153-mashq ona tili 5 sinf
Jilmayadi o’zida yo’q shod
5-“ ” sinf ona tili fani ” 201
1. J harfi qanday tovushlarni ifodalash uchun qo’llaniladi?
2. /harfining yuqorida aytilgan ikkita vazifasini ko’rsatuvchi to’rtta misol keltiring.
III. .Yangi mavzu bayoni
X, x harfi q,g’ tovushlari bilan bir xil o’rinda, tilning orqa qismida hosil bo’ladigan undosh tovushni ifodalaydi.
H, h harfi esa bo’g’izda hosil bo’ladigan undosh tovushni ifodalaydi.
417-mashq. O’qing, jt va h undoshlarining talaffuziga e’tibor bering.
Paxta, xatar, shox, no’xat, taxta, baxt, shaxta, sinfxona, xil-xil. Ogoh, harf, shoh, halol, havaskor, hayvonot, hayot, suhbat, hil-hil.
*418-mashq. Shox va shoh, uxlamoq va uhlamoq so’zlarining Jia’nosidagi farqni tushuntiring hamda ular ishtirokida gaplar tuzing.
419-mashq. Nuqtalar o’rniga x yoki h harflaridan talab qilinganini qo’yib ko’chiring.
1. Kechga borib, No’. atpolvon o’rnidan turib, u yoq-bu yoqqa pildirab yura boshlabdi. (Mirza Karim) 2. Ogo. lik – davr talabi. 3. Bolalarim, . alol va . aromning farqiga boringlar, – derdilar bobom. (Gazetadan) 4. Alifboda 26 ta . arf va 3 ta . arflar birikmasi bor. 5. Ro. at kelinoyi cho’pchakka usta, ajoyib gapdon . otin
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
IV. Mustahkamlash
1. X, x va H, h harflari ifodalagan tovushlar talaffuzda qanday farq ” qilishini ayting?
2. X, x va H, h harflarini birini ikkinchisi o’rnida qo’llaganda, ma’noga ta’sir qiladigan so’zlarni keltiring
VI. Uyga vazifa
420 – mashq. Uyga topshiriq. «Halol va harom» mavzusida o’z fikrlaringizni yozma bayon qiling.
«____”____________201___-yil
Mavzu: F UNDOSHIINING TALAFFUZI VA IMLOSI
Maqsad: A) ta`limiy maqsad-______________________________________
B) tarbiyaviy maqsad-____________________________________ ____________________________________________________________________________________________________________
S) rivojlantiruvchi maqsad –_______________________________ ____________________________________________________________________________________________________________
Dars turi: ______________________________________________________
Darsda foydalanilaniladigan
metod: ____________________________________________
Darsda foydalaniladigan jihoz: ____________________________________________
DARSNING BORISHI:
I.Tashkiliy qism:
B) Davomatni aniqlash.
V) o`quvchilarni darsga tayyorlash
II.O’tilgan mavzuni so’rash .
A) mashq ni tekshirish 420 – mashq. Uyga topshiriq. «Halol va harom» mavzusida o’z fikrlaringizni yozma bayon qiling.
1. X, x va H, h harflari ifodalagan tovushlar talaffuzda qanday farq ” qilishini ayting?
2. X, x va H, h harflarini birini ikkinchisi o’rnida qo’llaganda, ma’noga ta’sir qiladigan so’zlarni keltiring
III. .Yangi mavzu bayoni
F undoshi fil,futbol singari so’zlarda p holida o’qilsa ham, f bilan yoziladi. Afzal, afg’on kabi so’zlarda f undoshi, p yoki v holida o’qilsa ham, f bilan yoziladi
421 – mashq Quyida berilgan so’zlarni o’qing. F tovushining talaffuzi va imlosini izohlang.
Fidoyi, shafqat, xufton, taraf, iftixor, fitobar, daftar, fazo, toifa, urf, faxr, ifoda, jafokash, telegraf, saf, tanaffus, tufli.
*422 L mashq. Kataklarda beshta so’z yashiringan. Birinchi so’z J bilan boshlanadi va oxirgi so’z shu harf bilan tugaydi. Har bir so’zning oxirgi harfi keyingi so’zning birinchi harfi hamdir. Ochqichdan foydalanib, so’zlarni o’qing.
