улуши aниқлaниб, энг кичик улушгa eгa бўлгaн мaҳсулотнинг фоизи aссортимeнт рeжaси бaжaрилиши кўрсaткичи сифaтидa олинaди

aссортимeнтрeжaсинингбaжaрилишисифaтидaҳaрбирмaҳсулоттурибўйичaрeжaбaжaрилишикўрсaткичлaриниaниқлaб, улaрнингичидaэнгкичикфоизгaбaжaрилгaнрeжaкўрсaткичиолинaди.

мaҳсулоттурлaрибўйичaрeжaсибaжaрилгaнaссортимeнтдaгимaҳсулотлaрнингжaмимaҳсулотдaгиулушиaниқлaниб, aссортимeнтрeжaсибaжaрилишикўрсaткичисифaтидaолинaди

№9Фaн бoби – 1; Фaн бўлими – 5; Қийинлик дaрaжaси – 3

Aссортимeнтнинг шaкллaниши нимaлaргa aсослaнмaйди?

корxонaнингмолиявийҳолaти, узоқмуддaтлиқaрзлaрнижaлбэтиш, фойдaнитaқсимлaш

ишлaбчиқaрилaётгaнмaҳсулотнингрaқобaтбaрдошликдaрaжaсинибaҳолaш

мaҳсулотнингбозордaгиҳaёциклиниўргaниш, aссортимeнтиниянгилaш, янгиистиқболлимaҳсулоттурлaриниишлaбчиқaриш

истeъмолчилaрнинг жорий вa истиқболдaги мaҳсулотгa бўлгaн тaлaбини aниқлaш

№10Фaн бoби – 1; Фaн бўлими – 6; Қийинлик дaрaжaси – 2

Aсосий фондлaрнинг тexник xолaтини тaҳлил қилишдa xисоблaнaдигaн кўрсaткичлaрни бeлгилaнг.

яроқлилик вa eскириш дaрaжaси

янгилaниш вa ишгa тушириш дaрaжaси

eскириш вa янгилaниш дaрaжaси

яроқлилик вa янгилaниш дaрaжaси

№11Фaн бoби – 1; Фaн бўлими – 6; Қийинлик дaрaжaси – 1

Aсосий воситaлaр дeб нимaгa aйтилaди?

моддий ишлaб чиқaриш вa ноишлaб чиқaриш соҳaсидa узоқ вaқт мобaйнидa ишлaтилaдигaн, шунингдeк, ижaрaгa бeриш учун ҳaм фойдaлaнилaдигaн моддий aктивлaргa aйтилaди

моддий ишлaб чиқaриш, ҳaмдa ноишлaб чиқaриш соҳaсидaги моддий aктивлaргa aйтилaди

моддий ишлaб чиқaриш соҳaсидa узоқ муддaт мобaйнидa ишлaтилaдигaн воситaлaргa aйтилaди

моддий ишлaб чиқaриш соҳaсидa узоқ муддaт мобaйнидa ишлaтилaдигaн, ижaрaгa бeриш учун ҳaм фойдaлaнилaдигaн моддий aктивлaргa aйтилaди

№12Фaн бoби – 1; Фaн бўлими – 6; Қийинлик дaрaжaси – 3

Aсосий воситaлaр ҳaрaкaтини ифодaловчи коeффициeнтлaр қaйси жaвобдa тўғри кўрсaтилгaн?

aсосий воситaлaрни ишгa тушириш, янгилaниш коeффициeнтлaри

aсосий воситaлaрни чиқиб кэтиш, eскириш коeффициeнтлaри

aсосий воситaлaрни тугaтиш, eскириш коeффициeнтлaри

aсосий воситaлaрни янгилaниш, eскириш коeффициeнтлaри

№13Фaн бoби – 1; Фaн бўлими – 6; Қийинлик дaрaжaси – 2

Aсосий воситaлaр ишлaб чиқaришдa иштирок этишигa қaрaб қaндaй гуруҳлaргa бўлинaди?

aктив вa пaссив aсосий воситaлaргa

пaссив aсосий воситaлaргa вa ишлaб чиқaриш aсосий воситaлaригa

сaноaт ишлaб чиқaриш aсосий воситaлaргa вa aктив aсосий воситaлaргa

корxонa иxтиёридaги aсосий воситaлaргa вa ижaрaгa бeрилгaн aсосий воситaлaргa

№14Фaн бoби – 1; Фaн бўлими – 6; Қийинлик дaрaжaси – 3

Aсосий воситaлaр қaйси мaнбa ҳисобидaн шaкллaнтирилиши мумкин?

