Ona tili va adabiyot fanidan o’quv dasturi
Ko‘rsatkichli tenglama va ularning sistemasi
Ona tili va adabiyot fanidan o’quv dasturi
O’zbekiston-Finlandiya pedagogika instituti O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Pedagogik ta’lim sifatini oshirish va pedagogik kadrlar tayyorlovchi oliy ta’lim muassasalari faoliyatini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi 2022 yil 21-iyundagi PQ-289-sonli qarori asosida tashkil etildi.U 2022/2023 o‘quv yilidan o‘z faoliyatini boshladi. 2022/2023 o‘quv yili uchun institutga kunduzgi hamda kechki ta’lim shakli bo‘yicha qabul parametrlari davlat komissiyasi qaroriga asosan belgilandi. 2022/2023 o‘quv yilidan esa har yili tasdiqlanadigan respublika OTMga o‘qishga qabul qilishning davlat buyurtmasi parametrlaridan kelib chiqqan holda belgilandi.
Hozirgi kunda institutda 5 ta fakultet:
1. San’atshunoslik fakulteti
2. Aniq-tabiiy fanlar va jismoniy madaniyat fakulteti
3. Maktabgacha ta’lim fakulteti
4. Pedagogika fakulteti
5. Xorijiy tillar va gumanitar fanlar fakulteti
17 ta yo’nalish
1.Tasviriy san’at va muhandislik grafikasi (fan dasturi)
2.Musiqa ta’limi (fan dasturi)
3.Texnologik ta’lim (fan dasturi)
4.Matematika va informatika (fan dasturi)
5.Fizika va astronomiya (fan dasturi)
6.Kimyo (fan dasturi)
7.Biologiya (fan dasturi)
8.Geografiya va iqtisodiy bilim asoslari (fan dasturi)
9.Jismoniy madaniyat (fan dasturi)
10.Maktabgacha ta’lim (fan dasturi)
11. Boshlang‘ich ta’lim (fan dasturi)
12. Tarix (fan dasturi)
13. Xorijiy til va adabiyoti (fan dasturi)
14. O‘zga tilli guruhlarda rus tili (fan dasturi)
15. O‘zbek tili va adabiyoti (fan dasturi)
16.Maktabgacha va boshlang‘ich ta’limda jismoniy tarbiya va sport (fan dasturi)
17.Sport faoliyati(faoliyat turlari bo‘yicha). (fan dasturi)
o’z faoliyatini olib bormoqda.
Institut yosh avlodga g’amxo’rlik qilish, sog’lom, barkamol shaxsni tarbiyalashga intilish kabi o’zbek xalqining milliy xarakterining xususiyatlaridan kelib chiqib, shu bilan birga ilg’or ta’lim texnoligiyalariga asoslangan yuqori sifatli pedagogik kadrlar tayyorlashni o’z oldiga maqsad qilib qo’ygan. nstitut mehnat jamoasi zamon bilan hamnafas boʼlib, mamlakatimizning taʼlim tizimida olib borilayotgan islohotlar va oʼzgarishlarning barcha talablarga oʼz vaqtida va toʼlaqonli javob berishga harakat qilmoqda. Institutda o’quv jarayoni “Ta’lim to’g’risida” gi qonun, ta’lim yo’nalishlariga muvofiq “Davlat ta’lim standarti” va “Malaka talablari” asosida amalga oshiriladi. Hozirgi kunda oʼquv jarayonini yuqori sifatini taʼminlash va ilmiy-tadqiqot ishlarini olib borish uchun maʼruza zallari, oʼquv xonalari eng zamonaviy axborot bazaviy texnologiyalari, multimediya proektorlari, video va audio tizimlari, masofaviy oʼqitish bilan taʼminlangan. Oʼquv jarayoni institutda oʼqitiladigan barcha fanlar boʼyicha elektron oʼquv va uslubiy materiallarni oʼz ichiga qamrab olgan elektron va kredit modulli oʼquv tizimidan foydalangan holda zamonaviy axborot-kommunikatsiya Internet texnologiyalar orqali amalga oshirilmoqda. Yaratilgan shart-sharoitlar oʼquv jarayoni jahon taʼlim standartlariga javob beradigan yuqori darajada olib borishga imkoniyat bermoqda. Institutda o‘quv jarayoni o‘zbek, rus va ingliz tilida olib boriladi. Institutda tashkil etilgan, o’z fondida 100000 dan ortiq nashrga ega bo’lgan ARM (axborot-resurs markazi) alohida e’tiborga loyiqdir. Bu yerda fanlar bo’yicha darslik va o’quv qo’llanmalar, uslubiy, ilmiy va boshqa turdagi adabiyotlar ham mavjud.
ARMda elektron kutubxona mavjud bo`lib bazasidan har bir talaba, hamda professor-o’qituvchilar foydalanishlari mumkin. Ta’kidlash joizki, zamonaviy axborot bazasi tizimlari bilan jihozlangan Innovatsion pedagogik texnologiyalar markazining shakllanishi o’quv jarayoni sifatini oshirish omillaridan biri bo’ldi. Yaratilgan Raqamli ta’lim texnalogiyalari markazi eng so’nggi ma’lumotlardan foydalanishni ta’minlaydi va innovatsion dasturlarini institute talabiga binoan ishlab chiqadi. Bu talabalarga Xalqaro ta’lim standarti doirasida kasbiy bilimlarni olishga yordam beradi. Talabalar va ularning ota-onalariga qo’shimcha qulaylik yaratish, institutda demokratiya va shaffoflik prinsiplarini amalga oshirish maqsadida institut direktorining virtual qabulxonasi ham ish boshladi. Endilikda talabalar o’z talab va takliflari bilan to’gridan to’g’ri institut direktoriga murojaat qilishlari mumkin.
Kafedrasi
Ushbu ma’ruza matni “Boshlang’ich sinflarda ona tili o’qitish metodikasi” fanidan 5111700-Boshlang’ich ta’lim va sport tarbiyaviy ish yo’nalishi 2-kurs talabalariga mo’ljallangan bo’lib, dasturda belgilab berilgan mavzular taqvim rejaga muvofiq joylastirilgan. Ona tili o’qitish metodikasi haqida umumiy tushuncha, savod o’rgatish metodikasi, sinfdan tashqari va sinfda o’qish metodikasi, fonetika va grafika asoslari, nutq o’stirish masalalari yoritilgan.
Tuzuvchilar:
Hayitova F.A. – TerDU Boshlang’ich ta’lim metodikasi kafedrasi o’qituvchisi, boshlang’ich ta’lim magistri.
Turdiqulov Sh.D. – TerDU Boshlang’ich ta’lim metodikasi kafedrasi o’qituvchisi, filologiya fanlari magistri.
Taqrizchilar: Rahmatullayev A.. – Termiz davlat universiteti dotsenti,
pedagogika fanlari nomzodi.
Ergasheva O. – Termiz davlat universiteti ”Umumiy pedagogika” kafedrasi katta o’qituvchichi.
Boshlang`ich ta`lim metodikasi kafеdrasining 2013-yil 27-avgustdagi 1-sonli yig`ilishida muhokama qilingan va foydalanish uchun tavsiya etilgan. Kafedra mudiri:_________dots.v.b X.Norbo’tayev
© Termiz davlat universiteti
ONA TILI O’QITISH METODIKASI – PEDAGOGIK FAN
Ona tili o`qitish metodikasining maqsad va vazifalari, ilmiy asoslari va bog`liq fanlar. Ona tili dasturi.
1. Ona tili o’qitish metodikasi fanining predmeti va vazifalari.
2. Boshlang’ich sinflarda ona tili o’qitish metodikasi fanining asosiy
3. Ona tili o’qitish metodikasi fanining boshqa fanilar bilan aloqadorligi.
4. Pedagogika, psixologiya, umumdidaktika, ona tili, o’zbek adabiyoti fanlari bilan aloqasi.
- Boshlang’ich sinflarda ona tili o’qitish tarixidan.
- Ona tili boshlang’ich sinflarda asosiy fanlardan biridir.
- Boshlang’ich sinf ona tili dasturining tuzilishi va mazmuni.
Ona tili o’qitish metodikasi – pedagogik va amaliy fan. CHunki u nazariyaga asoslanib o’quvchilarni o’qitish, tarbiyalash, o’stirishning amaliy vazifalarini bajaradi.
Ona tili o’qitish metodikasi fani ta’lim berish sharoitida ona tilini egallash, ya’ni nutqni, o’qish va yozishni, fonetika, grammatika bilib olish jarayoni hisoblanadi.
Ona tilidan ko’nikma va malakalarni shakllantirish, til xaqidagi fanning ilmiy tushunchalar sistemasini o’zlashtirish qonuniyatlarini o’rganadi, til o’rganishning eng qulay metod va usullarini izlaydi.
- Nimani o’qitish kerak? savoliga javob beradi, ya’ni boshlang’ich sinf uchun dasturlar ishlab chiqadi, darslik va o’quv qo’llanmalarni yaratib beradi. Ularning samaradorligi va muvofiqligini doimiy tekshirib boradi.