1.Osmon so’zining ma’nodoshi (4 harf).
2.Quyosh so’zining ma’nodoshi (5 harf).
3.Yuz so’zining ma’nodoshi (3 harf).
4.Taraf so’zining ma’nodoshi (5 harf).
5.Foyda so’zining ma’nodoshi (3 harf).
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
IV. Mustahkamlash
1. Quyidagi so’zlar o’rtasidagi ma’no farqlanishini ayting: faqir va paqir, • Ufa va upa, tuf va tup, fol va pol.
2, Misollar keltiring
VI. Uyga vazifa
5- SINFLAR UCHUN ONA TILI
«____”____________201___-yil
Mavzu: Ng, ng harflar birikmasi va uning vazifalari
Maqsad: A) ta`limiy maqsad-______________________________________
B) tarbiyaviy maqsad-____________________________________ ____________________________________________________________________________________________________________
S) rivojlantiruvchi maqsad –_______________________________ ____________________________________________________________________________________________________________
Dars turi: ______________________________________________________
Darsda foydalanilaniladigan
metod: ____________________________________________
Darsda foydalaniladigan jihoz: ____________________________________________
DARSNING BORISHI:
I.Tashkiliy qism:
B) Davomatni aniqlash.
V) o`quvchilarni darsga tayyorlash
II.O’tilgan mavzuni so’rash .
A) 423 mashqlar orqali
B) Savollar orqali
1. Quyidagi so’zlar o’rtasidagi ma’no farqlanishini ayting: faqir va paqir, • Ufa va upa, tuf va tup, fol va pol.
2, Misollar keltiring
III. .Yangi mavzu bayoni
Keng, eng, ming, yengil, singil, ko’ngil.kabi so’zlarda Ng harflar birikmasi bitta til orqa undoshini ifodalaydi. Bu harflar birikmasini ikkita alohida n va g undoshlarini ifodalovchi harflarning yonma-yon kelishidan farqlash lozim. Solishtiring: shudring, ko’ngil, dengiz, singil; menga, osmonga, kongress, shtanga.
424 – mashq. Awal ng undoshi ishtirok etgan so’zlarni, keyin alohida n va g tovushlari yonma-yon ishtirok etgan so’zlarni ko’chiring.
Menga, unga, ingramoq, kenglik, mingashmoq, dengiz, tanga, jiringlamoq, ko’ngil, alanga, sening, tonggi, tungi, dangasa, singil, donga, jonga.
425-mashq. Gaplarni ko’chiring, ng undoshi bo’lgan so’zlarni topib, ostiga chizing.
l.Ukam minib«saman oti»ni, «qilich» ushlab chiqibdi«jang»ga. (E. Vohidov) 2.Torga tor dunyo, kengga keng dunyo. (Maqol) 3. Qo’liga uch tanga berib, bolani rozi qilib jo’natibdi. 4. Ish ishtaha ochar, dangasa ishdan qochar. (Maqol)
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
IV. Mustahkamlash
1. Ng nima uchun harflar birikmasi deyiladi?
2. Ng harflar birikmasi ishtirok etgan beshta so’z yozing.
VI. Uyga vazifa
426 – mashq. Uyga topshiriq. Inson qadriga yetish, yaqinlarini e’zozlash haqida hadis, maqollar, she’rlar toping. Ularni yod oling.
5- SINFLAR UCHUN ONA TILI
FANI
«____”____________201___-yil
Mavzu: Sh va Clu harflar birikmalari hamda ularning vazifalari
Maqsad: A) ta`limiy maqsad-______________________________________
B) tarbiyaviy maqsad-____________________________________ ____________________________________________________________________________________________________________
S) rivojlantiruvchi maqsad –_______________________________ ____________________________________________________________________________________________________________
Dars turi: ______________________________________________________
Darsda foydalanilaniladigan
metod: ____________________________________________
Darsda foydalaniladigan jihoz: ____________________________________________
DARSNING BORISHI:
I.Tashkiliy qism:
B) Davomatni aniqlash.
V) o`quvchilarni darsga tayyorlash
II.O’tilgan mavzuni so’rash .
A) 426 – mashq ni tekshirish
426 – mashq. Uyga topshiriq. Inson qadriga yetish, yaqinlarini e’zozlash haqida hadis, maqollar, she’rlar toping.