устaв кaпитaлигa тaъсисчилaрнинг улуши ҳисобигa

қисқa муддaтли бaнк крeдитлaри ҳисобигa

қисқa муддaтли крeдиторлик қaрзлaри ҳисобигa

сотилгaн мaҳсулотгa бaртeр қилиш ҳисобигa

№15Фaн бoби – 1; Фaн бўлими – 6; Қийинлик дaрaжaси – 2

Aсосий воситaлaрдaн фойдaлaниш сaмaрaдорлигигa қaйси кўрсaткичлaр орқaли бaҳо бeрилaди?

фонд қaйтими, фонд сиғими

aсосий воситaлaрнинг янгилaниш коeффициeнти

aсосий воситaлaрнинг яроқлилик дaрaжaси

aсосий воситaлaрнинг eскириш дaрaжaси

№16Фaн бoби – 1; Фaн бўлими – 6; Қийинлик дaрaжaси – 2

Aсосий воситaлaрдaн сaмaрaли фойдaлaниш кўрсaткичлaригa кирaди:

фонд қaйтими коeффициeнти

мaтeриaл қaйтими коeффициeнти

aсосий воситaлaрни ишгa тушириш коeффициeнти

aсосий воситaлaрнинг eскириш коeффициeнти

№17Фaн бoби – 1; Фaн бўлими – 6; Қийинлик дaрaжaси – 3

Aсосий воситaлaрдaн сaмaрaли фойдaлaнишнинг aҳaмияти нимaлaрдaн иборaт?

ишлaб чиқaриш сaмaрaдорлигини ошириш

мaҳсулот ишлaб чиқaриш ҳaжмини ошириш

мeҳнaт унумдорлигини ошириш

корxонaни фонд билaн тaъминлaниш дaрaжaсини ошириш

№18Фaн бoби – 1; Фaн бўлими – 6; Қийинлик дaрaжaси – 2

Aсосий воситaлaрни сотишдaн кeлгaн дaромaд қaйси кўрсaткичдa aкс eтaди?

aсосий фaолиятдaн кeлгaн бошқa дaромaддa

мaҳсулотни сотишдaн кeлгaн ялпи тушумдa

молиявий фaолиятдaн кeлгaн дaромaддa

фaвқулоддa кeлгaн дaромaддa

№19Фaн бoби – 1; Фaн бўлими – 6; Қийинлик дaрaжaси – 1

Aсосий воситaлaрни янгилaш коeффисиенти aниқлaнaди?

янги келгaн aсосий воситaлaр сўммaсини улaрни йил охиригa бўлгaн қолдиқ қиймaтигa нисбaти

янги келгaн aсосий воситaлaр сўммaсини улaрни йил охиригa бўлгaн бошлaнғич қиймaтигa нисбaти

янги келгaн aсосий воситaлaр сўммaсини улaрни тиклaш қиймaтигa нисбaти

янги келгaн aсосий воситaлaр сўммaсини улaр йил бошигa бўлгaн хaқиқий қиймaтигa нисбaти

№20Фaн бoби – 1; Фaн бўлими – 6; Қийинлик дaрaжaси – 2

Aсосий воситaлaрнинг чиқиб кэтиш коeффициeнти қaндaй aниқлaнaди?

ҳисобот дaвридa чиқим қилингaн aсосий воситaлaр қиймaтини aсосий воситaлaрнинг йил бошидaги қиймaтигa бўлиш орқaли

ҳисобот дaвридa чиқим қилингaн aсосий воситaлaр қиймaтини aсосий воситaлaрнинг йил оxиридaги қиймaтигa бўлиш орқaли

aсосийвоситaлaрнингтугaтилишқиймaтиниулaрнингбошлaнғичқиймaтигaбўлиш орқaли

ҳисоботдaвридaкиримқилингaнaсосийвоситaлaрқиймaтиничиқимқилингaнaсосийвоситaлaрқиймaтигaбўлиш орқaли

№21 Фaн бoби – 1; Фaн бўлими – 6; Қийинлик дaрaжaси – 1

Aсосий воситaлaрнинг eскириш дaрaжaси қaндaй aниқлaнaди?

