Press "Enter" to skip to content

Olimpiadaning tarixi

Boshlang’ich ta’lim yo’nalishining umumiy tavsifi

Olimpiada ona tili 10 sinf

Горячая линия: +(99872) 226 68 10

Образовательная программа 3+1

Добро пожаловать за совместную образовательную программу с Белорусским государственным педагогическим университетом!

Новый год – это возможность для новых целей!

С Новым 2023 годом!

Готовых сыновей всегда под защитой, Родина!

14 января — День защитника Отечества!

Boshlang’ich ta’lim yo’nalishining umumiy tavsifi

Ta’lim shakillari: kunduzgi
Beriladigan daraja: bakalavr
Ta’lim tillari: o’zbek, rus
Dastur kodi: 60111500
Dastur davomiyligi: 4 yil
Dastur nomi: Boshlang’ich ta’lim

Boshlang’ich ta’lim yo’nalishi ta’lim oluvchi bir semester davomida 30 kreditni, bir o’quv yili bo’yicha 60 kreditni to’plashi zarur. O’qish muddati 4 yil bo’lib, talaba dastur yakunlangangunga qadar 240 kredit to’lashi kerak.

Talaba uchun bir ECTS kreditning soatlardagi miqdori 1 kredit 30 akademik soatni tashkil etadi va talabaning bir yillik o’quv yuklamasi 60 kredit 1800 akademik soatdan iborat bo’ladi. Shundan – 50% auditoriya soati, 50% mustaqil ta’lim soatiga bo’linadi. Semestr davomida talaba tomonidan o’zlashtirilishi lozim bo’lgan kreditlar hajmi fanlar katalogida ko’rsatilgan majburiy va tanlov fanlarini o’z ichiga oladi.

60111500 – Boshlang’ich ta’lim yo’nalishi – umumiy o’rta ta’lim maktablari, o’rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalari uchun bakalavriat ta’lim yo’nalishi bo’yicha pedagogik kadr jarayonida foydalaniladigan fanlar, pedagogik faoliyat vositalari, usullari, metodlari; O’zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi vazirligi hamda Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi tarmoq ilmiy-tadqiqot institutlarida hamda mustaqil tadqiqotchi sifatida ilmiy-pedagogik tadqiqot ishlari bilan shug’ullanish;

60111500 – Boshlang’ich ta’lim yo’nalishi bitiruvchilarining kasbiy faoliyat turlari:

  • umumiy o’rta ta’lim maktablarining boshlang’ich sinflarida “Ona tili va o’qish savodxonligi”, “O’qish”, “Matematika”, “Texnologiya”, Geografiya tarkibidagi: “Tabiatshunoslik”, “Tabbiy fanlar”, “Tarbiya”, o’rta maxsus, kasb-hunar ta’lim muassasalarida kasbiy fanlaridan o’rnatilgan tartibda dars berish;
  • umumiy o’rta ta’lim maktablari, ixtisoslashtirilgan maktab, kasb-hunar kollejlari va maktabdan tashqari muassasalarida o’qituvchi (tashkilotchi) bo’lib ishlash;
  • ta’lim tizimida kabinet mudiri, laborant va unga tenglashtirilgan lavozimlarda ishlash;
  • mos ta’lim yo’nalishlar bo’yicha ta’limni amalga oshiruvchi vazirliklar, uning tarmoq boshqarmalari va muassasalarida metodist bo’lib ishlash;
  • ilmiy-tadqiqot tashkilotlarida kichik ilmiy xodim bo’lib ishlash;
  • mahalliy o’z-o’zini boshqarish organlari hamda joylardagi ma’naviyat va ma’rifat markazlarida ishlash;
  • boshlang’ich ta’lim pedagogikasi va texnologiyasi, o’qitishning didaktik vositalarini ishlab chiqish va amaliyotga joriy etish.

Boshlang’ich ta’lim yo’nalishi bitiruvchilari O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi tomonidan belgilanadigan magistratura mutaxassisligi bo’yicha ikki yildan kam bo’lmagan muddatda o’qishni davom ettirishi, oliy ta’limdan keyingi ta’lim (ikkinchi mutaxasislik)da davom ettirishi mumkin. Shuningdek, o’rnatilgan tartibda mustaqil tadqiqotchilik asosida ilmiy-tadqiqot ishlarini olib borishi mumkin.

I o’quv yili / 1-semester

Fan kodi Fanning malakaviy kodi Fan nomi Soat Kredit Tanlov turi
1.01 351Fal104 Falsafa 120 4 Majburiy fan
1.07 351MSVAX104 Mediasavodxonlik va axborot madaniyati 120 4 Majburiy fan
1.08 351UmPsix108 Umumiy psixologiya 120 4 Majburiy fan
1.12 351MK108 Mutaxassislikka kirish 240 8 Majburiy fan
1.10 351BTTar105 Boshlang’ich talimda tarbiya fan 180 6 Majburiy fan
1.27 351BBMTR103 Boshlang’ich matematika kursi 120 4 Majburiy fan
Jami: 900 30