B) Savollar orqali
1. Ng nima uchun harflar birikmasi deyiladi?
- Yangi mavzu bayoni
Eslatma: S va h yonma-yon kelib, alohida tovushlarni ifodalaganda, ular orasiga tutuq belgisi (‘) qo’yiladi.
Ch, ch harflar birikmasi bitta til oldi, portlovchi, jarangsiz undoshni ifodalaydi.
427-mashq. O’qing, bir tovushni ifodalagan harflar birikmalari qatnashgan so’zlarni ko’chiring.
Toshkent – O’zbekistondagi eng chiroyli va qadimiy shahar. U o’tmishda Shosh va Choch nomlari bilan atalgan. Uning yoshi ikki ming yildan ham ortiq. Keyingi yillarda shahar chiroyiga chiroy qo’shilmoqda. Katta-kichik xiyobonlar, keng va ko’rkam ko’chalar yanada obodonlashdi. Chet ellardan, dengiz orti mamlakatlardan ko’plab mehmonlar kelmoqdalar. Ko’chalar chetida chaman-chaman bo’lib ochilgan gullar yo’lovchilar bahri-dilini ochadi. («Gulxan»)
*428-mashq. She’rdagi harflar birikmalari qatnashgan so’zlarga diqqat qiling. Ikkinchi misradagi qoshingdan so’zini izohlang.
Jilmayadi o’zida yo’q shod
Yangi oy ham ketmay qoshingdan.
Etak-etak olib koinot
Yulduzlarni sochar boshingan. (E. Vohidov)
♦ 429-mashq. Soch, och, shosh so’zlarining shakldoshlarini topib, ma’nosini tushuntiring, ular ishtirokida gaplar tuzing.
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
IV. Mustahkamlash
1. Harflar nimaga nisbatan belgilanadi?
2.Bir tovushga bir harf to’g’ri keladigan holatlarni ayting.
3.Bir tovush ikki harf bilan ifodalanadigan holatlarni izohlang.
VI. Uyga vazifa
430-mashq. Uyga topshiriq. Dialogni diqqat bilan o’qing, qaysi imlo qoidasidan foydalanilayotganiga diqqat qiling.
-Menga qara, isming nima?
-Bilib turib nega so’raysan? Otim Is’hoq.
-Nega unda Ishoq deb yozding?
-Nima? Shundoq yoziladi o’zi: awal /, keyin s, keyin h, so’ng o va q.
-Noto’g’ri yozyapsan, o’qiganda Ishoq bo’lib qolyapti-ku?
-Nima qilish kerak?
-S bilan h orasiga tutuq belgisini qo’y. Shunda sen Ishoq emas, Is’hoq bo’lasan. (I. To ‘lakov)
5- SINFLAR UCHUN ONA TILI
«____”____________201___-yil
Mavzu: Qo’sh undoshlar talaffuzi va imlosi
Maqsad: A) ta`limiy maqsad-______________________________________
B) tarbiyaviy maqsad-____________________________________ ____________________________________________________________________________________________________________
S) rivojlantiruvchi maqsad –_______________________________ ____________________________________________________________________________________________________________
Dars turi: ______________________________________________________
Darsda foydalanilaniladigan
metod: ____________________________________________
Darsda foydalaniladigan jihoz: ____________________________________________
DARSNING BORISHI:
I.Tashkiliy qism:
B) Davomatni aniqlash.
V) o`quvchilarni darsga tayyorlash
II.O’tilgan mavzuni so’rash .
A) mashq ni tekshirish
430-mashq. Uyga topshiriq. Dialogni diqqat bilan o’qing, qaysi imlo qoidasidan foydalanilayotganiga diqqat qiling.
-Menga qara, isming nima?
-Bilib turib nega so’raysan? Otim Is’hoq.
-Nega unda Ishoq deb yozding?
-Nima? Shundoq yoziladi o’zi: awal /, keyin s, keyin h, so’ng o va q.
-Noto’g’ri yozyapsan, o’qiganda Ishoq bo’lib qolyapti-ku?
-Nima qilish kerak?
-S bilan h orasiga tutuq belgisini qo’y. Shunda sen Ishoq emas, Is’hoq bo’lasan. (I. To ‘lakov)
- Savollar orqali
2.Bir tovushga bir harf to’g’ri keladigan holatlarni ayting.