- Qanday o’qitish kerak? savoliga ta’lim berishning metodlari, metodik usullar, mashqlar sistemasi, qo’llanmani tatbiq etish tavsiyanomalarini, yozma ish, amaliy ishlar sistemasini, dars, uning turlarini ishlab javob beradi.
- Nega xuddi mana shunday o’qitish kerak? Bunda ilmiy nuqtai nazardan eng foydali metodlarni o’rganish, tanlash, asoslash, tavsiyalarni eksperimental tekshirish vazifalarini bajaradi.
Nutqiy va orfografik tipik xatolarni tekshiradi, uni oldini olish chora tadbirlarini belgilaydi.
Ona tili ta’lim tizimining barcha bosqichlarida o’rgatiladi.
Maktabgacha tarbiya muassasalarida, asosan bolalarning nutqini o’stirish nazarda tutiladi. Boshlang’ich sinfda o’quvchilar nutqini o’stirishdan tashqari, ona tilidan elementar nazariy tushunchalarni amaliy o’zlashtirishlari ham nazarda tutiladi.
Ona tili o’qitish metodikasi fani to’rt bo’limni o’z ichiga oladi:
1. Savod o’rgatish metodikasi, ya’ni elementar o’qish va yozishga o’rgatish. Bolalarga savod o’rgatish pedagogikadagina emas, balki ijtimoiy hayotda ham juda jiddiy qo’yilgan masalalardandir. Chunki xalqning savodxonligi ozodlik uchun, siyosiy onglilik uchun, madaniyat uchun kurash qurolidir. Mustaqil respublikamizda har bir kishining savodxon bo’lishiga alohida e’tibor berilmoqda. 1-sinfga qadam qo’ygan bolalarga barcha o’quv qurollarining sovg’a qilinishi prezident I. Karimovning kelajak avlodning savodxon, yuksak madaniyat egasi bo’lib etishishlari uchun g’amxo’rlikning bir namunasidir.
2.O’qish metodikasi. Boshlang’ich sinflarda o’qish fanining vazifasi birinchi navbatda bolalarni tez (me’yorida), to’g’ri, ongli va ifodali o’qish malakalari bilan qurollantirish hisoblanadi.
3.Grammatika va imlo metodikasi. Bu bo’lim elementar to’g’ri yozuvga va husnixatga o’rgatishni, grammatik tushunchalarni, boshlang’ich imlo malakasini shakllantirishni o’z ichiga oladi
4.O’quvchilar nutqini o’stirish metodikasi. Bu bo’lim boshlang’ich sinflarda alohida o’rin tutadi. Bolalar birinchi marta tilni, nutqni o’quv fani sifatida anglaydilar. ular xohlagan va qiziqarli narsalarnigina emas, balki zaruriy narsa va hodisalar haqida o’ylab, rejali nutq tuzish zarurligini ham tushuna boshlaydilar. Ular o’zining grafik formasi bilangina emas, balki leksikasi, sintaktik va morfologik formasi bilan ham og’zaki nutqdan farq qiladigan yozma nutqni egallaydilar.
Metodika bolalarning nutqini boyitishni, sintaktik va bog’lanishli nutqini o’stirishni ham ta’minlashi kerak.
Shuni aytib o’tish kerakki, bog’lanishli nutq maktablarda alohida bo’lim sifatida o’rganilmaydi. U til fanining boshqa bo’limlari bilan bog’langan holda o’rganiladi.
Ona tili – boshlang’ich sinflarda o’quv fani
O’zbek xalqi juda qadim zamonlardayoq ilm-fanga katta e’tibor bilan qaragan va uni rivojlantirishga harakat qilgan. Ibn Sino, Beruniy, Al-Xorazmiy, Amir Temur, Ulug’bek va boshqa ko’plab allomalar ilm-fanni dunyoga tanitganlar. Ilm-ma’rifatga beqiyos hurmat bilan qaragan xalqimiz qanday qiyinchilik va to’siqlar bo’lmasin o’z farzandlarini savodli bo’lishini orzu qilganlar. Farzandlarini yoshligidanoq maktabga – o’qishga berganlar. Maktabdor domlalar o’z usullari va tajribalariga asoslanib, bolalarga saboq berganlar. Demak, O’zbekistonda o’qitishning o’ziga xos usullari mavjud bo’lgan va ular rivojlanib borgan.
Bu jarayon silliq kechgani yo’q. Ba’zi xato va kamchiliklarga ham yo’l qo’yilgan. Chunonchi, 20- yillarda maktabni rivojlantirishda juda jiddiy xatolarga yo’l qo’yildi. Kompleks dasturlarda ona tilini o’rganish tizimi buzildi: grammatik, orfografik ko’nikmalarga etarli ahamiyat berilmadi. Savod o’rgatishda yaxlit so’z metodi tilning fonetik xususiyatlariga mos kelmadi, analitik-sintetik ishlarni ta’minlamadi, puxta, to’g’ri yozuv masalalari uchun zamin yaratilmadi. Keyinchalik 1931 yil 5 sentyabr “Boshlang’ich va o’rta maktab haqida” gi, 25 avgust 1932 yil “Boshlang’ich va o’rta maktab o’quv dasturlari rejimi haqida”gi Qarorlar yuqoridagi kabi yo’l qo’yilgan xato va kamchiliklarni bartaraf qilishda va o’quv mashg’ulotlari tizimini ishlab chiqishda maktabga va o’qituvchilarga yordam berdi. Tezlik bilan savod o’rgatishda analitik-sintetik tovush metodi qayta tiklandi. Grammatik, orfografik materiallarni izchil o’rgatishga, o’quvchilarning har tomonlama savodli bo’lib, madaniy nutqni egallashlariga katta ahamiyat berila boshlandi. O’quvchilar va o’qituvchining o’quv mehnatini tashkil etishning asosiy shakli bo’lgan dars metodikasi muvaffaqiyatli ishlana boshlandi.
50-90-yillar mobaynida boshlang’ich sinflarda ona tili o’qitish metodikasi sohasida anchagina qo’llanmalar yaratildi. Bu yillar mobaynida ona tili o’qitish metodikasi fan sifatida rivojlana boshladi, umumiy pedagogik, didaktik va psixologik xarakterdagi ilmiy tekshirishlarning natijalari ona tili o’qitish metodikasi fanini takomillashtirish va Yangi metodika yaritshga imkon berdi. O’zbek tilshunosligi sohasidagi muvaffaqiyatlar ham tilni o’zlashtirish jarayoniga va metodikaning rivojlanishiga jiddiy yordam berdi. Xuddi shuningdek, bu fanning rivojlanishiga o’qituvchilarning ommaviy ish tajribalarini o’rganish, umumlashtirish katta ijobiy ta’sir ko’rsatdi. O’sha davrdagi jurnallarda o’nlab metodik maqolalar bosilib chiqdi.
1955 yildan boshlab pedagogika institutlari qoshida boshlang’ich ta’lim o’qituvchilari tayyorlaydigan fakultetlar ochila boshlandi. Bu ham ona tili o’qitish metodikasi fanining o’sishiga ijobiy ta’sir ko’rsatadi, ya’ni boshlang’ich sinf o’qituvchilarining umumiy va maxsus tayyorgarlik darajasi o’sadi. Institut qoshidagi kafedralarda ishlovchi ilmiy xodimlar metodik masalalari chuqur, ilmiy asosda hal qilishga yordam beradilar.
Mustaqillikning dastlabki yillaridayoq, ona tili o’qitishga katta ahamiyat berila boshladi. Bunda 1989 yil 21 oktyabrda qabul kilingan “O’zbek tiliga davlat maqomi berilishi” alohida o’rin tutadi.
Ta’lim sohasidagi bu o’zgarishlar ona tili o’qitish metodikasida ham bir qator imkoniyatlarni yuzaga keltirdi. Bu Yangiliklardan ko’plari ommaviy maktablarda amalga oshirilmoqda, ba’zilari hozircha sinovdan o’tkazilmoqda. Sinov davrida, birinchidan, o’quvchiga, uning darsdagi va darsdan tashqari vaqtdagi o’quv mehnatiga, u duch kelayotgan qiyinchiliklarga, uning ko’nikma, faoliyat, malakalarini va rivojlanish qonuniyatlarini o’rganish metodikasiga ko’proq ahamiyat berilmoqda: o’qituvchi mehnati haqidagi fan o’qituvchi va o’quvchi mehnati haqidagi fanga aylantirilmoqda. Ikkinchidan, ta’lim jarayonida bolaning fikrlash qobiliyatini o’stirish, mustaqilligini va o’quv ishlari jarayonidagi aqliy faolligini oshirish vazifalari hal qilinmoqda. Uchinchidan, mavjud ta’lim tizimidagi tekshirishlar bilan bir qatorda o’qitishning istiqboli haqidagi vazifalarni hal qilish maqsadida ham tekshirishlar olib borilmoqda. SHunday qilib, fan sifatida ona tili o’qitish metodikasi fanining o’z fani, vazifasi, nazariy va ilmiy sohasi bo’lib, bir qator fanlar o’rtasida uning ma’lum o’rni bor. Bu fan ham boshqa fanlar kabi rivojlanib, taraqqiy etib bormoqda.