I o’quv yili / 2-semester

Fan kodi Fanning malakaviy kodi Fan nomi Soat Kredit Tanlov turi
1.02 351AO’RT104 Amaliy o’zbek (rus) tili 120 4 Majburiy fan
1.03 351DTIY102 Davlat tilida ish yuritish (ECTS 2) 60 2 Majburiy fan
1.05 351O’EYT104 O’zbekistonning eng yangi tarixi 120 4 Majburiy fan
1.08 351UmPsix108 Umumiy psixologiya 120 4 Majburiy fan
1.09 351OTO’SUOM105 Ona tili-o’qish savodxonligi va uni o’qitish metodikasi 1 180 6 Majburiy fan
1.17 351MUO’M105 Matematika va uni o’qitish metodikasi 1 180 6 Majburiy fan
1.25 351XO’T103 Xusnixat o’qitish texnologiyasi 90 2 Majburiy fan
1.26 351BAN103 Bolalar adabiyoti nazariyasi 90 2 Majburiy fan
Jami: 900 30

II o’quv yili / 3-semester

Fan kodi Fanning malakaviy kodi Fan nomi Soat Kredit Tanlov turi
1.06 351YAFGJM204 Yosh fiziologiyasi va gigenyenasi 120 4 Majburiy fan
1.10 351OTO’SUOM105 Ona tili-o’qish savodxonligi va uni o’qitish metodikasi 2 120 4 Majburiy fan
1.15 351BTP208 Boshlang’ich ta’lim pedagogikasi 120 4 Majburiy fan
1.16 351TexTUO’M208 Texnologiya ta’limi va uni o’qitish metodikasi 120 4 Majburiy fan
1.18 351MUO’M105 Matematika va uni o’qitish metodikasi 2 120 4 Majburiy fan
2.01 351TBA204 Tibbiy bilim asoslari 120 4 Tanlov fan
Jami: 900 30

II o’quv yili / 4-semester

Fan kodi Fanning malakaviy kodi Fan nomi Soat Kredit Tanlov turi
1.10 351OTO’SUOM105 Ona tili-o’qish savodxonligi va uni o’qitish metodikasi 2 120 4 Majburiy fan
1.14 351InkTGP204 Inklyuziv ta’lim. Gospital pedagogika 120 4 Majburiy fan
1.15 351BTP208 Boshlang’ich ta’lim pedagogikasi 120 4 Majburiy fan
1.16 351TexTUO’M208 Texnologiya ta’limi va uni o’qitish metodikasi 120 4 Majburiy fan
1.18 351MUO’M105 Matematika va uni o’qitish metodikasi 2 120 4 Majburiy fan
2.02 351OTO’SST204 Ona tili va oqish savodxonligida sinfdan tashqari ishlar 120 4 Tanlov fan
Malakaviy va pedagogik amaliyot 180 6 Majburiy fan
Jami: 900 30

III o’quv yili / 5-semester

Fan kodi Fanning malakaviy kodi Fan nomi Soat Kredit Tanlov turi
1.11 351OTO’SUOM105 Ona tili-o’qish savodxonligi va uni o’qitish metodikasi 3 120 4 Majburiy fan
1.19 351MUO’M105 Matematika va uni o’qitish metodikasi 3 120 4 Majburiy fan
1.20 351TFNM308 Tabiiy fanlar nazariyasi va metodikasi 120 4 Majburiy fan
2.03 351IO’304 Ifodali o’qish 120 4 Majburiy fan
2.04 351BTMUIM304 Boshlang`ich ta’limda matn ustida ishlash metodikasi 120 4 Tanlov fan
2.04 351BTIVPS304 Boshlang’ich ta’limda imloviy va punktuasion savodxonlik 120 4 Tanlov fan
2.04 351BSAT304 Boshlang’ich sinflarda axborot texnologiyalari 120 4 Tanlov fan
2.05 351BSMDISSH304 Boshlang`ich sinf matematika darslarida iqtisodiy savodxonlikni shakllantirish 120 4 Tanlov fan
2.05 351YasDGM304 Yasashga doir geometrik masalalar 120 4 Tanlov fan
2.05 351MSTITE304 Matematikadan sinfdan tashqari ishlarni tashkil etish 120 4 Tanlov fan
Malakaviy va pedagogik amaliyot 180 6
Jami: 900 30

III o’quv yili / 6-semester

Fan kodi Fanning malakaviy kodi Fan nomi Soat Kredit Tanlov turi
1.04 351KSXT304 Kasbiy sohada xorijiy til (ECTS4) 120 4 Majburiy fan
1.11 351OTO’SUOM105 Ona tili-o’qish savodxonligi va uni o’qitish metodikasi 3 120 4 Majburiy fan
1.19 351MUO’M105 Matematika va uni o’qitish metodikasi 3 120 4 Majburiy fan
1.20 351TFNM308 Tabiiy fanlar nazariyasi va metodikasi 120 4 Majburiy fan
2.06 351STO’M304 Sinfdan tashqari o’qish metodikasi 120 4 Tanlov fan
2.06 351BF304 Bolalar folklori 120 4 Tanlov fan
2.06 351O’NM304 O’qituvchi nutq madaniyati 120 4 Tanlov fan
2.07 351QP304 Qiyosiy pedagogika 120 4 Tanlov fan
2.07 351TIM304 Tarbiyaviy ishlar metodikasi 120 4 Majburiy fan
2.07 351IP304 Ijtimoiy pedagogika 120 4 Majburiy fan
Malakaviy va pedagogik amaliyot 180 6 Majburiy fan
Jami: 900 30