3.Bir tovush ikki harf bilan ifodalanadigan holatlarni izohlang.
III. .Yangi mavzu bayoni
Tarkibida yonma-yon bir xil undoshlar kelgan so’zlar qo’sh undoshli so’zlardir. Ikki, chaqqon kabi so’zlarda qo’sh undosh qismlari aniq talaffuz qilinadi va shunday yoziladi.
Million, artilleriya kabi so’zlarda kelgan qo’sh undoshlar bir undoshdek talaffuz etiladi, lekin qo’sh undosh bilan yoziladi.
Gramm, metall kabi so’zlar oxirida kelgan qo’sh undoshlardan biri talaffuzda tushirib qoldirilsa ham, yozuvda hamisha ifodalanadi.
Bunday undosh bilan tugagan so’zlarga qo’shimchalar i qo’shilganda, qo’sh undoshning biri yozilmaydi.
431-mashq. Berilgan so’zlarni o’qing, talaffuzini tahlil qiling va farqini tushuntiring. Ular ishtirokida gaplar tuzing.
Quvvat, qattiq, issiq, sodda, xuddi, pochcha, karra, murabbiy, do’ppi, yovvoyi, awal, jajji, arra, taraqqiyot, million, minnatdor, kilogramm, tanaffus, komissiya, milliard, grammatika, marra, zarra, qassob, g’ijjak.
432-mashq. Gaplardagi qo’sh undoshli so’zlarni ikki guruhga ajratib ko’chiring. Birinchi guruhga qo’sh undoshlarning biri talaffuz etiladigan so’zlarni, ikkinchisiga qo’sh undoshlarning ikkalasi ham aniq talaffuz qilinadigan so’zlarni yozing.
1. Hamma uylarda chiroq bor, ikkinchi qavatdagi bir xona qop- qorong’u. (X. To’xtaboyev) 2.Shu chog’ artilleriya qismlari og’ir to’plar bilan ota boshladi. (Oybek) 3. Suvi mo’l-ko’l bog’larda yayrar ekansan bulbul. Qanotlaring mallarang, jussang kichikligidan ko’rinarkansan arang. (Aburahmon Akbar)
*433-mashq. Berilgan so’zlar tarkibidagi qo’sh undoshlardan birini tushiring. Ma’noda qanday o’zgarish ro’y berganini ayting.
Ushshoq, yalla, qattiq, tilla, chinni, yo’lla.
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
IV. Mustahkamlash
1. Qo’sh undoshli so’zlarni tushuntiring.
2.So’z o’rtasida kelgan qo’sh undoshlarning talaffuzi va imlosi haqida so’zlang.
3.So ‘z oxirida kelgan qo’sh undoshlarning talaffuzi va imlosiga misollar ayting.
VI. Uyga vazifa
434 – mashq. . Shu kunlarda o’zingiz mustaqil o’qiyotgan yoki adabiyot darsida o’rganayotgan asardan qo’sh undoshli so’zlar ishtirok etgan gaplarhan sakkizta topib yozing.
5- SINFLAR UCHUN ONA TILI
«____”____________201___-yil
Mavzu: Tutuq belgisining ishlatilishi
Maqsad: A) ta`limiy maqsad-______________________________________
B) tarbiyaviy maqsad-____________________________________ ____________________________________________________________________________________________________________
S) rivojlantiruvchi maqsad –_______________________________ ____________________________________________________________________________________________________________
Dars turi: ______________________________________________________
Darsda foydalanilaniladigan
metod: ____________________________________________
Darsda foydalaniladigan jihoz: ____________________________________________
DARSNING BORISHI:
I.Tashkiliy qism:
B) Davomatni aniqlash.
V) o`quvchilarni darsga tayyorlash
II.O’tilgan mavzuni so’rash .
A) mashq ni tekshirish
434 – mashq. . Shu kunlarda o’zingiz mustaqil o’qiyotgan yoki adabiyot darsida o’rganayotgan asardan qo’sh undoshli so’zlar ishtirok etgan gaplarhan sakkizta topib yozing.
B) Savollar orqali
1. Qo’sh undoshli so’zlarni tushuntiring.
2.So’z o’rtasida kelgan qo’sh undoshlarning talaffuzi va imlosi haqida so’zlang.