Til fikrni shaklantirish va bayon qilish, taassurot, his, kechinmalarni ifodalashda muhim o’rin tutadi. Til jamiyat a’zolarining bir-biri bilan o’zaro aloqasi uchun xizmat qildigan vositadir. Bu vosita qanchalik takomillashsa, fikr shunchalik aniq, ta’sirchan ifodalanadi. Maktabda ona tilini chuqur o’rganish zarurati tilning mana shu asosiy vazifalaridan kelib chiqadi.
K.D.Ushinskiy boshlang’ich maktab o’quv fanlari tizimida ona tiliga katta ahamiyat berib, uni markaziy va etakchi fan hisoblaydi. “Ajoyib o’qituvchi bo’lgan ona tili bolaga ko’p narsani o’rgatadi. Bola ikki-uch yil ichida shuncha ko’p narsa o’rganadiki, ko’p narsa bilib oladiki, yigirma yil qunt bilan metodik jihatdan juda to’g’ri o’qiganda ham uning yarmicha o’rgana olmaydi. Ona tilini ulug’ pedagogligi ham ana shundadir”, – deydi. Shuning uchun ham boshlang’ich sinflarda ona tilini o’rganishga katta ahamiyat beriladi.
Ona tili – nutq, o’qish va yozish sohasidagi ko’nikma va malakalar o’quvchilar o’quv mehnatining zaruriy sharti va vositasi hisoblanadi. Bola o’qish ko’nikmalarini egallash bilan birinchi navbatda, o’z ona tilini o’rganishi zarur. CHunki ona tili bilimdonlikning, aql-idrokning kalitidir. Ona tili boshqa fanlarni o’qitish vositasi hamdir, jamiyat tarixi ham, tabiiy fanlar ham ona tili yordamida o’rganiladi. Demak, ona tili bolaning umumiy kamol topishida ham, bilim va mehnatga havasini uyg’otishda ham alohida rol o’ynaydi.
Til muhim tarbiya vositasidir. Badiiy adabiyotlarni, gazeta, jurnallarni o’qigan bola o’zida eng yaxshi xislatlarni tarbiyalab boradi. Muomala madaniyatini egallaydi.
Ona tili boshlang’ich sinfda asosiy o’rinni egallar ekan, har bir o’quvchida ona tiliga qiziqish va muhabbatni tarbiyalash zarur.
- O’qish, yozuv, grammatik materialni o’rganish, kuzatishlar hamda o’quvchilarning ijtimoiy faoliyatlari bilan bog’liq holda ularning og’zaki va yozma nutqini o’stirish.
- Birinchi sinfga kelgan bolalarga savod o’rgatish, ya’ni ularni elementar o’qish va yozishga o’rgatish, bu kamchiliklarni malakaga aylantirish.
- Adabiy til normalarini, ya’ni imloviy va punktuasiyasi savodli yozuvni, orfoepik to’g’ri talaffuzni o’rganish nutq va uslubiy elementlarni egallash.
- Grammatika, fonetika, leksikadan nazariy materiallarni o’rganish, tildan ilmiy tushunchalarni shakllantirish.
- O’quvchilarni o’qish va grammatika darslari orqali badiiy, ilmiy-ommabop va boshqa adabiyotlar namunasi bilan tanishtirish, ularda adabiy asarni idrok etish ko’nikmasini hosil qilish.
Dastur davlat hujjati bo’lib, unda o’quv fanining mazmuni va hajmini shuningdek, shu fandan bilim, ko’nikma va malakalar darajasiga qo’yilgan asosiy talablarni belgilaydigan bo’ladi. Dastur talablarini o’qituvchi va o’quvchilar bajarishlari shart, uni kengaytirish va qisqartirishga yo’l qo’yilmaydi.
- Uqtirish xati.
- Asosiy qismi.
3 bo’lim, u har bir sinfda o’quvchilar o’zlashtirishi lozim bo’lgan bilim va ko’nikmalar hajmi ko’rsatilgan. Dasturning bo’limlari: “Savod o’rgatish va nutq o’stirish”, “O’qish va nutq o’stirish”, “Grammatika, imlo va nutq o’stirish”dan iborat. Har bir bo’lim bir necha qismlardan iborat. Masalan, “O’qish va nutq o’stirish” bo’limi, “Sinfda o’qish” va “Sinfdan tashqari o’qish”ni; sinfda o’qish o’z navbatida “O’qish mashg’ulotlarini”, “Matn ustida ishlash” qismlarini o’z ichiga oladi va h.
- Ona tili o’qitish metodikasi fanining predmenti nimadan iborat?
- Ona tili o’qitish metodikasi fanining asosiy vazifalarini ta’riflab bering.
- Ona tili o’qitish metodikasi fani qaysi fanlar bilan aloqada?
- Ona tili o’qitish metodikasi fani qanday fan hisoblanadi?
- Ona tili o’qitish metodikasi fanining asosiy bo’limlarini aytib bering.
- Ona tilini o’qitish tarixiga tavsif bering. Kamchiliklarning sabablari nimada edi?
- 50-90-yillarda boshlang’ich sinflarda ona tilini o’qitishda qanday ijobiy siljishlar bo’ldi?
- Boshlang’ich sinflarda ona tili mashg’ulotlarining turi va mazmunini sharhlang.
- Boshlang’ich sinf ona tili dasturi tuzilishi va mazmunini tushuntiring.
- Boshlang’ich sinflar ona tili dasturiga o’z munosabatingizni bildirib, taqriz yozing.
- “Ona tili – boshlang’ich sinflarda o’quv fani” mavzusida qisqacha ma’ruza tayyorlang.
- Dasturning “Savod o’rgatish va nutq o’stirish” bo’limini sharhlang.
- Dasturning “O’qish va nutq o’stirish” bo’limini izohlang.
- Dasturning “Grammatika va imlo o’stirish” bo’limini izohlang.
Tayanch so’zlar: pedagogik fan, savod o’rgatish metodikasi, o’qish metodikasi, grammatik va imlo metodikasi, o’quvchilar nutqini o’stirish metodikasi, ta’lim, tarbiya, amaliy fan, o’qish, yozish, fonetika, grafika, metod, yaxlit so’z metodi, analitik-sintetik ishlar, aqliy faollik, o’qitishning istiqboli, dastur, davlat hujjati, dastur talablari, uqtirish xati, dastur qismi, bilim, ko’nikma, malaka, o’qish, yozuv, ona tili, bog’lanishli nutq, ta’lim, tarbiya.
2-mavzu: Ona tili o`qitish metodikasining asosiy tamoyillari, tekshirish metodlari .
- Ona tili o’qitish tamoyillarini ishlab chiqish haqida umumiy ma’lumot.
- Metodika va ta’lim-tarbiya
- Ona tili o’qitish metodikasi tamoyillari.
- Tamoyil o’qituvchi va o’quvchining mehnati muvofiqligidir.
- Tekshirish metodlariga qo’yiladigan talablar.
- Tekshirish metodlarining turlari.
- nazariy metod;
- empirik metod.
Dunyoni bilish nazariyasi ona tili o’qitish metodikasi fanining metodologik asosi hisoblanadi. Metodikaning amaliy ahamiyati o’quvchilarning til boyligini har tomonlama to’liq bilib olishlarini ta’minlashdir. Buning uchun biz quyidagilarni yodda tutishimiz lozim: til kishilar o’rtasidagi aloqaning zaruriy vositasidir, tilsiz jamiyatning yashashi mumkin emas; tilning aloqa vositasi sifatidagi ahamiyati uzluksiz ortib boradi; maktabning vazifasi tilni aloqa – kishilar orasidagi munosabatning rivojlangan nozik quroliga aylantirish hisoblanadi. Til oqilona, mantiqiy bilish vositasidir; til birliklari va formalari yordamida bilish jarayonida umumlashtirish, tushunchani muhokama va xulosa bilan bog’lash amalga oshiriladi; til va nutq tafakkur bilan uzviy bog’lanadi; biz fikrni nutqda shakllantiramiz; tilni egallash va nutqni o’stirish bilan o’quvchining fikrlash qobiliyati ham o’sadi.
Metodik fan sifatida ona tili o’qitish metodikasi maktabda o’qitishning o’quvchilar nutqining yaxshi rivojlanishiga kafolat beradigan, tilni har tomonlama bilishning ijtimoiy rolini tushuntiradigan yo’llari bilan ta’minlashi kerak. Demak, nutq o’stirish maktabning muhim vazifasidir.