IV o’quv yili / 7-semester

Fan kodi Fanning malakaviy kodi Fan nomi Soat Kredit Tanlov turi
1.21 351BA408 Bolalar adabiyoti 240 8 Majburiy fan
1.23 351PedMax404 Pedagogik mahorat 120 4 Majburiy fan
1.24 351UTTVZY402 Uzluksiz talimda tendensiyalar va zamonaviy yondashuvlar 60 2 Majburiy fan
2.08 351SA404 Savodxonlik asoslari 120 4 Majburiy fan
2.08 351OTK404 Ona tilidan kreativlik 120 4 Majburiy fan
2.08 351LisT404 Lisoniy lahlil 120 4 Majburiy fan
2.09 351BTKE404 Boshlang’ich ta’limda kombinatorika elementlari 120 4 Tanlov fan
2.09 351BSMDIT404 Boshlang’ich sinf matematika darslarida integratsiyalashgan ta’lim 120 4 Tanlov fan
2.09 351BSMTKYo404 Boshlang’ich sinf matematika darslarida konpetentsiyaviy yondashuv 120 4 Tanlov fan
2.10 351BTIVI404 Boshlang’ich ta’limda innovasiya va integrasiya 60 2 Tanlov fan
2.10 351OP404 Oila pedagogikasi 60 2 Tanlov fan
2.10 351N404 Nevropedagogika 60 2 Tanlov fan
2.10 351Rit404 Ritorika 60 2 Tanlov fan
2.10 351UAsos404 Uslubiyat asoslari 60 2 Tanlov fan
2.00 Malakaviy va pedagogik amaliyot 180 6 Tanlov fan
Jami: 900 30

IV o’quv yili / 8-semester

Fan kodi Fanning malakaviy kodi Fan nomi Soat Kredit Tanlov turi
1.22 351ENMS408 Ehtimollar nazariyasi va matematik statistika 240 8 Majburiy fan
1.28 351JTNVM402 Jismoniy tarbiya nazariyasi va metodikasi 60 2 Majburiy fan
2.10 351BTIVI404 Boshlang’ich ta’limda innovasiya va integrasiya 60 2 Tanlov fan
2.10 351OP404 Oila pedagogikasi 60 2 Tanlov fan
2.10 351N404 Nevropedagogika 60 2 Tanlov fan
2.10 351Rit404 Ritorika 60 2 Tanlov fan
2.10 351UAsos404 Uslubiyat asoslari 60 2 Tanlov fan
2.11 351IMOVOSM404 Ixtisoslashtirilgan maktablarda ona tili va o’qish savodxonligi metodikasi 120 4 Tanlov fan
2.11 351IMMO’M404 Ixtisoslashtirilgan maktablarda matematika o’qitish metodikasi 120 4 Tanlov fan
2.11 351MXBD404 Matematikada xalqaro baholash dasturlari 120 4 Tanlov fan
2.12 351BSDIS404 Boshlang’ich sinf darslarida ixtisodiy savodxonlik 120 4 Tanlov fan
Jami: 900 30

Fanning maqsad va vazifalari

Fanining maqsadi — bo’lg’usi boshlang’ich sinf o’qituvchilariga matematika o’qitish metodikasi fanidan muhim bo’lgan bilim, ko’nikma va malakalarni shaklantirish va ularni amalda qo’llay olishini ta’minlash

Fanining vazifasi — talabalarni matematika o’qitish metodikasi bo’yicha davlat ta’lim standarti va o’quv dasturining mazmuni va talablari, shuningdek, maktab darsliklari mazmuni va metodik tuzilishi bilan tanishtirish; boshlang’ich ta’limda o’rgatishning zamonaviy ilg’or metod va usullarini o’rgatish

Fan yakunida talaba qanday bilim va ko’nikmalarga ega bo’ladi?

  • ta’limiy-tarbiyaviy va rivojlantiruvchi maqsadlarni amalga oshirish;
  • nazariy bilimlar tizimini o’rganish jarayonini yoritib berish;
  • ta’limni insonparvarlashtirishni;
  • matematika o’qitish jarayonida qadriyatlar, urf-odatlar, sharqona tarbiya qadr-qimmati, bir-biriga hurmati kabi fazilatlarini tarbiyalash;
  • o’qitishning innovasion, pedagogik va axborot kommunikasion texnologyalar yutuqlari;
  • o’qitish metodikasi I-IV sinflar matematikasining davomi bo’lgan V-VI sinf matematikasi mazmuni bilan uzviyligi ta`minlanishini nazarda tutadi.

Fanning qisqacha bayoni:

Boshlang’ich ta’lim bakalavriyat ta’lim yo’nalishi talabalari uchun mo’ljallangan bo’lib, bo’lg’usi boshlang’ich sinf o’qituvchilariga matematika o’qitish metodikasi fanidan muhim bo’lgan bilim, ko’nikma va malakalarni shaklantirish va ularni amalda qo’llay olishini ta’minlash, matematikani o’qitish elementlari, metodlari, qo’llash jarayoni, nazayiy va amaliy usullar birligi haqidagi tushunchalarni singdirishdan iborat. Fan matematik nazariy bilimlarni amalda qo’llash jarayonlariga xizmat qiladi.