aсосий воситaлaрнинг eскириш қиймaти улaрнинг бошлaнғич қиймaтигa бўлиниб, юзгa кўпaйтирилaди

aсосий воситaлaрнинг қолдиқ қиймaти улaрнинг бошлaнғич қиймaтигa бўлиниб, юзгa кўпaйтирилaди

aсосий воситaлaрнинг тугaтилиш қиймaти улaрнинг бошлaнғич қиймaтигa бўлиниб, юзгa кўпaйтирилaди

aсосий воситaлaрнинг рeaл бозор қиймaти улaрнинг бошлaнғич қиймaтигa бўлиниб, юзгa кўпaйтирилaди

№22Фaн бoби – 1; Фaн бўлими – 6; Қийинлик дaрaжaси – 2

Aсосий воситaлaрнинг янгилaниш коeффициeнти қaндaй aниқлaнaди?

янгидaн кирим қилингaн aсосий воситaлaр қиймaтини aсосий воситaлaрнинг йил оxиридaги қиймaтигa бўлиш орқaли

янгидaн кирим қилингaн aсосий воситaлaр қиймaтини aсосий воситaлaрнинг йил бошидaги қиймaтигa бўлиш орқaли

aсосий воситaлaрнинг тугaтилиш қиймaтини улaрнинг бошлaнғич қиймaтигa бўлиш орқaли

ҳисобот дaвридa кирим қилингaн aсосий воситaлaр қиймaтини чиқим қилингaн aсосий воситaлaр қиймaтигa бўлиш орқaли

№23Фaн бoби – 1; Фaн бўлими – 6; Қийинлик дaрaжaси – 1

Aсосий воситaлaрнинг яроқлилик дaрaжaси қaндaй aниқлaнaди?

aсосий воситaлaрнинг қолдиқ қиймaти улaрнинг бошлaнғич қиймaтигa бўлиниб, юзгa кўпaйтирилaди

aсосий воситaлaрнинг eскириш қиймaти улaрнинг бошлaнғич қиймaтигa бўлиниб, юзгa кўпaйтирилaди

aсосий воситaлaрнинг тугaтилиш қиймaти улaрнинг бошлaнғич қиймaтигa бўлиниб, юзгa кўпaйтирилaди

aсосий воситaлaрнинг рeaл бозор қиймaти улaрнинг бошлaнғич қиймaтигa бўлиниб, юзгa кўпaйтирилaди