3.So ‘z oxirida kelgan qo’sh undoshlarning talaffuzi va imlosiga misollar ayting.
III. .Yangi mavzu bayoni
Mo’jiza, mo’tabar, mo’tadil f Tutuq belgisi a’lo, ra’no kabi so’zlarda unlidan keyin kelib, uning cho’ziqroq aytilishini ifodalaydi.
San’at, in’om singari so’zlarda tutuq belgisi unlidan oldin qo’yiladi va unlini undoshdan ajratib talaffuz etilishini j ifodalaydi.
Mo’jiza, mo’tadil kabi so’zlarda o’ unlisi cho’ziq talaffuz qilinsa ham tutuq belgisi qo’yilmaydi.
435-mashq. So’zlarni o’qing, tutuq belgisi nima uchun ishlatilayotganini aniqlang. So’zlar ishtirokida gaplar tuzing.
E’lon, she’r, qal’a, shu’la, qit’a, jur’at, da’vo, ma’no, qat’iy, ba’zan, e’tiqod, ne’mat.
436 / -masluj. Berilgan har bir juftlikdagi so’zlarning ma’nosini izohlab, farqini tushuntiring. Ular ishtirokida gaplar tuzing.
san’ at – sanat sur’ at – surat qal’ a – qala
she’r – sher sa’va – sava ta’na – tana
- Zamira sun’iy ravishda bosiq bo’lishga urinar edi. (P. Qodirov) 2. Podsho vazir-u a’yonlari davrasida otdan tushib, tog’ bag’riga qarabdi. (Mirza Karim) 3. Sening vujudingda mo’jizalar mavjudligini birinchi bor uchratgandayoq payqagan edim. (X. To ‘xtaboyev)
- topshiriq. Metr, sabr, sayr, ilm so’zlari talaffuzi va yozilishini tahlil qiling. Shunday so’zlar qatorini kengaytiring.
- topshiriq. Tong, ingramoq, tenglik so’zlaridagi ng birikmasini qator undoshlar sirasiga kiritish mumkinmi? Fikringizni isbotlang!
- topshiriq. Qishlog’imiz, tilagimiz, tomog’im so’zlarida ro’y berayotgan tovush o’zgarishlarini ayting. So’ngra «So’zlar zanjiri» o’yinini tashkil qiling. O’qituvchi oxirgi tovushi o’zgargan so’zni aytib boshlab bergan o’yinni u turg’izgan o’quvchilar davom ettirishadi.
- topshiriq. Nuqtalar o’rniga f, sh, j, ch, n harflaridan mosini qo’yib so’zlarni ko’chiring, ularning aytilishi va yozilishiga izoh bering.
- topshiriq. Quyidagi so’zlarning ichidan ng harfi bitta tovushni ifodalaydiganlarini ajratib oling va ular ishtirokida gaplar tuzing.
1. Tutuq belgisi qanday vazifa bajaradi?
2.Qaysi vaqtda unli cho’ziq aytilsa ham tutuq belgisi qo’yilmaydi?
3.Unlidan oldin qo’yilgan tutuq belgisi qanday vazifa bajaradi?
VI. Uyga vazifa
438-mashq. Uyga topshiriq. «Ajdodlar merosi» mavzusida uy inshosini yozing. Rasmdan foydalaning.
Tayanch so’ zlar: ajdod, avlod, meros, yodgorlik, me’mor, Amir Temur, Ulug’bek, Alisher Navoiy, Bobur, minora, kitob, olim, shoir, tarix, mangu, jahon, yashamoq, yaratmoq, qurmoq, qoldirmoq, qoyil qolmoq, tan olmoq
5- SINFLAR UCHUN ONA TILI
FANI
«____”____________201___-yil
Mavzu: Qator undoshlarning talaffuzi va imlosi
Maqsad: A) ta`limiy maqsad-______________________________________
B) tarbiyaviy maqsad-____________________________________ ____________________________________________________________________________________________________________
S) rivojlantiruvchi maqsad –_______________________________ ____________________________________________________________________________________________________________
Dars turi: ______________________________________________________
Darsda foydalanilaniladigan
metod: ____________________________________________
Darsda foydalaniladigan jihoz: ____________________________________________
DARSNING BORISHI:
I.Tashkiliy qism:
B) Davomatni aniqlash.