Dars turi va baholash usuli

Dars turi 1-semestr Nazoratlar Ball taqsimoti
Ma’ruza mashg’uloti 24 soat Oraliq nazorat 20 ball
Amaliy mashg’uloti 26 soat Joriy nazorat 10 ball
Seminar mashg’uloti 10 soat Joriy nazorat 10 ball
Mustaqil ta’lim 60 soat Joriy nazorat 10 ball
Yakuniy nazorat 50 ball
Dars turi 2-semestr Nazoratlar Ball taqsimoti
Ma’ruza mashg’uloti 24 soat Oraliq nazorat 20 ball
Amaliy mashg’uloti 26 soat Joriy nazorat 10 ball
Seminar mashg’uloti 10 soat Joriy nazorat 10 ball
Mustaqil ta’lim 60 soat Joriy nazorat 10 ball
Yakuniy nazorat 50 ball

Baholashni 5 baholik shkaladan 100 ballik shkalaga o’tkazish jadvali

5 baholik shkala 100 ballik shkala
5,00 — 4,96 100
4,95 — 4,91 99
4,90 — 4,86 98
4,85 — 4,81 97
4,80 — 4,76 96
4,75 — 4,71 95
4,70 — 4,66 94
4,65 — 4,61 93
4,60 — 4,56 92
4,55 — 4,51 91
4,50 — 4,46 90
4,45 — 4,41 89
4,40 — 4,36 88
4,35 — 4,31 87
5 baholik shkala 100 ballik shkala
4,30 — 4,26 86
4,25 — 4,21 85
4,20 — 4,16 84
4,15 — 4,11 83
4,10 — 4,06 82
4,05 — 4,01 81
4,00 — 3,96 80
3,95 — 3,91 79
3,90 — 3,86 78
3,85 — 3,81 77
3,80 — 3,76 76
3,75 — 3,71 75
3,70 — 3,66 74
3,65 — 3,61 73
5 baholik shkala 100 ballik shkala
3,60 — 3,56 5 baholik shkala
3,55 — 3,51 5 baholik shkala
5 baholik shkala 70
3,45 — 3,41 69
3,40 — 3,36 68
3,35 — 3,31 67
3,30 — 3,26 66
3,25 — 3,21 65
3,20 — 3,16 64
3,15 — 3,11 63
3,10 — 3,06 62
3,05 — 3,01 61
3,00 60
3,0 dan kam 60 dan kam

Olimpiadaning tarixi

Qadimgi tarixning ko’pi kabi, Janubiy Yunonistonning Olimpiya shahrida joylashgan Olimpiya o’yinlarining kelib chiqishi afsonaviy afsona va afsona bilan qoplangan. Rimliklarning dastlabki olimpiadasidan (mil. Avv. To’rt yillik davr) yunonlar Rimning afsonaviy tashkil etilishidan taxminan yigirma yil oldin miloddan avvalgi 776 yilda sodir bo’lgan hodisalarni belgiladi, shuning uchun Rimning “Ol. 6.3” yoki 6-chi Olimpiada, ya’ni mil. Av. 753-yil

Olimpiya o’yinlarining kelib chiqishlari

Qadimiy olimpiada o’yinlari, avvalgidek, mil. Avv. 776 yilda boshlangan. Birinchi olimpiada o’yinlarining g’olibi janubiy Gretsiyadagi Elis Koroibos edi. Olimpiadalar yaxshi tarixga ega bo’lmagan davrda paydo bo’lganligi sababli, birinchi Olimpiya o’yinlarining haqiqiy kuni bahsli.

Qadimgi olimpiadalarning kelib chiqishi antik yunonlar bilan bir-biriga zid keladigan, tarixga bog’liq bo’lgan, mifologik xosliklarga (kelib chiqishi haqidagi hikoyalarga) o’xshashdir.

Atreus nazariyasi uyi

Olimpiya tarixining dastlabki hikoyasi Atreus uyi oldida turgan fojeaning dastlabki a’zolaridan biri bilan bog’liq. Pelops o’zining kelini, Hippodamiya qo’lini qo’lga kiritdi, uning otasi, Pisaning Qirol Oinomaos (Oenomaus), Elisga qarshi jang arafasida. Oinomaos Aresning o’g’li va Pleiad Sterop edi.

Demeter bir vaqtning o’zida uni tasodifan yeyayotganida o’rnini egallagan Pelopslar, shohning aravasining linch-pinlarini shamlardan tayyorlangan holda almashtirishga jur’at etgan.

Bular shohni aravasidan judo qilib, o’ldirishdi. Pelopslar Hippodamiyaga turmushga chiqqach, u birinchi Olimpiya o’yinlarini o’tkazib, Oinomaos ustidan g’alaba qozondi. Bu o’yinlar yoki uning qotilligidan qutulishdi yoki g’alaba uchun xudolarga minnatdorchilik bildirishdi.