Amaliyot kishi bilimining manbai va harakatlantiruvchi kuchi, haqiqat mezoni va bilim tojidir. Analitik-sintetik ishlar yordamida til ustida kuzatishdan umumiy xulosa chiqarishga, nazariy ta’rif va koidaga, shular asosida og’zaki va yozma turdagi jonli nutqiy aloqaga, to’g’ri talaffuzga o’tadilar. Ular kuzatish jarayonida bilib olgan, o’zlashtirgan qoidalarini amaliyotga tatbiq etadilar.
Metodika bilish nazariyasidan tashqari, yaqin fanlar xususan, psixologiya, pedagogika ma’lumotlariga tayanadi. Pedagogik-psixologiya bilimlarning o’quvchilar tomonidan o’zlashtirilishini, ko’nikma va malakalarning shakllanish jarayonini tekshiradi. Metodika psixolingvistika bilan ham bog’liq. Metodikaga psixolingvistika nutq haqida, uni talab qiluvchi sabablar, nutq turlari, nutqni qabul qiluvchi signallar va boshqalar haqida ma’lumot beradi. SHuningdek, metodika, didaktika, umumiy pedagogika bilan ham o’zaro bog’liq. Ona tili o’qitish metodikasi ona tilining ma’lum qismini amaliy, ma’lum qismini nazariy egallashni nazarda tutadi. Shuning uchun ona tili – lingvistika metodikasining muhim asosi hisoblanadi.
Savod o’rgatish metodikasini ishlashda fonetika, fonologiya, grafika asos bo’ladi. Lug’at ishini tashkil etishda leksikologiya, so’z tarkibi, so’z yasalishini o’rganishda so’z yasalishi, etimologiya, grammatika asos bo’lsa, morfologiya va sintaksis til qurilishi haqida tushuncha hosil qilishda, to’g’ri yozuvga o’rgatishda orfografiya nazariyasiga asoslanadi.
O’qish metodikasi adabiyot nazariyasiga asoslanadi. Chunki o’quvchilar badiiy asarni amaliy tarzda tahlil qiladilar. Boshlang’ich sinflarda adabiyotshunoslikdan nazariy ma’lumot berilmaydi, ammo metodika adabiy asarning yaratilish qonuniyatlarini va uning o’quvchilarga ta’sirini ayniqsa, adabiyotshunoslikka oid mavzulardan asarning g’oyaviy mazmuni, uning mavzusi va mazmunini, qurilishi, janri, tasviriy vositalarini hisobga olish zarur.
O’quvchilarga ona tilini o’rgatish, ularni tarbiyalash, har tomonlama o’stirish vazifasidan kelib chiqib, bilish nazariyasiga asoslanib, barcha yaqin, o’zaro bog’liq fanlar tavsiyalariga asoslanib ona tili o’qtitish metodikasi o’z tamoyillarini ishlab chiqadi. Bu tamoyillar umumdidaktik tamoyillardan tashqari tamoyillar bo’lib, o’qituvchi bilan o’quvchi o’rtasidagi o’quv mehnatining yo’nalishlarini belgilab beradi.
- Til materiyasiga, nutq organlarining o’sishiga, nutq malakalarining to’g’ri rivojlanishiga e’tibor berish tamoyili. Nutq, til qonuniyatlariga, oz bo’lsa-da, e’tibor bermaslik amaliy nutq faoliyatini egallashga salbiy ta’sir ko’rsatadi. Masalan, fonetik ko’nikmalarga etarli e’tibor berilmasa, imloviy savodxonlikka putur etadi. Bu ta’lim tamoyili tildan olib boriladigan mashg’ulotlarda eshituv va ko’ruv ko’rsatmaliligini ta’minlashni va nutq organlarini mashqlantirishni (gapirib berish, ifodali o’qishni ichida, gapirishni) talab etadi.
- Til ma’nolarini (leksik, grammatik, morfemik, sintaktik ma’nolarini) tushunish tamoyili. So’zni, morfemani, so’z birikmasini, gapni tushunish borliqdagi ma’lum voqea-hodisalar o’rtasidagi bog’lanishni aniqlash demakdir. Til ma’nolarini tushunish tamoyiliga amal qilishning sharti tilning hamma tomonlarini, tilga oid barcha fanlar (grammatika, leksika, fonetika, orfografiya, stilistika) ni o’zaro bog’langan holda o’rganish hisoblanadi. Masalan, morfologiyani sintaksisga tayangan holdagina o’rganish, o’zlashtirish mumkin. Sintaksisni o’rganishda esa morfologiyaga suyaniladi, orfografiya, fonetika, grammatika, so’z yasalishiga suYanadi va h.k. So’zni morfemik tomondan tahlil qilish uning ma’nosini tushunishga yordam beradi. Tilning hamma tomonlari bir-biri bilan o’zaro bog’langan bo’lib, o’qitishda buni albatta hisobga olish kerak.
- Tilga sezgirlikni o’stirish tamoyili. Til – juda murakkab hodisa, uning tuzulishini, sistemasini fahmlab olmay turib, sal bo’lsa-da, uning qonuniyatlarini, o’xshashliklarini o’zlashtirmay turib uni yodda saqlab bo’lmaydi. Bola gaplashish, o’qish, eshitish bilan til materiallarini yig’adi, uning qonunlarini o’zlashtiradi. Natijada kishida tilga sezgirlik (til hodisalarini tushunish) xususiyati shakllanadi; tilni egallash mumkin emas.
- Nutqning ifodaliligiga baho berish tamoyili. Bu tamoyil til hodisalarining tushunmay turib savodli yozish, nutq madaniyati vositalarining xabar berish funksiyasini tushunish bilan bir qatorda, uning ifodalilik (uslubga oid) funksiyasini tushunishni, mazmuninigina emas, balki so’z va nutq oborotlarining, tilning boshqa badiiy-tasviriy vositalarining hissiy ottenkalarini ham tushunishni ko’zda tutadi. Bu tamoyilga amal qilish uchun birinchi navbatda, badiiy adabiyotlardan, shuningdek, tilning funksional-stilistik xususiyatlari aniq ifodalangan boshqa matnlardan foydalanish talab etiladi.
- Og’zaki nutqni yozma nutqdan oldin o’zlashtirish tamoyili. Bu tamoyil ham kishi nutqining rivojlanishiga ta’sir etadi va til o’qitish metodikasini tuzishda xizmat qiladi.
Ona tili o’qitish metodikasi fanining tekshirish metodlari
Metodlar (an’anaviy va noan’anaviy) haqida
Amaliy fanlar uchun amaliyot muhim rol o’ynaydi. Ona tili o’qitish metodikasi ham amaliy fanlar sirasiga kiradi. Har qanday amaliy xulosalar ishonarli bo’lishi, yuqori ilmiy darajada aniq va puxta, asosli bo’lishi lozim. Metodika tavsiyalarini ham yuqori saviyada, ilmiy darajasi, nazariy tasdiqlanishi tekshirish metodlarining puxta o’tkazilishiga bog’liq.
Tekshirish metodlari 2 xil:
I. Nazariy tekshirish metodlari.
U quyidagilarga tatbiq etiladi:
1.Biror hodisaning metodik asosini boshqa bog’liq fanlarni o’rganish qo’yilgan gipotezani aniqlash, izlanishning asosiy yo’nalishini belgilash uchun.
2.Masala tarixini o’rganish, chet el maktab tajribalarini o’rganish, mavzuga doir adabiyotlarni o’rganish, tajribani tahlil qilish, masalaning isbotlangan va hal qilinmagan o’rinlarini aniqlash, ilgarigi tajriba bilan hozirgi ahvolni taqqoslash, hozirgi kun talabi bilan baholash uchun.
3.Bir-biriga yaqin fanlarning tekshirish metodlarini, olimlarning tekshirish ishlari tajribasini o’rganish, qulay metodlarni tanlash, o’zining Yangi eksperimental metodikasini yaratish, materiallarni tayyorlash maqsadida.
4.Empirik yo’l bilan olingan materiallarni tahlil qilish va umumlashtirish, o’qituvchilarning ish tajribasini o’rganish, eksperiment natijasini tahlil qilish, amaliy tavsiyanomalarni shakllantirish uchun.
II. Empirik metod:
1.Bu metod o’qituvchilarning ish tajribasini o’rganish, Yangiliklarini tanlash, umumlashtirish, baholash va ommalashtirish, o’qituvchi va o’quvchilar faoliyatining darajasini aniqlash maqsadida o’tkaziladi;
2. O’qituvchilarni o’qitish jarayonini maqsadga muvofiq kuzatish (dars, uning biror qismini, o’quvchilarning javobi, hikoyasi, yozma ishini tekshirish), o’qituvchi va o’quvchilarini anketa orqali tekshirish kabilar qayd etiladi.