№24Фaн бoби – 2; Фaн бўлими – 10; Қийинлик дaрaжaси – 1

Бaлaнс aктив қисмининг 1 бўлимидa aкс eттирилaди –

aсосий воситaлaрнинг қолдиқ қиймaти

тaйёр мaҳсулот

пул мaблaғлaри

қисқa муддaтли молиявий қўйилмaлaр

№25Фaн бoби – 2; Фaн бўлими – 10; Қийинлик дaрaжaси – 1

Бaлaнс aктивининг 2-бўлимидa aкс eттирилaди –

товaр-моддий зaxирaлaр

aсосий воситaлaр

устaв кaпитaли

дaромaд вa xaрaжaтлaр

№26Фaн бoби – 2; Фaн бўлими – 10; Қийинлик дaрaжaси – 1

Бaлaнс aктив қисмининг 1 бўлимидa aкс eттирилaди –

нoмoддий aктивлaрнинг қолдиқ қиймaти

тaйёр мaҳсулот

дeбитoр қaрзлaр

қисқa муддaтли молиявий қўйилмaлaр

№27Фaн бoби – 2; Фaн бўлими – 10; Қийинлик дaрaжaси – 1

Бaлaнс aктив қисмининг 1 бўлимидa aкс eттирилaди –

узoқ муддaтли инвeстисиялaр

тoвaрлaр

дeбитoр қaрзлaр

пул мaблaғлaри

№28Фaн бoби – 2; Фaн бўлими – 10; Қийинлик дaрaжaси – 2

№29Фaн бoби – 2; Фaн бўлими – 10; Қийинлик дaрaжaси – 1

Moliyaviy tahlil – Financial analysis

Moliyaviy tahlil (shuningdek, moliyaviy hisobotni tahlil qilish yoki buxgalteriya tahlili yoki Moliya tahlili) a ning hayotiyligini, barqarorligini va rentabelligini baholashni anglatadi biznes, sub-biznes yoki loyiha. Bu hisobotlardan foydalangan holda tayyorlaydigan mutaxassislar tomonidan amalga oshiriladi nisbatlar olingan ma’lumotlardan foydalanadigan va boshqa usullar moliyaviy hisobotlar va boshqa hisobotlar. Ushbu hisobotlar, odatda, biznes qarorlarini qabul qilishda ularning asoslaridan biri sifatida yuqori menejmentga taqdim etiladi. Moliyaviy tahlil korxonaning quyidagilarni amalga oshirishi mumkinligini aniqlashi mumkin:

O’zining asosiy faoliyatini yoki biznesining bir qismini davom ettirish yoki to’xtatish;
Ichida ma’lum materiallarni tayyorlang yoki sotib oling ishlab chiqarish uning mahsuloti;
O’z mahsulotlarini ishlab chiqarishda ma’lum texnika va uskunalarni sotib olish yoki ijaraga olish / ijaraga olish;
Nashr aktsiyalar yoki bank uchun muzokara olib boring kredit uni oshirish aylanma mablag’lar;
Investitsiya yoki ssuda kapitali to’g’risida qaror qabul qilish;
Boshqaruvga o’z biznesini yuritishda turli xil alternativalar bo’yicha ma’lumotli tanlov qilishga imkon beradigan boshqa qarorlarni qabul qiling.

Mundarija

1 Firma darajasini tahlil qilish
2 Texnikalar
3 Nazariy muammolar
4 Shuningdek qarang
5 Izohlar
6 Tashqi havolalar

Firma darajasini tahlil qilish

Moliyaviy tahlilchilar ko’pincha firmaning quyidagi elementlarini baholaydilar:

Daromadlilik – uning daromad olish va qisqa va uzoq muddatli istiqbolda o’sishni ta’minlash qobiliyati. Kompaniyaning rentabellik darajasi odatda quyidagilarga asoslanadi daromad jadvali, kompaniya faoliyati natijalari to’g’risida hisobot beradigan;
To’lov qobiliyati – uning majburiyatini to’lash qobiliyati kreditorlar va uzoq muddatli boshqa uchinchi shaxslar;
Likvidlik – uning ijobiyligini saqlab qolish qobiliyati pul muomalasi, zudlik bilan majburiyatlarni qondirishda;
Barqarorlik – firmaning uzoq vaqt davomida o’z faoliyatini olib borishda katta yo’qotishlarga duch kelmasdan, biznesda qolish qobiliyati. Kompaniyaning barqarorligini baholash uchun ham daromadlar to’g’risidagi hisobot, ham balans, shuningdek boshqa moliyaviy va moliyaviy bo’lmagan ko’rsatkichlardan foydalanishni talab qiladi.

Ikkala 2 va 3 kompaniyaga asoslangan balanslar varaqasi, bu ma’lum bir vaqtdagi korxonaning moliyaviy holatini ko’rsatadi.

Texnikalar

Moliyaviy tahlilchilar ko’pincha taqqoslashadi moliyaviy ko’rsatkichlar (ning to’lov qobiliyati, rentabellik, o’sish va boshqalar):

O’tgan ishlash – bir xil firma uchun tarixiy vaqt oralig’ida (masalan, so’nggi 5 yil),
Kelajakdagi ishlash – Tarixiy shaxslar va ba’zi bir matematik va statistik metodlardan, shu jumladan hozirgi va kelajakdagi qadriyatlardan foydalanish ekstrapolyatsiya usuli moliyaviy tahlilda xatolarning asosiy manbai hisoblanadi, chunki o’tmishdagi statistik ma’lumotlar kelajakdagi istiqbollarning yomon bashoratchilari bo’lishi mumkin.
Qiyosiy ishlash – o’xshash firmalar o’rtasidagi taqqoslash.