Tarixchi Gregori Nagining fikriga ko’ra, Pindar birinchi Olimpiada Ode’sida Pelopsning o’g’lini xudolarga xizmat qilganini, bu erda Demeter yo’qligini bilib, yelkasida chop etishgan.

Buning o’rniga, Poseidon Pelopsning o’g’lini o’g’irlab ketib, Pelopsni shu arava poygasida g’alaba qozonishiga yordam beribdi.

Herkul nazariyasi

Olimpiya o’yinlarida Pindorning Olimpiya o’yinlari kelib chiqishiga oid yana bir nazariyasi olimpiya o’yinlarini horijiy yunon qahramoni Herkulga ( Hercules yoki Heraklaga ) bag’ishlaydi. U o’yinlarni otasi Zevsni hurmat qilish uchun minnatdorchilik taklifi sifatida o’tkazdi. Hercules Alis King Augeus ustidan qasos oldi. Aqilsiz, Augeus ahdlarini tozalash uchun Herculesga va’da qilgan mukofotini bekor qilgan edi.

Cronus nazariyasi

Pausanias 5.7 Olimpiadaning kelib chiqishi Zevsning Cronus ustidan g’alaba qozonganligini aytadi. Quyidagi parcha buni tushuntiradi va qadimgi olimpiada o’yinlarini tasvirlaydi.

[5.7.10] Ba’zilar, Zevs bu erda taxt uchun Kronusning o’zi bilan kurashgan, boshqalari esa Kronus ustidan g’alaba qozonish sharafiga o’yinlarni o’tkazgan deb aytishadi. G’oliblar ro’yxatida Apollon, Hermesni tashqariga chiqardi va boksda Aresni mag’lub etdi. Aynan shuning uchun ular pentatlumdagi raqiblar zıplayarak Pythian flüt qo’shiqlari ijro etilishini aytishadi; chunki flok-qo’shiq Apollon uchun muqaddas, Apollon esa Olimpiya g’alabalarini qo’lga kiritdi.

Olimpiya o’yinlarining kelib chiqishi haqidagi hikoyalarning umumiy mavzusi, o’yinlarning shaxsiy yoki raqobatbardosh g’alabasi bilan tashkil etilganligi va xudolarga sharaflanishlari uchun mo’ljallangan.

O’yinlar qachon tugadi?

O’yinlar taxminan 10 asr davom etgan. 391 yilda imperator Theodosius I o’yinlarni yakunladi.

522 va 526-yillarda sodir bo’lgan zilzilalar va tabiiy ofatlar, Theodosius II, slavyan bosqinchilari, Venetsiyaliklar va turklar bu yerda yodgorliklarni yo’q qilishga yordam berdi.

O’yinlarning chastotasi

Qadimgi yunonlar Olimpiya o’yinlarini yozgi kunduzdan boshlab to’rt yilda bir marta o’tkazdilar. Ushbu to’rt yillik davr “Olimpiada” deb nomlangan va Yunoniston bo’ylab tanishuv tadbirlari uchun mos yozuvlar nuqtasi sifatida ishlatilgan. Yunoncha poleis (shahar-shtatlar) oylar uchun turli nomlar bilan o’z taqvimlari bor edi, shuning uchun Olimpiada bir xillik o’lchovini berdi. Milodiy asrning ikkinchi asrdagi sayohat muallifi Pausaniyas, tegishli olimpiadalarga qarab, erta bosqichda g’alabaning mumkin bo’lmagan xronologiyasi haqida yozadi:

[6.3.8] Oebotosning haykali oltinchi festivali [miloddan avvalgi 749 yillar] da podobeda g’alaba qozondi [miloddan avvalgi 433], sakkizinchi olimpiadada Delfik Apollonning buyrug’i bilan Achaea tomonidan tuzilgan. Shunday qilib, Platovdagi [miloddan avvalgi 479] yunon g’alabasida Oebotas ishtirok etganmi?

Diniy vaziyat

Olimpiadalar yunonlar uchun diniy voqea bo’lgan. Zevsga bag’ishlangan Olimpiya hududida joylashgan ma’bad, xudolarning shohi oltin va fil suyagining haykali edi. Eng buyuk yunon haykaltaroshi Pheidias tomonidan 42 metr balandlikda turgan va qadimgi dunyo olamining yetti mo”jizasidan biri bo’lgan .

G’alabaning mukofoti

Har bir politsiya (shahar-davlat) vakillari qadimgi olimpiada o’yinlarida ishtirok etishlari va katta shaxsiy va fuqarolik sharafini keltiradigan g’alaba qozonishga umid qilishlari mumkin. Olimpiya g’oliblarini qahramonlar deb hisoblagan sharafi shunchalik buyuk edi va ba’zan ularni butun hayotlari davomida oziqlantirdi. Festivali, shuningdek, muhim diniy voqealar bo’lgan va sayt, Zevs’e tegishli, bir shaharga ko’ra, ko’proq muqaddas bo’ldi. G’oliblar uchun g’alaba qozongan shoirlar raqib va ​​ularning murabbiylaridan tashqari o’yinlarda ishtirok etishdi.