3.Eksperiment metodi hozirgi kunda keng tarqalgan. Unda deduktiv yo’ldan boriladi. Eksperimentda 2 sinf tanlanadi. Biri – eksperiment sinf, ikkinchisi – kontrol sinf. Eksperiment sinfda Yangi metod, Yangi darslik, Yangi ishlanmadan foydalanilsa, kontrol sinfda amaliy metod, darslik, ishlanmadan foydalaniladi. Ikkinchi marta sinflar almashtiriladi. Har ikki holda ham natija yuqori bo’lsa, demak, ish usuli foydali sanaladi.
Eksperiment vazifasiga ko’ra:
- Yangi metod, Yangi darslikning muvofiqligini tekshirish;
- Metod yoki qo’llanmaning qay darajada foydaliligini;
- Metod yoki qo’llanmaning muvofiqligini va samaradorligini aniqlash uchun o’tkaziladi.
- Ona tili o’qtitish metodikasining metodologik asosini izohlang.
- Ona tili o’qtitish metodikasining boshqa fanlar bilan bog’liqligini tushuntiring.
- Ona tili o’qitish metodikasi fanining o’ziga xos tamoyillari qaysilar? Ularni izohlang.
- Tamoyil o’qituvchi va o’quvchining mehnatida nimalarni belgilaydi.
- Nazariy metod qay holda tatbiq etiladi?
- Empirik metod nima?
- Eksperiment o’z vazifasiga ko’ra necha turli bo’ladi?
- Ilmiy tekshirish bosqichlari va uning vazifalarini ayting.
- Boshlang’ich ta’limda qo’llaniladigan metodlar haqida so’zlang.
Tayanch atamalar: dunyoni bilish, psixolingvistika, pedagogika tarixi, til, nutq, tafakkur, didaktika, lingvistika, leksikologiya, pedagogik psixologiya, umumiy pedagogika, fonetika, morfema, morfologiya, orfoepiya, sintaksis, gap, so’z birikmasi, adabiyotshunoslik, til materiyasi, nutq madaniyati, nutq organlari, til ma’nolari, tilga sezgirlik, nutqning ifodaliligi, og’zaki va yozma nutq, tamoyil, bog’lanish;
nazariy tekshirish metodlari, gipoteza, eksperimental metodika, empirik metodlar, deduktiv yo’l, eksperiment sinf, tekshiruv sinf, baho me’yori, o’quvchilarning bilish faolligini o’stirish, darslik, qo’llanma, nazorat, tajriba, an’anaviy, noan’anaviy metodlar.
Onlayn o’quv markaz
3 yillik tajribaga ega bo’lgan o’qituvchilar darslarni platformamizning jonli efirida olib boradilar.
X Academy o’qituvchilarining yordami tufayli o’quvchilarning 87% Oliy o’quv yurtlariga grant asosida o’qishga kirganlar
Istagan
joyda va paytda
taʼlim olingQaysi kursni sotib
olishingizdan qat’iy nazar,
O’zbekiston tarixi
kursini sovg’a qilamizHar bir bosqichda shaxsiy yondashuv
X Akademiyasining har bir oʻquvchisi shaxsiy kuratorga ega, u oʻquvchilarning uy vazifalarini tekshiradi va barcha savollariga javob beradi
Atiga
8 oy ichida tayyorlash kafolatiHamma narsaga ulgurishga harakat qilyapsiz, lekin to’satdan — dekabr.
Albatta, buning yo’li bor: 8 oy davomida bizning jamoamiz va murabbiylarimiz bilan birga sarosimaga tushmasdan imtihon uchun zarur bo’lgan hamma narsani o’rganishingiz mumkinСменить язык на русский
onlayn-dars bir
oy ichida
foiz
DTM ga tayyorgarlik
shaxsiy
KURATOR koʻmagi
onlayn DTM
testlarYuborish belgisini bosishim bilan men ma’lumotlarni qayta ishlashga rozilik bildiraman
Sizning arizangiz qabul qilindi
Qayta ariza topshirishX ACADEMY o’zi nima?
Bu abituriyentlarni O’zbekistondagi oliy o’quv yurtlariga o’qishga tayyorlash uchun onlayn-maydon. Hozirda X ACADEMY ta’limni o’zbek va rus tillarida olib bormoqda. Siz veb – seminarni ko’rayotgan paytda o’qituvchi oddiy dars sifatida real vaqtda dars olib boradi.
- Darsning video yozuvi
- Noyob usul
- Qulay muhit
Bizning kurslar
Bizning amaliy ko’nikmalarimiz va noyob usulimiz tufayli siz ortiqcha to’lovlarsiz yuqori natijaga erishasiz!
Ingliz tili
Ingliz tili boshida ko’ringani kabi uncha murakkab emas. Biz sizni nafaqat test sinovlariga tayyorlaymiz, balki uni tushunishingizga ham yordam beramiz.
350 000 UZS / oyiga
Matematika
Biz sizga har qanday murakkablik darajasidagi masalalarni yechishni va imtihonda kuchlarni qanday taqsimlashni o’rgatamiz
350 000 UZS / oyiga
Ona tili va adabiyot
Tinish belgilari, to’g’ri talaffuz va imlo qoidalari, shuningdek, maktab dasturi bo’yicha asarlarni tahlil qilamiz va davrlarni o’rganamiz
350 000 UZS / oyiga
Biz yangi kurslarni tayyorlayapmiz
Biz yana bir nechta kurslar tayyorlayapmiz va tez orada ular bizning portalda paydo boʻladi
Obuna bo’lganingiz uchun tashakkur!
Yuborish belgisini bosishim bilan men ma’lumotlarni qayta ishlashga rozilik bildiraman
Qaysi kursni sotib
olishingizdan qat’iy nazar,
O’zbekiston tarixi kursini
sovg’a qilamizO’z tariximizni o’rganamiz va majburiy imtihonni 10 dan 10ga topshirishga yordam beramiz
Kursning dasturi
Siz istagan fanni tanlashingiz va shu fan bo’yicha butun o’quv yilining dars jadvalini ko’rishingiz mumkin
- Ingliz tili
- Ona tili va adabiyot
- Matematika
Introduction to nouns – Otlar haqida umumiy tushuncha
12 oktyabr
Singular & Plurals (1) – Ko’plik shakllari
14 oktyabr
Subject and Object pronouns
16 oktyabr
Verb To be – To be fe’li
19 oktyabr
Prepositions of place (1)
21 oktyabr
There is / are & It
23 oktyabr
26 oktyabrCountable and Uncountable nouns – Donalab sanaladigan va donalab sanalmaydigan otlar.
28 oktyabr
30 oktyabrCollective nouns – Jamlanma otlar
Compound nouns – Qo’shma otlar
Ordinal numbers – Tartib sonlar
Prepositions of time (1)
Past form of “To be”
Reflexive pronouns – O’zlik olmoshlari
# Reciprocal pronouns – Ikki tomonlama olmoshlar
Have got/ has got – Kimdadir nimadir bor..
Adjectives: Attributive adjectives
Degrees of adjectives – Sifatning darajalari
Irregular adjectives – Noto’g’ri sifatlar
Possessive adjective & Possessive pronouns – Sifatning egalik shakli va egalik olmoshlari.
Possessive forms: Apostrophe ‘S and preposition Of
Adverbs & Their structures – Ravishlar va ularning yasalishi
Degrees of adverbs – Ravishning darajalari
Normal sentence structure
Present Continuous – Xozirgi davomli zamon
Present Simple – Xozirgi oddiy zamon
Regular & Irregular verbs
Past Simple Tense – O’tgan zamon
Past Continuous – O’tgan davomli zamon
Tense review (Present continuous | Present simple | Past simple)
Future Simple – Kelasi oddiy zamon
Present for the future
Future Continuous – Kelasi davomli zamon
Non-continuous verbs – Nodavomiy fe’llar
Tense review for future tenses
Difference between Have/Has got and Have/Has
Present perfect tense – Hozirgi tugallangan zamon
Present perfect or Past simple?
Present perfect continuous
Past perfect tense
Past perfect continuous tense
Future perfect & Future perfect continuous tenses
Prepositions of time: By | Until and By the time
Tense review for perfect tenses
Future in the past (Was/were going to)
Used to | To be used to | Get used to
Must | Mustn’t | Needn’t and Needn’t have
Could (do) & Could have (done) | Must (have) & Can’t (have)
Passive forms of modal verbs
Command | Advice | Request
Additions to remarks
Have something done
Advanced indefinite articles
Another & Other | A number of & The number of
Advanced definite article “THE”
Nouns with and without “The”
Omission of The before certain words (work, home, office..)
Advanced plural nouns
On time & In time | At the end & In the end
Prepositions of place
But & except | By | Arrive at/in | Get |
As if & As though
Some & any | No & none
Each & every | All & whole
Each, both & neither
Noun + preposition (reason for, cause of..)
Preposition + noun (by mistake, on television..)
Advanced adjectives with their comparisons
Adjectives ending in –ing and -ed
Order of adjectives | Adjectives after verbs
Adjective + preposition (excited about, pleased with..)
Adjective + preposition (2)| Sorry about & Sorry for..
Verb + preposition ( Care about & Care for..)
Verb + preposition (Hear about & Hear of..)