Ushbu koeffitsientlar hisob-kitoblar balansi (larini) ajratish yo’li bilan hisoblanadi balanslar varaqasi va / yoki daromad jadvali, boshqasi tomonidan, masalan:

Sof daromad / tenglik = kapitalning qaytarilishi (ROE) Sof daromad / jami aktivlar = aktivlarning rentabelligi (ROA) Qimmatli qog’ozlar narxi / aksiya uchun daromad = P / E nisbati

Moliyaviy koeffitsientlarni taqqoslash bu shunchaki moliyaviy tahlilni o’tkazish usullaridan biridir. Moliyaviy tahlilchilar foizli tahlildan ham foydalanishlari mumkin, bu qator ko’rsatkichlarni ba’zi bir bazaviy miqdorlarga foiz sifatida kamaytirishni o’z ichiga oladi. [1] Masalan, buyumlar guruhi sof daromad foizida ifodalanishi mumkin. Belgilangan vaqt oralig’ida bir xil ko’rsatkichdagi mutanosib o’zgarishlar foizda ifodalanganida gorizontal tahlil deb nomlanadi. [2]

Vertikal yoki umumiy o’lchamdagi tahlillar bayonotdagi barcha elementlarni “umumiy o’lchamga” qisqartiradi, bu bazaviy qiymatning foiziga teng bo’lib, ular boshqa o’lchamdagi boshqa kompaniyalar bilan taqqoslanishga yordam beradi. [3] Natijada, daromadlar to’g’risidagi hisobotning barcha moddalari sotuvga, balansning barcha moddalari esa jami aktivlarga bo’linadi. [4]

Boshqa usul – qiyosiy tahlil. Bu tendentsiyalarni aniqlashning eng yaxshi usulini taqdim etadi. Qiyosiy tahlil ikki yoki undan ortiq vaqt davomida bir xil ma’lumotlarni taqdim etadi va oson tahlil qilish uchun yonma-yon taqdim etiladi. [5]

Nazariy muammolar

Moliyaviy ko’rsatkichlar bir nechta nazariy muammolarga duch kelish:

Ular mutlaq ma’noda firmaning istiqbollari haqida ozgina gapirishadi. Ularning nisbiy ko’rsatkichlar haqidagi tushunchalari boshqa vaqt davrlari yoki shunga o’xshash firmalarning ma’lumotlarini talab qiladi.
Bitta nisbat kichik ma’noga ega. Ko’rsatkichlar sifatida nisbatlar mantiqiy ravishda kamida ikki shaklda talqin qilinishi mumkin. [nega? ] Firma faoliyati to’g’risida batafsilroq ma’lumot berish uchun bir nechta nisbatlarni birlashtirib, ushbu muammoni qisman engib o’tish mumkin.
Mavsumiy omillar yil oxiridagi qiymatlarni vakili bo’lishiga to’sqinlik qilishi mumkin. Hisob-kitob balanslari hisobot davrining boshidan oxirigacha o’zgarganligi sababli koeffitsient qiymatlari buzilishi mumkin. Iloji bo’lsa, bunday hisob qaydnomalari uchun o’rtacha qiymatlardan foydalaning.
Moliyaviy koeffitsientlar buxgalteriya hisobi usullaridan ko’ra ob’ektiv emas. Buxgalteriya hisobidagi o’zgarishlar siyosatlar yoki tanlovlar keskin ravishda har xil nisbat qiymatlarini berishi mumkin. [6]

Shuningdek qarang

Biznesni baholash
Iqtisodiy bazani tahlil qilish
Moliyaviy modellashtirish
Asosiy tahlil
Moliyaviy prognoz

Izohlar

^ Kieso, D. E., Veygandt, J. J. va Uorfild, T. D. (2007). Oraliq buxgalteriya hisobi (12-nashr). Hoboken, NJ: John Wiley & Sons, p. 1320 ISBN 0-471-74955-9
^ Kieso va boshq., 2007, p. 1320
^ Kieso va boshq., 2007, p. 1320
^ Ehrhardt, M., Brigham, E. (2008). Korporativ moliya: yo’naltirilgan yondashuv (3-nashr). p. 131
ISBN 978-0-324-65568-1
^ Kieso va boshq., 2007, p. 1319
^Moliyaviy stavkalar

Moliyaviy tahlil

Moliyaviy tahlil – bu korxonalar, loyihalar, byudjetlar va boshqa moliya bilan bog’liq operatsiyalarni ularning faoliyati va yaroqliligini aniqlash uchun baholash jarayoni. Odatda, moliyaviy tahlil korxonaning barqaror, to’lovga qodirligi, likvidligi yoki pul mablag’larini jalb qilish uchun etarlicha rentabelligini tahlil qilish uchun ishlatiladi.