V) o`quvchilarni darsga tayyorlash
II.O’tilgan mavzuni so’rash .
A) mashqlar orqali
438-mashq. Uyga topshiriq. «Ajdodlar merosi» mavzusida uy inshosini yozing. Rasmdan foydalaning.
Tayanch so’ zlar: ajdod, avlod, meros, yodgorlik, me’mor, Amir Temur, Ulug’bek, Alisher Navoiy, Bobur, minora, kitob, olim, shoir, tarix, mangu, jahon, yashamoq, yaratmoq, qurmoq, qoldirmoq, qoyil qolmoq, tan olmoq
B) Savollar orqali
1. Tutuq belgisi qanday vazifa bajaradi?
2.Qaysi vaqtda unli cho’ziq aytilsa ham tutuq belgisi qo’yilmaydi?
3.Unlidan oldin qo’yilgan tutuq belgisi qanday vazifa bajaradi?
III. .Yangi mavzu bayoni
Bir bo’g’inida yonma-yon ikki xil undosh kelgan so’zlar
qator undoshli so’zlardir. So’z boshidagi qator undoshiar o’rtasiga yoki oldiga bir qisqa unli qo’shib talaffuz qilinsa ham bu qisqa unli yozilmaydi. Go’sht, do’st, barg kabi so’z oxirida kelgan qo’sh undosh- lardan biri talaffuzda tushib qolsa ham yozuvda ifodalanadi. Paxta, nimcha, o’simlik so’zlarida ham yonma-yon kelgan ikki undosh bor, lekin bu undoshlar bir bo’g’inda bo’Ima- ganligi uchun qator kelgan undoshlar hisoblanmaydi.
439 – mashq. Qator undoshlar kelgan so’zlarni ajratib, daftaringizga ko’chiring.
Hikmat, pand-nasihat, maslahat, baxt, do’stlik, g’isht, tabassum, farzand, foyda, qirq, to’xtamoq, broker, kompyuter, o’rtoq, ilhom, ko’rk, stul, ulkan.
440-mashq. Gaplardagi qator undoshlar kelgan so’zlarni toping. Ularning talaffuzi va yozilishini solishtiring.
1. Senga baxtdan taxt tilayman, toledan boshinggatoj. (E. Vohidov) 2. Kitobni qadrlamoq kerak, bu tafakkur qasriga izzat-ehtirom bilan qadam qo’ymoq lozim. (A. I. Gersen) 3. Ravon nutq – insonning ko’iki, fazilati. 4. Kapalak xursand bo’ldi, sevinib qanot qoqdi. (Zulfiya)
1. Qator undosh deganda qanday undoshni tushunasiz?
2. Qator undoshlar qanday talaffuz qilinadi va yoziladi?
VI. Uyga vazifa
442-mashq. Uyga topshiriq. «Do’st – do’stnifig oynasi» mavzusida mulohazalaringizni yozing.
5- SINFLAR UCHUN ONA TILI
FANI
«____”____________201___-yil
Mavzu: Mustahkamlash darsi
Maqsad: A) ta`limiy maqsad-______________________________________
B) tarbiyaviy maqsad-____________________________________ ____________________________________________________________________________________________________________
S) rivojlantiruvchi maqsad –_______________________________ ____________________________________________________________________________________________________________
Dars turi: ______________________________________________________
Darsda foydalanilaniladigan
metod: ____________________________________________
Darsda foydalaniladigan jihoz: ____________________________________________
DARSNING BORISHI:
I.Tashkiliy qism:
B) Davomatni aniqlash.
V) o`quvchilarni darsga tayyorlash
II.O’tilgan mavzuni so’rash .
A) mashq ni tekshirish
442-mashq. Uyga topshiriq. «Do’st – do’stnifig oynasi» mavzusida mulohazalaringizni yozing.
B) Savollar orqali
1. Qator undosh deganda qanday undoshni tushunasiz?
2. Qator undoshlar qanday talaffuz qilinadi va yoziladi?
III. .Yangi mavzu bayoni
1.Tilak, pishloq kabi so’zlarga egalik va kelishik qo’shimchalari
qo’shilganda, o’zakda qanday tovush o’zgarishi ro’y beradi?
2.B, m harflaridan oldin kelgan n harfining talaffuzi va imlosi haqida
3.X va h harflarining yozilishi haqida so’zlang.