Olimpiya g’olibi zaytun bilan gulchambar bilan to’ldirilgan edi (dafna gulchambari boshqa bir qator Panhellenic o’yinlari to’plami, Delphidagi Pythian o’yinlari uchun mukofot) va uning nomini rasmiy Olimpiya yozuvlariga yozib qo’ydi. Ba’zi g’oliblar, umrida hech qachon to’lanmagan bo’lsalar-da, shahar hayotlari ( poleis ) tomonidan umrining oxirigacha oziqlangan. Ular o’z shaharlariga hurmat ko’rsatgan qahramonlar deb hisoblashdi.

Jinoyatchilikni, shu jumladan, to’lovlarni, korruptsiyani va o’yinlar paytida bosqinchilikni qabul qilish muqaddas. Emeritus Classics professor Metyu Wiencke’ye ko’ra, bir xiyonat rakibi qo’lga olindi, u diskvalifikatsiya qilindi. Bundan tashqari, xiyonat qilgan sportchi, uning murabbiysi va ehtimol uning shahar-davlati jarimaga tortildi.

Olimpiadadagi salohiyatli ishtirokchilar Klassik davr mobaynida barcha yunon erkaklarini, jumladan, ayrim jinoyatchilar va barbarlardan iborat edi. Hellenistik davrda professional sportchilar bellashdilar. Olimpiya o’yinlari erkaklar ustidan hukmronlik qilgan. Turmush qurgan ayollarga o’yin davomida stadionga kirishga ruxsat berilmagan va agar ular sinab ko’rilsa, o’ldirilishi mumkin. Biroq Demeterning ruhoniysi bo’lgan, ammo Olimpiada ayollari uchun alohida-alohida poygalar bo’lishi mumkin edi.

Asosiy sport

Qadimgi Olimpiya sport musobaqalari quyidagilar edi:

  • Boks
  • Discus (badiiy gimnastika)
  • Binicilik voqealari
  • Javelin (Pentatlonning bir qismi)
  • Yugurish
  • Pankration
  • Pentatlon
  • Yugurish
  • Kurash

Xaykardek poyga kabi, ba’zi voqealar, otashin voqealar bir qismi qo’shilgan va keyinchalik juda ham ko’p emas:

[5.9.1] IX. Olimpiada ba’zi musobaqalar ham to’xtatildi, Eleanlari ularni to’xtatishga qaror qildi. O’ttiz sakkizinchi Festivalda o’g’il bolalar uchun pentathl tashkil etildi; lekin Eutelidas Lace-daemon bu yirtqich zaytunni olganidan so’ng, Eleans bu musobaqaga kiradigan o’g’illarni ma’qullamadi. Yigirma yettinchi va etmishinchi marotaba, g’aroyib aravalar va musobaqalar uchun yarmarkalar tashkil etildi, ammo ularning hammasi ham sakkiz to’rtinchi deklaratsiya bilan bekor qilindi. Dastlab ular boshlaganlarida, Talsiyalik Thersius chavandozlar uchun musobaqada g’olib chiqqandi, Dima shahridan bo’lgan Aika esa Pataekus g’alaba qozondi.
Pausanias – Jones tarjimasi 2d cen

Региональный этап 2023 по биологии 9, 10, 11 класс задания и ответы олимпиады

Задания, ответы, разбор заданий регионального этапа 2022-2023 олимпиады по биологии для 9, 10 и 11 классов, всероссийская олимпиада школьников ВСОШ проходила 31 января по 2 февраля 2023 года. Результаты будут опубликованы скоро.

Региональный этап 2023 олимпиада по биологии 9 класс

Региональный этап 2023 олимпиада по биологии 10 класс

Региональный этап 2023 олимпиада по биологии 11 класс

1. Колхицин – токсин, который связывается со свободным тубулином. В результате оказывается невозможным взаимодействие молекул тубулина между собой. Выберите НЕВЕРНОЕ утверждение:

  • а) колхицин препятствует сборке микротрубочек;
  • б) колхицин блокирует митоз;
  • в) на основе колхицина можно создавать противораковые препараты;
  • г) колхицин блокирует мышечное сокращение.

2. В жизненном цикле малярийного плазмодия мейоз происходит, когда паразит находится:

3. Большие гнездовые колонии чистиковых птиц на севере называют “птичьими базарами”. Их возникновение связано с тем, что:

  • а) коллективная защита взрослыми птенцов от хищников более эффективна;
  • б) гнездящиеся здесь птицы всегда охотятся большими стаями;
  • в) птенцам легче выжить, так как возвращающиеся с добычей взрослые птицы кормят не только своих птенцов, а всех подряд;
  • г) в таких скоплениях температура среды всегда выше, поэтому меньше энергии тратится на обогрев птенцов.

4. Биологическая продуктивность морских экосистем уменьшается в такой последовательности:

  • а) субэкваториальные зоны океанов – коралловые рифы – мангровые леса – сублиторальные водорослевые луга;
  • б) мангровые леса – сублиторальные водорослевые луга; – коралловые рифы – субэкваториальные зоны океанов;
  • в) коралловые рифы – мангровые леса – сублиторальные водорослевые луга – субэкваториальные зоны океанов;
  • г) мангровые леса – субэкваториальные зоны океанов – коралловые рифы – сублиторальные водорослевые луга.