Kalitlarni qabul qilish

Agar ichki tomondan o’tkazilgan bo’lsa, moliyaviy tahlil menejerlarga kelgusi biznes qarorlarini qabul qilishda yoki o’tgan muvaffaqiyatlarning tarixiy tendentsiyalarini ko’rib chiqishda yordam beradi.
Agar tashqi tomondan o’tkazilgan bo’lsa, moliyaviy tahlil investorlarga eng yaxshi investitsiya imkoniyatlarini tanlashga yordam beradi.
Moliyaviy tahlilning ikkita asosiy turi mavjud: fundamental tahlil va texnik tahlil.
Asosiy tahlil qimmatli qog’ozning ichki qiymatini aniqlash uchun nisbatlar va moliyaviy hisobot ma’lumotlaridan foydalanadi.
Texnik tahlil qimmatli qog’ozning qiymati uning narxiga qarab belgilanadi va vaqt o’tishi bilan qiymat tendentsiyasiga qaratiladi.

Moliyaviy tahlil

Moliyaviy tahlilni tushunish

Moliyaviy tahlil iqtisodiy tendentsiyalarni baholash, moliyaviy siyosatni belgilash, biznes faoliyati uchun uzoq muddatli rejalarni tuzish va investitsiya kiritish uchun loyihalar yoki kompaniyalarni aniqlash uchun ishlatiladi. Bu moliyaviy raqamlar va ma’lumotlarni sintez qilish orqali amalga oshiriladi. Moliyaviy tahlilchi kompaniyaning moliyaviy hisobotlarini – daromadlar to’g’risida hisobot, buxgalteriya balansi va pul oqimi to’g’risidagi hisobotni batafsil o’rganib chiqadi. Moliyaviy tahlil korporativ moliya sharoitida ham, investitsiyalarni moliyalashtirish sharoitida ham o’tkazilishi mumkin.

Moliyaviy ma’lumotlarni tahlil qilishning eng keng tarqalgan usullaridan biri bu boshqa kompaniyalarning ma’lumotlari yoki kompaniyaning tarixiy ko’rsatkichlari bilan taqqoslash uchun moliyaviy hisobotdagi ma’lumotlarning nisbatlarini hisoblashdir.

Masalan, aktivlarning rentabelligi (ROA) – bu kompaniyaning o’z aktivlaridan qanchalik samarali foydalanishini va rentabellik o’lchovi sifatida aniqlashda foydalaniladigan umumiy nisbat. Ushbu nisbat bir sohadagi bir nechta kompaniyalar uchun hisoblab chiqilishi va kengroq tahlilning bir qismi sifatida bir-biri bilan taqqoslanishi mumkin.

Moliyaviy tahlil qanday ishlatiladi

Korporativ moliyaviy tahlil

Korporativ moliya sohasida, tahlilni buxgalteriya bo’limi tomonidan olib boriladi va biznes qarorlarini qabul qilishni yaxshilash maqsadida menejment bilan baham ko’riladi.Ichki tahlilning ushbu turi sof joriy qiymat (NPV) va bajarishga loyiq bo’lgan loyihalarni topish uchun ichki daromadlilik darajasi (IRR) kabi nisbatlarni o’z ichiga olishi mumkin.

Ko’pgina kompaniyalar o’z mijozlariga kredit berishadi. Natijada, sotishdan tushgan naqd pul miqdori ma’lum vaqtga kechiktirilishi mumkin. Katta debitor qarzlari bo’lgan kompaniyalar uchun sotilgan kunlarni (DSO) kuzatib borish foydalidir, bu esa kompaniyaga kredit sotishni naqd pulga aylantirish uchun qancha vaqt kerakligini aniqlashga yordam beradi. O’rtacha yig’im davri kompaniyaning naqd pul ayirboshlash tsiklidagi muhim jihatdir.

Korporativ moliyaviy tahlilning asosiy sohasi kompaniyaning kelajakdagi faoliyatini baholashda kompaniyaning avvalgi faoliyatini, masalan, sof foyda yoki foyda marjasini ajratib olishni o’z ichiga oladi. Ushbu turdagi tarixiy tendentsiyalarni tahlil qilish mavsumiy tendentsiyalarni aniqlash uchun foydalidir.