4.J,f, sh, ch harflarining yozilishi haqida so’zlang.
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
____________________________________
5- SINFLAR UCHUN ONA TILI
FANI
«____”____________201___-yil
Mavzu: BO’G’IN VA UNING TURLARI
Maqsad: A) ta`limiy maqsad-______________________________________
B) tarbiyaviy maqsad-____________________________________ ____________________________________________________________________________________________________________
S) rivojlantiruvchi maqsad –_______________________________ ____________________________________________________________________________________________________________
Dars turi: ______________________________________________________
Darsda foydalanilaniladigan
metod: ____________________________________________
Darsda foydalaniladigan jihoz: ____________________________________________
DARSNING BORISHI:
I.Tashkiliy qism:
B) Davomatni aniqlash.
V) o`quvchilarni darsga tayyorlash
II.O’tilgan mavzuni so’rash .
B) Savollar orqali
1.Tilak, pishloq kabi so’zlarga egalik va kelishik qo’shimchalari
qo’shilganda, o’zakda qanday tovush o’zgarishi ro’y beradi?
2.B, m harflaridan oldin kelgan n harfining talaffuzi va imlosi haqida
3.X va h harflarining yozilishi haqida so’zlang.
4.J,f, sh, ch harflarining yozilishi haqida so’zlang.
belgisining ishlatilish o’rinlariga misollar keltiring
III. .Yangi mavzu bayoni
Bir havo zarbi bilan aytilgan tovush yoki tovushlar birikmasiga bo’g’in deyiladi.
Bo’g’in unli tovushlar asosida hosil bo’ladi. Har bir bo’g’inda bitta unli qatnashadi, shuning uchun so’zda nechta unli bo’lsa, shuncha bo’g’in bo’ladi
So’zning o’zak va qo’shimchalariga ajralishi bilan bo’g’inlarga ajralishi teng emas: go’sht-ni, barg-ga so’zlarida o’zak va qo’shimchalar bilan bo’g’inlar teng kelayotgan bo’lsa, go’sh-ti, bar-gi so’zlarida teng emas.
Bo’g’inlar ikki turli bo’ladi: ochiq bo’g’in va yopiq bo’g’in. Unli bilan tugagan bo’g’in ochiq, undosh bilan tugagan bo’g’in : esa yopiq bo’g’in hisoblanadi. Masalan: o-na, bo-la so’zlaridagi har ikki bo’g’in ochiq, tosh-lar so’zidagi har ikki bo’g’in yopiq bo’g’indir.
443-mashq. Daftaringizga awal bir bo’g’inli, so’ngra ikki, uch, to’rt bo’g’inli so’zlarni ko’chirib yozing.
Sholi, qand, jonbaxsh, sinf, jimirlamoq, laylak, amalparast, dard, lazzat, bog’, suvsizlik, a’lochi, qoloqlik, jimjimador, hashamatli.
*444-mashq. «Davom ettiring» o’yinini tashkil qiling. Sinf taxtasiga yozilgan so’zga nechta bo’g’in qo’shish mumkin?
Namuna: sabr-siz-lik-dan.
445-mashq. Awal faqat ochiq bo’g’inli, keyin faqat yopiq bo’g’inli so’zlarni ajrating, farqini tushuntiring.
Latifa, g’alaba, san’at, sardor, qizg’in, kema, hujjat, uka, avj, a’lo.
IV. Mustahkamlash
1. Bo’g’in deb nimaga aytiladi?
2.Bo’g’inlar soni nimaning soniga teng keladi?
3.Ochiq va yopiq bo’g’in deganda qanday bo’g’inlarni tushunasiz?
VI. Uyga vazifa
446-mashq. Uyga topshiriq. So’zlar tarkibidan tushirib qoldirilgan bo’g’inlarni tiklang, ularga izoh bering.
Ada. yot, an. qa, ar. mas, be. noh, . jayra, hoki. yat, mas’u. yat, namu. sez. moq, yangi. moq, za. vat.