Verb + preposition (Shout at & Shout to..)
Verb + object + preposition (do something about..)
Position of adverbs
To + infinitive’ after adjectives
Word order with adverbs
Questions in reported speech ( Wh and Yes/No questions)
Direct and indirect objects
Relative clauses: Who | Which | That
Relative clauses: Sentences
Conditionals with if sentences
Expressing the wishes about the present/future
Expressing the wishes about the past
Conditionals with unless, as long as..
Verb + object + Infinitive
Gerund or Infinitive? (1) – Like, would like..
Gerund or Infinitive? (2) – begin, start, intend, continue, try..
Gerund or Infinitive? (3) – Be afraid, need, help..
Verb + Preposition + Gerund
Prefer & Would rather
Had better do & It’s time someone did something
See somebody do & See somebody doing
Purpose: So that| In order to | To
Reason and Result: As | Since | As a result | Therefore
Contrast: Although | Even though |In spite of | Despite| While | Whereas | Though..
Phrasal verbs (1)
Phrasal verbs (2)
- Сентябрь
- Октябрь
- Ноябрь
- Декабрь
- Январь
- Февраль
- Март
- Апрель
- Май
- Iyul
Times and dates
Reading: Family Life
Grammar: Countable and uncountable nouns
Reading: Unusual restaurants Writing: An email of invitation
Grammar: Present Continuous
Reading: Dream jobs Writing: An email of request
Grammar: Comparative and superlative adjectives
Reading: What Do Your Clothes Say About You
Writing: A personal profile
Sport and Health
Grammar: Past Simple
Grammar: Future Simple
Reading: Gapped text Writing: A description of an event
Grammar: Gerund & Infinitive
Reading: Teenagers Writing: A personal email
Past Simple & Past Continuous
Reading: Space Travel Writing: Recount a Past Event
Reading: Film Club Favorites Writing: An expressing sympathy email
Reading: Places to Visit Writing: A story
Reading: The Man Who Moves Mountains Writing: A letter of inquiry
Reading: Moneyless man Writing: A letter of Application
Reading: Colours and Consumers Writing: A letter of Complaint
Grammar: Reported Speech
Reading: The American Civil Rights
Grammar: Dynamic and state verbs
Reading: Genes Writing: Description of a Person
Grammar: Narrative Tenses and Verb Patterns
Reading: Paralympic athlete Writing: An article
Grammar: Present and past speculation
Reading: Globetrotter Writing: A story
Grammar: Future time clauses
Reading: Food Scandal Writing: A semi-formal email
Reading: GOOGLE EARTH AND THE AMAZONIAN TRIBЕ Writing: A ‘for and against’ essay
Reading: A Story of Hope Writing: A student magazine
In The Spotlight
Grammar: Sentence Structure
Reading: Vloggers Writing: A review of an event
Grammar: Have something Done
Reading: Detective Writing: Personal point of view
Grammar: Present and past habits
Reading: Learning Writing: A report
It takes all sorts
Grammar: Past Perfect Simple and Continuous
Reading: Gone Writing: An article
A place to live
Grammar: Future forms
Reading: THE INTERNATIONAL SPACE STATION Writing: A ‘for and against’ essay
The cost of living
Grammar: Question tags and reply questions
Reading: Denim Writing: Describing an incident
The world at your feet
Grammar: Reporting verbs
Reading: Work/Home life for the average American family Writing: Structured Essay
Reading: THE IMPOSTER Writing: An opinion essay
Grammar: Advanced passive forms
Reading: Rise of the ‘inner-net’ Writing: Formal language
Around the Globe
Grammar: Unreal past and regrets – wish, if only, it’s time and would rather
Reading: Extraordinary people Writing: A review of a travel destination
Manfiy sonlar va ular ustida amallar, Bo’linish alomatlari
Tub ko’paytuvchilarga ajratish, sonning natural bo’luvchilari soni va yig’indisi
12 oktyabr
Qoldiqli bo’linish va ohirgi son
14 oktyabr
Kasr, aralash kasr va kasrlarni qisqartrish
16 oktyabr
Kasrlarni qo’shish va ayirish (aralash kasr, oddiy kasr)
19 oktyabr
Kasrlarni ko’paytrish va bo’lish(aralash kasr, oddiy kasr)
21 oktyabr
O’nli kasrlar, davriy o’nli kasrlar
23 oktyabr
26 oktyabrProporsiya va unga doir masalalar
28 oktyabr
Chiziqli tenglamalar sistemasi
30 oktyabr
Qisqa ko’paytrish formulalari
Ko’phadni ko’paytuvchilarga ajratish
Kasr ratsional ifodalar, ayniyatlar
Yuqori darajali ildiz va ratsional ifoda qatnashgan ifodalar
Chiziqli tenglama. Proporsiya
Kvadrat tenglamalar, Viyet teoremasi
Parametrli chiziqli tenglamalar
Parametrli kvadrat tenglamalar
Chiziqli tenglamalar sistemasi
2- va undan yuqori darajali tenglamalar sistemasi
Parametrli tenglamalar sistemasi
Chiziqli tengsizliklar va ularning sistemasi
Kasr ratsional tengsizliklar. Oraliqlar usuli
Modulli tenglamalar va tengsizliklar sistemasi
Cheksiz kamayuvchi geometrik progressiya
Hisoblashga doir masalalar
O‘rta arifmetik va o‘rta geometrik qiymat
Foiz va unga doir masalalar
Harakatga doir masalalar
Ishga doir masalalar
Ko‘rsatkichli tenglama va ularning sistemasi
Logarifmik ifodalarni shakl almashtrish
Logarifmik tenglamalar va tengsizliklar
Trigonometriya. boshlang‘ich tushunchalar
Trigonometriyaning asosiy ayniyatlari
Argumentlarni qo‘shish va ayirish formulalari
Ikkilangan burchak formulalari
Yig‘indi va ayirmani ko‘paytmaga keltrish formulalari
Darajani pasaytrish (yarim burchak) formulalari
Teskari trigonometrik fujksiyalar
Trigonometrik funksiyalarning xossalari
Murakkab funksiyaning hosilasi
Funksiyani o‘sish va kamayish oraliqlari
Funksiyaning kesmadagi eng katta va eng kichik qiymati
Hosilaning geometrik ma‘nosi
Hosilaning mexanik ma‘nosi
Aniqmas. Aniq integral
Egri chiziqli trapetsiya yuzi
Burchaklar. Masofa. Parallel to‘g‘ri chiziqlar
Uchburchak, uning burchaklari va turlari
Uchburchak bisektrissasi, medianasi, balandligi va o‘rta chizig‘i
To‘g‘ri burchakli uchburchak
Sinuslar va kosinuslar teoremasi
Uchburchak balandligini xossalari
Uchburchak medianasining xossalari
Uchburchak bisektrissasining xossalari
To‘g‘ri to‘rtburchak, kvadrat
Aylana va uning elementlari
Ichki chizilgan va markaziy burchaklar
Kesishuvchi vatarlar. Urinma va kesuvchi
Uchburchakka ichki va tashqi chizilgan aylana
To‘rtburchaklar va aylana
Trapetsiya va aylana
Ko‘pburchak va aylana
Fazoda to‘g‘ri chiziq va tekisliklar
Piramida va uning hajmi
Slindr va konus
Piramida va shar
Deekart koordinatalar sistemasi
Vektor va uning koordinatalari
Vektorlarning skalyar ko‘paytmasi
Ikki vektor orasidagi burchak
Siz ishonchli qo’llardasiz
Bizning o’qituvchilarimiz ko’p bosqichli tanlovdan o’tishadi va malaka oshirishadi
Biz o’qituvchilarini tajribali ekanligini, kommunikativ ko’nikmalarini va bilimlarini sinovdan o’tkazamiz. O’qituvchi har bir abituriyent bilan til topisha olishi, u uchun murakkab bo’lgan mavzuni oson va aniq yetkazib berishi va albatta DTM test sinovlaridan muvaffaqiyatli o’tishi uchun maksimal darajada bilim berishi muhimdir
Shuningdek har bir fan uchun kurator biriktirilgan
- Abituriyent hech qachon o’z muammolari bilan yakka qolmaydi
- Har bir kurator o’z fanini eng yuqori ballga topshirgan
- Onlayn-kurator uzog’i bilan 15 daqiqa ichida har qanday savolga javob berishga tayyor
- Har oyda barcha kuratorlar tekshiruv va maxsus test sinovidan o’tishadi
X Academy repetitorlari
- Kamida 3 yillik ish darajasiga ega
- Davlat imtihonlarini topshirish usullarini biladi
- Fanni to’liq tushunishni o’rgatadi
Qo’yilgan maqsadga erishishga yordam beramiz
DTM tayyorgarlik jarayoni siz uchun samarali va qiziqarli boʻlishini taʼminlaymiz. Onlayn-darslar sizni vaqtingizni va kuchingizni tejaydi – o’zingiz uchun qulay bo’lgan joyda ta’lim oling
X Academy o’qituvchilarining abituriyentlari oliy o’quv yurtlariga grant asosida qabul qilingan
Bizning o’quvchilarimizni maktabda ta’lim olish darajasining o’rtacha ko’satgichi
DTMga tayyorlik ko’rsatgichi
Shaxsiy chegirmaga ega bo’ling
Bizning menejerlarimiz sizga qo’ng’iroq qilib, sizga hamma narsani batafsil aytib berishadi va shaxsiy chegirma berishadi
Shaklni yuborib, siz shaxsiy ma’lumotlaringizni qayta ishlashga rozilik bildirasiz
Sizning arizangiz qabul qilindi
Qayta ariza topshirishX Academy qanday ta’lim beradi
Interaktiv va qulay onlayn-platformada darslar jonli efir orqali olib boriladi. O’qituvchi bilan muloqot real vaqtda amalga oshiriladi, maktab o’quvchilarning maxsus dastur bo’yicha mashg’ulotlari esa metodistlarimiz tomonidan tayyorlanadi.