5. Функцию яйцевода у рептилий выполняет:

6. Микоплазмы — своеобразная группа бактерий, не имеющих клеточной стенки. С этим связана особенность, отличающая их от большинства других бактерий:

  • а) амебоидное движение с образованием ложноножек;
  • б) облигатный внутриклеточный паразитизм;
  • в) способность проходить через фильтры диаметром пор 220 мкм;
  • г) наличие сократительной вакуоли для предотвращения осмотического шока.

7. Стрептомицеты — грамположительные бактерии, образующие споры и обладающие мицелиальной морфологией. Споры стрептомицетов:

  • а) образуются в результате митоза;
  • б) являются важным источником антибиотиков;
  • в) образуются в результате мейоза;
  • г) нужны для размножения и расселения.

8. Рассмотрите изображение вириона ВИЧ (вируса иммунодефицита человека) (рисунок Дэвида Гудселла). Снаружи он покрыт:

9. Целлюлоза как основной компонент клеточной стенки встречается у:

10. Шерсть белых медведей в зоопарках иногда окрашивается в зеленых цвет. Это связано с тем, что:

  • а) на шерстинках развиваются эвгленовые водоросли – паразиты;
  • б) на поверхности шерстинок поселяются и в массе развиваются зеленые водоросли — паразиты;
  • в) зеленые водоросли поселяются и развиваются внутри полых шерстинок;
  • г) нет верного ответа.

11. На рисунке представлен многолетний побег дерева. Зону годичного прироста маркируют так называемые «почечные кольца». А что они собой представляют?

  • а) рубцы листьев срединной формации;
  • б) рубцы листьев верховой формации;
  • в) рубцы листьев низовой формации;
  • г) рубцы элементов околоцветника.

12. Из перечисленных ниже растений НЕ имеет корней:

13. Какой признак отличает растения паразиты, утратившие способность к фотосинтезу (Повилика, Заразиха) от зеленых паразитов (Погремка, Марьянника)?

  • а) наличие контакта гаустории паразита с ксилемой хозяина;
  • б) наличие контакта гаустории паразита с флоэмой хозяина;
  • в) место локализации зоны контакта с хозяином – стебель или корень;
  • г) наличие пластид в клетках паразита.

14. Высшие водные растения, значительно или целиком погружённые в воду, относятся к группе:

15. Ель обыкновенная (Picea abies) формирует устойчивый фитоценоз (ельник), в котором является доминирующим видом. По жизненной стратегии Ель обыкновенная относится к группе:

16.В каком периоде на нашей планете появились первые многоярусные леса, такие, как на рисунке ниже?

17. В 1771 году научный мир Лондона был потрясен удивительным открытием священника Джозефа Пристли. Сначала он помещал под стеклянный колпак горящую свечу или живую мышь, и свеча гасла, а мышь погибала. Однако оказалось, что если под колпак вместе со свечкой или мышкой поместить веточку мяты, то свеча продолжала гореть, а мышка оставалась жива. Пристли сделал вывод – оказывается, воздух, «испорченный» горением или дыханием, становится вновь пригодным для дыхания под действием зелёных частей растений. Легенда гласит, что удивительная новость о том, что растения «исправляют» воздух, достигла великосветского общества и горячо обсуждалась на приемах и балах. И одна знатная дама решила немедленно опробовать на себе новейшее научное открытие и приказала принести все растения из оранжереи в свою спальню… Как же ужасно она спала! На следующий же день, она всем говорила, что Пристли – обманщик, и растения совершенно не «исправили» воздух в ее спальне, более того, все получилось ровно наоборот… Что же случилось?

18. Осенью, когда урожай овощей уже собран, встает вопрос о его сохранности. Известно, что клубни и корнеплоды овощных растений хранятся по-разному. Например, корнеплоды свеклы столовой хорошо сохраняются практически до весны при температуре +4-5°С и относительной влажности 85-90%. Сохранить в течение длительного срока корнеплоды моркови значительно труднее. При температуре, выше 0+2°С и той же влажности морковь быстрее высыхает, масса и качество урожая снижается. Причиной низкой сохранности корнеплодов моркови является:

  • а) более низкое содержание воды в корнеплодах по сравнению со свеклой;
  • б) значительно меньший объем запасных веществ в древесине корнеплода моркови, по сравнению со свеклой;
  • в) большее количество устьиц в покровной ткани корнеплода моркови;
  • г) более тонкий слой перидермы корнеплода, образующийся за вегетационный период.

19. Основная защита кожи человека от ультрафиолетового излучения обеспечивается с помощью пигмента меланина. Исходя из этого, выберите из перечисленных аминокислот ту, которая обладает наибольшим поглощением в ультрафиолетовой области спектра:

20. Молекула воды в водном растворе способна образовать с соседними молекулами воды как максимум:

  • а) две водородные связи;
  • б) три водородные связи;
  • в) четыре водородные связи;
  • г) пять водородных связей.