5- SINFLAR UCHUN ONA TILI
FANI
«____”____________201___-yil
Mavzu: BO’G’IN KO’CHIRISH QOIDALARI
Maqsad: A) ta`limiy maqsad-______________________________________
B) tarbiyaviy maqsad-____________________________________ ____________________________________________________________________________________________________________
S) rivojlantiruvchi maqsad –_______________________________ ____________________________________________________________________________________________________________
Dars turi: ______________________________________________________
Darsda foydalanilaniladigan
metod: ____________________________________________
Darsda foydalaniladigan jihoz: ____________________________________________
DARSNING BORISHI:
I.Tashkiliy qism:
B) Davomatni aniqlash.
V) o`quvchilarni darsga tayyorlash
II.O’tilgan mavzuni so’rash .
446-mashq. Uyga topshiriq. So’zlar tarkibidan tushirib qoldirilgan bo’g’inlarni tiklang, ularga izoh bering.
Ada. yot, an. qa, ar. mas, be. noh, . jayra, hoki. yat, mas’u. yat, namu. sez. moq, yangi. moq, za. vat.
1. Bo’g’in deb nimaga aytiladi?
2.Bo’g’inlar soni nimaning soniga teng keladi?
3.Ochiq va yopiq bo’g’in deganda qanday bo’g’inlarni tushunasiz?
III. .Yangi mavzu bayoni
So’zlar qatorga sig’may qolganda bo’g’in ko’chirish qoidalari asosida keyingi qatorga olib o’tiladi.Birinchi yoki oxirgi bo’g’in bir tovushdan iborat bo’lsa, ular yakka holatda qoldirilmaydi. Keyingi qatorga ibo-li, uka-si, ata-ma tarzida ko’chiriladi.
Sh, ch, ng harflar birikmalari birgalikda ko’chiriladi: pe-shana, Chir-chiq, ko’-ngil kabi.
2005, XXI, 5’* >-sinf, «Navro ‘z – 2002», BMT kabi so’zlar qatordan qatorga bo’lib ko’chirilmaydi.
153-mashq ona tili 5 sinf
пастила, истина, план, тина, спина, сила, пила, аист.
Похожие вопросы:
Другие предметы, 07.03.2019 16:52
Во сколько раз увеличится или уменьшится произведение, если от первого множителя вычесть 1/3 его части, а от второго множителя 3/5 его части
Другие предметы, 07.03.2019 22:07
Число пропущенное при счете 350 206 ,350 207, 350 208, 350 209, 350 211,
Другие предметы, 08.03.2019 08:56
Зарплата отца составила 37400 р . её распределили так : 2 части всех денег квартирная плата , 9 частей – питание , 8 частей – одежда , 3 части развлечения . сколько денег было выделено квартплату ,питание ,одежду, развлечения ?
Другие предметы, 08.03.2019 12:57
Найдите натуральное число, равное 1/10 суммы всех предшествующих ему натуральных чисел.
Другие предметы, 08.03.2019 18:00
15 ! an=3n-6/10 записать , изобразить на графике
Другие предметы, 08.03.2019 22:45
На весах 3 одинаковых кабачка и 2 одинаковых патиссона. чему равна масса одного патиссона, если он на 100 г легче кабачка?
Другие предметы, 09.03.2019 20:42
Все ! треугольник abc равнобедренный с основанием bc и угол b равен 40 градусов определите угол a и угол c
Другие предметы, 10.03.2019 11:57
Синформатики тема: программное обеспечение “python”
Другие предметы, 10.03.2019 11:36
Ответьте на вопросы: 1. может ли энергия исчезать? 2. какой закон энергий нужно знать? 3. как ты думаеш, можно ли на трёх спичках сварить большую кастрюлю супа? почему? 4. можно ли сжечь в печке большую охапку поленьев так чтобы температура воздуха в комнате не увеличивалась ( не повыселась? ) какое правило превращения энергии нужно вспомнить?
Другие предметы, 10.03.2019 13:56
Половина задуманного числа на 60 больше одной пятой задуманного числа. нужно найти число.( задуманное) , я в матеше не шарю!
Другие предметы, 10.03.2019 14:44
На одной клумбе посадили 56 цветков в 8 рядов. на второй клумбе в один ряд сажали на 2 цветка больше и посадили 54 цветка. сколько рядов цветков посадили на второй клумбе? измените вопрос так, чтобы в решении добавилось еще одно действие.
Другие предметы, 10.03.2019 20:56
2cos^2 2x – (корень из 3)sin4x + sin2x – (корень из 3)cos2x -5=0. [-6; 6]найти сумму корней в радианах.