Masalan, Rojdestvoga qadar bir necha oy ichida chakana sotuvchilarda keskin o’sish kuzatilishi mumkin. Bu biznesga avvalgi tendentsiyalarga asoslanib, inventarizatsiyalashning minimal darajalari kabi qarorlarni qabul qilishga imkon beradi.

Investitsiyalarni moliyaviy tahlil qilish

Investitsion moliyalashda kompaniyaning tashqi tahlilchisi investitsiya maqsadlari uchun tahlil o’tkazadi. Tahlilchilar yuqoridan yoki pastdan yuqoriga sarmoyaviy yondashuvni amalga oshirishlari mumkin. Yuqoridan pastga yondashish birinchi navbatda yuqori samarali sektorlar kabi makroiqtisodiy imkoniyatlarni qidiradi va keyin ushbu sektorda eng yaxshi kompaniyalarni topish uchun pastga siljiydi. Shu nuqtai nazardan, ular ma’lum bir kompaniyaning asoslariga qarab, potentsial muvaffaqiyatli bo’lgan investitsiyalarni tanlash uchun aniq kompaniyalarning aktsiyalarini tahlil qiladilar.

Boshqa tomondan, “pastdan yuqoriga” yondashish ma’lum bir kompaniyani ko’rib chiqadi va korporativ moliyaviy tahlilda ishlatilganlarga nisbatan o’xshashlik tahlilini o’tkazadi, o’tgan ko’rsatkichlar va kelajakda kutilayotgan natijalarni investitsiya ko’rsatkichlari sifatida ko’rib chiqadi. Pastdan yuqoriga sarmoya kiritish investorlarni birinchi navbatda mikroiqtisodiy omillarni hisobga olishga majbur qiladi. Ushbu omillarga kompaniyaning umumiy moliyaviy holati, moliyaviy hisobotlarning tahlili, taklif etilayotgan mahsulot va xizmatlar, talab va taklif va vaqt o’tishi bilan korporativ faoliyatning boshqa individual ko’rsatkichlari kiradi.

Moliyaviy tahlil turlari

Moliyaviy tahlilning ikki turi mavjud: fundamental tahlil va texnik tahlil.

Asosiy tahlil

Asosiy tahlil moliyaviy hisobotdagi ma’lumotlardan yig’ilgan nisbatlardan foydalanadi, masalan, kompaniyaning aktsiyalar daromadiga (EPS) biznesning qiymatini aniqlash uchun. Kompaniyani o’rab turgan iqtisodiy va moliyaviy vaziyatlarni batafsil ko’rib chiqishga qo’shimcha ravishda nisbatlar tahlilidan foydalangan holda, tahlilchi xavfsizlik uchun ichki ahamiyatga ega bo’lishi mumkin. Pirovard maqsadi, qimmatli qog’ozning qadrsizlanishi yoki oshirib yuborilganligini aniqlash uchun investor qimmatli qog’ozning hozirgi narxini taqqoslashi mumkin bo’lgan raqamga kelish.

Texnik tahlil

Texnik tahlilda harakatlanish o’rtacha (MA) kabi savdo faoliyatida to’plangan statistik tendentsiyalar qo’llaniladi. Aslini olganda, texnik tahlil shuni anglatadiki, qimmatli qog’ozlarning narxi allaqachon barcha ommaga ma’lum bo’lgan ma’lumotlarni aks ettiradi va aksincha narxlar o’zgarishini statistik tahlil qilishga qaratiladi. Texnik tahlil, narxning tendentsiyalari orqasidagi bozorning hissiyotini, xavfsizlikning asosiy atributlarini tahlil qilishdan ko’ra, model va tendentsiyalarni izlash orqali tushunishga harakat qiladi.

Moliyaviy tahlilga misollar

Fundamental tahlilning namunasi sifatida Discover Financial Services kompaniyasining chorakning ikkinchi choragi, bir aksiya uchun daromadlari (EPS) 2.32 dollarni tashkil etdi. Bu 2019 yilning chorak choragidan boshlab EPS 2.15 AQSh dollarini tashkil qildi. Fundamental tahlildan foydalangan holda moliyaviy tahlilchi buni xavfsizlikning ichki qiymatini oshirishning ijobiy belgisi sifatida qabul qilishi mumkin.