21. При одинаковом числе углеродных атомов в молекуле органического вещества максимальное количество энергии на одну молекулу выделяется при полном окислении:

22. Строительство плотин на реках давно используется человечеством для получения энергии (водяные мельницы, гидроэлектростанции и т.п.). Живые клетки также используют принцип плотины для запасания и последующего получения энергии в ходе синтеза АТФ. При этом функцию «плотины» в клетках эукариот выполняет:

  • а) внутренняя мембрана митохондрий;
  • б) внешняя мембрана митохондрий;
  • в) мембрана пероксисом;
  • г) плазматическая мембрана

23.Вещество, имеющее молекулярную массу 750 Дальтон и отрицательный заряд, наиболее вероятно является:

24. Общее количество ДНК в организме человека массой 70 килограммов (примерно 1014 клеток), исходя из размера генома порядка 3 миллиардов пар нуклеотидов, можно оценить как:

25. Митохондрии полностью зависят от генов из ядерного генома, однако в мтДНК находятся гены, кодирующие митохондриальные …:

26. При анализе 50 развивающихся ооцитов лягушки в одной из пар гомологичных хромосом удалось суммарно насчитать 20 случаев перекреста хромосом (хиазм). Это значит, что длина генетической карты анализируемой хромосомы лягушки составляет примерно:

27. При изучении клеточного цикла используют метод проточной цитофлуориметрии. Данный метод позволяет оценить количество ДНК в клетке путем детекции флуоресцентного сигнала от красителя, связывающегося с ДНК. Изучите представленный результат эксперимента по анализу культуры клеток и выберите утверждение, которое можно сделать, исходя из результата эксперимента:

  • а) В исследованной культуре преобладают клетки в G2/M фазе клеточного цикла;
  • б) В исследованной культуре преобладают клетки в S фазе клеточного цикла;
  • в) В исследованной культуре преобладают клетки в G1 фазе клеточного цикла;
  • г) В исследованной культуре отсутствуют делящиеся клетки.

28. При морфологических исследованиях нервной ткани применяют разные методы окрашивания. Один из них – это метод Гольджи. При его использовании прокрашиваются лишь отдельные нейроны – меньше 1% от их общего числа. Но при этом каждый помеченный нейрон окрашивается целиком, позволяя исследователю увидеть его тело и все отростки. Какой краситель используют для окрашивания по методу Гольджи?

29. Внутреннее торможение условных рефлексов отличается от внешнего торможения тем, что:

  • а) внутреннее торможение идет в ответ на стимулы из внутренней среды организма;
  • б) внутреннее торможение наблюдается при первом предъявлении тормозящего стимула;
  • в) внутреннее торможение надо вырабатывать;
  • г) реакция на тормозящий стимул является врожденной.

30. При повреждении определенных центров в головном мозге у кошки можно вызвать разные изменения пищевого поведения. В зависимости от локализации повреждения после операции либо наступает потеря аппетита и отказ от еды (рисунок 1), либо наблюдается чрезмерный аппетит, животное начинает есть много и часто (рисунок 2). В какой структуре находятся центры, повреждение которых приводит к описанным реакциям?

Школьный этап 2022 олимпиада по биологии задания и ответы

Toshkentda o‘quvchilar o‘rtasida fan olimpiadalarining respublika bosqichi boshlandi

Toshkent qurilish va milliy hunarmandchilik kasb-hunar kolleji binosida litsey, kollej va maktab o‘quvchilarining umumta’lim fanlari bo‘yicha respublika olimpiadasi IV bosqichi boshlandi. Bu haqda Xalq ta’limi vazirligi axborot xizmati ma’lum qildi.

Foto: Xalq ta’limi vazirligi axborot xizmati

Ota-onalarga olimpiada jarayonlarini kuzatuv kameralari orqali to‘g‘ridan-to‘g‘ri namoyish etish uchun tadbir o‘tayotgan binoga yaqin bo‘lgan Olmazor tumanidagi 224-sonli maktabning sport zalida katta ekran o‘rnatildi va jarayonlarni kuzatish uchun qulay shart-sharoitlar yaratildi.

Bugungi kunda o‘tkazilayotgan fan olimpiadasining o‘ziga xos jihatlari mavjud bo‘lib, ular quyidagicha:

umumta’lim maktablarining 11-sinf o‘quvchilariham ishtirok etmoqda;

olimpiadaning shaffof va adolatli o‘tishini ta’minlash maqsadida katta sport zallari, faollar zali hamda katta hajmdagi fayelarda o‘tkazilmoqda;

hakamlar hay’ati a’zolari tarkibida teng miqdorda umumiy o‘rta a’lim maktablari, akademik litsey, kasb-hunar kollejlari hamda oliy ta’lim muassasalarining professor-o‘qituvchilari jalb etildi;

olimpiada o‘tkazish jarayonlari to‘g‘ridan-to‘g‘ri onlayn tarzda translyatsiya qilinadi va ota-onalar uni kuzatib boradi;

olimpiada topshiriqlarining amaldagi va xalqaro olimpiadalar standarti materiallari talablari asosida tayyorlanganligi alohida ahamiyat kasb etadi;

olimpiada jarayonlari ommaviy axborot vositalari orqali keng yoritib boriladi.

Bundan tashqari, olimpiada jarayonlarining shaffofligi ta’minlash maqsadida har bir xonaga turli rakursda namoyish etadigan kuzatuv kameralari o‘rnatildi.