Interaktiv uy vazifalaringizni to’g’ridan to’g’ri platformada bajaring
Hech ikkilanmay savollaringizni jonli efir chatida yozishingiz mumkin
Barcha o’tilgan darslar platformada saqlanib qoladi va ularni istalgan vaqt qayta ko’rib chiqish mumkin
Uy vazifalaringizni o’z vaqtida, xatosiz topshiring va ball to’plang, to’plangan ballarni siz chegirma va sovg’alarga almashtirish imkoniga egasiz.
Savol – javoblar
Ta’lim olish qayerda amalga oshiriladi?
Barcha kerakli materiallar sizning shaxsiy kabinetingizda bo’ladi: dars jadvali, onlayn-darslar kalendari, konspektlar, uy vazifalari, eslatmalar, statistikangiz va boshqalar. Telegramda esa sizda kurs chati hamda kurator bilan muloqot qilish imkoniyati mavjud.
Darsning video yozuvi bo’ladimi?
Har bir o’tilgan darslar saqlanib qoladi va siz ularni istalgan vaqtda ko’rishingiz mumkin.
Kurs uchun to’lovni qanday amalga oshirish mumkin?Har bir o’quvchining Click, Payme, Apelsin yordamida to’ldirishi mumkin bo’lgan balansi mavjud, shuningdek ichki to’lovlarni bank orqali amalga oshirish mumkin. Tez orada Paynet orqali ham to’lovlarni amalga oshirishni yo’lga qo’yamiz. Bu yerda batafsil ma’lumot olishingiz mumkin (video ssilkasi). Bundan tashqari huddi supermarketda bo’lgani kabi, o’zingizga kerakli narsani tanlang va sotib oling.
Faqat telefon orqali o’qishni ilojisi bormi?
Ha, bizning platformamiz mobil qurilmalar uchun to’liq moslashgan. Telefon orqali ta’lim olishingiz hech qanaqasiga sizning natijalaringizga ta’sir qilmaydi va bu aksincha ko’p hollarda qulay bo’lishi mumkin.
Agar menga sizning kursingiz yoqmasachi?
Hech qanday muammo yo’q – biz siz murojaat qilishingiz bilan ishlatilmagan kurslaringiz uchun sarflangan pulni qaytarib beramiz. Biz kurslarimiz sifatiga to’liq ishonamiz: statistikaga ko’ra, abituriyentlarimizni 0% pulni qaytib olish uchun murojaat qilishadi.
Bitta dars qancha vaqt davom etadi?
Har bir dars taxminan 1,5 soat davom etadi.
Uy vazifasini bajarish uchun qancha vaqt beriladi?Kamida 2 kun. Agar siz osha kunni o’zingizga dam olish kuni deb e’lon qilgan bo’lsangiz, xotirjam uy vazifangizni topshirishga ulgurasiz va bonuslarga ham ega bo’lishingiz mumkin.
Uy vazifasining shakli qanday va uni kim tekshiradi?
Uy vazifalari yozma yoki test shaklida bo’ladi. Test sinovlari avtomatik ravishda tekshiriladi, yozma uy vazifalari esa o’qituvchilar yoki shaxsiy kurator tomonidan tekshiriladi, so’ng siz bajargan vazifangizda yo’l qo’yilgan xatolar bilan bog’liq batafsil ma’lumotga ega bo’lasiz.
Shaxsiy o’qituvchilar ham bormi?
Mamlakatimizdagi ko’plab o’quv markazlarida faqat ma’ruzalar va natijalar tahliliga ko’proq vaqt sarflanadi, ammo abituriyent uchun bunday tushkun paytda hech qanday ruhiy ko’mak berilmaydi. Bizda esa hamma narsa to’liq qo’llab -quvvatlash bilan maksimal natijalarga erishish uchun tuzilgan. Shu sababli, har bir oʻquvchining shaxsiy kuratori bor, u abituriyentni mavzularni qanday oʻzlashtirayotganini va natijalarini kuzatadi, motivatsiya beradi, barcha savollarga tez javob beradi va har qanday vaziyatda koʻmaklashishga tayyordir.
Biz haqimizdagi fikrlar
Abituriyentlarimizni biz haqimizda yozib qoldirgan izohlarini shu yerda o’qishingiz mumkin. Shuningdek, bizni bir qator parametrlarimiz bo’yicha Early birds o’quvchilari bilan suhbat olib bordik va ularni baholashlarini soʻradik.
O’quvchilarning yakuniy o’rtacha ball bahosi
Здравствуйте меня зовут Умида. Я ученица Эхтиётхон. Мне нравится как она ведёт свои уроки. Ее организованность. Когда я у нее обучалась нас было несколько, и к каждому из нас у нее был свой подход. Каждый наш день с учителем был полон новых открытий. Она всегда учила новым и простым методам. И учила разными способами, чтобы мы знали разные направления. Спасибо моему учителю что она была рядом со мной в мой волнительный подготовительный год. Спасибо тебе мой учитель!
Рузибоева Умида Дилшоджон кизи Предмет: Математика
Ассаломалейкум. Устозим хакида шахр йозишим кераклигини айтишди. Мани Эхтиётхон устоз математика фанидан тест синовларига таййорлаганлар. Дарс жараёнимиз индивидуал тарзда утар эди. Дарсликларни киска ва лонда тарзда тшунтириб ургатишган. Ургантган йул йуриглари тест синовида манга котта йордам берди. Эхтиётхон устозни дустимга росса мактаган эдим у хам укасини олиб келди. Ва мана иккимиз хам укишга кирдик.
Сайдумарова Гулхумор Мирзаахмат кизи Предмет: Математика
I want to thank everyone who supported me during those challenging days, but especially my English teacher, Miss Nigora. I wasn’t good at English, couldn’t speak and used to make lots of mistakes, but now thanks to her my ielts score is 7 and I entered my dream university on budget and won scholarships. While those tough times I was depressed and nervous about my low results, but instead of pushing and punishing me, Miss Nigora was the only person who believed, inspired and motivated me. She didn’t let me down, conversely, after lessons she devoted her time to me by teaching extra classes. Thank You very much. From now on I promise to do my best!
Абдуллаева Муниса Предмет: Английский язык
Я в течение 10 месяцев занималась с преподавателем Тамилой Бахтиёровной с августа 2020 года по май 2021 года. Когда я пришла на первое занятие, уровень моих знаний грамматики и самого основного (правил русского языка) был в плачевном состоянии. Но Определившись с целями и задачами, преподаватель предложила определенную систему занятий и мы начали заниматься. Результат появился уже буквально через несколько месяцев , и я смогла поступить в Ферганский государственный университет. Системность,профессионализм, личный опыт, обширные знания в области как языка, так и преподавания – вот что отличает именно Тамилу Бахтиёровну от других преподавателей. Умеет мотивировать, подбирает интересные темы для обсуждения, для написания статей, сочинений, изложений, использует самые лучшие учебники и методики. Занятие пролетает не натужно, а на одном дыхании. Нам легче находить общую точку в понимании материала ещё и за счёт не сильно большой разницы в возрасте, так как, методика ее обучения новая и проще для изучения. Бесконечно благодарна именно ей за ответственность к труду и особый подход к обучению!
Кушакбаева Хуснора Предмет: Русский язык и литература
Хотелось бы выразить огромную благодарность Тамиле за её незаменимый вклад в моих достижениях. Благодаря ей, я набрала прекрасный результат по русскому языку и литературе при сдаче тестов, что и позволило мне поступить в ВУЗ с хорошим результатом. Отдельно хотелось бы упомянуть ее методику, как современную и понятную. Не зря говорят, что все гениальное просто.
Абдуллаева Махлиё Предмет: Русский язык и Литература
Domlamiz darsni qiziqarli va tushunarli qilib o‘tadilar va bizga ko‘rgazmalar har bir fo‘rmulalarni kelib chiqishi va eng asosiysi xushmomula bo‘lib bizni o‘qishga kirishjmizga juda katta hissalarini qo‘shganlat.
Fozildinov Xudoybergan Предмет: Matematika
Assalomu alaykum. Men Mamarasulova Mohigul Boburjon qizi Vosilxo’ja akaning o’quvchilari bo’laman. Ular darsga kreativ yondoshadilar. Ularning bilimlari juda yaxshi. Darslari juda qiziq. Menga dars o’tishlari juda yoqadi.
Mamarasulova Mohigul Boburjon qizi Предмет: Ona tili va Adabiyot
Salom ! Ismim Azizbek yoshim 23 da Farg’ona Politexnika Inisitutini tamomlab hozirda Dunyoning eng rivojalangan davlatridan biri United Arab Emiratesning Dubai shahrida ishlab kelmoqdaman albatta Arab davlatlarida ishlash va o’qish uchun ingliz tili bilish va muloqot qila olish lozim. Men bu darajaga kelishimga yaqindan yordam bergan va menga aniqrog’i Ingliz tilini 0 dan o’qitgan ingilz tilini men uchun qiyin bo’lgan speaking etapida mendan o’z bilimlarini ayamagan va qisqa fursatda nutqimni so’zlashuv talaffuzlqrmni ( pronunciation ) aniq va ravshan qilib o’qitgan ustozim Mr.Atkinsonga o’z minatdorchiligimni bildiraman. Menda til o’rganish jarayonida qiyinchliklarga duch kelganimda o’z fikirlari bilan meni oldinga intilishimga turtki bo’lgan desam adashmagan bo’laman.
Azizbek Xolboyev Предмет: Ingliz tili
Выражаю огромную благодарность своему учителю Mr Atkinson (Жасур ака) . В течении двух месяцев ходила на его занятия по подготовке к Ielts и добилась хорошего результата. Он очень внимательно и ответственно подходит к каждому уроку, кроме того, он очень позитивный и доброжелательный человек, с первого занятия расположил к себе.Очень благодарна ему за продуктивные занятия!
Малика Хабибуллаева Предмет: Ingliz tili
Mr. Atkinson men bilgan ingliz tili òqituvchilari ichida yuqori bilimga, tajribaga ega bòlib, izlanuvchanligi, òz ustida muntazam ishlashi, òzining maxsus dars òtish metodikasi bilan ajralib turadi. Men bu yil FarDU bakalavr bosqichini tamomlab, òqishni davom ettirish maqsadida magistraturaga topshirdim va imtixondan muvaffaqqiyatli òtib, grant asosida òqishga qabul qilindim. Imtixonning ingliz tili bosqichidan 30 ta savoldan 24 ta savolga tòģri javob berib, yuqori ballni qòlga kiritdim. Albatta, erishgan yutuqlarimda Mr. Atkinsonning hizmatlari beqiyos. Òzining talabchanligi, mukammal dars òtish metodikasi orqali ingliz tilini 0 dan boshlab 8 oyda yaxshi natijalarga erishishimga yordam berdi. Mr. Atkinson har bir òquvchi bilan individual shuģullanadi, dunyoqarashi keng bòlib, darslarga ma’suliyat bilan yondashadi.
Барчиной Каххорова Предмет: Ingliz tili
Assalomu alaykum!
Men, Umida yoshim 18 da, Toshkent Axborot Texnologiyalari Universiteti Farg’ona Filiali talabasiman. Bir nechta xalqaro tanlovlar va «Ibrat» tillar oromgohi qatnashuvchisi bo’lishim uchun asosiy sabab va vositachi ingliz tili bo’ldi. Ingliz tilini o’rganish uchun yordam bergan, doim qo’llab-quvvatlagan, o’rganish jarayonida o’z bilimi va nasihatlarini ayamagan Mr.Atkinson ga o’z minnatdorchiligimni bildirmoqchiman.Umida Aktamova Предмет: Ingliz tili
Men Komiljonov Ravshanbek Ózbekiston Milliy Unversiteti talabasi bóldim.Va bunga bosh sababchardan biri óqituvchim Jasurbek Ibrohimov bóladilar.Ularni dars ótish usullari juda ajoyibligi sababli ularda óqigan abiturentlar hich ham zerikmaydi.Har darsda hilma hil usullar bilan bizlarni qiziqtirishga harakat qilishgan.Savol javoblari ham ajoyib bóladi.Abiturentlar har darsni kutardilar. Huddi biz kabi.Domlamizning dars ótish usullari ajoyib va tushunarli bólganligi sababli esda qolishi oson bólgan.Keyin domlamiz esda qolishi oson bólishi uchun bizga turli usullar bilan solishtirib berganlar.
Komiljonov Ravshanbek Предмет: O’zbekiston Tarixi
Men Aminjonov Muhammadaziz, shu yili Toshkent davlat sharqshunoslik universiteti talabasi bo‘ldim.bizning ustozimiz Jasurbek Ibrohimov darslarni qiziqarli va aniq tarzda o‘tardi,darslarni bizga tushunarli qilib o‘tishga harakat qilardi.Menga domlamizning dars o‘tish usuli yoqardi,Uning talabchanligi bizning talaba bo‘lishimizga juda katta yordam berdi.Buning uchun domlamizdan minnatdorman!
«Amazon»da faol sotilayotgan «Kecha va kunduz»ning taqdimoti Londonda bo‘lib o‘tdi
2020 yilning 17 yanvar kuni O‘zbekistonning London shahridagi Elchixonasida zamonaviy o‘zbek she’riyati va adabiyotining asoschilaridan biri Abdulhamid Sulaymon o‘g‘li Cho‘lponning birinchi marta ingliz tiliga tarjima qilingan «Night and Day» («Kecha va kunduz») romanining taqdimoti bo‘lib o‘tdi.
Diplomatik vakolatxona tomonidan Britaniya-O‘zbekiston do‘stlik jamiyati bilan birgalikda tashkil qilingan ushbu tadbirda Buyuk Britaniyaning ijtimoiy-siyosiy doira vakillari, ilm-fan va madaniyat arboblari, yozuvchi va shoirlari, adabiyotshunos oli va tarjimonlari hamda o‘zbek diasporasi vakillari ishtirok etdi.
Tarjima muallifi yosh olim, AQSHning Michigan universiteti slavyan tillari va adabiyoti kafedrasi ma’ruzachisi Kristofer Fort. U deyarli bir yil davomida O‘zbekistonda yashab XX asrdagi o‘zbek adabiyoti bo‘yicha ilmiy-tadqiqot ishi uchun materiallar to‘plagan va o‘zbek tilini o‘rgangan.
2019 yilda u dissertatsiyasini muvaffaqiyatli himoya qildi. Ilmiy ishida bir paytda ham xalqimizning madaniy-tarixiy an’analarini, ham o‘zbek musulmon islohotchilarining taraqqiypavar g‘oyalarini o‘zida mujassam etgan XX asr boshidagi o‘zbek sotsrealizmi adabiyotining noyobligini isbotlab berdi. Kristofer Fort fikriga ko‘ra, Cho‘lpon o‘zbek adabiyoti rivojiga muhim hissa qo‘shgan, chunki satira va elegiya janrlari bilan cheklanib qolmay jadidchilik dunyoqarashining estetik qadriyalarini to‘liq ochib bera olgan.
Tarjimon Cho‘lpon asari ilk sahifalaridan o‘z yumori va jozibadorligi bilan uni rom etgani va u darhol tarjimaga kirishganini qayd etdi. Bunda u o‘z ishiga ilmiy tadqiqot sifatida yondoshdi: boshida o‘quvchiga mazkur roman nima uchun qiziqarli ekani va o‘zbek adabiyotida alohida o‘rin egallashini tushuntiradi. Keyin Cho‘lpon hayoti va ijodining o‘ziga hos jihatlarini ochib beradi. «Kecha va kunduz» romanining yaratilish tarixi va keyingi taqdiri haqida hikoya qiladi va oxirida atama va tushunchalarining izohli lug‘atini keltiradi.
O‘zbekistonning London shahridagi Elchixonasi romanning tarjima qilinishi va chop etilishiga amaliy yordam ko‘rsatdi. Asar 2019 yil noyabr oyida dunyo yuzini ko‘rdi. Kitob o‘quvchilar o‘rtasida ommalashib bormoqda va «Amazon» savdo platformasida faol sotilmoqda. Qator xorijiy universitetlar Markaziy Osiyo tarixi va adabiyoti bo‘yicha o‘quv dasturlariga Cho‘lponning mazkur asarini kiritishni rejalashtirmoqda.
Kristofer Fort o‘zbek klassik adabiyoti vakillari ijodlarini tarjima qilishni davom ettirishini ta’kidladi. Yaqin vaqt ichida G‘ofur G‘ulomning «Shum bola» qissasidan parchalar hamda Abdulla Qahhorning «O‘tmishdan ertaklar» qissasini tarjima qilishni rejalashtirmoqda. “Zamin” yangiliklarini “Odnoklassniki”da kuzatib boring