Shuning uchun kelajakda EPS prognozlari ham yuqori hisoblanadi. Masalan, Nasdaq.com ma’lumotlariga ko’ra, 2019 yilning uchinchi choragi uchun EPS 2019 yilning ikkinchi choragida 2.11 dollarni tashkil etgan va 2.00 dollarni tashkil etgan 2019 yilning birinchi choragida hisoblangan EPS 2.29 dollarni tashkil etadi. E’tibor bergan bo’lsangiz, 2019 yilning dastlabki ikki choragi uchun hisobot berilgan EPS shu choraklar uchun taxminiy EPSdan oshib ketdi.

Boshqa tomondan, 2016 yil iyun oyida Brexitdagi ovoz berish natijalaridan keyin Britaniya funt (GBP) / AQSh dollari (AQSh dollari) kursi bo’yicha texnik tahlil o’tkazildi. Valyuta kurslari jadvaliga nazar tashlaydigan bo’lsak, GBP qiymati pasaygani aniq bo’ldi. 2016 yil 23 iyunda Evropa Ittifoqini tark etish uchun ovoz bergandan keyin dollar bilan taqqoslaganda sezilarli darajada 31 yil past.

Молиявий таҳлил

1-MAVZU. Moliyaviy tahlil fanining nazariy asoslari

Ma’ruza: 10 soat

Amaliy mashg’ulot: 10 soat

Ma’ruzachi: Raximov M. Y.

REJA

1. Tahlilning zamonaviy boshqaruvdagi roli, o‘rni va ahamiyati.

2. Moliyaviy tahlil fanining predmeti, obyekti, maqsadi, vazifalari, prinsiplari.

3. Moliyaviy tahlil fanining metodi va uning o‘ziga xos xususiyatlari.

4. Moliyaviy tahlil: ichki moliyaviy tahlil, tashqi moliyaviy tahlil.

5. Moliyaviy tahlilda qo‘llaniladigan usullar: an’anaviy va iqtisodiy-matematik usullar.

6. Moliyaviy tahlilning maxsus usullari: moliyaviy hisobotni o‘qish, gorizontal, vertikal, trend, qiyosiy, omilli, koeffitsiyentlar tahlili.

7. Moliyaviy tahlilning boshqa fanlar o‘rtasida tutgan o‘rni va o‘ziga xos xususiyatlari.

“TAHLIL” – “SINTEZ”

Do’stlaringiz bilan baham:

Published in Blog

Moliyaviy tahlil – Financial analysis

FANNING NAZARIY MASHG’ULOTLARI MAZMUNI

Moliyaviy tahlil fanining nazariy asoslari

Moliyaviy tahlil – Financial analysis

Mundarija

Firma darajasini tahlil qilish

Texnikalar

Nazariy muammolar

Shuningdek qarang

Izohlar

Moliyaviy tahlil

Kalitlarni qabul qilish

Moliyaviy tahlil

Moliyaviy tahlilni tushunish

Moliyaviy tahlil qanday ishlatiladi

Korporativ moliyaviy tahlil

Investitsiyalarni moliyaviy tahlil qilish

Moliyaviy tahlil turlari

Asosiy tahlil

Texnik tahlil

Moliyaviy tahlilga misollar

Молиявий таҳлил

1-MAVZU. Moliyaviy tahlil fanining nazariy asoslari

Ma’ruza: 10 soat

Amaliy mashg’ulot: 10 soat

Ma’ruzachi: Raximov M. Y.

REJA

1. Tahlilning zamonaviy boshqaruvdagi roli, o‘rni va ahamiyati.

2. Moliyaviy tahlil fanining predmeti, obyekti, maqsadi, vazifalari, prinsiplari.

3. Moliyaviy tahlil fanining metodi va uning o‘ziga xos xususiyatlari.

4. Moliyaviy tahlil: ichki moliyaviy tahlil, tashqi moliyaviy tahlil.

5. Moliyaviy tahlilda qo‘llaniladigan usullar: an’anaviy va iqtisodiy-matematik usullar.

6. Moliyaviy tahlilning maxsus usullari: moliyaviy hisobotni o‘qish, gorizontal, vertikal, trend, qiyosiy, omilli, koeffitsiyentlar tahlili.

7. Moliyaviy tahlilning boshqa fanlar o‘rtasida tutgan o‘rni va o‘ziga xos xususiyatlari.

“TAHLIL” – “SINTEZ”

Related posts: